Table of Contents

Ordinatio

Liber 1

Prologus

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum homini pro statu isto sit necessarium aliquam doctrinam supernaturaliter inspirari

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum cognitio supernaturalis necessaria viatori sit sufficienter tradita in sacra Scriptura

Pars 3

Quaestio 1-3 : Utrum theologia sit de Deo tamquam de primo obiecto; Utrum theologia sit de Deo sub aliqua speciali ratione; Utrum theologia sit de omnibus ipsorum ad primum eius subiectum

Quaestio 2 (Depreciated; to be deleted) : Utrum theologia sit de Deo sub aliqua speciali ratione

Quaestio 3 (Depreciated; to be deleted) : Utrum theologia sit de omnibus ipsorum ad primum eius subiectum

Pars 4

Quaestio 1 : Utrum theologia in se sit scientia, et utrum subalternans vel subalternata

Pars 5

Quaestio 1-2 : Utrum theologia sit scientia practica vel speculativa; Utrum ex ordine ad praxim ut ad finem dicatur per se scientia practica

Quaestio 2 (Depreciated; to be deleted) : Utrum ex ordine ad praxim ut ad finem dicatur per se scientia practica

Distinctio 1

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum obiectum fruitionis per se sit finis ultimus

Quaestio 2 : Utrum finis ultimus habeat tantum unam rationem fruibilis

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum frui sit aliquis actus elicitus a voluntate, vel passio recepta in voluntate

Quaestio 2 : Utrum fine apprehenso per intellectum necesse sit voluntatem frui eo

Pars 3

Quaestio 1 : Utrum Deo conveniat frui

Quaestio 2 : Utrum viator fruatur

Quaestio 3 : Utrum peccator fruatur

Quaestio 4 : Utrum bruta fruantur

Quaestio 5 : Utrum omnia fruantur

Distinctio 2

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum in entibus sit aliquid exsistens actu infinitum

Quaestio 2 : Utrum aliquod infinitum esse sit per se notum

Quaestio 3 : Utrum sit tantum unus Deus

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum possibile sit cum unitate essentiae divinae esse pluralitatem personarum

Quaestio 2 : Utrum sint tantum tres personae in essentia divina

Quaestio 3 : Utrum cum essentia divina possit stare in aliquo ipsum esse productum

Quaestio 4 : Utrum in essentia divina sint tantum duae productiones intrinsecae

Distinctio 3

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum Deus sit naturaliter cognoscibilis ab intellectu viatoris

Quaestio 2 : Utrum Deus sit primum cognitum a nobis naturaliter pro statu isto

Quaestio 3 : Utrum Deus sit primum obiectum naturale adaequatum respectu intellectus viatoris

Quaestio 4 : Utrum aliqua veritas certa et sincera possit naturaliter cognosci ab intellectu viatoris absque lucis increatae speciali illustratione

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum in qualibet creatura sit vestigium Trinitatis

Pars 3

Quaestio 1 : Utrum in parte intellectiva proprie sumpta sit memoria habens speciem intelligibilem priorem naturaliter actu intelligendi

Quaestio 2 : Utrum pars intellectiva proprie sumpta vel aliquid eius sit causa totalis gignens actualem notitiam vel ratio gignendi

Quaestio 3 : Utrum principalior causa notitiae genitae sit obiectum in se vel in specie praesens vel ipsa pars intellectiva animae

Quaestio 4 : Utrum in mente sit distincte imago Trinitatis

Distinctio 4

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum ista sit vera 'Deus generat alium Deum'

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum ista sit vera 'Deus est Pater et Filius et Spiritus Sanctus'

Distinctio 5

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum essentia divina generet vel generatur

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum Filius generetur de substantia Patris

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum Deus Pater genuit Deum Filium voluntate

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum potentia generandi in Patre sit aliquid absolutum vel proprietas Patris

Quaestio 2 : Utrum possint esse plures Filii in divinis

Distinctio 8

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum Deus sit summe simplex

Quaestio 2 : Utrum aliqua creatura sit simplex

Quaestio 3 : Utrum cum simplicitate divina stet quod Deus vel aliquid formaliter dictum de Deo sit in genere

Quaestio 4 : Utrum cum simplicitate divina possit stare distinctio perfectionum essentialium praecedens actum intellectus

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum solus Deus sit immutabilis

Distinctio 9

Quaestio 1 : Utrum generatio Filii in divinis sit aeterna

Distinctio 10

Quaestio 1 : Utrum Spiritus Sanctus producitur per actum et modum voluntatis

Distinctio 11

Quaestio 1 : Utrum Spiritus Sanctus procedat a Patre et Filio

Quaestio 2 : Utrum si Spiritus Sanctus non procederet a Filio, posset stare distinctio realis ipsius a Filio

Distinctio 12

Quaestio 1 : Utrum Pater et Filius spirent Spiritum Sanctum in quantum sunt omnino unum vel in quantum distincti

Quaestio 2 : Utrum Pater et Filius spirent uniformiter Spiritum Sanctum

Distinctio 13

Quaestio 1 : Utrum Spiritus Sanctus sit genitus, sive utrum productio Spiritus Sancti sit generatio vel distinguatur ab ea

Distinctiones 14, 15, et 16

Quaestio 1 : Utrum quaelibet persona mittat quamlibet

Distinctio 17

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum necesse sit ponere caritatem creatam, formaliter inhaerentem naturae beatificabili

Quaestio 2 : Utrum necesse sit ponere in habitu rationem principii activi respectu actus

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum tota caritas praeexsistens corrumpatur ita quod nulla realitas eadem numero maneat in caritate maiore et minore

Quaestio 2 : Utrum illud positivum caritatis praeexsistentis quod manet in augmento, sit tota essentia caritatis intensae

Distinctio 19

Quaestio 1 : Utrum personae divinae sint aequales secundum magnitudinem

Quaestio 2 : Utrum quaelibet persona sit in alia

Distinctio 20

Quaestio 1 : Utrum tres personae sint aequales in potentia

Distinctio 21

Quaestio 1 : Utrum haec sit veta 'solus Pater est Deus'

Distinctio 22

Quaestio 1 : Utrum Deus sit nominabilis a nobis aliquo nomine significante essentiam divinam in se, ut est 'haec'

Distinctio 23

Quaestio 1 : Utrum persona secundum quod dicit aliquid commune Patri et Filio et Spiritui Sancto, dicat praecise aliquid secundae intentionis

Distinctio 24

Quaestio 1 : Utrum in divinis sit proprie numerus

Distinctio 25

Quaestio 1 : Utrum persona in divinis dicat substantiam vel relationem

Distinctio 26

Quaestio 1 : Utrum personae constituantur in esse personali per relationes originis

Distinctio 27

Quaestio 1 : Utrum verbum creatum sit actualis intellectio

Quaestio 2 : Utrum verbum in divinis dicat proprium personae genitae

Quaestio 3 : Utrum verbum divinum dicat respectum ad creaturam

Distinctio 28

Quaestio 1 : Utrum 'ingenitum' sit proprietas ipsius Patris

Quaestio 2 : Utrum innascibilitas sit proprietas constitutiva primae personae in divinis

Quaestio 3 : Utrum personae prima divina constituatur in esse personali aliqua relatione positiva ad secundam personam

Distinctio 29

Quaestio 1 : Utrum principium dicatur univoce de principiis ad intra et ad extra in Deo

Distinctio 30

Quaestio 1 : Utrum de Deo dicatur aliqua relatio ex tempore

Quaestio 2 : Utrum Dei ad creaturam possit esse aliqua relatio realis

Distinctio 31

Quaestio 1 : Utrum identitas, similitudo et aequalitas sint relationes reales in Deo

Distinctio 32

Quaestio 1 : Utrum Pater et Filius diligant se Spiritu Sancto

Quaestio 2 : Utrum Pater sit sapiens sapientia genita

Distinctiones 33 et 34

Quaestiones 1-3 : Utrum proprietas sit idem cum persona, utrum sit idem cum essentia, et utrum persona sit idem cum essentia

