Quaestio 1

QUESTIO UNICA.

Utrum (a) sit aliquod meritum praedestinationis vel reprobationis?

Alens. 1. p. q. 28. m. 3. a. 3. D. Thom. 1. p. q. 23. a. 5b. et 8. et 9. p. q: 25. a, 3. D. Bonav. hic. 1.9. 1. eL. 2. Richard. a. 2. q. 1. Occham. q. 1. Gabr. q. 1. a. 2. Rubion. q. 4. a. 2. Suarez 4. p. tr. 2. lib. 1. c. 8. et lib. 2. c. 23. et per totum. Vasq. 1. p. d. 91. et sequent. Bellaerm. lib. 2. de grat. et lib. c. 9. et 10. el seq. Vide Scot. in Report. d. 42, q. 4.

Circa distinctionem quadragesimam primam, de causalitate passiva prodestinati, quaero unum: Utrum sit aliquod meritum praedestinationis vel reprobationis ? Quod sic, quia si sola voluntate, absque aliqua alia ratione, hunc praedestinaret et illum reprobaret, igitur non videretur esse summe bonus, quia non summe liberalis, nec communicativus. Posset enim bonum. suum aque communicare illi, quem non preedestinavit, ex quo sine omni ratione in alio. illum praedestinat ex sua libertate sola, et ita posset istum preedestinare.

Praeterea, si duo aequales in naturalibus apprehendantur ab intellectu suo, et solo actu voluntatis suse, sine. alia ratione ex parte eorum, istum reprobat et illum praedestinat; igitur videtur acceptator personarum, quia aequales quantum ex parte sua, et ad finem aequaliter ordinabiles, non aequaliter amat ad istum finem; hoc. videtur acceptare personam, preferendo eam alteri ad illum finem ad quem non est magis ex se praeferenda; sed. consequens est impossibile et contra Petrum Act. 10. in veritate comperi, quia non est personarum. acceptor Deus.

Contra, Rom. 9. Cum enim nondum nati fuissent, aut. aliquid boni egissent aut mali,ut secundum elecLionem propositum Dei maneret, non ex operibus, sed ex. vocante dicLum est.

Praeterea, ibidem exemplificat de figulo,qui de eadem massa potest formare unum vas in honorem, et aliud in contumetiam; ex quo videtur arguere a simili de praedestinalione hujus et reprobatione alterius.

SCHOLIUM.

Ponit sententiam, quam Augustinus aliquando habuit, scilicet idem esse causam pradestinandi, sed eam retractavit. Affert alium locum Augustini, quo videtur asserere dari causam praedestinationis, et expositionem Magistri, contra quam, impugnationem Henrici refutat, sed ex alio capite eam rejicit.

Circa istam quaestionem — sensit Augustinus aliquando, quod etsi bona opera in praesentia Dei non sint ratio praedestinandi, fides tamen in praescientia Dei est ratio. praedeslnmandi, sicut per eum patet super Epistolam illam ad Romanos, ubi vult quod propter fidem quam prae- scivit in Jacob,qua sibi esset. erediturus, et infidelitatem in Esau, illum preelegit, et hunc non, et habetur in littera.

Sed illud retractat ipse primo FteLractationum 22. innuens. contra. se rationem, quia fides est donum Dei, sicut et alia bona opera, quod probatur per Apostolum r. ad Cor. ubi dicit: illud non. dixissem, si fidem inler dona Spiritus sancti connumerare scivissem.

Magister videtur sentire quod omnino nullum sit. meritum praedestinationis. vel reprobationis, et videtur innili. auctoritati. Apostoli praedictie et dicto Augustini de praedestimatione Sanctorum: Von. (inquit) quia nos futuros esse (ales scivit, nos elegit, sed ut essemus (ales per tllam electionem. Et Magister adducil auctoritatem Augustini contra se, 83. q. q. 68. dicentis: Cujus. vult (inquit) miseretur, et quem. vult indurat, sed hzec voluntas Dei injusta esse non potest. Venit enim de occulLissimis meritis, quia, etsi ipsi peccalores propter generale peccatum unam massam fecerint, non tamen inter eos nulla est diversitas; praecedit. enim aliquid in peccatoribus, quo quamvis nondum sint justificati, digni tamen efficiuntur justificatione, et iterum gpraecedit in. aliis peccatoribus, quo. digni sunt obstinatione.

