Table of Contents

Ordinatio

Liber 1

Prologus

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum homini pro statu isto sit necessarium aliquam doctrinam supernaturaliter inspirari

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum cognitio supernaturalis necessaria viatori sit sufficienter tradita in sacra Scriptura

Pars 3

Quaestio 1-3 : Utrum theologia sit de Deo tamquam de primo obiecto; Utrum theologia sit de Deo sub aliqua speciali ratione; Utrum theologia sit de omnibus ipsorum ad primum eius subiectum

Quaestio 2 (Depreciated; to be deleted) : Utrum theologia sit de Deo sub aliqua speciali ratione

Quaestio 3 (Depreciated; to be deleted) : Utrum theologia sit de omnibus ipsorum ad primum eius subiectum

Pars 4

Quaestio 1 : Utrum theologia in se sit scientia, et utrum subalternans vel subalternata

Pars 5

Quaestio 1-2 : Utrum theologia sit scientia practica vel speculativa; Utrum ex ordine ad praxim ut ad finem dicatur per se scientia practica

Quaestio 2 (Depreciated; to be deleted) : Utrum ex ordine ad praxim ut ad finem dicatur per se scientia practica

Distinctio 1

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum obiectum fruitionis per se sit finis ultimus

Quaestio 2 : Utrum finis ultimus habeat tantum unam rationem fruibilis

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum frui sit aliquis actus elicitus a voluntate, vel passio recepta in voluntate

Quaestio 2 : Utrum fine apprehenso per intellectum necesse sit voluntatem frui eo

Pars 3

Quaestio 1 : Utrum Deo conveniat frui

Quaestio 2 : Utrum viator fruatur

Quaestio 3 : Utrum peccator fruatur

Quaestio 4 : Utrum bruta fruantur

Quaestio 5 : Utrum omnia fruantur

Distinctio 2

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum in entibus sit aliquid exsistens actu infinitum

Quaestio 2 : Utrum aliquod infinitum esse sit per se notum

Quaestio 3 : Utrum sit tantum unus Deus

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum possibile sit cum unitate essentiae divinae esse pluralitatem personarum

Quaestio 2 : Utrum sint tantum tres personae in essentia divina

Quaestio 3 : Utrum cum essentia divina possit stare in aliquo ipsum esse productum

Quaestio 4 : Utrum in essentia divina sint tantum duae productiones intrinsecae

Distinctio 3

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum Deus sit naturaliter cognoscibilis ab intellectu viatoris

Quaestio 2 : Utrum Deus sit primum cognitum a nobis naturaliter pro statu isto

Quaestio 3 : Utrum Deus sit primum obiectum naturale adaequatum respectu intellectus viatoris

Quaestio 4 : Utrum aliqua veritas certa et sincera possit naturaliter cognosci ab intellectu viatoris absque lucis increatae speciali illustratione

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum in qualibet creatura sit vestigium Trinitatis

Pars 3

Quaestio 1 : Utrum in parte intellectiva proprie sumpta sit memoria habens speciem intelligibilem priorem naturaliter actu intelligendi

Quaestio 2 : Utrum pars intellectiva proprie sumpta vel aliquid eius sit causa totalis gignens actualem notitiam vel ratio gignendi

Quaestio 3 : Utrum principalior causa notitiae genitae sit obiectum in se vel in specie praesens vel ipsa pars intellectiva animae

Quaestio 4 : Utrum in mente sit distincte imago Trinitatis

Distinctio 4

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum ista sit vera 'Deus generat alium Deum'

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum ista sit vera 'Deus est Pater et Filius et Spiritus Sanctus'

Distinctio 5

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum essentia divina generet vel generatur

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum Filius generetur de substantia Patris

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum Deus Pater genuit Deum Filium voluntate

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum potentia generandi in Patre sit aliquid absolutum vel proprietas Patris

Quaestio 2 : Utrum possint esse plures Filii in divinis

Distinctio 8

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum Deus sit summe simplex

Quaestio 2 : Utrum aliqua creatura sit simplex

Quaestio 3 : Utrum cum simplicitate divina stet quod Deus vel aliquid formaliter dictum de Deo sit in genere

Quaestio 4 : Utrum cum simplicitate divina possit stare distinctio perfectionum essentialium praecedens actum intellectus

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum solus Deus sit immutabilis

Distinctio 9

Quaestio 1 : Utrum generatio Filii in divinis sit aeterna

Distinctio 10

Quaestio 1 : Utrum Spiritus Sanctus producitur per actum et modum voluntatis

Distinctio 11

Quaestio 1 : Utrum Spiritus Sanctus procedat a Patre et Filio

Quaestio 2 : Utrum si Spiritus Sanctus non procederet a Filio, posset stare distinctio realis ipsius a Filio

Distinctio 12

Quaestio 1 : Utrum Pater et Filius spirent Spiritum Sanctum in quantum sunt omnino unum vel in quantum distincti

Quaestio 2 : Utrum Pater et Filius spirent uniformiter Spiritum Sanctum

Distinctio 13

Quaestio 1 : Utrum Spiritus Sanctus sit genitus, sive utrum productio Spiritus Sancti sit generatio vel distinguatur ab ea

Distinctiones 14, 15, et 16

Quaestio 1 : Utrum quaelibet persona mittat quamlibet

Distinctio 17

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum necesse sit ponere caritatem creatam, formaliter inhaerentem naturae beatificabili

Quaestio 2 : Utrum necesse sit ponere in habitu rationem principii activi respectu actus

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum tota caritas praeexsistens corrumpatur ita quod nulla realitas eadem numero maneat in caritate maiore et minore

Quaestio 2 : Utrum illud positivum caritatis praeexsistentis quod manet in augmento, sit tota essentia caritatis intensae

Distinctio 19

Quaestio 1 : Utrum personae divinae sint aequales secundum magnitudinem

Quaestio 2 : Utrum quaelibet persona sit in alia

Distinctio 20

Quaestio 1 : Utrum tres personae sint aequales in potentia

Distinctio 21

Quaestio 1 : Utrum haec sit veta 'solus Pater est Deus'

Distinctio 22

Quaestio 1 : Utrum Deus sit nominabilis a nobis aliquo nomine significante essentiam divinam in se, ut est 'haec'

Distinctio 23

Quaestio 1 : Utrum persona secundum quod dicit aliquid commune Patri et Filio et Spiritui Sancto, dicat praecise aliquid secundae intentionis

Distinctio 24

Quaestio 1 : Utrum in divinis sit proprie numerus

Distinctio 25

Quaestio 1 : Utrum persona in divinis dicat substantiam vel relationem

Distinctio 26

Quaestio 1 : Utrum personae constituantur in esse personali per relationes originis

Distinctio 27

Quaestio 1 : Utrum verbum creatum sit actualis intellectio

Quaestio 2 : Utrum verbum in divinis dicat proprium personae genitae

Quaestio 3 : Utrum verbum divinum dicat respectum ad creaturam

Distinctio 28

Quaestio 1 : Utrum 'ingenitum' sit proprietas ipsius Patris

Quaestio 2 : Utrum innascibilitas sit proprietas constitutiva primae personae in divinis

Quaestio 3 : Utrum personae prima divina constituatur in esse personali aliqua relatione positiva ad secundam personam

Distinctio 29

Quaestio 1 : Utrum principium dicatur univoce de principiis ad intra et ad extra in Deo

Distinctio 30

Quaestio 1 : Utrum de Deo dicatur aliqua relatio ex tempore

Quaestio 2 : Utrum Dei ad creaturam possit esse aliqua relatio realis

Distinctio 31

Quaestio 1 : Utrum identitas, similitudo et aequalitas sint relationes reales in Deo

Distinctio 32

Quaestio 1 : Utrum Pater et Filius diligant se Spiritu Sancto

Quaestio 2 : Utrum Pater sit sapiens sapientia genita

Distinctiones 33 et 34

Quaestiones 1-3 : Utrum proprietas sit idem cum persona, utrum sit idem cum essentia, et utrum persona sit idem cum essentia

