Et videtur quod sic, quia quicquid excellentiae sine fidei praeiudicio, & sacre scripturae, & auctoritate sanctorum potest attribui beatae virgini dicitur attribui ei. Sed ponerequod in instanti creationis animae fuerit sanctificata: nullo istorum repugnat. Ergo, &c. Maior videtur probabilis. Minor probatur. Primo quia dato quod beata virgo fuerit sanctificata in instanti crtationis animae & non, contraxerit peccatum originale: nullum praeiudicium fit praedictis. Quia primo potest dici quod fuit liberata a peccaro originali & redempta per Christum: quia incurrisset illud peccatum si gratia Christi non impediuisset.

Secundo quia non est inconueniens (vt videtur (quod si nul fuerit in peccato originali, & in gratia: imo ne esse hoc vi letur, quia expellens & expulsum sunt simul. GQratia autem expellit culpam. Ergo, &c. Simul ergo in eodem instanti creationis naturae potuit beata Virgo incurrere culpam originalem, & sanctificari per Gra tiam.

Praeterea beata virgo debuit sanctificari quanto citius potuit fieri: & hoc videtur planum. Sed non fuisset sanctificata quantocitius potuisset fieri: si non fuisset sanctificata in instanti creationis animae. Ergo, &c. Probo minorem quia, si ponatur sinctificari in alio instanri, cum inter illud instans & instans creationis sit date tempus medium. Prius potuisset sanctificari: cum inter quodlibet duo instantia sit in infinitum dare instans ante instans. Semper ergo prius potuisset sanctificari, quam fuerit sanctificita: si ponatur sanctificata inalio instanti, quam in instanti creationis animae,

In contrarium est quia secundum magistrum inlittera, etiam caro Christi in beata virgine fuit sub peccaro: quod non potest intelligi nisi de peccato originali. Ergo beata Virgo in instanti creationis animae fuit sub originali peccato. Sed non potuit simul esse sub orig inali peccato & sanctifitari, vt probatur. Ergo, &c.

Respondeo Dcendum circa istam questionem su t tres opin iones quae omnes sunt falsae, vt mihi videtur.

Prima opinio est quod non incurrit peccatum originale. Secunda quod in eodem instanti in quo incutrit peccatum o igin le, fuit sanctificata. Tertia quod in solo nstanti fuit in originali peccato.

Prima opoini o est quod beata virgo non fuit concepta in peccato originali. Ita quod ipsa nunquam incurrit peccatum originale: tamen dicitur liberata per. Christum. Quia nisi fuisset gratia Christi preueniens, incurrifset: & eorum ratio tac¬ I ta est in opponendo. Ista opinio non videtur mihi posse stare cum anctoritate sc ipture sacrae, & dictis communibus sanctorum & doctorum.

Et primo videtur quod non possit stare cum auctoritate sacrae scripturae. Apostolus adRatio.; dicit qued peccatum per adum intrauit in mundum: & per pertatum more fieut poena prerati.

Ex hoc sic arguitur. Mors est poena pro peccato originali. Sed nullus punitur pro peccato quod non incutrit: quantuncumque fuerit incursurus. Ergo qui non incurrit pectatum originale non de bet moti, quantumcun que esset incursurus: & maxime, vbi non est aliud peccatum actualedignum poena, sicut contingit ainbeata Virgine. Ergo beata virgo non debuit mori, si non habuit pect uum otiginale: Constat autem quod ipsa debuit mori, & mortua est. Ergo habuit peccatum originale.

Si dicatur quod mora beatae Virginis non fuit poena peccati praeteriti: sed cautela futuri. Nihu ess dictum: quia post mortem non sequitur aliquod peccatum, cui caurela debeat adhiberistem idem amplius loquens de Adam dicit in que vmner pertauerunt. Ergo secundum hoc omnes qui secundum legem communem ex viro & muliere nati sunt, peccauerunt in Adum. Sed beata Virgo sic nata est. Ergo, &c.

Istud etiam scilicet beatam vVirginem non habuisse peccatum originale, non potest stare cum dictis sanctorum & doctorum, & sacrae scripturae. Nam secundum omnes per Christum omnes sunt redempti: & omnes tam beata Vngo, quam alij indiguerunt redimi per Christum. Sed redimi non conuenit nisi illi quod fuit quandoque obligatum. Ergo berta virgo fuit quandoque obligata peccato originali. Impedire enim ne aliquis obligetur, non est rediniere: imo sic impedite est vt non indigeat redemptione. Vnde dicere quod beata Virgo fuit redempta, & non fuerit obligata: est non vti vocabulo in propria significatione.