Respondet Magister, quod istam auctoritatem. videtur retractasse in simili, retractando illud quod dicit super Epistolam ad Romanos. Et hoc confirmatur per hoc quod quedam, qua subdiderat in eadem quaestione, retractat, sicut. apparet primo Retractationum c. 2. et illa videntur consonare cum ista sentenua, ex quo videtur etiam quod illam sententiam retractaverit.

Sed contra responsionem Magistri de retractatione auctoritatis ad. Romanos objicit quidam Doctor per. hoc, quod Augustinus librum illum super epistolam ad Romanos edidit quando fuit Presbyter; illum. autem 83. quaeestionum non. compilavit anlequam esset Episcopus. Non igitur videtur, quod retractando aliqua de primo libro, retractet aliqua. de secundo, quia retractando dictum prius quando minus sciebat, non est retractare dictum posterius quando magis sciebat.

Sed istud argumentum non. cogit, quia licet. prius. scripsit unum librum quam alium, simul tamen fecit librum Retractationum, et tunc habuit illos ambos libros editos, et potuit sententiam dictam in. uno libro retraetare in alius, sive .prius editis sive posterius; apparet enim, quod omnes libros illos, de quibus fecerat mentionem, ediderat, antequam edidit illum librum Retraetationum. Et tamen si in. primo capite primi Retractationum — retractasset aliquam sententiam, quam dixisset in aliquo aiio. libro, posterius quidem edito et retractato, non oporteret quod iterum replicaret retractaüonem illius sententi:e in aliquo capitulo assignato alibi libro posterius edito. Unde dicit libro primo FRetractationum cap... 3. retractans illam sententiam, Deus quem sensus ignorat, addendum, inquit, erat, uf diceretur mortalis corporis sensus. Et subdit: /Vec assidue repetendum est quod. etiam. superius jam dixi, sed hoc recolendum ubicumque sen- tentia ista in. imets. libris invenitur; ergo sententia. dicta in. libro prius retractato et prius edito, magis retractat eamdem sententiam. ut dictam in libris posterius editis, quam e converso.

Sed aliter posset argui contra expositionem. Magistri, quod non invenitur, ubi Augustinus illa verba retractet, quia sicut ipsemet confitelur, et verum est, post illa verba qua adducit, sequuntur alia verba qua retractat de illa q. 68. primo FHetractationum cap. 26. et ista verba non retractat; videtur autem quod si intelligeret ea esse retraclanda, non inciperet a. verbis sequentibus ista.

SCHOLIUM.

Sententia D. Thom: est, nullam rationem esse petendam eorum quae facit Deus circa creaturas, addit tamen eum aliquos salvare et aliquos damnare de massa perdita, ut sua bonitas multipliciter manifestetur per diversitatem, quia uno modo manifestari non potest. Sed quare huncpradestinet, illum reprobet, nullam omnino vult esse petendam causam. Hanc sententiam quoad utramque partem late impugnat Henricus, cujus rationes clare proponit Scotus.

Omittendo ista, aliter dicitur, quod quidquid Deus operatur circa creaturas, solo beneplacito suae voluntatis operatur, ut super hoc non sit aliqua. alia ratio. vel causa petenda.

Quod confirmatur per illud quod dicitur Rom. 9. de Jacob et Esau Cum nondum nati fuissent, aut aliquid boni. egissent aut mali, ut secundum electionem propositum Dei maneret. Glossa, sicut non pro meriLis praecedentibus, ita nec pro futuris, quia bona vel mala non erant futura, nisi. apposita gratia vel subtracta. Quod. etiam — Apostolus declarat subdens: Az» nom habet potestatem figulus ex eadem massa, etc. Unde sicut sola voluntas figuli est ratio, quare de hae parte massae facit vas honorabile, et de illa vas contumelie, nulla diserepantia existente in lota massa, quemadmodum non est in prinia materia, quam tamen causa agens vestit. in una parte. forma nobiliori, in. alia vero minus nobili. Sic sola voluntas beneplaciti Dei est. ratio, quare. de eadem massa aequaliter vitiata. in primo parente, istum eligit ad. gloriam, illum vero dimittit in condemnationem. Vel etiamsi non fuisset massa vitiata, et omnes essent aequales, non nisi gratuito unum eligeret, alterum vero — dimitteret, utrobique faciendo gratiam illi quem eligeret, sed majorem illi quem eligeret ex massa vitiata, et illi. justiliam quem ex massa damnata non eligeret, non. autem justitiam illi quem secundum statum innocentiae existentem non eligeret.