Distinctio 35

Quaestio 1 : Utrum in Deo sint relationes aeternae ad omnia scibilia ut quiditative cognita

Distinctio 36

Quaestio 1 : Utrum fundamentum relationis aeternae ad Deum ut cognoscentem habeat vere esse essentiae ex hoc quod est sub tali respectu

Distinctio 37

Quaestio 1 : Utrum Dei omnipotentia necessaria inferat eius immensitatem

Distinctio 38

Quaestio 1 : Utrum scientia Dei respectu factibilium sit practica

Distinctio 40

Quaestio 1 : Utrum praedestinatus possit damnari

Distinctio 41

Quaestio 1 : Utrum sit aliquod meritum praedestinationis vel reprobationis

Distinctio 42

Quaestio 1 : Utrum Deum esse omnipotentem possit probari naturali ratione

Distinctio 43

Quaestio 1 : Utrum prima ratio impossibilitatis rei fiendae sit ex parte Dei vel rei factibilis

Distinctio 44

Quaestio 1 : Utrum Deus possit aliter facere res quam ab ipso ordinatum est eas fieri

Distinctio 45

Quaestio 1 : Utrum Deus ab aeterno voluit alia a se

Distinctio 46

Quaestio 1 : Utrum voluntas beneplaciti Dei semper impleatur

Distinctio 47

Quaestio 1 : Utrum permissio divina sit aliquis actus voluntatis divinae

Distinctio 48

Quaestio 1 : Utrum voluntas creata sit bona moraliter quandocumque conformatur voluntati increatae

Liber 2

Distinctio 1

Quaestio 1 : Utrum primaria causalitas respectu causabilium de necessitate sit in tribus personis

Quaestio 2 : Utrum Deus possit aliquid creare

Quaestio 3 : Utrum sit possibile Deum producere aliquid 'aliud a se' sine principia

Quaestio 4 : Utrum creatio angeli sit idem angelo

Quaestio 5 : Utrum relatio creaturae ad Deum sit eadem fundamento

Quaestio 6 : Utrum angelus et anima differant specie

Distinctio 2

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum in exsistentia actuali angeli sit aliqua successio formaliter

Quaestio 2 : Utrum in angelo actualiter exsistente necesse sit ponere aliquid mensurans exsistentiam eius aliud ab ipsa exsistentia

Quaestio 3 : Utrum omnium aeviternorum sit unum aevum

Quaestio 4 : Utrum operatio angeli mensuretur aevo

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum angelus sit in loco

Quaestio 2 : Utrum angelus requirat determinatum locum

Quaestio 3 : Utrum angelus posset simul esse in duobus locis

Quaestio 4 : Utrum duo angeli possunt simul esse in eodem loco

Quaestio 5 : Utrum angelus possit moveri de loco ad locum motu continuo

Quaestio 6 : Utrum angelus possit movere se

Quaestio 7 : Utrum angelus possit moveri in instanti

Quaestio 8 : Utrum angelus possit moveri ab extrema in extremum non pertranseundo medium

Distinctio 3

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum substantia materialis ex se sive ex natura sua sit individua vel singularis

Quaestio 2 : Utrum substantia materialis per aliquid positivum intrinsecum sit de se individua

Quaestio 3 : Utrum substantia materialis per actualem exsistentiam sit individua vel ratio individuandi aliud

Quaestio 4 : Utrum substantia materialis per quantitatem sit individua vel singularis

Quaestio 5 : Utrum substantia materialis sit haec et individua per materiam

Quaestio 6 : Utrum substantia materialis sit individua per aliquam entitatem per se determinantem naturam ad singularitatem

Quaestio 7 : Utrum sit possibile plures angelos esse in eadem specie

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum angelus posset se cognoscere per essentiam suam

Quaestio 2 : Utrum angelus habeat notitiam naturalem distinctam essentiae divinae

Quaestio 3 : Utrum ad hoc quod angelus distincte cognoscat quiditates creatas requiratur quod habeat distinctas rationes cognoscendi eas

Distinctiones 4-5

Quaestio 1 : Utrum inter creationem et beatitudinem angeli boni fuerit aliqua mora

Quaestio 2 : Utrum angelus prius meruerit beatitudinem quam eam acceperit

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum angelus malus potuerit appetere aequalitatem Dei

Quaestio 2 : Utrum primum peccatum angeli fuerit formaliter superbia

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum malus angelus neccessario velit male

Distinctio 8

Quaestio 1 : Utrum angelus possit assumere corpus in quo exerceat opera vitae

Distinctio 9

Quaestio 1 : Utrum angelus superior possit illuminare inferiorem

Quaestio 2 : Utrum unus angelus possit intellectualiter loqui alteri

Distinctio 10

Quaestio 1 : Utrum omnes angeli mittantur

Distinctio 11

Quaestio 1 : Utrum angelus custodiens possit effective aliquid causare in intellectu hominis custoditi

Distinctio 13

Quaestio 1 : Utrum lux gignat lumen tamquam propriam speciem sensibilem sui

Distinctio 14

Quaestio 1 : Utrum corpus caeleste sit essentia simplex

Quaestio 2 : Utrum aliquod sit caelum mobile, aliud a caelo stellato

Distinctio 26

Quaestio 1 : Utrum gratia sit in essentia animae vel in potentia

Distinctio 27

Quaestio 1 : Utrum gratia sit virtus

Distinctio 28

Quaestio 1 : Utrum liberum arbitrium hominis sine gratia possit cavere omne peccatum mortale

Distinctio 29

Quaestio 1 : Utrum iustitiam originalem in Adam necesse sit ponere aliquod donum supernaturale

Distinctiones 30-32

Quaestio 1 : Utrum quilibet, secundum legem communem propagatus ab Adam, contrahat peccatum originale

Quaestio 2 : Utrum peccatum originale sit carentia originalis iustitiae

Quaestio 3 : Utrum anima contrahat peccatum originale a carne infecta, concupiscibiliter seminata

Quaestio 4 : Utrum in baptismo remittatur peccatum originale

Distinctio 33

Quaestio 1 : Utrum peccato originali debeatur sola carentia visionis divinae pro poena

Distinctiones 34-37

Quaestio 1 : Utrum peccatum sit a nobis sicut a causa

Quaestio 2 : Utrum peccatum sit per se corruptio boni

Quaestio 3 : Utrum peccatum sit poena peccati

Quaestio 4 : Utrum peccatum possit esse a Deo

Quaestio 5 : Utrum voluntas creata sit totalis causa et immediata respectu sui velle, ita quod Deus respectu illius velle non habeat aliquam efficientiam immediatam, sed tantum mediatam

Distinctio 38

Quaestio 1 : Utrum intentio sit solus actus voluntatis

Distinctio 39

Quaestio 1 : Utrum synderesis sit in voluntate

Quaestio 2 : Utrum conscientia sit in voluntate

Distinctio 40

Quaestio 1 : Utrum omnis actus sit bonus ex fine

Distinctio 41

Quaestio 1 : Utrum aliquis actus noster possit esse indifferens

Distinctio 42

Quaestio 1 : Utrum peccata capitalia distinguantur

Distinctio 43

Quaestio 1 : Utrum voluntas creata possit peccare ex malitia

Distinctio 44

Quaestio 1 : Utrum potentia peccandi sit a Deo

Liber III

Distinctio Prima

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum possibile fuerit humanam naturam uniri Verbo in unitate suppositi

Quaestio 2 : Utrum tres personae possent assumere eandem naturam numero

Quaestio 3 : Utrum una persona possit assumere plures naturas

Quaestio 4 : Utrum suppositum creatum possit substantificare hypostatice aliam naturam creatam quam illam quam habet

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum formalis ratio terminandi unionem naturae humanae ad Verbum sit proprietas eius relativa

