Quaestio 1 : Utrum ilia sit propria definitio baptismi quam ponit Magister: «Baptismus est tinctio, id est ablutio, corporis exterior, facta sub forma verborum praescripta»

Quaestio 2 : Utrum haec sit praecisa forma baptismi: «Ego te baptizo in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti»

Quaestio 3 : Utrum sola aqua naturalis pura sit materia conveniens baptismi

Quaestio 4 : Utrum institutio baptismi evacuet circumcisionem

Distinctio Quarta

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum parvuli sint baptizandi

Quaestio 2 : Utrum parvuli baptizati recipiant effectum baptismi

Quaestio 3 : Utrum parvulus exsistens in utero possit baptizari

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum adultus consentiens potest recipere effectum baptismi

Quaestio 2 : Utrum adultus fictus recipiat effectum baptismi

Pars 3

Quaestio 1 : Utrum iam iustificati teneantur ad susceptionem baptismi

Pars 4

Quaestio 1 : Utrum omnes baptizati recipiant aequaliter effectum baptismi

Quaestio 2 : Quid faciendum est de parvulo exposito

Quaestio 3 : Utrum parvuli Iudaeorum et infidelium sint invitis parentibus baptizandi

Distinctio Quinta

Quaestio 1 : Utrum malitia ministri impediat conferri baptismum

Quaestio 2 : Utrum recipiens baptismum scienter a malo ministro mortaliter peccet

Quaestio 3 : Utrum aliquis debeat ministrare sacramentum baptismale quando praesumitur baptizationem vergere in periculum vitae corporalis eius qui suscipit

Distinctio Sexta

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum solus sacerdos possit baptizare

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum unitas baptismi necessario requirat ut ab uno ministro conferatur

Quaestio 2 : Utrum unitas baptismi requirat simul esse ablutionem et prolationem verborum

Quaestio 3 : Utrum unitas baptismi requirat baptizantem esse distinctum personaliter a baptizato

Pars 3

Quaestio 1 : Utrum in ministro baptizante requiratur intentio debita ad baptizandum

Quaestio 2 : Qualis intentio requiratur in ministro baptizante

Pars 4

Articulus Primus

Quaestio 1 : Utrum baptismus possit iterari

Quaestio 2 : Quae sit poena iterantium baptisma

Articulus Secundus

Quaestio 1 : Utrum in baptismo imprimatur character

Quaestio 2 : Utrum character sit aliqua forma absoluta

Quaestio 3 : Utrum character sit in essentia animae an in aliqua eius potentia

Distinctio Septima

Quaestio 1 : Utrum sacramentum confirmationis sit necessarium ad salutem

Quaestio 2 : Utrum sacramentum confirmationis sit dignius baptimo

Quaestio 3 : Utrum sacramentum confirmationis possit iterari

Quaestio 4 : Utrum sit aliqua poena iterantium sacramentum confirmationis

Distinctio Octava

Quaestio 1 : Utrum eucharistia sit sacramentum Novae Legis

Quaestio 2 : Utrum ilia sit forma eucharistiae quae ponitur in canone missae

Quaestio 3 : Utrum sacramentum eucharistiae convenienter fuit institutum post cenam eu utrum possit recipi a nonieiunis

Distinctio Nona

Quaestio 1 : Utrum exsistens in mortali peccato peccet mortaliter percipiendo sacramentum eucharistiae

Distinctio Decima

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum possibile sit corpus Christi sub specie panis et vini realiter contineri

Quaestio 2 : Utrum idem corpus possit esse localiter simul in diversis locis

Quaestio 3 : Utrum corpus Christi possit simul esse localiter in caelo et in eucharistia

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum corpori Christi naturaliter exsistenti et eidem sacramentaliter exsistenti necessario insint eaedem partes et proprietates

Quaestio 2 : Utrum quaelibet actio immanens quae est in Christo naturaliter exsistente, eadem insit sibi ut in eucharistia sacramentaliter exsistenti

Quaestio 3 : Utrum corpori Christi ut in eucharistia exsistenti possit inesse aliquis motus corporalis

Pars 3

Quaestio 1 : Utrum Christus in eucharistia exsistens possit per aliquam virtutem naturalem transmutare aliquid aliud a se

Quaestio 2 : Utrum aliquis intellectus creatus possit naturaliter videre exsistentiam corporis Christi in eucharistia

