Titulus 9

ALienari. Quod est verbum quod proprie et stricte accipitur pro omni contractu / per quedominium transfertur l. i. C. de fundo dotali no. Card. con. xv. quod maritus / vbi inferto quod sub hoc verbo venit donatio: cum per ea dominium transferatur / quia per donatione inten viuos stati res fit accipientis l. i. in prin. ff. de dona. Probus.

¶ No alienandis. Uide pro intento rub. et nigri. Domi. Stepha. Bertr. con. vi. alienatio et con. cxviii. alienatio et con. ccvi. ad maiorem / parte prima / et ibi tractat de immobalibus et con. cclxuxvii. vsso casu ea parte. Iaso. in con. lxxiii. volu. iii.

¶ Et attende ad vnum in proposito quod citat Alex. in con. xc. nu. vi. super eo quod queritur / volu. iiii. quod vbi prohibetur alienatio per contractum / non intelligiur prohibita alienatio que fit in vltima voluntate iurevnuersali l. verba gesserunt. ff. de ver. signi l. milites. ff de remili l. decurio cum ibi no. ff. de decurio. cum aliis ibi per eiillegatis Do. consi. x. abbas immediate: vbi discutit de perpetuo et temporali preiudicio / quia si de perpetuo requirunt solemnitates / si de temporali non: idem Domi. in co. xiiii. in hac causa: vbi disputat an licitum sit alienare res ecclesie pro silutione victus quem episcopus fecit in hostagio: et decidit quod sic quia hoc dicitur debitum ecclesiarum / ad quod soluendum tenenecclesia: istud comprobatur quia bona ecclesie possuntialienri pro redemptione captiuorum no. Io. mo. in. c. fi. nu. vii. infra. hoc titu. per tex. in. c. auru. et. c. gloria. xii. q. ii. sic multo magis pro redemptione episcopi / qui dicitur coiunctus ecclesie suematrimonialiter. c. cum in ter canonicos. supra de elec. Io. mona. in. c. vnico in fine. supra titu. proximo. vide pro praemissis Cal. in con l. col. iii. non est dubitandum.

¶ Si autem quispiam vellet informari an is qui habet duas administrationes ecclesiasticas: et ratione vnius falat expensas: an alterius fructus sint affecti ad solutione llarum: vide que tradit Domi. in consilio. lxxiiii. colum. iii Attentis et ibi pluribus fundamentis concludit quod non

¶ Item si res ecclesie non possint alienari nisi vsque ad secumda qandorationem Et aliqua alienatur imperpetuum an valeat alidnatio talis saltem vsque ad secundam generationem Neapol. decino. cvii. in causa domini motie / hoc tangunt / et videntur concludere quod in nullo valebit Allegant notata per Io. Mona. in. c. finali de peniten. et remissio. hoc lib. que vide / et que ibi per nos dicutur. Probus

INfra. Hec dictio de sui natura est vt contineat contenta inter extro ma quibus adiungitur vt in. c. i. et. c. ex tuarum. supra de autoritate et vsu pallii Bartholo. Sozinus consi. clxxxi. col. penul. visis capitulis / et in consil. lcxxvii. col. iiii. dicit / quod hec verba infra / et supra / et inferius / et superius sunt correspectiua et opposita / prout colligitur ex dictis Bar. intrac. Tiberia. in ii. lib. de insula. in. c. quod incipit / quod si ex vno latere. P.¬

¶ Debet formari. Hec est vna ratio / quare. supra. in rub. de litiscontesta. conclusimus libellum fore necessarium in processu sub pena nullitatis. Probus

¶ Ut est petitum. Alias sententia est nulla l. ii. C. communi diuidundo l. vinum. ff. si cer. peta. no. in cap. hely. hic per Io. mo. allega. et per Neapoly. deci. xxxii. quidam Florentinus: vbi ponunt vnam modificationem: videlicet quando inest aliquid faciendum de natura rei: vt si condem net adsolutionem / potest condemnare ad pignoris restitutionem iudex enim potest pronunciare super successiuo eius quod principaliter petitur / tex. in. c. constitutus de religio. domi. Bal. in l. fina. in i. col. C. de fideicom. et in l. cum eorum. C. de senten. et interlo. omni. iudio

¶ Uide alium casum per eosdem Neapoly. deci. xcv. in fine Angelus Galliota. Probus

¶ Capituli. Quid dicendum an consensus patroni laici in talibus alienationibus / vel datio nibus in emphi. rerum ecclesiasticarum requiratur: dic breviter non repeririiure cautum / quod debeat requiri laicus: ius enim illius est limitatum solum ad actum presentationis: et etiam se opponendi si res ecclesie dissipentur / et sine causa distrahuntur. ita concludit Petr. de ancha. con. cxxii. col. fi. ex narratis. Et id habet ex gratia / que non extenditur vltra id quod concessum est a iure / pro quo vide que in simili citat Alex. con. cx. adeo grauis lib. vi. Do. co. lxvii. llaet copiose. Probus.

¶ Seruetur forma. In talibus presumptio solennitatis: cursu temporis. xl. annorum habetur / notat Alex. con. xcii. nu. viii. perspectis / volu. vi. Domi. in con. lxxxvii. apparet. vbi discutit an in vnione facta ab episcopo (que dicitur alienatio) presummatur in dubio quod in ea consensus capituli interuenerit vbi concludit quod sic. Probus

¶ Non debet. Uide de alienatione rerum ciuitatis an sine consensu principis fieri possit do. Stepha. Bertrand. in ii. parte con. ccxvi. viso. Probus

¶ Interponet. Sm resultat dubium an in huiusmodi autoris latis interpositione praesumatur / et etiam in aliis episcopum fecisse cum consensu capituli: pro hoc repio Inno. in. c. veniens circa finem. supra de praescrip. et gl. in ver. debet in. c. ea noscitur. supra de his quae fiunt. praela. quod praesumitur / cum qua ibi videtur Inno. in verbo intelligidum dicit quod praesetationes ab abbate facte semper praesumuntur fic ri de consensu conuentus: ideo etiam si abbas non onedat litteras conuentus seu capituli episcopus secure potest eas confirmare: et in tantum est efficax huiusmodi praesumptio / quod eistatur nisi probetur comtra: hanc glo. videtur insequi cum grano salis in. c. cum dilectus / col. ii. supra de consuetu. Compostel. videlicet si partes non referunt de hoc questionem / praesumitur interuenisse per. d. c. ea: se cus si retractarent cum quo videtur Inno. in. d. c. ea ibi / Ali dicunt quod licet sic presumatur: si tamtealiquis apparet contrad ctor / oportebit abbatum probare consensum et conuentus seu capituli.

¶ Huic opinioni astipulatur Anto. de Butrio / in. d. ca. eain princ. quod optime prosequitur in penul. et vit. col. et Panor. post eum / quod placuit Bar. in l. actor / col. fina. ff. rem ratam haberi / qui nititur ibi sustinere. d. glo.

¶ Collectarium. vero videtur insequi opinio. In no. ibi relatam per Ioan. Andr. vt post sententiam non teneatur prelatus probare: ser cus si ante: si appareat contradictor saltem ante institutionem: et in hoc videtur residere Car. ibi in versi. quero de intellectum litere referendo. d. glo. communiter approbatam

¶ Et sic presens questio videtur difficillima / prout ipse Panor. ibi fatetur: nam est querere / an solennitas extrinsec. presumatur / cum consensus capituli sit quid extrinsecum ad prelatum / et iura videntur velle quod ipsa solennitas extrin. seca non presummatur vt in l. quicunque. §. fina. ff. de publicavbi dicit tex. quod in contractu minoris non presumitur tutoris autoritas intercessisse nisi probetur / ad idem text vbi Barto. et Doct. in l. sciendum. ff. de verbo. obliga.