Ulterius dicit ista positio, quod convenit assignare rationem ejus exirinsecam, quare Deus de tota massa perdita, voluit quosdam homines misericorditer liberare, et quosdam non; nullam autem, quare potius hunc vel illum.

Ratio primi ponitur, ut scilicet bonitas ejus una et simplex existens in se, manifestetur multipliciter in rebus diversis. simul, eo quod in nulla re tota bonitas manifestari potest, quia divinam perfectionem non attingit ulla, ut quemadmodum ad perfectionem. universi: requiruntur diversi gradus rerum in naturalibus, et etiam in materialibus ex eadem materia aequaliter se habente ad omnes; sic etiam propter eamdem bonitatem et perfectionem manifeslandam, requiruntur diversi gradus in moralibus, quia in. hoc bonitas sua manifestatur quoad aliquem gradum supernaturalem. Reprobos enim juste puniendo manifestatur bonitas justitie illius, sicut. in glorificatis manifestatur bonitas misericordi ejus. Sic enim Deus permittit juste mala fieri,ne bona impediantur, sed ut eveniant, ethoc tam in moralibus ut in proposito, quam in naturalibus ut in ceco nato Joan. 9.in quo Christus. solam rationem ostendit. esse, ut gloria Dei manifestaretur in. illo, sed hoc non est ex defectu visus in caeco, sed ex ejus illuminatione miraculosa a Deo facta.

Et videtur hanc rationem assignare Apostolus Rom. 9. dicens: Volens Deus ostendere iram justitic, etc. eui concordat exemplum de figulo de eodem luto faciente vas unum in honorem, aliud in. contumeliam, de quo secundo Timoth. 2. dicit Apostolus: in magna autem domo non solum sunt vasa aurea etl argentea, sed et lignea et fictilia.

De secundo dicitur, quod. sicut in naturalibus cum prima materia tota sit uniformis, quare una pars est sub forma ignis, alia est sub forma terree, alia sub forma hominis, etc. bene potest assignari ratio intrinseca, scilicet perfectio. universi, et extrinseca, scilicet manifestatio potentice, et sapienti; et bonitatis Dei. Sed quare bec pars materie estsub hac forma, et hiec sub illa, et non e converso, nulla ratio potest assignari, nisi sola voluntas artificis sic determinanlis, sicut in omnibus operibus humanis, ut hielapis figuretur sic ut situetur in altari, alter ita ut in cloaca, secundum quod Philosophus 2. Phys. dicit aliquos lapides esse bene fortunatos, et aliquos non; hoc a mera electione artificis dependet. Sic dicunt in proposito, in particulari nulla est ratio, quare hunc prceelegit, et illum non.

Quod confirmatur per Augustinum super illud Joannis: /Vemo venit ad me, nisi. Pater meus, eic. ubi dicit, quare hunc. trahat, et illum non trahat, noli velle dijudicare, sinon vis errare. Et. dicunt, quod ex hoc quod Deus sic ince qualia ex equalibus facit, non est iniquitas, quia in his, quia fiunt ex. gratia sine debito, potest absque omni iniquitate Deus dare prout vult, juxta illud Matth. 20. 7o/le quod fuum est, et vade, an non licet mihi quod volo facere ? tunc autem esset. iniquitas, si esset datum ex debito.

Contra istam positionem arguit quidam, primo contra illam rationem, quae assignatur in communi. Nam nullus defectus culpa sive pone est de perfectione per se universi; igitur nec per se requiritur ad. manifestationem. divino bonitatis.

Et per hoc patet quod non est simile de differentiis rerum in esse naturali et morali, quia omnes species rerum distincte. in. esse. naturali, sunt per se de perfectione universi, non sic. autem de differentiis in esse morali inter bonum et malum, vel inter beatum et miserum.

Item arguitur, quod si esset ne- cessarium ad. manifestationem. divinie justitiae, damnatio. aliquorum, ad hoc videretur sufficere damnatio daemonum. Non enim videntur homines et daemones in culpa et poe na differre specie in. esse morali; pluralitas autem individuorum non est de perfectione universi.

