Titulus 4

DIrecto. Uide Io. mo. in. c. per hoc. supra de hereti. et ut dixi in rub. eo. titu. Probus. ¶ Homicidium. Uide pro intento rub. quae tradit latiu ume Alex in con. xv. viso processu inquisitionis / volumine primo. Probus.

¶ Hominis. Etiam nondum nati: formati tamen et alati / prout id comprobat Maria. Sozi. con. xvi. col. i. circa praedicta consultatione / quem videas in fine / quia ibi ponit que requirant vt quis cismaticis: nunc prosequitur de peccantibus in res puniatur homicidii pena / dico regulari videlicet mortis / iuxta illud euangelii: qui gladio ferit gladio peribit: hinc dicit Alex. in consi. lxxvii. nu. vii. visis dubitatioibus / vol. iii. Quod homicidium no post fieri a priuato sine dolo / etiam si statutum dispoat quod sio puniat / quia aliuo est iustificare / et aliud non punire / vt no. in l. qui accusatiois. C. quod met. ca. Probus.

ASsasinis. Secundum Hostien. hic col. ii. assasini dicitur genus hominum pessimum / qui sic nutriti credunt omnino se saluari: si preeptum domini sui temporalis perficiant / tales sicut fertur) consueuit habere quidam Baro Sarracenorum / qui vt vulgari alluda et planius intelligar: vocatur vetus de montana / et a talibus interfecti sunt multi principes Chri¬ stiani / ab his forsan denominati sunt et assisii

¶ Uide Alexand. con. clxvi. in prin. videretur fortasse. voiu. vii. vbi dicit quod assasinus dicitur qui premio et aliqua accpta pecunia ad maleficium committendum inductus est r propterea assasinus dicitur et grauius puniendus est l. C. cero et ibi no. Bar. ff de penis. Probus

¶ Horrendum. Homicidium per huiusmodi. assasinos perpetratum dicitur tam graue et odiosum / quod non habet locustatutum permittens impune occidi bannitos. no. Alberi. in l. qui sepulcra in prin. C. de sipul. viola. Bar. in l. Cice. ro. ff. de penis. in l. non solum. §. si manda. col. penul. ff. de in iur. Panor. in. c. at si clerici. supra de iudic. refert Dec. consilio cccxxvii. in prin. viso casu proposito: pro decisione tamen illius. q. vide eundem Decium. vbi. supra vbi concludit pro parte contraria. Probus

¶ Defenderunt. Idem dicendum ac si diceret auxilium de derunt / de quo per Sozi. con. clxxxviii. col. ii. visa bulla / vbi inter alia dicit: quod auxilium dicitur omne id per quod insultans efficitur audacior / et insultatus timidior. Bald. in l. non ideo minus. in vlt. col. C. de accusa. et late Petr. de Anc. consi. ccxvi. nos Bartholomeus. Probus

¶ Continuare. Hostien. hic col. ii. dicit no. contra scholares. ligritantes / et rectores negligentes: nam nisi vigilent / nisi singula studiose scrutentur / nisi in quacunque re capacem sensum habeant: nisi a se communem negligentiam procul pellant / nisi a quolibet sint parati instrui. supra de offi. pumicer. c. vnico ad finem primi melius facerent si se inanibus sumptibus non vexarent l. i. ff. de in offi. testa. Secundi discrete agerent / si se absolui peterent a tanto onere nec setantis periculis obligarent: quia sanguis ouuum ipsarum. culpa vel negligentia amissarum / ab ipsis in die iudicii exigetur. c. i. de offi. archid. supra. Probus.

¶ Mucro episcopalis. Ude docto. in. c. cum non ab homine. supra de iudic. do. Barth. de chasseneo con. i. in. v. praesu pposito. P.

¶ Nihil ad nos. Quantum ad excommunicat ionem / quia excommunicare non possumus. Innocen. in. c. quod superhis. supra de maior. et obed. dixi. supra in proe. cum hoc concordat Ipoly. de mar. con. ci. nu. liii. vbi dicit quod istud dictum intelligitur quo ad spirituales penas. Alex. con. xcix. numen ro. xiiii. visa inquisitione vol. vi. Probus.

