Titulus 24

PArtis. Uide deci. thol. xxvii. item an valeat licentia / vbi decisum fuit vt in tex. contra quendam licentiatum in decretis canonitum regularem ecclesie Tarbien. cui per prelatum absque consensu conuentus data fuerat licentia de existendo in studio sed male dicit de consensu: cum non requiratur nisi consilium conuentus vt patet ibi cum consilio sui conuentus vel maioris partis. Et sic de necessitate non requiritur quod abbas concedat licentiam de consensum sed de consilio.

¶ Sed dubium est si nolit conuentus consulere vt detur licentia an valeat Aufre. ibi concludit quod abbas non tenetur sequi consilium per theoricam quod vbicunque quis tenetur aliquid facere: cum consilio alicuius qui non est particeps officii: tunc satis est requirere consilium nec tenetur sequi. c. cum olim. supra de arbit. Panor. in. c. cum in veteri. nu. xxii. supra de elec. Bar. in l. prima §. si plures. ff. de exercito. actio Sequi tamen consilium conuentus vel non teneri sequi / videtur dependere a questione de qua in glo. in. c. fi. post tex. ibi. supra de regu. hoc lib. videlicet ad quem pertineat monachorum creatio / an ad abbatem solum / aut a abbatem et conuentum simul / vt in primo casu non requiratur de necessitate sequi consilium / in ii. vero secus.

¶ Et vt habeas intentum clarum in eo quod dicimus / quando mandatur aliquid fieri cum consilio alicuius / an omissio vitiet actum scribentes in. c. vno. supra ne sede vacan. hoc lib. hoc tangunt / vbi francus post Archi. dicit si precedat negatiua / puta si dicatur non conferas / vel non eligas sine consilio petri / tunc consilium ponitur pro consensu / et actus factus sine illius consilio est nullus vt in dicto. § si plures. Et subiungit ibi Petrus de Ancho. si habenti aliquam administrationem aliquis additur vt collegascilicet vt consultor / et non est nec esse postest particeps illius officii: tunc de necessitate non expedit eius requirere consilium vt l. quidam decedens et i. Titium et Meuium. ff. de administra. tuto. Si vero non est particeps officii / esse tamen potest: tunc si detur consultor a lege et qui habet administrationem a lege / vel detur consultor ab homine ei quo habet administrationem ab homine: consilium illius est requirendum / alias actus est nullus. Si autem habenti administrationem a lege addatur aliquis ab homine vt eius consilium requiratur / tunc non est opus consilium requirere: ita in puncto tenet francis. areti. in l. si quis mihi bona §. si coram. ff. de acquir. heredi.

¶ Panor. autem in. c. ex parte. supra de consti. dicit si requisitio consilii sit data pro forma actus aliter factus est nullus d. c. cum in veteri. supra de elec. si autem ex dispositione legis requiratur consilium: et lex dando potestatem alicuius actus adiecit quod fieret cum consilio alicuius: tunc actus est nullus si ommittatur eius consilium: quia habuit potestatem modificatam et qualificatam vt in casu tex. nostri et in. c. nouit. supra de his que sunt a prela. Si vero habenti potestatem superior mandauit vt cum consilio. alicuius actum exerceret / tunc tenet actus sine requisitione consilii licet transgrediens sit puniendus vt no. in. c. dilectus ii. de preben. et glo. in cle. prima de iure patro. et Panor. in. dicto capi. ex parte. Probus

¶ Non potest. Opinionem Io. Mo. sequuntur hic Archi. in fine Guill. Io. And. vbique in glo. et nouel. Do. et Philippus Et sic non erit doctor ipse excommunicatus / bene tamen monachus / cum eidem prohibeatur auditus et studium. c. fi. supra hoc titu. a qua sententia excommunicationis absoluunt episcopi ex quo papa sibi absolutionem non retinuit c. nuper. supra de senten. excommuni. secundum Guil. hic.

