Titulus 14

SEquitur videre. Hic constat clericos seculares regularibus preferendos quod firmat glo. fi. in. c. qualiter / el. ii. supra de accusa. no. Io. And. in regula delictur in mercurial. Ideo omnes clerici seculares in processionibus proferuntur religiosis: tradunt dociin. c. fi. §. episcopos. xvii. dist. habeo tamen in iure communi / quod abibas preponitur ecclesie cathedraliprobat tex. ab ordine littere argu. quod dicitur validum glopost tex. in. c. quorundam. supra de elec. hoc libr. tex. et ibi Panor. in. c. Nicolao de appel. Io. And. in. c. Ioannes. supra de tasta. glo. in. c. bene in verbo Mediolanensis. xcvi. dist. in. c. fi. supra de offi. de leg. hoc lib. vbi Domi. Bal. in. c. pastoralis in verbo extra quero. supra de offi. de leg.

¶ Tu tamen dic primum procedere quando collegialite per seculires clericos proceditur / secus quando per eos vt singulos quia tunc regulares preferuntur. Firmat Decius consilio. clxi. pro domino preposito. Probus

¶ Regularibus. Quorum multe sunt species quia quidam sunt qui nec in communi nec in particulari proprium habre possunt / puta minores qui penitus sunt mendicantes ex constitutione et ex regula: cle. exiui. de verborum significatio. Et etiam predicatores ex constitutione tamen non ex regula / traditur in. c. in praesentia. supra de probatio. et per scriben. in auten. ingressi. C. de sacrosanc eccle. testatur Frederic consilio duodecimo Fratres predicatores / sequitur Bal. in auten. nisi rogati. C. ad Trebellia

¶ Alii vero sunt qui licet non possint habere in particum lari / possunt tamen habere in communi / quales sunt Cistercienses no. per glo. in cle. prima de dec¬

¶ Alii sunt religiosi largo modo sumendo / qui in particum lari et communi habere possunt / vt milites Hierosoli.

¶ Alii equidem vltra illud habere possunt vxores / non tamen in generali de quibus meminit Maria. Sozi. con. xiii col. vii. Presens consultatio. Probus.

INgreditur. Dic quod quis dicitur proprie in gredi / quando profitetur: ante non. Bar. in auten. si qua mulier. C. de sacrosan. eccle. vt de legatum factum mulieri / si intrauerit monasterium: non debetur nisi fecerit professio. nem notant Bal. Salice. et alii in l. quis he¬ redem. C. de insti. et substi. sequitur decius con. cccxxx. nu.¬ iiii. conclusio / vbi eum vide ponentem casum in quo adesse / quod dicaiur quis ingressus / non requiratur professio Et iste ingressus est adeo priuilegiatus quod statuta laicor aliquomodo non inficiunt directe vel indirecte perea que citat Sozi. con. ccxli. col. ii. versi. Secunda est opinio / circaprimam difficultatem / et latius col. iiii. vbi idem concludide voluntate testatoris: vt non noceat in aliquo contra dispositionem iuris communis. Probus

¶ A parentibus. Que oblatio non valet fieri a tutoribus secundum Maria. Sozi. con. lxi. colum. vi. in presenti / vbi dicit / ued licet reperiatur quod tutores possint reuocare / non tamen reperitur quod possint offerre: quia tutoris potestas non videtur extendi ad hunc casum / cum in consequentiam persone sequitur alienatio bonorum: que regulariter tutoribus vide prohibita siue interdicta l. lex. C. de admi. tuto. subdit tamen quod tutor equiparatur parenti / et sicut pater potest: sics tutor et hanc opinionem multos tenere

¶ Ulterius in proposito attende quid dicendum de oblatione carnalium et spiritualium ad fidem / videlicet baptisma an obliget paruulos et infantens / tractant Neapol. decicli. nu. v. et sequen. Serenissimus Rex fredericus. Probus.

¶ Paternam. Rationem dic quia iuris presumptione pater melius quam alius consilium capit pro liberis l. nec in ea ff. de adulter. quia nullus amor vincit paternum l. fina. in princ. C. de cura. furiosi: vide que dixi in rubrica de renum ciation. Probus

¶ Decet. Uerbum est quod importat honestatem / non nocessitatem. Paul. de castro con. lxvi. versi. ad quartum dubium quod incipit dubia suprascripta in prima parte. Probus.

¶ Libere. Adde post Domi. hic que citat Alex. de Imolconsi. xcvi. in prima col. Consideratis his: vol. v. vbi dicit quod propter istud verbum libere / nouitius volens discedere non potest inquietari a monasterio pro expensis ibi per eum factis / vide quae dico in. c. sequen. in verbo monasterii. Idem firmat ipse alex. consi. xii. col. i. viso themate: vo. ii. vbi de hoc verbo libere traditur. Probus.

¶ Tacite. Quod non habet locum vbi non potest adesse ex presse: vt in mente capto et similibus vt late sentit Maria. Sozi. consi. lxi. col. v. et. vi. in praesenti. Probus.

¶ Presumptione. Uide quid sit praesumptioper ea que tradit Alex. con. lxxix. colum. ii. viso themate. vol. iii. Probus.

¶ Iuris et de iure. Dic licet quotienscumque adest presumpartio iuris et de iure ille succumbit qui non debet succumbe. re quia non potest alleganda allegare l. qui habebat in fine. ff. de manumis. et. c. cum ecclesiastice de excep. not. Iason con. xi. col. ii. vol. primo: tamen contra id super quo in ducta est presumptio iuris et de iure / conceditur restituti ex clausula generali / si qua mihi iusta causa videbitur / vt in l. si mater in prin. et ibi Bar. ff. de excep. rei iudi. vbi aduersus sententiam que transiuit in rem iudicatam est presumptio iuris et de iure / adeo quod non admittitur probatio in contrarium / vt in l. si sub specie. ff. de re iudi. et in l. imperetores. ff. eo. titu. tamen contra ipsam datur restitutio in in tegrum Bar. in l. inter stipulantem. §. primo. ff. de verborum obliga. Firmat Maria. Sozi. consi. cliii. col. antepa¬

¶ Et quo ad hoc dicitur non transire in rem iudicatam / prout dicimus de sententia Pape / que non transit in rem iudicatam: quin retractari possit per eum. c. cum olim. supra de re iudi. notat Domi. consilio. liii. col. iiii. Gregor. Probus.