Aut si dicas, quod alio modo manifestatur divina justitia in illis et in istis juste punitis.

Contra, ita. manifestaretur divina misericordia pluribus modis, si Deus glorificasset aliquos homines innocentes, sicut. glorificavit Angelos innocentes, vel aliquos Angelos vel homines, sine omni merito in seipsis, vel in alio, quod non fecit, cum magis tamen videretur de perlectione divine bonitatis, pluribus modis manifestar misericordiam Dei quam Dei justitiam.

Praeterea arguit iste, quod non videtur quod ex intentione Deus ieri peccata permittat, ut ea postmodum puniat, quia non videtur quod per intentionem cujuscumque, plus sint permittenda mala fieri quam faeienda, quia nullum malum culpa vel peenie potest esse per se intentum inquantum malum.

Et si dicatur, quod voluntas in permittendo nullo modo fertur super malum, sed solummodo super permissionem, ut intendat malum permittere esse vel fieri, non ratione totius, sed partis, arguit Iste, quod saltem non est manifestum qualiter ex intentione Deus velit unum et non allerum. Unde non videtur quod Deus ex intentione malum permittat, sed. solum ut bonum eveniat. Hoc patet in ex co nato, quem Deus permisit nasci ececum, non ut eglori- ficetur in. caecitate ejus, sed in miraculosa illuminatione. Hoc. etiam patet in naturalibus, Deus enim non intendit defectum, sed si causes. secundee sint. impotentes, permutüt electum esse talem qualem causa possunt producere; in hominibus etiam videmus quod qui permutlüit aliquem peccare, si posset eum prohibere vel impedire, peccat; hoc igitur non est ponendum in Deo.

Praeterea, contra secundum membrum, scilicet quod. nulla sit ratio in speciali, quare illum eligit, et. illum non arguit, quod illud. exemplum non est simile. In. materia enim ut nuda est, non potest esse differentia propter quam sic. sil disposita ad. talem et talem formam, sicut nec in. massa respectu diversorum vasorum; sed in hominibus videtur posse inveniri alia dispositio in uno et in altero, propter quam huie congrual. praedestinari, et. illi non, sicut in materia non ut nuda, est dispositio propinqua, ut fiat. sub alia forma, sicut patet de vino et aceto, non autem esset perfectissime disposita ad illam posteriorem, si non esset sub priore.

Et quod illi adducunt pro se Apostolum, dicit iste secundum glossam, quod Apostolus hoc dicit, non propler inopiam reddendee rationis, sed ut reprimat temeritatem incapacium; nec est simile in exemplo de massa et figulo, nisi ex parte finis, non autem ex parte subjecti, quia hic in electione potest esse differenlia in. subjecto, ibi autem non. Et quoad hoc est congruentius exemplum Apostoli, quod. ponit. secundze ad Timoth. 2. de vasis argenteis et aureis, quia ibi est differentia in sub- jecto, secundum quam vasa fictilia fiunt in majorem contumeliam, lienea in minorem, aurea in honorem majorem, et argentea in honorem minorem.

SCHOLIUM.

Ponit sententiam Henrici, et consistit in tribus. Primum, actum Dei consideratum ut est ab ipso, nullam exigere rationem prater Deum, qai est ejus finis et efficiens. Secundum, ut actus Dei ordinatur ad ens ad finem, requiri aliquam rationem in illo ente. Tertium, in proposito, istam rationem esse bonum usum liberi arbitrii provisum, et ex parte reprobi, malum usum. Scotus hanc. impugnat, maxime quoad tertium dictum. Primo, quia ideo pravidet Deus bonum illum usum, quia ipse voluit futurum, et non est alia ratio, quare huic eum voluit, non illi, nisi quia sic ei placuit. Secundo, in parvulis non pravidetur talis usus bonus vel malus. Nec potest dici quod damnentur vel salventur propter opera quae facerent, si supervixissent, quia sic adultus moriens in gratia non praemiaretur secundum merita, qua actu habet. Hic nota hunccasum non esse Deo scibilem, si tollas ab eo scientiam mediam; eo ergo admisso, et illa admissa videtur a Doctore. Adducit Augustinum in Report. pro hac sententia, et est expresse August. de bono perSever. €. 6. 7. et 9. et de correct. et grat. c. 7. et ep. 46. et 106. et lib. 83. qq. q. 68. et constat ex ep. Prosp. de Predest SS.