Secunda opinio est quae ponit beatam Virginem habuisse peccatum originale: & cum hoc fuissoe sanctificatas in instanti suae conceptionis. Quia tvt dicunt) simul possunt esse in eodem instanti in quodam transitu, culpa & Pratia: Ita quod isti distingunt illud istans infusionis animae beatae vitginis in tria signa. Primum signum fuit ibi culpa quam incurrit ex vnione ad corpus. In secundo fuit Gratia quasi in quodam transitu simul cum culpa. Sed intertio fuit oratia secundum esse habituale, & expulsa culpa. Quod autem simul possit esse, & sit quandoque Cratia & culpa. Probant per vnam rationemad hanc partem factam. Quia scilicet oportet esse simul expellens & expulsum.

Haec autem rositio est impossibilis, quantum ad positionem: & quantum ad motum ponendi. Quantum ad id quod principaliter ponitur quod simul sint cur pa & oratia: faciliter paret. Quia quicumque ponitquae cumque opposita esse simul, ronit contradictorio esse simul, quia includunt contradictionem: vnde nec aliqua sunt opposita nisi inquantum vnum includit negationem alterius. Sed culpa & Cratia sunt praeuatiue opposita. Quae quidem oppositio magis accedit ad affirmationem, & negationem: quam aliqua aliatum. Ergo impossibile est quod sint simul. Modus etiam ponendi nihil valet. Quia quando dicunt quod instans diuiditur intria signa, illa signa. Aut differunt re, aut ratione. Si re: ergo instans esset quid diuis ibile in diuersare, quod est impossibile: quia instans est quid indiuis ibile. Si autem fuerint diuersa ratione tantum: tunc constat quod similiter realiter loquendo sint opposita in eodem. Item cum illa Signa sint vnum indiuis ibile secundum rem: illudquod est realiter in aliquo illorum signorum, est realiter in omnibus. Sed ipsi ponunt Gratiam in altero signo secundum esse habituale permanens: & in illo Signo non esse culpam. Ergo in omnibus illis signis secundum tem loquendo, fuit gratia secundum esse habituale & manens. & per consequens in numero illorum signorum fuit culpa: cuius oppositum ponunt, quia ponunt culpam in primo signo. Quod etiam dicitur de transitu frluolum est. Quia ox posita taritum repugnant in vno indiuisibili quan tum in mille annis. Et sicut non possunrmanereum mmpbretita nec esse realiter loquendo secundum quemcunque transitum.

Si dicatur quod Gratia & culpa non habeno esse in nunc temporis conrinui proprie, sed, in nunc temporis discreri, & quod duo nunc temporis discreti possunt coexistere vni nunc continui. Et ita gratia & culpa non fuerunt in eodem nune propriae mensurae, scilicet temporis discreti: sed in eodem nunc extraneae mensurae, scilicet temporis continui per quandam coexistentiam, hoc est impossibile, quia licer eidem nunc stanti possint plura nune sibi succedentia coexistere: tamen nunc fluenti impossibile est quandoque duo nune fluentia habentia successionem, coex isterei Quia dum primum nunc coexisteret fluenti: aliud expectaretur in futurum. Sed nunc fluens non potest aliud expectare in fututum. Ergo impossibile est quod duo nunc sibi succedenti coexit stant eidem nunc fluenti: quale est nunc tempoilis conrinui. Nunc autem gratiae & nunc culpae circa idem subiectum oporter esse succedentin: sitie ponantur esse temporis continui siue diseretit Et ideo impossibile est quod coexistant eidem nune temporis continui

Tertia opinio est, quod beara virgo habuit peccatum originale in inst anti intusior is animae, et quod peceatum orig nale fuir si ea rantum in ilio instanti, & non ante, nec post Nee sequitur quod sintul tuerit gratia & culpa, quia culpa fuit tantum in islo instanti: sed gratia fuit in toto tempore sequenti Er quod hoc sit possibile ostendunt. Quta fi fabae motae sursum, dum mouetur oceurreret lapls molaris, faba non posset manere in illo situ in quo primo contingeret cam lapis molart, nisi in vno tantum instanti. Nam si esset ibi in pluribus instantibus, esset in tempore & per confequens quiesceret, & faceret lapideni molarem ibi quiescere: quod est inconueniens & imptobabile: Sic ergo non est inconueniens qubd e ilpa originalis fuerit in beata Virgine in vno solo instanti.

