Table of Contents
Glossa aurea super Sexto
Liber 1
Titulus 1 : De summa trinitate et fide catholica
Titulus 2 : De constitutionibus
Titulus 5 : De postulatione praelatorum
Titulus 6 : De electione et electi potestate
Titulus 8 : De supplenda negligentia praelatorum
Titulus 9 : De temporibus ordinationum et qualitate ordinandorum
Titulus 10 : De aetate et qualitate et ordine praeficiendorum
Titulus 11 : De filiis presbyterorum et aliis illegitime natis
Titulus 13 : De officio vicarii
Titulus 14 : De officio et potestate iudicis delegati
Titulus 15 : De officio legati
Titulus 16 : De officio ordinarii
Titulus 17 : De maioritate et obedientia
Titulus 19 : De procuratoribus
Titulus 20 : De iis, quae vi metusve causa fiunt
Titulus 21 : De restitutione in integrum
Liber 2
Titulus 2 : De foro competenti
Titulus 3 : De litis contestatione
Titulus 4 : De iuramento calumniae
Titulus 5 : De restitutione spoliatorum
Titulus 6 : De dolo et contumacia
Titulus 7 : De eo, qui mittitur in possessionem causa rei servandae
Titulus 8 : Ut lite pendente nihil innovetur
Titulus 10 : De testibus et attestationibus
Titulus 13 : De praescriptionibus
Titulus 14 : De sententia et re iudicata
Titulus 15 : De appellationibus
Liber 3
Titulus 1 : De vita et honestate clericorum
Titulus 2 : De clericis non residentibus in ecclesia vel praebenda
Titulus 3 : De clericis non residentibus in ecclesia vel praebenda
Titulus 4 : De praebendis et dignitatibus
Titulus 5 : De clerico aegrotante vel debilitato
Titulus 6 : De institutionibus
Titulus 7 : De concessione praebendae et ecclesiae non vacantis
Titulus 8 : Ne sede vacante aliquid innovetur
Titulus 9 : De rebus ecclesiae non alienandis
Titulus 10 : De rerum permutatione
Titulus 11 : De testamentis et ultimis voluntatibus
Titulus 13 : De decimis, primitiis et oblationibus
Titulus 14 : De regularibus et transeuntibus ad religionem
Titulus 15 : De voto et voti redemptione
Titulus 16 : De statu regularium
Titulus 17 : De religiosis domibus
Titulus 18 : De capellis monachorum
Titulus 19 : De iure patronatus
Titulus 20 : De censibus, exactionibus et procurationibus
Titulus 22 : De reliquiis et veneratione sanctorum
Titulus 23 : De immunitate ecclesiarum, Coemeteriorum et aliorum locorum religiosorum
Titulus 24 : De clerici vel monachi saecularibus negotiis se immisceant
Liber 4
Titulus 1 : De sponsalibus et matrimoniis
Titulus 2 : De desponsatione impuberum
Titulus 3 : De cognatione spirituali
Liber 5
Titulus 1 : De accusationibus, inquisitionibus et denunciationibus
Titulus 6 : De excessibus praelatorum et subditorum
Titulus 8 : De iniuriis et damno dato
Titulus 10 : De poenitentiis et remissionibus
Titulus 11 : De sententia excommunicationis, suspensionis et interdicti
Titulus 1
Rubrica
"HIc incipit." Io. crotus in repeti. c. primi infra. de constitu. in prium. voluit aggredi. q. An rubrice huius libri sexti sint continuande / tamen sub silentio preteriit quia ex huiusmodi in uestigationibus nullus fructus percipi potest / ideo hec que citat Io. mo. hic tibi sufficiant. Et dicit hic Ioh. andin glo. Rubri. quod non placet vt rubrice huius libri continuentur: hinc est quod illas Archi. non continuat Probus.
¶ "Leges legum" Albertus brunus con. i. col. vi. dicit quod est lex contractus / et lex legis: de prima non disponit vt de secunda quia illius potestas est in pectore suo l. qui fundus de omni agro deserto lib. xi. C.