Iste igitur improbans istam positionem dicit aliter, et hoc sic: Actus divinus potest. considerari dupliciter, vel ut est a Deo agente, vel ut recipitur in aliquod passum, sive ut terminatur ad aliquod objectum. Primo modo nulla est ratio actionis divina, neque ut finis nisi ut bonitas sua manifestetur, neque ut efficiens nisi voluntas sua. Secundo mmodo tamen est- assignare aliquam rationem, per quam scilicet illud ens circa quod est actio, ut ens ad finem congruit fini. Et. quod aliqua talis ratio sit ex parte entis ad finem, ostendit tripliciter. Primo, quia in rebus omnino aequalibus electio nominari non potest; igitur si. Deus istum eligit, aliqua. est differentia electi a. non electo. Secundo, quia in omnibus operibus misericordiae divinae videtur concurrere justitia; ergo aliqua est congruentia ex parte illius, circa quod operatur misericorditer. Et tertio, quia consiniliter videtur non esse vel esse meritum electionis vel reprobationis, et ita licet malitia ex. parte. reprobati non sit causa damnandi a parte Dei, quia tunc Deus esset passivus, et temporale esset causa aeterni, tamen bene conceditur ex parte damnandi, malitia. esse ratio motiva propter quam recipiatur in ipso aliqua actio, et sit circa ipsum; ergo asimili videtur ex. alia parte, quod absque imperfectione Dei in agendo, possit poni aliqua. ratio. ex parte praedestinati. Et iste innititur in ista conclusione auctoritati Augustini preallegates, 83. quaestionum, quae non videtur retractata, et hic potest introduci expositio Magistri superius posita.

Ulterius in speciali dicit, quee. sit ista ratio, quia bonus usus liberi arbitrii previsus ex parte electi, et malus usus liberi arbitrii. praevisus ex parte reprobati; hoc declarat sic: licet. gratia. principaliter operetur in actibus bonis, tamen liberum arbitrium. cooperatur, quod probat per Augustinum super illud Psalmi: Adjuva nos) Deus, salutaris noster, ubi dicit. Augusti nus: Cum ait, adjuva nos, nec ingratus est. gratiae, nec tollit. liberum arbitrium; qui enim adjuva- tur, etiam. per. seipsum aliquid operatur. Quando igitur offertur gratia viatori, si recipiat. gratiam oblatam, et ei secundum usum liberi arbitrii bene cooperetur, meretur habere gratiam secundum gradum ulteriorem, sicut exemplificat in multis gradibus intermediis. a statu peccati mortalis usque ad statum glori, quos non oportet modo enumerare omnes, et ita videtur quod totus bonus. usus liberi. arbitrii pro omnibus statibus praevisus, possit esse ratio electionis aeterniae ipsius bene usuri, et. ita ex alia parte de malo usu et reprobatione.

Et si objiciatur contra istud, quod bonus usus liberi arbitrii est. per gratiam, ergo pertinet ad. effectum praedestinationis, et ita non est ratio eligendi. Respondet, quod bonus usus quodammodo non includitur sub praedestinatione nec. sub. ejus effectu, licet non sit sine ejus elffectu, nec sit distinctum, quod est praedestinationis. ab eo. quod est liberi arbitrii. Sic igitur secundum ipsum, elin communi, circa totum genus humanum, potest assignari bonus usus et malus usus, et de quocumque homine potest assignari ratio ex parte ipsius, non propter quam, sed sine qua non, tamen in speciali circa determinatum hominem, non est hominis illam rationem investigare, quamvis non desit, et vix possil sciri, eum in. speciali secundum eum, magna inopla reddenda rationis Apostolus laboraverit, cum dixit ad Rom. H1. O altitudo divitiarum, quia in hoc constitit judicii Dei abyssus multa.

Sed contra istud arguitur: Primo, quia Deus non praevidet istum bene usurum libero arbitrio, nisi quia vult vel praeordinat istum bene | usurum eo, quia sicut dictum est d. 39. certa previsio futurorum. conlingentium est ex. determinatione voluntatis divinae; si ergo offerantur voluntati divinae. duo. aequales in naturalibus, quaero. quare istum preeordinat bene. usurum libero arbitrio, et illum non ? Non est hujus, ut videtur, assignare rationem nisi voluntatem: divinam. Et haec est prima distinctio inter eos, quam per te sequitur electio. vel reprobatio; ergo in prima distinctione pertinente ad praedestinationem et reprobationem, sola ratio est divina voluntas.