Ista opinio non videtur m: hi prohabilis. Ad cuius euidentiam est sciendum, quod aliquid diettur esse in allquo nunc dupli iter; vno modo sicut in propria mensur: sicut motum esse siue mutatum esse, est in nunc temporis continuiAlio modo potest esse in nunc, non si ut in mensura propria fed per quandam coemsteutiam: sicuessiicatur quod intelligere Angeli est in nune in quo generatur ignis, vel aliq tid rale. Modo siue ponatur gratia & culpa esse in nunc remporis nostri, siue in nune temporis disereti sicut in proprsa mensura: nihil refert quantum ad rationem quae iam fict. Quia oport et ponere nune temporis disereti coexistere nunc temporis nostii, vel vni vel plur ibus.

Ulterius sciendum, quod licet nunc temporia disereti & illud quod fit in eo, possit coesistere tempori nostro, tamen ita potest esse in tempore nostro per coexistentiam quod etiam potest esse, at est necessario in aliquo nunc remporis nostri per talem coexistentiam; non sie autem potest est se motus. Nam motus sic est: in rempore contia nuo, quod non porest esse in nunc: Vnde sciendum quod si illud quod in nunc temporis disoreti coexistit tempori nostro: oportet quod sic correspondeat nunc temporis nostrl, quod oportear accipere in tempore continuo (quod est tem¬ pus nostrum) aliquod nunc cui primo coexistas in quo per coexistentiam dicatur esse primo. Nam cum ralu nunc sit indiuisibile, potest coexistere nunc temporis nostri: nec est dare nunc in tempore nostro cui non eoexistat tale nunc dum haber esse: Aut ergo oportet quod procedat omne nunc temporis nostri: aut quod si dare aliquod nunc in tempore nost ro cui non coc xistat in quo primo sit per cocxistentiam.

Ex his arguo sic ad propositum. Ex quo infusio gratiae & corruptio, vel recessus culpae est in indiuisibili: oportet dare aliquod instans in tempore nostro in quo primo fuit gratia in beata virgine & in quo primo non fuit culpa. Aut ergo illud instans est idem cum eo in quo est culpa: aut aliud, non idem quia tunc gratia & culpa: & esse & non esse culpae erunt in eodem instanti, quod est impossibile Oportet ergo quod sit aliud. Tunc quaero vtrum sit immediatum illi instanti in quo fuit culpa: aut non. Immediatum esse non potesti quia in tempore nostro non est dare vnum instans immediatum alii instanti. Ergo illud instans temporis nostri in quo primo fuit gratia, & in quo prius habuit culpa non esse: fuit aliud ab instanti in quo primo fuit culpa. Et per consequens inter illud instans in quo primo fuit culpa, & instans in quo habuit culpa non esse: fuit tempus medium Sen ex quo culpa incepit esse: semper fuit vsque ad illud temjtus in quo primo habuit non esse Ergo culpa fuit in toto tempore ab instanti in quo prino fuit vsque ad aliud instans in quo primo habuit non esse. Et per consequens non fuit tantum in instanti solo temporis nostri, siue accipiatur esse in nunc temporis sicut in proPria mensura, siue accipiatur esse in nunc temporis per eoexistentiam: & sic dicitur esse in tempore nostro. Sic ergo praedicta positio videtur falsa.

Ad illud autem quod adducitur de faba obuianti lapidi molari: multipliciter respondetur. Dicunt enim quidam quod illa faba postquam occurrerit lapidi molari, mouetur per accidens ad motum lapidis: sed per se quiescit sicut nauta in nauit Et quia quiescit pe se: quantum est de se est in eadem dispositione in tempore & in nunc.

Sed istud non valet, quia quantumcunque non moueatur per se sed per accidens: tamen verum est dicere quod in illo vbi in quo ei occurtit lapls molans, non est nisi in nunc. Illi autem qui volunt probaro quod beata virgo non fuit in originali nisi in nunc, non curant quallter hoc sit, dummodo possint inuenire aliquid in eadem dispositione tantum in nunc: quia a simili poterit idem dici de peccato originali.

Alii dicunt quod faba vtitur illo vbi in potentia: & ideo non est ibi nisi in nunc. Sicut etiam mobile dum mouetur in medio spatio, non est nia si in nunc in spatio sibi aequali: quia illo spatio vtitur in potentia.