Distinctio Secunda

Quaestio 1 : Utrum naturam aliquam immediate uniri Verbo hypostatice et non frui eo includat contradictionem

Quaestio 2 : Utrum Verbum primo et immediate assumpsit totam naturam humanam

Quaestio 3 : Utrum incarnationem praecessit corporis organizatio et animatio

Distinctio Tertia

Quaestio 1 : Utrum beata Virgo fuerit concepta in peccato originali

Quaestio 2 : Quare et quomodo corpus Christi non contraxit sicut alia corpora peccatum originale

Distinctio Quarta

Quaestio 1 : Utrum beata Virgo fuerit vere Mater Dei et hominis

Distinctio Quinta

Quaestio 1 : Utrum natura divina assumpsit naturam humanam vel assumere potuit

Quaestio 2 : Utrum persona creata fuerit assumpta vel potuit assumi

Distinctio Sexta

Quaestio 1 : Utrum in Christo sit aliquod esse aliud ab esse increato

Quaestio 2 : Utrum Christus sit aliqua duo

Quaestio 3 : Quae illarum trium opinionum, quas recitat Magister, sit tenenda

Distinctio Septima

Quaestio 1 : Utrum ista sit vera 'Deus est homo'

Quaestio 2 : Utrum Deus factus sit homo

Quaestio 3 : Utrum Christus praedestinatus sit esse Filius Dei

Distinctio Octava

Quaestio 1 : Utrum in Christo sint duae filiationes reales

Distinctio Nona

Quaestio 1 : Utrum Christo debeatur latria vel honor latriae solummodo secundum naturam divinam

Distinctio Decima

Quaestio 1 : Utrum Christus sit filius Dei adoptivus

Distinctio Undecima

Quaestio 1 : Utrum Christus sit creatura

Quaestio 2 : Utrum Christus, secundum quod homo, sit creatura

Quaestio 3 : Utrum Christus incepit esse

Distinctio Duodecima

Quaestio 1 : Utrum natura humana in Christo potuit peccare

Distinctio Decima Tertia

Quaestio 1 : Utrum animae Christi potuit conferri summa gratia quae potuit conferri creaturae

Quaestio 2 : Utrum animae Christi fuerit collata summa gratia quae potuit creaturae conferri

Quaestio 3 : Utrum possibile fuit voluntatem animae Christi habere summam fruitionem possibilem naturae creatae

Quaestio 4 : Utrum anima Christi potuit summe frui Deo sine summa gratia

Distinctio Decima Quarta

Quaestio 1 : Utrum possibile fuit intellectum animae Christi primo et immediate perfici visione Verbi perfectissima possibili creaturae

Quaestio 2 : Utrum possibile sit intellectum animae Christi videre omnia in Verbo quae videt Verbum

Quaestio 3 : Utrum anima Christi novit omnia in genere proprio

Quaestio 4 : Utrum Christus perfectissime novit omnia in genere proprio

Distinctio Decima Quinta

Quaestio 1 : Utrum in anima Christi secundum portionem superiorem fuerit verus dolor

Distinctio Decima Sexta

Quaestio 1 : Utrum Christus habuit necessitatem moriendi

Quaestio 2 : Utrum in potestate animae Christi fuerit non mori ex violentia passionis

Distinctio Decima Septima

Quaestio 1 : Utrum in Christo fuerunt duae voluntates

Distinctio Vigesima Sexta

Quaestio 1 : Utrum spes sit virtus theologica distincta a fide et caritate

Distinctio Vigesima Septima

Quaestio 1 : Utrum sit aliqua virtus theologica inclinans ad diligendum Deum super omnia

Distinctio Vigesima Octava

Quaestio 1 : Utrum eodem habitu sit diligendus proximus quo diligitur Deus

Distinctio Vigesima Nona

Quaestio 1 : Utrum quilibet teneatur maxime diligere se post Deum

Distinctio Trigesima

Quaestio 1 : Utrum necesse sit diligere inimicum ex caritate

Distinctio Trigesima Prima

Quaestio 1 : Utrum caritas remaneat in patria ita quod non evacuetur

Distinctio Trigesima Secunda

Quaestio 1 : Utrum Deus diligat omnia ex caritate aequaliter

Distinctio Trigesima Tertia

Quaestio 1 : Utrum virtutes morales sint in voluntate sicut in subiecto

Distinctio Trigesima Quarta

Quaestio 1 : Utrum virtutes, dona, beatitudines et fructus sint idem habitus inter se

Distinctio Trigesima Quinta

Quaestio 1 : Utrum sapientia, scientia, intellectus et consilium sint habitus intellectuales

Distinctio Trigesima Sexta

Quaestio 1 : Utrum virtutes morales sint connexae

Distinctio Trigesima Septima

Quaestio 1 : Utrum omnia praecepta decalogi sint de lege naturae

Distinctio Trigesima Octava

Quaestio 1 : Utrum omne mendacium sit peccatum

Distinctio Trigesima Nona

Quaestio 1 : Utrum omne periurium sit peccatum mortale

Distinctio Quadragesima

Quaestio 1 : Utrum Lex Nova sit gravior Lege Vetere

Liber IV

Distinctio Prima

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum creatura possit habere aliquam actionem respectu termini creationis

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum haec sit ratio definitiva sacramenti quam ponit Magister: «Sacramentum est invisibilis gratiae visibilis forma»

Quaestio 2 : Utrum tempore cuiuscumque Legis a Deo datae debuerit institui aliquod sacramentum

Pars 3

Quaestio 1 : Utrum sit possibile aliquod sacramentum quantumcumque perfectum habere causalitatem activam respectu gratiae conferendae

Quaestio 2 : Utrum possibile sit in aliquo sacramento esse aliquam virtutem supernaturalem

Pars 4 Incidentalis

Quaestio 1 : Utrum in circumcisione ex vi eius conferatur gratia

Quaestio 2 : Utrum tempore legis naturae fuerit aliquod sacramentum correspondens circumcisioni

Distinctio Secunda

Quaestio 1 : Utrum sacramentum Novae Legis habeat efficaciam a Christi passione

Quaestio 2 : Utrum baptizatus baptismo Ioannis necessaria tenebatur baptizari baptismo Christi

Distinctio Tertia

Quaestio 1 : Utrum ilia sit propria definitio baptismi quam ponit Magister: «Baptismus est tinctio, id est ablutio, corporis exterior, facta sub forma verborum praescripta»

Quaestio 2 : Utrum haec sit praecisa forma baptismi: «Ego te baptizo in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti»

Quaestio 3 : Utrum sola aqua naturalis pura sit materia conveniens baptismi

Quaestio 4 : Utrum institutio baptismi evacuet circumcisionem

Distinctio Quarta

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum parvuli sint baptizandi

Quaestio 2 : Utrum parvuli baptizati recipiant effectum baptismi

Quaestio 3 : Utrum parvulus exsistens in utero possit baptizari

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum adultus consentiens potest recipere effectum baptismi

Quaestio 2 : Utrum adultus fictus recipiat effectum baptismi

Pars 3

Quaestio 1 : Utrum iam iustificati teneantur ad susceptionem baptismi

Pars 4

Quaestio 1 : Utrum omnes baptizati recipiant aequaliter effectum baptismi

Quaestio 2 : Quid faciendum est de parvulo exposito

Quaestio 3 : Utrum parvuli Iudaeorum et infidelium sint invitis parentibus baptizandi

Distinctio Quinta

Quaestio 1 : Utrum malitia ministri impediat conferri baptismum

Quaestio 2 : Utrum recipiens baptismum scienter a malo ministro mortaliter peccet

Quaestio 3 : Utrum aliquis debeat ministrare sacramentum baptismale quando praesumitur baptizationem vergere in periculum vitae corporalis eius qui suscipit

Distinctio Sexta

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum solus sacerdos possit baptizare

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum unitas baptismi necessario requirat ut ab uno ministro conferatur

Quaestio 2 : Utrum unitas baptismi requirat simul esse ablutionem et prolationem verborum