¶ Non admittit. Excipe confessionem propriam que enet uat omnes coniecturas iuris et de iure glo. in. §. si autem mulier in auten. de equalita. do. col. vii. Arety. consi. lxxx. nu. tertio. Adde in simili quod citat domi. meus de ripa post alios in. c. cum M. supra de consti. nume. xciiii. quod protestatiocontraria presumptioni iuris et de iure / tollit ipsam presum ptionem: sicut confessio / ex quo infert quod stante statuto / atcontra instrumentum non admittatur nisi exceptio solu. tionis / tamen opponi poterit exceptio fundata in protesta tione contraria instrumento facta ante instrumentum: sicut potest opponi exceptio confessionis secundum Fely in. c. ex parte secunda col. iiii. versi. xiiii. de offi. de leg. et in rubrica de proba.

¶ Uide que in proposito Ioan. Monach. hic dicimus in qci primo. supra de confessis: et ratio regule potest esse / quia probatio hec est tanquam sol in specie probationum / et sic luminare maius / merito dicitur quod nulla potest esse efficacior probatio quam illa que resultat ex confessione l. cum te. C. de transactio. et. l. fi. C. de fideicom. Alexand. in consilio. xlvi. numen ro. xv. viso et opportune / vol. vi.

¶ Uide alium casum in quo operatur confessio partis con¬ tra regulam communem / quam posui. supra de appel. in. c. Romana. Principiumque huius apostil. vide comprobatum per Alex. con. clxiiii. nu. iiii. in causa et lite: vol. iiii. et Do. consilvi. in prin. inter sanctissimum: vbi dicit quod verba narratiua pape super quibus fundatur eius intentio / et continent factum proprium: inducunt presumptionem iuris et de iure / que non admittit probationem in contrarium: vt in cle. i. enm ibi not. de probatio¬

¶ Uide aliam exceptionem a regula citatam per Io. Mo. hic. per Decium con. ccccclxxv. nu. vi. in causa / videt quod propter honestatem persone / etiam contra presumptionem iuris et de iure admittitur probatio in contrarium. Probus.

¶ Is qui. Tex. et glo. in l. antique. C. ad velleia. Et istud int elligas non procedere si probatio admittatur / quia si admittatur valet probatio iuxta illud vulgatum multa firi prohibentur que facta valent / pro hoc habes glos. in l. quamuis. C. de adulter. que vult / quod licet in causa criminali non admittatur procurator vel alia persona l. seruum quoque. §. publice et l. pe. §. ad crimen. ff. de publi. iudi. et. c. tue. supra de procu. ro. tamen si fuit admissus procurator / valet iudicium glo. in vercriminalis in. c. primo. supra de iudi. hoc lib. quam ad hoc reputat singularem Barb. in. c. quoniam. col. fi. supra de proba. et c. ii. col. vii. de libel. oblatio. et in c. i. de iura. calum. Panor. in. c. veniens supra de accusatio. facit quod not. Bal. in l. fi. in ver. Secundo quaem ro circa finem. C. de non numera. pecu. dum dicit quod si iura. mentum non apponitur solutioni sed veritati / quia iurat quis sibivere fuisse numeratum / non habet locum. d. l. vltima: quia non potest se allegare periurum: facit l. non alias cum ibi non ff. de iuretur. Si tamen admissus est ad probandum negat uam et probauerit eam quia tunc periurium est detectum ponitipsum allegare / iuxta no. in. d. l. non alias

¶ Item licet spoliatus ante omnia veniat restituendus nec admittatur questio dominii l. si quis a se fundum. C. ad l. iuliam de vi. tamen si spoliatus est passus probationem de dominio / debet succumbere doct. post tex. in. c. i. supra de resti. spo. Bar. in l. naturaliter. §. nihil commune. ff. de acquiipos. et in l. prima. §. si is. ff. de noui oper. nuncia. Probus

¶ Presumptione iuris. De praesumptione hominis vide que dicit Bal. in. c. bone el. i. col. i. supra de elec. quod non est proba. tio nec releuat ab onere probandi / sed est quoddam probationis adiutorium / presumptio autem legis non est probatio / sed releuatio. Sed presumptio iuris et de iure est simul probatioet releua tio¬

¶ Hinc dicit Alex. in con. xv. nu. x. viso processu vol. i. quod presumptio iuris dicitur presumptio violenta que etiam dicitur illa que mouet iudicem ad condemnandum not. in. c. afferte. supra de presump. Probus.

¶ Sed quero. Uide pro hoc Petrum de ancha. con. ccclii. pro clariori. Probus.

¶ Monasterium. Quod dicitur filius ciuilis. c. in praesentia cum ibi not. supra de proba. et in auten. nisi rogati. C. ad trebel. et in auten. si qua mulier. C. de sacrosan. eccle. Probus

¶ Dic contra. Secus dic si ipse superior vellet talem Manac hum aliud monasterium magis artum intrare / pro hoc habeo Oldra. con. xcvi. quod incipit nunquid monacham: vbi ait quod papa non potest vnam monacham etiam iam professat includere in monasterium magis artum contra voluntatem suamet requiritur quod det sibi alium annum probationis in illo monasterio: quod probat. Nam ab initio datur ingresso annus probationis / vt experiatur asperitates ordinis: infra quem si sibnon placet potest exire: probat text noster et in. c. ad apostolicam. supra eo.

