Titulus 10

CUm probatio. Adde tum de ea fit mentio intelligitur de plenaBar. in l. ait pretor. § primo in fine. ff de re iudica. facit l. lucius. ff. de conditio. et demonstra. idem neapolita. decisia. cclxxii. nu. iii. deinde

¶ Idem dic de fide glo. et ibi immola in cle. constitutionem in verbo fides de electio. pro hoc vide Alex. con. clxxxxiiii. ver. accedit vltra / viso processu. vo. vii. et sic excluditur probatio seu species probationis que appellatuindicatiua scilicet quando facit indicium quodquidem dicitur esse minus quam semiplena probatio no. Alex. con. 89. nu. xi. viso themate: vol. iii. quem vide consil. clxxx. in causa angelo rum / volu. ii. et que dico in. c. Romana in ver. semiplenam infra isto titulo.

¶ Pro premssis satis videtur vrgere quod no. Bald. in l. certis amis in. 4 col. C. de pact. vbi concludit / quod ad hoc: vt praestationes annue per longum tempus sufficiant ad probandum causam obligationis allegatam / requiritur probari quod fuerint facte ex certa scientia soluentis quia secundum eum sicut vera confessio non cadit in errante l. non fatetur ff. de confessis. l. error. C. de iur. et facti ignoram. Ita nec presumptiu ex diuturnitate prestationis (eadem ratione arg. l. cum quio ff. si cer. pera. meminit Alexan. in consilio. cxiii. col. ii. superprimo / vol. primo.

¶ Adde pretera quod ipsa probatio debet necessario concludere. c. in presentia. supra de probatio. cum suis similibus

¶ Hinc Car. in. c. cum Ioannes. supra de fide instru. quem ib Panor. nu. xvi. sequitur: dicit vnum notandum perpetuo quod si in instrumento sunt descripti. A. et. B. expresso eorum cognomine pro testibus / demum dicitur instrumentum illud ralsum / et producuntur duo qui dicunt vocari illis nominibus: sed negant se interuenisse non sufficit ad reprobationem instrumenti / quia per hoc non est probatum istos testeesse illos qui sunt descripti in iustrumento: nam potuerum illi qui interfuerunt instrumento sibi mutare nomina l. prima. C. de muta. nomi. dixi. supra. in proemio.

¶ Suadet aliud quia possibile erat quod tempore instrumen. ti essent alii qui hocmet nomine vocabantur / et sic non concludit probatio de necessitate: ideo presumendum est proinstrumento. c. ad audientiam. supra de prescriptio l. cum precibus. C. de proba. istud placet Alex. in con. cxc. nu. 3i. plura narata / vol. vi. vide que in proposito dico in. c. primo in verb. maioris de exceptio. et eundem Alex. eo. vol. con. ccxxxviii. nu. v. ponderatis his / vbi etiam comprobat probationes qua fiunt per instrumenta / debent de necessitate concludere.

¶ De probationibus autem imperfectis an possint iungicum aliis imperfectis / vt vna perfecta resultet / vide post alios eundem Alex. consilio. xciii. nu. iii. repetitus in causa appellationis volu. vii. vbi dicit omnes fateri: quod vbi plures testes sunt singulares nunquam probatio imperfecta facta per vnum / iungitur alteri probationi imperfecte: facte per alium. Panor. in. c. ante pe. supra de proba. idem Alexan. consili. cxxvii. nume. vii. viso processum cause vertentis inter Marinum / eo. vol. vii. vbi dicit post Cy. in l. ii. C. que sit longa consuetudo / quod si vnus testis probat de numeratione / alius deponit de confessio ne numerationis non coiunguntur ad plenam probationem. Bal. in l. si ex cautione. xii. q. C. de non numera. pecu. vbi Saly. q. vlti. et Bal. in l. ii. §. fina. in fine. ff. si¬ cer. peta. not. idem Alex. in con. lxviii. col. penul. viso processu vol. iii. allegat Antho. de Butrio. in. c. licet ex quadam in. iii. colum. supra ista titu. et con. cxxviii. col. fina. ponderatis narratis / vol. ii. quem de hac communiunctione: vide in con. clxxvii. col. iii. viso themate / eo. vol. ii. vbi dicit non valere testimonium testium deponentium de vna parte testamenti / et non dialia / nisi probetur alia per alios / et subrogatio illorum ex causa necessitatis idem Alex. con. clxxx. nu. v. in causa angel rum eo. vol. ii. et con. xiii. col. pe. ex his vol. i. et consi. liii. coli¬. fina. in causa eo. volu. istud procedit a fortiori in criminalibnot. Decius con. 458. colum. secunda visis.

¶ Et hoc dicvem quando due imperfecte probationes sunteiusdem generis secus si diuersi et alterius generis: quia tunc iunguntur ad faciendum plenam probationem / vt plcet Alex. con ciii. versi. tertio praesuppono. vol. vii. vbi dicit quod fama iamn casibus in quibus non sufficit pro plena probatione sed pro semiplena (vt dico post Io. mo. in. c. filii de heretic. ) potest iungi cum alia semiplena probatione alterus generis / ad finem vt resultet plena probatio. not. Dy. in l. excsatur. §. i. ff. de excu. tuto. Cy. in l. proprietatis. C. de proba. tio. Bar. in l. admonendi in versi. his praemissis quero vtrus due semiplene. ff. de iureiur. istud prosequitur idem Alex. con. xi. sentio: vol. iiii. dum dicit illud quod dicitur vbi singula non iuuant multa prosunt: intelligitur hoc modo / quia si plures probationes diuerse tendunt ad vnum et sint sufficien tes ad iudicis animum inducendum ad plenam credulitatem vt si agatur de probando contractum et producuntur plures testes contestes. Nam ista probatio plurium testium simuiungitur l. vbi numerus. ff. de testib. secus si sint singula. res: vt supra diximus quod ibi multum comprobat idem Alex. con. xx. in fine. et. xxi. repetitio / vol. iiii

¶ Uide de iunctione probationis / que notat Do. in consi. lix. dubium et que no. idem Alex. in con. lxv. visis / volu. 1.

¶ Et postremo dici quod omne genus / ad heredem transit / ne si priuilegium probationis per iuramen tum. Bald. in l. ii. ff. d. condi. indeb. tradunt Neapol. decisio. clxix. nu. iii. in dict. causa / quos vide ad limitationem huius dicti Bal. Probus.

¶ Per confessionem. Pro diffinitione confessionis videArety. consilio. iii. vbi dicit quod confessio est quedam tacita donatio que non permittitur tutori qui habet liberam / necuicunque alteri liberam habenti. Probus.

MEdiator cont ractus. Alex. consi. lcxvii. col. i. viso ac ponder ato: vol. vii. dicit hanc regulam probari per texnostrum argu. a speciali: tenent hoc Io. and. Antho. de butrio. Car. et Io. de imol. in. c. dilectorum. supra de testib. cog. et alii ibi per eundem Alex. allega.

¶ Uide eundem Alex. co. cxxvii. in fine eo. vol. vbi videtur. dicere contra regulam: quod mediator est idoneus si vult sponte te stificari: etiam si vna pars consentiat / et ita tenere Bald. et Saly. in l. omnibus. C. hoc titu. et Angel. in Aucten. de testib. § penul. col. vii.

¶ Pro concordia dic secundum Panor. in. d. c. dilectorum / quod admittetur mediator ad testificandum vna parte contradicente: sed quanta fides ei adhibeatur: iudex considerabit ex circunstantiis / qualitate personarum / et cause pro quo vide quo dico in sequem. in ver. non admitterentur. et istud est de mente Ioan. mo. hic in fine quod placet.

¶ Ude Petr. de Anchar. con. cccxxxi. col. ii. visis diliger. ter / et Antho. de butrio con. xxiiii. col. v. quaestio / et ibi late intentum comprobat subdens quod testi non est fides adhibenda de ponenti de facto suo / quando ex eo laus / aut vituperium potest. attestanti ascribi

¶ Uide pro intento Do. Stepha. bertrandi. in tertia parte con. ccxxv. dixeram: vbi loquitur de proseneta. et in con. cxi. nihil opponitur in prima parte.

¶ De mediatore autem vide que tradit Alex. consi. xix. nu. xiiii. cum sequem. in his que in themate. vol. iiii. per quod comprobat. Quod cedens actiones: non potest esse testis ad vtilitatem cessionarii / super iure quod dicitur competere cessionario: dato quod illa cessio esset vtilis: et quod cedens non teneatur de euictione vel de periculo aliquo: quod cessionarius representat imaginem cedentis l. qui stipendia. C. de procura. tum etiam quia fuit mediator et prozeneta et mediator repellitur vt hic igitur. Probus.

¶ Non debet admitti. Etiam id procedere dic solo iudicis ffficio / et parte nihil proponente: per ea que tradit Sozi. con. clv. col. ii. praestantissime doctor / quod iudex ex officio informat se de conditione testis (etiam si pars nihil probet neque dedulcat) voluit Imoc. in. c. inquisitionis. supra de accusatio. tenentBarto. et moder. in. l. iiii. §. hoc autem. ff de dam. infecto. et Bal. in l. quos prohibet. ff. de postulan¬

¶ Facit in simili quod citat Alex. con. cxix. nu. vi. viso processuvolu. vii. vbi dicit / quod licet ad instantiam partis non debeat recipi in causa criminali testis minor. xx. annis tamen iudex ex officio suo (si vult) potest eum recipere: maximoin defectum aliarum probationum: quia nulla lex hoc prohibet.

¶ De muliere autem in causa criminali teste. vide Ber. concxxxvii. nu. iii. viso processu parte. ii

¶ Itentum probat Idem Alex. con. clii. nu. xiii. viso processum volumine. vt

¶ Et in proposito Ioan. mo. quod non debet admitti dic sufficere probare talem infamem licet non probetur quod bro tali habebatur et reputabatur: quia probato crimine opponens habet intentionem suam fundatam de iure communis: no. Alex. con. clii. nume. xiii. viso processu: volumi. v. vbi sufdit / quod si aduersarius vult se inuare: debet replicare / quod con¬ muni opinione reputabatur bone fame et vite: quod comprobat ibi multis auctoritatibus Docto. Probus

¶ Agitur criminaliter. Adde vnum satis (incidenter tanum quod citat Maria. Sozi. con. lxii. col. fi. consiliis nostris / quod iudex qui principaliter cognoscit crimnaliter de maleficio: poterit incidenter cognoscere de interesse / et de damno / et condemnare ad satisfaciendum omne damnum et interasse: vt est casus et ibi no. Bar. et alii in l. interdum. §. qui furem. ff de furt. traditur in l. iii. §. si dicatur ff. finium regun. do. in l. i. C. quando ciuil. actio. criminali preiudicet. Probus.