Quaestio 3 : Utrum unitas baptismi requirat baptizantem esse distinctum personaliter a baptizato

Pars 3

Quaestio 1 : Utrum in ministro baptizante requiratur intentio debita ad baptizandum

Quaestio 2 : Qualis intentio requiratur in ministro baptizante

Pars 4

Articulus Primus

Quaestio 1 : Utrum baptismus possit iterari

Quaestio 2 : Quae sit poena iterantium baptisma

Articulus Secundus

Quaestio 1 : Utrum in baptismo imprimatur character

Quaestio 2 : Utrum character sit aliqua forma absoluta

Quaestio 3 : Utrum character sit in essentia animae an in aliqua eius potentia

Distinctio Septima

Quaestio 1 : Utrum sacramentum confirmationis sit necessarium ad salutem

Quaestio 2 : Utrum sacramentum confirmationis sit dignius baptimo

Quaestio 3 : Utrum sacramentum confirmationis possit iterari

Quaestio 4 : Utrum sit aliqua poena iterantium sacramentum confirmationis

Distinctio Octava

Quaestio 1 : Utrum eucharistia sit sacramentum Novae Legis

Quaestio 2 : Utrum ilia sit forma eucharistiae quae ponitur in canone missae

Quaestio 3 : Utrum sacramentum eucharistiae convenienter fuit institutum post cenam eu utrum possit recipi a nonieiunis

Distinctio Nona

Quaestio 1 : Utrum exsistens in mortali peccato peccet mortaliter percipiendo sacramentum eucharistiae

Distinctio Decima

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum possibile sit corpus Christi sub specie panis et vini realiter contineri

Quaestio 2 : Utrum idem corpus possit esse localiter simul in diversis locis

Quaestio 3 : Utrum corpus Christi possit simul esse localiter in caelo et in eucharistia

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum corpori Christi naturaliter exsistenti et eidem sacramentaliter exsistenti necessario insint eaedem partes et proprietates

Quaestio 2 : Utrum quaelibet actio immanens quae est in Christo naturaliter exsistente, eadem insit sibi ut in eucharistia sacramentaliter exsistenti

Quaestio 3 : Utrum corpori Christi ut in eucharistia exsistenti possit inesse aliquis motus corporalis

Pars 3

Quaestio 1 : Utrum Christus in eucharistia exsistens possit per aliquam virtutem naturalem transmutare aliquid aliud a se

Quaestio 2 : Utrum aliquis intellectus creatus possit naturaliter videre exsistentiam corporis Christi in eucharistia

Quaestio 3 : Utrum aliquis sensus possit corpus Christi sentire ut est in eucharistia

Distinctio Undecima

Pars 1

Articulus Primus

Quaestio 1 : Utrum sit possibilis transubstantiatio

Quaestio 2 : Utrum sit possibile quodlibet ens converti in quodcumque

Articulus Secundus

Quaestio 1 : Utrum panis convertatur in corpus Christi

Quaestio 2 : Utrum panis in conversione in corpus Christi annihiletur

Quaestio 3 : Quibus propositionibus conversio panis in corpus Christi possit vere exprimi

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum panis triticeus cum aqua elementari coagulatus sit materia conveniens conversionis in corpus Christi

Quaestio 2 : Utrum solum vinum expressum de uva sit conveniens materia conversionis in sanguinem

Distinctio Duodecima

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum in eucharistia sit aliquod accidens sme subiecto

Quaestio 2 : Utrum in eucharistia quodcumque accidens remanens sit sine subiecto

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum accidentia in eucharistia possint habere quamcumque actionem quam poterant habere in subiecto

Pars 3

Articulus Primus

Quaestio 1 : Utrum omnis transmutatio, quae potest causari ab agente creato circa accidentia in eucharistia manente, necessario requirat eandem quantitatem manere

Quaestio 2 : Utrum possibile sit circa eucharistiam fieri transmutationem corruptivam accidentium

Articulus Secundus

Quaestio 1 : Utrum in aliqua transmutatione, facta circa eucharistiam, necesse sit aliquam substantiam actione divina redire

Distinctio Decima Tertia

Quaestio 1 : Utrum sola actione divina possit confici corpus Christi

Quaestio 2 : Utrum quilibet sacerdos, proferens verba consecrationis cum intentione debita et circa materiam convenientem, possit conficere eucharistiam

Distinctio Decima Quarta

Quaestio 1 : Utrum poenitentia necessario requiratur ad deletionem peccati mortalis post baptismum commissi

Quaestio 2 : Utrum actus poenitendi requisitus ad deletionem peccati mortalis sit actus alicuius virtutis

Quaestio 3 : Utrum poenitentia-virtus sit tantum unius poenae inflictiva

Quaestio 4 : Utrum per sacramentum poenitentiae deleatur culpa

Distinctio Decima Quinta

Quaestio 1 : Utrum cuilibet peccato actuali mortali correspondeat satisfactio propria

Quaestio 2 : Utrum quicumque iniuste abstulerit vel detinet rem alienam teneatur illam restituere ita quod non possit vere poenitere absque tali restitutione

Quaestio 3 : Utrum damnificans alium in bonis personae, puta corporis vel animae, teneatur restituere ad hoc quod possit vere poenitere

Quaestio 4 : Utrum damnificans aliquem in bono famae teneatur ad restitutionem ita quod poenitere vere non possit nisi farnam restituat

Distinctio Decima Sexta

Quaestio 1 : Utrum ista tria 'contritio, confessio et satisfactio' sint partes poenitentiae

Quaestio 2 : Utrum remissio vel expulsio culpae et infusio gratiae sint una simplex mutatio

Distinctio Decima Septima

Quaestio 1 : Utrum necessarium sit ad salutem peccatori confiteri omnia peccata sua sacerdoti

Distinctiones Decima Octava et Decima Nona

Quaestio 1 : Utrum potestas clavium tantummodo se extendat ad poenam temporalem

Quaestio 2 : Utrum cuilibet sacerdoti in susceptione Ordinis conferantur claves regni caelorum

Distinctio Vigesima

Quaestio 1 : Utrum poenitentia in extremis valeat ad salutem

Distinctio Vigesima Prima

Quaestio 1 : utrum post hanc vitam possit aliquod peccatum dimitti

Quaestio 2 : Utrum confessor in quocumque casu teneatur celare peccatum sibi in confessione detectum

Distinctio Vigesima Secunda

Quaestio 1 : Utrum peccata per poenitentiam dimissa in recidivante redeant eadem numero

Distinctio Vigesima Tertia

Quaestio 1 : Utrum extrema unctio sit sacramentum Novae Legis

Distinctio Vigesima Quarta

Quaestio 1 : Utrum in Ecclesia sint septem Ordines eo modo quo Ordo vel Ordinatio ponitur sacramentum

Distinctio Vigesima Quinta

Quaestio 1 : Utrum poena canonica impediat a susceptione et collatione Ordinum

Quaestio 2 : Utrum sexus muliebris aut aetas puerilis impediat susceptionem Ordinum

Distinctio Vigesima Sexta

Quaestio 1 : Utrum matrimonium fuerit immediate a Deo institutum

Distinctio Vigesima Septima

Quaestio 1 : Utrum convenienter definiatur matrimonium «viri mulierisque coniunctio maritalis inter legitimas personas vitam indissolubilem retinens»

Quaestio 2 : Utrum consensus expressus verbis sit causa efficiens matrimonii

Distinctio Vigesima Octava

Quaestio 1 : Utrum solus consensus de praesenti expressus verbis causet matrimonium

Distinctio Vigesima Nona

Quaestio 1 : Utrum consensus in altero vel utroque contrahentium coactus sufficiat ad contrahendum verum matrimonium

Distinctio Trigesima

Quaestio 1 : Utrum ad contractum matrimonii requiratur consensus sequens apprehensionem non erroneam