Hoc autem difficultatem magnam implicat. Nam Philosophus S Phisicorum vulut quod impossibile est motum reflexum continuari. Quia ibi sunt duo motus oppositi: & oppesita non continuantur, sicut ipse dicit ibidem. Vnde ipse dicit, quod dato quod inter motus oppositos non fit necessarium esse quietem mediam: saltem oporter quod sint discontinui, & consequenter se habentes.

Et ideo omissis multis quae de hac materia dicuntur, videtur mihi quod causa quare faba vel quodcunque corpus possit esse in solo instanti in aliquovbi, sue vaurilio inadu, sue in potentia: est, quia recessus ab ilio vbi non est in ndiuisibili: nec est dure primum nunc in quo primo recesserit ab illo vbi.

Vnde sciendum est quod in hiis quae mouentur, & quae per motum acquitunr aliquid, vel recedunt ab alio: aliter est in principio motus, & in sine. Quia in principio motus est dare vltimum nunc in quo mobile fuit in toto termino a quo, scilicet illud nunc in quo incipit motus: sed non est dare primum in quo recedat ab illo termino, nec est dare primam partem termini a quo, quam derelinquat. Quia in qualibet parte dimissa est in infinitum dare partem ante partem: puta si dimiserit vnam partem loci, prius dimiserit partem illius partis, & sic in infinitum. Vnde non est dare primam partem quam dimiserit. Sed in vltimo motus non est dare vltimum nunc, in quo sit sicut in subiecto a quo, vel secundum partem, vel secundum totum: sed est dare primum nunc in quo est sub termino ad quem. Quia ergo quodlibet vbi acquiritur & corrumpitur per motum: ideo in principio motus non est dare primum nunc in quo recesserit, quia per motum ab illo vbi receditur. Et ideo suuin esse potest ibi esse in nunc tantum, & suum non esse in tempore sequenti: nec pportet dare primum nunc in quo non sit in illo vbi. Sed de culpa & gratia non est simile. Quia recessus a culpa oportet quod fiat in instanti: & acquisitio similiter gratiae. Et ideo oportet dare primum nunc, in quo primo anima haberet esse sub gratia, vel in quo recesserit a culpa, vel careat culpa. Non enim culpa est aliquod quantum per aecidens, vel per se, a quo possit fieri recessus per motum & in tempore: & ideo non est simile quod inducitur pro simili.

Et ideo est quarta opinio quae ponit quod hexta Virgo fuit in peccato originali per aliquam merulam temporis nostri: & quod postea fuit sanctificata. Et quod talem morulam oporteat dare: concludit ratio supradicta contrae hanc tertiam opinionem. Quod autem potius antequam exiret de vtero, fuerit senctificata: sic potest parete, quia crededum est ei esse datam maiorem gratiam, quam euicumque sancto. Et ideo cum aliqui sancti fuerint sanctificati in vtero: multo plus ipsas & citius & copiosius.

Habito ergo quod beata virgo fuit sanctificata quantum ad sanctificationem primam, videndum est quid in ea sanctificatio vtraque fecerit. Et ad hoc breuiter pretermissis multis quae de hoc dicuntur, dicendum quod modo magis communiter tenetur: quod in prima sanctificatione fuit fomes ligatus In secunda autem totaliter ablatus: & ipsa fuit confirmata vt de caetero non posset pectare.

Ad cuius euidentiam est sciendum. Primo a quid importat fomes. Est autem fomes habitualis me hipario anperituu sensitiui in alaquod delect abile serpndum sensum prxeter imperium rationte. Quae quidem inclinatio (vt in secundo dictum est) posset esse in homine in puris naturalibus eonstituto; vt si fieret homo miraculose de lapide & vnum donum supernaturale ei conferretur: &tunc esset talis inclinatio non culpa vel poena, sed rantum quidam defectus naturalis. sed in descendentihus ab Adim ante bepusmum hahitum in re vel in voto pertinet ad cuipam originalem: sed postbaptismum est paena quaedam. Et ista inclinatio ron necessario addit aliquam rem supra ap¬ petitum sensitiuum: licet ista indlinatio posit esse maior & minor secundum dispositiones corpo nis, secundum qus appetitus sensitiuus disponitur ad appetendum diuersimode.