¶ Facit sententia Bernardi. Uota mea non augeas sinmea voluntate / sic nec diminuas / sine certa necessitate faciunt no. in. c. cum dilectus. supra quod me. causa. Nemo inuituopellitur promoueri: ita ab ordine non debet eiici aliquis sine culpa. Do. post Archid. lxxxiiii. dist. gesta. Oldra. mulio iura pro hac parte adducit sed quia illius opinionem non video adherere comunideo non insisto in eorum rela tu merit ad opinionem Io. mo. firmandam veniamus oportet / quam in proposito firmat Panor. in. c. ad nostram nu. iiii. supra de appel. vbi pro hac adducit illum tex. et glo. in. c. quod omnes de reguiur. hoc lib. ibi monachis aut professis qui renunciauerum. proprie voluntati austerior regula posset indici secundum Innoc. qui hoc notat in. c. super eo. supra eo. ibi. melius tamen videtur dic. dum quod ex quo professionem fecit quod etiam in iudici ecclesie in iudicio anime semper tenebitur illam regulam obseruare. Et est ratio dicit / quia praesumitur quod quando regulam bti B vel aliam elegit / quod plene deliberauit de honore et vtilitate eiusdem regule: immo plus dicit quia si tunc plene non deliberant post ea del iberare non possunt. viii. questio. ii. cap. dilectissimi¬ sic habet locum regula / quod semel placuit etc. et semel approbatum ete. talis enim. non potest dici seductus qui deo magis seruire deuouit / istud enim non procedit solum in viris: verum equidem in mulieribus pro hoc tex. expressus in. c. vno de statu regul. hoc lib. qui omnino vrget contra opinionem Oldra. secundum modernos / licet aliqui dicant quod prlllum tex. strictior vita non inducatur vltra quam conditio per sone et qualitas Religionis expostularet / qui loquitur in monialibus que impudenter contra verecundiam sexus extra sua mon asteria vagabantur: vnde ibi non videntur grauate vltra naturam religionis / sed potius ad pristinum bonum modum viuendi reducuntur facit. c. mulieres. supra de iudi. hoc lib. et hoc casu clausura non facit regulam strictiorem istud facit pro Oldra. in partte siue in tanto / non in toto quia per thema Oldra. fit in alio reformatio / quam per clausuram vt puta in non esu carnium et similium / prout dictat regularis disciplina

¶ Hanc doctrinam Ioan. mo. refert et sequitur collec. in. d. c. super eo / et post eum Cardi. zabarella et Petrus de Ancha. quivltra procedit dicens quod non solum in refor matio ne monasteri dissoluti non obstat contradictio paucorum sed etiam in monasterio regulato / secundum regulam institutam a principio potest maior pars capituli reliquis inuitis indicere et ordinare regulam magis artam / super modo viuendi¬

¶ Intentum nostrum firmat Card. ibi in fine dum dicit puto quod no tantum in religiosis: sed etiam. in secularibus locum habet hec determinatio¬

¶ Hinc est quod si quis obtinuit beneficium in ecclesia in qua viuebatur dissolute quo ad habitum / vel quid simile poterit cogi cum aliis obseruare reformationem factam in ecclesia secundulus vel aliquem laudabilem ecclesie institutionem: quia acceptamdo beneficium videtur se ad hoc obligasse et hoc ipso tenente beneficium / imputatur enim sibi quia potuit hunc casum cogitare c. i. supra de seruis non ordi. et l. si quis domum. §. i. ff. loca. Nostr. communis opinio potest fundari in hoc / quia religiosi eorum proprie voluntati renunciauerunt. xii. q. i. c. non dicatis. et. c. si religiosi. ibi cum nolle vel velle habeat. supra de elec. hoc lib. concordat c. quorundam. eo. ti. et. c. fi. de sepul. hoc lib. et. c. fi. de testa. Et ad apud eos pro lege habetur: cum vltimum sit eis elogium quod pro loge habetur vt dixi iuxta illud in iure tritum / disponat testator terit lex. tex. in auten. de here. et falci. in. §. ex heredatos. autem ibi vna est enim legis intentio / vt quae disposita sunt a morientibus impleantur / colla Et sic quantuncumque dura debet seruari vulga im prospexit. ff. qui et a quib. debet enim in gredi sua propria voluntate quesitum / licet intolerabile vide tur tollere. xix. dist. c. in memoriam. Quod tamen temperare habes per id quod citat Inno. quem sequitur ibi Car. Petr. de Ancha. et communiter alii quod si impotens esset ad ordinem sic reformatum tolledum / quod de mitioriet minori religione facilit poterit secum disposari. c. significatum de regula. istud operatur corpouis necessi tas que non habet legem vulgata sunt iura: Domi. Decius. vbi. supra numero septimo modificat intentum nostrum tres casus in exceptione ponendo / primus est propter corporis debilitationem quod placet Domi. hic. Et hoc genera. liter locum habet in omnibus professis qui propter debilitatem ad latiorem regulam transi re possunt / vt per Inno. in. c. fina. supra de renunciatio. prout refert idem Decius / tamen nihil est: sed dic vt per Domi. in. c. cum singula. in. §. pro. hibemus / col. finali de prebend. et Fely. in dicto capitu. ad nostram col. secunda

¶ Secundus casus dicitur quando professio limitata fuiset secundum regulam que tempore ingressus obseruabatur: nam limitata causa limitatum producit effectum l. in agris. ff. de acquir. rerum domi l. etiam. §. primo. ff. solui matri l. fulcinius. § quod si aduersus. ff. quibus ex causis in po. ea l. secunda vti. possi. Signor. consilio. xcvii. col. tertia questio disputanda.