Quaestio 3 : Utrum aliquis sensus possit corpus Christi sentire ut est in eucharistia

Distinctio Undecima

Pars 1

Articulus Primus

Quaestio 1 : Utrum sit possibilis transubstantiatio

Quaestio 2 : Utrum sit possibile quodlibet ens converti in quodcumque

Articulus Secundus

Quaestio 1 : Utrum panis convertatur in corpus Christi

Quaestio 2 : Utrum panis in conversione in corpus Christi annihiletur

Quaestio 3 : Quibus propositionibus conversio panis in corpus Christi possit vere exprimi

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum panis triticeus cum aqua elementari coagulatus sit materia conveniens conversionis in corpus Christi

Quaestio 2 : Utrum solum vinum expressum de uva sit conveniens materia conversionis in sanguinem

Distinctio Duodecima

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum in eucharistia sit aliquod accidens sme subiecto

Quaestio 2 : Utrum in eucharistia quodcumque accidens remanens sit sine subiecto

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum accidentia in eucharistia possint habere quamcumque actionem quam poterant habere in subiecto

Pars 3

Articulus Primus

Quaestio 1 : Utrum omnis transmutatio, quae potest causari ab agente creato circa accidentia in eucharistia manente, necessario requirat eandem quantitatem manere

Quaestio 2 : Utrum possibile sit circa eucharistiam fieri transmutationem corruptivam accidentium

Articulus Secundus

Quaestio 1 : Utrum in aliqua transmutatione, facta circa eucharistiam, necesse sit aliquam substantiam actione divina redire

Distinctio Decima Tertia

Quaestio 1 : Utrum sola actione divina possit confici corpus Christi

Quaestio 2 : Utrum quilibet sacerdos, proferens verba consecrationis cum intentione debita et circa materiam convenientem, possit conficere eucharistiam

Distinctio Decima Quarta

Quaestio 1 : Utrum poenitentia necessario requiratur ad deletionem peccati mortalis post baptismum commissi

Quaestio 2 : Utrum actus poenitendi requisitus ad deletionem peccati mortalis sit actus alicuius virtutis

Quaestio 3 : Utrum poenitentia-virtus sit tantum unius poenae inflictiva

Quaestio 4 : Utrum per sacramentum poenitentiae deleatur culpa

Distinctio Decima Quinta

Quaestio 1 : Utrum cuilibet peccato actuali mortali correspondeat satisfactio propria

Quaestio 2 : Utrum quicumque iniuste abstulerit vel detinet rem alienam teneatur illam restituere ita quod non possit vere poenitere absque tali restitutione

Quaestio 3 : Utrum damnificans alium in bonis personae, puta corporis vel animae, teneatur restituere ad hoc quod possit vere poenitere

Quaestio 4 : Utrum damnificans aliquem in bono famae teneatur ad restitutionem ita quod poenitere vere non possit nisi farnam restituat

Distinctio Decima Sexta

Quaestio 1 : Utrum ista tria 'contritio, confessio et satisfactio' sint partes poenitentiae

Quaestio 2 : Utrum remissio vel expulsio culpae et infusio gratiae sint una simplex mutatio

Distinctio Decima Septima

Quaestio 1 : Utrum necessarium sit ad salutem peccatori confiteri omnia peccata sua sacerdoti

Distinctiones Decima Octava et Decima Nona

Quaestio 1 : Utrum potestas clavium tantummodo se extendat ad poenam temporalem

Quaestio 2 : Utrum cuilibet sacerdoti in susceptione Ordinis conferantur claves regni caelorum

Distinctio Vigesima

Quaestio 1 : Utrum poenitentia in extremis valeat ad salutem

Distinctio Vigesima Prima

Quaestio 1 : utrum post hanc vitam possit aliquod peccatum dimitti

Quaestio 2 : Utrum confessor in quocumque casu teneatur celare peccatum sibi in confessione detectum

Distinctio Vigesima Secunda

Quaestio 1 : Utrum peccata per poenitentiam dimissa in recidivante redeant eadem numero

Distinctio Vigesima Tertia

Quaestio 1 : Utrum extrema unctio sit sacramentum Novae Legis

Distinctio Vigesima Quarta

Quaestio 1 : Utrum in Ecclesia sint septem Ordines eo modo quo Ordo vel Ordinatio ponitur sacramentum