¶ Principaliter. Quid dicatur principaliter vide late per Alex. co. lxv. col. iiii. quoniam omne datum / vol. vi. ad quem attende in con. i. col. pe. vol. iii. vbi late discutit quod debemus attendere ad id ad quod actus principaliter fit / et non secundario.

¶ Uide praetterea quae pro hoc tradit Alex. in con. seq. col. iii. nu. xi. cum seq. et quae citat con. lxxxiiii. nu. vii. in causa quae vertitur vol. 3.

¶ Et regula est secundum eum in con. iiii. col. i. vol. i. quod inspici et attendi debet quod pricipalitur fit l. si quis nec causam in prin. et. l. roga. sti in prin. ff. si cer. pet. et l. qui exceptione. ff. de condi. indeb. Docius in con. 57. nu. v. casus de quo quaeritur et con. cccccxli. nu. 3. visa donatione ibi subdit nu. xiiii. quod ea quae sunt de iure speciali / non sunt in consideratione l. 4. §. i. ff de fidei co. liber. vbi Bar. Inno. in. c. pastoralis in prin. supra de causa posse. et. proprie. vbi Panor. in fi. et in. c. super eo. el. ii. supra de sen. excom. Ex qua ibi conprobat quod illud quod requirit dispensationem / dicitur non post se fieri glo. in. c. gratia. in ver. non potest. supra de rescrip. hoc lib. vbi Doglo. in. c. ventum est. in verb. non possum i. q. i. Panor in. c. quod de in. iii. col. ver. item adduco istum tex. supra de stat. mona.

¶ Ratio. praemissorum / quia verba debent intelligi vere et proprie non secundum fictio. nem Bar. in l. iii. §. hec verba. ff. de nego. gest. l. i. §. hoc interdctum. ff de fonte: facit tex. in l. si ita quis. §. is cui. de leg. ii. et. l. fider commissum. ff de conditio. et demonstra. et l. cum pater. §. hereditatem. de lega. iii l. ex ea parte. §. insulam. ff. de ver. oblig. Probus.

¶ Pot. Adde: excusat carcer / status / et mors verbera stuprum vtcolligi. ff. quod met. causa. l. ii. cum. v ll. seq. ibi hostiem hic col. 3. P

¶ In finibus. Ratio quia primi motus non sunt in ptestate homim. d. l. cogitationis. hic alleg. per Io. mo. no. Angel. consi. xiiii. col. ii. nos Carolus / vbi vide que dicit quo ad hanc distinet meminit de consuetudine generali siue approbata per totum mundum: per quam qui non occidit non punitur vlti mo supplicio: quantumcunque perueniat ad actum proximitur mortis. Et hec habent locum in regno Francie. Probus.

¶ Uoluntas. Facit quod citat Gofre. in summa in ti. de vsur. col. pe. in proposito / nam quicquid agant homines intentio iudicat omnes sola voluntatis forma monetat opus.

¶ Ulterius diquod voluntas in uauioribus attenditur / non autem exitus l. diuus. et ibi. glo. et doc. C. ad leg. Corn. de sicca l. i. in fi. ff. ad leg. Iul. 5. parici l. si quis non dicam / cum ibi notatis. C. de epis. et cler l. quiquis. C. ad leg. Iul. maiesta. et ita hic firmat Io. mo. in. supra qua xime dictis: vide que tradit Dec. in con. cccccxxxv. requiltus vbi ponit casum de muliere quae fecit abortum suasione matris. P.

¶ Propositum. Iunge illud vulgatum. Quod id quod extra propositum committitur / penam non meretur l. quicquid. ff. de regu. iur. vbi Deci. ponit. iiii. conclusiones post Feliin cap. Mattheus. supra de symo. et ca. sicut ex literis. supra de inreiur. et in ca. dilectu supra. de exceptio. Roma. sing. mihi l. volo commentare l. quicquid / facit text in clemen. vna / isto tituet in l. infans. ff. ad leg. iul. dessicca. et in l. diuus. ff. de officia presid.