¶ Ulterius pro solatio et ad propositum tex. nostri habeo sequentia. Primo venit discutiendum de habitum monachalem relinquentibus id est cuculam dicit Petrus hic col. ii. vt patet in. c. mandamus. xix. q. iii. ibi memorialem cuculam et xx. q. iii. c. presens ibi cucullam induit post prin. dixi. supra. in. c. i. de summa trini. et fide catho. videtur quippe dicendum dicit hic archi. col. i. quod habitus iste est adeo annexus monachorum ossibus quod in quocunque consistant loco quies¬ centes / eo vti debent allegat. c. vidua. xx. q. 1. c. clericli. ibi nisi monachi fuerint quos oportet ferre habitum monachalem. supra de vita et hone. cleri. c. sanctimonialis. xxiii. dist. vbi dicit quod eo habitu semper vti debent / et dicit glo. ibi etiam in lecto et in infirmitate Ex qua glo. Archid. Domi. et praepositio ibi notant argu. quod monachus in episcopum electus non debet habitum mutare quod tenet glos. in. c. in noua actione. xvi. q. vii. in fine saltem subtus: sed desuper ferat habitum in quo magis conueniat eis inter quos est: dicit tamen ibi Ar. vidisse de facto quod dominus honorius papa contulit de facto abbatiam monasterii fraxinoren. sitam in diocesi Mutinen. quod est monachorum nigrorum cuidam fratri siue monacho albo qui existens in curia romana monachorum nigrorum habitum deferebat in totum / dictum Archi. et aliorum sequitur Ioan. de imol. in l. si quis mihi bona in. §. seruus. ff. de aquir. heredi. Panor. et alii. in. c. penul. supra de vita et honesta. clerico. car. in clemen. ne in agro: quest. vi. de statu monacho.

¶ Premissa videntur monachis huius temporis amara: ideo ea reiiciunt adducendo illud prophe. laqueus contritus est et nos liberati sumus.

¶ Et redeundo ad thema nostrum Archid. hic quem communiter alii sequuntur dicit non videri quod illud semper sit ita amare intelligendum / vt prima facie sonare videtur tex. in. c. sine ornatu. xxi. q. iiii. sed illud. c. loquitur in clericis secularibus qui ita non sunt astricti sicut monachi. Tum tamen dic quod siue in ipsis secularibus / siue regularibus ista amaritudo non procedit ad semper / sed pro semper in loco conuenienti et debito pro quo habeo / quod hec dictio semper denotat actum continuum / quando iungitur actui qui continue potest fieri. Si autem adiungitur actui interpellato / tunc intelligitur semper quod fit interuallo et tempore debito / ita dicit. Domi. et Prepo. in. d. c. sanctimonialis / allegant glo. i. in. c. si quis voluntate l. dist. vbi dicitur fieri dicitur semper / quod sit horis debitis et statutis ac congruis / et ibiidem Domi. et Prepo. eandem distinctionem rererunt alleg. pro hoc. c. ad decorem. supra de vsu pal. et. c. si quotienscunque de consecra. dist. ii.

¶ Secundo istud potest verificari ex textu nostro et mente / et verbis: ex verbis quidem quia in eo dicitur temere habitum religionis sue dimittat / quod verbum sonat in malam partem / et excludit rite aut recte: et quandoque vtrunque prout dico in. c. is qui de senten. excommunica. Ergo sequitur quod si non temere dimittat: sed forte vt dicit hic Guillermus col. ii. causu vtilitatis ad vitandum scandalum / vt supra de vita et hone. cler. c. clerici i. et. c. deus vel iocose leuitatis causa / forte vt melius proiiciat lapides / tunc non peccat supra de senten. ex communica. c. primi. facit quia ea que iocose fiunt non inducuntur obligationem .l. obligationum substantia § verborum. ff. de actio. et obliga. et. c. illud. xv. q. pri. vel delicate voluptatis preter peccatum / vel alias puta dormiendo vel forte missam celebrando: vt pulcrius se indua / vel onus melius portet / vel facillus intineret / dum tamen cito reassummat / quia talis hanc penam non incurrit. c. diuortium de penii. dist. iii. et. c. ii. supra de regul. iuris: ex quo constitutio nostra sumit intentum suum ratione temeritatis / doli / et malitie / et sic in hoc / arg. a contrario sensum iuuat partes nostras.

¶ Ex mente quidem: quia dicit Io. And. hic in nouella col. ii non puto de mente quod monachus in sella sua habitum dimittens: vel dum balneum intrat in occulto / vel iacens sine habitu ligetur hac constitutione / alias pauci inuenirentur non ligati: sed quando exhibent se conspectibus hominum sine habitu / in habitum laicali / vel clerici secularis: sine iusta causa ligantur / tunc qui postquam absoluti sunt et habitum reassumpserunt in abbates eliguntur / vt hic per Petrum et alios post Oldra. consilio. ccii. quidam monachus.

