Table of Contents
Commentarius in libros Sententiarum
Liber 1
Prologus
Quaestio 1 : Utrum theologia sit scientia
Quaestio 2 : Utrum speculativum et practicum distinguantur penes obiecta
Quaestio 3 : Utrum ista scientia debeat denominari a finde habendo in via vel in patria
Quaestio 4 : Utrum theologia sit speculativa vel practica
Quaestio 5 : Utrum theologia sit scientia una
Quaestio 6 : Utrum theologia subalternetur alicui scientiae
Distinctio 1
Distinctio 2
Quaestio 1 : Utrum sit necessarium ponere unum deum
Quaestio 2 : Utrum deo conveniat pluralitas attributorum
Quaestio 4 : Utrum in divinis sit pluralitas personarum
Distinctio 3
Quaestio 1 : Utrum de deo possimus scire quid est
Quaestio 2 : Utrum deum esse sit per se notum
Quaestio 3 : Utrum per ea quae facta sunt aliquod trinitatis vestigium
Quaestio 4 : Utrum anima sit suae potentiae
Quaestio 5 : Utrum potentiae animae originentur ab ipsa anima
Distinctio 4
Quaestio 1 : Utrum generatio sit in divinis
Quaesito 2 : Utrum in divinis natura praedicetur de supposito
Distinctio 5
Quaestio 1 : Utrum essentia generet
Quaestio 2 : Utrum essentia sit terminus generationis
Quaestio 3 : Utrum Filius Dei sit de nihilo vel de aliquo
Distinctio 6
Quaestio 1 : Utrum pater genuerit filium de necessitate
Quaestio 2 : Utrum filius procedat per modum artis
Distinctio 7
Quaestio 1 : Utrum potentia generandi sit in divinis
Distinctio 8
Quaestio 1 : Utrum esse sit proprium deo
Quaestio 2 : Utrum soli deo conveniat esse omnino simplex
Quaestio 3 : Utrum deus sit in genere
Quaestio 4 : Utrum anima sit tota in qualibet parte corporis
Distinctio 9
Quaestio 1 : Utrum pater sit alius a filio
Quaestio 2 : Utrum tres personae debeant dici tres aeterni
Quaestio 3 : Utrum verba praesentis temporis magis conveniant nativitati filii quam verba praeteriti
Distinctio 10
Quaestio 1 : Utrum spiritus sanctus procedat per modum voluntatis
Distinctio 11
Quaestio 1 : Utrum spiritus sanctus distingueretur a filio si non procederet
Quaestio 2 : Utrum pater et filius spirent inquantum unum vel inquantum plures
Quaestio 3 : Utrum possit dici plures spiratores vel unus spirator
Distinctio 12
Quaestio 1 : Utrum generatio sit prior processione
Quaestio 2 : Utrum Spiritus Sanctus magis vel plenius sit a Patre quam a Filio
Distinctio 13
Quaesito 1 : Utrum sit aliqua processio in divinis
Quaestio 2 : Utrum in divinis sint plures processiones realiter distinctae
Distinctio 14
Quaestio 1 : Utrum sit aliqua temporalis processio spiritus sancti
Quaestio 2 : Utrum processio temporalis ponat in numerum cum aeterna
Quaestio 3 : Utrum spiritus sanctus detur in omnibus donis suis
Distinctio 15
Quaestio 1 : Utrum divinis personis conveniat missio
Quaesito 2 : Utrum persona aliqua possit mittere se vel personam non productam a se
Quaestio 3 : Utrum per donum spiritus sancti efficiatur quod non simus in hoc mundo
Distinctio 16
Distinctio 17
Quaestio 1 : Utrum charitas dicat aliquid creatum in anima qui sit habitus voluntatis
Quaestio 2 : Utrum charitas sit accidens
Quaestio 3 : Utrum charitas detur secundum capacitatem naturalium
Quaestio 4 : Utrum charitas augeatur
Quaestio 5 : Utrum charitas augeatur per additionem
Quaestio 6 : Utrum charitas augeatur in infinitum
Quaestio 7 : Utrum charitas possit diminui
Distinctio 18
Quaestio 1 : Utrum donum conveniat soli spiritui sancto
Distinctio 19
Quaestio 1 : Utrum in divinis sit aequalitas
Quaestio 2 : Utrum nunc aeternitatis sit idem quod aeternitas
Quaestio 3 : Utrum veritas sit in rebus
Distinctio 20
Quaestio 1 : Utrum filius dei sit omnipotens
Distinctio 21
Quaestio 1 : Utrum dictio exclusiva addita patri excludat filium
Distinctio 22
Quaestio 1 : Utrum aliquid proprie dicatur de deo
Distinctio 23
Quaestio 1 : Utrum persona in divinis significet essentiam vel relationem
