Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

Commentarius in libros Sententiarum

Liber 1

Prologus

Quaestio 1 : Utrum theologia sit scientia

Quaestio 2 : Utrum speculativum et practicum distinguantur penes obiecta

Quaestio 3 : Utrum ista scientia debeat denominari a finde habendo in via vel in patria

Quaestio 4 : Utrum theologia sit speculativa vel practica

Quaestio 5 : Utrum theologia sit scientia una

Quaestio 6 : Utrum theologia subalternetur alicui scientiae

Quaestio 7 : Utrum deus sit subiectum theologiae sub ratione speciali et non absolute secundum quod deus

Distinctio 1

Addendum

Distinctio 2

Quaestio 1 : Utrum sit necessarium ponere unum deum

Quaestio 2 : Utrum deo conveniat pluralitas attributorum

Quaestio 3 : Utrum distinctio attributorum secundum rationem sit accipienda in deo per comparationem ad intra vel per comparationem ad extra

Quaestio 4 : Utrum in divinis sit pluralitas personarum

Distinctio 3

Quaestio 1 : Utrum de deo possimus scire quid est

Quaestio 2 : Utrum deum esse sit per se notum

Quaestio 3 : Utrum per ea quae facta sunt aliquod trinitatis vestigium

Quaestio 4 : Utrum anima sit suae potentiae

Quaestio 5 : Utrum potentiae animae originentur ab ipsa anima

Distinctio 4

Quaestio 1 : Utrum generatio sit in divinis

Quaesito 2 : Utrum in divinis natura praedicetur de supposito

Distinctio 5

Quaestio 1 : Utrum essentia generet

Quaestio 2 : Utrum essentia sit terminus generationis

Quaestio 3 : Utrum Filius Dei sit de nihilo vel de aliquo

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum pater genuerit filium de necessitate

Quaestio 2 : Utrum filius procedat per modum artis

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum potentia generandi sit in divinis

Distinctio 8

Quaestio 1 : Utrum esse sit proprium deo

Quaestio 2 : Utrum soli deo conveniat esse omnino simplex

Quaestio 3 : Utrum deus sit in genere

Quaestio 4 : Utrum anima sit tota in qualibet parte corporis

Distinctio 9

Quaestio 1 : Utrum pater sit alius a filio

Quaestio 2 : Utrum tres personae debeant dici tres aeterni

Quaestio 3 : Utrum verba praesentis temporis magis conveniant nativitati filii quam verba praeteriti

Distinctio 10

Quaestio 1 : Utrum spiritus sanctus procedat per modum voluntatis

Quaestio 2

Distinctio 11

Quaestio 1 : Utrum spiritus sanctus distingueretur a filio si non procederet

Quaestio 2 : Utrum pater et filius spirent inquantum unum vel inquantum plures

Quaestio 3 : Utrum possit dici plures spiratores vel unus spirator

Distinctio 12

Quaestio 1 : Utrum generatio sit prior processione

Quaestio 2 : Utrum Spiritus Sanctus magis vel plenius sit a Patre quam a Filio

Distinctio 13

Quaesito 1 : Utrum sit aliqua processio in divinis

Quaestio 2 : Utrum in divinis sint plures processiones realiter distinctae

Distinctio 14

Quaestio 1 : Utrum sit aliqua temporalis processio spiritus sancti

Quaestio 2 : Utrum processio temporalis ponat in numerum cum aeterna

Quaestio 3 : Utrum spiritus sanctus detur in omnibus donis suis

Distinctio 15

Quaestio 1 : Utrum divinis personis conveniat missio

Quaesito 2 : Utrum persona aliqua possit mittere se vel personam non productam a se

Quaestio 3 : Utrum per donum spiritus sancti efficiatur quod non simus in hoc mundo

Distinctio 16

Expositio

Distinctio 17

Quaestio 1 : Utrum charitas dicat aliquid creatum in anima qui sit habitus voluntatis