¶ Hinc est quod dicit Iason in l. in actionibus / numen cxviii. ff. de in litem iuran. quod volens se defendere a caneproiiciendo lapidem / occidat hominem / non tenetur de homicidio: facit decisio Car. in ca. lator. supra hoc titu. vbi refert de socio occidente socium sine dolo. non teneri penastatuti / quod est decapitationis.

¶ Item si aliquis volens occidere Titium occiderit Meuium non tenetur de homicidio pena capitali. Ias. in l. si per errorem / col. v. ff. de iurisdi. om. iud. et in l. 1 col. iiii. ff. de legib. et in l. iii. col. i. ff. quod quisque iur.

¶ Hinc est quod dans operam facto damnato / et ignorans qualitatem per quam magis debeat puniri / cxcusatur a pena illius qualitatis: pro quo habeo tex. in ca. si quis / cum duobus quod sequentibus. xxxiiii. q. fina.

¶ Pro brocardica vla volu: itas et propositum et c. habes tex. expressum in l. qui iniurie / in princ. ff de furt. Panor. post glo. in cap. si vero / de senten. excommu. supra et late per Oldra. consi. lxxvi. queritur de illo / vt de que pro hoc vulgari citat Alexan. in consi. xxix. nume. vii. pulchre respondit / volu. iiii. et Dominic. consi. vii. col. ii. subtiliter / vbi dicit quod si attendimus finem et intentionem agentis: siue sumus in bono opere / siue in malo / habet locum istud vulgare. Idem Alex. comprobat co. cxliiii. col. ii. vol. ii. et const. cix. col. iii. visis / volu. i.

¶ Patent premissa. Quia si de elemosynam animo consequendi laudem humanam vel. suffragium humanum non prodest ad vitam eternam. Idem de aliis bo. nis operibus: iuxta illud euanmgelii Amen amen dico vobis. quia receperunt mercedem suam: hinc glo. in ca. primo. supra de collusio. deteg. dicit quod deus non est remunerator nominum sed aduerbiorum: hoc est dicere non remunerat deus honum quod fit: sed quod bene fit: vnde non remunerat iudeos qui crucifixerunt Christum: licet mors christi bona fuerit nobis. quia propter hoc nos de penis inferni redemit / ideo non remunerauit eos / quia non bene fecerunt: deus enim cor interrogat / non manum. xiiii. q. v. cap. si quid inuenisti / nec considerat que fiunt / sed quo animo fiunt. xv. q. vi. ca. i. in fine.

¶ Et per hec et similia / habeo quod si statutum dicat quod pro hoc micidio quis debeat decapitari: intelligitur quando dolo et ex proposito committitur Bald. in l. data opera / col. iiii. vesicu. Item si statutum precise. C. qui accusare / et ita de fact dicit se respondisse Paul. de cast. in i. et si seuerior. C. ex quib. causis infa. irroga. et dicit quod si non habuisset autoritatem Bal. non obtinuisset. Idem Paul. de castro in l. nemo. C. de episco. audien. vbi ait illud dictum Bal. in l. data opera et se singulare / et quod non reperit alium hoc dicentem. Tu tamen dic quod non bene viderat Bar. in l. i. §. non autem in versi. iuxta hoc quero. ff. si quis testa. liber esse ius. et ibi. Alexand. in additio. in ver. et per hoc / ante finem allegat l. ii. C. de noxa. et ibi hoc expresse tenere Cy. et Baldo.

¶ Firmat Card. in consi. xliiii. nume. iiii. pro domino Christoforo qui allegat hoc tenere Ioan. And. in mercuria. in regpro possessore / tenet Angel. in l. is qui cum telo. C. de sicca. refert Cuma. co. cxxxiiii. visis denunciationibus / in fine comprobat Decius consi. 482 pro resolutione. Probus.

¶ In crimine. Quod committitur nedum contra principem sed etiam contra inferiorem / no. Docto. in cle. pastoralis / de re iudica.