¶ Non admitterentur. Istud posset modificari / nisi alii testes omni exceptione maiores: sint cum talibus concordes: quia tunc videntur debere admitti: per ea que not Bal. in l. si quis ex argentariis. § penul. ff. de eden. quem. ibi sequuntur moder. quod qualitas testium non omni exceptione maiorum: suppletur per alios omni exceptione maior res: tangit Angel. consilio primo

¶ Item idem operatur numerus / quod qualitas: nam illegalitas seu minus bona qualitas testium / suppletur ex numero voluit glo. in. l. iii. §. eiusdem in ver. numerus. ff. de test quam glo. dicit menti tenendam. Bald. in. c. si qui testiunu. v. supra hoc titu. et in d. § penul. sequitur Sozinus con. cxciiii. col. iiii. subtiliter / ad idem Sozi. ipe late con. ccxxxv. col. fi. vtsa contingentia / latius per Alex. de imola con. iiii. in fine viso processu. vol. vi. vbi dicit post iacob. Butriga. in d. l. iii ff. de testib. quod licet duo teste a comiuncti magna amicitia non prbarent / tamen tres probarent: quia fidem supplet numerus. vt supra diximus: notat etiam idem Alex. con. xciii. nu. xv. repetitus in causa / eo. vol. vi. vbi vnum su bdit / quod testis non valde dignus non supplet defectum alterius. Et dic non suppleri quando sunt tantum duo testes quorum vnivix esset idoneus / et alius esset minus idoneus. Sed solum quando essent tres vel quatuor idem Alex. con. cxxxi. per spectis his / eo. volumine. vi.

¶ Unum tamen est / quia non tam numerus attendi debet l. vbi absunt. ff. de tutor. et cura. dat ab his vbi glo. in verb. maior pars Alex. eo. volu. con. cxcii. nu. i. perspecta. facti nar. ratione / et consi. lvii. col. penul. vol. vii. et con. 24. nu. 25. anmaduersis. vol. ii. et co. xxvii. col. fi. in causa et lite / eo. vol. vbi dicit quod pauciori numero creditur quando ex illa parte est dignitas vel quando dictum eorum consonat rationi: et con. xlvii. coi. i. abunde vol. eo. et co. lvi. in. fi viso processum eo. vol. ii.

¶ Et dic testes omnium exceptione moiores / quando nula exceptio mundi potest opponi contra eos iuxta glo. reputatam sing. in. c. primo in ver. maiores quam ibi sequitur Panor. supra de consang. et affinita. Bal. in l. optimam col. ii. C. de contrahen. et committen. stipula. quos sequitur Alex. consilio clxxx. nu. vi. in causa et lite / vol. vi. et eo. vol. con. clxxxiii. nu. xxii. Fely. in. c. licet. supra. isto tit. Alex. in con. xviii. statim allegando nu. ix. quod ibi late comprobat / et alium casum adducit quando videlicet qualitas testis valet qualitatem ex ecutionis quia tunc dicitur omni excep. maior

¶ Et per tales testes debet reprobari instrumentum non per alios: no. idem Alex. con. liii. n. ii. in causa et lite vertente inter lucam vol. vii. et Ioan. de Ana. consilio. xcvii. col. prima in ista causa subdens procedere tam in personis quam in dictis.

¶ Hinc est quod si simpliciter probarent / non defertur iuramen tum in supplementum: quia debent esse manifestissime in sufperlatiuo gradu probationes reprobatorie tex. in. §. Item. verborum insti. de inutil. stipula. in ver. manifestissimis facit glo. in l. fina. in prin. ff. quod net. causa: probat etiam texin l. fina. §. sinautem. C. de edict. diui Adria. tol. iuncto texcum glos. in verb. legitimis in l. cum de indebito. ff. de probatio¬

¶ Intentum nostrum late comprobat Ludo. Bolog. in addi. ad eum: et finaliter discutit si testes non descripti in instru. mento deponunt contra instrumentum: quia tunc non solum de bent esse plures numero: sed debent deponere se fuisse presentes loco et tempore quo contractus dicitur fuisse celebro tus: alias non concluderet eorum probatio: quia alio loco et tempore potuissent fieri inter partes diuersi contractus: qut diuersi tenoris cum sit actus reiterabilis: nec probare hoc esse quod ab hoc contingit abesse¬

¶ Attende ad vnum quod dicit Alex. consi. cxlvi. nu. xx. in causa. et lite: vol. v. quod vbicunque apparet testem habere affectionem ad vnam partem vel odium ad aliam: non potest dici omni exceptione maiori

¶ Pone exemplum in fratre / vxore fratris et affine prout comprobat Alex. con. xviii. col. ii. viso processu / vol. primo et con. xxxii. viso puncto / eo volu. Decius con. cccclxiii. columna. ii. in causa.

¶ Et tales testes requiruntur ad faciendum indicium: vt procedi: valeat ad torturam: per eaque tradit Alex. in con. xiiii. col. ii. ponderatis. vol. iii. et conseq. et Latius con. 89 viso themate: eo. vol.

¶ Uide que dico in. ca. cum quis in ver. participare de senten. exco. postremo in puncto habeo quod notat Ioa. de imola. in l. qui testamento in princ. ff. de testa. quod si vbi requiruntur septem testes reperiretur quod interuenerunt duo non erant ex toto omni exceptione maiores: illi duo habentur saltem loco vnius / et valebit dictum eorum quod placet Alex. con. xlvii. col. i. abunde: vol. ii. Probus.

¶ Duorum. Uide Innocen. in. c. quia plerique. supra de mmunita. ecclesia. Probus. Mediator. Uide Decium: con. cccclxiii. col. ii. Probus

¶ Emolumentum. Igitur si non habuit emolumentum dicitur idoneus / prout dixi in prima apostilla cui adde que not. Alex. con. cxvii. nu. iii. in causa vertente / volu. vii. Ex cuius dictis resultat / quod potius talibus statur quando cessat conmodum: quam aliis per l. si quis decurio: vbi Saly. in iiii. oppo. C. de fal¬

¶ Et licet in quandam consequentiam habeat commodum propter hoc tamen non repellitur: per ea que no. Alex. con. xli. numero. vi. visis: vol. iiii. post Io. and. in regul. sine po. sessione in mercuria

¶ Uide eundem Alex. con. xliii. nu. xix. visis. eo. volu. iiii. 5. co. cxxviii. ponderati vol. ii. et. ibi latissime / et con. clxxxii. numero sexto visis et opportune. eodem volumine secundo.

¶ Et in hoc verificatur regula iuris quod attenditur id quod principaliter agitur non quod in consequentiam. Probus

¶ Minus sibi est. credendum. Prout in simili diximus quod testis etiam non interrogatus: si non assignat causam dicti sui / non probat / vt per glo. et clarius per Bar. et Bal. in l. iii. hoc titu. C. inno. et alii Doct. in. c. cum causam eo. Bal. in l. praesbiteri. et in l. conuenticulam ad fiuem. C. de episcoet cleri. et in l. penul. ad finem. C. de sentem. que sine certa quanti. notat Alex. con. liii. nu. ii. in causa et lite vertem. inter lucam: vol. vii. et com. 183. in prim viso proc. eo. vo. vii. vbi dicit / quod ad hoc: vt testis probet in his quaepercipiuntur potius ex romementis vel pritie: quam ex sensu corpris: requiritur licet non interrogatus quod reddat raetionem / idem Alex. in con. 32. colum i. viso puncto / volu. primo: causa edicti videtur euidens quia ratio testis est et dat esse testimonio / et trahit ad se dictum / et si non est concludens: illud infringit. no. in l. solum. C. isto titu¬

¶ Et dicitur non concludere si dicat contenta in capitulo vera esse / et postea non reddit causam veram scientie differentem a dicto / probat l. fina. et ibi bar. ff. de offic. procur. cesa. Bal. in. d. l. conuenticulam. C. de episcopis et cler. facit l. interrogatus. ff. de petitio. hered. quod autem ratio trahat ad se dictum clare comprobat Alex. consi. clxvii. nu. ix. quoniam res. volu. vi. et consi. clii. in fine in causa et lite. volu. vii. et con. cxlviii. excellentissime / volu. ii. vbi multa tradit inproposito nostro.

¶ Ex quibus habeo intentum pro regula / quam tradit ipse Alexan. consilio. ccvi. numero. vi. ponderatis verbis / vt lumine. vi. quod quando causa reddit ad non causam / perinde est ac si causa non esset adiecta. leg. si fullo. ff. de conditio. sine causa l. adigere. §. quam uis. ff. de iure patrona l. eleganter. §. si quis post. ff. de condi. indebi. pro intento in so habens Bal. in. c. fina. in fine. supra de iura. calum. vbi volui. quod si testis deponat se scire quod titius occidit Seium / nisi de claret se per rationem visus nonsprobat: quia loquitur obscure et equiuoce quia hoc verbum scire est equiuocum quia multis modis: scimus / scilicet secundum scripturas / et secundum vehementem opinionem / et secundum presentiam l. siis ad quem et l. cum quidem. §. quod dicitur et l. falsum et l. pantoninus. §. rei perduellionis cum glo. ff. de acq. heredi. Et ratio (dicit idem Bali. ibi) Quia veritas non est aliud nisi res visu percepta / et per memoriam retenta / vt dicit sing. no. in l. ii. in princ. ff. de aqua pluuia. arcen¬

¶ Uide que tradit ad comprobationem premissorum. Alex. con. cxiii. nu. ii. super primo vol. i.

¶ De ratione autem que fit per aspectum corporis / vide ansit sufficiens per Alex. con. cxcvii. versi. restat ergo videre volu. vii. visis dubitationibus / meminit Antho. de Butric con. xlv. domina orabilis: vbi vnum subdit in proposito. Qui dictum vnius testis declaratur per dictum alter ius.

¶ Item habet in proposito / quod citat idem Alex. consi. 12 nu. vi. ponderatis narratis / vol. v. quod ratio adducta a teste quando non est sufficiens / infringit et diminuit dictum / idem Alex. in consi. lxxxvi. col. fi viso volu. ii. Quia ratio in teste est illa que prestat essentiam dicto per nota. in l. so¬ lam. C. eo. titu. cap. cum causam que inter archiepiscaum supra eodem titulo.