Distinctio 24
Quaestio 1 : Utrum termini numerales aliquod ponant in divinis
Distinctio 26
Quaestio 1 : Utrum relationes distinguant hypostases sive personas
Distinctio 27
Quaestio 27 : Utrum paternitas et spiratio activa sint duae res
Distinctio 28
Quaestio 1 : Utrum ingenitum sit notio patris
Distinctio 30
Quaestio 1 : Utrum omnes relationes quibus deus refertur ad creaturam ex tempore sint reales
Distinctio 32
Quaestio 1 : Utrum pater et filius diligant se spiritu sancto
Distinctio 33
Quaestio 1 : Utrum proprietas relativa sit realiter divina essentia
Distinctio 34
Quaestio 1 : Utrum persona sit essentia
Quaestio 2 : Utrum bene dicatur tres personae esse unius essentiae
Quaestio 3 : Utrum dicatur aliquid metaphorice de Deo
Distinctio 35
Quaestio 1 : Utrum Deus habeat scientiam certam et distinctam de eis quae sunt extra se
Distinctio 36
Quaestio 1 : Utrum plures ideae sint in deo
Distinctio 37
Quaestio 1 : Utrum angelus moveatur localiter
Distinctio 38
Quaestio 1 : Utrum deus habeat certam scientiam de futuris contingentibus
Distinctio 39
Quaestio 1 : Utrum deus habeat scientiam practicam de rebus
Quaestio 2 : Utrum omnia subsint providentiae dei
Distinctio 40
Quaestio 1 : Utrum praescientia meritorum sit causa praedestinationis
Distinctio 42
Quaestio 1 : Utrum soli deo conveniat omnipotentia
Distinctio 43
Quaestio 1 : Utrum potentia dei sit infinita
Quaestio 2 : Utrum ea quae deo facit faciat de necessitate naturae vel iustitiae
Distinctio 44
Quaestio 1 : Utrum deus possit facere universum melius
Quaestio 2 : Utrum impossibilia creaturae sint deo possibilia
Distinctio 46
Quaestio 1 : Utrum deus agat res per voluntatem
Quaestio 2 : Utrum voluntas dei infallibiliter et de necessitate semper impleatur
Distinctio 47
Quaestio 1 : Utrum id quod est contra voluntatem antecedentem Dei obsequatur voluntati consequenti
Quaestio 2 : Utrum deus possit praecipere quod non vult
Quaestio 3 : Utrum Deus possit dispensare in praeceptis decalogi
Distinctio 48
Quaestio 1 : Utrum teneamur ad formandum nostram voluntatem divinae voluntati
Liber 2
Distinctio 1
Quaestio 1 : Utrum mundus potuerit esset ab aeterno
Quaestio 2 : Utrum soli deo conveniat creare posse
Distinctio 2
Quaestio 1 : Utrum sit unum tempus omnium temporalium
Quaestio 2 : Utrum sit unum aevum omnium aeviternorum
Quaestio 3 : Utrum in aevo sit successio
Distinctio 3
Quaestio 1 : Utrum angelus sit compositus ex materia et forma
Quaestio 2 : Utrum possint esse plures angeli differentes in eadem specie
Quaestio 3 : Utrum angeli sint in generatione
Quaestio 4 : Utrum angeli superiores cognoscant per species magis universales
Distinctio 5
Quaestio 1 : Utrum angelus peccavit appetendo aequalitatem Dei
Quaestio 2 : Utrum angelus bonus beatitudinem suam meruerit
Distinctio 6
Quaestio 1 : Utrum supremus inter omnes angelos fuerit ille qui fuit primus inter peccatores
Distinctio 7
Quaestio 1 : Utrum angeli vel etiam quicumque beati possint peccare
Quaestio 2 : Utrum divinationes possint fieri per daemones
Distinctio 8
Quaestio 1 : Utrum angeli assumant corpora
Quaestio 2 : Utrum in illis corporibus exerceant opera vitae
Quaestio 3 : Utrum angelus naturaliter possit videre cogitationes
Distinctio 9
Quaestio 1 : Utrum unus angelus possit illuminare alium
Distinctio 11
Quaestio 1 : Utrum unus angelus loquatur alii
Quaestio 2 : Utrum angeli simul videant verbum et res in proprio genere
Distinctio 12
Quaestio 1 : Utrum corpora superiora et inferiora communicent in materia
Distinctio 13
Quaestio 1 : Utrum informitas materiae praecesserit eius formationem
Quaesito 2 : Utrum lumen habeat esse reale in aere
Distinctio 14
Quaestio 1 : Utrum caelum moveatur ab anima quae sit ei coniuncta ut forma
Distinctio 15