¶ Item quando machinatur contra rem publicausa / no. in l. i. ff. ad leg. iul. maiest. latius Alexan. consi. xiii. col. prima. consyderatis his / volu. vi. Probus

¶ Et ideo tenentur. Uerum dic nisi ducti fuerint probabiliignorantia / glo. in l. prima. ff. de recept ator. quam sequitur Bart. in l. omnes. C. de agricol. et censit. lib. xii. facit l. metrodorum: ibi sciens. ff. de penis / et hoc a contrario sensu¬

¶ Uide que dixi in capi. eos in ver. equiualere. supra de temdo. ordinan. firmat in terminis Roma. consi. cccclxxxiii. circa. propositam. Probus

¶ Sententia requiratur. Dic quod quamuis secundum communem (que in hoc adheret tex. nostro) non requiratur quod per iudicem pronuncietur mandatorem incurrisse penas: de quibus in textamen requiritur quod per iudicem contra mandatorem declaratum sidictum mandatorem ita mandasse: et illud esse probatum: per idem quod habetur in cap. vt inquisitionis. post princi. et in cap. cum secundum. de heretic. supra hoc lib. et per not. per Bald. in cap. primo de fen. sine culp. non amit. et per eundem Bald. in autem qui semel. in. i. col. C. quo et quando iudex / et in l. si quis maior. C. de transactio. vt placet Alex. consil. clxvi. in fine videretur. vol. vii. qui ibi per hoc respondet ad dictum Ang. co. xiiii. no Carolus / dicens quod verba excommnis et depositionis a dignitate et c.¬ in tex. nostro posita / important quod a quolibet etiam priuato postsit impune offendi et occidi / ille qui per assassinum interfici fecarit aliquem christianum / aut per talem assassinum interfici mandauerit ta declarando tex. ntndum consuluit et determinauit: allegat in quod habetur in l. iii. §. tranffugas. ff. ad leg. Cornel. de sicca. et quod habetur in auten. gazaros. C. de hereti. et in. c. felicis / depenis / hoc lib. et quae no. per Cy. in l. reos. in. vi. q. C. de accu. Pr¬

¶ Nisi constet. Unde qu dixi in. c. fi. nu. c. de constitu. supra. Prob.

¶ Determinetur. Ude in proposito quod citat Paul. de castra. in con. cccxlvi. quod incipit forme capituli in i parte / quod monia. les quae elegerunt contra forinam iuris. c. quia propter. supra de elec. polsunt de nouo eligere / quia anquam praeuentur per siniam non amittunt ptatem eligendi: vide quae dixi in praecedem. apostil. cuius dicta inuantur per doctrinam Io. mo. hic quam non adducit Alex. in d. con. clxvi. P¬

ACsi essent. Istud firmaui. supra. in c. i in versi. occurrit preterea / de consuetud. vide Cardi consil. liii. casus. vltra quem attende ad ea quo in proposito latissime tradit lapus allega. xcix. commne floren. Probus

¶ Sed econtra. Adde vnum quod accessorium non sequitur naturam sui principalis: quando non et eadem ratio in accessorio que est in principali l. ex placito. C. de rrum permuta l. si is. C. de prediis minor. Bar. in l. non dubium ad finem post glo. C. de legi. Alexand. consilio. iiii. nume. xiii. volu. primo. Probus

¶ Ad malignandum. Ratione huius dicti dicit Alexand. in consilio. lviii. col. iii. habita / volu. iii. quod cautio de vtendo fruendo re in qua legatus est vsusfractus non potest remitti per testatorem: et hac ratione sola remanente sufficit: licet alie non suadeant: quin possit remitti: sufficit enim quod vn ratio firma maneat l. si non lex. ff. de hered. institu. et institu. de nupt. § affinitatis / not. in l. libertorum. §. notantur. ff. de his qui not. infa. et in l. si ventri. §. in bonis. ff. de priuileg.¬ credito. Probus

FActo. Uide beatum August. in homelia super sermo. quem legimus dominica quarta aduentus domini: et quarta lectione more Romano: ibi vt Christo testimonium dicerent non verba sed facta. Io. Mo. in. c. degradatio. ua de penis. idem Io. mo. in. c. in generali de reg. iur.