Distinctio 35

Quaestio 1 : Utrum in Deo sint relationes aeternae ad omnia scibilia ut quiditative cognita

Distinctio 36

Quaestio 1 : Utrum fundamentum relationis aeternae ad Deum ut cognoscentem habeat vere esse essentiae ex hoc quod est sub tali respectu

Distinctio 37

Quaestio 1 : Utrum Dei omnipotentia necessaria inferat eius immensitatem

Distinctio 38

Quaestio 1 : Utrum scientia Dei respectu factibilium sit practica

Distinctio 40

Quaestio 1 : Utrum praedestinatus possit damnari

Distinctio 41

Quaestio 1 : Utrum sit aliquod meritum praedestinationis vel reprobationis

Distinctio 42

Quaestio 1 : Utrum Deum esse omnipotentem possit probari naturali ratione

Distinctio 43

Quaestio 1 : Utrum prima ratio impossibilitatis rei fiendae sit ex parte Dei vel rei factibilis

Distinctio 44

Quaestio 1 : Utrum Deus possit aliter facere res quam ab ipso ordinatum est eas fieri

Distinctio 45

Quaestio 1 : Utrum Deus ab aeterno voluit alia a se

Distinctio 46

Quaestio 1 : Utrum voluntas beneplaciti Dei semper impleatur

Distinctio 47

Quaestio 1 : Utrum permissio divina sit aliquis actus voluntatis divinae

Distinctio 48

Quaestio 1 : Utrum voluntas creata sit bona moraliter quandocumque conformatur voluntati increatae

Liber 2

Distinctio 1

Quaestio 1 : Utrum primaria causalitas respectu causabilium de necessitate sit in tribus personis

Quaestio 2 : Utrum Deus possit aliquid creare

Quaestio 3 : Utrum sit possibile Deum producere aliquid 'aliud a se' sine principia

Quaestio 4 : Utrum creatio angeli sit idem angelo

Quaestio 5 : Utrum relatio creaturae ad Deum sit eadem fundamento

Quaestio 6 : Utrum angelus et anima differant specie

Distinctio 2

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum in exsistentia actuali angeli sit aliqua successio formaliter

Quaestio 2 : Utrum in angelo actualiter exsistente necesse sit ponere aliquid mensurans exsistentiam eius aliud ab ipsa exsistentia

Quaestio 3 : Utrum omnium aeviternorum sit unum aevum

Quaestio 4 : Utrum operatio angeli mensuretur aevo

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum angelus sit in loco

Quaestio 2 : Utrum angelus requirat determinatum locum

Quaestio 3 : Utrum angelus posset simul esse in duobus locis

Quaestio 4 : Utrum duo angeli possunt simul esse in eodem loco

Quaestio 5 : Utrum angelus possit moveri de loco ad locum motu continuo

Quaestio 6 : Utrum angelus possit movere se

Quaestio 7 : Utrum angelus possit moveri in instanti

Quaestio 8 : Utrum angelus possit moveri ab extrema in extremum non pertranseundo medium

Distinctio 3

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum substantia materialis ex se sive ex natura sua sit individua vel singularis

Quaestio 2 : Utrum substantia materialis per aliquid positivum intrinsecum sit de se individua

Quaestio 3 : Utrum substantia materialis per actualem exsistentiam sit individua vel ratio individuandi aliud

Quaestio 4 : Utrum substantia materialis per quantitatem sit individua vel singularis

Quaestio 5 : Utrum substantia materialis sit haec et individua per materiam

Quaestio 6 : Utrum substantia materialis sit individua per aliquam entitatem per se determinantem naturam ad singularitatem

Quaestio 7 : Utrum sit possibile plures angelos esse in eadem specie

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum angelus posset se cognoscere per essentiam suam

Quaestio 2 : Utrum angelus habeat notitiam naturalem distinctam essentiae divinae

Quaestio 3 : Utrum ad hoc quod angelus distincte cognoscat quiditates creatas requiratur quod habeat distinctas rationes cognoscendi eas

Distinctiones 4-5

Quaestio 1 : Utrum inter creationem et beatitudinem angeli boni fuerit aliqua mora

Quaestio 2 : Utrum angelus prius meruerit beatitudinem quam eam acceperit

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum angelus malus potuerit appetere aequalitatem Dei

Quaestio 2 : Utrum primum peccatum angeli fuerit formaliter superbia

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum malus angelus neccessario velit male

Distinctio 8

Quaestio 1 : Utrum angelus possit assumere corpus in quo exerceat opera vitae

Distinctio 9

Quaestio 1 : Utrum angelus superior possit illuminare inferiorem

Quaestio 2 : Utrum unus angelus possit intellectualiter loqui alteri

Distinctio 10

Quaestio 1 : Utrum omnes angeli mittantur

Distinctio 11

Quaestio 1 : Utrum angelus custodiens possit effective aliquid causare in intellectu hominis custoditi

Distinctio 13

Quaestio 1 : Utrum lux gignat lumen tamquam propriam speciem sensibilem sui

Distinctio 14

Quaestio 1 : Utrum corpus caeleste sit essentia simplex

Quaestio 2 : Utrum aliquod sit caelum mobile, aliud a caelo stellato

Distinctio 26

Quaestio 1 : Utrum gratia sit in essentia animae vel in potentia

Distinctio 27

Quaestio 1 : Utrum gratia sit virtus

Distinctio 28

Quaestio 1 : Utrum liberum arbitrium hominis sine gratia possit cavere omne peccatum mortale

Distinctio 29

Quaestio 1 : Utrum iustitiam originalem in Adam necesse sit ponere aliquod donum supernaturale

Distinctiones 30-32

Quaestio 1 : Utrum quilibet, secundum legem communem propagatus ab Adam, contrahat peccatum originale

Quaestio 2 : Utrum peccatum originale sit carentia originalis iustitiae

Quaestio 3 : Utrum anima contrahat peccatum originale a carne infecta, concupiscibiliter seminata

Quaestio 4 : Utrum in baptismo remittatur peccatum originale

Distinctio 33

Quaestio 1 : Utrum peccato originali debeatur sola carentia visionis divinae pro poena

Distinctiones 34-37

Quaestio 1 : Utrum peccatum sit a nobis sicut a causa

Quaestio 2 : Utrum peccatum sit per se corruptio boni

Quaestio 3 : Utrum peccatum sit poena peccati

Quaestio 4 : Utrum peccatum possit esse a Deo

Quaestio 5 : Utrum voluntas creata sit totalis causa et immediata respectu sui velle, ita quod Deus respectu illius velle non habeat aliquam efficientiam immediatam, sed tantum mediatam

Distinctio 38

Quaestio 1 : Utrum intentio sit solus actus voluntatis

Distinctio 39

Quaestio 1 : Utrum synderesis sit in voluntate

Quaestio 2 : Utrum conscientia sit in voluntate

Distinctio 40

Quaestio 1 : Utrum omnis actus sit bonus ex fine

Distinctio 41

Quaestio 1 : Utrum aliquis actus noster possit esse indifferens

Distinctio 42

Quaestio 1 : Utrum peccata capitalia distinguantur

Distinctio 43

Quaestio 1 : Utrum voluntas creata possit peccare ex malitia

Distinctio 44

Quaestio 1 : Utrum potentia peccandi sit a Deo

Liber III

Distinctio Prima

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum possibile fuerit humanam naturam uniri Verbo in unitate suppositi

Quaestio 2 : Utrum tres personae possent assumere eandem naturam numero

Quaestio 3 : Utrum una persona possit assumere plures naturas

Quaestio 4 : Utrum suppositum creatum possit substantificare hypostatice aliam naturam creatam quam illam quam habet

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum formalis ratio terminandi unionem naturae humanae ad Verbum sit proprietas eius relativa

Distinctio Secunda

Quaestio 1 : Utrum naturam aliquam immediate uniri Verbo hypostatice et non frui eo includat contradictionem

Quaestio 2 : Utrum Verbum primo et immediate assumpsit totam naturam humanam

Quaestio 3 : Utrum incarnationem praecessit corporis organizatio et animatio

Distinctio Tertia

Quaestio 1 : Utrum beata Virgo fuerit concepta in peccato originali

Quaestio 2 : Quare et quomodo corpus Christi non contraxit sicut alia corpora peccatum originale