Quaestio 1 : Utrum caelum agat in omnia ista inferiora et conservet ea
Distinctio 17
Quaestio 1 : Utrum anima intellectiva sit forma hominis
Quaestio 2 : Utrum anima nostra intelligat abstrahendo a phantasmatibus
Distinctio 18
Quaestio 1 : Utrum sint aliquae inchoationes formarum in materia quae sint rationes seminales
Distinctio 24
Quaestio 1 : Utrum conscientia pertineat ad intellectum
Distinctio 25
Quaestio 1 : Utrum voluntas moveatur ab obiecto
Distinctio 27
Quaestio 1 : Utrum charitas et gratia sint idem
Distinctio 28
Quaestio 1 : Utrum homo possit vitare peccatum mortale sine gratia
Distinctio 30
Quaestio 1 : Utrum aliquod peccatum traducatur per originem a parente in prolem
Quaestio 2 : Utrum aliquod de alimento transeat in virtutem naturae humanae
Quaestio 3 : Utrum semen sit de superfluo alimenti
Liber 3
Distinctio 1
Quaestio 2 : Utrum tres personae possint assumere unam naturam
Distinctio 3
Quaestio 1 : Utrum beata virgo fuerit sanctificata in instanti creationis animae
Distinctio 5
Quaestio 1 : Utrum natura assumpserit naturam
Distinctio 6
Quaestio 1 : Utrum in Christo sit tantum unum esse
Distinctio 7
Quaestio 1 : Utrum haec sit vera Deus factus est homo
Distinctio 8
Quaestio 1 : Utrum in Christo sint duae filiationes reales
Distinctio 10
Quaestio 1 : Utrum Christus secundum homo sit persona
Distinctio 11
Quaestio 1 : Utrum christus secundum quod homo sit creatura
Liber 4
Distinctio 1
Quaestio 1 : Utrum sacramenta sint causa gratiae
Quaestio 2 : Utrum virtus sacramentorum sit a passione christi
Quaestio 4 : Utrum instituere sacramenta fuerit necessarium
Quaestio 5 : De institutione circumcisionis, utrum fuerit convenienter instituta
Quaestio 6 : De ritu circumcisionis
Quaestio 7 : De effectu et cessatione circumcisionis
Distinctio 2
Quaestio 1 : Utrum omnia sacramenta novae legis sint instituta in remedium
Quaestio 2 : Utrum sint septem sacramenta novae legis
Distinctio 3
Quaestio 3 : De materia, utrum sit aqua simplex
Quaestio 4 : De immersione, utrum debeat esse trina
Distinctio 4
Quaestio 1 : Utrum caracter dicat aliquod absolutum existens in anima
Quaestio 2 : De effectu baptismi, utrum tollat omnem poenam et culpam
Distinctio 5
Quaestio 1 : De ministris utrum quilibet possit dispensare sacramentum baptismi
Distinctio 6
Quaestio 1 : Utrum ad baptismum requiratur nativitas ex utero
Quaestio 2 : Utrum in baptizato requiratur intentio et fides baptismi
Quaestio 3 : Utrum requiritur intentio baptizantis
Quaestio 4 : Utrum baptismus possit reiterari
Quaestio 5 : De catechismo qui est instructio
Distinctio 7
Quaestio 1 : Utrum confirmatio sit sacramentum
Quaestio 2 : Utrum confirmatio faciat in anima alium caracterem distinctum a caractere baptismi
Distinctio 8
Quaestio 2 : Circa formam sanguinis
Quaestio 3 : Utrum formae sacramentorum se expectent
Quaestio 4 : Utrum illa verba faciant aliquid effective ad hoc quod corpus christi sit ibi
Quaestio 5 : Utrum istud sacramentum debeat sumi tantum a ieiunis
Distinctio 9
Quaestio 1 : Utrum corpus christi debuerit nobis dari per modum manducationis
Distinctio 10
Quaestio 1 : Utrum corpus christi sit realiter in sacramento altaris
Quaestio 2 : An angelus naturaliter possit videre corpus christi in sacramento altaris
Distinctio 11
Quaestio 1 : Utrum conversio substantiae panis in corpus christi sit possibilis
Quaestio 2 : Utrum conveniens materia huius sacramenti sit panis et vinum
Distinctio 12
Distinctio 13
Quaestio 1 : Utrum minister huius sacramenti sit omnis sacerdos solum
Quaestio 2 : Utrum haeresis sit perversitas in fide
Distinctio 14
Quaestio 1
Quaestio 1
Utrum minister huius sacramenti sit omnis sacerdos solum
CIrca decimamtertiam distinctionem. Quaeritur primo vtrum minister huius sacramenti sit omnis Sacerdos solum.
