Titulus 16

NOn potest. Uide que dico. in ca. nemo infra de regul. iur. et Richardum de media villa. in. iiii. senten. distin. xlix. ar. ii. q. vi. Ad sextum dictum / vbi citat quod quando de non ente non est scientia / extenditur ens non tantum ad esse in re extra / neo ad esse in intellectu tantum: sed etiam ad representata intellectui / quod proprie potest diciens rationis. Uide etiam. Ioan. mo. in. c. i. de conse. infra. quod non entis non sunt species / nec diffirentie / sen qualitates l. eius. ff. si cer. pe l. si seruum. § fi ff de actio. emp. l. ii. vbi Bar. ff de vsufruc. refert Decius consi. cxlvii. in fine. Et sic ex non ente non fit ens. Philo. primo hisic. capi. ad audientiam. supra de eccle. edific. Barba. in cle. literas. col. xxvii. de re. Probus

¶ Antequam ceperit. In proposito dic quod etiam qualitas non potest esse sine subiecto l. eius qui in prouincia. ff si cer. peet. l. si seruum. in fine. ff. de actio. empt. Et non moritur quae non vixit. xxxii. q. ii. ca. quod vero. vbi glo. in verbo si animam / facit. ca. sicut ex tuarum. supra de homi. cum priuatio presupponat habitum l. remittit. ff. de iureiur. et. c. ad dissoluendum. de despon. impuber. supra et l. decem. ff. de verbo. oblig. vbi Bar. Sozinus consi. clxiii. versi. ii. ratio. Et hec et similia adducta hic per Ioan. Mo. faciunt ad dictum Bal. in l. ii. C. de iure Aure. annul. quod producens instrumentum legitimationis probat / et confitetur se non fuisse legitimum / cum omnis dispensatio presupponat in contrarium veritatem esse secundum eundem. Ad idem quod per instrumentum emancipationis probatur filiationem et patriam potestatem. precessisse. Bal. in l. moueor. C. de seruis expor. et in l. finaC. de sen. passis. Et qui agit penitentiam videtur confiteri delictum. Bal. post glo. in capi. literas. col. ii. supra de presump. licet ibi Feli. colum. penul. versi. Adde tamen videa tur tenere contrarium: quod petens veniam non videtur confiteri se deliquisse / sed est signum humilitatis dicit glo. in capi. ex hibita. in verbo postulauit. supra de homi. quam reputat singul. Alexan. in lege prima. ff. de no. oper. nuncia. ad hoc / quod quando quis petit veniam a principe / aut alio / ratione alicuius delicti / de quo ab aliquibus suspicatur ad cusari: non propter hoc illud videtur confiteri: nec potest procedi contra eum / tanque contra confessum: secus dicuni doc. ibi / si petitio hec fieret in iudicio / quod nota: hanc etiam glo. dicit singulariter notandum Car. in repe. cap. perpendimus. in fine. supra de senten. excommunica. ad hoc quod pe¬ tens se absolui non fatetur se excommunicatum siue simpliciter siue ad cautelam. Probus

¶ Hoc nisi. Ang. co. lxxxiii. col. ii. subtiliter dicit quod dictiou nisi est aduersatiua: cuius sensus est negare precedentia habere locum in sequentibus firmat Iason in l. actione administrate sub nu. iii. C. de trans. quod cum dictio nisi sit exceptiua / necessario significa t oppositum antecedentis: cui immediate aduersatur vnde si precedat oratio negatiua: dictio nisi ponit et affirmat / si vero econtra precedit oratio abfirmatiua / negat et priuat. Idem Iason in l. cum te. nu. ix. C. de transactio. vide eundem in l. si eum. §. qui iniuriarum nuxxix. ff. si quis cautio. Probus

¶ Officiales / Dic quod ille dicitur officialis cui episcopus vices suas committit glo. post tex. in. c. ex frequentibus. supra de institut. similis in. c. Odoardus. supra de solu. vbi Panor. et Imola dicunt idem de alio prelato inferiore vices suas alicui etiam committente / quia ille dicitur officialis: proucustodes ecclesie Bitur. habentes iurisdictionem in parrochia de Fargiis dicuntur habere officialem cuius nunc quodficium gero / vel alio modo dicitur officialis secundum Pet de Ancha. con. cx. prima facie / cuius ministerio et opera quis vtitur / et in solicitudinis partem vocatur cui astipulatur Astho. de Butrio in con. lxxxiiii. col. ii. visis statutis. Probus.

HAbes. Uide accumulatos casus in quibus requiritur scriptura per glos. in verbo. in scriptis / in. cap. vno infra de censi. vbi Io. mo. ante gur ipsam quibus adde tex. in. c. i. in fine de elec. hoc lib. Probus

¶ Simile / Similia dici quorum diuersi sunt termini / et vna est ratio / Bal. in l. neque. ff. de leg. et in l. sillud col. ii. C. de sacrosanc. et in l. prima col. pe. C. defur. Ad idem Pe de Ancha. con. cccl. post prin. in questione predicta arguitur. vbi dicit quod illa dicuntur in iure similia que regulantur per vnius et eiusdem rationis identitatem l. non possunt. ff. de legibus l. fideicommissaria. §. si di. de lega. iii. Et ad tollendum angu. a simili non sufficit dare dissimilitunem quia satis est quod sit sumilitudo in eo de quo agitur. Panor. in. c. translato. supra de consti. et. c. quemadmodum. supra de iureiur. Et dicit Bal. in l. curationis col. ii. C. de nego. gest. quod illud est simile quod in abquo habet differentiam / sed vt plurimum habet conuenier tiam: et etiam data dissimilitudine aliqua in eo de quo agistur non tollitur argumentum. Panor. in. c. constitutus. nuv. supra de appella. Decius in con. 429. col. ii. pro defensione vide Paul. de castro con. lxxxiii. in fine licet ista domina lisa parte prima. Probus

¶ Non potest / Uide pro hoc que citat Maria. Sozi. conlxxxvii. col. ii. cum sequentibus in presenti. Probus

¶ Prohibitum / Adeo fore prohibitum dic quod etiam voli. tas partis nihil operatur: vt quis possit esse iudex in propria causa. not. Panor. in. c. in Genesi in. iii. not. supra de elect. per. l. pe. ff de arbi. Et hoc procedit etiam si quis regia prfulgeat dignitate Maria. Sozi. con. xcvi. col. iiii. viso proce. su Uide Oldra. con. xxiiii l. quod remissio.

¶ An autem quis possit cognoscere vtrum sit sua iurisditio vel non / attende ad ea que tradit Alex. con. i. col. iii vol. v. vbi optime distinguit / vidlicet quod vbi potest separari causa iurisdictionis a causa principali: et tunc cognoscit. Si autem non possit separari secus / quia tunc videtur tanquam iudex in propria causa l. i. C. ne quis in sua causa. et l. qui iurisditioni. ff. de iurisdi. omnium iudi.

¶ Idem dicendum vbi aliquod commodum vltra iurisditionis exercitium iudicanti applicatur: vt quia non est dibium de solo exercitio iurisdictionis / sed de proprietate alicuius iuris: vel cause deferentis iurisditionem: tunc propter dubium iurisdictionis non cognoscet iudex an sua sinurisditio. Notat Antho. de Butrio / in cap. ceterum. supra de iudi. Probus.

DEffensionem. Que de iure naturali dicitur / ideo tolli non potest regulariter: vt probatur in locis vulgatis: tu tamen dic quod sepissime ex causa tolitur / pro quo habeo: quod notat Bald. in l. vt vim. in i. col. ff. de iusti. et iur. vbi dicit / quod licet non valeat statutum per quod simpliciter tollitur deffensio: per id quod habetur in cle. pastoralis de re iudi. tanen bene valet quando ratione contumacie auferret deffensionem quia potest contumaci denegari audientia l. sed ir per pretorem. § sed si ff. ex quib. can. maio. Ad idem quod not. Angel. in l. si sic. in prin. delega si. quod licet deffensio non possit tolli per statutum: tamen fallit quando statutum ex causa deffensionem tolleret l. si seruus. C. de his qui ad eccle. confugi. et in l. i. et. ii. C. quando liceat sine iudi. vindi. Procomprobatione huius attende ad ea: que tradit latius Alex. de Imola consi. cv. col. ii. ponderatis narratis. volu. v. vbi tractat de preclusione dicendi de nullitate

¶ Preterea hoc verbum deffensio est verbum generale aptum comprehendere quancunque tuitionem / aut consenuationem rerum vel iurium siue petendo et agendo in iudicio / vel accusando siue excipiendo / siue retinendo siue extra indicium / et siue fieret deffensio iuris siue facti not. Alex. in consi. clxiii. nume. iii. alias consultus. volu. 35.

¶ Postremo dic quod quando excipitur deffensio / non comprehenditur iudicis officium l. plane. et l. fina. ff. de peti. ha redi. Paul. de castro. consi. cclvii. nume. v. in causa parte secunda. Probus

¶ Interpretari. Istud firmat Sozi. consi. clxxxviii. colum. iii. versicu. primo allegatur: visa bulla / allegat no. per Barto. post text in l. ab executore. ff. de appella. et tex. vbi doc. in capitu. cum venissent. supra de iudi. et in l. fina. C. de legib. 5. ibi subdit / quod non potest melior interpretatio inueniri quam ea que a Romano pontifice procedit / per regulam nostram Ratio est euidens / quia nulla melior interpretatio est quam t lius qui nominis vel orationis fuit auctor l. si seruus plurium. §. fa. de leg. primo l. heres palam. §. sed si nomina. ff. de testa. Quodque omnia que sunt in termino ad quem fit relatio / cum qualitatibus suis censentur inesse in termino referente l. a filio. § pater. ff. de alimen. et ciba. lega. et per Bar. in l. sanctio legum. ff. de penis. et in l. si ita scripsero. et ibi. Bar. et moderni. ff. de conditio. et demonstra.

¶ Facit in proposito alia regula que habet quod omnen interpretationes quas lex recipit interpretata: recipit etiam lex interpretans / in auten. de filiis ante instru. dota. na. post. princi. et in l. nihil. et ibi Bar. de coniungen. cum emancip. liber. ff.