Distinctio Quarta

Quaestio 1 : Utrum beata Virgo fuerit vere Mater Dei et hominis

Distinctio Quinta

Quaestio 1 : Utrum natura divina assumpsit naturam humanam vel assumere potuit

Quaestio 2 : Utrum persona creata fuerit assumpta vel potuit assumi

Distinctio Sexta

Quaestio 1 : Utrum in Christo sit aliquod esse aliud ab esse increato

Quaestio 2 : Utrum Christus sit aliqua duo

Quaestio 3 : Quae illarum trium opinionum, quas recitat Magister, sit tenenda

Distinctio Septima

Quaestio 1 : Utrum ista sit vera 'Deus est homo'

Quaestio 2 : Utrum Deus factus sit homo

Quaestio 3 : Utrum Christus praedestinatus sit esse Filius Dei

Distinctio Octava

Quaestio 1 : Utrum in Christo sint duae filiationes reales

Distinctio Nona

Quaestio 1 : Utrum Christo debeatur latria vel honor latriae solummodo secundum naturam divinam

Distinctio Decima

Quaestio 1 : Utrum Christus sit filius Dei adoptivus

Distinctio Undecima

Quaestio 1 : Utrum Christus sit creatura

Quaestio 2 : Utrum Christus, secundum quod homo, sit creatura

Quaestio 3 : Utrum Christus incepit esse

Distinctio Duodecima

Quaestio 1 : Utrum natura humana in Christo potuit peccare

Distinctio Decima Tertia

Quaestio 1 : Utrum animae Christi potuit conferri summa gratia quae potuit conferri creaturae

Quaestio 2 : Utrum animae Christi fuerit collata summa gratia quae potuit creaturae conferri

Quaestio 3 : Utrum possibile fuit voluntatem animae Christi habere summam fruitionem possibilem naturae creatae

Quaestio 4 : Utrum anima Christi potuit summe frui Deo sine summa gratia

Distinctio Decima Quarta

Quaestio 1 : Utrum possibile fuit intellectum animae Christi primo et immediate perfici visione Verbi perfectissima possibili creaturae

Quaestio 2 : Utrum possibile sit intellectum animae Christi videre omnia in Verbo quae videt Verbum

Quaestio 3 : Utrum anima Christi novit omnia in genere proprio

Quaestio 4 : Utrum Christus perfectissime novit omnia in genere proprio

Distinctio Decima Quinta

Quaestio 1 : Utrum in anima Christi secundum portionem superiorem fuerit verus dolor

Distinctio Decima Sexta

Quaestio 1 : Utrum Christus habuit necessitatem moriendi

Quaestio 2 : Utrum in potestate animae Christi fuerit non mori ex violentia passionis

Distinctio Decima Septima

Quaestio 1 : Utrum in Christo fuerunt duae voluntates

Distinctio Vigesima Sexta

Quaestio 1 : Utrum spes sit virtus theologica distincta a fide et caritate

Distinctio Vigesima Septima

Quaestio 1 : Utrum sit aliqua virtus theologica inclinans ad diligendum Deum super omnia

Distinctio Vigesima Octava

Quaestio 1 : Utrum eodem habitu sit diligendus proximus quo diligitur Deus

Distinctio Vigesima Nona

Quaestio 1 : Utrum quilibet teneatur maxime diligere se post Deum

Distinctio Trigesima

Quaestio 1 : Utrum necesse sit diligere inimicum ex caritate

Distinctio Trigesima Prima

Quaestio 1 : Utrum caritas remaneat in patria ita quod non evacuetur

Distinctio Trigesima Secunda

Quaestio 1 : Utrum Deus diligat omnia ex caritate aequaliter

Distinctio Trigesima Tertia

Quaestio 1 : Utrum virtutes morales sint in voluntate sicut in subiecto

Distinctio Trigesima Quarta

Quaestio 1 : Utrum virtutes, dona, beatitudines et fructus sint idem habitus inter se

Distinctio Trigesima Quinta

Quaestio 1 : Utrum sapientia, scientia, intellectus et consilium sint habitus intellectuales

Distinctio Trigesima Sexta

Quaestio 1 : Utrum virtutes morales sint connexae

Distinctio Trigesima Septima

Quaestio 1 : Utrum omnia praecepta decalogi sint de lege naturae

Distinctio Trigesima Octava

Quaestio 1 : Utrum omne mendacium sit peccatum

Distinctio Trigesima Nona

Quaestio 1 : Utrum omne periurium sit peccatum mortale

Distinctio Quadragesima

Quaestio 1 : Utrum Lex Nova sit gravior Lege Vetere

Liber IV

Distinctio Prima

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum creatura possit habere aliquam actionem respectu termini creationis

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum haec sit ratio definitiva sacramenti quam ponit Magister: «Sacramentum est invisibilis gratiae visibilis forma»

Quaestio 2 : Utrum tempore cuiuscumque Legis a Deo datae debuerit institui aliquod sacramentum

Pars 3

Quaestio 1 : Utrum sit possibile aliquod sacramentum quantumcumque perfectum habere causalitatem activam respectu gratiae conferendae

Quaestio 2 : Utrum possibile sit in aliquo sacramento esse aliquam virtutem supernaturalem

Pars 4 Incidentalis

Quaestio 1 : Utrum in circumcisione ex vi eius conferatur gratia

Quaestio 2 : Utrum tempore legis naturae fuerit aliquod sacramentum correspondens circumcisioni

Distinctio Secunda

Quaestio 1 : Utrum sacramentum Novae Legis habeat efficaciam a Christi passione

Quaestio 2 : Utrum baptizatus baptismo Ioannis necessaria tenebatur baptizari baptismo Christi

Distinctio Tertia

Quaestio 1 : Utrum ilia sit propria definitio baptismi quam ponit Magister: «Baptismus est tinctio, id est ablutio, corporis exterior, facta sub forma verborum praescripta»

Quaestio 2 : Utrum haec sit praecisa forma baptismi: «Ego te baptizo in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti»

Quaestio 3 : Utrum sola aqua naturalis pura sit materia conveniens baptismi

Quaestio 4 : Utrum institutio baptismi evacuet circumcisionem

Distinctio Quarta

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum parvuli sint baptizandi

Quaestio 2 : Utrum parvuli baptizati recipiant effectum baptismi

Quaestio 3 : Utrum parvulus exsistens in utero possit baptizari

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum adultus consentiens potest recipere effectum baptismi

Quaestio 2 : Utrum adultus fictus recipiat effectum baptismi

Pars 3

Quaestio 1 : Utrum iam iustificati teneantur ad susceptionem baptismi

Pars 4

Quaestio 1 : Utrum omnes baptizati recipiant aequaliter effectum baptismi

Quaestio 2 : Quid faciendum est de parvulo exposito

Quaestio 3 : Utrum parvuli Iudaeorum et infidelium sint invitis parentibus baptizandi

Distinctio Quinta

Quaestio 1 : Utrum malitia ministri impediat conferri baptismum

Quaestio 2 : Utrum recipiens baptismum scienter a malo ministro mortaliter peccet

Quaestio 3 : Utrum aliquis debeat ministrare sacramentum baptismale quando praesumitur baptizationem vergere in periculum vitae corporalis eius qui suscipit

Distinctio Sexta

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum solus sacerdos possit baptizare

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum unitas baptismi necessario requirat ut ab uno ministro conferatur

Quaestio 2 : Utrum unitas baptismi requirat simul esse ablutionem et prolationem verborum

Quaestio 3 : Utrum unitas baptismi requirat baptizantem esse distinctum personaliter a baptizato

Pars 3

Quaestio 1 : Utrum in ministro baptizante requiratur intentio debita ad baptizandum