Quaestio 2 : Utrum charitas sit accidens

Quaestio 3 : Utrum charitas detur secundum capacitatem naturalium

Quaestio 4 : Utrum charitas augeatur

Quaestio 5 : Utrum charitas augeatur per additionem

Quaestio 6 : Utrum charitas augeatur in infinitum

Quaestio 7 : Utrum charitas possit diminui

Distinctio 18

Quaestio 1 : Utrum donum conveniat soli spiritui sancto

Distinctio 19

Quaestio 1 : Utrum in divinis sit aequalitas

Quaestio 2 : Utrum nunc aeternitatis sit idem quod aeternitas

Quaestio 3 : Utrum veritas sit in rebus

Distinctio 20

Quaestio 1 : Utrum filius dei sit omnipotens

Distinctio 21

Quaestio 1 : Utrum dictio exclusiva addita patri excludat filium

Distinctio 22

Quaestio 1 : Utrum aliquid proprie dicatur de deo

Distinctio 23

Quaestio 1 : Utrum persona in divinis significet essentiam vel relationem

Distinctio 24

Quaestio 1 : Utrum termini numerales aliquod ponant in divinis

Distinctio 26

Quaestio 1 : Utrum relationes distinguant hypostases sive personas

Distinctio 27

Quaestio 27 : Utrum paternitas et spiratio activa sint duae res

Distinctio 28

Quaestio 1 : Utrum ingenitum sit notio patris

Distinctio 30

Quaestio 1 : Utrum omnes relationes quibus deus refertur ad creaturam ex tempore sint reales

Distinctio 32

Quaestio 1 : Utrum pater et filius diligant se spiritu sancto

Distinctio 33

Quaestio 1 : Utrum proprietas relativa sit realiter divina essentia

Distinctio 34

Quaestio 1 : Utrum persona sit essentia

Quaestio 2 : Utrum bene dicatur tres personae esse unius essentiae

Quaestio 3 : Utrum dicatur aliquid metaphorice de Deo

Distinctio 35

Quaestio 1 : Utrum Deus habeat scientiam certam et distinctam de eis quae sunt extra se

Distinctio 36

Quaestio 1 : Utrum plures ideae sint in deo

Distinctio 37

Quaestio 1 : Utrum angelus moveatur localiter

Distinctio 38

Quaestio 1 : Utrum deus habeat certam scientiam de futuris contingentibus

Distinctio 39

Quaestio 1 : Utrum deus habeat scientiam practicam de rebus

Quaestio 2 : Utrum omnia subsint providentiae dei

Distinctio 40

Quaestio 1 : Utrum praescientia meritorum sit causa praedestinationis

Distinctio 42

Quaestio 1 : Utrum soli deo conveniat omnipotentia

Distinctio 43

Quaestio 1 : Utrum potentia dei sit infinita

Quaestio 2 : Utrum ea quae deo facit faciat de necessitate naturae vel iustitiae

Distinctio 44

Quaestio 1 : Utrum deus possit facere universum melius

Quaestio 2 : Utrum impossibilia creaturae sint deo possibilia

Distinctio 46

Quaestio 1 : Utrum deus agat res per voluntatem

Quaestio 2 : Utrum voluntas dei infallibiliter et de necessitate semper impleatur

Distinctio 47

Quaestio 1 : Utrum id quod est contra voluntatem antecedentem Dei obsequatur voluntati consequenti

Quaestio 2 : Utrum deus possit praecipere quod non vult

Quaestio 3 : Utrum Deus possit dispensare in praeceptis decalogi

Distinctio 48

Quaestio 1 : Utrum teneamur ad formandum nostram voluntatem divinae voluntati

Liber 2

Distinctio 1

Quaestio 1 : Utrum mundus potuerit esset ab aeterno

Quaestio 2 : Utrum soli deo conveniat creare posse

Distinctio 2

Quaestio 1 : Utrum sit unum tempus omnium temporalium

Quaestio 2 : Utrum sit unum aevum omnium aeviternorum

Quaestio 3 : Utrum in aevo sit successio

Distinctio 3

Quaestio 1 : Utrum angelus sit compositus ex materia et forma

Quaestio 2 : Utrum possint esse plures angeli differentes in eadem specie

Quaestio 3 : Utrum angeli sint in generatione

Quaestio 4 : Utrum angeli superiores cognoscant per species magis universales

Distinctio 5

Quaestio 1 : Utrum angelus peccavit appetendo aequalitatem Dei

Quaestio 2 : Utrum angelus bonus beatitudinem suam meruerit

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum supremus inter omnes angelos fuerit ille qui fuit primus inter peccatores

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum angeli vel etiam quicumque beati possint peccare