¶ Tertius casus est quando tanto tempore regula relaxata fuisset quod initii memoria non esset in contrarium / quod tempus inducit presumptionem alicuius tituli argu. capiprimo. supra de prescriptio. hoc libro et vim priuilegii l. hoc iure. §. ductus. ff. de aqua quotidiana et estiua. Quia tunc non tenetur ingressus nouam reformationem obseruare: ratio. quia propter diuturnitatem temporis reputatur noua austeritas de qua ingressus verisimiliter non cogitauit

¶ Istud non placet / tum primo quia talibus ingredientibus (priusquam profiteantur) datur prout et legitur in regula siue sancti benedicti / aut alia sub qua volunt profiteri et dum adest hora professionis iurant et vouent viuere impostertsecundum regulam illam: in cuius signum legitur publicesepissime in loco capitulari / medio cuius protestari quod non intendunt ad reformationem venire non iuuat / cum prote statio repugnet actui quod repugnat opinioni Fely. in. d. c. ad nostram / vbi dicit quod talis sic protestans licet non possit redire ad seculum / potest tamen laxiorem religionem in gredi. Ex quo infero quod aliter faciens / nec quo ad mundum nec quo ad deum videtur esse tutus quod est contra Panor. in. d. c. super eo. supra eo. vbi putat animaduertendum in tentionem ingressi / quia votum debet esse voluntarium. c. licet. supra de voto.

¶ Istud non sufficit proposito meo / quia hec protestatiohabetur pro infecta et remanet eo medio intentio regulata secundum iuris communis dispositionem.

¶ Nec inuat an puer / aut indiscretus / vel mulier sint / quia de buit eis imputari ignorasse / aut quod non consuluerint Ioan. mo. in. c. ignorantia in fine et ibi dico de reg. iur.

¶ Item non dicitur deceptus: quia praesumendum est quod dei instinctum intrauerit / sic non potest allegare quod non vult seruare regulam reformatam

¶ Si autem dicit se non intrasse bono animo: sed vt viuere. secundum regulam vigentem: ibi prout multi nostre tempestatis faciunt: tunc non debet audiri tanquam allegans tupitudinem suam arg. c. inter dilectos. supra de fide instru. dixi. supra. in. c. i. de confessis.

¶ Pro praemissis adde lapum allega. xciii. col. fi. Io. Marti vbi dicit quod coactus intrare religionem dicitur pati bont dolum: hinc est quod si minor est / non tamen petit restitui / quia vere non est lesus cum in meliorem statum tractus sit prout firmat idem lapus alleg. c. in questione / et allega. sequem. colum. ii. versi. Secundo probatur quod comprobat ibi col. v.

¶ Et per hec habeo intentum pro his que citat Antho. de Butrio in. c. cum causam de elec. vbi dicit quod non excusam tur intrantes regulam colapsam / nisi illam obseruent ad vnguem / licet tempore quo profitentur non sit in obseruam. tia: ideo secundum eum hodie quam plures monachi vadunt ad domum biaboli / et prepo. in. c. non dicatis. xii. q. i. col. i. quod domus monachi proprietarii iudicio scripture est velut speluncalatronum: ratio quia detrahit fundamentum religionis / quod est paupertas

¶ Item hi monachi solum non obseruant reformationem verum equidem non attendunt ad obedientiam / paupertatem: et minus ad castitatem: quia plerunque intumescere faciunt ventrem commatrum / docet rerum experientia / maxime in regno gallie in quo omnes monachi dicuntur non gallinacei sed galli qui generare possunt not. domi. Aureo. lus in additio. ad Gull. in c. i. de statu regula. hoc lib

¶ Et per hec sit firmata doctrin. Io. Mo. cum qua communis scribentium / etiam moderna iuris prudentia: et sic in iudicando tenenda pro qua sistit glo. cuius opinio antecellit / prout in simili dico in. c. super eo. in fine. infra. de hereti. illlam tenent supreme gallorum curie / prout vidi tam in reformatione monialium quam monachorum: monialium quidem vidi dico licet Io. and. in. d. c. vno in prin. infra de statu. regula. in nouel. dicat sllam constitutionem non fuisse in partibus gallicanis receptam / quod est falsum / quicquid etiam dicat helias regnier qui citat quasdam moniales medio dicti Io. and. contra archiepiscopum Burdegalen. obtinuisse et male / quia papa circa professos habet multum posse dicit idem Io. and. vbi. supra. in cibis vestibus / modo manendi et similibus qui plus cadunt in bonis fortune reseruata tamen naturali sufstentatione et substantialibus regule in bonis autem nature / gratie et glorie non est tanta pape potentia quod per se putet: ille enim deus (cuius vices gerit vt dicimus. supra in prohemio in verbo interiectio admirantis) non transtulit in eundem

¶ Et attende in puncto hoc quod reformati non possunt per eorum abbates ad alia monasteria eiusdem ordinis non refor mata tranfferri cum consideremus austeritatem religionis respectu obseruantie de praesenti / non respectu institutionis ant que ex quo infero post Do. Bar. de chassaneo con. xx. nuxxv. quod incipit per linspection: quod abbas Cluniacen. non postest transferre suos monachos ad ordinem sancti benedicti / cum Cluniacen. ordo sit strictior et durior propterstateta et nouas ordinationes seu diffinitiones / et eorum viuendi modum / ac obseruantiam de presenti. quibus de causis potest dici artior / strictior et durior / dicit Panor. in. c. sane. supra hoc titu. et in. c. ad nostram. col. ii. supra de appella. vbi ait quod ad considerandum que religio sit strictior / non debet semattendi dispositio originalis regule / sed etiam statuta ordinis que duriorem modum viuendi inducunt. Ex quo infert ad fratres predicatores qui ex regula non sunt mendicam tes / sed postea ex consuetudine ordinis abdicarunt a se propria / et fecerunt se mendicantes / sic habito respectu ad regulam originalem possent intrare regulam sancti Benc dicti quod non est fatendum