¶ Et in proposito subdit quod licet imperator non possit vassalos deuestire. c. i. de natu. feudi: potest tamen feudum ponere sub quadam regula iusticie et equitatis. que presumitur et hoc posse inest a natiuitate cuiuscunque feudi: quia imperator semper excipitur. Nec legem sibi imponere videtur. c. i. In fine: deprohibi. feudi alie. per freder.
¶ Et quod dicimus de imperatore idem dic de rege gallie quia non minorem habet. authoritatem in suo regno que ipse imperator in imperioBal. in l. exemplo. col. fi. C. de probatio. Decius Con. ccccxc. Nu. x. quando ex facto vide que tradit do. Ioh. Igneus in sua dispu. An rex francie recognoscat superiore / vnum autem dicit Bonifa. de vital. in prohe. cle. Quia appellatione regis simpliciter facta debet intelligi de rege Francie per excellentiam: hoc tamen vt subdit per anglicos nec per alias prouincias approbatur. tamen apostila. ad eum dicit quod qua iurat fidelitatem excipere videtur imperatorem et regem Francie qui super omnes reges est et qui ad eius subdit tos est tanquam quidam corporalis deus. Bal. in. c. vnico. §. fi. de prohibi. feu. alie. per frede. merito dicitur per eundem Bal. con. 218. col. ii. petita venia / parte tertia. Quia de persona regis Francie nil aliud dici potest nisi quod dicitur de polo antartico qui non est nostri hemispherii princeps / Dictus est etiam christianissimus rex / quod Martini lutherasini deferrati sequaces regnicole achartis sedis apostolice abradi satagunt eorum infecta heresis secta. Probus
¶ "Ut sunt rescripta". diffinitioni huic assentit Bal. In. l. ii. C. de diuer. res. Panor. In rubri. de res. in. c. primo Nu. 26 de constitu. et in. c. olim in fine de verbo. significa. Bal. in l. fi. Nu. 6 de constitu. prin. decius in. d. rubri. de resc. nu. i.
¶ Alio mon potest dici rescriptum videlicet quando princeps concedit aliquid contra dispositionem iuris commuuis circa modum procedendi vt celerius reddatur ius. Ut siconcedat quod procedatur summarie / simpliciter / et de plano. vel quod procedatur appellatione remota: ita dicit do. et preceptor meus do. de ripa. ii. lib. interpreta. in. d. rubrica. de res. Nu. 23. quod dixit probari per. c. i. iuncta rubrica. supra de res. facit quod in simili notat Panor. in. c. relatum Nu. 7. supra ne cler. vel mo. vbi dicit quod quando disponitur aliquid in finem alterius: si illud in cuius finem sic statutum non violatur. non peccat quis contraueniendo subsistente aliqua causa legitima: faciunt ad propositum notata per fely. In. c. quando contra col. v. nu. xi. de proba. vbi dicit quod dolus et temeritas non ligant hominem simplicem contrauenientem sine dolo vel presumptione: quia cessat respectus quem lex conside rauit: vide cal. in con. iiii. in ti. de senten. excommunica. vbi late consuluit quod non faciens in contemptum non incurrit penam legis: que vtitur verbis denotantibus dolum.
¶ Sub aliis autem verbis Petrus de Ancha. in. c. olim Nu. 14. de priuilegiis / aliter sentit quid sit rescriptum. dicens quod rescriptum est bona actio secundum ius quod conceditur ad iuris obseruantiam vt impetranti fiat iusticia. Et hec rescripta non valent contra ius elicita. xxv. q. ii. c. rescripta vbi glo. dicit verum de enormi lesione secus. de modica: Et ista sunt stricte interpretanda cum detrahatur iurisdictioni ordinarie merito sancitum est iuribus gallicanis non habere locum in hoc regno rescripta in forma. conquestus: prout dico in. c. cum in multis infra de rescrip.
¶ Prefatus vero Dominus meus vbi. supra nu. x. voluit dicere rescriptum fore ius bis seu iterum scriptum: quod sit ius scripti tenet Pa. in rub. supra de consuetudine in primum. Et quod si bis seu. pluries scriptum probatur ex syllaba re. que denotat multiplicationem secundum Bar. in rubri. ff. solu matrimo.