Quaestio 2 : Utrum divinationes possint fieri per daemones

Distinctio 8

Quaestio 1 : Utrum angeli assumant corpora

Quaestio 2 : Utrum in illis corporibus exerceant opera vitae

Quaestio 3 : Utrum angelus naturaliter possit videre cogitationes

Distinctio 9

Quaestio 1 : Utrum unus angelus possit illuminare alium

Distinctio 11

Quaestio 1 : Utrum unus angelus loquatur alii

Quaestio 2 : Utrum angeli simul videant verbum et res in proprio genere

Distinctio 12

Quaestio 1 : Utrum corpora superiora et inferiora communicent in materia

Distinctio 13

Quaestio 1 : Utrum informitas materiae praecesserit eius formationem

Quaesito 2 : Utrum lumen habeat esse reale in aere

Distinctio 14

Quaestio 1 : Utrum caelum moveatur ab anima quae sit ei coniuncta ut forma

Distinctio 15

Quaestio 1 : Utrum caelum agat in omnia ista inferiora et conservet ea

Distinctio 17

Quaestio 1 : Utrum anima intellectiva sit forma hominis

Quaestio 2 : Utrum anima nostra intelligat abstrahendo a phantasmatibus

Distinctio 18

Quaestio 1 : Utrum sint aliquae inchoationes formarum in materia quae sint rationes seminales

Distinctio 24

Quaestio 1 : Utrum conscientia pertineat ad intellectum

Distinctio 25

Quaestio 1 : Utrum voluntas moveatur ab obiecto

Quaestio 2 : Utrum homo sit dominus suorum actuum secundum voluntatem et hoc est quaerere utrum sit liber arbitrium secundum voluntatem

Distinctio 27

Quaestio 1 : Utrum charitas et gratia sint idem

Distinctio 28

Quaestio 1 : Utrum homo possit vitare peccatum mortale sine gratia

Distinctio 30

Quaestio 1 : Utrum aliquod peccatum traducatur per originem a parente in prolem

Quaestio 2 : Utrum aliquod de alimento transeat in virtutem naturae humanae

Quaestio 3 : Utrum semen sit de superfluo alimenti

Liber 3

Distinctio 1

Quaestio 1 : Utrum persona divina possit assumere indifferenter quamcumque naturam creatam in unitate suppositi

Quaestio 2 : Utrum tres personae possint assumere unam naturam

Distinctio 3

Quaestio 1 : Utrum beata virgo fuerit sanctificata in instanti creationis animae

Distinctio 5

Quaestio 1 : Utrum natura assumpserit naturam

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum in Christo sit tantum unum esse

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum haec sit vera Deus factus est homo

Distinctio 8

Quaestio 1 : Utrum in Christo sint duae filiationes reales

Distinctio 10

Quaestio 1 : Utrum Christus secundum homo sit persona

Distinctio 11

Quaestio 1 : Utrum christus secundum quod homo sit creatura

Liber 4

Distinctio 1

Quaestio 1 : Utrum sacramenta sint causa gratiae

Quaestio 2 : Utrum virtus sacramentorum sit a passione christi

Quaestio 3 : Utrum diffinitio sacramenti data in littera sit bona, scilicet quod sacramentum est invisibilis gratiae visibilis forma ita ut imaginem eius gerat et causa existat

Quaestio 4 : Utrum instituere sacramenta fuerit necessarium

Quaestio 5 : De institutione circumcisionis, utrum fuerit convenienter instituta

Quaestio 6 : De ritu circumcisionis

Quaestio 7 : De effectu et cessatione circumcisionis

Distinctio 2

Quaestio 1 : Utrum omnia sacramenta novae legis sint instituta in remedium

Quaestio 2 : Utrum sint septem sacramenta novae legis

Distinctio 3

Quaestio 1 : trum diffinitio baptismi sit bona, scilicet quod baptismus est ablutio exterior corporis facta sub forma praescripta verborum

Quaestio 2 : Utrum forma baptismi, scilicet Ego te baptizo in nomine patris et filii et spiritus sancti, sit conveniens

Quaestio 3 : De materia, utrum sit aqua simplex

Quaestio 4 : De immersione, utrum debeat esse trina

Distinctio 4

Quaestio 1 : Utrum caracter dicat aliquod absolutum existens in anima

Quaestio 2 : De effectu baptismi, utrum tollat omnem poenam et culpam

Distinctio 5

Quaestio 1 : De ministris utrum quilibet possit dispensare sacramentum baptismi

Quaestio 2 : De potestate excellentiae christi in sacramento, utrum potuerit conferri aliis a christo

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum ad baptismum requiratur nativitas ex utero

Quaestio 2 : Utrum in baptizato requiratur intentio et fides baptismi

Quaestio 3 : Utrum requiritur intentio baptizantis

Quaestio 4 : Utrum baptismus possit reiterari

Quaestio 5 : De catechismo qui est instructio

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum confirmatio sit sacramentum

Quaestio 2 : Utrum confirmatio faciat in anima alium caracterem distinctum a caractere baptismi

Distinctio 8

Quaestio 1 : Utrum haec sit forma huius sacramenti hoc est corpus meum, quia li enim non est de necessitate huius sacramenti, sed de institutione ecclesiae