¶ Ulterius pro themate dici quod omnis interpretatio desiderat omnem equitatem l. in his. ff. de conditio. et demon quam ad hoc pro no. allegat Bald. in l. cum allegas ad finem: et in auten. ad hec. colum ii. C. de vsur. tradit Sozi. con. clix. colum. vii. in presenti: non tamen debet valere vt melior sensu existat l. iii. ad finem. C. de liber. preteri. Meminit Ioson consi. xxi. colum. iii. volu. iii. Probus.

¶ Ad conditorem. Quod si ad eum non possit recurri: vt quia conditor est quidam testator qui mortuus est et fecit sibi lagem iuxta vulgare in. §. disponat. in auten. de nup. col. iiii de quo per nos in capit. si pro te. supra de rescrip. Et hec lexreperitur obscura / tunc debet interpretari in benigniorem partem iuxta regulam a maioribus nostris traditam videlicet quod quotienscunque agitur de interpretanda dispositione alicuius testatoris / etiam circunscripta iuris fictio ne / aut presumptione iuris / et de iure: ita quod debeamus esse solum in simplici coniectura aut presumptione / semper de¬ bemus interpretari in benigniorem partem: vt l. Gallus §. et quid si ex his. ff. de lib. et posthumis. et l. cum apud. C. de communi seruo. ma. et. l. fi. C. qui bo. cede. po. facit l. titius. ff de conditio. et demo. vndesi aliquis potest esse spurius et legit mus: interpraetamur quod sit legitimus l. miles. § defuncto. ff. de adul. Istud latius prosequitur Maria. Soc. co. xxiii. col. vii. ver si. xviii. probatur circa predictam: vbi vnum addit in proposito / quod etiam debemus interpretari in benigniorem et humaniorem partem que magis conueniat naturali rationi secundum no. in. c. fi. supra de transac. Pro quo vide Petrum. de Ancha. in repeti. c. canonum statuta charta mihi. viii. supra de costitutio. Probus

¶ Curata. Beneficium dicitur curatum id de quo constitutum est / quod habeat potestatem fori penitentialis: etiam si actu non habeat curam quo ad factum: vt quia abierun. parrochiani vt nota. per Io. mo. et alios in. c. licet canon. supra de elec. Car. co. xlviii. quidam nobiles. Probus: qui aliquanrulum tractaturus materiam tex. nostri in praesentiarum citando serbentes hic ad eos tamen addendo quia eam latius explicandam censuimus illam animaduersione dignam esse iudicantes. Et pro introductione quaeritur. An titularius bneficii fidem facere teneatur de titulo suo: ordinario videlicet et parti sibi aduersanti / et litem in foro contradictorio mouenti. Quo ad primum: Archi. hic refert quod licet quis presummatur canonicus ex quo inter alios apparet / vt canonicus in stallo: et capitulo in prebenda et aliis / nisi probetur. contrarium. c. quem progenitores. xx. q. i. ar l. si vicinus. C. de nup. et. l. si quis maior. ff. ad senatusconsul. silleia. tene gl. in. c. contra morem. c. di. quam ibi idem Archi. et Prbpo. insequuntur. Dictum arch. refert Fredericus con. lxi. dicens eundem Archi. idem tenere in. c. nemo de consecra. di. prima. in simili istud probatur qua si apparet oratorium in forma ecclesie: nec constet quod de licentia episcopi fuerit institutum / quod presumitur autoritate episcopi erectum

¶ Tamen cum agitur de institutione clerici / speciale est quod detinens habeat probare suam institutionem per instrumen tum ipsam institutionem continens: facit in ar. c. legum. ii. q. i. S cutem dicimus speciale in eo qui pro herede possidet: vel propossessore l. cogi vbi Bal. in. iiii. oppo. C. de peti. heredi. idem Bal. in l. ciuile est. C. de fur. et etiam in liberto ecclesie / qu licet sit in quasi possessione libertatis: nihilominus suam te netur probare manumissionem. c. longinquitate et capitu. l. berti. xii. q. ii. Idem dic secundum Petrum de Anchara in priuilegiis / vt si quis se exemptum pretendat (dico ab ordinario ex priuilegio) tenetur priuilegium infra terminum. ab ipso ordinario prefigendum ostendere: tex. ad literam in capitulo cum persone de priuileg. hoc libro: vtrobique enim et in beneficiis / et in priuilegiis ordinarii intentio de iuricommuni fundata radicitus dicitur / et qui contra illud nituntur ostendere titulum tenentur vt hic et in dicto capitulo cum persone vbi pro hoc tex. singularis secundum Franc. ibi in fine ibi sua fundata iurisdictio adeo quod quasi possessio non releuat ab onere probandi: ipsam exemptionem / vel priuilegium / quod hic idem Petrus comprobat fore in quasi possessione militie / doctoratus / tabellionatus / et similium: pro quo vide Cy. in lege si solennibus. C. de fide in strumen

¶ Ex quibus videtur intentum propositum apprime verificatum: in eo tamen videtur distinguendum aut factum est recens / aut antiquum. Primo casu quia paruo tempore stotit in beneficii possessione: et tunc aut prelatus visus est in seum consensisse tacite vel expresse: quia fecit aliquid per quod videtur eum approbasse: vtpote secundum Petrum de Ancha. in regula prima nume. x. infra de regul. iur. quia eum visitauit / vel ad actus communes admisit / aut procurationem ab eo exegit: vel ipsum ad titulum illius ecclefie ordinauit per notata Inno. in capitulo veniens. supra de filiis presbytero. et hoc in casu non tenetur docere de sutitulo ar. cap. dilecto. supra de prebend. et cap. ex ore de his que fiunt a maiori parte capituli: sequuntur hic Archid. Domi. et Francus: idem Archid. in dicto capitulo contra morem. c. dist. et Ioan. And. in. d. regula prima. et Panor. post. Io. And. Petrum de Ancha. et alios in cap. licet Hely. de symo. vbi Io. de Anania. nume. xxvii. citat hanc fore in iure nostro communem conclusionem. Idem Panor. in capi. tulo nihil. nume. xiiii. supra de elec. Ude Car. con. xxxiii. et eundem / et Panor. in capitulo ex insinuatione suprede procura. collec. in capitulo olim nume. xx. supra de accusatio. et in capitulo dilectus / nume. iiii. supra isto tit. Hoc tamen in casu describentium sententia iacet / quod superior in suassumere poterit onus probanditit. defectum et collationem huius contra ius fuisse factam. d. c. dilecto. de preben. vbi eum recepit cum aliis clericis ad osculum in eius aduentu. Panor. in d. ca. licet. Hely. in fi. et henri. boic. in ca. cum venissent. supra de institutio. Feli. in. d. c. licet Hely. num. viii. dicens: vt quia ordinarius vult ostendere se fuisse deceptum / aut circunuentum in collatione. Hostien. in capitu. de symoniace illo titulo.

¶ Idem dicito quando superior constituit se aduersarium puta quando pro hoc agit coram superiore. Ioan. de Ana. nia in. d. capit. licet. Nume. xxxiiii. quod sentit Ioan. Asdre. in capit. ex insinuatione. supra de procur. in fine.

¶ Intellige preterea tacitum aut expressum consensunihil in hoc operari / quando ius commune resistit ipsi post sidenti: vt quia plura beneficia possidet incompatibilia: vel est incapax ad beneficium / et allegat secum dispensatum / et dispensationem perdidisse: quod non sufficit per text nostrum hic et extrauagan. vt quos virtutis isto titu. vbi om nibus iniungitur ordinariis sub formidabili pena / quod subditis suis plura incompatibilia obtinentibus iniungere hobeant afferre dispen. vigore quarum huiusmodi beneficiaobtinent. Nec non titulos illorum eis exhibere procurent.

¶ Aut non consentiit superior in eum: tunc enim potest compellere ad faciendam plenam fidem de titulo ar. capi. ex frequentibus de institu. Nec admittitur appellatio ab hac compulsione / sicut dicimus in correctione a qua nelicet appellare. capitu. ad nostrum. et capitu. reprehensibi. lis. supra de appella. Ita nec ab hac compulsione que explicatur ratione correctionis: quia si non habet titulum / tenet beneficium cum peccato / et decipit animas parrochianorum. capitu. dudum / el. ii. supra de elec. Ita firmat Panor. in dicto capitulo Licet Hely. nume. xxii. et Archi. in dicto capitulo contra morem. et Ioan. de Anania. nu. xxvii. post Hostien. in dicto capitu. licet. vbi idem de Anania testatur / quod ista est inquisitio iudicis: que potest generalite fieri ex officio. capitu. graue. cum similibus. supra de preben.