¶ Pro opinione tamen. d. glo. et sequacium reperio domide Rota in antiquis deci. cccxxxvii. quod vbi aliquis est presentatus ab abbate / et institutus ab episcopo: presumitur quod fuerit presentatus de consensu capituli sen conuentus. Car. consilio. cxviii. col. prima monasterium sancti Iuliant

¶ Hunc passum tangit et arguit quod videtur absonum / quod presumatur quod est facti contra id de offic. deleg. ca. cum in iure / et. ff. de public l. quecunque. §. fina. et ff. de proba. ab ehinc Inno. in cap. fina. in fine. supra de eo qui fur. ord. recep. qui in iudiciis et extra oportet probari factum: tamen hoc non obstante concludit presumi quod consensus intercesserit vt firmat multis fundamentis in simili consilio. cxxxix. nu. xxix. cum sequen. Quilibet enim presumitur bene agere officium suum. supra de prescript. ad audientiam. Nec presumitur delinquere / cap. fina. de presumptio. facit quod not. idem Card d. consilio vlti. allegato / nume. xxx.

¶ Quando autem aliquis gessit actum quem gerere potui. licite et illicite: certe presumptio iuris est in dubio / quod gerere actum voluit iure licito: quo possit valere et non delinquo re l. merito. ff. pro socio: quia quilibet presumptione iuris et nature presumitur bonus: et quod nemo ledat alium / ca. finade presump. supra et l. vt vim. ff. de iusti. et iure

¶ Ex quibus concludo post doctores quod huiusmodi solen. nitas presumitur / et est presumptio iuris: non de iure: sic a legans illam non interuenisse / hoc probare tenetur Inno. in. d. ca. fi. in fi. supra de eo qui fur. ordi. recep. l. ab ea parte. ff. de probatio l. i de fide instrumen. et iure haste fisca. lib. x. C.

¶ Unde in proposito distinctionem Alex. de Imola / in adadi. ad Bar. in. d. l. actor / et in consi i. nu. xix. vol. iiii

¶ Postremo attende ad vnum quod idem iudicamus de actione competente ad rem immobilem / quod iudicamus de insa reimmobili / ad quem competit: adeo quod illa solennitas que requirebatur in alienatione rei immobilis: requiritu etiam in alienatione talis actionis glo. et Docto. in l. i. C. si aduer. transactio. Alexan. late comprobat consil. xxvii. in fine / attentis narratis / volu. iii. quem vide eo. volu. consil. xlix. nu. ii. viso processu / vbi dicit quod quando actio datur ad aliquid mobile / computari debet inter mobilia et non inter imobilia / quod comprobat / vt videre licet quibus iunge que not. per eundem Alexan. consilio. liii. nume. vii. visis / volu. iii. Probus

¶ Non debent. Excipe casum quem notat Alexam. in consi. lxii. col. i visa facti / vol. ii. videlicet quando data est potestas executoribus testamenti alienandi immobilia / pro soluendis legatis: quod tunc valet alienatio sine decreto vt ibi comprobat / vide queo tradunt Neapoli. decisio. lxxxvii. magnum / vbi ponunt casum quo alienatio rei minoris fit sine decreto. Probus

¶ Decretum. Quod dicitur indiuiduum Neapoli. decisio. ccxviii. petita. Dic insuper quod decretum (etiam inferioris principe) facit pressumere in dubio quod nulla sit lesio l. i. vbi Doct. de prediis decurio. lib. x. C. tradit Alexan. consil. xcii. nume. xxxviii. perspectis / lib. vi. vbi subdit quod multo magis. quando interuenit autoritas principis: qui quidem semper dicitur iuste agre / et se ex probabili causa mouere no. Cy. in l. rescripta / in. 3. 5. 4 q. C. de praecib. imper. offe. Iaco. Butr. in l. fi. C. si contra ius vel vtilita. publ. Anto. de But. in. c. cum inter P. supra de renum. cia. et in. c. constitutus. supra de relig. do. Ioan. imol. in. c. quae in ecctuliarum. supra de constitu. (dixi late. supra. in proe. in verb. relaxatio ad idem Panor. in. c. cmolim. nu. xxiii. supra de re iud. post Cy. in. d. l. rescipta quod si princeps sine alia canse cognitiona mandat alicui vt aliquem suspendat: potest ille sine peccato exequi quia pro principe presumitur quod iuste procedat / quod est no. facit l. vindicari. C. de penis et in. c. cum apud. xi. q. iii

¶ Attende in proposito quod licet decretum superioris inducat presumptionem pro alienatione rei ecclesiastice: vt omnes solennitates debite interuenerint (ne decretum siillusorium de iudic. si pretor. ff) non tamen validat contra ctum / quo minus impugnari possit tanquam ex falsis causis no. Domi. consi. xlviii. col. iiii. presbyter Franciscus. Probus.

¶ Autoritas. Que hic dicitur formalitas actus gerendi a pupillo: et interuenire debet in ipso actu: vt constituatu pars actus: iuribus hic per Io. mo. allegatis no. Petr. d. Ancha. con. ccviii. col. iiii. iudex de iure iudicaturus / quod ad ducit pro comprobatione regule: quod quandocumque in vna dispositione sunt duo disponentia / quorum vnum adiacet alteri tanqum forma seu qualitas: colligimus vtrumque ad perficiendum vnitotum / et dicimus requiri quod expediantur vno contextu: et talia dantia formam seu qualitatem censentur pars actus l. heredes palam in fine. ff. de testa. c. quia propter. supra de elec.

¶ Attende hic quod decretum videtur datum pro forma: qua omissa nihil actum est / licet decreto non indigeret: vt quia alia natio esset facta in vtilitatem ecclesie / adhuc non valet alienatio: probant Neapoli. deci. lxxxvii. magnum. Idem di de licentia / quia illa debet precedere vt valeat actus quiex vi vocabuli vel sermonis: licentia dicitur precedere actum l. i. C. de sacrosanc. eccle. et auten. licentia. C. de epi. et cler. dico in seq. apostil. Probus.

¶ Dum agitur. Uide que citat Maria. Sozi. con. lxxxvii. col. ii. in versi. preterea / in presenti consultatione: quod magm est differentia an requiratur consensus per viam consensus: an vero requiratur autoritas: nam primo casu satis est quod interueniat ex post facto no. per scriben. in. c. cum vos. supra de his que fiunt a prela. et in. c. cura. supra de iure patro. Bar. in l. cum non solum. §. necessitatem. C. de bonisque liber. et in l. si quis mihi bona. §. iussum. ff. de acquirem. heredita. nisi consensus requireretur per viam solennitatis secundum no. per Inno. et Antho. in. c. cum consuetudinis. supra de consuetud. Bal. in l. fi. C. qui admit. quia tunc debet in ipso actu inte uenire Io. And. et communiter alii post Inno. in. d. c. cum consuetudinis. Bal. in. d. §. necessitatem et in l. quecunque eo. tit. et. in l. si decretum. C. de ser. reip. Et hoc in casu non differt haiusmodi prestatio consensus ab autoritate: quia hec solennitas exigitur ad substantiam actus secundum eundem Sizi. ibi quem etiam vide con. cxii. col. iii. multum abunde et con. ccxxii. col. i. Presens consultatio / inquantum dicit quod licentia etiam debet precedere actum / non subsequi / allegaIo. And. in. c. cum in veteri. supra de electio. Bal. in l. i. col. p. nul. C. qui admitti. Dixi in preceden. apo. vltra que dic / vbi consensus requiritur per modum licentie ad integrandam personam: tunc tacens nunquam habetur pro consentien. te / vnde nec dissimulatio sufficit vbi consensus et licentia requiritur. Calca in con. lvi. nu. xiiii. vbi dicit quod non sufficit ficta voluntas vel consensus in actu in quo requiritur praesentia propinquorum. Bald. in l. i. §. voluntatis. ff. sol. ma¬

