Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

Commentarius in libros Sententiarum

Liber 1

Prologus

Quaestio 1 : Utrum theologia sit scientia

Quaestio 2 : Utrum speculativum et practicum distinguantur penes obiecta

Quaestio 3 : Utrum ista scientia debeat denominari a finde habendo in via vel in patria

Quaestio 4 : Utrum theologia sit speculativa vel practica

Quaestio 5 : Utrum theologia sit scientia una

Quaestio 6 : Utrum theologia subalternetur alicui scientiae

Quaestio 7 : Utrum deus sit subiectum theologiae sub ratione speciali et non absolute secundum quod deus

Distinctio 1

Addendum

Distinctio 2

Quaestio 1 : Utrum sit necessarium ponere unum deum

Quaestio 2 : Utrum deo conveniat pluralitas attributorum

Quaestio 3 : Utrum distinctio attributorum secundum rationem sit accipienda in deo per comparationem ad intra vel per comparationem ad extra

Quaestio 4 : Utrum in divinis sit pluralitas personarum

Distinctio 3

Quaestio 1 : Utrum de deo possimus scire quid est

Quaestio 2 : Utrum deum esse sit per se notum

Quaestio 3 : Utrum per ea quae facta sunt aliquod trinitatis vestigium

Quaestio 4 : Utrum anima sit suae potentiae

Quaestio 5 : Utrum potentiae animae originentur ab ipsa anima

Distinctio 4

Quaestio 1 : Utrum generatio sit in divinis

Quaesito 2 : Utrum in divinis natura praedicetur de supposito

Distinctio 5

Quaestio 1 : Utrum essentia generet

Quaestio 2 : Utrum essentia sit terminus generationis

Quaestio 3 : Utrum Filius Dei sit de nihilo vel de aliquo

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum pater genuerit filium de necessitate

Quaestio 2 : Utrum filius procedat per modum artis

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum potentia generandi sit in divinis

Distinctio 8

Quaestio 1 : Utrum esse sit proprium deo

Quaestio 2 : Utrum soli deo conveniat esse omnino simplex

Quaestio 3 : Utrum deus sit in genere

Quaestio 4 : Utrum anima sit tota in qualibet parte corporis

Distinctio 9

Quaestio 1 : Utrum pater sit alius a filio

Quaestio 2 : Utrum tres personae debeant dici tres aeterni

Quaestio 3 : Utrum verba praesentis temporis magis conveniant nativitati filii quam verba praeteriti

Distinctio 10

Quaestio 1 : Utrum spiritus sanctus procedat per modum voluntatis

Quaestio 2

Distinctio 11

Quaestio 1 : Utrum spiritus sanctus distingueretur a filio si non procederet

Quaestio 2 : Utrum pater et filius spirent inquantum unum vel inquantum plures

Quaestio 3 : Utrum possit dici plures spiratores vel unus spirator

Distinctio 12

Quaestio 1 : Utrum generatio sit prior processione

Quaestio 2 : Utrum Spiritus Sanctus magis vel plenius sit a Patre quam a Filio

Distinctio 13

Quaesito 1 : Utrum sit aliqua processio in divinis

Quaestio 2 : Utrum in divinis sint plures processiones realiter distinctae

Distinctio 14

Quaestio 1 : Utrum sit aliqua temporalis processio spiritus sancti

Quaestio 2 : Utrum processio temporalis ponat in numerum cum aeterna

Quaestio 3 : Utrum spiritus sanctus detur in omnibus donis suis

Distinctio 15

Quaestio 1 : Utrum divinis personis conveniat missio

Quaesito 2 : Utrum persona aliqua possit mittere se vel personam non productam a se

Quaestio 3 : Utrum per donum spiritus sancti efficiatur quod non simus in hoc mundo

Distinctio 16

Expositio

Distinctio 17

Quaestio 1 : Utrum charitas dicat aliquid creatum in anima qui sit habitus voluntatis

