¶ Et attende in proposito quod vbi in cognatione spirituali dispensaturl ibpenitentiarum maiorem vt cum quis tenet in sacro fonte vel in confirmatione filium vel filiam ille vel illa filius vel filia spiritualis / attinet in cognatione spirituali cum filiis carnalibus leuantis / vel tenentis in confirmatione. no. Io. mo. in. c. fi. isto titu.

¶ Item quo ad expeditionem dispensationis tangit: habes quod litere in cognatione spirituali taxantur eodem modo sicut in tertio gradum consanguinitatis vel affinitatis addendo tamen aliquod minimum vltra / in quo non comprehendas compaternitatem / quia dispensatio ratione impedimenti ex ea procedentis solet multum taxari vt patet curialibus. Etiam dempto quod in cognatione spirituali ab ipsa compaternitate nulla est compositio cum datario / siue scienter consummatum / siue ignoranter / siue de contracto: siue de contrahendo.

¶ Item dic in consanguinitate sunt coniuncti: et in affintate se attinent.

¶ Ut autem habeas aliqualem cognitionem dispensationum huiusmodi impedimenti et aliorum videlicet consanguinitatis et affinitatis et compositionum que in curia per cipientur ratione earum attende ad sequentia. Primo quia petitur dispensatio de contrahendo / siue de contracto ignoran. ter in quarto consanguinitatis etiam consummato adest compositio. Si vero de scienter contracto et non consummato / non est compositio cum datario: sed adduntur carlini aliqui proter absolutionem quia sunt excommunicati / cle. vnica diconsanguini. et affinita. et hoc nisi precesserit episcopi absolum tio qui eam talibus dare potest. notat ibi glo. pe. ideo vt euitare possis illam taxam sis cautus vt prius facias per episcopum absoluere tales / alias impetratio dispensationis videretur nulla. c. primo. supra de rescrip. hoc lib. nisi apponatur clausula solita: teque a quibusuis excommuni. eta

¶ Tu tamen dic quod tales dicuntur absoluti etiam si non sit ontenta ab episcopo absolutio / vel in dispensatione non describatur in sa clausula per ea que tradit speculatoris additionator in titulo de dispensationibus. ver. nunc breviter / quod dispensatus contra cle. vnicam de consang. et affinita. eo ipso videtur absolutus a censuris iuris in ea contentis / etiam non facta mentio ne de ab solutione vide que ad comprobationem tradit Brum nellus in tractatum de matrimo. conclu. xxvi. et petrum da anchara consi. cccciiii. colum. iiii. tria dubia. Alex. consi. lx. col. fivisa legitimatione. vol. ii.

¶ Et propter hoc non ponitur clausula hec in talibus dispensationibus prout expertus loquor

¶ Ite n si consummatum fuerit matrimonium est compost tio cum datario pape arbitraria. Si autem promiserunt in uicem se accipere / et postmodum scientes impedimentum: secognoscunt / tunc ista promissio transit in matrimonium percopulam subsecutam / et vocatur matrimonium presumptum et est compositio cum datario

¶ Et in quarto siue sit matrimonium simpliciter siue presumptim eodem modo litere taxantur ad rigorem siue scinenter contracto et non consummato vel consummato. Si vero sit presumptum matrimonium ignoram. idem sicut de contracto ignoranter et consummato.

¶ Et quando sunt in tertio et quarto dantur due littere quarum prima est simpliciter super quarto. Secunda est que vocatur declaratoria super tertio: nec ratione tertii gradus. quando sunt in. iii. et. iiii. est compositio cum datario / sed ratione consummationis quando est de scienter contracto et consummato in quarto. Et fauore matrimonii fit computa tio a remotiori gradum videlicet a quarto gradu / et non a tertio. not. in capitulo fina. supra de consang. et affini. et hoc casunest compositio¬

¶ Et attende etiam quod ea que dicta sunt de consanguinita te / similia sunt quo ad taxam et expeditionem literarum / et compositionem cum datario totaliter in affinitate / dempto videlicet quod quando affinitas prouenit ex actu fornicario. precedente et hoc est secretum: tunc siue scienter siue ignoranter et contractum est / consummatum siue non consummatum / etiam si in tertio simpliciter vel in secundo et primo gradu nulla est compositio quando in premisso casu videlicet quando affinitas huiusmodi prouenit ex actu fornicario de tur vna litera tantum clausa / et tantum taxatur quo ad expeditionem ac si esset aperta.