¶ Uide Do. con. xxxii. col. iii. pro examinatione praedictorum Decium co. 53. in fi. superioribus / vbi firmat id quod diximus diconsensu per modum solemnitati secus si non requiritur per eum modum: sue sulum quando agitur de solo interesse: quia tunc ratificatio sequens satis operatur / vt ibi per eum et per nos in sequenti apostilla. Probus

¶ Consensus. Qui quando in aliquo actu requiritur: potest ex post facto interuenire patet de patrono beneficii. ea. cura. supra de iure patr. facit quod vbi actus non subsistit ratione deficientis consensus alicuius: tunc semper validatur actus per consensum superuenientem l. si autem plures et ibi Bar. ff. d. aqua pluuia. arcen. ar l. ratum. ff. de solutio. no. in l. si quis mihi bona. §. iussum. ff. de acquir. hered. Docto. in. c. cum consuetudinis. supra de consuetu. Istud firmat Pet. de ancha. con. cccxxxvii. in fine / de efficacia¬

¶ Quod intellige nisi consensus requiratur ad substantia actus: quia tunc requiritur quod interueniat tempore celebratiactus / vel saltem antequam diuertatur ad diuersos actus. Bal. in l. i. circa fi. C. qui admit. ad bo. pos. po. quia post nihil operaretur / tradit Io. de Ana. con. xxxii. col. ii. versi. preterea / vli tra alia dubia: firmat Decius in con. ccccciii. in fi superio. ribus / et late Alex. in con. cvi. quo ad presens / voli. i. ideo hic nil operatur ratihabitio: vt firmat Calca. late in con. lvx. in causa domine / vbi subdit quod sic non transfertur dominium cum contractus sit nullus vide que / dixi in precedenti apostu¬

¶ Et quo ad thema de consensu patroni attende ad ea que late tradit do. Stepha. Bertrandi con. cxcix. viso consulta tionis themate / parte. ii.

¶ Attende et secundo quod si consensus requiratur per statutum / debet intelligi de vero non de ficto: Pone: statutum dictat quod minor non possit rem alienare sine consensu et voluntate duorum consanguineorum: non sufficiet illos esse presentes et tacentes l. ii. §. voluntate / verbo videri / vbi Bald. Paul. de cast. Ioan. Imol. Roma. ff. solu. matri. Ratio quia statuta debent intelligi in casu vero non ficto. l. iii. § hec verba / vbi Bar. ff. de nego. gest. tangit Alex. in consilio. cxiiii. col. penul. visa scripturarum / volu. v. vbi subdit quod talis scientia et patientia non dicitur voluntas vel consensus / sed conscientia / vnde non comprehenditur sub statuto faciente mentionem de statuto. Probus

¶ Contractibus In quibus / (cursu. xxx. annorum) tollitur omne vicium omnisque defectus qui allegari potest / tradit Petr. de Ancha. consi. cxxxv. ex consiliis Alexan. in con. lxxix. nu. xiiii. circa primum / vol. il firmat Decius con. cccxxix. nu. v. pro defensione / et consi. cccxli. sub nu. xiii. viso puncto Uide Domi. consi. xlviii. presbiter Franciscus. Probus

¶ Cause cognitio. Dic quod intantum requiritur cause cognitio in intepositione decreti requisiti in aliquo contractur quod etiam si notarius in instrumento dicat decretum fuisse interpositum / et cum cause cognitione: propter hoc neprobatur cause cognitio: sed debet fieri aliud instrumenti separatim: loquens de cause cognitione / et de inuestigatione / et tractatu: et ita in indiuiduo quando agitur de alienatione rei ecclesiastice / quod debet fieri scriptura separata de tractatu / et de cause cognitione: que scriptura precedere debet de perse: voluit specul. in titu. de procura. in. §. i. col. xxii. versi. sed quid si solum / allegat l. cum hi §. pretor. ff. de transactio. et. l. in testamen. ff. de testa. tutel. et l. quamuis. ff. de reb. eo. qui sub tutel. vel cura. sunt / tenet etiam Paul. de constro consilio. xc. quod exorditur super eo quod queritur vt so statuto suprascripto / vbi multa singulariter arguenda ad partes hinc inde in hoc passu tradit prout et practicam decreti interponendi in alienatione rerum minoris et ecclesie / concludens hec omnino separatim fieri debere diuersis temporibus / et diuersis instrumentis: nec stari debet (secundum eum) assertioni notarii de cause cognitione in eodem contractu adhibita: nam secundum eundem non debet esse in potestate iudicis peruertere ordinem / nec est verissimile quod in tam breui tempore fuerit adhibita cause cognitio / cum iudex debeat de causis allegatis in quirere diligenter: vel saltem committere alicui / et cum iuramento qui se informet de omnibus / e referat tex. in legemagis puto. §. ne passim / et §. non tantum. ff de rebus eo. probatur in l. prima de prediis curiali. C. vbi habetur quod quando requiritur decretum in aliquo actu / debent allegari iuste cause / et etiam probari: tenet Paul. vbi. supra et in d. l. hiqui quod si fiat et interponatur sine cause cognitione reperi tur factus contractus contra iuris prohibitionem / et sic nulus probat text. nost. facit l. si libertus minorem. ff. de iur. patrona. vbi dicitur quod alienatio facta in fraudem legis ipso iure non valet: secus autem si in fraudem homiis: quia valet: sed rescinditur / rationem differentie sentit ibiBarto. quia ius magis habet potestatem annullandi / quam homo: et ex tali contractu nullo non potest transferri dominium / voluit Barto. in lege non dubium / versiculo vltima oppo. et col. fina. C. de legib. et in lege prima §. si vir / in fine. ff. de acquiren. possessio. Bald. in lege vnica. C. de suffras tangit pedem figendo Rapha. Cuma. consilio. clxv. Gaspar quondam Iacobi / circa medium / et consilio. cxc. col. ii. quod est vltimum in ordine et incipit filiusfa. et per consequens nec possessio ex eo tranffertur / casus videtur in l. iubemus. C de sacrosan. eccle. ibi sed possessionem ecclesiasticam ranquam nublo iure transcriptam in ipsius iure ac dominio permanere quam l. allegat Bart. in d. § si vir / nu. iii. Id comprobando in terminis. notris / dum dicit ex inutili contractu non transfertur possessio / quando persona est talis quae non potest perdere possessionem / vt pupillus et ecclesia / et post Bar. Pet. de anch. hic in. vi. no. idem tenet / addens posse dici quod antequam super dicta nullitate feratur sententia declaratoria / non est licitum propria autoritate rem occupare vt in simili dicit in. c. cum secundum infra de hereti. non valet ideo alle. gatio exceptionis praescriptionis quadragenarie quae sufficit contra ecclesiam. c. de quarta. supra de praescri. et. c. illud / eo. ti. et auten. quas actiones. C. de sacros. eccl. ratio quia possessio ciuilis (a. causat praescri.) semper remanet penes ecclesiam: ex quo non potuit transferri ex contractu nullo / et non potest procedere praescriptio sine possessione / vt in regu. iur infra. sine possessione. Bar. in l. denique / et l. nec vtile. ff. ex quib. cau. maior. Bar. et alii in. d. l. i. ff. de acquirem. pos. et in l. sicut in fine. C. de praescrip. xxx. anno.