Quaestio 2 : Utrum charitas sit accidens

Quaestio 3 : Utrum charitas detur secundum capacitatem naturalium

Quaestio 4 : Utrum charitas augeatur

Quaestio 5 : Utrum charitas augeatur per additionem

Quaestio 6 : Utrum charitas augeatur in infinitum

Quaestio 7 : Utrum charitas possit diminui

Distinctio 18

Quaestio 1 : Utrum donum conveniat soli spiritui sancto

Distinctio 19

Quaestio 1 : Utrum in divinis sit aequalitas

Quaestio 2 : Utrum nunc aeternitatis sit idem quod aeternitas

Quaestio 3 : Utrum veritas sit in rebus

Distinctio 20

Quaestio 1 : Utrum filius dei sit omnipotens

Distinctio 21

Quaestio 1 : Utrum dictio exclusiva addita patri excludat filium

Distinctio 22

Quaestio 1 : Utrum aliquid proprie dicatur de deo

Distinctio 23

Quaestio 1 : Utrum persona in divinis significet essentiam vel relationem

Distinctio 24

Quaestio 1 : Utrum termini numerales aliquod ponant in divinis

Distinctio 26

Quaestio 1 : Utrum relationes distinguant hypostases sive personas

Distinctio 27

Quaestio 27 : Utrum paternitas et spiratio activa sint duae res

Distinctio 28

Quaestio 1 : Utrum ingenitum sit notio patris

Distinctio 30

Quaestio 1 : Utrum omnes relationes quibus deus refertur ad creaturam ex tempore sint reales

Distinctio 32

Quaestio 1 : Utrum pater et filius diligant se spiritu sancto

Distinctio 33

Quaestio 1 : Utrum proprietas relativa sit realiter divina essentia

Distinctio 34

Quaestio 1 : Utrum persona sit essentia

Quaestio 2 : Utrum bene dicatur tres personae esse unius essentiae

Quaestio 3 : Utrum dicatur aliquid metaphorice de Deo

Distinctio 35

Quaestio 1 : Utrum Deus habeat scientiam certam et distinctam de eis quae sunt extra se

Distinctio 36

Quaestio 1 : Utrum plures ideae sint in deo

Distinctio 37

Quaestio 1 : Utrum angelus moveatur localiter

Distinctio 38

Quaestio 1 : Utrum deus habeat certam scientiam de futuris contingentibus

Distinctio 39

Quaestio 1 : Utrum deus habeat scientiam practicam de rebus

Quaestio 2 : Utrum omnia subsint providentiae dei

Distinctio 40

Quaestio 1 : Utrum praescientia meritorum sit causa praedestinationis

Distinctio 42

Quaestio 1 : Utrum soli deo conveniat omnipotentia

Distinctio 43

Quaestio 1 : Utrum potentia dei sit infinita

Quaestio 2 : Utrum ea quae deo facit faciat de necessitate naturae vel iustitiae

Distinctio 44

Quaestio 1 : Utrum deus possit facere universum melius

Quaestio 2 : Utrum impossibilia creaturae sint deo possibilia

Distinctio 46

Quaestio 1 : Utrum deus agat res per voluntatem

Quaestio 2 : Utrum voluntas dei infallibiliter et de necessitate semper impleatur

Distinctio 47

Quaestio 1 : Utrum id quod est contra voluntatem antecedentem Dei obsequatur voluntati consequenti

Quaestio 2 : Utrum deus possit praecipere quod non vult

Quaestio 3 : Utrum Deus possit dispensare in praeceptis decalogi

Distinctio 48

Quaestio 1 : Utrum teneamur ad formandum nostram voluntatem divinae voluntati

Liber 2

Distinctio 1

Quaestio 1 : Utrum mundus potuerit esset ab aeterno

Quaestio 2 : Utrum soli deo conveniat creare posse

Distinctio 2

Quaestio 1 : Utrum sit unum tempus omnium temporalium

Quaestio 2 : Utrum sit unum aevum omnium aeviternorum

Quaestio 3 : Utrum in aevo sit successio

Distinctio 3

Quaestio 1 : Utrum angelus sit compositus ex materia et forma

Quaestio 2 : Utrum possint esse plures angeli differentes in eadem specie

Quaestio 3 : Utrum angeli sint in generatione

Quaestio 4 : Utrum angeli superiores cognoscant per species magis universales

Distinctio 5

Quaestio 1 : Utrum angelus peccavit appetendo aequalitatem Dei

Quaestio 2 : Utrum angelus bonus beatitudinem suam meruerit

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum supremus inter omnes angelos fuerit ille qui fuit primus inter peccatores

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum angeli vel etiam quicumque beati possint peccare