¶ Secundo videndum est de monacho habitum monachalem alio habitu cooperiente / Istud videtur maioris discutionis quam precedens / quamobrem punctum. ipsum latius quam precedentem pro viribus discutere intendo: quia per scribentes hic minus ample tangitur. Pro cuius discussione facio regulam iuxta decisionem textus nostri quod monachus temerarie et sine iusta causa habitum monachalem cooperiens / ipso iure dicitur excommunicationis sententiainnodatus et apostata a iure iudicatur. Quod comprobo ratione et autoritate: primo habitus monachalis alio coopertus habitu / dicitur occultus: sed habitus occultus non dicitur habitus quo ad id de cuius signo apparere debet: quia habitus nihil aliud est quam quod natura sui debet facere rem signatam in manifestam / et apparentem cognitionem venire. c. signum de consecra. dist. ii. c. si iudex de sen¬ ten. ex communicationis. et. c. vno. supra de eleri. coniuga. holib. hinc Petrus de Ancha. in. cle. ii. in prin. de vita et honestate cleri. dicit quod diuersitas habitus in religiosis in ducit diuersitatem in effectu iuris / vt no. in cle. prima de elec. et videntur inducte iste varietates vt vna religio aalia cognoscatur.

¶ Secundo quia monachus habitum monachalem eoopriens / videtur solum amplecti verba et non mentem legis: ideo penam legis non effugit / qui amplexus est verba menten offendit l. contra legem et l. fraus. ff. de legib. et l. non dubium. C. eo. c. certum infra. de regn. iur. et ibi Io. and. in mercuris et francus / ver. extra glosam. Quod autem offendat mentem et legem patet liquide quia ratio vt monachus vestem non dimittat / vel habitum / est vt cognoscatur monachus a non monacho. ar l. sed si accepto. ff. de iure fisci. sic ex habitu nouitius a professo cognoscitur. capi. pe. suprede regula

¶ Item iudeus achristiano. c. in nonnullis. supra de iudeia clericus a laico. c. pe. supra de vita et honest. clerico. Sed cooperiens habitum istam disparitatem tollit / sicut per dimisum / cum tunc monachus a non monacho cognosci non post sit: quia quod non apparet / esse non videtur: tex. in l. in lege. ff. de contrahen. emptio. habitus enim iste debet esse superior vestis dicit Bonifacius post zen. in cle. ii. §. sed et tales: in fine. de vita et honesta. cleri. sic per signa cognoscumtur signata / medio cuius signum vnius / alius non debet vsurpare l. vna vt nemi. liceat sig. reb. im po. C. Bar. la. te in tracta. de sig. et armis.

¶ Tertio intentum tex. nostri esse dicetur / vt propter non dimissionem habitus tollatur ipsis monachis libera vagatio / et portantis lubricitas. Sed habitus occultus seuocculte portatus ista non excludit / igitur ad paria proaedunt: sicut dicimus de edicto pretoris vt ita puniatur ipsum deturpans (cum legi non possit) sicut in totum delens scriben. post tex. in l. si quis id quod. ff. de iurisduomnium iud¬

¶ Item obscure dictum pro non dicto habetur / et prosens latitans / pro non presente habetur l. non intelligitur. ff. de iure fisci l. de etate. §. nihil. ff. de interroga. actio l. sed et si §. de quo palam ver. proscribere. ff. de insti. actio. et l. fulcinius. §. illud. ff. quib. ex causis. in possi. eatur.

¶ Facit quia non dicitur nunciare qui perfunctori: et obscure defert l. aut qui aliter. §. i. ff. quod vi aut clam

¶ Item refert inter palam deferre et occulte: quantum in ter sim pliciter argentum et argentum celatum / siue de auratum / et istorum nentrum est alterum immo vt diuersa penuntur l. et si non sint. § i. et. §. quid ergo. ff. de auro et argento lega¬

¶ Quarto iste in habitu suo religionem non ostendit / vnde fingitur habitum dimisisse tex. in. c. contingit. el. ii. de senten. ex communica. Et per exteriorem habitum presumimus mentem eius mutatam. t. ex studiis. supra de presumptio ne. iuxta illud per exteriora iudicantur animi interior. secreta. facit quod citatur in. c. fi. ibi incompositio enim conporis / qualitatem indicat mentis. xli. distin. Et sic si habi. tus iste est exterius clericalis aut laicalis / praesumimus euminteritum clericum vel laicum et non monachum. xxii. q. v. c. humane aures. idon deferens vestes clericales v laicales debet clericum. aut laicus iudicari. c. si iudex. ver. iustum est. de senten. exconmunica. hoc. lib. et sic non monachus. cap. quod interrogasti. xxvii. distin.