¶ Pro his adduco quod voluit multum singilia Bar. in l. qui fun¬ dum. §. si tutor. in fi. ff. pro empto. quod vbicumque rector velua latus ecclesie alienat fundum vel aliquam rem illicite: non vide tur esse rector nec prelatus quo ad illam rem / et videtur tunc ecclesia vacare toto illo tempore prelati alienantis: eoque tinpore nunquam currit prescriptio / sed tantummodo incipit curra re tempore successoris: allegat glo. in. c. ii. supra de prescript. que dicit quod tempore prelati male alienantis non currit prescriptio. xvi. q. iii. si sacerdotes / potuisset allegare Io. Moin c. i. (t ibi dico supra de resti. inlintegr. in. fi. quia dicitur illo. tempore impedita agere dicit ibi Antho. quod firmat Hostien. et Bal. ibi in fine / dicens hanc communem fore / et de nec ecclesia est sub eodem prelato censetur iure minoris contra quem quadriennium ad petendum restitutionem in integrinon currit. C. de tempo. in integ. rest. peten l. si superuacuam et. C. de nouatio l. doli. §. diuersum.

¶ Pro comprobatione dicti Bar. vide Bal. in l. i. C. de bomater. in fine / et que dico in. c. i. in. ver. dignus / de reg. iur. Probus.

¶ Non astringunt. Nisi fuerint approbata ab ecclesia nota Rapha. Fulgo. con. vi. quidam emphiteota. Probus

¶ Contractu. Qui non a nomine expresso in eo debet iudicari: sed ab ipso effectu l. insulam. ff. de prescript. verbis l. sivno in princ. ff. loca. Bal. in l. ii. commodati. C. et in rub. C. de iure emphiteo. in fine Dec. con. cccv. nu. ii. iuridicam / et consilio. cccxii. nu. iii. licet hactenus.

¶ Et dic quod ex post facto potest prestari / et hec communio. dicit Maria. Sozi. con. xv. col. xiiii. visis / et Pet. de Ancha. con. cxxii. ex narratis. Probus.

¶ Ad vitam / Ut puta alimenta que per mortem terminantur l. cum hi. §. modus. ff. de transac. Dec. con. cccxi. in casu proposito / vbi concludit. Quia de equitate canonica filio Spirio alimenta debentur. c. cum haberet. supra de eo qui dux. vxor. in matr. vbi Panor. dicit / quod illa equitas etiam in foro seculari attenditur: ideo vsque ad quantitatem alimentorum pater potest filio Spurio relinquere Bart. in auten. ex conplexu. C. de incest. nup. igitur (iuncto dicto Ioan. Mo. hic) habemus multa concedi ad tempus que non admittuntur in perpetuum. Probus

¶ Nam sine causa. Adde Decium con. clxxxiiii. et pro tenulfacultate nea Paul. de cast. con. xxxiiii. Ego Paulus in. i. parte Maria. Sozi. con. xv. visis / et co. xxix. coi. iii. viso / vbi dicit col. pe. quod non valet consuetudo in contrarium. Probus.

¶ Utili. Lbed regulariter successor in beneficio non teneatum stare colono sui pdecessoris: seu ad obseruantiam locationis per seum facte no. glo. in ver. terminum / in. c. fi. supra ne praela. vices suas. quam scribem. ibi dicunt singularissimam et sic ponunt eam in superlati uo gradu / rationes ponit amplas Rota decisi. 232. si praelatus in nouis tangit Ang. et late co. 245. ver. v. videndum an successor.

¶ Et vt multa paucis absoluam ista quasi omnim opinio et snis communis videtur pro qua vide Iaso. in con. xciiii. qpro domino vol. i. tamen non procedit si talis locatio facta fuerit pro vtilitate ecclesie et pecunia inde recepta fuisset conuersa in vtilitatem eeclesie arg. c. i. supra de solutio. et. xii. q. ii. hoc huius placiti

¶ Et debet creditor siue locatarius hanc pecuniam probare versam in fauorem ecclesie vere / non autem per coiecturas not. Inno. in. c. i. supra de deposi. et Guil. de cuneo Ray. et Bar. in l. ciuitas. ff. si cer. pet. licet quidam dicant sufficere probare percoiecturas / puta quod tempore contractus et expeditionis pecuniec ecclesia indigebat l. fi. ff. de exercito.

¶ Sm dic quod illa lex debet intelligi in eo qui habuit mandatum recipiendi mutuum a personis non priuilegiatis: secus si a personis priuilegiatis / puta ab ecclesia vel ciuitate arg. l. iii. §. fi. ff. de in rem verso. ita tradit Ang. in. d. con. col. iii

¶ Pro intento vide que tradit Alex. con. clx. viso ac diligem. ter / vol. vi. et con. iiii. col. i. vol. iii. viso processu. dum dicit quod quo tiens contractus venditionis factus super re ecclesiastica velsuper re alicuius pii loci non valet / tunc ecclesia / vel pius locus non tenetur ad restitutionem precii si non apparet pacium esse puersum in eius vtilitatem no. gl. et doc. in autem. quae res. C. de sucrosa. eccl. Bal. et Saly. in l. iubemus. § sane eo. fi. doc. in. c. ad audientiam et in. c. si quis praesbyter. supra. isto ti. Bal. in l. si praedii. ii. C. de prediis minor.

¶ Ulterius dic quod hic Io. mo. vide tur pari ficare vtilitatem et necessitatem / quod dicitur comprobatum per et qua no. Ia s. in l. iuris gentium. § hodie tamen versi. vii. limita. ff. de nac. quod siue sit necessitas collegii siue vtilitas tantum: quod in lud quod maior pars facit: praeiudicat minori allegat facere. c. i. supra de his quae fiunt a maior. parte capi. et ita tenere Car. et Panor. in d. cap. cum omnes. supra de consti. secus si facit ex sola vo. luntate quia tunc maior pars non preiudicat minori glo. in verbo. constitutum in fi. in. d. c. cum omnes quam dicit sequi vbi Inno. hostien. et Io. And. reperio tamen quod Card. Panor. et Fely. ibi hoc non admittunt indistincte / quia si non redundet in damnum et dedecus ecclesiae valet: quod placet vt salua sit regula. Probus

¶ Sepe. Per que iura Petr. de Ancha. consi. 333. col. 2. andubia: dicit quod ille ad quem primo loco spectat defensio: si patitur agere sequentem / sibi preiudicat. Probus

¶ Defendendi. Ut quia habuit opinionem insignium doctorum prose: que iusta credendi causam affert not. Neapol. decisio. lxxxvii. in fine: magnum: quos vide pro intento tex. nostri. Probus.

EDictum prohibitorium. Contra quod faciens: dicitur esse in dolo. luxta regulam. Nam ille qui contrahit in casua lege prohibito: vt detur esse in dolo l. quemadmo. dum de agrico. et censit. libr. xi. C. c. que contra. viii. dist. regula est hoc libr. que contra ius fiunt de bent pro infectis haberi. Et sic talis venit puniendus: tum etiam ratione inobedientie: quia resistit legi et prohibitioni illius. c. ii. supra de maio. et obed. ex quo commodum ex ea reportare non debet. c. eum / qui de preben. hoc lib. l. auxilium. ff. de minor. c. tue. supra de procura. cum similibus: quod procedit etiam si in tali contractum interueniat iuramentum / cum non sit iustum contrahere contra legem superioris. ca. i. supra de his que fiunt a maio. parte capi. et in iuramento debent adesse comites tres: videlet vere tas / iudicium / et iustitia. cap. et si christus. supra de iureiur. capi. animaduertendum. xxii. quest. ii. Sed in tali iuramento non post sunt reperiri iudicium neque iustitia per rationem deductam / quod iustum non est contrahere contra legem superioris

¶ Item alia ratione / quia in iuramento semper dolus intelligitur exceptus. c. si vero et. c. cum contingat. supra de iureiur. autem. sacramenta. C. si aduers. vend. et c. ii. de pac. hoc lib. Probus

¶ Immobiles. Quarum possessio tollit presumptionem fuge / testatur Maria. Sozl. consi. cxx. col. ii. cum in presenti / vbi dicit quod qui nihil habet in loco: presumitur promptus ad fugam: que presumptio tollitur per possessionem immobilium.