Praeterea ista ratio quam ponit, non videtur communis omnibus preedestinatis. et. reprobatis. Primo quidem, quia non parvulis, in. quibus non previdet Deus usum bonum vel malum liberi arbitrii.

Et si dicas, quod etsi non. praevideat usum talem, tamen pravidet istum bene fuisse usurum si supervixisset, illum fuisse male usurum si supervixisset, et ideo istum perducit ad. Baptismum, et illum. non, et iste salvatur, et ille damnatur.

Sed hoc ipse ita improbat, quia. propter bonum usum provisum alicujus, si supervixisset, non accepta-- tur vel damnatur. Tunc enim adullus secundum eos, moriens in gralia non praemiaretur secundum merita quae jam. habet, sed secundum illa quae. praevideretur. habiturus si supervixissel.. Similiter si. loquamur de Angelis praedestinatis et non praedestinatis, quem usum liberi arbitrii: praevidet. Deus. in. isto, si Offeratur gratia, quem non praevidet in illo, propter quem praedestinat istum et illum reprobat.

SCHOLIUM

Haec propria sententia Scoti videtur, quia est etiam communis antiquorum et recentiorum, et consistit in duobus. Primum est praedestinationis ex parte nostra nullam esse causam vel rationem. Secundum reprobationis positiva dari causam, scilicet peccatum finale. Primum probat, quia volens, etc. Secundum; probat, quia secundum Augustinum, Deus non prius est ultor quam homo peccator. £t ponit quatuor instantia circa hanc. materiam, et exemplum quo suam opinionem declarat, et propositis duobus dubiis, nullam sententiam firmiter asserit, sed ignorantiam cum Paulo confitendo, liberum relinquit sentire quod placuerit, salvatis salvandis, quia hoc totum inscrutabile est.

Potest aliter dici (b), quod. proedestinationis nulla est ratio etiam ex parte praedestinati aliquo. modo prior ista praedestinatione; reprobationis tamen est aliqua causa, non quidem propter quam Deus effective reprobat, inquantum est actio a Deo, sicut argutum est in praemissa opinione, quia tunc Deus esset passivus, sed propter quam ista aclio sic terminetur ad. istud objectum et non ad aliud.

Primum probatur, quia volens ordinate finem, et ea quae. sunt. ad finem, prius vult finem. quam aliquod entium ad finem, quia propter finem alia vult; ergo cum in. toto processu, quo creatura beatificabilis producitur ad perfectum finem, finis ultimus sit beatitudo perfecta, Deus volens huic aliquid istius. ordinis, primo vult huie. creaturee. beatifieabili finem, et quasi posterius vult sibi alia, quae sunt in. ordine illorum, qua pertinent ad illum finem. Sed gratia, fides, merita, et bonus usus liberi arbitrii, omnia. ad istum finem sunt. ordinata, licet quciedam remotius et queedam propinquius; ergo primo isti. vult Deus beatitudinem quam aliquod istorum, et prius vult ei quodcumque istorum, quam provideat ipsum habiturum. quodcumque istorum; igitur propter nullum istorum praevisum. vult. ei beatitudinem.

Secundum probatur, quia damnatio non videtur bona nisi quia justa, nam secundum Augustinum 11. super Gen. c. 24. Non prius est Deus ultor, quam aliquis sit. peccator. Videtur enim esse crudelitatis punire aliquem, non praeexistente in eo culpa; igitur a simili, non. vult prius aliquem punire quam videat aliquem esse peccatorem. Non igitur primus actus voluntatis divince cirea Judam, est velle damnare Judam, prout Judas offertur in puris naturalibus, quia tunc — videretur velle damnare sine culpa; sed videtur quod oportet Judam offerri. voluntati divince, sub ratione peccatoris, antequam velit ipsum damnare; ergo cum reprobare sit velle damnare, reprobatio habebit ex parte objecti rationem aliquam, scilicet. peccatum finale praevisum.

Hoc confirmatur auctoritate Aueustini in Lib. de Preadest. Sanctorum, et ponitur in littera.