¶ Debet quippe attendi apparens habitus non latens ar l. si gemma. ff. arbo. fur. cesa. ratio quia per hoc ostenditur ipsa extrinseca honestas hominis / alias aufert signamdi officium. c. vt fame. supra de senten. excom¬

¶ Quinto quia licet portet habitum / tamen nihil est: quia habitus religionis non est solum in veste sed in modo portandi: sicut dicimus quod aqua quotidiana ab estiua distingutur / non ex aque substantia / sed ex vsu et modo ducendi l. i. §. duo. ff. de aqua quotidia. et estiu¬

¶ Item in simili actus iudicialis a non iudiciali se praemitur non solum ex eo quod sit / sed ex faciendi modo: vnde oportete fiat a iudice palam et in figura iudicii consedente l. vnica. § simili quoque modo. C. de lati. liber. tollen. Si ergo modus portandi dimittitur / vt quia debet portari de super et porto tur subtus / habitus dicitur esse dimissus: eo quia mutat et dimissa est habitus dilationi debita forma / que dat esse rei l. iulianus. §. sed et si quis. ff. de exhiben.

¶ Autoritate quidem quia hoc tenent Io. and. collecta. caudi. Petr. de ancha. Antho de butrio. Panor. Io. de mol. in. d. c. deus. supra de vita et honest. cleri. glo. quam sequuntur ibi. in cle. ii. in verbo extrinseci. eo. tit. Guil. zensel. Cardina. Petrus Bonifacius et Ioan. de mol. et hic francus in. ii. nota. dicit illam ad id singularem. Sequitur etiam firmisi me hanc opinionem Io. de anania in rub. de aposta. supra muiii. vbi refert Ioan. de ligniano tenere contrarium: cuus dictum firmat quia tex. noster loquitur in illo monacho quinhabitum dimittit / et sic non videtur extendi ad alium monachum qui non dimittit sed portat licet absconsum / quia pone non sunt laxande sed restringende. Sed nihil est dicit quia illa vagatio de qua in tex. ita contingit si habitus ocultetur sicut si dimittatur. Suadet et alia ratio vrgentis ma quia vbicunque dispositio penalis posset de facili fieri illusoria nisi fieret extensio: semper permittitur extensico. per id quod habetur in tex. et glo. in. c. quanquam de vsur. hoc lib. et ibi scriben. glo. in verbo eligatur in cle. prima de electione quam ad hoc reputant singul. francus. in. c. eum quae de prebend. hoc lib. Barba. in. c. i. col. xii. supra de proba. et in §. cum omnes colum. iii. et in. c. ex parte colum. iii. supra de constu. et in. c. primo. loco colum. xxviii. et in. c. in presentia: colum. xli. supra de proba

¶ Istud iuuatur per ea que notantur in cle. ilet de sepul. vbi tex. loquitur de his qui in cemiterio tempore interdicinonnullos interdictos sepeliunt: tamen idem venit dicendide sepelientibus in ecclesia / et eodem modo incidunt in excommunicationis sententiam / quod est penale et tamen fiextensio alias de facili fieret constitutio illa illusoria: quia sepelirent eos in ecclesiis et eo medio amplecterentur ver ba: mentem tamen offenderent. Et tunc non dicitur proprie ex tensio / sed tacita inclusio. glo. in. c. i. in verbo. italie. supra de tenpo. ordi. hoc lib

¶ Ultra predictos scribentes habeo pro intento ea qua late effundit Oldra. consi. clxxxxiiii. col. fi. Pater sancte / vbi concludit pro hac parte affirmatiua / quam dicit communemCalca. con. cxxxii. col. i. et. ii. cuius initium est. Ad primum quod sit excommunicatus. Et hoc dummodo vt prediximus non sit iusta causa cooperiendi / et sic temerarie. glo. in. c. i. in verbo temerarius / de senten. ex commu. hoc lib. ex qua ibi et te tu / notat Philippus francus quod faciens contra legem non incurrit penam legis / nisi faciat temerarie / quod firmatintentum nostrum.

¶ Aliam ponere voluit modificationem ad tex. ipse Calca. v. procedat concurrentibus duobus vcdelicet vagatione absque lice tia / et dimissione habitus copulatiue / quod non placet. cum etiam non referat / an vaget et habitum dimittat / vel cooperiat. cum licentia / vtsine licentia / quia istud vagare / et habitum monachalem cooperire vel dimittere / non pendet ab arbitrio abbatis et alte. rius superioris citra Papam / vt patet intuenti: igitur quo cunque faciat istud: penam excommunicationis et apostasie / non eudit ipse monachus: quod non videtur placere Archi. hic / in quo ad alios hanc excommunicationem non extendam quod non placet per predicta / tum etiam quia est eadem ratio in casu omisso / quo dicitur in casu expresso: et sic extendam ad similes l. his solis c. de reuoc. do. glo. et doc. in l. i. C. de interdic. Probus