Quaestio 2 : Qualis intentio requiratur in ministro baptizante

Pars 4

Articulus Primus

Quaestio 1 : Utrum baptismus possit iterari

Quaestio 2 : Quae sit poena iterantium baptisma

Articulus Secundus

Quaestio 1 : Utrum in baptismo imprimatur character

Quaestio 2 : Utrum character sit aliqua forma absoluta

Quaestio 3 : Utrum character sit in essentia animae an in aliqua eius potentia

Distinctio Septima

Quaestio 1 : Utrum sacramentum confirmationis sit necessarium ad salutem

Quaestio 2 : Utrum sacramentum confirmationis sit dignius baptimo

Quaestio 3 : Utrum sacramentum confirmationis possit iterari

Quaestio 4 : Utrum sit aliqua poena iterantium sacramentum confirmationis

Distinctio Octava

Quaestio 1 : Utrum eucharistia sit sacramentum Novae Legis

Quaestio 2 : Utrum ilia sit forma eucharistiae quae ponitur in canone missae

Quaestio 3 : Utrum sacramentum eucharistiae convenienter fuit institutum post cenam eu utrum possit recipi a nonieiunis

Distinctio Nona

Quaestio 1 : Utrum exsistens in mortali peccato peccet mortaliter percipiendo sacramentum eucharistiae

Distinctio Decima

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum possibile sit corpus Christi sub specie panis et vini realiter contineri

Quaestio 2 : Utrum idem corpus possit esse localiter simul in diversis locis

Quaestio 3 : Utrum corpus Christi possit simul esse localiter in caelo et in eucharistia

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum corpori Christi naturaliter exsistenti et eidem sacramentaliter exsistenti necessario insint eaedem partes et proprietates

Quaestio 2 : Utrum quaelibet actio immanens quae est in Christo naturaliter exsistente, eadem insit sibi ut in eucharistia sacramentaliter exsistenti

Quaestio 3 : Utrum corpori Christi ut in eucharistia exsistenti possit inesse aliquis motus corporalis

Pars 3

Quaestio 1 : Utrum Christus in eucharistia exsistens possit per aliquam virtutem naturalem transmutare aliquid aliud a se

Quaestio 2 : Utrum aliquis intellectus creatus possit naturaliter videre exsistentiam corporis Christi in eucharistia

Quaestio 3 : Utrum aliquis sensus possit corpus Christi sentire ut est in eucharistia

Distinctio Undecima

Pars 1

Articulus Primus

Quaestio 1 : Utrum sit possibilis transubstantiatio

Quaestio 2 : Utrum sit possibile quodlibet ens converti in quodcumque

Articulus Secundus

Quaestio 1 : Utrum panis convertatur in corpus Christi

Quaestio 2 : Utrum panis in conversione in corpus Christi annihiletur

Quaestio 3 : Quibus propositionibus conversio panis in corpus Christi possit vere exprimi

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum panis triticeus cum aqua elementari coagulatus sit materia conveniens conversionis in corpus Christi

Quaestio 2 : Utrum solum vinum expressum de uva sit conveniens materia conversionis in sanguinem

Distinctio Duodecima

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum in eucharistia sit aliquod accidens sme subiecto

Quaestio 2 : Utrum in eucharistia quodcumque accidens remanens sit sine subiecto

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum accidentia in eucharistia possint habere quamcumque actionem quam poterant habere in subiecto

Pars 3

Articulus Primus

Quaestio 1 : Utrum omnis transmutatio, quae potest causari ab agente creato circa accidentia in eucharistia manente, necessario requirat eandem quantitatem manere

Quaestio 2 : Utrum possibile sit circa eucharistiam fieri transmutationem corruptivam accidentium

Articulus Secundus

Quaestio 1 : Utrum in aliqua transmutatione, facta circa eucharistiam, necesse sit aliquam substantiam actione divina redire

Distinctio Decima Tertia

Quaestio 1 : Utrum sola actione divina possit confici corpus Christi

Quaestio 2 : Utrum quilibet sacerdos, proferens verba consecrationis cum intentione debita et circa materiam convenientem, possit conficere eucharistiam

Distinctio Decima Quarta

Quaestio 1 : Utrum poenitentia necessario requiratur ad deletionem peccati mortalis post baptismum commissi

Quaestio 2 : Utrum actus poenitendi requisitus ad deletionem peccati mortalis sit actus alicuius virtutis

Quaestio 3 : Utrum poenitentia-virtus sit tantum unius poenae inflictiva

Quaestio 4 : Utrum per sacramentum poenitentiae deleatur culpa

Distinctio Decima Quinta

Quaestio 1 : Utrum cuilibet peccato actuali mortali correspondeat satisfactio propria

Quaestio 2 : Utrum quicumque iniuste abstulerit vel detinet rem alienam teneatur illam restituere ita quod non possit vere poenitere absque tali restitutione

Quaestio 3 : Utrum damnificans alium in bonis personae, puta corporis vel animae, teneatur restituere ad hoc quod possit vere poenitere

Quaestio 4 : Utrum damnificans aliquem in bono famae teneatur ad restitutionem ita quod poenitere vere non possit nisi farnam restituat

Distinctio Decima Sexta

Quaestio 1 : Utrum ista tria 'contritio, confessio et satisfactio' sint partes poenitentiae

Quaestio 2 : Utrum remissio vel expulsio culpae et infusio gratiae sint una simplex mutatio

Distinctio Decima Septima

Quaestio 1 : Utrum necessarium sit ad salutem peccatori confiteri omnia peccata sua sacerdoti

Distinctiones Decima Octava et Decima Nona

Quaestio 1 : Utrum potestas clavium tantummodo se extendat ad poenam temporalem

Quaestio 2 : Utrum cuilibet sacerdoti in susceptione Ordinis conferantur claves regni caelorum

Distinctio Vigesima

Quaestio 1 : Utrum poenitentia in extremis valeat ad salutem

Distinctio Vigesima Prima

Quaestio 1 : utrum post hanc vitam possit aliquod peccatum dimitti

Quaestio 2 : Utrum confessor in quocumque casu teneatur celare peccatum sibi in confessione detectum

Distinctio Vigesima Secunda

Quaestio 1 : Utrum peccata per poenitentiam dimissa in recidivante redeant eadem numero

Distinctio Vigesima Tertia

Quaestio 1 : Utrum extrema unctio sit sacramentum Novae Legis

Distinctio Vigesima Quarta

Quaestio 1 : Utrum in Ecclesia sint septem Ordines eo modo quo Ordo vel Ordinatio ponitur sacramentum

Distinctio Vigesima Quinta

Quaestio 1 : Utrum poena canonica impediat a susceptione et collatione Ordinum

Quaestio 2 : Utrum sexus muliebris aut aetas puerilis impediat susceptionem Ordinum

Distinctio Vigesima Sexta

Quaestio 1 : Utrum matrimonium fuerit immediate a Deo institutum

Distinctio Vigesima Septima

Quaestio 1 : Utrum convenienter definiatur matrimonium «viri mulierisque coniunctio maritalis inter legitimas personas vitam indissolubilem retinens»

Quaestio 2 : Utrum consensus expressus verbis sit causa efficiens matrimonii

Distinctio Vigesima Octava

Quaestio 1 : Utrum solus consensus de praesenti expressus verbis causet matrimonium

Distinctio Vigesima Nona

Quaestio 1 : Utrum consensus in altero vel utroque contrahentium coactus sufficiat ad contrahendum verum matrimonium

Distinctio Trigesima

Quaestio 1 : Utrum ad contractum matrimonii requiratur consensus sequens apprehensionem non erroneam

Quaestio 2 : Utrum inter Mariam et Ioseph fuit verum matrimonium

Distinctio Trigesima Prima

Quaestio 1 : Utrum sint tria bona matrimonii, quae Magister ponit in littera, scilicet fides, proles et sacramentum

Distinctio Trigesima Secunda

Quaestio 1 : Utrum in matrimonio sit simpliciter necessarium reddere debitum coniugale alteri petenti

Distinctio Trigesima Tertia

Quaestio 1 : Utrum fuerit licita aliquando bigamia

Quaestio 2 : Utrum 'bigamus ante baptismum' possit post baptismum ad sacros Ordines promoveri