¶ Et quod dicimus ordinem Cluniacen. fore strictiorm ordinis sancti Benedi. illud verum dic si ordo sancti Pureperiatur reformatus quia si reperiatur dicitur strictior ratione qua sundiximus de ordine Cluniacem. et tunc poterit fieri tranlanm¬

¶ Pro dicto Panor. in eo quod loquitur de praedicatorium habes id quod citat Aureolus in additio. ad Gul. iniFely. in. c. cum contingat col. iii. supra de foro compe. quod de casuetudine firmari potest quod strictius vniatur quia illud iadit ad onus non ad honorem: ideo consuetudine queripara per ea que notat Domi. in. c. catholica. versi. glo. oppanxi. dist. vide que pro intento tradit cardi. con. xxviii. auia frater andreas / et lapus allega. lxii. quidam Francisa / alate discutit quare dicatur artior vel minor. Probus

¶ Sed est. Uel dic in proposito secundum Ioan. mo. in. c. uum in prin. infra de sta. regula. in verbo clausura / quod propter rammationem nil ad regulam adiicitur sed modus in cobabtando taxatur et secundum naturam rei fit vide quae dixi. in rubrica de renuncia. An minor benefscio renuncianss beat restitui. Probus

¶ Intellectum. Qui secundum Augusti. dicitur oculus animmdiscernens verum a falso. Bal. in. c. fi. circa fi. supra de offi. de leg. qui subdit quod sola veritas est obiectum intellectus sepe vulneratur sed mori non potest dicit hippol. de Macon. lxxxii. nu. xliiii. Scientiarum omnium: eam tamen priceps mutare non potest l. in bello. §. facte. ff. de cap. et pralimi. reuer l. prima. C. si ab heredi. se absti. paulus de casu con. cccxl. col. prima premissis allegationibus in prima perte vbi subdit quod contra eam bene potest fingere vt pret ifictione post liminii et legis cornelie. Probus.

¶ Ignorat. Uide Ioan. mona. in. c. contra vbi latedico in fra de hereti. Probus.

NOn solum. Uide lapum alleg. 4 Probus ¶ Pro inuidia. Ioan. de Anania consilio lxii. col. penul. visis et ponderatis / dicit quod zelus consistit in carnalitate / nimia familiaritate / corruptione / affectione / intentione / et odio ad deum / meritum vero contsistit in moribus / scientia / vita. Et ista duo possunt referri ad personas eligentium / et etiam electiPhilippus Probus

¶ Puritatem. Ude Angel. de Perusio in consilio. cccxliii. col. iii. visis attestationibus / ibi. Solent enim religiosi deo dediti esse principes conscientie / puritatis / maxime in imitantibus regnlam / quam puritatem conicientie / nedum iudices sequi tenentur vt in corpo. auten. vt iud. sine quaquo suffra. et in corpo. instar. quod presta imo etiam arbite. cum arbitria sint instar iudiciorum reducta l est prima. ff de arbi. Et male iudicantes ita faciunt litem suam / vt iudiceo C. de pac. l. si quis in conscribendo ad fi. Probus

¶ Iudicio rationis. Uide que dixi supra in rubrica de arbi. in verbo reduci. Probus

¶ Monasterii. Ratione cuius talis licet exeat non tamen tenetur ad expensas per eum factas in anno probationis not. doc. in. c. beneficium infra hoc titu. ideo recuperat per euportata / no. late do. Stepha. Bertrandi consilio. cxxxv. et tenore / parte tertia vide Domi. in. c. i. hoc ti. Probus

¶ Minorum. In quorum professione seu diui Francisciinstitutione reperiuntur tres ordines / de tertio memint Sozi. con. ccxxx. col. pe. versi. circa secundam / viso testameto / vbi dicit talea terti ordinis fore exemptos a iurisditione seculari Bar. in l. semper. §. fi. ff. de iure immunita. trade. in. c. ii. supra de foro compe. Hos enim ordines ipse Sozi. con silio. ccxlv. col. prima O nissis / conumerat dicens quod primus fuit fratrum minorum qui est artissimus et caret proprio in communi et particulari clementina exiuit de verborum significatio.

¶ Secundus est ordo sancte Clare qui differt a primo quia ordo ille in feminis est artissimus / et non habent proprium in particulari / sed tantum in communi.

¶ Tertius ordo est pro viuentibus in coniugio tam maribus quam feminis: et habent proprium in particulari / et eorum proprie status non est regula / sed quidam viuendi modus approbatus a Papa Nicolao: de hoc meminit glo. in clecum ex eo de sentent. ex communicat. et in cle. il. de religio. domi. et Cardi. consilio. xiii. numero septimo pro elucidatione dubiorum / et consilio. xvii. circa primum / vbi etiam ponit hos ordines. Probus

¶ Giauioribus. Uide que dicantur enormia et grauiora pr Alexand. consi. xiii. versi. vii. etiam presuppono s consideratis his volu. vi. Probus

¶ Obseruantias. Que faciunt artiorem religionem notat Bar. de Chassaneo consil. x. par linspection. Lapul. allega. lxii. quidam Franciscus / dixi supra in capitulo proximo. Probus

Nnum. Continuum non ex diuersis temporibus coadunatum / quia sialiquis ordinem fratrum minorum in trauerit / et per sex menses stetert deinde exierit / et postea reintralerit / et per alios sex menses steterit / propter hoc non dicitur profesius sed nouitius / quia hoc in casu vnum tempus cum alio non coniungitur / pro hoc habes Barto. in l. fina. §. quotiens. ff. de public. post Gull. de Cuneo in l. necno. §. si quis sepius. ff. ex quib. cau. malor. Ang. et moderni in l. quotiens in stipulationibus ff. de verbo. obliga. s in l. ii. §. i. ff. de condi. insti. Ude quelate tradit Alex. in simili consilio. xxxiiii. Et viso priullegio vol. v. dico in. c. fina. de senten. excommuni. Idem Alexan. in consi. cisiii. nu. iii. viso puncto / volu. iiii. adde lapum allega. lxvii. Factum ita se habuit / et ibi videbis ad vtramque partem / tamen concludit pro hac parte per vrgentiores rationes / et intealias quod hec dictio per / de sui natura significat continuitatem Alex. consi. vit vol. iiii. col. i. vbi multas rationes adducit.