¶ Et sicut dicimus in matrimonio carnali quod quasi possessio non potest haberi sine vero titulo matrimonii: quia alias est concubinatus. capitu. ex transmssia. supra de restitu. spolla. Ita venit dicendum in matrimonio spirituali / alias est intrusio cum a pari procedant / hec duo matrimonia: vt perpulchre probat Calca. in consi. iii

¶ Aut factum est antiquum: et hic punctus longioris et disputationis. Aut quia diu stetit in possessione beneficii. Et tunc / aut superior requirens titulum nunquam ei consentiit tacite vel expresse: vt pote quia de nouo adeptus est episcopatum / vel diu stetit in captiuitate: quia tunc coget dus est docere aliquomodo de titulo / et in hoc casu dicum doctores post Hostien. in. d. capi. licet. quod propter antiquitatem si non possit fieri litteratorie admittetur probatio tituli per iuramentum ar l. si arbiter. ff de probatio. tum quia tacendo videtur consentiisse ar. d. capi. ex orem. et. c. primo. supra de frigidi. et malefici. tum etiam / quia probationes de facili non possunt haberi / cum sepe pereant tituli ex antiquitate temporis: merito recurritur ad iuramentum ar l. hac consultissima. C. de testa. notant Domi. et Franc. hic / et Panor. in d. capi. licet. et Petrus de Ancha. in d. regu. prima. post Gaspar. Cal. colum. vi. Idem Ioan. de Anania. in d. calicet. nume. xxix. vbi citat quod pro antiqua possessione presumitur / et leuior probatio sumitur / per ea que notat Bal. in auten. quas actiones. C. de sacrosan. eccle. et in cap. primo. Si de feudo fuerit contro. Antho. in capi. ea noscitur. supra de his que fi a prela. et Ioan. Mona. in capi. si iudex. num. iiii de senten. excommunica. hoc libro. Idem Petrus in d. regu. prima. Inno. in capi. super his. supra de accu. et hostien. post eum in capi. innotuit. supra de eo qui fur. ordi. recepit. et in capit. il lud. de presump. Henri. Bohic. in capi. si diligenti. supra de proscrip. vbi dicunt quod presumendum est pro his qui longo tenpore ministrarunt. Idem hostien. in capi. i. colum. iii infra de probend. Sozinus con. cliii. col. ii. Et ex his dico ministrarunt in aliquo ordine / vel possederunt aliquod beneficium quod rite fuerunt ordinati et promoti / et sufficit eis probare quod protalibus communiter habiti sunt arg. l. Barbarius. ff. de offipretor. faciunt notata per Areti. in capi. ex parte. A supra de testib. in prin. quod diuturnitas possessionis / videlicet. xxx. annorum facit presumi titulum in beneficio: firmant hec Hostien. Antho. de Butrio. et Panor. post alios in capi. illud / supra de praesump. Bal. in l. siue possidetis. in. iiii. oppo. C. de proba. et late per Decium. co. cxviii. col. ii. viso instrumento promissionis. Decius con. clii. nume. iii. in causa exemptionis: secus in aliis possessionibus. Et ratio diuersitatis redditur per hostien. vbi. supra col. iii. quia iudices non multum consueuerunt. inquirere / an vnus subditorum in requam alius subditus tenet ius habeat / in ecclesia vero et vxore superiores indices ecclesiastici ex officio sepe inquirunt qualiter teneantur / vt patet in eo quod legitur et no. in. c. iii. supra de insti. et de symo. c. licet Hely. § primo. §. pe. et de offi. ordi. c. primo / et de cland. desponsa. cum inhibitio. firmat Domi. in con. lxxxvii. col. iii. apparet. vide Lapum allega. lxxxix. factum etc. vbi etiam disputat an sit facienda fides de titulopredecessoris

¶ Difficillimum enim esset ordinato aut beneficiato: labut tur forte. xl. anni qui propter guerras (vt ita dicam) aut aliud fortuitum casum / ignis vel aque / litteras sue collationis vel ordinationis perdidit / probare nunc se fuisse ordit natum aut promotum: faciunt nota. in l. filiusfa. C. de petitio. hered. vbi Bal. quod si electus diu possedit beneficium sceente et patiente eo ad quem spectat confirmatio / presumitur confirmatio precessisse possessionem / per illam. l. licet qua litas extrinseca non presumatur: quod verum nisi ex possessione diutina l. qui in aliena. §. primo vbi Bal. et Ang. ff. de acqui. hered. Ang. in l. sciendum. ff. de verbo. obliga. vbi Alex. col. v. in versi. item fallit secundum Ang. vbi diciistam esse communem / pro qua est tex. in l. si filius. C. de peti. heredi. quem ad hoc reputat singularem idem Alex. in con. lxxix. nu. x. circa primum vol. primo vbi istud latissimon probat etiam in terminis quesiti vt videre licet / et Decium con. cccclxxxvi. nu. x. et sequen. visis et consideratis.

¶ Non tamen intelligas quod longum tempus inducattitulum: sed solum presumptionem tituli notant scriben. in dic. illud de presump. Bal. in. d. c. ex parte A in prin. dicens quod in beneficialibus nihil prescribi potest per tex. nostri. et in. c. primo de reiudica. hoc lib

¶ E ideo fictio legis de in rem verso. ff de vsur. non habet. locum in spiritualibus / ad idem Bal. in. d. l. siue possidetis. in prin. C. de probatio¬

¶ Moderare tamen premissa / quod quamuis pro tali presumatu si tamen constaret de intrusione vel alio vitioso ingressu / poterit ipse talis expelli: non obstante quod longo tempore de tinuerit ecclesiam / et habitus fuerit: in communi pro vero rectore ita testatur Panor. in d. c. illud in fi. iiii. col. nu. vii. Et idem Domi. in d. con. lxxxvii. col. pe. vbi dicit ita proc. dere. c. dilecto. supra de prebend. et de insti. c. iii. et de supplennegli. prela. c. pe. quod perpetuo nota / quia limitat predicta: quibus adde Car. con. cviii. vacantibus canonicatur vbi dicit quod vbi ad acquirendum titulum / requiritur actus positiuus: tolerantia non habetur loco tituli: quod aperte habes probatum in cle. fi. de senten. ex communica. vbi si par pa ex certa scientia aliquem tractet: pro instituto in aliquibeneficio / non per hoc aliquem huic confert titulum / nisi idi exprimat glo. fi. ibi hoc testimonium perhibet.

¶ Et de via / ad diuerticulum eundo: ad propositum tamen premissorum: dicas factum antiquum et recens / secundum hostien. in. c. cum inter vos. supra de re iudic. quem alii sequumtur referente de Anania in. d. c. licet. nu. xxxv. quando lapsum est decennium: recens vero quando non possedit pertriennium / alii dicunt fore in iudicantis arbitrio / quod firmat hostien. in. d. c. illud col. pe. per ea que not. in. c. de causis. supra de offi. delega. et de transactio. c. fi. Ad idem quod in simili notat domi. in con. lxxxv. col. pe. super primo dubio in casu isto / etiam firmat idem domi. in. d. co. 87. col. pe¬

¶ Continuando propositum idem dicito de patrono et parrochiano aut alio / cuius interest specialiter: quia si non fuit visus consentire / poterit instare vt is compellatur ostende retitulum sui beneficii. Quo ad parrochianum istud est liquidum per ea que ample deducit Freder. con. ciii. quod exorditur / parrochianus cuiusdam ecclesie curate: sua enim interest bonum habere curatum et pastorem qui per hostium intrauerit et non aliunde / et qui possit eum soluere et ligare. viii. q. i. c. licet. Et his et similibus causis dico formerito introductam regulam de publicandis resignationi bus / de qua et publicationis forma vide per do. con. lxxv. do. Aureolum in additio. ad Guil. in cap. ii. supra de filiis presbitero. hoc lib. et Maleretum in trac. de elec. charta mihilxxx. col. iii. et glo. pragma. in titulo de paci. possessor. in verbo triennio in fi. et in verbo publicata. Roma. con. ccccxxxiii. quo ad primum.

¶ Pro premissis. Adde (que optime faciunt) discussa perArchi. in. c. i. supra de elec. in prin. hoc lib. quod laici admittuntur. contra personam electam / quando agitur ciuiliter / et etiam femina. c. tam literis. supra de testib. et ratio quia talis apud eos qui foris sunt bonam debet habere famam. d. c. licet et de consacra. di i. c. iubemus vbi archi. refert / quod bonaguida aretini¬ in romana curia aduocatus dicit papam dixisge / quod licet hoc non intenderet diffinire / tamen quicunque volebat se opponere contra aliquem electum / non solum ad curam animarm sed etiam ad simplex beneficium: erat admittendus cum quilibet iniuriam factam ecclesie prosequi possit et eodem iure se opponere / ne malus assumatur: interest enim ecclesi. bonos seruitores habere dico in rub. de preben infra

¶ Pro comprobatioue dic. Quia si laicus parrochianus potest. agere contra praelatum videlicet curatum / testatur Io. mo. infra de foro compe. Romana vt remoueatur propter crimem dilap. dationis / vel aliud quod est odiosum. c. quoniam. supra de testi. mutomagis potest agere contra eum vt remoueatur ex eo quad nunquam habuit titulum / et per consequens negat matrimonium spirituale interuenisse / inuat tex. in. c. ex parte. Asupra de testib. vbi miles agebat de crimine ciuiliter et negabat canonicam institutionem interuenisse propter irregularitatem et fuit auditus de iure si parrochianus erat vt ibi glosa inf. in fi. testatur / quod firmat hic franc. col. ii. in fine dicens post alios idem dicendum in emphitheota et vassallo: licet videt tur contra doctrinam Bar. in l. i. de conduc. et procur. predio. fisca. lib. xi. C. quod si rex faceret citari aliquem baronem suivt ostendat iura que habet in castris que possidet alioquinea sibi auferet / quod talis citatio ipso iure est nulla / eo quia talis baro non cogitur dicere titulum / aut illum ostendere quod dictum pro singula. nota secundum Iaso. in. § actionum num. 225. insti. de actio. hec procedunt in temporalibus secus uspiritualibus vt predixi¬

¶ Cui autem incumbat probatio dici quod si constet eum institutum aut instellatum per episcopum: tunc presumitur canonice institutus: qui enim solemnitatem negat interuenisse / hoc probat ex quo de facto constat l. ab. ea. ff. de proba. glo. no. in. c. bone: el. i. de electio. in verbo naturam. Si autem non apparet de institutione et factum negetur / ille tunc qui dicit se institutum se talem probet: non dico ad petitionem cuiu cunque / sed solum cuius interest / puta parrochiani / vel qui pro parrochiano admissus est. Qui autem docuerit se institutum per alium quam per episcopum praesumitur non canonice institutus / nisi probet canonicam unstitutionem cum deiure communi adaliquem non pertineat beneficiorum in stitutio nisi ad papam / eius legatum de latere / et episcopum nota. in. c. si a sede infra de preben.

¶ A diuersis enim poterit cogi si in diuersis diocesibus plura habeat beneficia etiam no curata / probat hic Archi. per. quid quia diuersitatem. supra de conce. praeben. et. c. dilecio. supra de praeben. et de insti. c. ex frequentibus.