¶ Pone exemplum in teste deponente de fama / et intenagatus quid sit fama et dicat nescire: tunc non iuuat eius ratio scientie fundata in fama: secus si dicat quod nescit dins tionem fame per iurisconsultos datam tamen dicit se ancuisse a parte maiori / et tunc probat et concludit / prcamm dicemus. in. c. filii in ver. fama de hereti. quia expreni ia lud ex quo comprehenditur fama ista late vide comranta per Alex. consi. cxvii. nu. iiii. cum seq. viso processu. vol. ia consi. lxx. in causa vertente: vol. iii

¶ Item ratio dicti reddita per. testem restringit et dearat dictum suum secundum Bal. in l. conuenticulam: col.a. tepenul. C. de episeo. et cler. tex. est in l. cum pater. § dula. simis de lega. ii Innocen. in. c. cum causam que inter. supra in titu. sequitur Alex. con. ii viso processu. vol. ii. prontinsnli dicit idem Alex. in consi. xxiiii. nu. xviii. animaduesis. et volu. quod secundum communem accidentiam testium denfitio comprobatur et regulatur / vt est glo. no. in l. neque naa. les et ibi Iaco. butri. et Bal. C. de proba. et subditibi AIex nu. xxix. regulam. Quod vbicunque oppositum eius quoddicit testis non potest stare cum veritate cause per quam a stis se fundat / nunquam talis testis probat Bal. in d. l. caui ticulam versi. modo venio ad testes / et in l. data opea. C. accusa. pos. et hoc per nota. in l. prima. §. hoc interdictum de fonte. et. in l. iii. C. isto titu. Docto. in. c. quotiens: et incum causam. supra isto titulo.

¶ De ratione testis dicentis quia sum vicinus an cum cludat vide Alex. con. 8o. nu. 8. examinato: vol. ii. vbi dia non concludere / nisi in his que communiter suut nota videnis / vt circa diuitias mores / et similia / alias non. vt dedarat Bal. in. d. l. conuent iculam. C. de episco. et cleri. et An gel. et Paul. de castro in l. i. ff. si cer. peta. vnde infertur. ad probandum / quod vicinus: vel coniunctus tuus fecerit vncontractum non est bona redditio rationis sui dics dicscio quia suiu vicinus / vt probatur in l. quoniam sorore. cum ibi no. per Bal. C. de iure deliber.

¶ Istud enim quod diximus quod ratio testis restringit tb clarat / poteris comprobare per ea que tradit gla. pragma. in titu. de pacif. possesso. in ver. inquirant. col. 1o. quod rano. legis restringit et ampliat ipsam legem l. cum pater. § dul. cissimis de lega. ii. c. intelligentia. supra de verbo. signif. no. dec. in. c. ad audientiam. supra de decimis: lex enim non est nisi ratio sl gis / prima distin. consuetudo / et sicut corpus regulatur veanimam ita et lex regulatur per rationem ipsius legis / Bal. ii l. non dubium. C. de legib. Ang. in con. lxviii. col. i. Martnua. Ioannes: vbi dicit quod ratio et mens legis sunt idem l. cummulier. ff. solu. matri. Et ideo vbicumque potest de rationelegium constare per eandem legem vel aliam possumus et debemiuabsolute verba legis restringere ad id tantum ad quod rane se extendit: et hoc est infallibile: dicit idem Ang. qui subdit quod vbi de ratione legis non apparet per legem expressam sed apparet coniecturatiue: tunc possumus et debemus suaneraliter legem restringere ad coniecturam

¶ Quod autem dicimus de ratione testium intellige snein his que ad delictum et ad non delictum cadunt non picedere per ea que tradit Decius con. cccclix. nu. vi. viso et ganti: vbi dicit quod si testes deponunt homicidium fuisse factmad defensionem probant licet etiam aliam rationem nonadduca. Bal. in l. solam col. fina. versi ii. hic queritur. C. de probatio. Uide que dico in. c. si sententia. nu. x. infra. de sentem. excommnii¬

¶ Ratio dicti in campo resultat: quia defendere est quesinecessitas quam testis potuit videre inesse per coartam nem loci et temporis: et hoc non pendet a mero indicio inulectus. Istud reassumpsit latius comprobando idem ve cius con. cccclxix. nu. v. visa inquisitione. Probus.

REprobare. Adde vnum casum satis notandum in quo non rerobantur tetes: quem no. Alex. consi. 43. nu. 2 visis / volu. 4. quod si vnus deponialiquid factum fuisse presente tali: licet ille dicat se non fuisse presentem: non per hoc primum dictum testis reprobatur. Bald. in l. testium: in. 4 col. C. de testib. Bal. Ang. 5. Imola / in l. heredes palam / in priniffa. de testa. et Barto. in l. i. §. i. ff. de auto. tuto.

¶ Tamen potest dici quod iste probationes collidunt se adinuicem / et res remanet in obscuro: vt traditur in. c. ex literis de proba. et in. c. licet causam / in fine eo. ti. et in l. cum detate. ff. eo. ti. vnde non potest dici / quod alter conuincat alterum de falso: et sic licet probatio obscuretur in illo articulo: in aliis tamen testes non repellentur / no. Areti. consi. xiii. col. vi. viso. Probus

¶ Defecerit. Idem videtur dicendum / si eam reddiderit ambiguam: vt quia pares sunt probationes: et tunc succumbit / per ea quo in simili not. Alex. de Imola. consi. 38 visis / et diligenter / vo. lui. 5. vbi dicit quod licet sufficiat rem demonstrari: per duas qualitates vel demonstrationes veras: sicet relique sint false. Bar. in l. demonstratio falsa. ff de conditio. et demonstra. per. l. hac consultissima. C. qui testa. face. poss. l. forma. in prin. ff. de censib. et. l. patronus. § i. et. ii. de lega. iii. et. l. fina. in fine. ff. de dote prelega. not. latius idem Alex. consi 39 nu. 3. eo. vol. 5. Et sic est consilium sequens / illud est verum quod preferuntur ille due / et tertia falsa non vitiat: ita intelligitur dictum Bari. Sed vbi sunt quatuor demonstrationes vel plures / et duo tantum concordant / et relique contradicunt / tunc non dicitur constarede illo corpore: in quo concordant ille due demonstrationes. tex. est in l. in testamento quidam. ff. de conditio. et demon stratio. per quem declaratur et limitatur doctrina Barr. in preallega l. demonstratio per Paul. de castro in. d. l. in testamento quidam. Et hoc quia vbi demonstrationes vel probationes sunt pares: res redditur in ambiguo et incerta adeo quod succumbit ille ad quem spectabat onus probandi i. actor circa id quod est fundamentum intentionis sue / cap. ex literis. supra de probatio. cum similibus (dico in ver. intentionis hoc cap. Tenetur enim quisquis fundamentum sueintentionis probare: etiam si consistat in negatiua l. hoc iure. ff. de verb. obliga. firmat latius Alexan. in consilio. xxviii. i. fine / viso et prehabito / volu. ii. et consi. sequen. in princi. vbi late discutit ad quem pertineat probationis negatiue onus de quo idem Alexan. meminit in consilio. 37. nu. x. eo. volu. 2 viso et opportune.

¶ Et etiam si fiat fundamentum in tenpore per regulam: quod fundanti se ex tempore incumbit onus probandi tempus l. non solum. §. sed et probari cum ibi not. per Bar. ff. de no. oper. nunciatio. Probus

¶ Melius dixisset. Ratio quia fictione dicitur possideri / et hac de causa Ioan. Mo. hic vtitur hoc verbo quasi quod de sui natura denotat fictionem l. posthumorum ff. de iniusto testa l. si cum dotem. §. fin. ff. solu. matri. Alex. con. ii. nu. xii. vol. primo / et consi. xv. nu. xiiii. eo. vo. et ibi latius. Probus

¶ Quasi possessione. Uide quae requirantur ad acquirendum quaspossessionem / per Neapo. dec. 67. super causa.

¶ Ultra dici quod ista quasi possessio non potest creari in istis iuribus incorporalibus / sine scientia et patientia l. ii. C. de seruitu. et aqua l. penul. de serui. titu. generali. ff. comprobat latius Alexan. in con. 6. col. ii. vol. i viso themate / quod intellige sane: vt ibi per eum.

¶ Et hec quasi possessionis probatio / aliquando multum commodi affert etiam si fiat per solam famam: quia est sufficiens ad transferendum onus probandi in aduersarium / vel per communem opinionem / pone exemplum quando aliquis est constitutus in quasi possessione alicuius qualitatis puta seruitutis / vel libertatis / no. Alex. in con. li. nu. 4 viso / volu. i. Probus

¶ Sed quasi. Ude pro hoc que dicit Alexan. consi. 82. in fine viso processu / volu. iii. et consi. ccii. nu. iii. volu. ii. Super cause et lite / dum dicit quod sicut est dare dominium / et quasi dominium. Ita et est dare proprietatem / et quasi proprietatem glo. sing. in l. quedam / in verb. de liberis. ff. de interdict. secundum Bald. in capi. primo. § primo / de inuesti. de re alie. facta proqua allegat tex. in cap. fina. supra de iudic. Probus

¶ Dicenda est iurandum. Dic vnum in simili / et prothemate rubquod si testes simpliciter iurarunt dicere veritatem super totcausa: quod post publicatas attestationes non poterunt ampliusin causa produci testes super articulo aliquo comprehenso sub pertitione illius cause in qua recepti sunt istud fuit dictum egregium Inno. et aliorum in. c. fratnitati supra isto tit. vbi Anto. et in cle. de testibus eo. tit. quod placet Alex. in con. lxi. nu. vii. viso processu. / vol. ii. Probus

¶ Non valeret. Id firmat Petr. de ancha. con. xxxiiii: colii. in causa vbi vnum subdit quod natura transactionis est / non transferre titulum: sed a molestatione desistere et vexationem redimere / quod licet in spiritualibus absque vitio symo nie capitulo cum venissent. supra de institu¬

¶ Ultra attende: An compromittere super papatu licea per Car. con. cl. nu. xvii. in questione duorum pontificum / vbi dic cit quod licet potestas pape sit de iure diuino et non positiuo. c. i. ii. et. iii. et fina. supra de transla. prela. tamen hunc dicere papam vel illum / non est de iure diuino: vnde non est illicitum quod super papatu interueniat transactio: dum tamen alias non illicitat vi pro sedando scismate alter remaneat in papatu et alteraliter consulatur: prout visum fuerit commissariis: dum tamem compromissum fiat consentiente collegio cardinalium: cum ad eos spectet eligere papam. Probus

¶ In spiritualibus. Super quibus sine decreto superio ris non potest compromitti no. Petr. de ancha. consi. cccix. ii prin. prima facie videtur dicendum laudum valere / quod placet Do. in con. lxviii. col. ii. Titius vendidit: secus tamen in bonis patrimonialibus clerici iuxta notata per Io. And. in c. peruenit. supra de arbitr. in glo. fina. cum aliis ibi per Domi. allega. Probus

¶ Honestiores. In iudiciis vndequaque qualitas perfona: rum attenditur / siue partium siue testium / de testibus hades quod no. Alex. post alios con. xliii. ex his vol. vii. quod c. teris paribus testimonium clericorum prefertur testimonio lacorum / no. Antho. de Butrio per illum tex. in. c. ii. in prin. supra de elec. facit glo. in ver. idoneam in. c. ii. de iudic. hoc lib. pro quo habeo in ar. quod licet quando sunt duo testes / quorum vnus contradicit alteri / neutrius dictum valeat Io. And. et alii post eum in c. in nostra. supra. isto ti. tamen hoc verum nisi dignitas vnius prouo. cet iudicem ad magi credendum illi / quo casu posset etiam defere iuramentum illi parti pro qua testi ille deponeret no. Alex. con. cxxvii. nu. viii. viso processu cause vertentis inter Marinum / vol. vii. Probus.