¶ Pro intento vide rotam in antiqu. decisi. ccxcvi. nota quod ingrediens. Probus

¶ Expressa. Uide que in proposito late discutit Sozinus consilio. cclxx. consyderatis his. Ad id facit quod nota Petrus de Anchara. consilio. xxxiiii. col. fina. in hac causa. x expressus consensus debet potentius et citius suumoperari effectum / quam solus temporis cursus.

¶ Expressus enim consensus dicitur verus / et tacitus fictus nuncupatur.

¶ Item quando ad eundem actum exercendum concurrit verus administrator et fictus / verus prefertur not. Innocen. de iudic. capitu. cum deputatu

¶ Item quando concurrunt duo sponsi ad eandem vxorem. quorum vnus est verus et alter fictus si eodem tempore / verus prefertur ficto. supra de frigidi. fraternitatis.

¶ Ad idem quando cocurrit causa naturalis et causa accidentalis / prefertur naturalis vt patet. supra de preben. hoc lib. cap. presenti. §. Idem / per que et alia Domi. in consi. cxxxviii. An habens literas / dicit quod clausula retrotractiua: quanappellamus perinde valere (de qua late discussum extitiper nos. supra de consue. in cap. tua nos) no esi potens ad tolledum ius quesitum / etiam ad rem / nisi aliter appareat de intentione pape vt diximus etiam in. d. c. tua nos. Probus

¶ Arctius ligat. Uide casum in quo eque ligat tacium quod expressum no. per Domi. in. c. ii. in fine. supra de iura. calum. dum dicit quod si expressa confessio procuratoris noceat demino / eodem modo tacita seu ficta pro quo est text in. c. iisupra de confes. vbi si procurator recusat respondere politionnus factis in iudicio habentur pro confessatis in preiudicium domini: secus autem vbi non preiudicaret confelavel contumacia procuratoris. Probus

¶ Tacita. Uide modos per quos fit tacita professio/ notatos per Card. con. xxi. quidam Laurentius.

¶ Ulterius quod expressum est extensibilius quam tacitum Ioannes And. in. c. fi. in fine. supra de consue. allegans. c. quod a sisupra de cler. coniuga l. pe. ff. in quibus causis pig. contrabi. et. l. precibus. C. de impub.¬

¶ Item expressa magis operantur seu operari debent a tacita l. continuus. §. cum ita. ff de verbor. obliga. hinc dicimus quod expressa prohibitio testatoris magis operatur a tacita: notat domi. Chassaneus con. lv. nu. xxviii. Stanconsuetudine vide que dixi in. c. nullus. supra de elec. adidem Io. Mona. in. c. religiosus. supra de sepul. dixi etiam in c. vt o. ca. supra de elec. quibus iunge quod citat Maria. Sozl. coni. iiii. in prin. quod in tacitis tacite loquimur verbis ipsis et factis: ad idem ipse Sozi. consi. cxcviii. col. iiii. primo aspecivbi dicit quod prohibitio tacita non solet irritare actum sa quentem post prohibitionem / sicut expressa: casus est nou bilis in l. fina. in prin. de lega ii. quem ad hoc allegat Bain l. humanu. C. de legibus / quod probatur ex his que ponunt Panor. et Imola. in. c. dilectus / el. ii. per illum sextum supra de prebend. vbi volunt quod licet actus contra expressunmmandatum principis sit nullus: tamen secus est quando est factus contra tacitum mandatum.

¶ Aliquando enim reperitur tacitum plus operane expressum: quia quando quis ratione contractus a secaescebrati in alio loco quam in sua diocesi conuenitur extra diocasim coram iudice ecclesiastico in loco celebrati contractus tunc non potest allegare quod ibi non possit conuenifi line episcopi sui consensu vt in capitulo dilecti. supra de foro quad ne. notat Alexander consillo. lxxxix. in fine. Omissis non necessariis / vol. vii.

¶ Aliquando tacitum idem operatur quod expressum triticum. ff. de verborum obligatio. quem pro hoc cuma liis cumulat Alexander in consilio. xiii. numero. xiiii. vii et consideratis / volu. secundo / vide que pro concordia diin. d. c. nullus. supra de elec. in verbo que tacitum.

¶ Pro themate tamen habeo que notat idem Alexande in consilio. xlvii. numero quarto diligenter perspectis / volumine secundo ibi / nam in societate tacita omnium bononi que contrahitur ex promiscuis actibus socialibus omiconferendo / nunque veniunt nisi ea que ex actibus quest nariis et negotiationibus acquiruntur / non autem que ex legato vel donatione etiam facta ob merita obueniunt / ve expresse probatur in l. coiri cum sequen. vsque ad leg. sed dicatur. ff. pro socio / licet sit secus in expressa societate amaium bonorum etiam facta per conuentionem expressa l. iii. §. primo. ff. pro socio / hanc differentiam facit tex. in l. i duobus. alias Papinianus. §. socium cum glos. omniu. f. socio notat Bal. in auten. ex testamento in penul. col. veni. secundo quero quid si dotet sororem. C. de colla. vbi alegat bonum tex. in l. si socius pro filio luncta glos. ff. pro socio / vbi etiam socius omnium bonorum non tenetur conferre ad onus dotandi filiam socii quia illa donatio non es actus negotiationis questuarie / vt per Bar. in l. legans. ff. de testa. pro hoc vltimo faciunt que adducit Alexando in consilio. clxxxvi. numero tertio visis subtilissimis volu. mine secundo / quod socius non censetur tacitum mandatum habere nisi circa ea que est expresse contracta societas viselicet circa merces venales / nam vnus poterit vendetr sine alio quia ad hoc est societas contracta / et vnus videm tur ex hoc alium proposuisse l. prima. §. finali cum l. sequeti. ff. de exerc.