Quaestio 2 : Utrum inter Mariam et Ioseph fuit verum matrimonium

Distinctio Trigesima Prima

Quaestio 1 : Utrum sint tria bona matrimonii, quae Magister ponit in littera, scilicet fides, proles et sacramentum

Distinctio Trigesima Secunda

Quaestio 1 : Utrum in matrimonio sit simpliciter necessarium reddere debitum coniugale alteri petenti

Distinctio Trigesima Tertia

Quaestio 1 : Utrum fuerit licita aliquando bigamia

Quaestio 2 : Utrum 'bigamus ante baptismum' possit post baptismum ad sacros Ordines promoveri

Quaestio 3 : Utrum in Lege Mosaica fuerit licitum repudiare uxorem

Distinctio Trigesima Quarta

Quaestio 1 : Utrum impotentia ad actum carnalem impediat matrimonium simpliciter

Distinctio Trigesima Quinta

Quaestio 1 : Utrum adulterium cum aliquo, vivente viro primo, impediat matrimonium cum eadem post mortem illius viri

Distinctio Trigesima Sexta

Quaestio 1 : Utrum servitus impediat matrimonium

Quaestio 2 : Utrum aetas puerilis possit impedire matrimonium

Distinctio Trigesima Septima

Quaestio 1 : Utrum sacramentum Ordinis impediat matrimonium

Distinctio Trigesima Octava

Quaestio 1 : Utrum votum continentiae impediat matrimonium

Distinctio Trigesima Nona

Quaestio 1 : Utrum disparitas cultus impediat matrimonium

Distinctio Quadragesima

Quaestio 1 : Utrum cognatio carnalis impediat matrimonium

Distinctio Quadragesima Prima

Quaestio 1 : Utrum affinitas impediat matrimonium

Distinctio Quadragesima Secunda

Quaestio 1 : Utrum cognatio spiritualis impediat matrimonium

Distinctio Quadragesima Tertia

Quaestio 1 : Utrum resurrectio generalis hominum sit futura

Quaestio 2 : Utrum possit esse notum per rationem naturalem resurrectionem generalem hominum esse futuram

Quaestio 3 : Utrum natura possit esse causa activa resurrectionis

Quaestio 4 : Utrum resurrectio sit naturalis

Quaestio 5 : Utrum resurrectio futura sit in instanti

Distinctio Quadragesima Quarta

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum in quolibet homine resurget totum quod fuit de veritate naturae humanae in eo

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum ignis infernalis cruciet malignos spiritus

Quaestio 2 : Utrum homines damnati post iudicium cruciabuntur igne infernali

Distinctio Quadragesima Quinta

Quaestio 1 : Utrum anima separata possit intelligere quiditates sibi ante separationem habitualiter notas

Quaestio 2 : Utrum anima separata possit acquirere cognitionem alicuius prius ignoti

Quaestio 3 : Utrum anima separata possit recordari praeteritorum quae ipsa novit coniuncta

Quaestio 4 : Utrum beati cognoscant orationes quas eis offerimus

Distinctio Quadragesima Sexta

Quaestio 1 : Utrum in Deo sit iustitia

Quaestio 2 : Utrum in Deo sit misericordia

Quaestio 3 : Utrum in Deo distinguatur iustitia a misericordia

Quaestio 4 : Utrum in punitione malorum concurrat ex parte Dei punientis iustitia cum misericordia

Distinctio Quadragesima Septima

Quaestio 1 : Utrum universale iudicium sit futurum

Quaestio 2 : Utrum mundus sit purgandus per ignem

Distinctio Quadragesima Octava

Quaestio 1 : Utrum Christus in forma humana iudicabit

Quaestio 2 : Utrum in iudicio vel post cessabit motus corporum caelestium

Distinctio Quadragesima Nona

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum beatitudo consistit per se in operatione

Quaestio 2 : Utrum beatitudo immediatius perficiat essentiam quam potentiam ipsius beati

Quaestio 3 : Utrum beatitudo per se consistit in pluribus operationibus simul

Quaestio 4 : Utrum beatitudo per se consistit in actu intellectus vel voluntatis

Quaestio 5 : Utrum beatitudo simpliciter consistit in actu voluntatis qui est fruitio

Quaestio 6 : Utrum ad essentiam beatitudinis pertineat securitas perpetua

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum corpus hominis beati post resurrectionem erit impassibile

How to Cite

Quaestio 1

Utrum Spiritus sanctus producatur per modum voluntatis

QUESTIO UNICA. Utrum Spiritus sanctus producatur per modum voluntatis ?

Alensis 1. part. quest. 43. m. 3. art. 2. D. Thom. 1. part. qust. 41, art. 2. ad 3. Henric. quodlib. 6. qust. 1. et quodl. 5. quest. 4. Richard. hic art. 1. qust. 1. D. Bonavent. art. 1. quest. 1. Occham quest. 2. Durandus qust. 1. Greg. qucest. 1. art. 2. Capriol. dist. 6. quest. 1. art. 1. Vasquez 1. part. dist. 161. Scotus fuse quodlib. 16. Mayron hic Baccon. dist. 11. qust. 1.

Circa istam distinctionem decimam, quaero unum scilicet: Utrum Spiritus sanctus producatur per modum voluntatis? Quod non, quia natura est vis insita rebus ex similibus similia procreans, secundum illam communem descriptionem naturae: Spiritus sanctus est similis producenti; igitur producitur per naturam, et ita non per voluntatem.

Item Averroes 8. Physicorum, commenlo 46. vult quod unius nature est tantum unus modus communicandi; igitur si divina natura communicatur per modum nature, non communicabitur per actum vel modum voluntatis.

Preterea, voluntas est potentia activa in oreaturis, non igitur factiva; et ita a simili in Deo voluntas, si est potentia operativa, non videtur esse potentia productiva. Probatio consequentiae, quia sicut in creaturis se habent activa et factiva, ita in Deo productiva et operativa. Sicut enim in creaturis activa habet actum immanentem et objectum praesuppositum, factiva habet objectum productum et actum transeuntem; ita in divinis actus operativae immanet, actus productivae non immanet; operativa etiam praesupponit objectum, productiva autem non praesupponit terminum.

Item, nihil producitur actu voluntatis, nisi praecognitum ex 15. de Trinit. cap. 27. ergo si Spiritus sanctus sic producatur, erit precognitus antequam producatur; et tunc a Patre et Filio cognosceretur cognitione non intuitiva, quia cognitio, quae est ejus inquantum (cognitione intuitiva, quia nulla alia videtur in Deo ponenda, cum omnis alia sit imperfecta, sed cognitio, quae est ejus inquantum, etc.) cognoscitur antequam producatur, non videtur esse intuitiva, quia cognitio intuitiva, non est rei, nisi ut est in se praesens et existens; ergo, etc. inconveniens autem est Spiritum sanctum a Patre et Filio cognosci non intuitive, quia cognitio non intuitiva est imperfecta.

Contra Augustinus 5. de Trinit. cap. 14. "Spiritus sanctus exit a Patre et Filio, non quomodo natus, sed quomodo datus", exire per modum dati vel doni, convenit producto per modum voluntatis, cujus est ex libertate sua dare vel donare.

Ad quaestionem dico (a), quod sic, quia in Deo est voluntas, sicut apparuit dist. 2. et etiam ex quaestione de attributis dist. 8. Patet etiam ex hoo, quod Deus ex natura sua est beatus, beatitudo non est sine voluntate vel actu voluntatis; est etiam in eo voluntas sub ratione principii productivi, quia principia productiva, ex quo de se non dicunt imperfectionem reducuntur ad aliud unum perfectum, vel ad aliqua perfecta in tanta paucitate ad quantam reduci possunt; non possunt autem omnia reduci ad unicum principium productivum vel activum, quia illud unicum haberet modum determinatum agendi alterius istorum, scilicet naturae vel voluntatis, quia inter modos istos producendi, non est aliquis modus medius. Igitur non possunt hic reduci ad majorem paucitatem quam ad dualitatem, scilicet principii productivi per modum naturae et per modum voluntatis, et cum illa ad quae tanquam ad perfecta, stat tota reductio principiorum, sint simpliciter perfecta, ambo ista principia sub ratione propria sua ponentur in Deo, ut est primum producens.