¶ Dicto maioris partis. Placet Alex. in con. cxxxvi. col. fi. in causa et lite / vol. i. vbi subdit / quod si sunt pares numero / statur negantibus in fauorem rei: iuxta no. per inno. et docto: in. c. in nostra. supra de procura. Bal. in l. prima in ver. duo prcuratores. C. de confessis. Probus

¶ Opponi potest. Si fuerit omissum opponere contra testes in causa principali possit opponi in causa apellationis. Neapoli. decisio. cclxvi. fuit in quadam causa. Probus

¶ Responsio. Que in dubio interpretatur facta secum dum interrogationem l. si defensor. §. qui interrogat. ff. de intenroga. actio. et insti. de inutil. stipula. §. praeterea Alex. vol. vi. con. 138. nu. 8 visa copia / pro hoc vide Antho. de Butri. consilio. iiii. Probus

¶ Sufficit. Uel aliud equipollens dixi in c. i. inver. positiones. supra de confessis.

¶ Preterea dic istud iuramentum credulitatis habere locum in eo qui iurat dare fideiussorem non posse / quia scire non potest an dare possit testatur Maria. Sozi. consi. lio. cxx. col. ii. cum in presenti / allegat Odofre. et Cy. in l. prima. ff. qui satisda. cogantur. Probus

¶ Credo. Hec verba prout nec similia (vt si dicatur mihi visum fuit) non conueniunt testibus: et non probant nisi ratione dicti seu vtrationis adiuncta / vt si dicat testis credo quod vidi: et tunc probavirtute rationis: firmat Dec. co. 363. nu. 4. in causa quae agitur pro hoc vide Maria. Sozl. co. cxlvi. col. v. versi. nec obstat viso processu: vbi coprobat quod testis dictum non valet factum per verbum credulitatis: et quod consuetudine non potest induci vt credatur test deponenti per verbum credit / alleg. Antho. in. c. i. supra de appellahinc Bal. in l. siue possidetis. C. de probatio. quod si testis dicat se pro certo credere / non probat quia consequentia non est bena in qua necessario non concluditur: no. in l. si iudex. ff. qui sunt suvel alic. iur. et l. ad probationem et l. neque. C. de proba. Quod intellage non procedere in his quae sunt difficilis probationis / vt in antiquis factis in quibus de facili haberi non potest probatio necessa ria et concludens: ideo admittitur praesumpta probatio l. si arbiter. ff. de proba. de quo late per Iaso. in con. lxv. col. 1. Henricus vol. 5. et per Calca. con. §. nu. 5. et seq. istud clarificatur. per regulam quod in materia non perceptibili et non certitudinaliter cognoscibili: valet dictum testis qui deponit per verbum credit Cyet Bal. in lege testium. C. de testibus et alii ibi per eum adducti.

¶ Uide eundem Sozi. con. clxxi. col. ii. diu profect quia in materia (que a communiter accidentibus est difficilis probationis) sufficit probatio per praesumptiones et coiecturas / seuper probationes que alias essent imperfecte. Alex. co. 37 consultus sum. vol. vii. vbi plura cumulat pro intento et con. 77. in fine / eo. volu. et consilio. 50. nu. 6 visis / volu. i. vbi dicit regulam hanc procedere quando agitur ciuiliter / pro hoc facit quia no. Francus post glo. in ver. electione in cap. cum ab vno. de re indic. hoc lib. quod quando res aliter probari non potest. creditur testibus quibus alias non crederetur: similis est in cap. veniens. ii. supra isto titu. et in cap. super eo / et in cap. fina. supra de testib. cog. in cap. cum dilecti de electio. quas intellige in rebus que de sui natura ab aliis sciri nequeunt per text in cap. in literis. supra. isto titu.

¶ Et redeundo ad ipsum themaquod ea que sunt difficilis probationis etc. probat Domi. in consi. oo. col. 3 hoc est summarium. Alex. co. lxvii. in fine / viso test. mento / vol. iii. lapus allega. liiii. Alex. consi. xxiiii. col. ii. vol. ii. Sozi. consi. ccxiii. col. v. Cum in presenti / allegat Domi. post glo. in ver. auctores in cap. primo. supra hoc titu. et latius in consilio. ccxvi. col. fina. Accurate meminit ipse consi. ccxlix. col. fina. Materia presentis / vbi hoc adducit ad comprobationem Quod estimatio hereditatis probatur per testes dicentes / quod erat tante estimationis: et hoc si se referunt ad communem estimationem / quod ita communiter fuisset estimata attentis bonis et iuribus dicte hereditatis /

¶ Pro premissis habeo / quod in re que de facili non est probabilis pone in parentela. Calca. in consil. ix. col. fin. vel infactis antiquis not. Calca. ipse consi. lxiiii. nume. xii. preclre / vbi hoc quod hic dicimus de deponen. credulitatis conprobat / quia tunc accipitur illa probatio que postest habet ri. Alex. de Imola consi. xc. nume. viii. in causa et lite / volu. 6. qui subdit vnum ad propositum in consilio. sequem. nume 4 in causa et lite pendente inter Anto. quod veritas habe tuex his que visu percipiuntur / non autem per relationem vnius testis: maxime deponentis de credulitate. Ita not Bar. in effectu in l. prima in vlti. col. ff. de interroga. actio et in l. admonendi. ff. de iureiur. et Bald. in l. in bonefidei. ii col. C. de reb. credi. Doct. in cap. fina. supra de iureiuram. Alex. consi. cxliii. circa finem: viso titulo / volu. 6. et consi. cxlvi. viso themate / eo. volu. et idem eo. volu. consilio. 189 nume. 12. consilio. cexviii. col. iii. ponderatis narratis / eo. volu. 6. vbi dicit quod vt factum dicatur esse de antiquo / adeo quod propter probationis difficultatem recedamus a regulis iuris communis / vt stetur leuiori probationi / requiritur quod transiue. rit tempus centum annorum. Idem Alexan. consilio. xciii. in fine / volu. vii. et consilio. cxvi. nume. iii. perspectis / volu. v. firmat Iason in consilio. cxxviii. nume. primo / in questione vbi dicit quod in factis ita antiquis que sunt vltra centuannos / et sic que excedunt omnium hominum memoriam / non requiritur exacta probatio / sed sufficit probatio per scilas coniecturas et per indicia. Et talis probatio coniecti ralis habetur pro plena et perfecta probatione

¶ Testis enim qui deponit de credulitate non dicitur vel rus testis / quia non deponit de veritate / sed de credulitate. Anto. de But. in. c. 3. in fine. supra hoc ti. allegat no. per glo. in. ii. §. idem labeo. ff. de aqua pluuia. arcend. etiam si dicat crederpro certo Iason in consilio. clxvii. statim alleg. volu. iii

¶ Intellige secundum Alex. consi. cxlix. viso processu / vol. v. id non procedere: quando testis super principale deponit de scientia / ex proprio sensu: et super incidenti: vt pote tempus per verbum credoaut aliud equipollens: quia tunc valet dictum testis.

¶ Ude Decium consi. 524. nu. 6 visis his / et Alex. in con. cix. col. i. visis / vol. i. vbi aliam fallentiam ponit: vt videre ibi licet nu. xii. et seq.

¶ Item credere / idem dicitur quod opinari et qui opinatur / aliqualiter dubitat l. fina. ff. de insti. et substi. sucondi. fact. Bal. in l. fi. in. xv. oppo. C. de edicto diui Adria. tollen.

¶ Idem dic de teste qui deponit per verbum suo iudicio: quia talis fidem non facit Angel. in repe l. sciendum in. ii. col. ff. de verb. obliga. per. l. testium. C. hoc ti. quem refert et sequitur Alex. consi. xxix. post princi. clarissime doctor / volu. vi.

¶ Ratio / quia non tanquam testis videtur deponere / sed tanum iudex comprobat Iaso. in consi. clxvii. nu. ii. formate / volu. iiii. prout ille qui deponit ex conscientia sua / igitur non creditur: prout nec ei qui dicit quod non fuit aliud dictum in substantia: quod procedit maxime in rustico et imperito ad quem non pertinet iudicare et discernere quid sit de substantia vnius actus / ideo non probat. argui l. qui testamento. §. fina. ff. de testa. et § si verl ro absunt in auten. de heredi. et falci. Doct. in d. l. sciendum Alex. consi. liii. col. penul. in causa et lite vertente inter lucam. volu. vii.

¶ Ad idem de eo qui dicit / quod fuit vox et fama / quia talia verba nihil releuant: quia testis non debet esse iudex: vnde ipse non habet iudicare / an exaudita ab illis quos audiuit / resultet publica vox et fama: sed habet testificari et de donere de his que sunt facti et percipiuntur sensu corporis d. testamento. §. fina. ff. de testamen. Ita dicit idem Alexan. consilio. lix. col. ii. in causa appellationis / volu. vii.

¶ Pro intento vide do. Stepha. Bertrandi consi. lii. nu. 3. visis titulis / parte prima quod sitestis dicat se pro certo credere sibi non creditur: nisi reddat bonam rationem per sensum corporis. Bal. in l. siue possidetis. C. de proba. Probus.