¶ Idem dicas si parum cum idem sint et parificentur / testatur idem Maria. consilio. cviii. col. iii. in hac consultatione. Probus

¶ Et similia. Puta frumentum / pro quo Angel. in l. si procurator. ff. de procura. et quod no. glo. in l. procuratorem / in versi. desidiramus. C. de procura. per quam ipse Angel. vult quod tutor vendere potest omne frumentum / et fructus pupilli / etiam si essent tales qui vltra triennium seruari possent / etiam si vellent id facere ante confectum inuentarium: quia dicitur esse res in quibus dilatio est periculum ablatura¬

¶ Idem de alienatione pecunie: in qua (si fiat per prelatum vel ecclesiam) non requiritur solennitas decreti / tanquam ressit que seruando seruari non potest propter periculum: noglo. in verbo necessaria / in l. i. §. fuit quesitum. ff. ad trebel. quam singul. dicunt ibi Bart. et Alexan. et alibi in iure non reperitur quia est vnica secundum Bald. in l. si curatorem. C. de in integ. restit. minor. et est peregrina secundum eundem / in l. prima. in princi. ff de reb. eor. et singul. secundum Angel. in l. prima / colii. ff. solu. matri. ad hoc quod pecunia non est de rebus quo seruando seruari possunt

¶ Ex quo infertur quod potest alienari sine autoritate curatoris / et decreto iudicis. Ad idem facit quod not. Bar. post glo. ibi in l. interdum. ff. de condi. indebi. et in l. si ex legati. ff. de verbo. obliga. Bald. in d. l. si curatorem. Idem Bald. in l. etiam. C. de fide iusso. vbi dicit quod prelatus potest pecuniam mutuare seu alienare sine solennitate

¶ Ex quibus habeo / quod paritate rationis idem videtur dicendum in remissione vel transsatio ne actionis competentis ipsi ecclesie / ad fructus vel pecuniam: quia idem iudi¬ camus pro ipsa actione / prout iudicamus de ipso / ad quod dicitur dari actio / glo. et docto. in l. i. C. si aduers. transac. Cyet Bar. in l. potest pupillus. ff. de aucto. tuto. et in l. mouentium. ff. de ver. signifi. firmat Alex. con. xcii. col. ii. perspectis diligenter / volumi. vi.

¶ Ideo si contingat prelatum dare mandatum compromittendi: debet intelligi super istis et similibus: videlicet suprebus que alienari possunt sine solennitate et autoritate sufperioris: intelligitur enim quod prelatus senserit de compromisso valido ild est hec conditio filie mee. ff. de conditio. et demonstratio l. si quis locuples in fine. ff. de manu. testa. alias videretur mandare illicitum / si diceresus quod videatur mamda sse vt sine autoritate superioris et solennitate / possit compromittere super rebus ecclesie: super quibus non poterat transigi vel compromitti sine dicta solennitate

¶ In dubio autem non est presumendum mandatum comprehendere id quod esset illicitum l. si procurator. ff. de conditio. indebi l. pater. ff. que in fraud. credi. l. iii. §. si is pro quo ff. quod quisque iur. cum similibus. Probus.

¶ Usuario. Hinc Bal. in. c. cum. M. nu. xx. supra de constitu. quod prebendarius in fine sue vite efficitur vsuarius: et viuit tanquam dominus: sed moritur tanquam seruus / sola vita contemtus: vide que dixi in. c. nemo / versi. beneficiati enim. supra de electio. et in. c. finali. supra de offi. ordina. Sozi. con. xxxii. col. ii. versi. circa secundam. Ex his que superius: Et dictum Io. Mo. hic refert et sequitur Rota deci. ccxxxii. in fine / si prolatus / in nouis. Probus.

¶ Usum id est commoditatem rei / sic accipitur in l. si quis binos vbi glo. fina. in versi. vsus. ff. de vsufruc. et in l. si alii vbi glos. in versi. vsum eo. titu. videmus id in commodatario qui etiam dicitur habere vsum l. fina l. eum qui in princip. ff. commoda. Probm

¶ Generalis consuetudo. Maxime in hoc regno Gallio vt late per nos discussum est in. c. fi. supra de offi. ordina. proqua vide glo. in l. i. de anno. ciuilib. lib. xi. C. Probus Fructibus. Qui censentur de rebus que seruando seruari non possunt: presumptione non censentur triemnio polse conseruari: ideo in his maior et ecclesia (que minori equibaratur. c. primo et ibi dixi post Io. Mona. supra de resti. in integ.) sine aliqua solennitate vt maior disponere possunt glo. in l. i. C. si aduersus vsucapio. Io. Imola. post glo. reo. det in l. diuortio. §. interdum. ff. solu. matri. Latius comprobat Alex. con. xxxvii. nu. iii. consideratis his / vol. iiii. et con. xlix. col. ii. Mature ponderatis / vol. i. Probus

¶ Dominium. Ad cuius probationem vide que citat Maria. Sozi. con. lxxxix. col. v. in causa agitata / vbi discutit anprobetur per instrumentum locationis / cui in hoc adde de mi. Bar. de Chassa. con. x. et Decium con. ccccclxiiii. col. i. 5. Calca. con. lv. col. fi. in causa fosseti. Probus

¶ Non domini. Uideque diximus in. c. nemo in fine. supra de elec. Paul. de Castro consilio. cccxxxvii. col. fina. in prima. parte. Probus

¶ Specialiter. Alex. con. clxxxix. versi. iii. probatur viso statuto sub rubr. vol. vii. allegat Io. And. hic. in nouella / que rentem quomodo intelligatur licentia specialis: qui respondet quod intelligitur licentia specialis / id est expressa / sic sufficit generalis dummodo sit expressa: quod prosequere latius vt ibi per eum et per Neapolita. decisio. cxxii. si comes Probus

¶ Quam generalem. Etiam plus astringit singularis mentio quam specialis vt patet ex not. per Bar. in l. i. ff. de vulga. et in l. filius de donatio. refert Paul. de castro in consilio cccxvii. nu. iii. viso / in prima parte / et Sozi. con. clix. col. ii. i. presenti consultatione / vbi dicit / librum rationum debere esse compositum / taliter quod in eo ommnia singulariter inserantur: vt ex tali fundo / a tali colono tantum / tali anno / non autem debet in genere vel in summa poni / et hoc ideo vt possit veritas reperiri vel falsitas / allegat l. antepenul. ff. de condi. et demonstra. et qui aliter edit rationem: non videtur. edere quia intelligi non potest l. argentarius. §. edi. ff. de eden. pro hoc vide Petr. de Ancha. con. cccxvi. in col. ii. in causa que vertitur inter Iacobum. Probus

¶ Utilitas. Adde Paul. de cast. con. cccxxxvii. primo queritur in prima parte / Sozi. con. xv. visis predictis publicis instrumentis / Decium con. cclxxxii. col. iii. viso puncto vbi dicit quod communis opinio est / quod in alienatione rei ecclesie. duo copulatiue requiruntur / solennitas id est forma requisita et iusta causa alienandi. Probus:

¶ Non vult. Adde quod bic vt in sequenti apostilla dicemus Io. Mona. videtur inferre / Papam posse sibi legem imponere. quod videtur dissonum a mente cuiuslibet iurisperit saltem quin ab ea possit discedere prout aperte hic ostendam / et dixi in capitulo primo / supra de constitutio. contra. Ioannem Monach

¶ Ex quibus habemus itentum id non solum procedere in principe / verum equidem in quolibet priuato testante: cuius voluntas dicitur lex siue dispositio Ioan. Mo. in. c. si pro te. supra de rescri. vulgare est / disponat testator et erit lex in autende nup. §. disponat colla. iiii

¶ Ex quo infero quod si testator dicat Philippum Probum horedem instituo / et si contingat me mutare testamentum / ex nunc dono eidem Philippo Probo omnia bona mea / talie donatio tanquam facta in penam mutationis testamenti non valet: ista est doctrina Bar. in l. stipulatio hoc modo nu. ii ff. de ver. obliga. vbi inuehit contra Dy. dicens damno vnam opinionem Dy. quam aduocati habent pro canonizata. Bar. sequitur Alex. ibi post Angel. et con. xxv. col. ii. ver. Secumdo modo / viso testamento condito. in. iii. vol. allegat Bar. Bal. et Fulgo. in l. cum duobus. §. idem respondit el i per ilum tex. ff. pro socio Io. de imola in l. heredes palam. §. fi. ff. de testa. Petr. de Ancha. in fi. et Io. de imola. in rub. de testa. supra ratio potest esse / quia hec donatio videtur sub conditione reputata de iure impossibilis seu turpis merito vt tiat contractum donationis. l. impossibilis iuncta l. generaliter. et. d. l. stipulatio ista. ff. de ver. oblig. idem sentit Alex. con. lxxxxiii. nu. xvii. visa facti narratione / volu. ii

¶ Pro premissis habeo que citat Angel. con. lxvi. colum. fiComes Robertus vbi concludit / quod cum in laudo emologato dictum fuisset / quod altero premoriente sine liberis alte superstes succederet: tale laudum non valere quia direct includit votum captande mortis. Et quod est fortius ( dicit) quod etiam si illud laudum non referatur ad totum patramonium: sed ad quedam bona / clausula illa quod de dictis bonis testari non possit / non valet / quia impeditur libera testandi facultas: et est contra bonos mores: hanc late prosequitur et multis fundamentis comprobat Roma. con. clxxi. in princ. pro decisione consultationis / contra Dy. in. c. quod se mel de reg. iur. hoc lib. et Oldra. eius discipulum vt ibi ipse Roma. testatur con. cxiiii. factum est tale hanc dicit idem Roma. forem communem scribentium opinionem: quia si opinico. Dy. esset vera: tolleretur libera testandi facultas que ambulatoria esse debet vsque ad extremum vite exitum l. diui§. licet. ff. de iure codicil. l. iii. §. fina. ff. de adimen. lega l. si mihi et tibi. §. in legatis de lega. primo l. prima. C. de sacresanct. ecclesi.

¶ Nec est opus reuocatione in tali donatione quia in his que nulla sunt non cadit reuocatio. ff. de iniusto testa si nam et si sub conditione versi. post defectum et l. ii. in fine ff. de capi. diminu.

¶ Publici eiim iuris est testamenti factio l. testamenti factio ff. de testa. et l. testandi. C. eo¬

¶ Igitur consequens est vt priuata conuentione tolli non po. sit l. ius publicum. ff de pac. cum similibus

¶ Urget in proposito / quia quecunque conuentio a iure communi remota: inutilis esse censetur l. iuris gentium. §. gene. neraliter. ff de pac. Sed conuentio per quam inducitur vltimen voluntatis immutabilitas: a iure communi est remota d. l. i C. de sacrosan. eccle. et. d. §. in legatis et apud nos in. c. cum marthe. supra de celebra. missa.

¶ Et licet Ang. vbi. supra velit extendere hanc opinionem ad donationem certorum bonorum / tamen contrariam reperio tenere scriben. videlicet Alex. et Roma. in. d. l. stipulatio hoc modo quia in tali non dicitur auferri libera testandi facultas pro cuius comprobatione habes tex. in l. cum ita legatum. ff. de condi. et demonstra. vbi dicitur quod libertas matrimo. nii non impeditur ex eo quod viro particulari prohibita sit nubere / quia omnibus aliis nubere potest / late comprobat glo. pragma. in ti. de elec. in. §. ad tollendum in ver. libere. Et in his residet modernus Philippus Decius cansilio. ccxciii. viso testamento

¶ Et sic per hec habeo comprobatum quod testator non post sibifacere legem a qua non possit discedere / et in hoc habet potestatem quam generaliter habet princeps / et hoc fauore vltime voluntatis: quia nihil nagis debetur hominibus. d. l. i. C. de sacro sanct. eccle. Probus.

¶ Sibi imponere. Hic Io. mo. videtur innuere quod papa ponsit sibi legem imponere: quod fatetur etiam in c. i. supra de constitet hoc per verba derogatoria / quod non placet: vt ibi diximus quia imo non potest: a qua non liceat discedere vtcunque per seum procedatur: et in hoc Ioan. mo. defecit in salutari suo.

¶ Non tamenvtar verbis quibus vsus est Bal. contra Bar. videlicet Bar. errauit et eius rationes sunt phantastice: re¬ fert Paul. de castro discipulus ipsius Bal. con. xix. nu. iii dubia: in quibus in prima parte: quem pro intento videas concclxi. nu. iiii. venerabilis vir in. d. prima parte

¶ Contra Io. mo. habes citatum a Dec. con. ccxxix. in prim stante constitutione conciliali / vbi inter alia pro intento adducit Paul. de castro in l. i. in prin. ff. de constitu. princ. et in l. i. in prim. ff. ad leg. falcid. vbi concludit quod statuentes non possunt facere statutum quod ab eis tolli vel suspendi non possit. Sulficit enim quod constet de voluntate facientis Bald. in l. i. ver. vnde hic quero. ff. de leg. quod verum quando statutum auxconstitutio simpliciter prohibet no amnullando actum in contra rium factum / secus si apponat decretum irritans: quia tunc factum in contrarium non valt / nisi expresse et spec ialiter tali constitutioni (decretum habenti) derogetur: ita firmat et concludit optimis fundamentis Decius in d. consi. ccxxix. subdens quod tale decretum inducit formam. Bal. in l. i. ff. d. liber. et posthu. Et forma in dubio videtur substantialis Bal. in l. comparationes. in iii. oppo. C. de fide instru.

¶ Contra Io. mo. tenet Do. Stepha. Bertram. carpen. Comitatus venaissini prope Aunionem / in con. ccxcii. nu. vii. vt sis copiis / parte. iii. dum dicit quod papa / nec alii principes s bi legem imponunt: a qua discedere non possint: sunt enim suarum legum domini. Probus.