Quaestio 2 : Utrum divinationes possint fieri per daemones

Distinctio 8

Quaestio 1 : Utrum angeli assumant corpora

Quaestio 2 : Utrum in illis corporibus exerceant opera vitae

Quaestio 3 : Utrum angelus naturaliter possit videre cogitationes

Distinctio 9

Quaestio 1 : Utrum unus angelus possit illuminare alium

Distinctio 11

Quaestio 1 : Utrum unus angelus loquatur alii

Quaestio 2 : Utrum angeli simul videant verbum et res in proprio genere

Distinctio 12

Quaestio 1 : Utrum corpora superiora et inferiora communicent in materia

Distinctio 13

Quaestio 1 : Utrum informitas materiae praecesserit eius formationem

Quaesito 2 : Utrum lumen habeat esse reale in aere

Distinctio 14

Quaestio 1 : Utrum caelum moveatur ab anima quae sit ei coniuncta ut forma

Distinctio 15

Quaestio 1 : Utrum caelum agat in omnia ista inferiora et conservet ea

Distinctio 17

Quaestio 1 : Utrum anima intellectiva sit forma hominis

Quaestio 2 : Utrum anima nostra intelligat abstrahendo a phantasmatibus

Distinctio 18

Quaestio 1 : Utrum sint aliquae inchoationes formarum in materia quae sint rationes seminales

Distinctio 24

Quaestio 1 : Utrum conscientia pertineat ad intellectum

Distinctio 25

Quaestio 1 : Utrum voluntas moveatur ab obiecto

Quaestio 2 : Utrum homo sit dominus suorum actuum secundum voluntatem et hoc est quaerere utrum sit liber arbitrium secundum voluntatem

Distinctio 27

Quaestio 1 : Utrum charitas et gratia sint idem

Distinctio 28

Quaestio 1 : Utrum homo possit vitare peccatum mortale sine gratia

Distinctio 30

Quaestio 1 : Utrum aliquod peccatum traducatur per originem a parente in prolem

Quaestio 2 : Utrum aliquod de alimento transeat in virtutem naturae humanae

Quaestio 3 : Utrum semen sit de superfluo alimenti

Liber 3

Distinctio 1

Quaestio 1 : Utrum persona divina possit assumere indifferenter quamcumque naturam creatam in unitate suppositi

Quaestio 2 : Utrum tres personae possint assumere unam naturam

Distinctio 3

Quaestio 1 : Utrum beata virgo fuerit sanctificata in instanti creationis animae

Distinctio 5

Quaestio 1 : Utrum natura assumpserit naturam

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum in Christo sit tantum unum esse

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum haec sit vera Deus factus est homo

Distinctio 8

Quaestio 1 : Utrum in Christo sint duae filiationes reales

Distinctio 10

Quaestio 1 : Utrum Christus secundum homo sit persona

Distinctio 11

Quaestio 1 : Utrum christus secundum quod homo sit creatura

Liber 4

Distinctio 1

Quaestio 1 : Utrum sacramenta sint causa gratiae

Quaestio 2 : Utrum virtus sacramentorum sit a passione christi

Quaestio 3 : Utrum diffinitio sacramenti data in littera sit bona, scilicet quod sacramentum est invisibilis gratiae visibilis forma ita ut imaginem eius gerat et causa existat

Quaestio 4 : Utrum instituere sacramenta fuerit necessarium

Quaestio 5 : De institutione circumcisionis, utrum fuerit convenienter instituta

Quaestio 6 : De ritu circumcisionis

Quaestio 7 : De effectu et cessatione circumcisionis

Distinctio 2

Quaestio 1 : Utrum omnia sacramenta novae legis sint instituta in remedium

Quaestio 2 : Utrum sint septem sacramenta novae legis

Distinctio 3

Quaestio 1 : trum diffinitio baptismi sit bona, scilicet quod baptismus est ablutio exterior corporis facta sub forma praescripta verborum

Quaestio 2 : Utrum forma baptismi, scilicet Ego te baptizo in nomine patris et filii et spiritus sancti, sit conveniens

Quaestio 3 : De materia, utrum sit aqua simplex

Quaestio 4 : De immersione, utrum debeat esse trina

Distinctio 4

Quaestio 1 : Utrum caracter dicat aliquod absolutum existens in anima

Quaestio 2 : De effectu baptismi, utrum tollat omnem poenam et culpam

Distinctio 5

Quaestio 1 : De ministris utrum quilibet possit dispensare sacramentum baptismi

Quaestio 2 : De potestate excellentiae christi in sacramento, utrum potuerit conferri aliis a christo

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum ad baptismum requiratur nativitas ex utero

Quaestio 2 : Utrum in baptizato requiratur intentio et fides baptismi

Quaestio 3 : Utrum requiritur intentio baptizantis

Quaestio 4 : Utrum baptismus possit reiterari

Quaestio 5 : De catechismo qui est instructio

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum confirmatio sit sacramentum