¶ Credo. Ultra que in precedenti apostilla dicuntur de test deponente per verbum credo vel similia: vide Alex. consi. cxxxiiii. nu. iiii. in causa / vol. ii. et con. cxlvii. col. fina. ponde ratis / vol. ii. et con. clvi. nu. xi. viso processum vol. v. vbi vnum subdit quod si quidam ex testibus deponit / quod possunt esse xx. anni sed quod non bene recordatur de tempore / non po. test redargui quod falsum dixerit in tempore: quia per illa verba apparet quod quicquid de tempore dixit / dubitatiue diexit: et plus fidei est adhibendum huic testi / quam illis qui certitudinarie deponerent de tempore: quia cum labilis sit momoria l. peregre in prin. ff. de acquir. posse. dicitur verosimliora deponere ille qui non ita certitudinarie deponit de trpore / ergo ei magis credendum. l. iii. post prin. et l. ob carmen§. fina. ff. hoc ti. et in. c. in nostra cum ibi no. eo. et in. c. liet causam. supra de probatio. istud fuit dictum. Angel. con. xxv. circa medium pro decisione questionum et dubiorum / vbi latius citat

¶ Et attende ad vnum quod ait ipse Alex. in con. xxiiii. nuxvi. animaduersis / vol. ii. quod fides testis attestantis de iudicia suo vel credulitate in bis in quibus est difficilis probatio non repellitur: vt quando deponit testis de filiatione vel sufper adulter. Bar. in l. ii. §. idem Labeo. ff. da aqua pluuia ancen. Late Decius consilio. cccclxxxix. in fine in casu / et itaintellige que dicta sunt in precedenti apostilla¬

¶ De credulitate testis instrumentarii vide Alex. in consi. lio. lvi. nu. vi. viso processu. vol. ii

¶ Et de confessione partis facta per verbum credo non est dubitandum: quia preiudicat sicut confessio de veritate / hoc in facto proprio in alieno secus: Panor. post glos. finain capitulo ex literis. supra de probatio. que ad hoc reputatur. sing. secundum Franc. in. c. primo. supra de iudic. hoc li. Et quo ad testa postremo vide Alex. in con. cxxxiii. viso processu / volumine primo. Probus

¶ Certum. Dic certum vt per Io. mo. in. c. constitutionem de ver. significa infra Probus

¶ Sine mandato. Ualido vt quia agit vigore mandati facti a capitulo cum autoritate superioris contra ipsum super riorem / quia non potest. Bar. in l. potest circa finem. ff de autori. tuto. Pone exemplum in communitate vicariorum ecclesie Bituricen. qui nomine capituli et decani agunt ad eorum vtilitatem / et sic vigore procuratorii et syndicatus contra capitulum agere non possunt: sed de super sibi prouidere habent vt no. per Inno. in. c. edoceri. supra de rescrip. Probus.

¶ Obest. Glo. in l. proinde el. ii. ff. ad l. aquil. Bar. in l. certum. § sed ante ipsos. ff. de confessis Antho. et Panor. in. c. primo. supra vt lite non contesta. Decius con. ccxxi. nu. iii. non patitur angustia / vbi subdit quod confessio iudicialis per sytdicum facta / est tante efficacie quod probationem facit: et attem- ditur / etiam non obstante nullitate processus. Inno. in. c. qualiter el. ii. col. pe. ibi non negamus tamen. supra de accusa. sequitur Bar. in l. si confessus. ff. de custod. rec.

¶ Et de confessione syndici mandatum speciale habentis et prelati et capituli / vide que tradit Car. consi. lxxi. col. pe. cuius mee an noceat ecclesie etiam non probato quod mutuur versum fuerit in vtilitatem ecclesie. Probus

¶ Et imputet. In simili dic de eo qui fideiussorem minus ide neum suscepit / vt sibi imputet: de quo late per Alex. con. xxxiii. consideratis his vol. vii. talis enim dicitur seipsum circumuenire per regulam quam citat do. Steph. Bertrandi co. cccxxix. nu. iii. prnitur in facto prima parte vbi dicit quod si quis non prospexit quod euenire poterat seipsum circumuenit alleg. l. Imo. in prin. ff. de liber. causa et l. nam etsi actor. ff. de rei vendica

¶ De non idoneo fideiussore poteris ponere exemplum / in schol. re quia no est idoneus fide iussor de iudicio sisti: nisi specialiter renunciet priuilegio suo l. fi. ff. si quis in ius voca. no. Alex. con. xcv. in prin. diligenter consideratis / vol. quinto

¶ Uide pro themate Neapolita. in decisio. lvii. illo die quo rex Ferdinandus.

¶ Ultra quae vide simile quod imputet etiam sibi qui ad probationem superfluam se astringit / nisi dicatur cum clausula citra onus superflue / et non necessarie probationis / cui astrin gere non intendit pro quo l. habebat vbi Ang. et Paul. d. castro. ff. de instito. actio. Bar. et alii in l. diuus. ff. de re iudi. Angel. insti. de actio. in. §. primo / versi. item est vtile / et in sti. de exceptio. versi. vnum aliud

¶ Pro intento Io. mo. vide Alexan. in con. xcv. nu. vii. visis processibus / vol. ii. Et quo ad superfluam probationem quae tradit Prepo. in. c. omnes leges col. ii. prima dist. post archi. ibi quorum distinctionem vide tu pro ampla informatione. q. Probus

¶ Scient ia. Que et patientia etiam cum presentia / non arguit consensum aliquem / quando ille non poterat actum impedire: vt in l. gaius. ff. de pigno actio. no. Bar. in l. que dotis colum. penulti. ff. solu. matri. traditur in l. sepe. ff. de re iudi. Philippus Probus

¶ Syndicus. Ude de syndico creato ab vniuersitate habente potestatem legis codende / an possit praeiudicare et quo modo per Alex. consi. xliiii. nu. vii. viso themate / volu. primo

¶ Ulterius de modo constituendi syndicum vniuersitatis per Alex. consi. xvii. in causa et lite / volu. 6

¶ Et an expireeius officium per expirationem officii constituentium. Alex. consi. cxxviii. sentio insuper / eo. vol. 6. vbi dicit / quod non i si res non est integra: per ea que not. in l. si per epistolam. ff. de aquirenhered. et in l. si quis mancipiis. § si impubes. ff. de institu¬

¶ Uide que late dicit de constitutione syndici idem Alex. co. si. xl. in causa et lite vertente / vol. 7. et consi. xlix. nu. xi. In cau. sa et lite vertente inter Iacobum eo. volu. vii. et consi. cxcviii. in fine: super hac dubitatione / volu. ii. vbi dicit quod si in instrumen to continetur / quod canonici talis ecclesiae constituerunt talem syndcum / vel fecerunt talem actum / non per hoc probatur quod ille actus fuerit legitime gestus ab omnibus canonicis / vel maiori parte / quia possent illa verba pluralis numeri / verificari in duo bus canonicis / cum non dicerit omnes canonici. l. inter illam. §. fi.¬ na. ff. de verb. signifi. idem Alex. consi. cxii. in fine / visa copia / volu. vii. vbi subdit quod non sufficit in instrumento dici conuocatis et coadunatis decurionibus: nisi dicatur quod interuene. rint due partes l. nominationi de decurio. lib. x. C. idem Alexan. in consi. cxiiii. nu. viii. in causa et lite. vol. iiii. quem vide praecorin consi. cx. col. i. visis acutissimis. volu. i. secus si per nomine collectiua / certam a iure determinationem habentia / vt capitulum talis ecclesie constituit talem syndicum: ista est doctrin. Petr. de Ancha. in. c. quanto. vbi Imol. supra de his quae fiunt a prela. sine consen. capi. et ante eos Oldra. consi. 190 in executio. ne incumbentium: vide Alex. consi. cxcv. in fine / reddito per moconsilio. volu. vii. et consi. ccx. col. ii. reuerende pater. eo. volu.

¶ Unum tamen est attendendum in proposito / quod quando tabellio affirmat quod homines presentes ascendunt ad duas partes vniuersitatis / statur eius assertioni: donec contrarium probetur. not. Alber. in l. nulli. ff. quod cuiusque vniuersita. Car. et Anto. de Butrio in. c. ea noscitur. col. penul. supra de his que fiunt a prela. sine consensu capi. quos refert et sequitur Barthol. Sodi. consi. xcv. col. iii. nu. viii. in causa communis. volu. primo

¶ Uide que in puncto tradit domi. Stephanus Bertram di consilio. clxviii. non puto / parte secunda / facit in simili quod dicit Alexan. in consilio. lxi. nume. iii. viso processu cause volu. ii. Quod si in instrumento tabellio scripsit / quod talis excerta scientia / et non per errorem iuris et facti locauit etc. in hoc stabitur instrumento.

¶ Postremo attende / quod syndicus / tutor / vel similes possunt etiam post finitum tempus sui officii causam ceptam prosequi / quia sunt domini litis / comprobat Alex. in consilio. cxxxv. in princi. ponde ratis. volu. ii. Probus

¶ Articulis. Ultra quos: testes non debent deponere. et si deponant nihil est: quia reperiuntur deposuisse supereo quod non iurauerunt / ergo dictum ipsorum non vale tex. et ibi Innocen. in capi. de testibus. supra de testi. idem Innocen. in capi. inquisitionis. supra de accusa. no. Domi. in consi. lio. cxxxiiii. col. ii. in causa Morinen. Probus.

¶ Intentionis. Cnius quilibet siue agendo / siue excipiendo / probare tenetur fundamentum l. actor. C. de proba. l. in exceptionibus in princ. ff. eo. tit l. si quis de fabri. libi xi. C. l. in illa cum l. sequen. vbi Bar. et Alexan. ff. de verbo. obliga. capi. super his. et ibi Innocen. supra de accusa. prout diximus de eo qui se fundat in tempore / quia tempus illud / habet probare l. eum actum. C. de nego. gest. l. matrem. C. de proba. Alex an. consilio. xvi. in nume. xxix. in causa. volu. v. not. Bellamera decisio. lxxvi. non expresse

¶ Ulterius dici quod quando fundatur seu fundamentum habet super negatiua / ipsa negatiua probari debet / siue agendo / siue excipiendo. Barto. in l. penulti. §. docere per illum tex. ff. ne quis eum. et in d. l. in illa. ff. de verb. obliga. sequitur Decius consilio. clxxxvi. Quod supra. colum. prima. ad idem Alexand. consilio. xci. col. fina. repetitus in causa. volu. vii. vbi dicit / quod quando negatiua est fundamentum intentionis alicuius: onus probandi incumbit alleganti l. hoc scire / et l. ita stipulatus vers. quod si ab initio. ff. de verbo. obliga. et in auten. hoc si debitor. C. de pigno. not. Innocen. in cap. super his. supra de accusa. et Ioan. Andre. in capi bone. de el. ctio. et Barto. in l. in illa stipulatione si kalendis. ff. de verbo. obliga. quod verum dicas si ille qui opponit non habet. fundatam intentionem suam. Iason consilio. xxxiiii. nume vi. ad motiua. volu. primo.