¶ Et vbi in foro publico sunt necessarie due littere / vna vt delicet super posteriori gradu que vocatur dispensatio / alia vero in propinquiori gradu / que vocatur declaratoria quando scilicet sunt in gradum inequali / in foro secreto videlicet quia affinitas prouenit ex actu fornicario: tamen est occulta da tur vnica littera que tantum taxatur ac si essent due litere.

¶ Item datur etiam dispensatio de contrahendo in tertio et quarto / vel in quarto simpliciter / sicut de contracto et consummato vel non consummato scienter vel ignoranter in affinitate proueniente ex actu fornicario per literam apertam vt premissum est de consanguinitate

¶ Sed de contrahendo simpliciter in tertio affinitatis ex actu fornicario non datur in foro conscientie: ergo a fortiori / nec in primo nec in secundo

¶ Sed si iam contraxerunt etiam in primo gradu dispensatio datur / quod remaneant: nec est compositio cum datario Et hoc ne mulieres diffamentur prout supra dixi in proemio / in verbo / relaxatio: et etiam fauore matrimonii / cum in illius preiudicium neutri partium crederetur / quod similia fecissent / maxime quando occultum est

¶ Et si partibus crederetur in similibus multa fierent diuortia / etiam si non esset verum / et inde multa et infinita orirentur scandala

¶ Item in tertio gradu simpliciter in consanguinitate vel affinitate in foro publico et notorio / siue sit de contrahendo siue de contracto scienter vel ignoranter semper fit compositio cum datario arbitraria: et plus soluitur pro nobilibus quam pro non nobilibus

¶ Item si alter ipsorum contrahentium esset in tertio et alter in secundo / tunc datur secunda littera declaratoria et ratione secunde datarius pro compositione vult habere l. vel ad minus. xl. duca. quando vero sunt pauperes separam tur si iam contraxerunt

¶ In secundo simpliciter in consanguinitate vel affinita. te notoria non datur per officium penitentiarie: sed per con¬ meram contradictarum.

¶ Item si contrahentes vel contrahere volentes sunt ciuncti in consanguinitate / et vlterius se attinent in affinitate / tunc tax elitterarum multiplicant secundum gradus perinde ac super consanguinitate littere et alie super affintate expedirentur.

¶ Attendendum tamen est quod si essent coniuncti in tertuaffinitatis et quarto consanguinitatis: tunc ratione tertit gradus est compositio cum datario / ideo super illo. expediuntur litere ad partem. Et super. iiii. vbi non est compsitio etiam expediuntur litere ad partem / nihilominus si essent in simul in tertio consanguinitatis et tertio affinita tis quia ratione dictorum graduum requiritur compositio expediuntur ambo gradus in eadem littera et duplica: tur taxa. Et hec nota quia alibi non reperies. Probus.

Capitulum 1

IN baptismo Quid dicendum si puen fuerit in casu necessitatis baptizatus in camera et postea conualescat ratione cuius adhibetur solennitas introducta ab ecclesia / videlicetillum suscipiunt compater et commater. An inter suscipientes. leuatum ac parentes leuati contrahatu¬ cognatio spiritualis / in hoc videtur dicendum quod si in camo ra interuenerit verum sacramentum / id quod postea sequitur videtur superfluum / cum tale sacramentum non reite retur. Et sic quod nullum est non potest inducere effectum validum. c. ad dissoluendum. supra de despon. impube. et. c. audi. tis. supra de elec. ista est regula trita / non prestat impedimen tum etc. facit quod citat Domi. con. xi. lite pendenre / quod nullum perdit nomen suum. c. fi de re iudi. hoc lib. hinc est quod non potest dici primum nec fecundum nec equale cum non debeat connumerari inter alios. c. factus est episcorvii. quest. prima: ad idem / quod non est perpetuari non potest. not. doc. in. c. de causis. supra de offi. deleg. idem Domi. conxxxiiii. in fine graduatus

¶ Uide que late dixi in capi. primo in verbo non santsupra de confessis:

¶ Tu tamen dic post eundem Domi. in consi. xxxiii. colum. iii. pro examinatione quia aut sacerdos non seruanit omnia solennia requisita in baptismo / quia propter festinant. am et periculum mortis solum eum aqua baptizauit in forma ecclesie non faciendo eum cathecuminum / et cum pabulo salis et aliis requisitis / et tunc licet non esset necessaria reteratio baptismi quo ad aquam tunc in forma ecclesie debebant suppleri ille solennitates omisse: et fieri cathecuminus vt patet in. c. primo et secundo. supra de sacra. non iterane et ideo si subsequentur alie solennitates ratione earum contrahitur compaternitas vt id ipse Domi. comprobat / maxime per. c. sequens / et licet baptisma non teneat cum validum precesserit / tamen sufficit quod leuet de facto cum paria sint facere actum prout sonat in facti et iuris effectuve. prout in facto sed non sonet in iuris effectu. c. nuper. supra de biga. et cle. quod circa. de electio.