Et videtur, quod non, quia qui est magis propinquus Deo magis potest facere ea quae sunt Dei. Sed bonus laycus est huiusmodi. Ergo, &c.
Praeterea, quod est maximum in communitate debet esse principium maximorum in communitate. Sed Corpus Christi est huiusmodi & Episcopisunt principes Ecclesiae. Ergo, &c.
Praeterea, excommunicati & haeretici non possunt consecrare secundum Magistrum in littera, quia maledicit Deus benedictionibus eorum vt dicit. Sed tales aliquando sunt Sacerdotes. Ergo, &c.
Contra. Omnis & solus ille qui habet characterem Sacerdotalem habet potestantem conficiendi Corpus IChristi, quia talis character nihil aliud est quam talis potentia. Sed omnis & solus Sacerdos est huiusmodi. Ergo, &c.
Respondeo. Quando quaeritur vtrum omnis & solus Sacerdos possit conficere Corpus Christi. Dicendum, quod posse conficere Corpus Christi potest intelligi tripliciter. Primo modo accipiendo posse absolute. Secundo modo accipiendo posse pro rite & licite posse. Tertio modo prout decet & congruit secundum decentiam sacramonti. Primo modo omnis Sacerdos solum potest conficere Corpus Christi, cuius ratio est quod scilicet omnis Sacerdos hoc possit, quia cuicumque inest potentia absolute respectu alicuius actus eliciendi ille potest exercere siue facere illum actum: sed character Sacerdotalis est talis potentia respectu Corporis Christi conficiendi: ergo cuicumque inest talis character potest conficere Corpus Christi. Sed talis character cum sit indelibilis inest omni Sacerdoti. Ergo, &c. Quod autem solus Sacerdos hoc possit patet sic: quia cuicumque inest potentia iuest actus. Sed nulli alij a Sacerdote inest potentia, consecrandi quae est character Sacerdotalis. Ergo, &c. Secundo modo scilicet rite & licite solum Sacerdos qui est sine peccato mortali potest conficere Corpus Christi, quia rite facere est aliquid debito modo & cum fine debito facere. Sed qui est sine peccato mortali hoc solum potest facere, quia significat se esse in charitate & vnitate Ecclesiae & nullus alius nisi qui est sine peccato mortali est huiusmodi. Ergo, &c. Tertio modo secundum decentiam decens est vt nullus non Sacerdos possit in talia sacramenta praeterquam in baptismum, quia illa quae sunt communta toti populo Christiano per quae aliquis non constituitur in aliquo gradu dignitatis debent ministrari per mediocres ministros Ecclesiae: sed Eucharistia & talia sacramenta sunt huiusmodi. Ergo, &c.
Si quaeratur quis potest rite dispensare hoc sacramentum. Dicendum, quod solus Sacerdos. Cuius ratio est: quicquid debet hoc sacramentum immediate tangere debet esse consecratum propter reuerentiam tanti sa cramenti: & propter hoc manus Sacerdotis comsetratae sunt sed solus Sacerdos habet manus consecratas. Ergo solus Sacerdos potest rite & licite immediate tangere Corpus Christi: & per consequens ministrare. Potest tamen diaconus Sanguinem ministrare: quia qui ministrat Sanguinom non tangit Sanguinem immediate sed mediante calice qui est consecratus. Et ideo hoc pertinere potest ad diaconum.