Distinctio Vigesima Quinta

Quaestio 1 : Utrum poena canonica impediat a susceptione et collatione Ordinum

Quaestio 2 : Utrum sexus muliebris aut aetas puerilis impediat susceptionem Ordinum

Distinctio Vigesima Sexta

Quaestio 1 : Utrum matrimonium fuerit immediate a Deo institutum

Distinctio Vigesima Septima

Quaestio 1 : Utrum convenienter definiatur matrimonium «viri mulierisque coniunctio maritalis inter legitimas personas vitam indissolubilem retinens»

Quaestio 2 : Utrum consensus expressus verbis sit causa efficiens matrimonii

Distinctio Vigesima Octava

Quaestio 1 : Utrum solus consensus de praesenti expressus verbis causet matrimonium

Distinctio Vigesima Nona

Quaestio 1 : Utrum consensus in altero vel utroque contrahentium coactus sufficiat ad contrahendum verum matrimonium

Distinctio Trigesima

Quaestio 1 : Utrum ad contractum matrimonii requiratur consensus sequens apprehensionem non erroneam

Quaestio 2 : Utrum inter Mariam et Ioseph fuit verum matrimonium

Distinctio Trigesima Prima

Quaestio 1 : Utrum sint tria bona matrimonii, quae Magister ponit in littera, scilicet fides, proles et sacramentum

Distinctio Trigesima Secunda

Quaestio 1 : Utrum in matrimonio sit simpliciter necessarium reddere debitum coniugale alteri petenti

Distinctio Trigesima Tertia

Quaestio 1 : Utrum fuerit licita aliquando bigamia

Quaestio 2 : Utrum 'bigamus ante baptismum' possit post baptismum ad sacros Ordines promoveri

Quaestio 3 : Utrum in Lege Mosaica fuerit licitum repudiare uxorem

Distinctio Trigesima Quarta

Quaestio 1 : Utrum impotentia ad actum carnalem impediat matrimonium simpliciter

Distinctio Trigesima Quinta

Quaestio 1 : Utrum adulterium cum aliquo, vivente viro primo, impediat matrimonium cum eadem post mortem illius viri

Distinctio Trigesima Sexta

Quaestio 1 : Utrum servitus impediat matrimonium

Quaestio 2 : Utrum aetas puerilis possit impedire matrimonium

Distinctio Trigesima Septima

Quaestio 1 : Utrum sacramentum Ordinis impediat matrimonium

Distinctio Trigesima Octava

Quaestio 1 : Utrum votum continentiae impediat matrimonium

Distinctio Trigesima Nona

Quaestio 1 : Utrum disparitas cultus impediat matrimonium

Distinctio Quadragesima

Quaestio 1 : Utrum cognatio carnalis impediat matrimonium

Distinctio Quadragesima Prima

Quaestio 1 : Utrum affinitas impediat matrimonium

Distinctio Quadragesima Secunda

Quaestio 1 : Utrum cognatio spiritualis impediat matrimonium

Distinctio Quadragesima Tertia

Quaestio 1 : Utrum resurrectio generalis hominum sit futura

Quaestio 2 : Utrum possit esse notum per rationem naturalem resurrectionem generalem hominum esse futuram

Quaestio 3 : Utrum natura possit esse causa activa resurrectionis

Quaestio 4 : Utrum resurrectio sit naturalis

Quaestio 5 : Utrum resurrectio futura sit in instanti

Distinctio Quadragesima Quarta

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum in quolibet homine resurget totum quod fuit de veritate naturae humanae in eo

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum ignis infernalis cruciet malignos spiritus

Quaestio 2 : Utrum homines damnati post iudicium cruciabuntur igne infernali

Distinctio Quadragesima Quinta

Quaestio 1 : Utrum anima separata possit intelligere quiditates sibi ante separationem habitualiter notas

Quaestio 2 : Utrum anima separata possit acquirere cognitionem alicuius prius ignoti

Quaestio 3 : Utrum anima separata possit recordari praeteritorum quae ipsa novit coniuncta