Quaestio 2 : Circa formam sanguinis

Quaestio 3 : Utrum formae sacramentorum se expectent

Quaestio 4 : Utrum illa verba faciant aliquid effective ad hoc quod corpus christi sit ibi

Quaestio 5 : Utrum istud sacramentum debeat sumi tantum a ieiunis

Distinctio 9

Quaestio 1 : Utrum corpus christi debuerit nobis dari per modum manducationis

Distinctio 10

Quaestio 1 : Utrum corpus christi sit realiter in sacramento altaris

Quaestio 2 : An angelus naturaliter possit videre corpus christi in sacramento altaris

Distinctio 11

Quaestio 1 : Utrum conversio substantiae panis in corpus christi sit possibilis

Quaestio 2 : Utrum conveniens materia huius sacramenti sit panis et vinum

Distinctio 12

Quaestio 1

Distinctio 13

Quaestio 1 : Utrum minister huius sacramenti sit omnis sacerdos solum

Quaestio 2 : Utrum haeresis sit perversitas in fide

Distinctio 14

Quaestio 1 : Utrum poenitentia sit sacramentum novae legis

Quaestio 2 : Utrum poenitentia habeat durare usque in finem

Quaestio 1

Quaestio 1

Utrum minister huius sacramenti sit omnis sacerdos solum

Solet etiam quae vtrum praui Sacer. doter, &c.

Distinctio decimatertia. QVAESTIO PRIMA

CIrca decimamtertiam distinctionem. Quaeritur primo vtrum minister huius sacramenti sit omnis Sacerdos solum.

Et videtur, quod non, quia qui est magis propinquus Deo magis potest facere ea quae sunt Dei. Sed bonus laycus est huiusmodi. Ergo, &c.

Praeterea, quod est maximum in communitate debet esse principium maximorum in communitate. Sed Corpus Christi est huiusmodi & Episcopisunt principes Ecclesiae. Ergo, &c.

Praeterea, excommunicati & haeretici non possunt consecrare secundum Magistrum in littera, quia maledicit Deus benedictionibus eorum vt dicit. Sed tales aliquando sunt Sacerdotes. Ergo, &c.

Contra. Omnis & solus ille qui habet characterem Sacerdotalem habet potestantem conficiendi Corpus IChristi, quia talis character nihil aliud est quam talis potentia. Sed omnis & solus Sacerdos est huiusmodi. Ergo, &c.

Respondeo. Quando quaeritur vtrum omnis & solus Sacerdos possit conficere Corpus Christi. Dicendum, quod posse conficere Corpus Christi potest intelligi tripliciter. Primo modo accipiendo posse absolute. Secundo modo accipiendo posse pro rite & licite posse. Tertio modo prout decet & congruit secundum decentiam sacramonti. Primo modo omnis Sacerdos solum potest conficere Corpus Christi, cuius ratio est quod scilicet omnis Sacerdos hoc possit, quia cuicumque inest potentia absolute respectu alicuius actus eliciendi ille potest exercere siue facere illum actum: sed character Sacerdotalis est talis potentia respectu Corporis Christi conficiendi: ergo cuicumque inest talis character potest conficere Corpus Christi. Sed talis character cum sit indelibilis inest omni Sacerdoti. Ergo, &c. Quod autem solus Sacerdos hoc possit patet sic: quia cuicumque inest potentia iuest actus. Sed nulli alij a Sacerdote inest potentia, consecrandi quae est character Sacerdotalis. Ergo, &c. Secundo modo scilicet rite & licite solum Sacerdos qui est sine peccato mortali potest conficere Corpus Christi, quia rite facere est aliquid debito modo & cum fine debito facere. Sed qui est sine peccato mortali hoc solum potest facere, quia significat se esse in charitate & vnitate Ecclesiae & nullus alius nisi qui est sine peccato mortali est huiusmodi. Ergo, &c. Tertio modo secundum decentiam decens est vt nullus non Sacerdos possit in talia sacramenta praeterquam in baptismum, quia illa quae sunt communta toti populo Christiano per quae aliquis non constituitur in aliquo gradu dignitatis debent ministrari per mediocres ministros Ecclesiae: sed Eucharistia & talia sacramenta sunt huiusmodi. Ergo, &c.