¶ Uide quo ad tacitam societatem que tradit Decius sina consilio. cccccxlviii. visa consultatione

¶ Item in proposito conditio expressa potentior videtur tacita no. in l. precibus. C. de impub. Decius con. ccccciti numero septimo Casus de quo. Probus

Contra dic. Hanc parte tenet hic. glo. pluribus fundamentis quod non placet Guil. hic col. ii. quia siretineat beneficium ipse gaudebi. fructibus quorum pars consistit lin eligendo no. in. c. cum Berthol. supra de resti. spo. Ista fuit sententia. Archidiaconi hic col. ii. quia per talem ingressum in quo dat operarei licite et a iure permisse non de bet fieri deterioris conditionis / et hoc faciat per procurato rem propter aliquas rationes per eum citatas et latius peIo. And. hic in glo. discussas: sententia hec Archid. placet Petro de Ancha. hic / quibus non astipulatur Domi. Philippus autem reliquit cogitandum. Ego vero sequor Aschi. opinionem tanquam veriorem vrgentibusque fundamentis firmatum: nec videtur vrgere quod opinio Archid. obtineat locum potius iu patrono / vel in eo ad quem non iure collegii / sed iure singulari spectat electio: maxime quod in vtroquoncessat vagatio / et professionis discontinuatio / quia eliget per procuratorem: igitur adhereas opinioni Archid. quia eius opiniones super hoc libro tradite omnibus aliis communiter preponuntur / dicit Fely. in c. i. sub nu. liiii. supra de consti. Tho. Fer. cautela. xix. in fine. et do. Bar. de Chasseneo. consi. x. in fine viso. Probus

¶ Sed pendebat. In proposito dic quod quando aliquio pendet non dicitur nullum: quia quod nullum est ab initiopendere non dicitur glo. in l. si seruus communis: ita stipiletur c alendis. ff. de stipula. seruo. pro hoc viise. Geral. Ald ber. de Barberano in repetitio l. si pater. C. de insti. et substi. charta mihi. iii. nu. xixi. Probus

¶ Si volet. Dic quod obligatio intrantis religionem dicitur pura a principio / sed resoluenda in euentum conditionis si non placuerit infra annum / sic eo durante anno dicit tur religiosus vt in sequentibus per Ioan. Mona. citatis. quod facit ad questionem / pone quidam laicus intrat relgionem / an durante anno probationis dicatur laicus / autecclesiasticus istud est vtile scire / quia si laicus dicatur / ligabitur legibus et statutis laicorum: secus si clericus / quia tunc solis ligabitur canonibus / cap. ecclesia sancte Mario supra de consti. Istud potest comprobari / quia animi destinatio de qua patet per actum inchoatum licet non consum matum / habetur pro opere consummato et perfecto licet forte casu fortuito / vel alio impedimento non perueniat ad effectum l. cum quidam / et l. et si non fuerit. §. quid ergo. ff. de auro et argen. lega. Ista est sententia Petri de Ancha. que mouetur hoc fundamento / et aliis in consilio. lxix. colum. iii Contra donationem / facit quod not. hic scribentes / quia talis sortitur forum ecclesiasticum: istud tamen videtur contra diffinitionem huius verbi religiosus quod secundum Cardi. in consi. cxxviii. in col. fi. in aliquibus locis / vbi dicit quod religiosus dicitur is qui per professionem omnem sua voluntatem imperio prelati subiicit inabdicabiliter / capit ex multa / et quod ibi no. supra de voto. Tu tamen dic quod istud est proprie et stricte: aliud vero large et improprie. Probus

¶ Et ratio. Uide que late tradit lapus allega. xlviii. factum / ita se habuit. Probus

¶ Iam factum. Uide quae dico in c. i. infra de relig. domib. Probus

¶ In pendenti. Adde pro hoc id quod citat Freder. consavacantibus canonicatum etc. Probus

¶ Alii contra. Istam videtur tenere Ioan. Mona. tanquimvltimo loco positam per doctrinam satis vulgatam quanaliter non cito / et in hoc conuenit hic Guil. de monte Lanuduno / col. prima qui subdit nec primum obtentum poterit cum alio permutare / per rationem Ioan. Mona. quod non placet Archidia. hic. col. ii. quia nulla hic apparet incertitud cum in totum adhuc sit sui iuris / et proprie voluntatis: cum astipulatur Ioan. Andr. hic in nouella / col. fin. licet in glo. magna hic post principium teneat cum Ioan. Monac. per eius motiua quam citat et sequitur hic Petrus de Ancha. in prima questi. tamen Francus hic col. prima dicit quod licet conferri non debeat / si tamen conferatur valet collatio / cum adhuc non sit priuatus nolle vel velle / vt probat text noster ibi accedat assensus / et redire possit ad seculum / capitustatutum. supra hoc titu. quod placet / nisi aliter appareat de tacita vel expressa professione / vt hic per Archidiaco. et sic militant que primo loco fuere deducta per Ioan. Mona.

¶ Si autem cupis comprobare / id quod dixi de vltima opinione. Uide Sozi. consilio. xcix. colum. secunda in causa eximii. Philippus Probus.

CReationem monachorum. Non idem dicas de bonorum administra tione quia in ea solus abbas etimonacho potest disponere nota late Domi. in consi. cxxxv. iu causa administrationis. Probus.