Quaestio 4 : Utrum beati cognoscant orationes quas eis offerimus

Distinctio Quadragesima Sexta

Quaestio 1 : Utrum in Deo sit iustitia

Quaestio 2 : Utrum in Deo sit misericordia

Quaestio 3 : Utrum in Deo distinguatur iustitia a misericordia

Quaestio 4 : Utrum in punitione malorum concurrat ex parte Dei punientis iustitia cum misericordia

Distinctio Quadragesima Septima

Quaestio 1 : Utrum universale iudicium sit futurum

Quaestio 2 : Utrum mundus sit purgandus per ignem

Distinctio Quadragesima Octava

Quaestio 1 : Utrum Christus in forma humana iudicabit

Quaestio 2 : Utrum in iudicio vel post cessabit motus corporum caelestium

Distinctio Quadragesima Nona

Pars 1

Quaestio 1 : Utrum beatitudo consistit per se in operatione

Quaestio 2 : Utrum beatitudo immediatius perficiat essentiam quam potentiam ipsius beati

Quaestio 3 : Utrum beatitudo per se consistit in pluribus operationibus simul

Quaestio 4 : Utrum beatitudo per se consistit in actu intellectus vel voluntatis

Quaestio 5 : Utrum beatitudo simpliciter consistit in actu voluntatis qui est fruitio

Quaestio 6 : Utrum ad essentiam beatitudinis pertineat securitas perpetua

Pars 2

Quaestio 1 : Utrum corpus hominis beati post resurrectionem erit impassibile

How to Cite

Quaestio 2

Utrum aliquod sit caelum mobile, aliud a caelo stellato

QUAESTIO II.

Utrum aliquod. sit celum mobile, aliud. a coelo stellato?

Alensis 2. p. q. 18. m. 4. et q. 52. a. 4, Albert. tract. de 4. cozvis q. ^. a. 13. /Egid. 1. 2. Hezaemer. c. 36. Conimbric. 2. de calo. c. 5. q. 1. citantes multos.

Secundo quaero (a) de motu ecelorum: Utrum aliquod sit coelum mobile, aliud a coelo stellato? Quod non. Gen. 1. dicitur de stellis, quod posuit eas Deus in firmamento ecli; ergo omnes stelle sunt in uno firmamento.

Similiter per rationem: Continuum est, cujus motus est unus, secundum Philosophum, 5. Metaph. motus autem cujuseumque coeli inferioris unus est in coelo superiorij quia quodcumque coelum inferius, si ponatur, movetur motu diurno, et etiam aliis motibus propriis coelis superioribus, si ponantur alii; ergo quodlibet inferius, sj ponatur, est continuum cum toto coelo superiori.

Item, totum coelum praeter stellam, secundum se est uniforme; ergo propter ipsum, non esset ponere aliquem motum, quia idem facit una pars praesens, quod alia; non est ergo necessarius motus, nisi motus stellae; sed motus stellarum proprii videntur posse salvari in uno colo, sicut et multi motus proprii possunt salvari in aqua vel aere, ergo; etc.

Oppositum, stellte. diversimode moventur; ergo habent diversos coelos, quia si non, stellae moverentur proprio motu suo. sive mo- tu orbis, et ita vel esset in coelo vacuum, vel scissio orbis, vel duo corpora simul.

Ad videndum de numero coelorum, primo ostendendum est illud in quo omnes Astrologi concordant. Secundo, videndum est de illo in quo alii ab aliis discordant.

SCHOLIUM.

Novem esse coelos secundum antiquos, et ponitur ratio qua colligitur iste numerus, scilicet ex distantia Planetarum inter se, et ad fixas, et stellarum fixarum ad polos, et motum diurnum, qui non est proprius coeli stellati, quia habet alium; unde necesse est dare aliud superius eo, quod est primum mobile et nonum colum. Alii postea decimum posuerunt constituentes in stellato duo; non numerat Doctor Empyreum, quia ratio non scitur. Dari tamen tenent PP. Basil.hom. 2. et 3. in Hexaem. Damas. 2. c. 6. Clem. 1. et 2. reeos. Hilar. in Psalm. 112. Theodor. q. 11. in Gen. Athan. Chrys. Theophyl. in c. 8. ad Hebr,

Quantum ad primum (b), hic supponendum est quod nulla stella habet proprium motum localem, id est, quod non movetur motu! alio, quam motu orbis in quo locatur; si enim ipsa partem illam orbis in qua est, relinqueret aliquando, et ad aliquam aliam partem moveretur, vel sibi nihil succederet, et ita esset vacuum; vel aliquid aliud sibi succederet, et ita corpus coeleste esset rarefactibile et condensabile, vel posset scindi, et recedente corpore scindente, rursum continuari; vel si nullum istorum concedatur, sequitur quod stella mota semper sit simul cum alio corpore movente. Hsee est in-- tentio Aristotelis 2. de Celo et Mundo, si natura dedisset virtutem progressivam, etc.