¶ Nunc venio ad secundum membrum An videlicet aduersario teneatur docere / et fidem facere de titulo. Distin. gue. Aut agit ipse titularius pro iuribus beneficii / aut properso beneficio. Si pro iuribus: ettunc aut non est in possessio ne beneficii aut equidem est sed de recenti. Aut habet alb quam possessiouem. Primo casu puta quando non est in possessione tunc plene tenetur titulum probare cum non habeat pro se presumptionem que in alium transferat probationem vt dicitur de natura ipsius. Panor. in. dic. c. nihil. nu. 14. supra de elec. Nam qui agunt nomine alieno / debent docere antequam admittantur se legitime ordinatos vt dicimus de procuritore. ff. de procura l. i. Io. mo. in. c. sitibi absenti infra de preben. idem de tutoribus et curatoribus l. fi. C. de cura. quemsatis dederunt et l. veteris arbi. tutele. Idem in syndico ad tore et similibus l. nulli. ff. quod cuiusque vniuer. Et hoc si petatur a parte aduersa / quia alias non tenetur: glo. incle. fi. in verbo annis de religio. do. Alex. con. xcvi. volu. iiii. cor. conlxix. in fine. de duobus / et con. lv. in. iii. volu. poterunt tamen facta per dominum ratificari vt puta si soluat expensas per ea quae tradit Decius con. 262. nu. 9 in causa magnific.

¶ Etiam interest illorum qui conueniuntur / quia alias si non esset praelatus non liberarentur sibi soluendo. xvi. q. v. si quin cpraeorum / facit. ff. de conditio. indeb l. si vrbana. et l. qui hominem §. si nullo. ff. de solutio. Comp. in. c. trasmissa vbi addi. ques dam. supra de elec. Paul. de castro con. 368. nu. iii. Iste processus est nullus in prima parte / vbi reddit aliam rationem: quia si ist non est verus rector: sententia lata pro reo non afferret sib. fructum aduersus verum rectorem l. si tibi. §. cum possessor. ff. de pac. et de procura l. pomponius. § sed ex his de procura. ff. Nam gesta per eum qui se gerebat vt prelatus / et non erat / etiam in possessione dignitatis: non valent ar. c. consultationibus. supra de iure patro. Nec in tali casuerror communis sufficit ad hoc no. in. c. cum dilectus. supra de religio. domi. Inno. in. c. ii. de in integ. resti. Bar. et alii. in l. Barbarius. ff de offi. praetor. Panor. in. c. dudum el. ii. supra de elec. moderare tamen non teneri ecplene probare / acsi de beneficio ageretur principaliter. Pr¬ hoc adduco Do. de Rota in atiq. deci. 467. et not. per Inno. in. c. veniens. col. pe. de verbo signi. et in. c. in literis. supra de resti. spolia. vbi ample doc. ista reperies longo verbori. stilo discussa per Bal. in l. ii. versi. nunc de quinto. colum. xi. C. de seruitu. et aqua

¶ Et quod teneatur tenuit idem Bal. in contingentia factu con. ccl. viso isto processum in prin. in. iiii. parte vbi citat quia quando aliquis tanquam rector vel curatus alicuius ecclesit vel altaris agit contra debitores ecclesie vel altaris / docere debet ante omnia de suo titulo vel cura alioquin debitores ei soluere non tenentur / nisi conueniantur ex contra ctum secum celebrato quia isti administratorcs sunt similes procuratoribus qui de suo mandato habent ante omnia docertex. est in l. si quis infficiatus. ff. de postul. Premissa videtur probare Alex. in. con. ciii. nu. xi. visis scriptis. vo. ii. et ibi vide de eo qui soluit intruso secum contrahenti

¶ Secundo vero casu quando est in recenti possessione / probat obstante presumptione ex recenti possessione causata maxime si controuersia moueri speratur / notat specul. in t.¬ tu. de actore. § i. versi. item contra prelatum col. xxiiii. et ibi Io. and. in addi. ad eum exclamans contra eundem specul. quod ibi furtum patens fecerit / cum verba illa a compo. in. d. canihil in fi. ad calamum sumpserit quod eidem Io. and. etiam in ipsis addi. sepius cantigit signanter in consiliis Oldr. prout per ea cumulata videre poteris apud eundem specul. in quadam additio. non quidem Ioan. and. in ti. de conces. praeben. de ibi quod quam insignis fur aliorum laborum Io. and. fuerit: Ion de aliis non mireris maxime modernis qui excitant aliquos intellectus ad iura nostra (asserentibus quidem) horum se fore auctores non est qui se abscondat a calore eius

¶ Et redeundo ad propositum: faciunt pro intento nostro noper Bal. in. d. l. ii. col. xi. C. de seruitu. et aqua: et in l. ii. post glo. C. de eo. qui pro tutor. Io. mo. in. c. si tibi concesso de praeben. vbi dicit ingens fore commodum possessionis. ff. de rei vendi. is qui et eo. ti. c. si a sede adeo quod possessor habnus controuersiam supre possessa censetur non possessor / quo ad multa l. nemo. C. de acquir. po.

¶ In proposito vnum notandum dicit Bal. in. d. con. proxime alleg. quod si duo contendunt de titulo beneficii: ita quod non sit vnus magis in possessione quam alter: pendente lite neutri est soluendum. ff. de post l. prima §. apud Iulianum / bene tamen sequestro qui habetur loco pacifici possessoris

¶ Et dici quod in casu primo huius puncti non ita plene probas prout in casu precedenti testatur Io. And. in regul. non licet in mercurial. et hoc casu quando dubitatur de prelatura / admittitur cum cautione de rato: instar procuratoris. l. i. C. de procurato. Ang. in l. tutores. C. de admi. tutor

¶ Tertio vero casu quando habet antiquam / tunc sufficia probare possessionem et communem reputationem argu. d l. Barbarius: nec obstat exceptio defectus tituli: ex eo quod superior illius / longo tempore in possessione sustinuit / puta. xxx. an. Areti. in. d. c. ex parte. A supra de testi. per quorum lapsum omnis solennitas indubitanter in preiudicium tertii presumitur / prout est casus in. c. peruenit quem ibi ad hoc ponderat Io. de Imola. supra de emp. et vendi. sequitur Alex. in l. sciendum. ff. de verbo. oblig. et Sozi. con. cclxx. col. pe. conideratis his. Presumitur equidem quod habuerit titulum: et sic transfunditur in aduersarium onus probationis: vt iamipredixi. c. vnico vt eccle. bene. Panor. in. d. c. nihil. nu. xiiii quodque in his autoritas superioris multum operatur cum conmuni errore. d. l. Barbarius: hinc dicimus quod premissis concurrentibus: non faciunt alia: quominus gesta per prelatum putatiuum: sen illum qui postea fuit pronunciatus non preltus: non valeant pro quibus Bar. et doc. in d. l. Barbarius Panor. in d. c. nihil et in. c. dilecta. supra de excep. Bal. post gl. in l. si tutor. C. vbi in integ. resti. non est neces. Uide Decium con. cxxxv. in prin. Alex. con. vlti. nu. xiiii. vol. iiii

¶ Istud membrum firmat Decius con. ccxxii. nu. ix. viso pumcto / vbi late discutit de diuturnitate temporis: et illam in mutis operari etiam circa solemitates: intellige extrinsecas que ex temporis diurturnitate presumuntur: firmat Maria. Sozinus con. cliii. col. ii. pulchra et subtilis: vbi firmat etiam intentum nostrum: pro quo allegat Anthonium in c. illud. supra de presumptio. Adde eundem Sozi. d. con. cclxx. col. pe. consideratis his

¶ Dicit tamen Io. de Ana. in. d. c. licet hely. nu. xxxii. quod si huic pacifico possessori per debitores obiicitur mala fides tanquam intruso: tunc si de hoc constat / repelletur per no. In no. in. c. si diligenti: supra de presump. quem refert et sequi videtur Bal. in marga. in verbo titulus vbi citat quod titulus est semper necessarius sn corporalibus rebus ecclesiasticis prescribendis / et etiam bona fides: secus in rebus laicorum Ideo his cessantibus non teneri soluere / quod si soluant non liberari: notat Inno. in d. c. literis. col. ii. de restitu. spolia Io. and. et Panor. in d. c. nihil / qui limitant vt praedixi nisi ageretur ex contractu inito per eum cum talibus debitoribus: quod tunc talis exceptio non esset admittenda. d. l. si vrbana. ff. de conditio. indebi. Istud dictum pro singulari firmat Rauemnas in compendio in titu. de elec. versi. Et nota vnum pulchrum dictum carta mihi. lxv. col. iii. allegat pro hoc glo. et doc. in. c. nihil supra de elec. et quod notant Bar. et Bal. in l. si tutor. C. ex qua bus cau. in integ. resti. non est nec

¶ Aut non obiicitur / vel abiectum non probatur / tunc ex que est in pacifica possessione non potest repelli tali exceptione eo quod ex possessione titulus praesumatur / et dominim cum incidem ter deducatur: notant doc. in l. cum quidam. ff de conditio. insti. vii. q. iiii. nonne / et soluentes tutos dicito per no. in. d. c. nihil. et. c. tramsmissam. supra de elec. et. c. cum in iure de offi. de leg. in quibus iuribus tenetur quod quasi possessio pacifica alicuius praelati tabellionis / aut matrimonii tuetur tertias personas / que cum talibus contraxerunt / pro quibus vide Inno. in d. c. veniens. supra de verbo. significa. Archi. in c. eum qui depraeben. hoc lib. vbi mouet. An subditi ab intruso requisiti teneantur ei obedientiam et reuerentiam exhibere: et nunquid debitores teneantur ei de debito respondere.

¶ Secus dicit Panor. in d. c. nihil. nu. xi. si fuissent pensit narii ecc lesie ex contractu prius inhibito cum predecessoribus: quia tunc non liberarentur soluendo intruso. Inno. in. d. c. in literis: cum dignitati teneantur ar. c. eam te de iureiur. nec tunc etiam communis error iuuat: quia deest superioris auctoritas. Quis enim ex sola possessione administrare non potest: nisl habeat auctoritatem superioris. c. ex frequentibus. supra de insti. c. i. de regul. iur. hoc lib. notat late freder. con. lxi. vacante quodam prioratu. Aquo superiore titulus recipituri etreceptio iuris / per quem titulum nomen officii acquiritur: vel dignitatis / non per receptionem facti / que dicitur possessio: notat Car. co. lxxix. col. iii. quod exorditur Domin. Ioannes de tonari.