¶ Iure communi. Dic vnum notabile quod habens ius communisspro se dicitur habere titulum / citat Antho. de Butrio in. c. cum ecclesia col. fi. supra de elec.

¶ Item quando sumus in dispositione sututi / circa quam concurrunt duo que se ad inuicemment ordinatur / prouidenter potius attendere debemus illud quod migis fauet iuri communi seu quod minus ledit ius communBal. in l. si Decurio. C. de fali. ad finem / vbi querit / quod sustatuto cauetur quod contra aduocatum non possit inquiri: sed contra militem / et vnus sit aduocatus et miles: an poterit inquiri si delictum sit indifferens quia non magis respiciat causam militie quam aduocationis / dicit quod debet attendi illa parque fauet iuri communi quod non tollitur ita de facili sucut priuilegium l. eius militia. §. militia missus. ff. de testamilita l. Marcellus. ff. ad carbo. quod comprobabo post Io. annem Monach. in. c. priuilegium in verbo iura specialide verborum significa. Istud placet Alexand. in con. c. colfi. ex inspectione / vol. iii. Probus

¶ Et conuentum. Ude Panor. in. c. cum ecclesia col. fi. supra de (electione tenentem ad abbatem solum de iure partinere: cum Io. Mo. tamen concordat Cal. eo. titu. con. xvi. et de senten. excmunica. con. iii. istud placet Lapo allega. lxxxii. prima conclusio / quod ad duo inducit: primum est quod in ecclesiia collegiatis collatio spectat ad prelatum et capitulum: secundi. quod si episcopus mandet abbatisse et conuentui vt recipianvnam certam in monasterio non mendicantium / et abbatisse concordat cum quinque / duodecim dissentientibus quod recipianon debet / et si appelletur a receptione / appellatio est legitima de iure per not. in capitu. a collatione. supra de appellahoc libro.

¶ Hunc punctum satius examino in rubrica de iure patrona. vltra que habes quod vbicunque ad compositionem indiuidui concurrunt plura substantialia / si vnum desit et alia interueniunt non videtur satisfactum iuri / et per inde habetur ac si nullum interuenisset. Ideo dicimus quod ille qui est reus in vno videtur factus reus in omnibus / capi. consideret / de peni. dist. v. hinc dicit Bal. in l. prima. C de his qui pe. no. quod si testator grauauit heredem sub penvt soluat decem / et soluit tantum nouem / quod incidit in penamperinde ac si nihil soluisset: facit l. vulgata que est l. finalis: C. de silentia. quod nihil dicitur esse actum vbi restat aliquid agendum

¶ Possumus adducere pro intento / quod voluntate et autoritate actus humani regulantur / vt comprobaui. supra. in capi. primo / in verbo voluntas de sepult. et si vniabfuerit non dicitur actus perfectus / et ex eo nihil gene. ratur. Pone exemplum in monitorio generali / vt late discussi / in capitu. fina. in versicu. Et ideo premissis attentis in tertio quesito. supra de constitutio.

¶ Item quando volumus facere alienationem rei ecclesiastice oportet quod subsit necessitas et vtilitas ecclesie / et sic copulatiue duo requiruntur solennitas forme et veritas cause. xii. questio. secunda in capit. sine exceptione / et capitu. primo. supra de rebus ecclesie non alienan. hoc libro / ex go nec sufficit existentia alterius / tenet Domi. in consilio xlviii. col. iiii. presbyter Franciscus

¶ Ad idem facit quod notat Alexand. in consilio. xiii. numer. xxiiii. circa primum / volu. iii. quod si statuto cauetur / quod mulier. dotata ad successionem vel diuisionem non veniat cum fratre / venit intelligendum et loquitur statutum de mulierque fuerit dotata et dotem receperit de bonis communibus / sic copulatiue requirit quod fuerit dotata / et dotem receperit de bonis communibus que habet cum fratre vel fratribus / et sic vtrumque requiritur l. heredi plures. ff. de conditio. insti. et. l. si is qui ducenta. §. vtrum. ff. de reb. dub.

¶ Contra tamen istud videtur vrgere quod ipse Alexancitat in consi. xx. col. iii. Ponderatis his / eo. volu. iii. quod si testator dixit lego centum / his qui sunt doctores in legibus et doctores in medicina / non requiritur quod petens legatum sit doctor in vtraque facultate / quia in materia fauorabiliquando copula cadit inter duo adiectiua / seu inter duas qualitates / et non constat expresse vel ex coniecturis quod ib la duo adiectiua / seuille due qualitates sint adiecte vel adiecta respectu vnius et eiusdem substantiui: an vero respectu diuersorum / debet in dubio referri ad diuersa: si hoc fieri potest / vt augeat / pro hoc etiam adducit aliud quod quando duo adiectiua possunt referri ad diuersa subiecta / et sumus in materia fauorabili / vt in legato / vel institutione ficta in vltima voluntate: fit interpretatio / vt sequens adsectiuum cum copula sit adiectum vt augeat relictum / et ad aliud subiectum in dubio referatur quam ad aliud subiectum ad quod referatur precedens adiectiuum per l. ea tamen idiectio de lega. iii. vbi Barto. Anto. de Butrio. Ioan. de Imol. in clemen. in plerisque de elect. et Bald. in lege prima. in princ. ff. de iusti. et iure: istud latius firmo in regula si pluribus: vide que dixi in cap. in electionibus in verbo copulatiua. supra de electio

¶ Dic tamen quod non obstat quia receptio de qua. supra quod fit a duobus compulatis respicit fauorem ecclesie per ea que diximus late in capi. cum in illis. supra de prebend. Ideo si non recipiatur est odiosum: igitur non stamus in fauore prout in casu allegato per Alexand. vbi. supra proxime: idem dic de casu qui discutitur per nos in Rubrica de iure patrona. Philippus Probus.