Hoc supposito (c), sequitur quod quaecumque stellae non sunt inter seaeque distantes, non sunt in eodem coelo, nam distantia alia et alia, diversis temporibus non potest esse per proprium motum stellae, sed tantum per motum cceli, in quo ipsa est, et si distet difformiter stella a stella, ergo ccelum hujus difformiter movetur a: coelo illius, et ita aliud est coelum hujus et illius. Moventur autem septem stelle difformiter, ita quod non semper zque distant a stellis illis fixis, (quae ideo dicuntur fixae, quia semper inter se aeque suni distantes, et eumdem situm et figuram servantes) et ideo respectu omnium illarum fixarum non oportet ponere nisi unum coelum, nec illae septem inter se, semper aeque distant. Ista duo de insquali distantia Planetarum inter se, et ad alias quae dicuntur fixee supponantur, secundum considerationem Astronomorum. Possibile est enim de locis Planetarum certificari per instrumenta, de quorum uno, scilicet Armilla, tractat Ptolemaus in Almagesto distinct. 5. cap. 2.

Et si objiciatur, quod radius visualis frangitur propter diversitatem mediorum, et ideo non certificat de vero loco stellze, saltem certificabit de loco visibili stellae; et si stellae secundum locum visibilem eorum sequaliter distent, ergo et secundum locum verum, quia loca visibilia nunc et tune, proportionabiliter se habent ad loea eorum vera nunc et tunc, aut saltem non ita improportionabiliter, ut posset esse tanta distantia locorum visibilium sine aliqua distantia locorum verorum, et ista distantia sufficit ad propositum.

Ad minus ergo praeter coelum, quod ponitur omnium stellarum fixarum, quae semper uniformiter distant, septem coeli proprii septem Planetarum, qui difformiter moventur, et ab istis, et inter se sunt; ergo octo coeli.

Ulterius etiam, communiter (d) conceditur nonum coelum superius. eclo stellato, quia unius corporis coelestis tantum est unus motus proprius; motus autem diurnus non est motus proprius coeli stellati, cum illud coelum moveatur alio motu, sicut probatum est, ex considerationibus. Nec enim quaecumque stella fixa semper aeque distat a polis immobilibus, nec etiam semper in temporibus seequalibus :eque distat a capitibus Arietis et Libre; ergo iste motus diurnus est proprius alicujus alterius corporis, et non nisi superioris, quia hoc motu movetur eolum oetavum; non autem moveretur aliquod coelum motu proprio alterius, nisi illud alterum sit superius; erit ergo aliquod mobile, quod uniformiter movetur motu diurno, superius coelo stellato. Hoc dicit Avicenna 9. Metaph. cap. 92. et Ptolemzeus in Almag. quaere.

SCHOLIUM.

Ostendit triplicem differentiam motuum eonvenientium Planetis, scilicet secundum longitudinem, quia diversimode currunt per Zodiacum; latitudinem, quia non :eque semper distant a polis; et elevationem, quia idem Planeta nunc magis, nunc minus a terra distat. Du:e prim: forte salvari possent in uno et eodem orbe, pro quo Alpetragius.