Quaestio 3 : Utrum in Lege Mosaica fuerit licitum repudiare uxorem

Distinctio Trigesima Quarta

Quaestio 1 : Utrum impotentia ad actum carnalem impediat matrimonium simpliciter

Distinctio Trigesima Quinta

Quaestio 1 : Utrum adulterium cum aliquo, vivente viro primo, impediat matrimonium cum eadem post mortem illius viri

Distinctio Trigesima Sexta

Quaestio 1 : Utrum servitus impediat matrimonium

Quaestio 2 : Utrum aetas puerilis possit impedire matrimonium

Distinctio Trigesima Septima

Quaestio 1 : Utrum sacramentum Ordinis impediat matrimonium

Distinctio Trigesima Octava

Quaestio 1 : Utrum votum continentiae impediat matrimonium

Distinctio Trigesima Nona

Quaestio 1 : Utrum disparitas cultus impediat matrimonium

Distinctio Quadragesima

Quaestio 1 : Utrum cognatio carnalis impediat matrimonium

Distinctio Quadragesima Prima

Quaestio 1 : Utrum affinitas impediat matrimonium

Distinctio Quadragesima Secunda

Quaestio 1 : Utrum cognatio spiritualis impediat matrimonium

Distinctio Quadragesima Tertia

Quaestio 1 : Utrum resurrectio generalis hominum sit futura

Quaestio 2 : Utrum possit esse notum per rationem naturalem resurrectionem generalem hominum esse futuram

Quaestio 3 : Utrum natura possit esse causa activa resurrectionis

Quaestio 4 : Utrum resurrectio sit naturalis

Quaestio 5 : Utrum resurrectio futura sit in instanti

Distinctio Quadragesima Quarta

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum in quolibet homine resurget totum quod fuit de veritate naturae humanae in eo

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum ignis infernalis cruciet malignos spiritus

Quaestio 2 : Utrum homines damnati post iudicium cruciabuntur igne infernali

Distinctio Quadragesima Quinta

Quaestio 1 : Utrum anima separata possit intelligere quiditates sibi ante separationem habitualiter notas

Quaestio 2 : Utrum anima separata possit acquirere cognitionem alicuius prius ignoti

Quaestio 3 : Utrum anima separata possit recordari praeteritorum quae ipsa novit coniuncta

Quaestio 4 : Utrum beati cognoscant orationes quas eis offerimus

Distinctio Quadragesima Sexta

Quaestio 1 : Utrum in Deo sit iustitia

Quaestio 2 : Utrum in Deo sit misericordia

Quaestio 3 : Utrum in Deo distinguatur iustitia a misericordia

Quaestio 4 : Utrum in punitione malorum concurrat ex parte Dei punientis iustitia cum misericordia

Distinctio Quadragesima Septima

Quaestio 1 : Utrum universale iudicium sit futurum

Quaestio 2 : Utrum mundus sit purgandus per ignem

Distinctio Quadragesima Octava

Quaestio 1 : Utrum Christus in forma humana iudicabit

Quaestio 2 : Utrum in iudicio vel post cessabit motus corporum caelestium

Distinctio Quadragesima Nona

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum beatitudo consistit per se in operatione

Quaestio 2 : Utrum beatitudo immediatius perficiat essentiam quam potentiam ipsius beati

Quaestio 3 : Utrum beatitudo per se consistit in pluribus operationibus simul

Quaestio 4 : Utrum beatitudo per se consistit in actu intellectus vel voluntatis

Quaestio 5 : Utrum beatitudo simpliciter consistit in actu voluntatis qui est fruitio

Quaestio 6 : Utrum ad essentiam beatitudinis pertineat securitas perpetua

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum corpus hominis beati post resurrectionem erit impassibile

How to Cite

QUAESTIO II. Utrum cognitio (a) supernaturalis necessaria viatori sil sufficienter tradita in sacra Scriptura.

Quod non, quia cognitio necessaria nunquam defuit generi humano; sed sacra Scriptura non erat in lege naturae, quia. Moyses primo scripsit Pentateuchum, nec tota erat in lege Mosaica, sed tantum vetus Testamentum; ergo, etc.

Item, quicumque auctor scientiarum humanarum quanto acutior intellectu, tanto plus vitat superfluitatem in tradendo, sed in sacra Scriptura videntur contineri superflua, ut caeremoniae et historiae multae, quarum cognitio non videtur necessaria ad salutem; ergo, etc.

Item, multa sunt de quibus non cognoscitur certitudinaliter ex sacra Scriptura, utrum sint peccata mortalia vel non, quorum tamen cognitio est necessaria ad salu- tem, quia nesciens illud esse peccatum mortale non sufficienter vitabit illud; ergo, etc.

Contra, Augustinus 11. de Civitate cap. 3. loquens de Scriptura Canonica ait: "Cui fidem habemus de his rebus quas ignorare non expedit, nec per nos ipsos nosse idonei sumus."

In ista quaestione sunt hsere. ses innumerae, damnantes sacram Scripturam vel partem ejus, sicut patet in libris Damasceni et Augustini de haeresibus. Quidam vero haeretici nihil de Scriptura recipiunt; quidam non vetus Testamentum ut Manichaei, sicut in libro Augustini de utilitate credendi patet, dicentes vetus Testamentum esse a malo principio. Quidam vero tantum Testamentum vetus accipiunt, ut Judaei. Quidam autem aliquid utriusque ut Saraceni, quibus Mahometus immundus alias immunditias innumeras immiscuit. Quidam aliquid dictum in novo Testamento, puta haeretici diversi, qui diversas sententias Scripturarum male intellectas habentes pro fundamento alias neglexerunt, verbi gratia, ad Rom. 14. Qui infirmus est, olus manducet. Item Jacob. 5. Confitemini alterutrum peccata vestra. Ex hoc errarunt circa Sacramentum Poenitentiae quidam, dicendo illud posse dispensari a quocumque non Sacerdote, vel aliis hujusmodi auctoritatibus innitendo, male intellectis.

Contra omnes (a) istos in com- muni, octo sunt viae eos ratioi fideles. nabiliter convincendi, quae sunt, praenuntiatio prophetica, Scripturarum concordia, auctoritas scribentium, diligentia recipientium, rationabilitas contentorum, irrationabilitas singulorum errorum, Ecclesiae stabilitas, miraculorum claritas.

De primo (b) patet, quia solus Deus potest naturaliter, non ab alio, futura contingentia certitudinaliter praevidere; ergo solus ille vel ab illo instructus potest ea certitudinaliter praedicere. Talia autem multa praenuntiata in Scriptura impleta sunt, ut patet consideranti libros Prophetales, ex quibus non est dubium quin sequantur pauca, quae restant secundum Gregorium in homilia de Adventu. Istam viam tangit August. 12. de Civit, c. 10 ubi ait: "Vera se narrasse praeterita, ex his, quce futura praenuntiavit, cum tanta veritate implentur ostendit."

i. De (c) secundo, scilicet Scripturarum concordia sic: In non evidentibus ex terminis, nec ex principiis evidentiam habentibus, non consonant firmiter et infallibiliter multi diversimode dispositi, nisi a causa superiori ipsorum intellectus inclinentur ad assensum; sed scriptores sacri Canonis varie dispositi, et diversis temporibus existentes, in talibus non evidentibus omnino consonabant. Hanc viam pertractat August. 18. de Civit, c. 11. "Auctores nostri sane pauci esse debuerunt, ne multitudine vilesceret, quod carum religione esse oporteret, nec tamen ita pauci, ut eorum non miranda sit consensio. Neque enim in multitudine Philosophorum, qui labore etiam litterario monumenta suorum dogmatum reliquerunt, facile quis invenerit, quod inter cuncta, quce sensere, conveniant." Et hoc Augustinus probat in exemplis ibi. Major etiam assumpta non tantum probatur per exemplum de Philosophis, ut videtur probare Augustinus, sed etiam per rationem. Quia cum intellectus, quantum ad assensum sit natus moveri ab objecto evidente in se vel in alio, nihil aliud ab objecto videtur talem assensum posse causare, nisi virtualiter includat evidentiam objecti, nam si nihil tale moveat intellectum, remanebit sibi Theologia neutra. Nihil autem est tale de non evidentibus ex terminis nisi intellectus superior nostro, nihil autem intelligens superius homine potest hominem effective docere nisi Deus.