¶ Pro hoc vide que citat Dec. con. ccclxvii. sub numero. ii viso puncto vbi multa ad confirmationem dicti Io. mo. hic congerit / et quod ex perceptione fructuum probatur ratificatio posessionis: quodque respondens de fructibus videtur con¬ tractum ratificare.

¶ Pro verificatione huius dicti Ioa. nis Monach. hic adde quod citat Maria. Sozi. con. clx. col. ii. in presenti. quod plus est aliquid facto demonstrare quam verbis. vt in. c. dilecti filii cum ibi no. supra de appella. vnde si factum contradicit verbis vel scripture: factum superat: et scripti ra sibi cedit l. i. et per totum. C. plus vale. quod agit. Prhoc habes in simili quod communiter dicitur: vbi opus est facto verba non sufficiunt l. qui decem. §. idem responsum. ff. de solutio l. obsignatione. C. eo. tit l. pretor. §. si quis peratur. ff. de oper. no. nunci. cum ibi not. per Bar.

¶ Istud dicit Alex. consi. xliiii. nu. v. eximie doctor: volu. vii. esse sufficientem responsionem / ad id quod communiter dici solet in protestationibus / quod obtuliti semper se esse paratum ad omne id ad quod de iure tenetur / de quo per Petrum de Ancha con. ccxxxv. prima facie.

Et quia scribentes hic satis leuiter et quasi sicco per se transeunt / licet thema text patiatur mag. nam fimbriarum extentionem: ideo vltra eos pro illius ex tensione mouetur dubium quotidianissimum: et sic attente scrutandum: iuxta doctrinam iurisconsulti in leg. legaui ff. de libera. lega. Ioan. mona. in. c. romana. §. contrahentcde foro competen. videlicet an mandans vulnerari. S. perP. et iniungens: quod non occidatur. Si P. mandatarius vulneret. S. ex quo vulnere mortuus est teneatur mandanpena mortis: an vero mitiori: in hoc passu varii varia sentiunt: quam obrem vt paucis agam / et ad veritatem rei descenda concludendum videtur quod pena mortis teneatur mandans: pro quo habeo sequentia. Primo facit doctrina Ioan. Mo. hic. quam referentes Io. an. in nouel. Do. et Franc. sequuntur quod mandando illicitum mandasse videtur que verissimiliter concomitari poterant: ideo inhibitio non prodest: quia contraria actui. C. de fur. quod facit in proposito quia ille qui mandat aliquem vulnerari licet iniungat quod eum non occidat: tamen mandando vulnerari videtur mandasse que verissimilitenr concomitari poterant: et sic homicidium: ideo aliud dicere taquam allegans contraria non venit audiendus. d. l. i. et. c. solicitudinem in fine. supra de appella. quia hec regularit implicant contradictionem tanquam consecutiua

¶ Item Io. mo. et alii habent istud verbum videtur significas presumptionem l. si filiusfa. C. de petit. heredi. per quia intelligunt sic tex. nostrum ergo probatur eo / et verificatur. intentum nostrum: quod mandans aliquem vulnerari: ita quod nonoccidatur: est presumptio quod voluerit quod ipsum occidat / si ex dicto vulnere mors sequuta est: hunc intellectum sequumBar. in l. non solum. §. morte: nume. xxsx. ff. de no. oper. nuncia. dum dicit: quod si quis habet animum vulnerandi et non occidendi: certe animus non potest regulare factum: quia non potest esse quod persecutio vltra modum et propositum excedat. Et tunc si protestetur quod non percussit animo occidendi: ista protestatio nihiloperatur: arg. l. quoniam multaC. ad leg. iul. de vi. et tex. nostri.

¶ Facit quia verbera non possunt dari cum mensura: cum verberans hoc in casu maxime dicatur furiosus / cum ad placitum solius mandantis hoc faciat / et sic mandans potuit praemeditari quod ex vulnere mors sequi posset: quia per furio. sum / vulnus inferebatur: dictum Bar. in omnibus sequitur Antho. de Butr. in. c. cum. M. post medium versi. venio ad secundum articulum. supra de consti. ex quo sequitur quod perinde est ac si simpliciter mandasset eum occidi: quo in casu non est dubium / quod de homicidio pena mortis tenetur: comprobat late Decius consi. cccclxxxii. col. i. pro resolutione.