Contra istud (c), Petrus et Judas aequales in naturalibus voliti a. Deo in esse existentiae in illo instanti, in quo offeruntur voluntati divine in existentia naturali, et — aequales, Deus per te primo vult Petro beatitudinem: quaero tunc quid. vult Judae ? Si damnationem, habetur propositum, quia tunc reprobat sine omni ratione. Si beatitudinem, ergo praedestinat. Judam.

Dici potest, quod in isto prinio instanti, nihil vult. Judi, sed. tantum est ibi negatio. volitionis. glorie. Et similiter quasi in. secundo instanti nature, quando. vult. Petro gratiam, adhuc nullus actus positivus voluntatis divina? est circa Judam, sed tantum negativus. In tertio instanti, quando vult. permittere Petrum esse de massa perditionis sive dignum perditione, et hoc. sive propter peecatum originale sive actuale, tunc. vult. permittere. Judam simili modo esse filium perditionis; et hic est. primus actus posilivus, uniformis quidem circa. Petrum et Judam. Sed ex isto. actu. est. illud verum (d), Judas erit finaliter peccaLor, positis illis negationibus, scilicet quod non vult sibi dare gratiam nec eloriam. In. quarto instanti. offertur Judas, ut peccator finaliter voluntaü divine, et tunc ipse vult juste punire et reprobare Judam.

Nec mirum quod non ponitur similis processus. praedestinationis el reprobationis, quia. bona omnia. attribuuntur. principaliter. Deo, mala autem nobis; et 1ita. Deum predestinare sine ratione, congruit bonitali sue, sed ipsum velle damnare non videtur sibi immediate — posse altribur respectu objecti, ut cogniti in suis puris naturalibus, sed tantum respectu objecti ut. cogniti. in peccato mortali finali.

Potest confirmari ista. responsio per simile. Ponamus duos ex parte sui eque gratiosos mihi, quorum alterum diligo, alterum non; et istum quem diligo, praeordino ad aliquod bonum, per quod possit mihi placere; illum autem quem non diligo, non praeordino ad. tale bonum. Si ita esset, quod in potestate mea esset permittere eos posse offendere, possem velle permittere utrumque offendere, et ex quo illum perducere non volo ad illud, per quod posset mihi placere, praescirem.— offensam ejus fore perpetuam, et ita me juste punire eum, praescirem. autem offensam alterius remittendam sive commutandam ad quod vellem.

Sed adhuc (e) contra istud. instatur, quia. Deus certitudinaliter non prevvideret Judam. esse. malum secundum istam viam, nam sola permissio alicujus actus, et certitudo de permissione, non facit. certitudinem de illo actu, quia oportet habere aliquam causam effectivam; igitur ex hoc solo quod Deus praescit se. velle Judam permittere peccare, non eril certus de Juda peccaturo, vel Judam esse peccaturum; vel loquamur de Angelo bono et malo, qui non erant in peccato originali, ex hoc inquam solo, non videtur quod sciat. Luciferum esse peccaturum, etex hoc solo (ut. videtur) non offertur sibi Lucifer ut peccator.

Praeterea, quid est istud. velle permittere. Luciferum peccare ? Si hoc est aliquis actus positivus voluntatis respectu peccati, igitur videtur quod vult eum peccare. Si non est actus positivus respectu actus peccati, sed respectu actus permissionis, tunc erit. actus reflexus, et tunc. erit. quaerere. de. ista. permissione quis actus sit. Si actus positivus voluntatis, ergo videtur adhuc quod Deus habeat actum positivum respectu peccati quod permittit.

Primum istorum solvitur per hoc, quod Deus praescit se cooperaturum Lucifero ad substantiam illius actus, qui erit. peccatum. Hoc autem praescit, quia vult cooperari illi, si. est peccatum commissionis, vel praescit - se non cooperaturum ad. actum aliquem, si non vult ipsum, et hoc si iste actus primus (f) est peccatum omissionis; eLsciendo se cooperaturum ad talem substantiam actus cum non circumstantiis debilis, vel non cooperaturum ei ad actum necessarium, et per consequens quem omittet, sciet illum. peccaturum, ita quod scit. hune. peccaturum, non solum quod scit se permissurum, sed etiam quia scit se cooperaturum huie ad substantiam actus non circumstantionati, et per consequens iste committel, vel non cooperaturum ei ad actum necessarium, et per consequens iste omittet.