Dicunt quidam, quod sic, si non habet populum & curam. Sed communis opinio est, quod tenetur celebrare pro loco & tempore: & praecipue in festis solemnibus. Quins ratio est: quicumque accipit potestatem exequendi aliquod officium nisi pro loco & tempore aliquando excquatur inuuliter accipit. Sed Sacerdos recipit potestantem seruiendi Deo in celebratione missae pro viuis & defunctis in remissionem peccatorum. Ergo nisi hoc exequatur quandoque pro loco & tempore, ftustra accipit, & peccat non faciendo illud quod tenetur.
Dicendum, quod sic regulariter, quia talis domus sipnificat Ecclesiam quae est consecrata: tamen ex dispensatione Episcopi potest alibi fieri in casu necessitatis. Sed non debet fiersin nauibus propter periculum effusionis Sanguinis. Ratio autem quare omnia consecrantur quibus ministratur hoc sacramentum, siue calix, siue altare & smmilia, est ad denotandum reuerentiam tanti sacramenti. Notandum esset, quod altare debet esse de lapide: tamen propter significationem, quia scilicet altare nostrum Christus est, super quod fundamur quae per petram significatur: ramen quia multum exepedit, quod altare sit de re graui & solida & de difficili mobilis ne vacillet propter periculum effufionis Sanguinis: tamen quia etiam debet esse de rebus quae possunt communiter haberi & vbique & de facili. Notandum etiam pallae de lino debent esse non de serico: tamen propter significationem, quia Christus fuit sepultus in sindone qui fuir de lino: tum quia linum significat passionem Christi: quia sicut per multas percussiones lini fit pannus albus: sic Christus multas tribulationes est passus: tunc propter communitatem ipsius lini.
Si quaeratur qua hora debet celebrari. Dicendum, quod a tempore apparationis lucis quae sipnificat lumen fidei vsque ad horam nonam in diebus ieiuniorum, quia illa hora Christus fuit morruus: in alijs autem diebus vsque ad sextam, quia illa fuit crucifixus & passus. Tertia autem hora fuit crucifixus linguis Iud aeorum. Et ideo ijs horis vt communius solet in Ecclesijs celebrari solemniter.
Ad primum in oppositum dicendum, quod laicus quantum ad id quod est bonae voluntatis est magis propinquus Deo: & ideo magis potest mereri: sed non quantum ad characterem Sacerdoralem qui est potestas consecrandi: & ideo non potest consecrare.
Ad secundum dicendum, quod aliquid dicitur megnum dupliciter. Vno modo in se, quia scilicet est magnae vtilitatis, & tale magnum non oportet seruari principibus: quia si aliquis de communitare habet centum libras non oporter propter hoc, quod baliuus tot habeat. Alio modo dicitur magnum secundum adeptionem magni sta¬ tus in communitate. Modo Corpus Christi est maximum primo modo, scilicet in se: non autem secundo modo. Quando ergo dicitur illud quod est maximum in communitate debet esse prineipium maximorum in communitate: vetum est loquendo do magno secundo modo dicto: non autem de primo modo.
Ad tertium dicendum, quod omnis Sacerdoa potest consecrare accipiendo posse absolute: licet non possit licite & rite. Et quando dicitur, quod Magister dicit contrariumdicendum est quod eiur opinio nontenetur. Vel potest dici, quod ipse intelligit, quod nullus potest consecrare extra Ecclesiam, idest, extra intentionem Ecclesiae. Et quando vlterius additur. Maledicam benedictionibus eorum: dicendum, quod in consecratione mali Sacerdoris est aliquod malum, quia omitut facere bonum, & sic maledicit eis Deus. Aliud est bonum, seilicet sacramentum & verba prolata, & istis Deus non maledieit: sed benedicit. Et quando vlterius additur, quod degradati scismatici & tales non possunt consecrare: dicendum, quod verum de rite & licite posse loquendo possunt tamen absolute loquendo de posse, quod patet ex hoc, quod quando redeunt ad Ecclesiam nihil datur eis, quod prius non haberent. Possunt tamen tales baptizare in casu necessitatis.
On this page