¶ Premissis iungere poteris notata per antho. de butrico. in. d. c. in literis quod ex quo non apparet auctoritas superioris est quis euidenter iniustus possessor / cui non competit possessorium: ideo multominus actio contra debitores nisi forte illesuperior cum eo actum expressum fecisset per quem illium approbasset. d. c. ex ore de maior. et obedi. et tunc noniiuuat de bitores recalcitrare.

¶ Aggredior praetterea aliud membrum principale vt quando agitur principaliter pro beneficio. et tunc subdistinguo. Aut agitur petitorie / aut possessorie. Primo casu tenetur. docere de titulo l. actor. C. de probatio. et. c. i. vt eccle. bene. sine dimi. confer. notant inno. et henric. in. d. c. illud. supra de prosump. instar illius qui agit rei vendi. ad aliquam rem prophanam. l. in rem actio. ff de rei vendi. Dicit tamen Inno. s ( referente Io. de Anania in. d. c. licet nu. 33 Quod si quis vt rector vel canonicus diu stetit in aliqua ecclesia et famam vicinie habet: quod talis non solum in possessorio / verum etiam in petitorio tuendus / de quo per scriben. in. c. ex parte. supra de resti. spolia. vbi citant de vxore si ad ipsam agatur. His adde Decium con. cxviii. col. ii. vbi opinionem per Io. de Anania relatam iuribus et plerisque auctoritatibus comprobat / moderando quod huiusmodi praesumptio ex diutina possessione de scendens / non excludit probationem in contrarium probant hostien. et Panor. in d. c. illud. Et enim sola et mera praesumptio inris et non de iure / contra quam probatio. ipsa admittitur iuribus vulga. tis.

¶ Docet etiam si quis petat suam ratam haberi possessione autem suam institutionem canonicam declarari. c. ex insinuatione de procur. vbi Inno. paulo post medium refert quod si talis non potuerit probare institutionem suam canonicam / iudex eam pronum ciabit non canonicam / et eam ratam non debere permanere. Prohoc vide eundem Inno. in. c. i. supra de confir. vti. vel inuti¬

¶ Idem dicito in reo conuento super petitorio beneficii: si non stet in meris terminis defensionis / vt puta quia suam petiinstitutionem canonicam pronunciari sicut actor: quia tunc si in dicanti constiterit de nullitate vtriusque institutionis rei et actoris: vtranque pronunciabit inualidam excludenda vtrunque a beneficio capit. cum super de causa posses. et propri. cum reus hoc in casu sustineat et amplectatur vices actoris secundum naturam materie beneficialis in qua quilibet actor dicitur et reus ar. c. licet de proba. c. ex literis. supra de causa po. et pro. merito non dicito fore incongruum minusque in conueniens: quod reus et actor is qui primo conuenit non possit se iuuare cumulatione diuersorum titulorum: ita notabil. contra opnionem quorundam aduocatorum huiusce tempestatis concludit la¬ pus allega. vltima quod firmauiin. c. vt quis duas. supra de eledico. in. c. dilecto de senten. ex communica.

¶ Procedit etiam quando quis suam petit electionem confirmari. Quia tunc tenetur titulum ostendere: testatur idem Inno. in. d. c. ex insinuatione quam ibi sequitur Ioan. and. col. i. et in c. cum contingat. supra de offi. de leg. et latius in. c. cum Bethol. supra de re iud. Et in eo quod supra proxime deduxi iudicem exclude re debere vtrumque a beneficio: intellige cum grano salis / videle nisi fuisset facta probatio semiplena per alterum / vel vtrun. qu quia primo / si per alterum: talis non venit repellendus. Socundo si per vtrumque. Quia tunc talis ab impetitione alterius absoluetur: cum remanere non possit possessor de beneficio eo quod alter possidet. Ista videntur coprobare do. de rota deo xv. in no. facit quod no. Io. mo. in. c. exceptionis versi. sed qualiter formabitur sententia infra de litisancto testa. Sivero neiter possidet et vterque petit sibi beneficium adiudicarii ac etiam vterque / seu alter semiplene probat altero plene non probant tunc non est pro aliquo iudicandum: ex quo dubie non plene probatur Nec est locus in hoc casu delationi iuramenti / ex quo agitur detitulo beneficii notatur in. c. mulieri et in. c. fi. supra de iure iur. et in. c. in praesentia. supra de proba. firmat Io. and. in. c. eum qua in prin. de eo qui mit. in po. hoc lib. Rota in antiq. deci. ccxlu. Panor. in. c. cum super. nu. xi. supra de causa po. et proprie. sequitu Domi. in. d. c. eum qui in fi. et in his fundari posset forma. S neutri: de cuius natura vide per Car. co. lxxii.

¶ Secundo casu / quando agitur possessorio et tunc aut adipiscende aut recuperande / vel retinende. Si adipiscende etiam docet sicut in praecedenti non tamen eque plene sed prima fronte val. dum arg. l. ii. et fi. C. de edic. diui adria. tol. vbi Io. fa. hoc propraxi gallorum citat / cuius dictum aduocati non obliuiscum tur. In hoc enim possessorio exceptio defectus proprietatis ad mittitur dummodo probationes offerantur incontinenti. l. iii. §. ibidem. ff. ad exhib. no. in. c. i. et in. c. lteras. supra de res. spoli. Anth. et Panor. in d. c. in ltris: eo. ti. nu. 27. Io. mo. in. c. exceptionis. 1. vt lite non contesta. iuuat quod refert Panor. vbi. supra pxl. quo. in beneficialibus obstat exceptio crimins cum infamia: de quo in. c. accedens de accu. et in. c. cum olim de causa poss. et proprie.

¶ Si recuperande dicito etiam possessionem ex titu. iustificare teneri licet Panor. in d. c. in literis. nu. xii. colligat in pumcto fore quatuor opiniones quas in presentiarum post Dominum Brunellum in tracta. de spon. conclu. xii. colum. v. ad duas et brevioribus verbis quibus poterit reducere conabimur / ad illius tamen doctrinam (vt videbitur) addendo. Puma erit (que conmunis reputatur) vt possessio ipsa sit iusstificanda ex titulo saltem colorato: ita firmat glosa finain fi. in clem. vna de causa po. et propie. quam vt nostri dicunt totus obseruat orbis: ad propositum car. ibi col. iiii. ver si. ix. oppono dicit fore singularem / cui concordat Lanfran. in clementina secunda col. secunda de iud. et Arch. in c. primo. colu. ii. de eo qui mitti. in po. causa rei seruand. hoc libro. dicens curiam ita seruare quod verificatur per ea qua volunt do. de Rota in antiq. deci. lxv. et. 679. vbi allegant Inno. in. c. constitutus. supra de filiis presbytero. Idem de reta in nouis deci. xvi. specul. in tit. de testa. §. nunc videndum versiculo sed pone ago. Oldra. con. primo col. prima. per. qui significasti. supra de diuor. et illud Inno. in. d. c. constitutus Hyppo. li. singul. xi. allegat Angel. in l. Paulus. §. primo. ff. quibus mo. pignus vel hypo. solui. quem videas pro limitatione huius vulgati spoliatus ante omnia est restituendus sing. cxcix. Latius distinguit Io. And. in addi. ad Spe. d. §. numc videndum versi. sed pone / vbi dicit do. de Rota tenere quod in hoc casu confessio aduersarii titulum confitentis: sufficit ad restitutionem in odium spoliantis. Pro quo Rota in antiq. deci. ccxlv. quod confes siosufficit ad imponendum silentiu: confitenti. Pro quibus adduco que referuntur per do. Adreolum in addi. ad Guil. in d. c. primo. infra. de regul. iur. quod ca. nonica institutio debet probari per literam vel instrumentum collatoris / nec sufficit probare prescriptionem scilicet quod longo tempore beneficium possederit: dicit glo. in. c. contingit. supra de dolo et contu ma. vbi citatur titulum prelature non prescribi sine prescriptione queri quocunque occupauerit tempore / glo. in. c. ex frequentibus. supra de insti. Litera enim collationis est necessaria. d. c. legum. ii. q. i. c. dilecto. supra de prebend.

¶ Attende ideo ad conseruationem instrumenti institutionis tue: testantur Hostien. et henri. in d. c. dilecto tamen siallegaretur perditio litere collationis / et probaretur casus perditionis et tenor litere sufficeret per. c. cum olim esse mus. supra de priuileg. et l. sicut iniquum. C. de fide instru.

¶ Pro premissis vide tu Io. mo. in. c. si iudex laicus infra de sententia excommunica. Et per hec resultat firma conclu¬ sio quod spoliatus beneficio fidem facere de titulo colorato in hoc possessorio recuperande tenetur: quod firmat Paul. de castro con. ccliii. versi. super tertio ad confirmationem eorin prima parte vbi dicit quod quando agitur de restitutione possessionis beneficii: debet docere de titulo et canonica in stitutione. Et si doceat de institutione tali que si esset vera esset canonica prima facie / tunc spoliatus non potest opponere quod non sit canonica et ipsum impugnare quousque restituerit et tunc procedit quod dicitur in. c. literis de resti. spolia quod etiam praedo restituendus est i. ille qui habet institutionem et tatulum prima facie canonicum licet non sit / non tamen apparet manifeste de ipsius iniustitia. Si vero / aut ex confessione per tentis restitutionem / aut ex processu manifeste apparet de non iure agentis: in proprietate non debet restitutio fieri quia natriret pctniam. Et ista est vera. Lapus allega. lii. in fine letatus Secus in prophanis in quibus militat opinio conclusioni nrecontraria / quam tamen plurimi in benesicialibus etiam procedere vo luerunt refert glo. pragma. in. ti. de paci. po. in verbo inquuirant: et idem Brunellus: vbi. supra ad quos te remitto¬

¶ In puncto optime video dicendum prout Cal. dicebat refertm te lapo alle. xxiiii. quod Io. cal. solebat in scholis dicere. in. c. ex parte. supra de resti. spolia. et pro conclusione vera firmare: quod ad petitionem spoliantis non est exigendus titulus a spoliato ante restitutionem. Nec ipse spoliator potest de hoc refricare questionem: iudex tamen antequam restituat suo ex officio tenense informare / quod si de titulo legitime constiterit saltem per probabiles probationes eum restituet / alias secus / quod notat per petuo quia videtur sibi opiniones aduersantes concordare quod placuit et apprime letatus est animus cum id reperii proptenvrgentes vtriusque lateris opiniones / a quibus non potuit fi cile recedi. Pro confirmatione vide Do. de Rota in antiq. de ci. 625. vbi citatur / quod quando agitur possessorio in causa beneficiali et apparet de notorio non iure agentis / impeditur restitutio.