Si autem dicatur hic quod posteriores, licet aliter dispositi quam priores, et aliis temporibus existentes, tamen habuerunt doctrinas praecedentium in Scripturis, et acquieverunt credendo, sicut discipuli doctrinae magistrorum, et ita nihil scripserunt dissonum a prioribus, licet Deus non doceret hos et illos. Contra hoc videtur Augustinus objicere ubi prius, dicens de Philosophis: Qui labore litterario monumenta suorum dogmatum reliquerunt, etc. quae discipuli legentes, licet in aliquibus essent assentientes prioribus ut discipuli, aliqua tamen improbaverunt, ut patet ibidem de Aristippo et Antisthene, qui licet fuerint ambo Socratici, tamen in quibusdam sibi contra- dixerunt, et quandoque discipuli magistro, ut Aristoteles Platoni.

Quomodo igitur non contradixissent posteriores nostri prioribus in aliquibus, si non habuissent docto reni communem, eorum intellectus inclinantem ad eadem non evidentia ? Respondeo, quia non evidentia tradiderunt priores, ideo posteriores non potuerunt eos per rationes improbare, et noluerunt eis discredere nisi possent rationem cogentem pro se habere, reverentes eos ut magistros veraces; sed Philosophi discipuli per rationem potuerunt magistros improba re, quia materia circa quam altercabantur, potuit habere rationes sumptas ex terminis. Exemplum, non ita contradicit discipulus Historiographus magistro historiographo sicut Philosophus Philosopho, quia historiae de praeterito non possunt esse evidentes, ut avertant discipulum a magistro sicut possunt esse Philosophicae rationes.

Contra illud, saltem Ezechiel prophetans in Babylone, eo tempore quo Jeremias in Judaea prophetavit, cum non solum illa dicerent quae a Moyse quasi communi eorum magistro habuerunt, sed et alia multa, in illis potuissent discordare aut dissentire, cum non essent evidentia ex terminis, nisi habuissent aliquem communem docto rem supra intellectum humanum.

De tertio (a), scilicet auctoritate 5. scribentium sic: Aut libri Scriptu, rse sunt istorum auctorum quorum scribet esse dicuntur,'aut non; si sic, cum tlumdamnent mendacium, praecipue in fide et moribus, quomodo est verisimile eos fuisse mentitos dicendo: Haec dicit Dominus, si Dominus non fuisset locutus? Aut si dicas eos fuisse deceptos, non mentitos, vel propter lucrum mentiri voluisse. Primum improbatur ex dicto Pauli 2. Corintll. 12. "Scio hominem in Christo", et subdit ibi: "Verba arcana audisse, quae non licet homini loqui". Quae assertiones non videntur fuisse sine mendacio, si asserens non fuit certus, quia asserere dubium, vel est mendacium vel non longe est a mendacio. Ex ista revelatione Pau-Scriptor li, et multis aliis revelationibus nec dei factis diversis Sanctis concluditur, necPmen quod intellectus eorum non po- tosdfuu11nss tuerunt induci ad assentiendum scnbere' ita firmiter illis, quorum notitiam non potuerunt habere ex naturalibus sicut assenserunt, nisi ab agente supernaturali. Secundum improbatur, scilicet quod fuerunt propter lucrum mentiti, quia pro illis ad quae voluerunt homines inducere ad credendum, tribulationes maximas sustinuerunt.

Si autem libri non sunt illorum, 'sed aliorum, hoc videtur inconveniens dicere, quia ita negabitur quir.umque liber esse illius auctoris cujus dicitur esse. Quare ergo soli isti falso adscripti sunt auctoribus, quorum non erant? Praeterea, aut illi qui adscripserunt libros istos eis fuerunt Christiani, aut non. Si non, non videtur quod voluerunt tales libros conscribere, et aliis adscribere, e' ex hoc magnificare sectam, cu jus contrarium tenuerunt. Si fuerunt Christiani, quomodo illi Christiani mendaciter tales eis adscripserunt, cum lex eorum damnet mendacium sicut prius? Et propter idem, quomodo assererent Deum locutum esse multa quae ibi narrantur, et hoc personis quibus libri intitulantur, si talia non acciderunt illis personis? Quomodo etiam libri isti fuissent ita authentici et divulgati esse talium auctorum nisi fuissent eorum, et ipsi auctores eorum authentici fuissent

De quo Richardus primo de Trini t. cap. 2. "Certe a summee sanctitatis viris sunt nobis tradita". De. hoc etiam Augustinus. 11. de Civit. Dei, cap. 3. loquens de Christo, dicit sic: "Hic, inquit, prius per Prophetas, deinde per seipsum, postea per Apostolos, quantum satis esse judicavit, locutus, scripturam condidit, quee Canonica nominatur, eminentissimee auctoritatis", etc. Et Augustinus in epistola ad Hieronymum, et habetur in canone dist. 9. "Si ad sacras Scripturas admissa fuerint, vel officiosa mendacia, quid eis remanebit auctoritatis?" Et idem ad eumdem in eadem epistola: Solis eis scripturarum libris, etc.

Quartum (a), scilicet recipientium diligentia, sic patet: Aut nulli credis de contingenti quod non vidisti, et ita non credes mundum fuisse ante, nec locum esse in mundo ubi non fueris, nec istum esse patrem tuum et illam esse matrem tuam; et talis incredulitas destrueret omnem vitam politicam. Si igitur vis alicui credere de contingenti, quod tibi non est nec fuit evidens, maxime credendum est communitati, sive illis quae tota communitas approbat, et maxime quae communitas famosa et honesta cum maxima diligentia approbata recipit. Talis est Canon divinae Scripturae, tanta enim apud Judaeos sollicitudo fuit de libris habendis in canone, et tanta apud Christianos de libris recipiendis tanquam authenticis, quod de nulla alia scriptura habenda pro authentica, tanta sollicitudo fuit inventa, praecipue cum tam solemnes communitates de scripturis istis curaverunt, tanquam de continentibus necessaria ad salutem.

De hoc August. de Civit. Dei 18. cap. 38. "Quomodo scriptura Enoch, de qua Judas in Epistola sua facit mentionem, non recipitur in Canone, et multae alice scripturae, de quibus fit mentio in libro Regum?" Ubi innuit, quod sola illa recepta sunt in Canone, quae auctores non sicut homines, sed sicut Prophetae divina inspiratione scripserunt. Et ibid. cap. 41. "Illi Israelilce, quibus tradita sunt eloquia Dei, nullo modo Pseudoprophetas cum veris Prophetis parilitate licentiae confuderunt, sed concordes inter se atque in nullo dissentientes, sacrarum litterarum veraces ab eis agnoscebantur et tenebantur auctore."

De quinto (a), scilicet rationabilitate contentorum, patet sic: Quid rationabilius quam Deum tanquam finem ultimum super omnia diligi, et proximum sicut seipsum? id est ad idem, ad quod se, secundum Gregorium, in quibus "duobus praeceptis universa lex pendet el Prophetae", Matth. 22. Item, Matth. 7. "Omnia ergo qucecumque vultis, ut faciant vobis homines, et vos facite illis". Ex istis quasi ex principiis practicis, alia practica consequuntur in Scriptura tradita, honesta et rationi consona, sicut de eorum rationabilitate patere potest singillatim cuilibet pertramnia quse ctanti de Praeceptis, Consiliis et sunt Sacramentis, quia in omnibus videtionabiiia. tui esse quasi quaedam explicatio legis naturae, quse secundum Apostolum ad Roman. 2. "scripta est in cordibus nostris." Hoc de moribus, et de hoc Augustinus de Civit.Dei, lib. 2. cap. 28. "Nihil turpe ac flagitiosum spectandum, imitandumque proponitur, ubi veri Dei aut prcecepta insinuantur, aut miracula narrantur, aut dona laudantur, aut beneficia postulantur."