¶ Item qui mortis causam prebet tenetur de homic. ad si ipse occideret: quia nihil interest an quis occidat: vel mortis causam praebeat. c. si quis viduam 50. distinct l. nihil. ff. ad leg. corne. de sicca. c. decetero. supra eo. vbi glo. dicit maxime si causam propinquam dedit: et sic faciet regula iuris: quie causam damni dat / damnum dedisse videtur: l. qui occidit. §. in hac. ff. ad leg. aquil. quia intelligitur de causa et occasione proxima efficienti: testatur glo. in. c. studeat. 50. distin. licet enim quis mortis causam pluribus modis dare dicatur inter eos tamen reperitur iste quando videlicet quis homicidium fieri precepit. d. c. si quis viduam: et glosa in dicte capitulo de cetere

¶ Item tex. noster si vellet quod solum mandans diceretur esse in culpa: tamen quia illa culpa tendit ad casum et euentum futurum: scilicet mortis / sequitur quod tenetur de homicidio pena mortis: sicut dicitur in d. l. quoniam multa et in l. si quis aliquid. §. que abortionis. ff. de penis.

¶ Facit quia quando praecedit dolus vel culpa inspicimus contra delinquentem quod euenire potest quo ad penam sibaeinfligendam. Arg. no. in l. diuortio. ff. de nego. gest. et ple¬ ne per Bar. et Angel. in l. inter stipulatem. §. sacram. ff. de ver. obliga. refert Io. de ana. post Petr. de Ancha. in. c. audientiam: colum. ii. supra hoc titu. qui ibidem: columna. penulti. in ver. alii. dicunt contra / sustinet partes nostras. Uide Alex. in consil. cxl. videtur. vol. ii

¶ Intentum comprobo auctoritatibus scriben. iuribus / et rationibus fulcitis. Primo habeo doctrinam Bar. in l. diu. in fine. ff. ad leg. corne. de sicca. dum dicit: quod si delinquit in plus incidendo in aliam speciem delicti: hic aduerte /r quidem delictum quod principaliter facere propo suit tendit ad illum finem qui secutus est: tunc inspicimus euentum: casus est in l. fina. ff. de crimi. expila. here. et in. d. l. quoaniao multa: et in tex. nostro. Si vero ad hoc non tendebat delicti quod principaliter facere proposuerat: non tenetur vt l. vorum et l. qui iniurie in prin. ff de fur. istud dictum Bart. prome refert Arety. consil. lxxx. nu. vii. quod exorditur sicum decet / idem Angel. in tracta. maleficio. in ver. sempronium mandatorem. q. xviii. post Bal. in l. non ideo minus. C. de accusa. vbi concludit. Aut seruare fines mandati non est in potestate mandatarii / tunc mandans in totum tenetur: vt puta mado tibi quod gladio aliquem vulneres / et non occidas / hoc non potest facere: quia etiam modicum vulnus est mortale: vnde morta le et non mortale non est in facientis potestate: ideo isto casutenetur de homicidio: acsi mandasset homicidium fieri prouprobat tex. noster. Secus si est in potestate mandatarii seruare fines mam dati: istud videtur de mente Bal. in l. si quis mihi. §. aliter. ff. de acqui. hered. vbi idem Angel. et communiter scriben. firmant Bal. et Saly. in l. cum mandati / mandati. C. et Io. de ana. in. c. sicut dignum. § insuper: el. ii. nume. vii. supra hoc titu. Io. mo. in. c. quecumque circa finem infra. de senten. excom. vbi dicit quod mandans et mandatarius in delictis / in eandem penam incidunt / allegant. d. l. non ide

¶ Facit regul. quam Decius in. c. i. col. ix. versi. non obstasupra de off. delega. ex tex. nostro elicit: quod dans operam resilicite tenetur / vltra intentionem: et hoc quando delictum quod committitur erat ordinatum ad illud quod sequitur: vt in texnostro iuxta illud alapa expectat relationem gladii / ideo qua mandat alapam dari potest cogitare verissimiliter cedem sequi.