Secundum dubium difficultatem querit tangentem divinam voluntatem, de qua non modo, sed alias.

De istis opinionibus omnibus, quia Apostolus videtur disputans de ista materia ad Romanos in fine, quasi totum imperserutabile relinquere: O altitudo (inquiens) divitiarum sapientice et scientiae Dei. Et quis novit sensum Domini, aut quis consiliarius ejus fuit? Xdeo ne scrutando de profundo secundum dictum Maeistri, eatur in. profundum, eligatur qua magis placet, dum tamen salvetur Miertas divina sine aliqua injustitia, et alia quae salvanda sunt cirea Deum, ut liberaliter. eligentem, et qui aliam opinionem tenuerit, respondeat ad ea qua tacta sunt contra eam.

Ad primum argumentum princi- pale (g) respondeo, quod summa bonitas potest stare cum liberali communicatione, licet non sit. illa equalis omnibus. Potest enim summe bonus ex libertate libere communicare, et ut ostendat se non necessaaario liberalem, sed liberalem libere communicativum; potest enim sic liberalis, aliquibus duobus apprehensis aequalibus, velle bonum non equaliter communicare, nec in hoc fit injustitia aliqua, sicut dicit tertia opinio, quia nihil est. ibi debitum.

Ad secundum dico (h), quando sunt aliqua duo eque volibilia et ordinabilia ad aliquem. finem, et ex parte sui habent rationem illam propter quam. sunt volenda ab aliqua voluntate, voluntas praacceptans unum illorum alteri ad illum finem, peccat secundum acceptationem personarum; talis est autem omnis voluntas creata, quia respectu illius, bonitas amabilis est ratio recte amandi. Non sic. voluntas increata respectu alicujus boni alterius ab essentia sua; nullum enim aliud bonum (quia bonum) ideo amatur ab illa voluntate, sed e eonverso, et ideo non potest acceptare personas, quia non est in eis boni tas, qua sit sibi ratio amandi.

Ad primum in oppositum (l1), qui vult tenere aliam viam, potest dicere sicut dicit quarta opinio, quod Apostolus in hoc redarguit praesumptuosos inquirentes illa, quorum non sunt capaces, non aufem propter inopiam reddenda rationis, saltem in communi, licet in. particulari nesciatur, quod malum praevidet Deus in isto, propter quod reprobet eum; etin istis specialibus peccatis pravisis, est altitudo divitiarum et sunt judicia — incomprehensibilia. Cui videtur concordare illud. vocabulum judicii, quia judicium est de particulari agibili; usitate enim non dicimus de principiis praedictis sive de legibus statutis esse judicia, sed de aliquo particulari actu judicatur, secundum principia practica sive leges statutas, et ideo non obstante quod sit principium practicum statutum per divinam voluntatem, quod omnis pre visus finaliter malus damnetur, tamen de particularibus assumendis, subaudi, iste. praevidetur sic finaliter. malus, et ille sic, quasi ex hoc judicatur iste reprobatus propter hoc, et ille propter illud, ista judicia sunt. inscrutabilia. Non enim scit homo nec potest. scire, in quod peecatum Deus vult permittere Istum cadere, respectu cujus sit non volitio conferendi gratiam, ut sic offeratur. tanquam finaliter. peccator in illo peccato, et sic. propter illud peccatum pravisum reprobetur. De bonis autem potest poni quod nulla sit. ratio, sicut. dictum est in quinta opinione.

Et si contra hoc arguas, quod saltem circa bonos non. erunt. judicia inscrutabilia, facile enim est dicere de eis, quod quia vult, ideo salvat, potest dic quod de eis inquantum preedestinat, non est. judicium, neque de facto in existentia, neque quasi in. praesscientia. divina, judicium enim est de aliquo facto vel preeviso. Sed de malis, licet non sil judicium de faeto, quia non peccaverunt, potest tamen condemnatio dici judicium de eis in. praescientia. Dei, ubi dicuntur mali, et tunc. inscrutabilitas judiciorum. potest. referri ad malos, ex parte quorum ponitur ali- qua ratio, licet ille rationes ex. parle diversorum, propter quas quasi ex parte eorum feruntur judicia, sinl inserutabiles, et per hoc judicia inserutabilia.

Ad aliud, facit pro. quinta opinione, quia probat ex. parte. praedestinatorum nullam esse rationem, sed non ex parte damnandorum.