¶ Pro his habes etiam Paul. de castro. 4o1. conin fi viso processu in prima parte vbi in proposito ponit regulam / quod vbi quis non potest sine pcto possidere / sine titulo / vel sine causa ibi spoliatus non restituitur nisi titulum vel causam probet. Hoc patet in eo qui dicit se spoliatum ab vxore. Nam non restituitur nisi probet cum illa matrimonium contraxisse et in possessionem fuisse: et sic probet duo: vt in. c. ex tramsmissa. c. literas et c. ex parte. et ibi non. supra de resti. spo. pro quo vide quae nouissime tradit Do. Arnulphus ARseus in trac. de iure regalior. in. vi. priuilegio: quia no potest esse ins possessione mulieris sine pactoinisi cum illa matrimo nium contraxerit. Ideo qui petit restitutionem beneficii non auditur nisi probet titulum / sine quo canonice possidere non potest iuribus tritis. Pro quo vide que tradit Bertrandi. ymbertus in cle. fi. in fine de sen. excomnica. vbi subdit quod ista punctus egeret declaratione pape¬

¶ Et per hec idem dicito in possessorio retinende: quia etiam fidem facere tenetur de titulo / quod prosequere: vt per. d. glo. pragma. col. antepe. quod nota cum hoc sit in maxima frequetia apud gallos in materiis beneficialibus quod appellant interdictum vti possidetis vel casum saisine et nouitatis et verius nouitatis: de quo verbo saisina memint Bellamera. co. xliiii. decanus et capitulum: vide cassaneum con. xix. in. xii. dubio et con. xxx. nu. xviii. viso processu / qui intentari debet infra annum a die adeptionis possessionis aduersantis pro quo vide in simili quae tradit Iason in com. 159. nu. 4 super facto vol. ii. et con. vii. col. iiii. vol. iii. alias non auditur licet hec praescriptio sit odiosa et iniqua. Iason in con. cxvii. col. pe. vol. iiii Ideo attende vt in ipsum aduersarium infra ipsum tempus fiat executionis citatio quae procedat a iudice competente alias si ab incompetente nihil est / cum citatio secundum Bal. in. c. si clericus. in titu. de pace tenend. sit fundatio totius processus / ita quod si a iudice incompetente emanauerit est nulla et omnia decreta et actacorruunt. glo. in l. iiii. C. de accusatio. in verbo eundem. Prhoc Paul. de castro in l. ii. ff. de iudi. Ex quo habes quod per citationem nullam et aliorum actorum litis ordinariorum nullitate: nulla praescriptio interrumpi potest / nec mala fides introdum ci glo. in l. pe. C. ne de sta. defuncto. glo. ii. post tex. in. c. vt debitus. supra de appel. Roma. con. 412 nu. v. et sequem. pro haben. da substantia veritatis Bar. in l. naturaliter. ff. de vsucapio. Iason in l. licet. C. de procura. facit quod dicit de actu nullo. Calca. con. viii. nu. xxii. in causa. Nec etiam iurisditio perpetuari potest nec praeueniri. Panor. in. c. proposuisti. col. i. nu. vi. supra de foro compet. et ibi scribentes post eum. Panor. con. xix. in prin. parte. ii. Nec huic morbo assueuit Rex christianissimus per suas litteras dare antidotum saltem vt accipio: vt ex eo sequatur integratio siue litterarum ipsarum interinatio ita te¬ stor in facti contingentia vidisse hic parisius in curia supres ma (que et alia parlamenta vicem praefecti praetorio obtinens dicit neuisa. in con. xii. col. xv. apud Albertum Brunum patres comederunt) et hoc in questione mota inter. R dominum dominummeum Do. Franciscum de claromonte legatum Auinionem. et quendam alium sibi aduersatem ratione cuiusdam abbatie eidem. R pra papam collate / licet ipse. R. allegaret eo anno durante tanquam protector regni francie in curia Romana mansisse: non tamnum fuit auditus / licet obtinuisset litteras restitutionis. Et hoc vt puto ne traheretur in consequentiam / potuit tamen audiri. in petitorio: et hec videtur ratio prout in simili dicit Do. ra buffus in repeti. solenni l. quod iussit in. ii. no. nu. 32 de reiudic. quod in possessorio non admittitur erroris propositio et sic supplicatio / cum possit in petitorio grauamen reparari. c. cum dilectus et c. pastoralis vbi scribentes. supra de causa poet proprie. ordinatio regis Ludo. xii. arti. lxxxviii. in public. tis. 1499. facit quod notat Decius con. cclii. in versi. restagitur causa vbi dicit quod causa possessionis dicitur parui praeiudicii quia tractari poterivin petitorio. Bar. in l. i. col. ii. C. quo. bo. et in l. ii. §. fi. in prin. C. vbi in rem actio. Et subdt. quod causa possessorii non reputatur causa magna: licet de remagna respectu proprietatis agatur. Bar. in l. admonendi. co.¬ pe. ff. de iuretur. Alex. con. ciii. col. ii. super eo dubio. vol. 7.

¶ Et per hec sum expeditus de principali intento¬

¶ Subsequenter intro dubium aliud fortius textui nostro coueniens. Pone tria habenti beneficia (ex dispensatione tanopportuna) confertur quartum in compatibile / an eo ipso vacent possessa / et nihilominus non valeat quarti collatio: in hoc varii varia sentiunt hic / et in cle. si plures de praeben. hic primo Io. mo. tenet quod habet talis duo prima siue tria resignare si velit tertium / aut quartum retinere canonice / cum data tertii aut quarti adeptione vacent priora allegat. c. non potest de preben. quod. c. Archi. hic in fi. dicit in argumen. parum facere. Et soluendo punctum hunc. in. d. c. non potest: quod si habens duo beneficia cum cura vel personatus duos / si tertium recspiat non obtenta noua dispensatione vacant eo ipso duo prima per. c. de multa. supra de praeben. rationem suadere ait eo quia illa duo primo habita / loco vnius haberi dicuntur propter vigorem dispensationis prius obtente / et collationem tertii nullam ipso iure censeri per tex. nostrum / nisi vt praetactum est prius duobus primis expresse (dico in manibus eius qui ex causa in iudicio inuitum posset destituere) renunciauerit. testatur ipse Archi. in. cap. deliberatione col. fi. supra de offi. lega. cal. con. ii. iii. et. v. in ti. de renun. vbi dicit optimum / quod si impetrans gratiam ad beneficia offert se dimissurum aliam et similem gratiam quam iam obtinuerat / si consequatur beneficium per secundam / sufficit sibi verbo exprimere quod habuit et habet primam pro derelicta hic tamen est casus diuersus quia ius ad. rem: in themate vero nostro ius in re ob quod expressum dicimus requiri. Uide de Anania et alios in c. ex insinuatione. supra de symo. vbi concluditur hoc in casu / tacita non sufficere renunciationem prout in d. c. de multa: ex quo dicimus collationem ipsius / aut quarti / aut tertii nullam in quantum eius qui fit concernit fauorem / sed non quantum ad ambitionis penam impositam per. c. de multa et tex. nostrum in cuius facto maior est ambitio quam in. c. de multa ideo dignumvideri vt vtrunque perdat. d. cle. si plures vbi car. in prima oppo. et sic vacant duo prima. et ita per magnum virum sacri palatii auditorem refert pronunciatum fuisse ista sunt de mente Ioan. And hic et Domi. in fine referentis distinctionem Paul. quam videas licet in omnibus non placeat scriben

¶ Petr. de Ancha. hic etiam col. ii. fatetur collationem vt timi nullam: nec mirum quia licet dicamus in. c. de multa quod collatio vltimi valeat: in casu autem nostro secus / quia ibi loquimur cum primum possidebat iure communi suffragante: hic vero iure speciali / vtputa dispensatione cum plures obtinere dignitates sit contra ius enmmune / et vnam secum dum ius commune / testatur Guil. in. d. cle. si plures in prinvbi Imola circa finem. Et sic facilius tollitur quod competit iure speciali videlicet priuilegio quam quod de iure communi l. eius militis. § militia. ff. de testa milita. quod dictum late videas examinatum per Guill. de Montserrat in commento prag. in. iii. parte col. xxviii. facit in proposito: quia non est magis fauendum possidenti plura ex dispensatione quam habenti vnum de iure communi: nam huic ius commune assistit: illi vero resistit / si ergo ille perdit qui possidet secundum ius commune fortius qui contra illud / et ex priuilegio possidet: sit ergo fortius ius commune / quam priuilegium l. sed et milites. ff. de excu. tutor. Huic etiam opinioni Franc. hic per tex. nostrum post glo. fi. astipulatur: non tanem ratetur vacationem priorum / cum non dicatur hic prout nec in. d. cle. si plures / vbi non disponitur quod vacet prima per collatione sed possessionem pacificam: quod si non renunciauit ante adeptam ipsam possessionem / tunc bene videtur quod vacent ipsa prima et similiter tertium aut quartum secundum Paul. colligentem casum vnum in eo quod beneficium cuius collatio non tenet / facit alia vacare pro quo. c. eum qui de praeben. hoc lib. quod destruit opi. franci. qui dicit oppositum / quod ex quo collatio tertii erat nulla ex consequenti priora non vacare: quia non praestat impedimentum etc. et non dicitur factum quod non durat factum. et verba sunt intelligenda cum effectu: ista sunt in iure tritisima

¶ Et inquantum philippus franc. hic dicit quod vacat tertium per possessionem pacificam: hoc non placet per tex. natum qui dicit collationem nullam: ergo non potest vacare saltem per factum illus / quia priuatio praesupponit habitum: l. manumissiones. ff. de iusti. et iur l. decem. ff. de verb. obliga. c. ad dissol. uendum. supra de despon. impub. Decius in l. non videtur. ff. de reg.¬ iur. Sozi. con. clxiii. col. iiii

¶ Qua iste nunquam habuit de eo collationem validam quidem: igitur non posse dici vacare: et dictum illud confundi per ion quod adducit de paulo ibi cuius collatio non tenet.