De credibilibus patet, quia nihil credimus de Deo quod aliquam imperfectionem importet, imo quidquid credimus verum esse, magis attestatur perfectioni divinae quam ejus oppositum. Patet de Trinitate personarum et incarnatione Verbi, et hujusmodi. Nihil enim credimus incredibile, quia tunc incredibile esset mundum ea credere, sicut deducit Augustinus de Civit. Dei 22. cap. 5. mundum tamen ea credere, non est incredibile, quia hoc videmus. De hac autem lege et honestate Christianorum patet, per Augustinum de Ulilitate credendi lib. 6. cap. 8. "Vulgus marium et foeminarum," etc.

De sexto (b), scilicet de irrationabilibate singulorum errorum, patet sic: Quid Pagani pro idololatria sua adducent, colentes opera manuum suarum? in quibus nihil errorumest numinis, sicut satis ostendunt Philosophi. Quid Saraceni vilissimi porci, Mahometi discipuli, pro suis scripturis allegabunt? expectantes pro beatitudine quod porcis convenit, scilicet gulam et coitum. Quam promissionem despiciens Philosophus, qui fuit quasi illius sectae, Avicenna 9. Metaph. cap. 7. alium finem quasi perfectiorem et homini magis congruentem asserit dicens: "Lex nostra quam dedit Mahomet, ostendit dispositionem felicitatis et miseriae quae sunt secundum corpus, et est alia promissio quae apprehenditur intellectu." Et sequitur ibi: "Sapientibus vero Theologis multo major cupiditas fuit ad consequendum hanc felicitatem quam corporum, quae quamvis daretur eis, non tamen attenderunt eam, nec appretiati sunt eam comparatione felicitatis, quae est conjunctio primce veritati."

Quid Judaei, qui novum Testamentum damnant, quod in suo veteri promittitur (Jerem. 31.) ut ostendit Apostolus ad Hebrceos, c. 3. et 8. Etiam quam insipidae sunt eorum caeremoniae sine Christo? Christum etiam advenisse, et ita novum Testamentum ab eo principaliter promulgatum sicut authenticum fore recipiendum, Prophetiae eorum ostendunt: Non auferetur (ait Jacob Gen. 49.) sceptrum de Juda, nec Dux de femore ejus, etc. Et similiter illud Danieli 9. "Cum venerit Sanctus Sanctorum."

Quid asini Manichaei fabulantur primum malum, cum ipsi, etsi non primi, tamen valde mali essent? Nonne vident omne ens inquantum ens, bonum esse? Nonne etiam in novo Testamento potuerunt videre esse vetus authenticum et approbatum?

Quid singuli alii haeretici, qui unum verbum Scripturae male intellexerunt? secundum Augustiquaeque num lib. 83. qucestionum, qucest.i^). "Non potest (inquit) error oriri palliatus nomine Christiano, nisi de Scripturis non int^ctis." (et hoc ideo, quia praecedentia et sequentia non contulerunt) Unde ibidem infra: "Solet circumstantia Scripturarum illuminare sententiam, nec etiam alia loca Scripturarum contulerunt. Unde Hcereses ortce sunt per se legendo, quce conferendo repulsae sunt, quia conferentes, diversas sententias adduxerunt quce ex se invicem mutuo videri poterant, quomodo et qualiter essent intelligendae."

Contra istos est illud verbum Augustini contra Epistolam Fundamenti: "Non crederem, inquit; Evangelio, nisi quia Ecclesice Catholicce credo". Igitur irrationabile est aliquid Canonis recipere et aliquid non, cum Ecclesia Catholica, cui credendo, Canonem recipio, recipiat totum aequaliter. Item, doctrinae Philosophorum aliquid continent irrati¬ onabile, prout de Politiis diversis ordinatis a diversis Philosophis probat Aristoteles 2. Polit, sed et sua in quibusdam est irrationabilis, sicut patuit ex solutione quaestionis praecedentis

De septimo, (a) scilicet de Ecclesise stabilitate, patet quoad caput, per illud Augustini de utilitate crcdendi quasi in fine (c. 17.) "Cum igiturtantum auxilium Dei, lanium profe ctum fructumque videamus, dubitabimus nos eJus Ecclesiae condere gremio, quce usque ad confessionem generis humani ab Apostolica Sede per successiones Episco porum frustra haereticis circumlatrantibus; et partim plebis ipsius judicio, partim Conciliorum gravitate, partim etiam miraculorum majestate damnatis, culmen auctoritatis obtinuit? et parum post: Quid est aliud, quod tam ingratum potest esse opinioni atque auxilio divino, quam tanto labore prcedictce auctoritati velle resistere?" Unde Gamaliel Act. 5. "Si est ex hominibus consilium hoc, aut opus dissolvetur; si vero ex Deo est, non poteritis dissolvere illud, ne forte et Deo repugnare videamini." Et Luc. 22. ait Dominus Petro: "Ego rogavi pro te, Petre, ut non deficiat fides tua, et tu aliquando conversus confirma fratres tuos". Firmitas enim Ecclesiae in membris, patet per illud Augustini de utilit. credendi, c. 17. "Imperitum etiam vulgus marium fceminarumque in tam multis diversisque gentibus et credit et prcedicat". Similem sententiam dicit contra Ep. Fundamenti: "Quis enim tantam multitudinem ad peccata pronam, ad legem contrariam carni et sanguini servandam induceret, nisi Deus?" Et confirmatur, quia secta Judaeorum Nuiiahsere-non manet in vigore, sicut contra stabilis. e0g objicit Augustinus in primo sermone de Adventu: Fos inquam convenio, o Judaei. Si objicitur de permanentia sectae Mahometi, respondeo, illa incepit plus quam sexcentis annis post legem Christi, et in brevi, Deo cooperante finietur, quae multum debilitata est anno Christi 1300. et ejus cultores multi mortui et plurimi sunt fugati, et Prophetia dicatur esse apud eos, quod cito finienda est secta illa.

De octavo (a), scilicet de miraculorum claritate, sic patet: Non potest esse testis falsus Deus; sed Deus invocatus a praedicante Scripturam, ut ostenderet doctrinam ejus esse veram, fecit aliquod opus sibi proprium, utpote miracula, ac per hoc testificatus est illud esse verum, quod iste praedicavit. Confirmatur hoc per Richardum 1. de Trinitate, c. 2. ubi supra: "Domine, si est error, a te decepti sumus, nam tantis signis confirmata sunt, quee non nisi per te fieri possent."

Quod si dicatur miracula non fuisse facta, aut etiam quod ipsa non testantur veritatem,'quia Antichristus faciet miracula. Contra primum dici potest illa sententia Augustini de Civit, lib. 22. cap. 5. Si ista miracula facta esse non credunt, hoc nobis unum grande miraculum sufficit, quod jam terrarum orbis sine ullis miraculis credidit.

Nota valde illud capitulum, quia si quidquid quod credimus, dicatur incredibile esse, non minus est incredibile: homines inquit, ignobiles, infimos, paucissimos, imperitos, rem tam incredibilem, tam efficaciter, mundo et in illo etiam doctis persuadere potuisse, ut mundus illud credat, sicut jam credidisse videtur, nisi per illos ali qua miracula fierent, per quie mundus ad credendum induceretur. Unde subdit: Qui proptereci exiguo numero ignobilium, infimorum, imperitorum hominum credidit, quia in tcim contemptibilibus testibus, multo mirabilius divinitas seipsa persuasit. Quid enim incredibilius quam ut ad legem contrariam carni et sanguini Doctores pauci et rudes, et pauperes possent plurimos potentes ac sapientes convertere ? Quod specialiter patet de multis sapientibus, primo fidei rebellibus, postea conversis, ut de Paulo prius persecutore, postea Gentium Docto re; et-de Augustino prius per Manichaeos seducto, postea Doctore Catholico; de Dionysio prius Philosopho, postea Pauli discipulo; et de Cypriano prius Mago, postea christianissimo Episcopo, et de innumeris aliis conversis.