¶ Modicum. De modico vide glo. notab. in. c. si propone. te. supra de rescrip. rotam in nouis decisio. cccxxxii. si praelatus. hipoly. de marsi. con. lxxi. propter angustiam temporis

¶ Et dic modicum magnum / vel paruum secundum qualitatem persone intelligi l. sed et si susceperit. ff. de iudic. et ibi. glo. in ver. modica Neapol. Decisio. cccv. nu. vi. in causa: Doci. con. cclxxxix. in fine non est parui ponderis / ad idem Oldra. con. clix. col. fi. ex praesenti themate / dum dicit quod magnum et paruimconsiderantur respectu personarum vt in Auten. de non permutan aut alie. reb. eccle. §. sinimus igitur imperio. Et consueuinot. in Auten. nisi breues. C. de senten. et interlo. omnium iudic. vide Decium con. cccxlii. ver. ii. contra dictas quod ex orditur in causa partus / ibi quod tractatur de modico attent. qualitate personarum iuxta d. glo. in verbo modica. no. Alber. in l. in bonefidei col. fi. C. de reb. cre. ad idem facit quod no. Bal. in l. edem. in. iii. col. ver. Sed nunquid quod vno nummo. C. l. cati. Quod pro vno nummo non soluto: vassalus et emphiteo. ta cadunt a re / eo quia in eo repesetatur honor domini: subdens quod ea que sunt parue quantitatis quandoque sunt magne considerationis / eo quia sunt magne qualitatis. Et secundum hec habeo intelligere ea que tradit Maria. Sozi. con. cxii. col. vi. versi. succedit nunc quod exorditur / multum habunde / quod quande alicui datur facultas donandi qui alias donare non poterat hec facultas restringitur ad modicum: videlicet secundum quo litatem persone quia quod est modicum non habetur multum in consideratione / prout plene no. Alex. con. clxxxvi. vol. vii. quemvide pro his que principaliter diximus in consilio. cxxvii. numero. iii. viso instrumento / vol. v.

¶ Pro intento nostro attende que in proposito citat Car. consilio. xcv. B. abbas col. ii. quod tempus nouem annorum dcitur modicum: probatur sic / quia longum tempus dicitur. decem annorum tantum. C. de prescript. long. tempo. in ribro et in l. i. Archidia. in. c. alienationes. xii. q. ii. Bar. in l. i. § quod ait. ff. de superficiebi¬

¶ Et in hoc quod dicitur fore arbitrio iudicis l. continuus. ff. de ver. obliga. verum est / quando iura statuunt simpliciter sic intelligas iura per Io. Mo. hic allegata.

¶ Sed si iura statuunt de tempore cum aliqua adiectione considerari debet significatum illius adiecti / quia tales adiectiones significatum terminorum quibus adiiciuntur qualificant / de lega. primo l. si seruus plurium. §. fina¬

¶ Et iura disponent ia quod prelatus possit locare / non dicumt simpliciter quod possit locare ad tempus / sed quod potest ad tempus modicum / non autem ad longum: et in iure nom. ne longi temporis / intelligitur de decennio.

¶ Item de modico non est curandum seu non est facienda vis: glos. in l. scio. ff. de in integ. rest. et in l. in rebus. §. post sunt. ff. commoda. hinc Alex. in consilio. xxv. in fine / viso in strumento / volu. ii. quod non dicitur transgressor mandati limitati tempore. si in modico tempore transgreditur l. furti. ff. de in litem iuran. c. primo. de arbitr. hoc lib. Istud firmatur et moderatur per Neapol. decisio. lxxxiii. emptor cum iusdam / quos vide ad comprobationem huius dicti de modico non est curandum in decisione. ccxxix. in fine Comes. Probus

¶ Non modicam. Dic vltra praemissa quod tristus dicitur modicum vt perSozi. con. xxxii. col. ii. ex his que superius in facto / vbi vi detur concludere quod intelligatur de decennio. Et Alexan. in proposito dicit modicum / quod constat ex quinquemnio consiclx. viso ac diligen. in prim. vol. vi. vbi subdit / quod aliqui dicunt intelligi debere de biennio.

¶ Alii iuxta regulam quod illud quod non est a iure limitatum relinquitur arbitrio boni viri l. i. in fine. ff. de iure delib. c. fi. supra de transactio. Iason in con. lxxiii. in fine vol. iii. quod stain iudicis arbitrio rota Decisio. ccxxxii. in princi. Si prelatus in nouis: et in hoc conueniunt ipsi do. cum Ioan. mona. hic. Probus.

¶ Post duos menses. Etiam ante lapsum duorum mensium si constitutio est nota alicui quia a tempore noticie obligat ipsa constitutio / etiam non publicata / nec in scriptis redacta probat glo. hic in ver. hactenus late firmat Do. meus in rub. de consti. nu. xlvii. Probus

¶ A tempore. Uide quae in regqulis cancellarie notat Do. in con. xcii. col. ii. in causa canonicatus. Probus.

¶ Exigit. Id procedere dic etiam si stipulatio in his interuenerit / per regulam quod stipulatio adiecta super aliquo contractu sortitur naturam contractus super quo apponitur / casus est in l. stipulatio. ff de vsur. et in l. id quod. ff. de consti. pecu. et in l. i. §. si quis sub conditione. ff. vt lega. no. cauea. fir mat Sozl. con. cxcix. col. ii. ver. pro solutione / in causa facta qui subdit ibi col. iii. quia ex quo principalis promissio non obligat precise: sed debitor soluendo rem cum interesse liberetur / eandem naturam et easdem conditiones recipit garentigia / quia regulatur secundum naturam contractus super quo apponitur prout no. declarant Cy. Bal. et Saly. in l. contractibus. ff. de non nu. pecu. Bal. in l. si absentis. C. si cer. peta. allegat tex. quem dicit singul. in l. fina. ff de constitutio. pecunia. Probus

¶ Accipiunt. Etiam verba contrahentium interpretationem recipiunt et declarationem secundum iuris communis et statutorum dispositionem: ita vt cum ipsa. iuris communis et statutorum dispositione in telligantur conformari: no. in l. i. et in l. iurisiurandi et ibi proBarto. ff. de oper. liber. et per Baldum in l. liberti liberteque. C. de oper. liber. Similiter verba contrahentium recipiunt interpretationem secundum consuetudinem loci: traditur in il. fina. C. de fideiussor. et l. si prius. §. recte. ff. de aqua pluuia arcenda et l. quod si nolit. §. quasi assidue. ff. de edil. edict. et in l. si fundus. §. in commissoria et ibi glo. ff. de lege commisso tradit Maria. Sozi. con. xix. col. ii. pro decisione.

¶ Et dic conuentione contractus legem accipere: si conuentio fuit licita glo. in d. §. si conuenerit: secus si illicita l. fiff. de suis et legi. firmat Card. con. 83. nu. iii. reuerendissimus.

¶ Et etiam quando conuentio non est contra naturan contractus alias secus l. cum precario. ff. de preca. et. c. finaeo. titu. vbi Panor. et Garba. vide Decium con. 488 in causa / vbi dicit regulam non procedere quando conuentio est contra publicam vtilitatem: vel contra bonos mores.

¶ Pro dicto Io. mo. vide Neapol. decisio. xci. nu. xiiii. iterum vbi ponunt multos casus in quibus partium conuentio operatur.

¶ Ulterius subde quod voluit Paul. de castro con. cccxl. nu. iiii. praemissis allegationibus in prima parte quod cum duo copulatiue mandantur / quorum vnum per se sufficiens est tunc sufficit tantum vnum existere no. in. c. ii. supra de rescrip. et in. c. ex hibita in glo. fi. supra de iudic. et in. c. cum sandudum. supra de praeben. quod verum in rescriptis que interpretantur secundum ius commune: vt ibi per eum. Sed in contractibus et vltimis voluntatibus requiritur concursus vtriusque: cum ex voluntate contrahentium / et ex voluntate testatoris vim capiant l. si quis ita. ff de verb. oblig. et. l. si heredi plures. ff. de hered instit.

¶ Istud etiam procedit in principe quando agitur etiam per modum legis vel priuilegii que ex conuentione ipsius fiunt cum non subditis l. cesar. ff. de publica. et vectigal. Quia tunc lex ipsa vel priuilegium non potest in dispendium non subditi reuocari l. i. ff. de decre. ab ordi. faciem. In noc. in. c. in nostra supra de iniur. et dam. dato.