¶ Et quod ad inducenda impedimenta matrimonialia: etiam habilia ad dirimendum matrimonium post contractum sufficiat facere actum prout sonat in facto licet non valeat prout sonat in iuris effectu est tex. supra de sponsa. ad audientiam et. c. primo supra de sponsa. hoc lib. vbi francus dicit in quart not. illum textum fore singularem quod sponsalia nulla de iure positiuo puta contracta cum consanguineo vel affine / frigido vel monacho. inducunt impedimentum publicehonestatis iustitie ad impediendum et dirimendum sequen. tia sponsalia vel matrimonia. Sufficit ergo quod baptisma fuerit de facto celebratum / et quod tales leuantes intenderint habere filium spiritualem. Probus

Capitulum 3

QUamuis. Uide Dacium consil. cccclxii. visa legitimatione / nu. viii. Probus

¶ Inter suscipientes. Istud placet cardiin cap. martinus. supra hoc titu. vbi dicit matrimonii edictum fore prohibitorium prout dicitur in testibus. Probus

¶ Non reperiatur. Uide quod in simili dicit Alex. in con. lxxxiiii. colum. pe. in causa vertente. volumine primo: et consi. xcvii. in fine principa. lis / eo. volumine primo. Probus

¶ Iure cautum. Et sic videtur permissum per regulam quod omnia dicuntur permissa nisi sint specialiter prohibi ta l. necnon. §. quod eis. ff. ex quibus cau. maio l. mutus § cum queritur. ff de procura l. ab ea parte. ff. de proba l. i ff. de testib. per quod et alia Decius consilio. ccccci. in ciui tate Alexand. dicit quod si plures interuenerint in leuatione infantis ex sacro fonte / licet cognatio spi ritualis contrahatur inter leuatum et inter eos qui interuenerunt: tamen non contrahitur inter eorum vxores quia id videtur omisum / nec fit eo in casu extensio identitate rationis / vt ibi probat quem videas.

¶ Ulterius pro hoc dicto Ioan. Mo. hic quod non reperitur iure cautum: ergo nec nos dicere debemus l. dissentientis. C. de repud l. illam. C. de colla. l. si seruum. §. pretor ibi non dixit pretor. ff. de acquir. heredi. et in auten. de non elig. secund. nubem. § sinautem. Ibi nec quaelibet est lex aliquid tale dicens. col. prima / per quem tex. Bald. in autenti. ex testamento / vol. v. C. de secund. nup. ait quod nihil inducit priua. tionem / nisi quod iure cauetur: hinc glo. in capitulo finali supra de iure pa. (pro qua tex. in l. et si quis. §. diuus. ff de religio. et sump. fune. glo. in cle. secunda in verbo / suspensus / de vita et honesta. cler.) quod nullus debet priuari beneficio: nec pene priuationis incurritur / nisi iure exprimatur. Fely. in capitulo secundo. circa prin. supra de. iudi. Alexand. in l. etiam. §. licet. ff. solu. matri. et in consilio. xcii. nume. xvii. perspectis. volumi. vi. et consilio. ccxii. numero. v. ponderatis his voluminc vi. et consilio. lii. nume. xii. circa hanc / volumi. quarto. et consil. ciii. nume. xxii. videtur prima consideratione / volumi. primo Idem Alexand et Iason in l. diuortio. §. si fundum. ff. eo. ide Iason in l. quod te. col. xi. ff. si cert. peta. glo. in summa. xv. q. octaua. late per Ioan. de Anania / in capitulo primo / subnumero. secundo. supra de maledicis. Lucas de penna / in l. prima: col. v. de priuileg. schola. lib. xii. vide que dico in capitutulo. is qui. de senten. ex communicatio. et Petrum de Anch. ra. in capitulo pe. col. ii. versiculo / in contrarium. supra ne cleric. vel monach. hoc libro / vbi dicit quod irregularitas est de inre positiuo / et numquam contrahitur nisi hoc expresse iure cauentur. dic. capitu. is qui. not. Innocen. in capitulo. tanta. supra de exces. prelat. sic arguit iurisconsul. in l. si vero. §. de viro. ff. solu. matri. et Papa in capitulo. illa. supra ne sede vacam. Oldra. consi. ccii. quidam monachus do. Bar. de chassa neo consi. §. ad quintum presuppositum / versi. nono. quod anathematim ari¬

¶ Item in dubio quis non punitur pena falsi quando non est expressum aiure. glo. in ver. proferre. in. §. quia vero ve¬ rissimile. in autem. de non alie. aut permutan. reb. eccle. col. ii. Alex. et Iason in l. iubemus. C. de testa. Barba. in. c. mandatum. nu. xli. supra de rescr. firmat propositum Dec. con. clxx. ver. Secundo principaliter / viso themate.