¶ Et latius prosequendo intentum nostrum eandem glo. et doc. ii d. cle. si plures reassumunt. Et precipue quando vacent priora et quod ministerium exigatur glo. magna ibi in fi. voluit. distinguere ample quidem citando quod si ante collationem vlti mi non dimisit priora (vt predixi) in manibus superiorum. collatio vltimi non valuit: tamen per acceptionem vltimi noperdit prima. Sed insequendo doc. Io. mo. hic sano vsus consilio videns collationem vltimi non valere ipsius possessionem non apprehendat vt sic humanitas iuste plenitudinis non auteratur. ii. q. vi. si quis libellos et de appella. cum cessante no. de cler. coniug. c. diuersis.

¶ Si vero possessionem apprehendat illa facit vacare. Nam hoc casu cum ex tali vitiosa possessione vacaret vnicum vacabunt et illa: hanc glo. pro notab. sequitur Panor. ibi dicens induci nullitatem collationis vltimi per tex. nostrum et fortius nullam si prouisus iniuste plura curata dignitate sve vel per sonatus vel alterum cum altero obtinet cum eadem sit ratio. Cum que tunc sit inhabilis ad beneficium consequendum per tex. non strum et clarius per extrauagan. execrabilis vbi statuitur / quod etiam habens vnum solum si recipiat secundum simile curatum et primum quo priuatus est sine more dispendio verbo et facto in manibus ordinarii sub testimonio publico dimittat alias priuatus est etiam secundo / et fit inhabilis ad sacrogalia quauis etiam simplicia beneficia ecclesiastica. Sequunt zenzel. Pet. de Ancha. Io. de Imola: et Card. dicentes quod siapprehendat possessionem illius vltimi tunc vacabunt prima / licet possessio sit vitiosa / et hoc propter defectum tituli sicut vacaret vnum si aliud tantum haberet per d. c. eum qui. Et sic remanebit sine beneficiis iuxta vulgare inter duo scanna sedebit. domini est terra. Et qui binos lepores vna secta bitur hora vno quandoque carebit vtroque. Bal. in l. si duobus. col. ii. versi. pone testator. C. communia delega. et illud. Car. in. c. referente in fi. supra de praeben. quod si contendit vtrunque retinere carebit vtroque: vide not. Panor. in. c. extransmissa in. fi. supra de renum.

¶ Premissis adde rotam in antiq. 366. quod impetrant. beneficium per assecutionem alterius sufficit probare assecutionem etiam de facto. Et intelligas praemissa locum habere / siue conferatur beneficium hoc per papam: vel eius legatum aut ordnarium / quia semper collatio vltimi est nulla / et illius adeptio facit vacare priora secundum Imol. Et est de mente Card et aliorum in. d. cle. si plures.

¶ Et quod per solam impetrationem prima non vacent verificatur secundum petrum et Car. per l. vulgaris. § qui fur. ff de futis: vbi ad penam similem non sufficit delictum attentatum nisi facto sit consummatum. De quo. per eundem Car. in. c. i. supra de eo. qui mit. in po. et Feli. in traa. quando conatus puniatur etc. Petrum de bella pertica. q. 293. Quria sumus in terminis pene ciuilis: que possessione pacifica consumitur / cum alie rationes putalambitionis et huiusmodi cessarent. Igitur habes intentum clarissimum. Non enim dicas in puncto nostro regula quod sufficit quod per eum stet quominus possessionem nanciscatur de elec. supra hoc lib. c. commissa et. c. licet episcopus / habere locum: quia verum vbi collatio vltimi tenet: vt in d. c. de multa: secus vbi non tenet: vt in textu nostro quod admittunt scriben. tes vbique cum iure non caueatur ideo restringendum regula in penis.

¶ Ex quibus concludimus quod licet collatio vltimi non teneat nihilominus ipso facto vacant priora / postquam adeptus fuerit possessionem vltimi pacificam alias secus: quia tunc non vacant priora cessante ratione ambitionis / etiam si per eum ste¬ tit: huic conclusioni videtur obiectum paratum per lapum in d. cle. si plures referente petro ibi in eo quod dicit. Ego dico quod eo casu quando non tenet collatio si antequam adeptus suerit possessionem pacificam vel adipisci possit si velit ita quod non stet nisi per eum quominus eam adipiscatur non renunci uerit tali collationi minus legitime eidem facte tunc priora vacabunt beneficia et neutrum habebit: adducit. d. c. eum que et. c. licet episcopus. et. c. si beneficia infra de praeben. hoc lib. et. d. constitu. execrabilis. §. qui vero: et sic varius videtur a praedictis / quia ad euitationem priuationis priorum requirit renunciationem non morosam vltimi dico iniuste et minus canonica collat Communis autem habet quod ad euitandam penam sufficit ab apprehensione possessionis vltimi abstinere istud videtur probabile obiectum lapi et satis forte quod renunciare teneatur vt ipse corrigat quod praesumpsit illicite. c. qualiter et quando el primo ibi non pudeat vos errorem vestrum corrigere. supra de accu. vbi Io. de Anania. col. i. Quod quelibe discreta persona debr corrigere errorem suum vnde Augusti. Magne sapientie est hominem reuocare quod male locutus est. xxii. q. iiii. c. magne vbi glo. renocare l. non adimplere. Nec dicitur fallax: si ad rei veritatem reuertitur. xxxii. q. i. c. apud quod militat contra eos qui volendo defendere errorem incidunt in magnainconuenienti a iuxta illud vno dato in conuenienti multa contingere l. xatas. C. de rescinden. vendi. Et talis dicitur per tinax et non sapiens. Panor. ibi. Et hoc medio facere poterit quod hec collatio sic de facto presumpta possit aliam leg timam impedire. Nam que de facto attentata sunt nocent debent facto contrario tolli. Clem. pastoralis ad finem de reiudic. l. si minor. ff. de euictio. de actio empti. et vendi. l. exem pto. §. si quis virginem et § sequen. Durum enim est contra communem cum solo lapo sentire: quod sola mora in renunciande huic tertio aut quarto male collato postquam potuit illius habere possessionem inducat priorum vacationem. Istud tamen posset teneri prout tenet ibi idem Petrus cum videla contenderet super hoc et requisitus per ordinarium renunciare recusaret argu. di.t c. de multa alias his non interuenientibus communi adheret opinioni per. d. l. vulgaris. §. qui furti. ff de furtis.

¶ Postremo attende ad vnum in materia hac quo ad adeprtionem possessionis quod electus et confirmatus in episcopul. ante inductionem in possessionem non potest congregare sinodum si alius sit in quasi possessione prelature licet iniuste. Si autem alius non sit in quasi possessione prelature quia prelatura est vacans / tunc potest dummodo non sinconsuetudo quod prelatus non administret ante installationem arg. c. in his rebus. xi. di. Istam distinctionem firmat Anfre. in Deci. Tholo. ccccxliii. An habens canonicum tituli et post eum do. meus ii. lib. respon. c. xxxxi. in prima col. Uide Panor. in. c. transmissam col. iii. versiculo ego pro concordia. supra de elec. quem sequitur Rochus de cur. in tract. uenefi. in verbo ius. q. v. et latius per do. de Selua in trac. benefi ii. parte. q. xv. Rauen. in compendio in tit. de elec. charta mihi. lxv. col. iiii. in versi. et nota questionem

¶ Quod licet. supra proxime dixerim postremo attendendum habeo tamen reliquum pro intento eorum que. supra deducta fuere. Pone Meuio duo obtinenti incompatibilia beneficia ecclesiastica / ex dispensatione tamen apostolica prouisum est per papam de tertio simili: cum adiectione clausu: le: volumus autem quod quamprimum ecclesiam beate marie predictam vigore litterarum nostrarum fueris pacifi ce assecitus. S. Pontii. et. S. Martini ecclesias predictas: quas ex nunc nisi interim ad id tecum sufficienter dispensatum fuerit vacare decernimus / dimittere omnino tenearis: modo queritur an collatio huius tertii valeat cum non esset dispenlatus Meuius nisi ad duo et non ad tertium. Prima facie videtur quod non valeat per tex. nostrum et glo. in cle. si plures. et vbique scriben. de prebend. vbi per acceptationem. tertii / adquod non reperitur dispensatus vacant duo prima et collatio tertii est nulla¬

¶ Tu tamen in proposito thematis aliud dicito / videlicet quod valeat prouisio tertii licet non sit dispensatus ad illud / et istud operatur virtus clausule predicte: quod comprobo triplici ratione. Primo voluntate pape inspecta qui non intendit conferre tertium nisi dimittat duo prima pacific. possessione adepta: que verba important ius commune secundum Domi. et Franc. hic et Io. de Imola. in d. cle. si plures: igitur si non habet pacificam passessionem non dicitur nulla. cum secundum Lapum in. d. cle. si plures: ad hoc vtile cui confertur tertium teneatur dimittere duo prima / vt consequi possit tertium requiritur quod sit possessor pacificus de tertio no. in. c. si beneficia et in. c. lic et episcopus de praeben. hoc libro. Car. et Imol. et communiter alii in d. cle. si plures. Item papa intendit conferre tertium si fuerit dispensatus tempore pacifice possessionis. Ideo non potest impugnari de nullitate / quod si dicas quod actus collationis et prouisionis est actus legitimus / qui non recipit diem nec conditionem nec potest vagari sub incerto: regula est actus legitimi de regul. iur. hoc lib. Et sic cum huius modi prouisio contineat in se conditionem / videlicet quod papa non intendit prouidere nisi duo prima dimittantur: tamen vera iuris. decisio est in contrarium: quia quamuis prouisio ipsa videatur habere in se conditionem attamen dicta conditio reiicitur: quia prouisio non sumit effectum nec summus pontifex intendit prouidere ex tunc tempore date prouisionis: sed ex nunc tempore quo Meuius erit pacificus possessor de tertio et facta dimissione de duobus primis aut cum eo dispensatum fuerit de huiusmodi tertio.