¶ Adde vnum in probatione negatiue quod no. Francus in c. cum ab vno col. ii. de re iudica. hoc lib. quod duobus testibus simul deponentibus super negatiua magis creditur quam vni super affirmatiua ratio est: quia isti duo non solum negant sed etiam asserunt contrarium eius quod dicit affirmans: vt de tamen Panor. in. c. cum in tua hoc ti. et pro primo intento Bertran. con. ccxx. parte prima. Probus

¶ Testium. Quorum verba sunt iuuanda / non cauillandat Bal. in l. de quibus col. fina. versi. sed quid testis. ff. de legibus

¶ Et dicta testium debent interpretari ne sint captiosa / dicit Ang. in l. ex militari in fine. ff. de testa. mili. Ratioque testis non est cauillanda sed adaptanda ad id quod dicit testis no. Bal. in l. ii. in. v. no. in fi. C. de tempo. appella¬

¶ Item sufficit testis concordare in effectu et substantia rei / no. Io. de Ana. consi. lxxvi. in princi. visis / allegat glos. in ver. vacillasse in. c. cum ecclesia. supra de causa posse. et proprie. Bal. in l. qui sententiam. C. de penis / tradit Alex. con. xlvii. Abunde volii. ii. et con. cxlix. nu. vii. viso processu / vol. v. Decius. con. cclxxii. col. i. viso processu et consilio. cxlii. nu. v. in casu partus

¶ Item debent reduci ad concordiam vt euitetur contrarietas: prout diximus in instrumentis no Alex. consi. clvi nu. vii. viso instrumento vol. vi. quod intellige verum / quando verba patiuntur: secus si non patiantur: quia tunc non fit concordia / idem Alex. con. ii. nu. x. vol. vii. et con. ccxii. eo. vol.

¶ Ulterius dici quod dicta testium debent concludere iuribus notis quod licet indirecte concludant / tamen sufficit (dicit Maria Sozi. consi. lxxxvi. col. iiii. versi. Preterea in causa communitatis et allegat l. optimam cum sua materia. C. de contrah. et commit. stipul. et cle. de testib. hoc tit. pro quo habes que no. Io. mo. in. c. primo. supra de confessis. Quod positio de bet esse pertinens directo vel indirecto simpliciter vel adminiculatiue / idem et clarius ibi in versi. sic dico in facto moraculoso¬

¶ Item verba testium debent interpretari potius vt sonent in factum quam in ius / Inno. quem ibi sequuntur doc. in cap. cum causam. supra hoc ti. refert et sequitur Maria. Sozi. co. cxlvi. in prin. viso processu.

¶ Item dicta eorum debe nt ciuiliter intelligi vt fiat concodia: vt pote si duo testes dicunt tale quid fuisse factum prosente Titio et Selo. et postea in fine interrogati quibus prosentibus factum fuit: dixerunt nullis presentibus debet in telligi nullis presentibus / scilicet excepto Titio et Seio: et isto modo saluabitur dictu eorum: firmat post Alber. in l. non erit. §. dato. ff. de iureiur. Alex. con. clxx. in fine viso instrumento / vol. vi.

¶ Concordia igitur fiat saltem ad hunc effectum vt euittur periurium et falsum / notat late idem Alexan. consilio cxc. in prin. visis attestationibus / vol. vii. firmat Pet. de Ancha. con. ccclxxxv. licet pridie / idem Alex. con. clxxx. in fine vol. v. et con. cix. nu. xii. visis / vol. primo. Io. de Imola. consici. pro quibus vide eundem Alex. con. xx. col. i. in causa appellationis / vol. iiii. inquantum dicit / aut. testis sibi ipsi mani reste contradicit: ita quod non potest concordari vnum dictum cum alio / et tunc certum est quod nullo modo fit reductio ad concordiam: aut manifeste sibi non contradicit / et tunc posito quod quantum ad euitandum periurium et falsum reducatur ad concordiam tamen quantum ad hoc vt probet non fit reductio / prout in simili dicit idem Alex. con. cxxvii. nu. xiiii. visa inquisitione / volu. iiii. quod presumptio admittitur ad liberationem non ad condem nationem quod dicit esse de mente glo. in. c. in nostra. supra. isto tituquam ad hoc ponderat Antho. de Butrio. hoc latius coprobat idem Alex. con. 43. nu. xi. eo. vol. 4. prohi videtur facere quod citat idem Alex. in co. cxiiii. nu. iiii. in causa et lite / vol. iiii. quo vni test. deponenti pro parte verum et pro parte falsum: non creditur in aliquo / sd est presumptio contra eum in totum / quod comprobat idem Alex. in con. xxvii. nu. iii. in causa et lite / vol. ii. et con. xlv. nu. vii. vi. sis attestationibus eo. vol. quem vide pro ipsa concordia in consilio. cxxxiii. nu. iiii viso processu volu. primo. Et etiam proipso intento quod in aliquo non creditur col. v.

¶ Et quando testes singulares / admittantur / vide casumcitatum per Alex. in con. xviii. nu. ix. consideratis his / vol. iii. et Calca. in con. xix. nu. xvii. vertitur et hic est in causa heresis.

¶ Attende (quod huic testi non creditur) ad Alex. in co. lxxxi. col. pe. lecto eo. vol. quia ibi hec late comprobat /

¶ Et quod diximus de concordia testium / idem dic de responsionibus ad positiones factis / vt intelligantur et intentpretentur vt non contineant repugnantiam: specifice not Cy. et Bald. in lege cum falsa ad finem. C. de iur. et factm ignoran. Bald. in. le. prima in principio in lectura antiquenvil Paulus de Casroff. ne quis eum qui ii ins voci¬ est vi eximat. Sali. in l. cum precum in fine. C. de libera. caus argc. cum tu. supra isto ti. quod placet Alex. in con. 82 col. 4. viso processu. vol. iii. quem vide pro concordia. consi. 24. nu. 26. Aaduersis. rol. 2. firmat idem Alex. de respon. ad positiones in con. xliiii. nuxxii. viso. vol. eo. vbi subdit quod prima dicta seu responsa debent trahi ad vltia / et vltimam ad prima / vt euitetur contrarietas.

¶ Et quod dictum e de reductione ad concordiam. Attende ad doctrinam ipsius Alex. in consi. cxliii. col. i. quoniam abunde. volu. ii. vbi dicit id procedere quando reperiuntur plures contestes / saltem duo. d. c. cum tu: qui licet reperiantur discordes seu singulares in aliquibus qualitatibus vel circunstantiis: hoc tamen non refragatur si concordent in principali facto no. Alexan. in consi. liii. in causa. vol. primo

¶ Et per hec et alia que possunt ad causaprum adduci / patet quod singularitas in testibus reprobata dicitur / habeo equidem / quod non solum singularitas: sed etiam ipsa concordia in testibus reprobatur: quia non per eundem et premeditatum sermonem non debent deponere. Bar. per illum text in l. iii. §. ideoque. ff. isto titu. pro quo vide Decium consi. 448 nu. 2. 4. vis tota. Adde premissis que tradit Areti. in consil. xxiii. versic. ad tertiam / dico viso diligenter themate / quod etiam testes qui producuntur ab eadem parte reducuntur ad concordiam ad hoc vt probent / quia si vna scriptura producta ab vna parte saluatur sub diuisione / et ad concordiam reducitur: vt in. c. inter dilectos. §. ceterum de fide instru. fortius reducuntur testes / quia pius potest imputari producenti scripturam contrariam quam testes contrarios quod maxime videtur verum in accessoriis ad dictum principale / quia facilius reducuntur testes ad concordiam in dicto accessorio / quam in dicto principali. Inno. in capi. qualiter de accusatio. Probus

ET aliud pars. Quia sunt officia incompatibilia c. i. iiii. q. iiii. idem de teste et notario. Bal. in l. Domitius in fi. ff. de testa. vide et late per Pet de ancha. con. 424 viso dicto puncto / vbi disptant quando quis possit fungi duplici officio. Probus.

¶¶ De testibus. Adde vnum in themate notandum: quod licet dicamus quod in maiori summa minori inest: tamen hoc non est verum in testibus: quia varietas qualitatis facit presumi diuersitatem actus et sic in actu videntur discordare Io. and. in. c. i. de arbitr. in non uel. hoc lib. Io. de imol. in l. prima. § si stipulanti. ff. de ver. obliga. et in l. iter pares. in. iii. colum. ff de re iudica. tradi. Alex. con. 5o. nu. x. in causa et lite / vol. v. istud tamen secundum ei dem Alex. con. liiii. nu. iii. viso processu eo. vol. v. non procedit. in tempore quia maiori tempori inest minus quo ad probationem possessionis per testes: no. Paul. de eleaza. in sua disputa. incipiente contra instrumentum / et Io. de imola. d. l. inter pares et d. §. stipulanti / et in. c. cum oporteat ad finem supra de accusa.

¶ Pro hoc vulgari quod in maiori summa minor inest vide Calca. in. con. xlii. Philippuss et alex. con. clxxix. in fine viso processu / vol. v. vbi dicit quod illud fallit nisi diuerse et separ. te sint dispositiones / vna facta de maiori summa / alia de minori / quia tunc in maiori summa minor non comprehenditur. leg. ex facto. §. item quero. ff. de vulga. vnd. Bald. et Ang. ibi et moder. in l. prima §. si stipulanti. ff. de verb. obliga. Si vnum statutum disponit quod in causis a. x. libris infra potestas sit iudex. Et aliud statutum dicit quod in causis a. x. libris infra capitaneus sit iudex non poterit capitanens iudicare in causis a. x. libris infra¬

¶ Et subdit idem Alex. quod quando ab vno et eodem disponente / et ab eadem auctoritate processit: vtraque dispositio: scilicet maioris summe et minoris verum est quod intentio disponentis fuit / quod minor summa tamquam species in eo casu derogat maiori summe tanquam generi / ita loquitur. d. §. item quero¬

¶ Sed quando dicte due dispositiones facte sunt a diuersis personis et a diuersis disponentibus / tunc remanent regule quod i maiori summa minor inest: et tunc indubitanter specim es generi non derogaret.

¶ Fallit preterea propter obseruantiam forme mandat / c. cui de non: de praeben. hoc libro vbi si mandatum est prouideri Tatio de beneficio certe summe / non venit minor / licet placeat mandatario: quod mirabile dicit Car. consi. ciii. nu. xiiii. ci. sus superquo quod sub dicto modo non venit alius etiam fortioris rationis.

¶ Pro intento / quo ad testes deponentes de maiori et minori: vide que tradit Alex. in consi. lxiiii. in princi. visa comsultatione / vol. ii. et Latius con. 4. vol. i. Probus.

¶ Est prohibitorium. Et ideo vassallus in testem admitti. pro domino / de cuius veritate vide que late tradunt Neapoli. ta. Decisio. ccciiii. in causa baronis.

¶ De colono autem vide que late tradit Alex. in consi. xiii. col. vi. viso diligenter themate vbi etiam subdit col. i. quod edictum de contrahendo matrimonio est prohibitorium vt cuil bet censeatur permissum cui non est prohibitum. Probus.