Et ex his ultra probo (b) conclusionem principalem. In quocumque est principium aliquod, quod ex ratione sua est princi- pium productivum, illud erit in eo principium producendi, si est in eo sine imperfectione, et non intelligatur praehabere aliquod productum sibi simpliciter adequatum. In Deo autem,u t probatum est, est formaliter voluntas ex natura rei, et hoc sub ratione principii productivi liberi respectu amoris, et patet, quod est ibi sine imperfectione; igitur erit in Deo principium producendi amorem, et hoc secundum proportionem perfectionis suae in comparatione ad objectum praesentatum, ita quod sicut voluntas creata est principium producendi amorem creatum tantum, quanto amore ipsa potest amare objectum, qui dicitur amor a' aequatus, ita illa voluntas est principium producendi tantum amorem, quanto ipsa nata est amare objectum infinitum, nata est autem amare objectum infinitum infinito amore; ergo nata est esse principium producendi amorem infinitum. Nihil est autem infinitum nisi sit ipsa essentia divina; ergo ille amor est essentia divina. Ille autem amor productus non est natus esse formaliter inhaerens, quia nihil est tale in divinis;. igitur est per se subsistens et non idem subsistens cum producente, quia nihil producit se, primo de Trinitate, cap. 1. igitur est personaliter distinctum. Hanc personam dico Spiritum sanctum, quia Filius non sic producitur, ut patet dist. 6. sed per actum naturae sive intellectus.

(a) Hic tamen sunt tria dubia. Primum, quomodo voluntas potest esse principium communicandi naturam, cum ita non sit in creaturis? Secundo, quomodo voluntas potest esse principium necessario producendi, et quae necessitas requiritur in ista productione ? Tertio, si productio sit necessaria, quomodo non est per modum naturae, sed distincta contra illam, et libera ?

Quantum ad primum dubium dicitur, quod natura dicitur in divinis quadrupliciter.

Uno modo appellaturnatura ipsa essentia divina, in qua tres personae divinae consistunt, et dicitur natura sic pure essentialiter. Secundo modo dicitur natura princi- pium activum naturale, et natura sic dicta est vis productiva similis ex simili, et sic potentia generandi activa in Patre est natura; et sic est essentiale contractum ad notionale, quia est ipsa natura divina dicta primo modo. Natura enim, quae est ipsa essentia divina, ut est sub proprietate Paterna determinata ad actum generandi, est potentia generandi active in solo Patre existens; et istos duos modos naturae tangit Hilarius quinto de Trinitate cap. 17. dicens de Filio, qU0d ex virtute nature in eadem natura nativitate subsistit. Tertio modo dicitur natura quaelibet vis naturaliter existens in natura primo modo dicta, quae scilicet vis etsi sit libera, tamen hoc modo potest dici natura,et sic voluntas in Deo dicitur natura, quia scilicet est naturalis potentia existens in natura divina naturaliter.

Quarto modo dicitur natura incommutabilis necessitas circa aliquem actum, ut natura isto quarto modo dicta non sit nisi conditio et modus circa actum elicitum.

Ex his ad propositum dicitur (b), quod nec intellectus nec voluntas, ratione qua sunt simpliciter intellectus et voluntas, sunt principia elicitiva actuum notionalium, per quos producitur simile in forma naturali ipsi producenti, quia tunc in quocumque essent, essent prin cipia productiva vel elicitiva actuum similium, quibus produceretur simile in forma, quod falsum est in creaturis. Sunt enim solummodo (c) ibi principia elicitiva actuum naturalium, ut sunt in natura divina notionalium, et ut sic, per illam habent in se naturalitatem quamdam ad productiones notionales. Secundum hoc enim diximus in quaestione quadam de emanationibus in generali, quod intellectus et voluntas ut sunt simpliciter, et intellectus et voluntas, modo scilicet intellectuali et voluntario agentes, tantum sunt principia elicitiva actuum essentialium, qui sunt intelligere et velle, licet hoc sit passive ex parte intellectus et active ex parte voluntatis. Ut autem sunt natura et principia activa natura elicientia actus, sunt principia activa elicitiva actuum notionalium, qui sunt generare et spirare; et hoc necessitate naturalitatis, quia impossibile est Deum per principia, quae sunt natura in ipso, hujusmodi actus non elicere.

Ad cujus declarationem (d) sciendum, quod hujusmodi naturalitatem habent a natura divina in qua sunt intellectus et voluntas, sed aliter et aliter, quoniam intellectus divinus habet ipsam coincidendo in rationem naturae, quae est ratio principalis elicitiva actus notionalis, et hoc juxta secundum modum naturae praedictum, ut omnino naturalitas ista sit praevia, et ratio intellectus sit concomitans vel quasi concomitans, propter quod non nisi modo nature et naturali impetu, actum suum notionalem eliciat, ut magis proprie dicatur: Pater generare natura intellectuali quam naturali intellectu, ut intellectus potius intelligatur quasi determinare naturam, quam e converso; et secundum hoc, ratio qua productum natura eliciente dicitur Filius est prima, et ratio qua dicitur Verbum, est respectu illius quasi secunda. Voluntas (e) autem habet naturalitatem ipsam, non ut coincidendo in ratione naturae secundo modo dictae, sed habendo annexam sibi quamdam vim naturae primo modo dicte, ex hoc quod fundatur in illa, ut naturalitas ista in voluntate nullo modo sit praeveniens ejus libertatem, nec elicitiva actus ejus notionalis penes secundum modum nature; hoc enim esset omnino contra ipsam libertatem, scd potius ut sit consecutiva et annexa libertati; et hoc non, ut aliquid quo voluntas suum actum notionalem eliciat principiative, sed ut aliquid quo assistente voluntati, voluntas ipsa ex vi quam habet ex eo quod est voluntas et libera, potest elicere actum suum notionalem, quem sine llo assistente, omnino elicere non posset.

Quantum ad secundum (a) dubium dicitur, quod triplex est actio voluntatis. Prima, quae est elicita a voluntate, ut est voluntas simpliciter absque omni naturalitate et necessitate, ut est illa, quae procedit a libertatis arbitrio, sive in Deo sive in creatura intellectuali, et in nobis tendit solummodo in bonum amatum, quod est citra summum bonum. Secunda, quae est elicita e voluntate, ut est simpliciter voluntas, et hoc cum sola naturalitate necessitatis immutabilis annexa illi actioni, ut est illa quae procedit a libertatis arbitrio, et tendit in summum bonum amatum et aperte visum. Tertia, quae est elicita a voluntate, non ut est voluntas simpliciter, sed ut est natura naturalitate sibi annexa dicto modo tertio, ut est illa quae procedit a voluntatis libertate in solo Deo, et tendit non solum in bonum summum amatum et visum, sed etiam in ipsum amorem procedentem quo incentive amatur, licet diversimode tendat in utrumque: et hoc secundum aliam et aliam necessitatem immutabilitatis annexam ipsi actioni; inquantum enim actio ordinatur in amatum summum ab ipsa sola voluntate, ratione qua est libera, procedit necessitas immutabilitatis in actione ejus secunda et in actione ejus tertia; inquantum vero actio ordinatur in amorem productum tendentem in amatum terminativum voluntatis, sic ab illa naturalitate annexa voluntati, procedit necessitas immutabilitatis, circa solum actum notionalem elicitum a voluntate, vel potius ab ipsa libertate voluntatis, ut ei talis naturalitas est annexa.

Contra dicta primo (b), quantum ad hoc quod ponit de illa assistentia naturae ipsi voluntati, ut voluntas vi illius assistentie, possit communicare naturam.