¶ Item licet in leuioribus causis proniores ad lauitatem iudices esse debeant: in grauioribus tamen seueritatem legum sequi oportet / tex. est in l. respiciendum. ff. de penis. Ideo cum iste casus sit de grauibus / tum propter mortem subsecutam / tum propter tale mandatum / quod lex odio habet. quia est mali exempli et contra charitatem proximi instinctum. totius nature: merito non solum vt mandatarius debet puniri: sed in plus quia peccat in se et alium / videlicet manda tarium cuius animum mandando corrumpit: et in illum in cuius persona homicidium fuit commissum. c. primo. supra de crifali. et sic dupliciter quod est vinculum fortius vt re ipsa pertet / sic verificatur per illud quod vbi est maius delictum ibi debet esse maior pena: glo. est no. in capitulo non afferamus. xxxiiii. q. prima hinc succedit: in quo maior fuerit culpa maior exerceatur vindicta: tex. in capitulo quia sanctitas. 50. distinct. glo. in capitulo ea que supra de statu mo. nach. sed vt dixi mandans magis peccat quam mandatarius: quod etiam patet / quia causam delicti prebet cum manda. tarius alias non erat facturus: vt habetur in l. prima. § persuadere. ff. de ser. corrup. et in l. qui occidit. §. in hac. ff aleg. Aquil. pro hoc facit glo. fina. ibi sed delictum quod conmisit in alio. in capi. gaudemus. supra de diuort. similis. glol. in l. athletas. § pompo. in ver. eum qui. ff. de his qui no. infa. ergo magis debet puniri: et sic secundum limites delicti: non secundum limites intenti¬

¶ Item mandans dicitur auctor et principalis in facto hoca et principalis regulariter magis punitur d. l. quoniam multa gitur et c. Ias. in l. si is qui pro emptore. ff. de vsucapio. istud firmat nu. ccclxxxii. etiam princeps delicti. l. in hoc iudicio:. ff. de ser. corrup.

¶ Quod autem homicidium mandasse fieri videatur: liqui de probatur per regulam quam iam tetigimus. supra quod mandans videtur mandare omne illud quod est mandato vicinum glo. habes in. c. cum in iuuentute in ver. postulare de purga. cano. supra allegat. c. in causis. supra de elect. et l. iam tamen § quid causa. versi. sinautem. ff. iudica. sol. Sed quod mors sequatur ex vulnere: est ipsi vulneri vicinum: quia ex quolibet vulnere potest regulariter sequi mors: maxime suest illatum cum ense vel gladio. c. significasti el. ii. eo. titulo. et l. prima. ff. ad leg. Corne. de sicca. et hoc membrum eneruatur a doctrina Ioannis Mo. hic si bene attenditur. in hoc enim non dicitur mandatarius fines mandati excessit. se respectu facti: quia vulnerauit sicut sibi mandatum fuit¬ si tamen vulnus progressum vltra fuerit non minus intalligitur: quod non secutum fuerit mandatum: alias esset repugnantia in obiecto: quia vt dixi de natura vulneris est: vt sequntur mors

¶ Nec iuuat dicere quod mandans dicerit mandatario quod eum vulneraret: sed non letaliter: aut in membris: in quibus non soret dariletale vulnus: quia hoc non fuit in potestate mandatarii: cum forte talis defensionem susceperit: prout suscipere debebat presumi. Et sic mandatum factum est incertum: igi. tur eius forma seruari non potuit. tex. in l. si quis pro eo. ff. manda.

¶ Quod licet in casu nostro videatur vnum certum: videlicet quod vulneraret: tamen respectu effectus vulneris / scilicet mortis / vel non mortis est incertum: ex quo non est in potestate vulnerantis ita vulnerare / quod vulneratus non moriatur: quia vt prediximus vulnera et verbera non post sunt dari ad mensuram

¶ Item in delictis seu maleficiis habemus regulam: quando dubitatur an debeat inspici intentio / an vero euentus: quod vbi committens delictum minus voluit delinquere: et pludeliquit: si verissimiliter potuit cogitare quia ex minori delicto quod intendebat verissimile poterat sequi maius tenetur de maiori delicto: quod est secutum. et non de minori so lum quod intendebat ipse: istud resultat ex. d. l. quoniam. C. ad leg. iul. de vi que lex procedit non solum si rumor procedit et est inceptus occasione possessionis: sed etiam si est inceptus ex alia causa: secundum Odofre. et Guido. de susan. in suo tracta. malefi. in titu. de pluribus et diuer. questio. circa male. in penult. col. ver. Sed pone quidam multos homines collegit: cum ver. sequem. vbi allegant l. in hec iudicia. ff. de ser. corrup. vbi auctor belli tenetur et punitur.