¶ Idem dic quando est dubium: quia non fit impositio pene per regulam quod quando sumus in materia penali et stricta / debet dispositio. interpretari vt non incidat in penam / et sic in mitiorem partem l. si de interpreratione. ff. de legiet. l. presens. ff. de penis.

¶ Ad thema facit quod notat Alex. con. clxv. nu. vi. quod incipit. dubitatur an mulier: vol. vi. post Bal. in l. fi. in prin. in versi. tertio quero. C. de iure deli. vbi querit / an si mulier. vel rusticus (quibus erat delata hereditas) non fecerunt in uentarium infra tempus a iure prefixum / eis succurretur / et finaliter conclustit quod etiam si non potuerunt consulere pitiores vel si consulere potuerunt indistincte / eis non succurritur quia ex quo non reperitur iure prouisum / quod in eo casu debeat succurri stabitur rigori. d. l. fi. C. de iure delib. quia secundum Bar. in l. i. §. nunciatio. colum. fi. ff. de noui oper. nuncia. in istis que introducta sunt ad rigorem iuris conseruam dum non reperitur quod mulieribus et rusticis succurratur / ex quo infert / quod mulieri et rustico non succurretur / quod post didicita testificata possint testes producere: quod sequitur. Ang. in l. vbi. in prin. ff. de eden. istud firmat Iason in conxxviii. questio. vol. iii. quem vide pro premissis con. sequen. col. pe. et seq. colum. ii. Probus

¶ Excellentius. Idem Io. mo. in. c. ex eo. supra de elec. Ioan. and. in. c. ei cui: colum i de preben. hoc lib. vbi dicit quod laicos rum deuotio principaliter consistit in auditione misse et vt sione eucharistie quod firmat Petrus ibi. Probus

¶ Spiritualis generatio. Ratione cuius dicitur quod homo christianus debet ita diligere eum quem de sacro fonte suscepit / sicut patrem naturalem. notat Alexan. in consi. cxxv. nu. v. viso themate. vol. iiii. hinc glo. in. c. qui dormierit. xxvii. q. ii. dicit quod maior est affinitas proueniens ex spirituali quam carnali affinitate seu maior est cognatio spiritualis quam carnalis: contrahitur hec cognatio spiritualis siue compaternitas per tres modos. primus dicitur / quod interueniat leuatio seu retentio in baptismo. Secundus quod interueniat responsio ad verba prolata per sacerdotem. Tertius quod interueniat intentio leuantis qua intendat hos actus facere ad finem vt compaternitas contrahatur. de primo actu loquitur ex. in. c. ii. et. c. martinus. cum aliis: supra hoc titu. et. c. i. supra eo. titu. et lib. de secundo. c. paruuli et. c. nos autem. deconsecra. dist. iiii. de tertio. freder. con. xv. quest. talis est sindicus.

¶ Sed an hec copulatiue requirantur vide que tradit Domi. in consi. cx. Beatissime pater: vbi refert varias opiniones multumque comprobat tertium modum fore necessarium: pro quo vide que diximus in. c. vnico. in verbo. desit consensus. supra de despon. impub.

¶ Pro premissis attende ad ea que citat Alex. consi. xxxiiii. colum. fi viso processu / vol. iii. dum dicit quod compater non petest esse testis sui compatris / quemadmodum nec ille qui filium adoptauit. probatur. xxx. q. iii. ita diligere: quia cognatio spiritualis est maior quam carnalis. xxxvii. q. ii. in. c. qui dormierita Propterea Bal. in l. i. C. qui accusa. etc. dicit / quod quemadmo dum mulier non repellitur ab accusando pro iniuria illata personis sibi coniunctis iuxta l. si femina cum ibi nota. C. ad turpil. et in l. ii. C. de accn. ita potest accusare de iniuria / aut de homicidio facto in persona compatris sui. tamen contra istud quod dicimus de compatre teste non videtur placere Alex. in consi. xlii. col. pe. in causa et lite / vol. iii. quem vide consi. cxliii. quoniam abunde: vol. ii. Probus.

¶ Finit Quartus Liber.

PrevBack to TopNext

On this page