Quaestio 2 : Utrum confirmatio faciat in anima alium caracterem distinctum a caractere baptismi

Distinctio 8

Quaestio 1 : Utrum haec sit forma huius sacramenti hoc est corpus meum, quia li enim non est de necessitate huius sacramenti, sed de institutione ecclesiae

Quaestio 2 : Circa formam sanguinis

Quaestio 3 : Utrum formae sacramentorum se expectent

Quaestio 4 : Utrum illa verba faciant aliquid effective ad hoc quod corpus christi sit ibi

Quaestio 5 : Utrum istud sacramentum debeat sumi tantum a ieiunis

Distinctio 9

Quaestio 1 : Utrum corpus christi debuerit nobis dari per modum manducationis

Distinctio 10

Quaestio 1 : Utrum corpus christi sit realiter in sacramento altaris

Quaestio 2 : An angelus naturaliter possit videre corpus christi in sacramento altaris

Distinctio 11

Quaestio 1 : Utrum conversio substantiae panis in corpus christi sit possibilis

Quaestio 2 : Utrum conveniens materia huius sacramenti sit panis et vinum

Distinctio 12

Quaestio 1

Distinctio 13

Quaestio 1 : Utrum minister huius sacramenti sit omnis sacerdos solum

Quaestio 2 : Utrum haeresis sit perversitas in fide

Distinctio 14

Quaestio 1 : Utrum poenitentia sit sacramentum novae legis

Quaestio 2 : Utrum poenitentia habeat durare usque in finem

Quaestio 2

Quaestio 2

Utrum soli deo conveniat esse omnino simplex

QVAESTIO SECVNDA. Postea queritur de simplicitate ex immatabilitate Des; & quaeritur, Vtrum soli Deo conueniat esse omnine simpliciter.

ET arguitur quod non, quia aliquid ei de noDuo conuenit & per consequens ei aliquid de nouo aduenit ratione cuius est quid compositum, preterea creature immateriales dicuntur simplices non ergo solus Deus.

Respondeo dicendum quod Deus est per omnia simplex carenis omni reali compositione. Quia compositum aliquid dicitur dupliciter, vno modo quia ex partibus compositum siue constitutum sicut corpus, vel animal vel aliquid tale.