¶ Et ista est ratio quare rescriptum recipiat easdem interpretationes quas ius commune recipit Domi. in. c. licet canon. §. fi. versi. nota bene: de elec. i. Philippus corneus con. ci. col. iii. Ex quo resultat quod rescripta sunt modici praeiudici dicit Bar. in l. i. C. de diuer. res. vbi citat / quod per ea ius non aufertur sed differtur / et sic veniunt stricte interpretanda l. eleganter. §. quid ergo. ff. de conditio. indebi. quod procedit etiam in beneficialibus rescriptis / quia ambitiosa: Inno. in. c. cum olim. supra de prebendis tex. in. c. quamuis: eo. hoc libro tamen strictius interpretantur rescripta ad lites quam ad beneficia. Fely. c. causamque. de res. versi. quarta declaratio: nu. viii.
¶ Attede praeterea ad vnum in hoc principali proposito: quod voluit Cal. in ti. de res. con. v. quod vbi iurisditio non conceditur non dicitur proprie rescriptum sed mandatum vt quando fit excitatio ad obseruantiam iuris communis l. rescripta. C. de precibus impera. offe
¶ Ubi vero iurisdictio datur rescriptum appellatur quod crederem sumendo proprie et stricte: secus large quia tunc continentur appellatione rescriptorum / beneficia principum et priuilegia vt patet in titulis de res. vbique.
¶ Reliquum. in diffinitione huiusmodi resultat secundum mentem Goffre. in summa in ti. de res. in principio videlicet quod rescriptum est mandatum principis faciens ius non ganerale sed speciale in negociis / et inter personas quibus et inter quas est promulgatum l. ii. C. de legi. siue tribuat ius siue exercitium iurisdictionis competentis alicui: vide que in proposito citat Albert. bru. con. i. col. vi. quod rescriptum appellatur lex specialis. no. in l. i. ff. de constitu. prin. et insti. de iur. natu. gen. et ciuili. Nam quod principi placuit legis habet vigorem etiam si in vnam tantum personam interloquatur. vel disponat. Probus
¶ Pontio: de hoc pontio videtur recordari vlpianus iurisconsul. in l. si cui. §. cum sacrilegium. ff. de accu. ibi. pontiproconsuli cum esset proconsul in Hierusalem / refert Iosephas in fi. de bello iudaico. De ipso pilato meminit glo. in l. decurionum. C. de pe. vbi dicit quod malefecit ad clamoron populi condemnasse christum: vide de Lira in glo. ordinaria Mathei. xxvii. vbi dicit quod erat proprium nomen et non pilatus / quod patet ex duobus: primo quia postponitur cognomen et non preponitur proprio nomini saltem de cursum conmuni. secundo quia hoc nomen satis est commune in burgundia vnde. ille pilatus erat oriundus. Erat enim ex natione lugdunensi vt dicit magister in historiis / et Iosephus libro antiquitatum. Probus
¶ Omnipotentem. pro hoc verbo vide que notat latissimen maria. Sozi. con. cii. in presenti consultatione. col. i. Probus
¶ Sanctam ecclesiam / merito dicitur per Bal. in. c. que in ecclesiarum. col. fi. supra de constitu. quod ecclesia est nobilitatis et predicitie speculum. Et per hec verba vnam sanctam marti. lauden. in ti. de principl. arti. lxviii. dicit quod de iure duo apostolici vel duo cesares id est imperatores de iure esse non possunt eodem tempore. glo. vii. q. i. in. c. non autem quia offenderetur hec regula. et in vnam sanctam. vlterius adde: quod ecclesia alibi appellatur catholica videlicet in. c. fundamenta infra de elec. et. c. quamuis. xxi. d. et. i. q. i. c. Extra catholicam. et dicitur catholica id est vniuersalis: et hoc ideo quia per vniuersum mundum est constituta. Archi. in. di. c. fundamenta: in prin. vbi dicit quod quandoque ecclesia dicitur collectio sanctorum. xxvii. q. i. nuptiarum. xxxii. q. iiii. recurrat in fi. vide Balin Marga. in verbo: mortuus: in fi. et car. in cle. i. col. i. de summa tri. vbi appellat matrem filiam / caput dominam cardineum. vide domi. et Prepo. in. c. catholica. xi. di. et. Io. mo. in. c. hoc consultissimo. Derebus eccle. non alie. Et in quamtum hic dicit.