Si quaeratur quis potest rite dispensare hoc sacramentum. Dicendum, quod solus Sacerdos. Cuius ratio est: quicquid debet hoc sacramentum immediate tangere debet esse consecratum propter reuerentiam tanti sa cramenti: & propter hoc manus Sacerdotis comsetratae sunt sed solus Sacerdos habet manus consecratas. Ergo solus Sacerdos potest rite & licite immediate tangere Corpus Christi: & per consequens ministrare. Potest tamen diaconus Sanguinem ministrare: quia qui ministrat Sanguinom non tangit Sanguinem immediate sed mediante calice qui est consecratus. Et ideo hoc pertinere potest ad diaconum.

Si quaeratur vtrum Sacerdos possit nunquam celebrare.

Dicunt quidam, quod sic, si non habet populum & curam. Sed communis opinio est, quod tenetur celebrare pro loco & tempore: & praecipue in festis solemnibus. Quins ratio est: quicumque accipit potestatem exequendi aliquod officium nisi pro loco & tempore aliquando excquatur inuuliter accipit. Sed Sacerdos recipit potestantem seruiendi Deo in celebratione missae pro viuis & defunctis in remissionem peccatorum. Ergo nisi hoc exequatur quandoque pro loco & tempore, ftustra accipit, & peccat non faciendo illud quod tenetur.

Si quaeratur de eius ritu vtrum debeat fieri solum indomo conserata.

Dicendum, quod sic regulariter, quia talis domus sipnificat Ecclesiam quae est consecrata: tamen ex dispensatione Episcopi potest alibi fieri in casu necessitatis. Sed non debet fiersin nauibus propter periculum effusionis Sanguinis. Ratio autem quare omnia consecrantur quibus ministratur hoc sacramentum, siue calix, siue altare & smmilia, est ad denotandum reuerentiam tanti sacramenti. Notandum esset, quod altare debet esse de lapide: tamen propter significationem, quia scilicet altare nostrum Christus est, super quod fundamur quae per petram significatur: ramen quia multum exepedit, quod altare sit de re graui & solida & de difficili mobilis ne vacillet propter periculum effufionis Sanguinis: tamen quia etiam debet esse de rebus quae possunt communiter haberi & vbique & de facili. Notandum etiam pallae de lino debent esse non de serico: tamen propter significationem, quia Christus fuit sepultus in sindone qui fuir de lino: tum quia linum significat passionem Christi: quia sicut per multas percussiones lini fit pannus albus: sic Christus multas tribulationes est passus: tunc propter communitatem ipsius lini.

Si quaeratur qua hora debet celebrari. Dicendum, quod a tempore apparationis lucis quae sipnificat lumen fidei vsque ad horam nonam in diebus ieiuniorum, quia illa hora Christus fuit morruus: in alijs autem diebus vsque ad sextam, quia illa fuit crucifixus & passus. Tertia autem hora fuit crucifixus linguis Iud aeorum. Et ideo ijs horis vt communius solet in Ecclesijs celebrari solemniter.

Ad primum in oppositum dicendum, quod laicus quantum ad id quod est bonae voluntatis est magis propinquus Deo: & ideo magis potest mereri: sed non quantum ad characterem Sacerdoralem qui est potestas consecrandi: & ideo non potest consecrare.

Ad secundum dicendum, quod aliquid dicitur megnum dupliciter. Vno modo in se, quia scilicet est magnae vtilitatis, & tale magnum non oportet seruari principibus: quia si aliquis de communitare habet centum libras non oporter propter hoc, quod baliuus tot habeat. Alio modo dicitur magnum secundum adeptionem magni sta¬ tus in communitate. Modo Corpus Christi est maximum primo modo, scilicet in se: non autem secundo modo. Quando ergo dicitur illud quod est maximum in communitate debet esse prineipium maximorum in communitate: vetum est loquendo do magno secundo modo dicto: non autem de primo modo.

Ad tertium dicendum, quod omnis Sacerdoa potest consecrare accipiendo posse absolute: licet non possit licite & rite. Et quando dicitur, quod Magister dicit contrariumdicendum est quod eiur opinio nontenetur. Vel potest dici, quod ipse intelligit, quod nullus potest consecrare extra Ecclesiam, idest, extra intentionem Ecclesiae. Et quando vlterius additur. Maledicam benedictionibus eorum: dicendum, quod in consecratione mali Sacerdoris est aliquod malum, quia omitut facere bonum, & sic maledicit eis Deus. Aliud est bonum, seilicet sacramentum & verba prolata, & istis Deus non maledieit: sed benedicit. Et quando vlterius additur, quod degradati scismatici & tales non possunt consecrare: dicendum, quod verum de rite & licite posse loquendo possunt tamen absolute loquendo de posse, quod patet ex hoc, quod quando redeunt ad Ecclesiam nihil datur eis, quod prius non haberent. Possunt tamen tales baptizare in casu necessitatis.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 1