Contra idem, secundo dici potest illud Augustini de Civitate Dei, lib. 10. cap. 18. "An dicet aliquis ista falsa esse miracula, nec fuisse facta, sed mendaciter scripta ? Quisquis hoc dicit, si de his rebus negat omnino ullis litteris esse credendum, potest elicim dicere nec Deos ullos curare mortalia", etc. et ibidem de eodem: "Si libris magicis (sive quod honestius putant) Theurgicis credunt, quid causae est cur illis litteris nolunt credere ista facta esse?" Contra idem tertio, quia quaedam facta, non nisi a nimis protervientibus negari possunt, ut sunt miracula facta a Sylvestro coram Constantino, tam in curatione leprae ejus quam in disputatione ejus contra Judaeos, quae facta tanquam celeberrima mundum non latuerunt.

Contra secundum dici potest, quod si quis invocatus in testem, signum consuetum testificationis permittat adduci, et praesens non contradicat, talis taciturnitas non stat cum veritate perfecta. Miraculum autem est tale signum Dei ut testis, igitur si permittat miracula fieri a Daemonibus, non contradicens, enuntians scilicet illa non esse testimonia sua, non videtur esse perfecte verax, quod est impossibile. Et per hoc dicitur ad illud de Antichristo, quod praedixit illa miracula facienda, non esse testimonia veritatis, sicut patet Matth. 24. et 2. ad Thcssal. 2.

Item, contra idem est differentia miraculorum, quae fiunt a Deo, et quae fiunt a diabolo. De qua differentia tractat Augustinus de utilitate credendi prope finem: Miraculum, inquit, voco quidquid arduum aut insolitum supra spem vel facultatem mirantis apparet, quaedam solum faciunt admirationem, quaedam magnam gratiam benevolentiamque conciliant, qualia fue¬ runt Christi miracula, ut pertractat ibi diffuse.

Item, contra utrumque potest 12 dici, quod sunt aliqua miracula facta in lege Christiana, in quibus non potest esse deceptio quin sint facta, nec quin sint testimonia veritatis, quia a Deo facta, scilicet raptus Pauli et revelatio contingentium futurorum. Primum patet, quia impossibile est aliquem decipi credendo circa se videre essentiam Dei; ergo impossibile fuit Paulum se credere illam videre nisi eam videret. Sed hoc asserit de se 2. ad Corinth. cap. 12. secundum expositionem Sanctorum; illud igitur fuit vere factum et non tantum apparenter. Probatio primi antecedentis, quia nullus potest decipi circa aliquod principium primum credendo se intelligere illud, cum non intelligat tale principium, quia tunc non constaret ex terminis apprehensis quod esset principium, et quod non; ergo multo magis non potest decipi circa Deum visum. Consequentia ista patet, quia plus distat visio Dei ab intellectione cujuslibet subjecti, (etiam quantum ad perceptionem intellectus judicantis) quam distet intellectio principii complexi ab intellectione cujuscumque non principii. Item, qualiter intellectus crederet se quietari, si non quietaretur, nonne poterit cognoscere inclinationem suam ad verum, quod non videt ? Si crederet se videre Deum, crederet se qufetari in Deo, si non videt, non quieta tu r. "Stultius (ait Augustinus) nihil dici potest, quam quod falsa opinione anima sit beata", 11. de Civ. c. 4. Se- eundum scilicet, quod a solo Deo lieri potuit, est manifestum, quia nulla creatura potest animam beatificare, nec simpliciter, nec ad tempus.

Secundum patet ex multis Prophetis, in utroque Testamento. Unde contra falsa miracula Antichristi posset sibi objici, saltem de istis duobus, hoc modo: Si tu es Deus, fac me videre essentiam divinam nude, et post visionem memoriam certam habere visionis et certitudinem, quod illa fuit visio essentise divinae et tunc credam tibi. Item, si tu es Deus, dic mihi, quid faciam vel quid cogitabo vel appetam pro tali hora. Et hujusmodi viae efficaciam ex miraculis innuit Salvator Joan. 5. Opera quae ego facio, ipsa testimonium perhibent de me, si mihi non vultis credere, operibus saltem credite.

Nono (a) quoque loco potest adduci testimonium eorum qui foris sunt. Josephus in lib. 18. cap. 9. Antiquitatum, pulcherrimum testimonium ponit de Christo, ubi inter alia de Jesu ait: Christus hic erat, ubi ejus veram doctrinam et resurrectionem ex mortuis confitetur. Item, de Prophetia Sibyllae nota illud de Civit. 18. cap. 23. "Jesus Christus Dei Filius Salvator". Item, contra Epistolam Fundamenti, nota quomodo singuli Haeretici de Catholicis inquisiti, non ad suos mittunt, sed ad veros Catholicos, quasi etiam illi soli ab omnibus etiam Haereticis Catholici nominentur. Decimo et ultimo potest adduci, quod Deus non deest quaerentibus toto corde salutem; multi autemdiligentissime inquirentes salutem ad hanc sectam conversi sunt, et quanto ferventiores facti sunt in inquirendo, tanto in hac secta amplius confirmati subitoque in ea poenitentes de malitia ad bonam vitam mutati sunt, tormenta quoque pro ea plures in magna exultatione spiritus perpessi sunt; quae non videntur probabilia, nisi Deus hanc sectam sacrae Scripturae innitentem irrefragabiliter approbaret et ordinaret ad salutem.

Habito (a) igitur contra haereti- u. cos quod doctrina Canonis est vera, videndum est secundo, an sit necessaria et sufficiens viatori ad consequendum finem suum.

Dico igitur quod ista tradit, quid sit finis hominis in particulari, quia visio et fruitio Dei, et hoc quantum ad circumstantias ejus appetibiles, puta quod ipsa habetur post resurrectionem ab homine immortali, et in corpore et in anima simul sine fine. Ipsa etiam determinat quae sunt necessaria ad finem et quod illa sufficiant, quia decem mandata Matth. Si vis ad vitam ingredi serva mandata, de quibus habetur in Exod. Horum etiam explicatio, Ex0d. 20 et quantum ad credenda, et quan- 23tum ad speranda, et quantum ad operanda explicatur ex diversis locis Scripturae. Proprietates quoque substantiarum immaterialium in ea traduntur, quantum possibile est et utile viatori nosse. Ista ergo conferendo ad tres rationes quibus innititur solutio quaestionis praecedentis, patet quod sacra Scriptura sufficienter continet doctrinam necessariam viatori.

Ad primum (J)) argumentum prin- ad minorem respondeo quod lex naturae paucioribus fuit contenta, quae memorialiter ad filios per patres devenerunt. Illi etiam homines magis, erant praediti in naturalibus, et ideo modica doctrina inspirata potuit eis sufficere, Vel aliter ad illud et ad aliud de lege Moysi, potest dici quod ordinatus processus Scripturae ostendit ejus doctorem secundum Augustinum 83. quaestionum, qucest. 53.

Ad secundum (c) dico quod dulcius capitur, quod latet sub aliqua sententia litterali, quam si esset expresse dictum, et ideo ad devotionem conferunt illa, quae expressa sunt in novo Testamento sub figura velata fuisse in veteri. Hoc quoad caeremonias. Sed quoad historias, in quibus exempla sunt legis declarativa, similiter ex toto processu Scripturae patet ordinata Dei gubernatio respectu hominis et totius creaturae.

(d) Ad tertium, Origenes in homilia de Arca Noe dicit: Nulla scientia omnia scienda explicavit, sed illa ex quibus possunt cilia sufficienter elici. Unde multae veritates necessariae non exprimuntur in Scriptura, etsi ibi virtualiter contineantur sicut conclusiones in principiis, circa quarum investigationem utilis fuit labor expositorum et Doctorum.

Et si objicias, multa in actibus humanis sunt dubia, utrum sint peccata mortalia, etiam suppositis omnibus doctrinis Doctorum et expositorum. Respondeo, non est dubia via salutis simpliciter, quia a talibus tanquam a periculosis debet homo sibi cavere et custodire se, ne homo, dum se exponit periculo, incidat in peccatum. Quod si noluerit quaerere salutem, sed non curando exponat se periculo, ubi forte de genere actus non est peccatum mortale, tamen peccabit mortaliter se tali periculo exponendo.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 1