¶ Pro premissis etiam facit l. si quis aliquid. §. qui abortio nis. ff. de penis: vbi dicitur quod si quis dat poculum abortio nis vel amatorium / etiam sine dolo: et ex hoc homo vel milier perierit: tenetur de occiso. licet intentio sua non fuerit occidendi: potuit enim vt prediximus cogitare quod ex ta libus mors sequi poterat: et intentum probat apertissimo oretex. noster pro quo vide collecta. in. c. Ioannes. col. penul. nu. xxxi. supra hoc titu. vbi tenet hanc partem / cui tamen non adstipulantur ea que citat Decius consi. ix. quod in homicidio requiritur animus et voluntas occidem l. i. §. diuus. ff. de sic. ca. et tex. in l. i. C. eo. et in. c. significasti: el. ii. supra isto tit. Et quo ad talem penam lata culpa dolo non equiparatur l. in lege cornelia. ff. de siccar. Et hoc non solum procedit iuricommuni inspecto: sed etiam locum habet in statutis: qua statutum velit quod quis pro homicidio decapitetur / intelligitur quando ex dolo et proposito homicidium commisit: quod late ibi comprobat Decius cuius verba aliter non refero: ideo videasex mon et qualitate percutiendi aimus occidendi deprohenditur: videas etiam Alex. consil. lxv. visa quadam constitutione: volu. iiii. vbi latissime ad vtranque partem argui an mandans teneatur prout et occidens / et super hoc cogta quam viam volueris ingredit

¶ In quo loco autem debeat puniri mandans / an in loco mandati vel in loco delicti consummati / vide que late tradit Alex. con. ccxvi. ponderatis his / vol. vi. vbi dicit / quod dibet puniri in loco ad quem ordinabatur executio mandat / l. iiii. §. hoc edicto. et ibi Bar. ff. vi bono. rapto. et idem Bar. in l. si vt proponitur ff de fide iusso. et in l. non solum. §. mandato. ff. de iniur. et Bald. in l. fina. in princ. C. si a non compet. iudic. et in l. non ideo minus. C. de accusa.

¶ Ratio quia quando mandatur vt homicidium committa tur antequam sit commissum homicidium non potest dici commissum / et consummatum esse delictum / cum mandans tenetur non ex mandato / sed ex delicto postea subsecuto l. si quis vxori. §. neque verbo. ff de fur. l. item apud labeonem. §. si conrauerit. ff. de iniur. et hoc nisi aliud reperiretur caueri situto aut alias vt per Bald. in d. l. non ideo minus in. vi. quod in fine / quia tunc punitur ex solo mandato

¶ Postremo veniamus ad discussionem / an persuadens teneatur prout et mandans / breviter videtur dicendum quod sic / pro cuius comprobatione habeo text in l. si quis seruo. C. de furt. et in l. si ego. ff. quod vi aut clam / vbi ex sola persuasione quis tenetur furti: facit doctrina Bar. in l. si quis mihi. §. pater seio. ff. de acqui. heredi. vbi dicit quod quidam nobilis de florentia qui receperat quandam iniuriam ab aliquo / ait famulo nunquam redeas domum si ego non sentiam aliquid de isto negocio / ille famulus iuit et interfecit iniuriantem / quod per ista verba videtur dedisse mandatum famulo / quod illum interficeret / et sic ratione huius persuasionis amputatum est illi nobili caput / de hoc puncto vide que tradit Alexander consilio. cxxviii. quonian¬ abunde / et consilio precedenti. volumine quarta. Philippus Probus.