Quero quid est ista assistentia ? Videtur quod non sit necessaria ad istam communicationem, quia habito supposito perfecto agente et conveniente actioni, et principio quo agendi perfecto, non videtur esse aliquid aliud necessarium ad agendum; sed, per te, sola voluntas est principium quo respectu actus notionalis, et constat quod suppositum agens est perfectum et oonveniens actioni; igitur non videtur illa coassistentia esse necessaria ad talem actionem.

Praeterea, quando aliqua sic se habent, quod secundum prius et posterius concurrunt ad aliquam actionem, illud quod est prius principalius concurrit ad illam actionem, sed essentia quae est natura, prout accipiunt naturam primo modo, in qua tres personae divine consistunt, est prior voluntate; igitur si natura isto modo concurrat ad actionem ut assistens voluntati, necessario erit principalius in ista productione; igitur contradictionem includit, quod concurrat ut assistens concomitans voluntatem et non praeveniens, ut ipsi dicunt.

Preterea, quod ponitur unica necessitas in volitione, scilicet libertatis, et duplex in spiratione, scilicet libertatis et naturalitatis, videtur esse contra ipsum et contra veritatem, quia ipse ponit actus notionales fundari super essentiales vel in essentialibus, et omnes concedunt communiter quod actus essentiales aliquo modo praecedunt actus notionales. Non videtur autem, quod in fundato possit esse aliqua necessitas formaliter major quam in eo in quo fundatur, vel quod duplex necessitas sit in fundato, et unica in fundamento. Probo, quia tunc (per impossibile vel incompossibile) separata una necessitate ab altera, adhuc remanebit illud fundatum necessarium. Non autem remanebit illud in quo fundatur necessarium, quia non habuit nisi illam unicam necessitatem, quae circumscribitur a fundamento; igitur posset, illa positione posita, necessitas esse in fundato, et non in illo in quo fundatur. Ex hoc ad propositum, quia si actus spirandi habet necessitatem ex libertate voluntatis, et praeter hoc, ex illa naturalitate annexa voluntati, et actus dilectionis simplicis non habet nisi tantum primam necessitatem; ergo circumscripta tantum prima necessitate, circumscriberetur tota illa necessitas, quae erat in fundamento, et adhuc tamen remanebit alia necessitas in productione illa, scilicet illa quae est ex naturalitate.

Preterea, videtur (c) quod tota ista naturalitas non consequatur actum voluntatis, quia ista competit voluntati per ipsum, ex hoc quod fundatur in essentia divina; igitur cum prius sit ratio essentiae divinae ratione voluntatis, quidquid consequitur rationem essentie divine vel voluntatem ratione essentie, consequitur eam per prius quam illud quod sequitur voluntatem, ut voluntas est, et ita videtur quod naturalitas illa praecedat aliquo modo ipsam libertatem, et per consequens impediet ipsam libertatem.

Preterea, contra opinantem, quod argumentum esset illud quod ipse facit, si intellectus et voluntas essent principium communicandi naturam, unde tales potentiae;' igitur in creaturis essent tales potentiae principia communicandi naturam, si omnino esset alia ratio formalis intellectus et voluntatis in Deo et in creaturis.

Et similiter (d), quae est necessitas distinguendi inter voluntatem, quam ponit principium eliciendi actum et naturam ponit coassistere voluntati elicienti, si tantum est inter ista distinctio rationis, sicut videtur alibi sentire de distinctione attributorum in divinis ?

Aliter dico (a), quod voluntas potest esse principium communicandi naturam et non voluntas, ut communiter sumpta ad creatam et increatam, sed voluntas unde infinita est. Est enim infinitas proprius modus voluntatis divinae, sicut et cujuscu mque alterius perfectionis essentialis. Hoc patet ex ratione posita prius ad solutionem quaestionis ', quia voluntas est principium amoris sibi adequati, hoc est, tanti amoris, quanto ipsa nata est amare objectum, nata est autem amare objectum infinitum infinito amore. Igitur et est productiva infiniti amoris, quidquid est infinitum formaliter, est essentia divina; ergo ipsa voluntas est principium communicandi essentiam divinam amori producto.

Et si queras a me de coassistentia nature (a) aliquo modo, dico quod non oportet voluntati, ut est principium communicandi naturam, aliquo modo speciali assistendi ponere naturam coassistere, si natura possit esse principium communicandi naturam et non voluntas, nisi poneretur aliqua perfectio minor voluntatis quam naturae. Nulla est autem talis imperfectio, quia simpliciter ita est perfecta voluntas infinita, sicut natura infinita.

Contra istud arguitur triplciter, quod non competit alicui, sive quod repugnat alicui secundum rationem absolutam, nec sibi competit si est infinitum. Alia ratio, quasi probatio illius propositionis, infinitum non dat virtuti active rationem alterius virtutis active, sed dat sibi intensionem, et in se et in actione sua. Jungatur minor, rationi voluntatis, ut tale principium activum, non convenit, sive repugnat, sibi communicare naturam; ergo, etc.

Item tertio, unde voluntas habet infinitatem ? Si ex se, igitur ubique, quod est falsum in creatura. Si ab essentia, ergo voluntas infinita est, ut habens assistentiam nature sive essentie, quod dicit alia opinio.

Item arguo sic: Infinitas est de se ejusdem rationis in intellectu et voluntate; ergo non est formalis ratio distinctarum productionum, que habent distingui ex principiis formalibus.

Ad primum, si pro medio accipiatur repugnantia, major est vera et minor falsa, nam ista ratio voluntatis transcendens, que abstrahit a finita et infinita, non est ratio repugnantie, sed limitatio superveniens illi. Si accipitur pro medio, non convenientia, dico quod principio activo infinito non competit ac/io nisi infinita talis, qualis transcendens competit transcendenti. Nunc autem, voluntati transcendenti convenit transcendenter sic velle, sic et producere velle; igitur infinite voluntati competit producere infinitum velle, non per se, sed concomitanter. Infinitum velle est Deitas, finitum autem velle Angeli non est esse Angeli.

Ad minorem dico, quod communicare naturam non est actio transcendens voluntatis in communi, sed producere velle sibi proportionatum et objecto, ideo infinita voluntas infinitum producit, et ex consequenti naturam. Ad aliud patet dist. 8. q. 4. a quo, quia ab essentia fundamentaliter et ex se formaliter. Itaque concedo essentiam requiri ut fundamentum, etiam ut realiter idem; sed illud in suo signo nature in quo est formaliter infinitum, est principium qo precisum cum objecto, sicut operandi, sic producendi.

Ad tertium dico, quod duo in actu, scilicet libertas et infinitas, que est modus intrinsecus termini, habent duo alia correspondentia in termino qu0 sive principio quo; quaere in ultima collat. Paris. Unde non dico infinitatem esse formalem rationem respectu .spirandi, sed voluntatem infinitam, nec in hoc duo principia formalia, quia infinitum est modus intrinsecus.

Aliter potest dici, quod voluntas unde voluntas omnino simple, hoc est, on componibilis nature cujts est potentia, ec actui su0; m e hoc sequitur quod est producliva actus, quia competit sibi ut est voluntas, et ultra, actus est idem nature, et hoc wntm simpliciter onino, erg0 communicativa ature.

Ad secundum dubium (c) de necessitate, patet per idem, quia principium productivum perfectum potest dare producto omnem perfectionem, quae sibi non repugnat. Voluntas infinita est principium producendi perfectum; igitur potest dare producto suo perfectionem sibi competentem, non autem repugnat sibi necessitas, imo convenit necessario sibi, quia nullum infinitum potest esse possibile non necessarium; igitur istud principium, quod est voluntas infinita, erit sufficiens principium dandi necessitatem huic producto. Si autem est principium quo potest dari necessitas producto; igitur datur, quia nulli quod non est necessarium potest dari necessitas ex se; et ultra, si est principium quo datur necessitas producto, igitur et productioni; productum enim capit esse productione, non potest autem aliquid capere esse necessarium per productionem non necessariaI.