Alio modo dicitur aliquid compositum non ex aliquibus, sed cum aliquo: neutro modo condsenit Deo esse compositum: & hoc potest ostendi ex sua primitate in essendo: & ex sua primitate in causando, & ex puritate suae actualitatis. Ex primo, quia si Deus diceret aliquod compositum realiter ex quibuscunquos partibus, cum partes aliquo modo sint priores toto: non esset primum, nec etiam perfectissimum: quia dependere a partibus est imperfectionis. Non potest etiam dici quod dicat quid compositum cum alio sicut forma substantialis est composita cum materia, vel e conuerso: cum ista duo dependeant ex inuicem: nihil autem dependens ab alio potest esse principium: quia inquantum dependet ab alio est posterius eo: quia aliquo modo materia est prior forma & e conuerso inquantum ex se dependeret: & ideo nulla pais compositi haberitis necessario dependentiam in partibus potest esse principium simpliciter, licet po ssit esse primnum in genere puta in genere causae materialis vel formalis. Quod sit etiam substantia coniuncta accidenti repugnat suae primitati, quia compositum ex substantia & accidente est aliquid nobilius quam alterum, siue altera pars accipiatur pro substantia siue pro accidente, quia substuntia habens aliquid diuersum a se sibi formaliter inhaerens est limitatae perfectionis: hoc autem repugnat principio; quia ei competit omnimoda perfectio: & ideo omnino primum non potest esse substantia coniuncta accidenti. Secundo idem apparet ex primitate suae causalitatis, quia nullum compositum potest esse prima causa cum opporteat omne compositum reduci in aliquam causam quae sit causa eius, vel quantum ad vtramque causam vel quantum ad alteram vel saltem quantum ad vnionem earum: nihilautem est causa sui ipsius, & ideo oportet omne compositum habere aliquam causam priorem ante se. Non potest etiam dici quod Deus sit substautia quaedam simplex in se non habens partes, sed composita cum aliquo accidente; sicut si ponam substantiam angeli simplicem, compositam tamen cum aliquo accidente: quia si vera est positio eorum, qui ponunt quod impossibile est quod idem & secundum idem per essentiam moucat & moueatur vel agat & patiatur: si ponatur Deus coniungi alicui accidenti: Deus non poterit esse causa efficiens illius accidentis & sic non erit prima causa omnium. Item quidquid sit in aliis hoc non potest in principio: quia Philosophi probant quod principium agens est agens per voluntatem: effectus autem agentis per voluntatem praessupponit eius velle & intelligere: impossibile est autem aliquid posterius intelligere & velle, & ab eis realiter differens inesse substantiae immateriali cuieunque: & i deo impossibile est Deo aliquod accidens inesse. Si autem aliquis dicat Deum esse substantiam cui aliquod accidens inest & illud accidens non habere causam, istud est absurdum, quia omne accidens saltem habet causam subiectiuam in qua recipitur: cuicunque autem conuenit habere causam subiectiuam, multo plus ei conuenit habere aliquam causam efficientem, lterum autem sequeretur quod Deus non esset prima causa omnium, quod est inconueniens: quia non esset causa illius quod ponitur aliud per essentiam ab eo quod Deum non esse causam omnium sit inconueniens ostendetur in principio secundi. Tertio hoc idem apparet ex eius summa actualitate: quia cuicunque inest aliquid differens ab eo re est aliquid potentiale: hoc repugnat summe & purae actualitati: idoo, &c. Ex his etiam patet Deum omnino esse immutabile sic quia nec est subiectum mutationis nec potest esse illud secundum quod fit mutatio, quia quidquid aliquo istorum modorum mutatur vel est subiectum alicuius inhaerentis vel est actus siue forma inhaerens alteri, sed ex dictis patet quod neutrum istorum potest Deo conuenire, ergo, &c. Nec potest etiam mutari per vertibilitatem in nihil, vel per fieri ex nihilo: quia omne quod sic est mutabile, habet causam ante se a qua non lolum in fieri: sed etiam in esse dependet, cuius infsuentia substracta tale ens cederet in nihil; sed hoc repugnat primae causae, &c. omnis autem creatura aliquo praedictorum modorum est mutabilis, quia omnis substantia, quantumcunque completa est mutabilis, vel secundum formas accidentales sicut maniteste apparet in istis inferioribus: vel secundum locum, sicut apparet de corporibus caelestibus, vel secundum cognitionem & electionem, siue ponantur ista esse quaedam formae, svel aliquid aliud. Materiaautem prima in istis murationibus est subiectum mutationis: etiam secundum substantiam in istis inferioribus, non est aliqua forma secundum quam non sit mutatio: vel per se, sicut est inillis in quibus per se est motus: vel ex consequen ti, sicut in illis quae incipiunt vel desinunt esse ad generationem & corruptionem factam in aliis: formae autem incorruptibilium sicut forma coeli & accidentia inseparabilia etsi non fiat motus vel mutatio secundum eas, sunt tamen pars subiecti quod mouetur vel saltem quod coniungitur motui in eodem subiecto: generaliter autem de omni creatura verum est, quod est mutabilis secundum vertibilitatem in nihil, quia omnis creatura dependet ab aliqua causa alia a se & in esse & in fieri quantum ad totum quod in ea est, cuius causae sublata infsuentia creatura cederet in nihil.

Ad primum in oppositum principalis quaestio. nis dicendum quod aliquid dicitur de Deo de nouo non per mutationem factam in Deo nec per aliquid ei per inhaerentiam acquisitum: sed per mutationem factam in alio: dico autem per inhaerentiam, quia Deus non potest habere aliquid de nouo inhaerens, sed potest habere aliquid de nouo sicut causa habet effectum.

Ad secundum dicendum quod licet possit inueniri aliqua creatura quae non sit composita ex aliquibus sicut sunt formae aliquae, saltem illae quae non sunt quantae nec per se nec per accidens, quia tales non sunt compositae ex partibus quantitatiuis: nec etiam ex materia & forma, quia hoc est cummune omni formae non componi ex materia & forma: nulla tamen creatura est quae non sit composita ex aliquibus, vel composita cum aliquo, siue sit creatura immaterialis, siue alia: omnis autem creatura quantumcunque per se accepta deficita simplicitate diuina, non solum propter diuersa ex quibus vel cum quibus compofiitur, sed etiam propter suam potentialitatem: ita quod ista minor simplicitas non est propter minorem pluralitatem realem, sed propter minus perfectam entitatem, quae quidem entitas est fundamentum vnitatis & simplicitaris.

Auod autem in natura diuinae nulla fit accidentium diuersitas, nullatque penitus mutabilitas sed perfecta simplicitas, &c.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 2