(e) De secundo, in quo non concordant omnes traetantes de ista materia, dubium est, an sufficiat unum coelum unicuique Planetae. et sic sufficiat tantum ponere novem ecelos. Triplex quippe in mo: tibus Planetarum apparet differen. tia. Una in latitudine, quia non semper Planeta aeque distat a polis immobilibus. Alia in longitudine est, quia diversimode et non aequaliter pereurrunt Zodiacum. Tertia in elevatione et depressione, quia idem Planeta, quandoque plus appropinquat ad centrum terrse, quandoque plus distat, sicut probat Ptolemseus in Almagesto, quia cujus circuli diameter visualis in longitudine longiore est longior, in longitudine breviore est brevior. Apparet etiam de Marte, qui quando est in Auge apparet notabiliter parvae quantitatis respectu illius quam habet, quando est in opposito Augis. Probatur etiam de Luna, quia ipsa et Sole existentibus aetque prope caudam et caput Draeonis, non semper Eclipsis aeque durat, sed quandoque diutius, quandoque minus; hoc est imposSsibile, nisi quia Luna quandoque plus, quandoque. minus in umbram terre intrat, ita quod ubi transit diameter Lunes, diutius moratur umbra, pro eo quod ibi est diameter umbrae longior, quam alibi juxta conum. Si etiam universaliter negaretur ista elevatio et depressio Solis et Lunz, nec ex parte unius, nec ex parte alterius posset assignari diversa quantitas umbra; semper enim umbra ?que in altum porrigeretur, et ibi esset z:equalis quantitas, et semper Luna, quando aequaliter esset prope conum, :eque esset juxta et prope umbram. Ex his et aliis considerationibus Ptolemseei, supponatur elevatio et depressio.

Primas duas differentias, scilicet longitudinis et latitudinis, posset quis forte salvare, attribuendo Planetz?e unum coelum per exitum polorum illius coeli, quomodo nixus est Alpetragius salvare, in libello suo de qualitate motuum coelestium, qui ponens polos coeli stellati, exire polos noni coeli, et per consequens circa illos polos immobiles describere parvos ocirculos, ponit coelum octavum super suos polos, sed non contrario motu moveri, motui eceli noni, sed ad eamdem partem, et quod polus octavi coeli minus efficaciter recipit influentiam quam ipsum ccoelum nonum, et ideo ipse polus non complet circulum, dum punctus aliquis in coelo nono complet circulum, et quod polus inferioris coeli deficit a completione circuli, vocat intercisionem primam, quam secundum eum, supplet motus coeli inferioris super illum polum, et in ecelo octavo perfecte supplet, quantum ad longitudinem, sed quantum ad latitudinem necessario est differentia, nam polus exit polum. Nam motus factus super polum coeli inferioris, licet compleat motum coeli illius circa polum superiorem, quantum ad longitudinem, tamen non potest esse verus circulus alicujus stellae motz» in coelo inferiore, sed sphzera, quia non redit ad eumdem pun: ctum a quo incepit motus.

Ita universaliter propter diver sitatem polorum quorumdam cce lorum ab aliis. et. per intereisr onem primam et suppletionem ejus, et specialiter in quibusdam stellis, per hoc quod non situantur in medio sui coeli, nititur dare fundamenta ad salvandum differentias longitudinis et latitudinis in motibus Planetarum; et hoc, non ponendo aliquod coelum inferius moveri contra motum coeli superioris, quia talis, sed ponendo ecelum superius moveri ad eamdem partem, ad quam inferius, sed tamen minus efficaciter, quia naturale est quod virtus recepta in aliquibus ad invicem ordinatis, efficacius recipiatur in proximioribus. Ista traditio satis videtur consonare cum principiis naturalibus, si possent per eam salvari omnia apparentia scundum longitudinem et latitudinem; forte enim per eam possent salvari stationes, et retrogradationes, et processiones Planetarum, sicut et ipse nititur salvare in quibusdam polis in libro suo.

SCHOLIUM.

Propter differentiam motus elevationis et depressionis, necessario ponendos orbes eccentricos mundo, id est, non ejusdem centri eum eo, et in quolibet Pianeta, ut sectio, penetratio et vacuum vitetur, ponendos esse tres orbes, quorum superior secundum convexam, et inferior secundum concavam, sunt concentriei, secundum alias duas superfieies, eccentrici mundo. Medius autem orbis, qui deferens dicitur secundum utramque superficiem, est eecentrieus mundo, sed coneentrieus superfieiei concavz superioris orbis et convexa inferioris. Juxta hanc diversitatem eentrorum salvatur elevatio sine scissione, vacuo vel penetratione quia pars spissior unius orbis responde! parti tenuiori alterius, ut patet in figura; resolvit, quidquid sit de epicyelis, ad minu: viginti quinque eoelos ponendos ecireumdantes.