¶ Intentum Io. mo. comprobat Decius con. ccxcviii. col. i. v. so testamento / vbi infert / quod ideo in contractibus semper inspicitur quod actum est l. semper in stipulationibus. ff. de reg. iur l. celsus. § si fundus. ff. de contrah. emptio. l. in conuentio. nibus. ff. de ver. obli l. fi. C. que res pig. oblig. poss. et in l. in prmittendo in princi. ff. de iure dotium: vide Maria. Sozi. consil. lxxxvii. in presenti.

¶ Et dic thema nostrum facere ad id de quo sepe queritur Si procurator contrahat / an obligetur vel dominus ex illo comtractu / dic quod si constat quod procurator voluit solum dominum obligare / solus dominus obligatur. Si quod se solum / ipse tantitenetur. Si quod vtrunque: ambo sunt obligati: quia contractus ex couentione legem accipiunt l. legem. C. de pact. et l. contra. ctus. ff de reg. iur. ita concludit Bar. in l. procurator qui. pro¬ euictione. ff. de procura. quem ibi alii sequuntur idem gloBar. Angel. et Alii in l. si pupilli. §. i. ff. de nego. gest.

¶ Casus autem in quibus procurator non obligatur / multi reperiuntur: inter quos dic / quando contrahit procuratorio nomine et nihil procuratori acquiritur: tunc solus dominus tenetur et non procurator finito officio: ita procedit tex. in l. fina. ff. de instito. pra. quem tex. iia concludunt Bar. Bal. et communiter alii in. d. l. procurator Bal. et Saly. in l. ei qui. C. quodcum eo et Ange. post alios in. d. l. si pupilli. § i. de nego. gest. et hic est proximus. casus.

¶ Secundus casus quando contractus gestus est domin contemplatione: quia tunc tenetur solus dominus et non procurator / casus videtur in. d. l. si. pupilli. §. i. in ver. tui contemplatione ita tenet ibi glo. quam ibi sequitur ipse Angel. quod euidem ter apparet ibi quia si ibi ad vtilitatem domini non fuisset mutuum factum / et eius contemplatione: daretur certi conditio ex mutuo iuxta l. certi conditio. in princ. ff. si cer. peta. Sed quia mutuans fecit hoc domini contemplatione / et ad sui vtilitatem et hoc fuit principale intentum quod debet considerari l. si quis nec causam. ff. si cer. peta. idcirco datur actio nego. gestorum

¶ Tertius casus quando procurator mutuo rem accipiisimpliciter procuratorio nomine / et sic inaliis contractibus que re contrahuntur: nam tunc dominium acquiritur domino et procuratori nil queritur l. i. C. per quas persor nobis acqui. et est casus. d. l. si pupilli. § i. quem ita intelligunt Bar. Bal. et Ang. ibi Bal. et Saly. in d. l. et qui.

¶ Quartus casus est quando procurator aliquid simplicium confitetur / nec ad aliquid se obligat. Nam tunc solus dominus tenetur et non procurator: ita potest intelligi tex. in l. fi. na. ff. de instito. vt ibi per Banr¬

¶ Quintus casus quando explicatur actus qui soli domino conuenit et non procuratori prout est in iudiciis in quibus solus dominus representatur: et tunc solus dominus tenetur l. plautius. ff. de procura. ita concludunt Bal. Angel. in. d. l. procurator et in d. §. i. Nam ex quo actus non cadit in procuratore / non potest dici procuratorem obligari: idem est dicendum quando actus respicere potest vtrunque / scilicet dominum et procuratorem et ipse contrahit procuratorio nomine obligatur solus dominus iuxta not. per glos. in l. quecun¬. que de procurato. ff. probatur in dict. l. finali: firmat Ang. in dicta l. procurator

¶ Reperio equidem casus in quibus ipse procurator tenetur. Primus quando nomine procuratorio contrahit / et ad obseruantiam se obligat proprio nomine: nam tunc tenetur. tum videatur fidem suam astrinxisse / ita potest intelligi. d. l. procurator secundum Iacobum de arena Iaco. Butriga. et Ang. ibi pro quo vide que citant Bar. et Bal. ac communiter doc. in simili in l. cum quid. ff. si cer. peta

¶ Secundus casus est quando procuratoris contempla. tione contractus est celebratus: secundum glo. Bal. et doc. in. d. l. si pupilli. §. i. ad idem tex. in l. liberto. §. inter negotis ff. de nego. gest. tex. etiam et ibi Cy. et alii in. d. l. ei qui: idem quando contemplatione vtriusque secundum mentem gloi. et doct. in. d. §. primo.

¶ Tertius casus quando expresse fidem suam astrinxit / quo casu etiam tenetur finito officio suo. d. l. procurator et est conmunis secundum Angel. ibi.

¶ Quartus casus quando fecit se procuratorem in eo in quo non erat quia tunc ipse tenetur cum videatur fidem suam astringere secundum glo. et Bar. quem communiteralii ibi sequuntur in. d. l. procurator.

¶ Quintus casus quando nulla officii fit mentio et contrahit / tunc distinguitur / aut super re domini / et videtur contrahere nomine domini / et sic solum dominum obligare: se cus si super negotio ad se pertiuente / quia tunc se solum / vel ad vtrunque quo casu etiam dominum videtur voluisse obligare: testantur Bal. Bar. et Angel. et alii in d. l. procura. tor idem Bar. et Angel. in dicta l. si pupilli. §. primo.

¶ Sextus casus quando procurator obligauit se / suos horedes / et bona: nam ex quo heredum mentionem facit excedit notissimos terminos officii l. cuius bonis. §. primo. ff. de cura. furio. Ita concludunt Iaco. de arena / Bal. et Sasy. in. d. l. ei qui. C. quod cum eo.

¶ Septimus casus quando procurator procuratorio nomine actum gerit / qui conuenit soli procuratori et ipsum tamtum respicit: nam tunc videtur fidem suam astrinxisse prout promissio rati / et iudicatum solui / et sic procurator tenetur l. si procurator meus. §. fina. et l. sed et he §. pretor. ff. de procura. secundum Bal. in. d. l. procurator / et est de mentaBar. ibi dum vult quod teneatur quando fecit se procura torem vel promisit de rato procurator idem Angel. in dicto. §. primo.

¶ Octauus casus quando ex contractu gesto per procuratorem procuratorio nominc aliquid procuratori acquiritur / puta actio directa / vel precium rei vendite ab eo / quia tunc ipse de euictione obligatus / et censetur fidem suam. astrinxisse: casus est in l. seruum titii. ff. manda. secundum quod intelligunt illum tex. Bar. et alii doct. in d. l. procur. tor: ad idem lex solutum. § pro libera. ff de pigno. actio. per quem declaratur. d. l. procuratur. secundum Barto. ibi: idem tenent Bar. et Saly. in d. l. ei qui et Paul. de castro in. d. l. fi. ff. de instite¬

¶ Nonus et nota. casus / quando mutuans pecuniam procurat ri non solum numerauit / per quam numerationem domin obligatur: secd vltra procedit stipulando a procuratore procuratorio nomine: quia tunc obligatur procurator: ita vide tur notabiliter probare tex. in. d. §. i. ii. No. quem ita ibi in telligit Angel. inducendo eundem dupliciter. Primo dum dicit a procuratore tuo stipulatus fuero: quia non diceret quis stipulatus a procuratore tuo / nisi procuratorio nomine stipulatus esset l. si ex re et ibi Ang. ff de procura. tamen dicitur quod procurator obligatur.

¶ Secundo quia dicitur quod talis stipulatio post numerationem fuit ex abundanti cautela apposita: per quod darintelligi quod mutuans non stetit contentus quod dominus esse obligatus / sed voluit etiam procuratorem obligatum: licet contraheret procuratorio nomine probus