¶ Procuratorem. De procuratore ad negotia vltra ea quae dicentur in sequen. vide Alex. in con. xix. nu. xvi. in his que in themate. vol. iiii. Probus

¶ Se vituperatumi. Pro hoc doctrinam vide Io. an. in ad di. Specul. hoc titu. §. primo versic. Sed pone / quod vbicunqu. aliquis deponit super eo. ex quo possit ascribi laus vel vituperium / semper redditur suspectus no. Alex. con. lxx. nuxxi. in causa. vol. iii. et ibi ponit de iudice / quod facit pro sequentibus idem con. 86 nu. 9 visis vol. ii.

¶ Adde preterea quod ratione huius praesumitur affectio (etia que dicitur causa edicti) probat glos. in. c. postremo. supra de appella. Ex quo infero / quod in alia causa poterit esse testis. aut iudex quia ratio edicti cessat / quod placet Do. meo de ripa. in. c. i. in. ii. conclu. supra de iudi. et etiam in his que praecesse runt actum / ratione cuius prohibetur: per ea que no. Alex. con. 154. sub nu. ii. viso themate. vol. v.

¶ Facit in simili quod no. idem Alex. co. 155 versi. nec praeoctis / viso processu eo. vol. quod licet testis coniunctus producenm ti sit suspectus / tamen fallit si aduersario esset taliter coniunctus: quia cessat suspitio. Probus

¶ Repelluntur. Quia deponunt ad se exonerandum no. Alex. con. 28. col. iii. sub nu. v. viso et discusso / vol. vi. idem Alex. con. 32. nu. iiii. viso processu / vol. eo. vbi id comprobat nu. vi. et Latius nume. vii.

¶ Et de solicitatore vide eundem Alex. con. 253. quen. tur in causa / eo. vol. vi. vbi concludit non sufficere dicertalem fore in causa ipsa solicitatorem / nisi dicatur quod deputatus sit per principalem: quia potuit deputari per procuratorem cause / et tunc non repellitur Antho. de Butr. in. c§. cum a nobis. supra isto tit. Et sic in ipsa causa si fuerit positus pra partem non est idoneus testis ipse solicitator: no. ipse Alex. con. clii. nu. vi. in causa et lite / vol. vii. rota in nouis. cliiii. et ita intellige que citat Domi. in con. cxvi. colum. ii. ii causa. nioris. Probus.

¶ De consensu. Alex. in con. xiii. col. penul. vol. l. et con. 35. col. fina. visa scriptura / eo. vol. ii. Decius con. 463 nu. 12 in causa.

¶ Ulterius istud firmant ea que videtur tenere ipse Alex. con. clxvii. nu i. quoniam res: vol. vi. vbi ipsi. concludit / quod si de consensu vnius tantum / secus / quia executores negotiorum a testimoniorepelluntur / glo. fina. in l. fina. ff. isto tit. vbi late Docto. tangunt hic ipsi post glosain verbo in testem¬

¶ Idem dic de prozeneta qui etiam non est idoneus testis. nisi ambe partes consentiant: quia presumitur quod affecte compleri illud propter quod laborauit / et quod non imputetur ei quod caute se non habuerit Alex. con. ccxii. nu. xxvi ponderatis his eo. vol. vi. et con. 43. ex his: vol. vii. et concl. nu. vi. in causa et lite / vol. v. et con. cliii. nume. iiii. visis narratis: eo. volu. Probus

¶ Quod vni non est credendum Nisi aliter dicatur / ratio ne nature officii: quia tunc soli creditur in pertinentibus ad eius officium / secus in aliis:

¶ Quid autem dicendum de priuato deponente de actui gesto a se / an faciat plenam probatiouem. Saly. in l. si quis decurio in. 4. oppo. C. ad leg. corne. de fal. dicit quod sic per. de l. si quis decurio / quod non admittunt ibi. Bal. Petr. et Cyquia ille tex. loquitur in tabellione cuius fides est approbata a lege et sic non statur soli dicto vnius qui deponit defacto a se: etiam si non sit priuata persona: sed etiam officia lis puta iudex: quod probat Ioan. mo. hic et expresse Inno. in. c. ii. col. i. supra de arbitr. quem ibi omnes sequuntur per. c. cum dilectus. supra de electio. Antho. de Butrio. in. ca. cum ia nobis col. penul. versic. Octauus casus. supra hoc titu. et hec est communis sententia / prout tradit Alex. con. cxcii. col. penul. per specta volumine. vt

¶ Premissis adde quod voluit idem Alex. con. ccix. circa. finem / ponderatis his / eo. vol. quod vigore cuiuscumque dati arbitrii / non possunt arbitri adhibere fidem vnico testi per not per Doc. in l. filiusfa. ff de dona. istud tamen potest fieri quod credatur vni testi / per pactum conuentionem / aut statutum. no. Alex. con. 188 col. ii. viso processu / vol. vii. quem vide com. cxiii. fin. vi. viso volu. iiii. per cuius dictum in con. 85 vol. iii. poteris comprobare id quod primo diximus loco. Probus

¶ Necest. Facit quod not. capel. tholo. decisio. 277. vbi dicit / quod ille qui fuit iudex in causa principali / potest esse procurator vel aduocatus in causa appellationis et istud videtur firmum / maxime pro appellato / vt defendat sententiam et processum coram eo formatos: ita no. Aufrerius ibi allegat Inno. in cap. de cetero. supra de transcaction. Panor. et Prepo. in. c. cum speciali in fine. supra de appella. firmat ipse Prepo. in. c. placuit vbi Arch. et Domi. ii. q. vi. qui Prepo. allegat. c. dilectus primo. supra de rescrip. vbi idem Panor. not. Domi. et communiter alii. in cap. venerabilibus post prin. de senten. ex communica. hoc libi

¶ Et recte dicit hic Ioannes monachus / nec est omnine quia causa seu instantia principalis et instantia appellationis multum inter se fraternisant: vt in simili dicemus de in re canonico et ciuili in capitulo cum de diuersis de priuileg. per ea que no. Alex. in con. xix. in prin. in his que in themte / vol. iiii. vbi dicit quod confessio facta in vna causa vel instantia communi consideratione / inducit in aliam probationem inter easdem personas / saltem quando vtraque instantia temdebat ad eundem affectum l. iubemus cum ibi no. C. de liber. causa l. cum autem. §. fi de arbitr. C. quod latius ibi conprobat vide que citat Domi. in consilio. ii. col. penui.

¶ De testibus autem nondum publicatis / an fidem faciam inter easdem personas in alia instantia / attende ad ea qui tradit Alex. in consilio. lxxxii. col. penul. viso processu / vol. iii. vbi concludit quod non / nec potest eos publicare nisi qui fuerit successor in officio iudiciis recipientis testes / quod est vt rum (dicit idem Alex. nisi probatum esset quod dicti testes mortui essent l. fina. C. isto ti. quod latius comprobat vt vt dere licet: et ita intelligas que no. Ioannes monachus in. coabbate de senten. et re iudie

¶ Pro themate vide que tradit Alex. in consilio. xcvi. viso processu / vol. ii. vbi ponit multas differentias inter causam principalem et causam appellationis: quas videto cum tuis luminaribus. Probus

¶ Semiplenam. Unum citat in proposito Sozi. con. cclxii. col. v. versi. confirmatur in causa magnifici quod si lex vel statutum non exigit plenam probationem sed contenta sit solis argumentis: sufficit testes examinari sine citatione et examinatio facta parte non citata: licet non plene probet. no. Alex. consilio. lxxxiiii. nu. viii. viso ti. vol. vi. facit tamen argumentum quod vltimum intelligas cum grano salis nisi subsit necessitas prout diximus in capitu. primo / in ver. necessitas. supra de eta. et qualita. hec enim semiplena probatioresultat aliquando ex dispositione duorum testium deponentit de confessione facta parte absente. c. fi. supra de successio. ab in testa. Doc. in. c. fina. supra de iureiur. glo. et doc. in l. fin. C. famlie ercis. tradit Alex. con. lvii. nu. viii. viso processu / vol. vi.

¶ Et recte dicitur quod testes recepti parte non citata non faciunt plenam fidem quia si iurisconsultus diceret quod testes recenpti parte non citata pro informatione iudicis haberent effi ctum plene probationis / et fidri in causa que vertitur inter actorem et reum non bene diceret no. Alex. in con. 180 nu. 7. quod statim allegabitur / idem Alex. con. cxlvii. in princ. visis dubitationibus volu. vi. vbi subdit. Ego bene fateor quod testes summarie recepti per iudicem (etiam sine in ramento) faciunt aliquale indicium. c. cum olim el primo: et ibi no. supra de preuileg. Sed ad plenam probationem hoc nquam reperietur / et bene hic dicitur aliquale indicium quia vt indicium plene dicatur probatum: requiritur quod sit probatum per duos testes contestes: vt no. glo. reputata sinegul. in l. fina. et ibi not. Bar. et alii. C. famil. erci. late Alexan. consi. ccxvi. nu. viii. ponderatis his voli. vi. consil. xviii. in fine et consil. xiii. col. penul. vol. i. in consi. xi. nu. vi. sentio: et cosilio. xix. nume. xix. in his que in themate vol. 4. et consi. clxxx. colum. ii. in causa angelorum / volumine. ii. et consilio v. nume. iii. volumine primo. et consi. xi. eodem volu. et consilio. ii. nu. xv. volu. 7 quem vide consilio. viii. in causa mota eo. volumine. vii. vbi tractat an comparatio faciat plenam autem semiplenam fidem / de quo etiam per eundem Alexan. con. lxxxvii. nu. 7. nos doctores eo. vol. vii.

¶ Ultra premissa adde quod hec dictio semi denotat diminutionem perfecte probationis notat Maria. Sozi. con. 136 colum. iii. prestantissime doctor / vbi tractat quod rationer illis defertur iuramentum / non tamen omnibus (vt pote periris) pro quo ponunt theoricam Doct. in l. admonendi. ff. de iuretur. quod illa qualitas que repellit testem a testificando in facto alieno / nec aliquid creditur. huius testimonio: fortius repellit partem a tali iuramento in facto proprio. Sed eghabeo quod si testis iurat super pluribus capitulis: si reperia tur periurus in vno in omnibus repellitur eius testimon um tanquam fundatum super iuramento indiuisibili: ista est conmunis conclusio Doc. in. d. l. admonendi: et in. c. fina. supra de in reiur. et Bal. Saly. et aliorum in l. si ex falsis. C. de transad. tio. idem Sozi. consi. clv. col. penul. prestantissne docto:

¶ Ratio quare non semper deferatur iuramentum licet subsistat semiplena probatio (vt quia est vnus testis) quia modicus defectus impedit semiplenam probationem vnius testis nimirum quia satis exorbitat fides vnius testis a iure communi. c. in omni. supra hoc tit. secundum Alex. consi. clxxx. in causa et lite / vol. vi. vbi late tractat de semiplenaprobatione: quem vide pro premissis consi. clxxxiii. col. iii eo. volu. vbi nume. xiii. adducit not. doctrinam glo. Barto. et Bal. in l. prima. C. qui et aduers. quos no. po. in integ. quod vna imperfecta probatio tollit aliam imperfectam / ade quod non est locus delationi iuramenti: nedum si semiplemprobatio elidatur per aliam semiplenam probationem: sed etiam si elidatur per quanlibet presumptionem vel indicium: ita dicunt glo. et Doct. in. d. l. prima. no. Bar. in. d. l. ad monendi versic. quero vtrum vna probatio imperfecta Bain l. in bonefidei. in. iii. oppo. C. de reb. credi. vide glo. mas gnam in l. fina. ff. quod met. causa.