Secundo sciendum quod aliqua potentia vel inclinatio habitualis ad actum aliquem potest manere: & tamen non exit, vel potest exire in actum, quia est ligata, vt si alae alicuius auis essent ligatae, adhuc posset esse quod haberet potentiam volatiuam: & tamen non posset exite in actum etus. Et secundum hoc potest dici quod licet in beata Virgine remanserit habitualis inelinatio apperitus sensitiui in delectabile sensus (quia si non fuisset copia grane ligantis: potuissequantum fuisset ex parte appetitus sensitiui inclinati praeter impetium rat onis in delectabile sensus) tamen illa inclinatio ita fuit ligata per copiam gratiae replentis auimam eius, & praedominantis super dictam inclinationem, & per prouidentiam diuinam quae inpediebat ne aliquid occurreret quod causaret motum illicitum: quod talis inclinatio non poterat exire in actum,

Sed in conceptione filij Dei, ita fuit sanctificata quod per dispositionem virtuosam formaliter appetitum sensitirum disponentem: fuit ablata illa inclinatio totaliter quantum ad hoc quod esset natus aliquis motus insurgere praeter inclinationem rationis. Ita quod licet apperitus sensitiuus quantum ad essentiam remanserit, quia appetebat quantum ratio dictabat ea quae essent conuenientia secundum sensum: non tamen remansit aptitudo vel inclinatio ad aliquem motum qui esset natus insurgere praeter imperium rationis secundum quod conuenit apperiui sensitiuo ratio fomitis. Et ideo dicitur quod in secunda sanctificatione fuit fomes extinctus, siue totaliter ablatus. Quia & si remanserit appetititus sensitiuus, non tamen quantum ad talem inclinationem. Sic ergo patet de prima sanctificatione beatae Virginis, quando fuit: & quem effectum habuit prima & secunda.

Sciendum vlterius quod communiter tenetur quod in secunda sanctificatione fuit confirmata sic quod non poterat ex tunc peccare: quod est plus quam fomitem extinguere. Quia in Adam in principio post sui creationem, cilieet ante peccatum non fuit fomes: non tamen fuit confirmatus quod non posset peccare, sicut probauit euentus rei. Sed beata Virgo in secunda sanctificatione: ita fuit plena gratia quod inclinatio gratiae abstulit possibilitatem ad opposita gratiae, scilicet ad quodcumque peccatum.

Ad primum ergo, quod opponitur in contrarium dicendum, quod ponere beatam Virginem non habuisse peccatum originale repugnat auctoritati sacrae scripturae & sanctorum: vt supra dictum est. Et quod dicitur in contrarium quod ad hoc quod debuerit dici redempta, sufficit quod fuerit impedita a culpa quam incur sura erati dicendum quod ostensum est quod non sufficit.

Ad secundum dicendum, quod illa ratio procedit ex falsa imaginatione. Quia viderur imaginari quod expelli: sit culpam adhuc manentem per quendam motum successiue tendere ad non esse. Et hoc est falsum: imo culpam in aliquo instanti expelli, est ipsam in illo instanti primo non esse: & causa expellendi, est causa faciendi nune primio non esse Quando ergo dicitur quod expellens & expulsum sunt simul, dicendum quod falsum est luquendo de expellente fornaliter: si¬ cut gratia expellit eulpam. Et quando dicitur quod imo: quia quod expellitur dum expellitur, est Dicendum est quod falsum est: imo in illo nunc dicitur expelli, siue in quo expellitur habet primo non esse. Primum autem non esse culpae, & primum esse gratiae sunt simul: sed esse vtriusque impossibile est esse simul.

Ad tertium dicendum, quod supposito quod beata virgo habuerit culpam originalem: impossibile est eam ita cito sanctificari quod non potuerit citius sanctificari. Quia stante hypothesi in instanti infusionis animae non potuit sanctificari: nec etiam in instanti propinquissimo. Quia non est dare instans propinquissimum alii instanti: ita quod non possit dari aliud propinquius. Quia hoc est contra naturam continui, cum esse continui sit diuisibile in infinitum.

Dicendum ergo ad maiorem quod non opor. tet quod beata Virgo fuerit sanctificata quam citius hoc potuit fieri, sic scilicet quod ita cito fuerit sanctificata quod non potuerit fieri citius: sed oportet dare aliquam moram in qua fuit in peccai to originali, in cuius mora potuisset citius sanctificari. Quantum aliquis stetit ibi, & quare non citius, ille nouit qui fuit. Hoc solum sufficiat scire quod diuisio continui in infinitum, facit quod impossibile fuit eam sanctificari ita cito: quod citius non potuisset sanct isicari. Et quod oportuit aliquam morulam esse in qua fuit in peccato originali, quantacumque fuerit illa.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 1