Istud argumentum quasi a po- steriori videtur concludere necessitatem productionis ex necessitate producti.

Sed quaeritur ratio (d) a priori sive causa quid sit, per quod voluntas ista dat necessitatem isti productioni?

Respondeo, quod nec voluntas infinita ex se sola dat necessitatem amori producto, comparando ipsam ad quodcumque objectum, nec solum objectum amatum quod est finis, comparatum ad quamcumque voluntatem dat necessitatem actui volendi vel productioni amoris. Primum probo, quia voluntas non est principium necessarium producendi aliquem amorem alicujus objecti, nisi sit necessarium principium amandi illud objectum, voluntas autem infinita non est necessarium principium amandi objectum finitum, quia tunc Deus necessario amaret quamlibet creaturam, imo et omne amabile; ergo nec est necessarium principium producendi amorem suum, comparando illud ad quodcumque objectum.

Secundum probatum est de frui, dist. 1. quod voluntas ex ratione voluntatis in communi non necessario tendit in finem.

Et si respondeas, quod voluntas (e) potest considerari ut voluntas vel ut natura, comparando ad finem, vel ad ea quae sunt ad finem; ut comparatur ad ea quae sunt ad finem, est voluntas; ut autem comparatur ad finem, est natura, et sic est mere necessitas.

Istud improbatur ex auctoritate et ratione; ratione, quia non sunt ejusdem potentiae activae op- positi modi agendi, et maxime isti, naturaliter et libere, qui primo distinguunt potentiam activam. Quia si voluntas comparatur ad finem per modum naturae, et ad entia ad finem per modum libertatis, ipsa non erit potentia activa una respectu istorum, et tunc nulla potentia erit, quae eligat ens ad finem propter finem. Nulla enim potentia eligit hoc propter illud, nisi velit utrumque extremum, sicut nulla potentia cognitiva cognoscit conclusionem propter principium, nisi eadem cognoscat principia et conclusiones, sicut arguit Philosophus 3. de Anima, de sensu communi. Auctoritas est Augustini in Ench. cap. 73. et ponitur a Magistro lib. 2. dist. 25. cap. 5. Neque enim culpanda est voluntas, aut voluntas non est, aut libera dicenda non est, qua beati sic esse volumus, ut esse miseri non solum nolimus, sed nequaquam velle possimus. Vult igitur dicere, quod voluntas illa, qua volumus beatitudinem, est libera; sed nullum finem magis necessario respicit voluntas, quam beatitudinem in communi, igitur nullum finem necessario respicit. Item, ista ratio poneret Spiritum sanctum spirari non libere, sed per modum naturae, quia ejus principium esset voluntas, non ut libera, sed ut natura.

Itaque dico, quod necessitas hujus productionis amoris adaequati, sicut et necessitas dilectionis, qua formaliter habens voluntatem diligit, est ex infinitate voluntatis, et ex infinitate bonitatis objecti, quia neutrum sine altero sufficit ad necessitatem. Ista autem duo sufficiunt hoc modo, quia voluntas infinita non potest non esse recta, nec potest non esse in actu recto, quia tunc esset potentialis; igitur necessario est in actu recto. Non autem velle est praecise rectum, quia est ab illa voluntate recta solum, quasi nihil sit volendum ex se, sed tantum quia est volitum ab illa voluntate recta; essentia enim divina, que est primum objectum illius voluntatis, est ex se volenda, igitur voluntas illa de necessitate est in actu recto volendi illud objectum, quod est ex se recte vclendum, et sicut ex necessitate est principium volendi, ita ex necessitate est principium producendi amorem illius. Et tunc dico, quod nec sola voluntas infinita praecise non determinando objectum cujus sit, nec solum bonum infiuitum non determinando, quam voluntatem respiciat ut est objectum, est totalis causa necessario diligendi, nec etiam necessario producendi amorem adeequatum. Sed infinita voluntas habens tale objectum, quod est ex se recte amandum perfecte praesens, est ratio necessario tam volendi illud bonum quam spirandi amorem illius boni; et talis voluntas habens tale objectum praesens est principium communicandi naturam divinam, quia principium producenci amorem infinitum productum. Talis enim amor productus proportionatur tam potentiae quam objecto; non est autem ita, quando voluntas infinita respicit bonum amabile finitum, quia licet ibi actus sit infinitus quantum est ex parte voluntatis divinae, non tamen est infinitus quantum est ex parte objecti.

Sed utrum voluntas infinita sit principium infinitum, non tantum amandi bonum infinitum, sed finitum, et producendi amorem talis boni; et hoc vel eadem productione secundum rem qua producitur Spiritus sanctus, alia tamen secundum rationem, vel omnino alia vel nulla. De hoc alias, quia similem habet difficultatem cum productione verbi, utrum intellectus divinus sit principium producendi verbum essentie divinae, vel verbum alicujus alterius intelligibilis; et tunc vel productione eadem secundum rem, cum productione Verbi divini, alia tamen secundum rationem, vel alia tam secundum rem quam secundum rationem.

Ad tertium dubium (a) dicitur, quod natura agit per impressionem, sicut intellectus, non voluntas.

Ad argumenta principalia (b). Ad primum dico, quod illa definitio naturae probat, quod Spiritus sanctus non producitur, ut similis ex vi productionis suae; et verum est quod non est imago Patris sicut Filius, qui ex vi productionis suae procedit ut similis Patri.

Ad seoundum responsum est alias diffuse dist. 2. q. 4. in illa quaestione, qua quaerebatur, utrum possent plures esse productiones in divinis.

Ad tertium dicendum est sicut dictum est dist. 2. quest. de Productionibus, quod differentiae accidentales potentiae,scilicet activum et factivum non sunt differentie productivae potentiae. Generaliter enim tali principio producitur illud cujus est tale principium productivum, vel in eo in quo est, si natum est illud recipere, vel in alio vel in nullo. Si in nullo, quia nihil natum est recipere illud, tunc producitur per se subsistens, si potentia productiva sit perfecta respectu subsistentis. Ita est in proposito, voluntas qua producens producit, nec agit producendo in supposito in quo est, nec facit producendo in alio, sed producit terminum per se stantem, ut personam que in nullo recipitur subjective. Aliter est responsum d. 6. ubi dictum est quod productio non est intellectio formaliter, et quo- modo tunc intellectus potest esse principium, non tantum intelligendi, sed etiam dicendi.

Ad ultimum (c) dicendum est, quod necesse est ad actum amandi, sive ad actum amoris, amatum esse praecognitum. Hoc dicit B. Augustinus 15. de Trinitate, cap. 27. sed non oportet ipsam dilectionem esse praecognitam, puta, si offertur mihi aliquod bonum honestum, non oportet quod antequam possem habere illum actum amandi circa aliud, quod praecognoscam illum actum. Ita in proposito oportet essentiam divinam, cujus amor spiratur, esse praecognitam Patri et Filio, ad hoc ut spirent; sed non oportet in isto instanti originis concedere Spiritum sanctum, qui est amor spiratus, esse praecognitum Patri et Filio, licet in instanti eternitas sit tota Trinitas nota cuilibet personae in Trinitate, quia distinguendo inter instantia originis, non distinguitur inter durationem et durationem, sed tantum a quo quis sit.

Aliter posset dici (d), quod in illo priori signo originis antequam intelligatur Spiritus Sanctus spirari, Pater et Filius cognoscunt Spiritum sanctum ut intuitive, licet non ut existentem in se, quia cognoscunt essentiam divinam, que est ratio cognoscendi intuitive quodcumque objectum intelligibile. Sicut Trinitas cognovit creaturam etiam intuitive antequam producatur, quia essentia sua quam intuetur, est ratio perfectissime cognoscendi omnia alia, et per consequens est ratio cognoscendi intuitive qnodlibet cognoscibile, licet nullum existeret in se.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 1