Sed tertiam differentiam, videlicet elevationis et depressionis, impossibile est salvare, ponendo omnes ooelos esse concentricos, quia tunc si Planeta non exit coelum suum, sed tantum partem sui ecti et illa pars coeli sui qualidtercumque moveatur, semper eque distat a centro, pro eo quod totum istud colum circulariter rotatum, est concentriecum mumndo, ideo ubicumque stella fuerit, semper aeque elevabitur, et :eque deprimetur per respectum ad suum coelum. Et licet non esset necessarium, propter duas primas differentias, ponere eccentricos et epicyelos, secundum Ptolemseum et alios Astronomos, tamen propter tertiam differentiam est necessarium.

Et hoc supponendo, ad propositum concluditur, nulli Planetae sufficere ad motum suum unieum colum. Aceipiatur ergo, exempli gratia, coelum Saturni, si ponatur concentrieum mundo, dum ooctavum sit concentricum mundo, moveatur eodlum Saturni; succedit ergo Aux istius coeli, Augis opposito. Sed Aux istius non intravit ecolum stellatum, quia duo corpora essent simul, sed tantum attingebat oppositum Augis; ergo si minus est distans a centro terre quam Aux, non attinget superfieiem concavam coli stellati, et ita erit ibi vacuum; ergo nom potest vitari inconveniens de incisione vel simultate corporum, vel vacuo, nisi attribuendo cuilibet Planetae ad minus tres coelos cireumdantes terram, quorum duo exLremi. videlicet superior et in- ferior, habeant superficies ultimas concentrieas, videlicet superius convexam, et inferius concavam; habeant autem ille duse superficies alias duas, videlicet. superius concavam, et inferius convexam eecentricas mundo, et inter illas duas superficies sit tertius orbis, qui dicatur deferens, eccentricus quidem terrs, concentrieus autem illis duabus superficiebus deferentibus, ita quod illi duo revolventes ad quamcumque partem moveantur, non sequitur vacuum; semper enim spissior pars unius est contra partem minus spissam alterius, et e converso.

Similiter qualitercumque moveatur deferens inter istos duos revolventes, superiorem et inferiorem, ex motione ejus non sequitur vacuum, nec scissio, quia superfieies sunt ambre concentrieae illis superficiebus, inter quas continetur et movetur; et ita stella fixa in parte una illius deferentis, quandoque erit in Auge, quando scilicet illa pars deferentis in qua est ipsa, directe supponitur spissiori parti inferioris revolventis, et supponitur minus spiss:e parti superioris revolventis, quia tunc maxime distabit a centro terrze. Erit autem stella in opposito Augis,quando illa pars orbis deferentis, ubi ipsa fixa est, superponitur tenuissimse parti inferioris revolventis, et supponitur spississimae partis superioris revolventis, quia tunc minime distabit a centro terrc;e. Istius imaginatio patet ex praes: sius in figura tali.

Ulterius, cam Mercurius habeta deferens, cujus centrum movetur et non circa terram, sicut centrum Luna, sed ex una parte, describendo circulum parvum, sicut patet in Almagesto, sequitur quod orbis deferentis non sit concentricus revolventibus, supremo scilicet et infimo, et ideo necesse est ad minus, ibi ponere quinque Orbes, quatuor revolventes, et orbem quintum deferentem, ut patet in figura.

Praeter istos autem, necesse est ponere epieyelos, qui non sunt orbes circumdantes terram, sed par- A xi orbes situati in determinata parte orbium circumdantium terram, et hoc, quia major est elevatio stellae quandoque, quam alias, quae elevatio non posset esse ex solo deferente. 'Processio etiam, et statio, et retrogradatio, facilius salvantur per epicyclum. Sed quidquid sit de epicyolis, saltem ecti mobiles cirecumdantes terram, erunt viginti quinque, scilicet viginti tres Planetarum, et praeter hoc coelum octavum et ecelum nonum.

Ad argumenta. Ad primum dico, quod Scriptura accipit firmamentum pro toto coelo inter Empyreum et elementa.

Ad secundum dico quod illa conformitas motuum non concludit continuitatem.

Ad tertium dico, quod non potest colum cedere stellee mote, sicut potest aqua vel aer corpori imposito, moto per ipsam, quia corpus naturaliter incorruptibile est naturaliter indivisibile, si sit incorruptibile tam secundum par: tes quam secundum totum, quale ponitur esse coelum, et ita non potest esse motus alicujus in coelo, non moto per aliquod agens naturale.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 2