¶ Premissa comprobo per ea que not. in cle. vnica de conce. praeben. vbi valet collatio facta per ordinarium infra mensem datum mandatorio ad acceptandum: quia si mandatarus non acceptet infra mensem valet collatio ordinarii non est tunc tempore collationis date: sed ex nunc elapso mense ad idem tex. et ibi. Inno. et Panor. in. c. cura pastoralis. supra de iur. patro. vbi praesentatio facta per vnum ex compatronis aliis spretis et non vocatis: si postea hi non vocati consentiant: valebit praesentatio non ex tunc: sed ex nunc tempore consensus praestiti. Sic in proposito huiusmodi prouisio non valet neque sumit effectum ex tempore datum prouisionis sed ex nunc facta dimissione de duobus primis: et sic a futuro euentu pendet.

¶ Item papa faciendo mentionem de duobus obtentis ex dispensatione apostolica / prouidet de tertio cum clausula quod priora vacent adepta pacifica possessione et non ante / nisi interim ad id fuerit dispensatus videtur (saltem quo ad vsque deuentum fuerit ad conditionem) dispensare vt prouisio tertii valeat iuxta no. in l. quidam consulebat. ff de re iudi. notant etiam Cano. in c. nonnulli. supra de res. nec obstat glo. in d. cle. si plures nec etiam tex. noster quia loqunntur in collatione ordinarii qui nihil potest super vitio dispensationis sicut Romanus pontifex qui super hoc potest dispensare. Et ad hoc benefacit. c. non potest de praeben. si bene ponderetur. § fi. Nam dicit ibi tex. quod expressio operatur vt non possit gratia subreptilia reputari ex quo solo vitio potest tunc prouisio pape impugnari operatur etiam vt prouisio valeat non quod inducat dispensationem. Et ad tollendum hoc dubium expresse declarat quod priora vacent a tempore ade parte pacifice possessionis in qua expressione videtur papa velle quod prouisio vltimi valeat: alias dicta prouisio non posset dicto meuio in aliquo suffragari quod esset contra tex. in d. c. non potest et intentionem Ro. pontificis.

¶ Et sic concludo quod ad inualidandum dictam prouisionem tria requiruntur. Primo quod dictus meuius fuerit pacificus de tertio. Secundo quod adepta pacifica possessione non dimiserit duo prima. Tertio quod non fuerit dispensatus: quod perpetuo nota quia forte alibi non reperies sic in praxi deductum. Philippus Probus

IMportent / Dic honestatem non necessitatem Alberi. in rubri. de legib. C. dico latissime in capitulo super eo. de hereti. Probus.

De fructibus / Uide domi. Steph. Bertrandi con. cclviii. viso consutationis themate parte. ii. Et ib. videbis opiniones inhac mate riet Cardi. consi. lxxix. thema tale et et con. cx. quidam prelatus. Iaso. in con. lxxv. venerabilis vol. 3. Probs

¶ Consuetudo seruetur / Hic et alibi doc. insistunt An beneficiatus dicatur vsusfructuarius aut vsus rius bonorum ratione beneficii procedentium circa hoc non insistam quia satis insistit Iasonin con. lxxv. venerabilis vol. iii. sed solum quo iure vtantu Galli: breviter dici quod consuetudo inoleuit in Gallia / quod beneficiati fructus beneficiorum suorum perceptos / ab intestato ad suos proximiores parentes faciunt transmittere: pro quo habeo glo. in l. prima de anno. ciuilibus lib. xi. C. quam singul. dicit Barba. in. c. fi. supra de pecul. cleri. ad hoc quod fructus beneficii transeunt in heredes: et hic Franc. col. iiii. nu. viii. de consuetudine Francie recordatur. Pro eadducit tex. in. c. cum tibi. supra de verb. significa. qui secundum. vnum intellellectum videtur probare quod valeat consuetudo in partibus Francie / quod clerico decedenti ab intestato consanguinei succedant in fructibus et aliis redditibus ecclesie. et quod in his clericus libere possit disponere. quod conprobat Ludo. Bolog. in additio. co. lxxxvii. Io. de Anania. col. ii. quem videas pro hoc puncto / et quomodo possit disaponere beneficiatus de fructibus benefici / et ibi dicit hance consuetudinem procedere / dummodo non sit nimis oneroseaecclesiis cap. primo. supra de consuetu. et ita debet limitari consuetudo Gallie

¶ Consuetudinis huius Gallie recordatus est post Ioan Fabri. in. §. is vero insti. de rerum diuisio. glo. pragma. in titulo de annatis. in. §. item quod si ecclesia in verbo acquisitos. que dicit hanc fore consuetudinem generalem in regno Framcie / quod fructus ecclesiastici aquisiti transmittuntur ad heredes: ratione cuius dicimus beneficiatos posse de fructi bus suarum dignitatum et beneficiorum / ac de bonis per eognomine proprio et non nomine ecclesie / acquisitis etiam de pretio ex fructibus beneficiorum redacto testari: et alias inter viuos vel causa mortis / sicut laici de suis bonis libere disponere / prout dietim faciunt contra iuris communis. dispositionem: cui consuetudo ipsa obuiat / que valida dicitur secundum Cald. con. secund. in titulo de pecul. cler. quem videas pro materia tex. nostri. Ius enim communi non fuit in Gallia in hoc receptum inquantum dicit beneficiatos fore fructuum beneficiorum solum vsuarios: nec dicas inconueniens et absurdum quod hoc iure consuetudinario Galli contra ius commune vtantur propter ipsanon receptionem prout dicimus de alia consuetudine generali Gallie / quod monachus parentibus suis ab intestato non succedit / sicut ei non succeditur per parentes. Et sic non habet locum l. finali. C. de episcopis et clericia cessetque dispositio auten. ingressi. C. de sacrosanctis ecclesiis quia leges imperatoris sunt: cui non subest rex: et vbi subesset quod non / vt not. per scriben. in capitulo per venerabilem. supra qui filii sint legitimi: tamen ex quo non fuerunt recepti / minime ligant per ea que dico in capitulo veniens de verborum significa. Quam consuetudinem pluribus fundamentis possumus dicere equitati consonam. Primo quia talis consuetudo dicitur eorum voto conformis quo ad articulum paupertatis / sufficit enim quod viuant et quod non ab intestato succedant et propinquos laicos depauperent siue aporiare (vt cum apostolo loquar)¬ faciant qui tot et tantis beneficiis hodie et ecclesie redditibus abundant: pro hac consuetudine facit illud Deuterono. capitulo. xviii. in principio. Non habebunt sacerdotes et leuite / et omnes qui de eadem tribu sunt partem. et hereditatem cum reliquo populo israel quia sacrificia domini et oblationes eius comedent / et nihil aliud accipient de possessione fratrum suorum: dominus enim ipse est hereditas eorum. Et sic consuetudo hec dicitur conformis iuri diuino / merito dici non potest quod sit contra ecclesie libertatem quia nihil ipsis monachis nec eorum monasteriis aufert: quibus bona adhuc tempore consuetudinis quesita non erant. ideo non potest dici consuetudo preiudiciabilis monasteriis nec contra libertatem ecclesie. Ut videre congruit per ea que tradit Calca. in consilio septimo dominus Nicolaus

¶ Pro hoc habeo Bar. co. xxxvii. quidam cola Pauli vbi concludit valere statutum quo cauetur quod monachus non succedat / et praeteritus testamentum non rumpat / licet ibi apo. multum in opiBar. instet cuius opinioni non adhereo propter absurda. Quia si ius istud commune fuisset receptum in Gallia iamque fere periisset exhaustaque fuisset / et in nudis posita regni Galie vniuersalis machina secularis: adeo quod hodie monasteria omnia pene bona temporalia possiderent / Cesare in puris et nudis relicto. Et sic regni meliores possessiones a manibus laicorum iam diu exulassent / et tota laicorum armateet pecunie subsidiaria potentia reipublice alumna ipsiusque ecclesie tutrix vacua remansisset

¶ Item in regno Gallie bona fere omnia immobilia sunt feudalia emphitheoticaria aut tributaria / et sic in manus mortuas et priuilegiatas transire non possunt scriben. post glo. in l. humanum. et in l. cum de nouo iure. C. de legibus facit tex. in capi. primo de mili. qui ar. belli depo. et in. §. qui clericus si de feudo fuerit contro. vbi ex vsu feudorum obtentum est / quod monachi non succedant / nec conuentus / quod fundatur ratione naturali: quia desiit esse miles seculi: qui factus est miles Christi. Beneficium enim non pertinet ad eum qui gerere non potest / nec debet officium. d. qui. primo. Ang. consi. cx. col. ii. Sanctissima. Mortui enim sunet vita eorum abscondita est cum Christo in Deo / cum autem Christus apparuerit et ipsi apparebunt cum ipso in gla ria: vt dicitur ad collocen. iii. Quoniam qui mortuus hic fuerit mundi voluptatibus non vtendo / et corporis stimulos obterendo consepultus esse videtur cum Christo / et consequenter tanquam mortuus et sepultus succedere non potest nec debet: et si preteritus aut exheredatus intestamento parentum fuerit / omni remedio carebit / cum repudiatam semel propter deum hereditatem requirere non possit. Pro. quo vide diuinum Hiero. in. iii. parte epi. tracta. viii. episto la. xxxvi. cuncti mei sensus. Uide que pro premissis tradit Alexan. in consi. xiii. circa primum. volu. iii. Probus.

¶ Maiorest. Uide que dico in capi. accusatus. de hereti. Io. Mo. in. c. vbi. supra de elec. et ibi dixi. Probus.

¶ Non vacent. Uide ad intellectum huius dicti / que latem dixi. supra de elec. in capitu. nemo. Probus