Capitulum 1
HAbitus. cuius susceptio vel proressio non efficit monachum gallum gallinaceum qui generare non potest. not. Guil. in. c. si abbatem col. i. infra. de elec. refert Aureolus in addi. ad eum in. c. i. de sta. regul. hoc lib. Et sic infert quod icet mortuus sit inundo: non tamen amisit potestatem liberos fabricandi: et in eo remanet verus. gallus qui generare potest: vide que de habitu huiusmodi dicit car. consilio. xvii. col. ii. circa primum quod monachus non habet dominium / vestis quam portat seu cuculle glo. est in. c. non dicatis. xii. q. i. Et sic pannos quos portat in dorso non dicitur habere: quo ad hoc vt possit de eis disponere: cum monachi equiparentur seruis: intellige de professis professione valida non de inualida quae tantum fit de facto: quia hec non ligat nec quem facit monachum. c. vnico. §. confirmatos / de religio. domibus hoc lib. not. domi. in con. cxvi. col. fi pro declaratione. Probus.
¶ Non facit monachum Adde. c. porrectum eo. ti. de staturegul. et glo. signatos / In. c. tuarum. supra de priuil. vbi Panor. notat ex ea quod vbicunque constat de animo differentis habitum quod non intendit profiteri tunc delatio habitus quamtumcunque temporis non inducit professionem. idem Archi. in c. quidem nu. 9. xxvii. di. vt forte quia interuenit protestatiode quo vide in additio. ad Panor. in. d. c. ex parte. Ad idem glo. in. c. meminimus. supra qui cler. vel vo. glo. in. c. sicut / el. ii. supra de sta. reg. et ibi. collec. in fine Bonifacius in cle. i. nu. 41. de elec. Ad hoc alleg. auten. de mo. §. i. col. i. et cle. vnam vbi car. de sta. regul. do. meus in primo respon. c. xxiii. nu. xxxii. etiam dicit quod cuculla non facit monachum sed professio. d. auten. de monachis. §. i. col. i. dico. in. c. pe. ne cler. vel monachi. Hoc libro.
¶ Ratio resultat ibi sed professio regularis que causatur ex tribus videlicet ex voto paupertatis / ex voto obedientie / et ex voto castitatis que si non habeat monachus non dicitur verus sed fictitius: et sic succedit id quod communiter dicitur / qui re priuatur nomen habere non meretur / tex. et ibi glo. fi. in. c. Coepiscopi. 68 di. l. a nullo. C. de fer. c. si cupis. xvi. q. i. Quia ficticius et simulatus monachus non potest nominari monachus: sicut nec homomortuus nominatur homo / quia secundum adiiciens destruit primum l. si homo mortuus. ff. de verbo. significa. Nomina enim simulata sunt nomina abusiua l. ii. et l. testium et ibi Bal. Ang. et Imol. ff. quam admo. test. aperi. cum simulatio nichil aliud sit quam imago quedam nullam veritatis medullam habens secundum Bal. in l. ei qui. C. de distrac. pigno. Qua ratione dicimus quod contractus simulatus non est contractus cum deficiat in substantialibus. Bar. et moderni in l. nemo: di¬ leg. i. facit quod notat Bal. in l. ab anastasio in. iiii. no. C. in and. vbi citat quod contractus simulatus dicitur depictus et coloratus extrinsecus apparens intrinsecus vero substantiam non habens. Idem Bal. in l. i. C. plus vale. quod agiQuia instrumentum simulatum non appellatur instrumentum quia est quoddam corpus sine spiritu¬