¶ Pro premissis facit quod not. Petr. de Ancha. consili ccxxvi. colum. iii. ad corroborationem / quod vbi semiplena probatio attenuatur ex aliquo verissimili contrario non est sufficiens ad iuramenti delationem l. i. C. qui et aduers. quos.

¶ Quid autem dicatur facere semiplenam probationem dic quod regulariter fama: in causis ciuilibus facit semiplena probationem. l. iii. §. eiusdem. ff. isto titu. no. in. d. l. admonemdi. ff. de iureiur. et in l. in bonefidei. C. de reb. credi. et in. c. supra de appella. et in. c. veniens el primo. supra hoc titu. non aute plenam / nisi agatur de modico preiudicio vt potest esse in casa possessoria / seu iudicio possessorio: quia tunc fama habet. pro plena probatione cum in talibus indiciis semiplena probatio / verpraesumptiones / sufficiant pro plena probatione: per no. in l. si C. quorum bono. vbi Bar. dicit / quod in iudiciis possessoriis in quibus non videtur agi de magno preiudicio / propte causam proprietatis / per quam posset postea contingere retractari omnem effectum iudicii possessorii iuxta l. primam. C. si de momen. possessio. fuerit appel. et. c. cum dilectus supra de causa posses. et proprie. dixi et late in. c. ordinarii in veret per hec idem dicito. supra de offi. ordi. quod placet Alex conciii. super eo dubio quo queritur / vol. vii.

¶ Moderare etiam poteris non procedere in factis antuquis distantibus per centum annos vel circa propter probatiois difficultatem: quia tunc facit plenam probationem not. Alex. consi. lxxxiii. nume. ix. viso themate. volu. iii. di.¬ co in regula scienti

¶ Et per hec habes limitationes ad regulam quod fameequipollet vni testi secundum Ioannem mona. in. cap. fili vbi dico de heretio¬

¶ Et licet regulariter vnicus testis faciat semiplenam probationem argu. l. vbi numerus. ff. hoc tit. c. nouit. supra de iudic. et iuratus parte citata / et omni exceptione maior Alex. consi. lxxxix. volu. iii. hoc tamen fallit in eo qui se ostendit multum odiosum elcontra quem producttur vel multum affectum eiquo producitur / quia tunc non facit semiplenam probationem per no. in l. prima. C. qui et aduer. quos tradit idem Alexan. consi. clii. nu. vii. in causa et lite. volu. vii. et Petr. de Ancha. consi. ccxlvi. in causa agitata / vbi fortius concludit / quod duo domestici: et vnus inimicus non faciunt semiplenam probationem: eundem Petr. vide ibi / quia comprobat quod. supra qpram xime diximus de periuro vt ei non deferatur iuramentum.

¶ Idem possumus dicere de teste asserente se testificari deverbis formalibus et reperitur alius ita dicens in ipsis verbis: tamen non conueniunt: ideo non probat quilibet semitplene / pro quo habeo que citat idem Alex. consi. clxxvi colum. prima vtisis narratis in themate: volu. vii. quod quando testes asserunt se testificari de verbis formalibus: vt a aliquo prolatis / oportet quod non solum sint concordes in sufstantia et effectu: sed etiam in cortice verborum: vt singul. dicit Antho. de Butrio. in. c. nihil obstat. supra de ver. signifiet ibi Panor. licet regulariter id sufficiat Domi. consi. cxvi. col. ii. in questione.

¶ Quod autem. supra proxime diximus quod in iudicio possesse rio sufficit semiplena probatio tamen reperio contra hocommunem opinionem fore: videlicet quod non sufficiat probatio semiplena: no. glo. magna in l. prima. C. quo. bono. et ibi Iacob. Butriga. Angel. Saly. et Bar. in extrauag. ad reprimendam in ver. summarie et Petr. de Ancha. in cle. sepe de ver. signi. quod refert et sequitur ipse Alexan. consilio. clxxxvii. visa copia: in fine volumine. vii. cui adherec non precedent.

¶ Et quod dicimus famam facere semiplenam probationem: idem dic de confessione facta parte absente secundum. Alex. con. xxxvi. nu. vii. viso processu vol. quinto et consilio xxxx. nu. vi. vertitur lis eo. vol. cui non astipulor per ea quie diximus in. c. primo in ver. per confessionem. supra de confessis et hoc de equitate canonica vt etiam citauimus in. c. primo supra de pac. subditque idem Alex. in d. consilio. xxxix. nu. septimo vnum notandum / et quotidianum in proposito: quod licet in defectum plene probationis aliquando deferatur iuramen tum / vt in locis vulgatis dicitur: hoc tamen non habet locum in herede quia regula est quod heredi non potest deferriuramentum in defectum semiplene probationis: de eo quod factum fuit a defuncto / quia iuramentum non potest deferri nisi ei quem apparet habere veram notitiam et scientiar facti: ita dicit no. Bal. in l. in bonefidei. C. de reb. cred. vide tur tex. et ibi Bal. in l. generaliter in prin. ibi multum enim discrepat hereditarium iuramentum a principali sacramen to. C. de iureiur. bene faciunt nota. per glo. et docto. in l. Peponius scribit. §. fina. ff de rei vend.

¶ Quod autem dictum est. supra de verbis formalibus vide conprobatum per Alex. con. cl. col. prima in causa et lite vol. vi. qui adducit ibi simile de testibus deponentibus de institutione heredis: quia si vnus dicat quod verba formalia testatoris fuerunt ista: Titius heres esto / alius dicit quod verba formalia testatoris fuerunt hoc modo / scilicet Titius sit heres ad idem Domi. in consilio. cxlii. col. iii. in causa prioris uod Alex. in con. cxi. col. fina. viso superiore / volu. iii. et Bal. in c. bone primo / col. iiii. supra de electio. vbi dicit quod si vnus testiinterrogatus quibus verbis vsi fuerunt contrahentes: deponit quod dictum fuit promitto tibi. 24. denarios / alius testis deponit quod dictum fuit promitto tibi duos solidos non probant: et intelliguntur testes esse varii et singulares / idem Alex. con. cliii. nu. iii. visis narratis / eo. vol. v. Et sic est casus in quo non sufficit concordare circa substantiam regulariter tamen contra prout. supra diximus quod probat idem Alex. con. clvi. nu. xii. viso processu vol. v. et Domi. d. consilio cxvii. Idem Alex. consilio. xlvii. nu. vii. abunde vol. ii.

¶ Licet tamen concordent in substantia et in circunstantiis non hoc reddit testimonium supectum no. idem Alex. in consilio seq. sub nu. ii. quem vide satis ad propositum in con¬ lxxxviii. nume. iii. in causa Domine Bartholomee. colum. iiii. vbi dicit quod testis dicens se non recordari non dicitur probare aliquid contra instrumentum: per not. per glo. et Bar. in l. prima. §. si quis neget. ff. quemad. testa. aperiam. no. idem Alex. in l. cum antiquitatis et ibi docto. C. isto tituet in consil. cv. colum. finali viso ac diligenter / volu. eodem vbi dicit quod testes doponentes eundem effectum per diuesos tamen sermones / maiorem fidem faciunt quam per eundpremeditatum sermonem loquerentur l. iii. §. ideoque diulff. hoc titulo. vbi Barto. et Ioan. Andre. in. cap. nihil supride verb. significa¬

¶ Et redeundo ad thema habeo vnum notandum / citatum per Domi. in consi. xvi. colum. fina. Geminianus quod vbi aliquid preambule et incidenter petitur ad finem remouendi. obstaculum excludens agentem a potestate petendi: in ilo preambulo sufficit semiplena probatio ad obtinendam remotionem ilius obstaculi tex. et ibi Inno. in. c. ii. versic. nos igitur. supra de restitu. in integr. et in. c. ex literis eo. tituidem Innoc. in. c. tam ex literis. eo. titu. in glo. magna vbi dicit quod si dico me lesum propter quod peto restitutionem ad finem / et postea audiat in iudicio super negocio principali: in illo preambulo sufficiet semiplena probatio: et licet in aliquo ledatur ius alterius (dum tamen non pereat ex totosufficit petenti probare intentum semiplene glo. in. c. ex in sinuatione de procura. facit glo. plene et ibi Domi. in cap. primo de electio. hoc. lib. Et iste cause dicuntur summariproprie lapus allega. iii. circa medium / vbi subdit quod alie dicuntur improprie: vt quia tolluntur solum substantialia in dicii.

¶ An autem semiplena probatio faciat vt possit procdi aditorturam vide que tradit Alex. in d. consi. 89 viso themate. vol. iii. Probus

¶ Deferri. Adde casus in quibus non defertur iuramen tum / videlicet in casibus in quibus verissimiliter possunt plures reperiri testes quia tunc non est locus delationi iuramenti notat Alex. consi. cix. nu. xiii. viso processu. v. lumine. 4. alleg. Bar. in l. admonendi: et Bal. in l. bona fide. C. de reb. credi.

¶ Usde que pro hoc dico. in. c. filii. in ver. non valeant de hereti. idem dic. in causa matrimoniali Docto. in. c. fina. supra de iureiuran. quod tenet Domi. in consilio. lxi. colum. fina. super premisso dubio¬

¶ Postremo attende / quod licet in iudicis optione sit cuniuramentum debeat deferri consideratis qualitatibus personatum vt in. c. fina. supra de iureiur. tamen iudex semper debet deferre illi parti que de eo quod iurat est per veram scientiam informata et non per credulitatem / pro que vide lapum alleg. lxxxvi. colum. fina. in causa Neapolita decisio. clx ix. in dicta causa / quia iurans habetur loco testis / qui non admittitur nisi per veram scientiam not. idem Do. con. cxlvii. in fine super isto dubio. Probus