Titulus 4

Ateriam hancc dicit Aber. in dictionario in verbo praebenda) habre lac / lanam / pellem et carnes. si abundantiam carnalium siue temporelium que licet quanto fulget in cortio ce / tanto dulcior in medula est: idcirco iura varia circa eam sunto dita / multeque questiones in ea oruntur quotidie: ex quibus practaci lucrantur in curia romana et alibi illamque studuert et student quanobrem longe est dilatata plusquam materia de penitentiis et remissionibus et similes forum anime concernentes post quor dilationem omissis pluribus titulis huiusce compilationis maxime fertili ac etiam fructuoso et non minus vtili titulo deelectione eo praecipue quod electiones ipse in hoc gallie regno. rugiente leone) quasi in miraculo occurrunt tractande (quia raro) ideo miraculose: dicit Decius in l. ea que raro. ff. de regu. iur. alleg. tex. in auten. de consul. §. sextum agens. col. iiii. Baldus in l. si a sponso. C. de donatio. ante nup. glosain. c. legimus. xciii. dist. hinc dicimus quod de his quae raro accdunt regulariter / nulla ratio habetur apud legislatorem l. nam ad ea. ff. de legi. glo. in. c. literas. supra de spon. impu. quia raro et nunquam equiparari. c. coram in fi. et ibi late Fely. col. i. supra de offi. de leg. Ad hunc titulum aliquantulum tam in punciuris communis dispositione quam in praxi curie romane occurri egoPhilippus Probus tractaturus / prout spiritus diuinus qui in trinitate existit dabitieloqui ideo exordiendo venio ad Io. mo. cardi. deriuationem inquantum ait prebendam dici a praecio / vel a praebeo prebes dico quod ipsi astipulatur Nycol. Milus in suo repertorio in verbo prebenda dicens stricte capiendo dici a precio quod quis recipit a labore / non autem prebeo praebes: vnde versus. Non prebeo praebes iuris praebendat vocatur. Sed magis a precio cuius amore datur: hanc tenet Car. in cle. fi. q. xi. isto titu. et con. liii. nu. ii. dixi late. supra in. c. si propter de res. large autem dicia prebeo praebes quae vera est deriuatio si crediderimus Archidia. in. c. alienationes. col. ii. nu. viii. xii. q. ii. quem sequitur Bonifa. in cle. fi. nume. xxxviii. hoc titulo.

¶ Beneuentanus vero in suis libel. iuris cano. in titu. hoc. citat praebendam dici quia isti prendati bonum exemplum dare debent aliis: vt sicut gradupreeminent et dignitate / ita et ex umplo bono aliis praeemineant: idem citat Gull. Andeganensis thesaurarius in. c. erit. iiii. dist. inuente quidem fuerut praebende einstitute vt praebendati deo in ecclesiis deseruirent / hinc Inno. in. c. ii. supra de insti. canonici debent scire litteras et de seruire deo in ordinibus suis et in officiis cap. cleros. xxi. dist. merito dicimus principes debere conferre dignitates. propter labores / merita et virtutes l. et virtutum praemia. C. de sta. et imagi l. contra publicam in fi. C. de re milita. Sequitur Bonus de curtili in tractatu de nobili. in. v. parte

¶ Uisa igitur deriuatione ad diffinitionem necessarium est vel niamus. Archi. in. d. c. alienationes ait quod prebenda est ius percipiendi prouentus in ecclesia competentes alicui tamquam vnide collegio: estque quidem dignitas praeeminens in gradu / hinc Inno. in. c. sedes col. i. supra de res. canonici ecclesie cathedralis possunt dici clerici primi gradus / alii vero secundi: ratio in euidenti se offert: quia cathedralis est matrix et communis omnium diocesanorum adeo quod ad eam singuli vtriusque professionis / clericalis videlicet et laicalis / pro sacramentis recipiendis et diuinis audiendis accedere possunt pro quo attende ad catho. glorie mundi in. iiii. parte con. xlvii.

¶ Aliter enim Card. in. d. cle. fi. q. i. voluit. diffinire quod praeben. da est ius spirituale recipiendi certos prouentus in ecclesit copetentes ex diuino officio cui praebendatus deseruit / et nascuis tur ex canonia tanquam filia ex matre: hanc diffinitionem Car. Io. de mol. ibi nu. viii. conprobat / dicens illam fore diffinitionem Guil. Pro hac disceptatione: vide glo. in verb. receperunt in. c. cum. M. supra de consti. vbi scriben. maxime do. mede ripa qui inquit post alia prebendam capi quinque modis in praesentiarum tameneum non insequar sed duntaxat dicam dupliciter capi. Primo quod quedam estspiritualis que datur ratione canonie licet eius consistentia sit in rebus temporalibus / et hec recipit permutationem cum alio iure spituali puta benefi: io / digntate: vel officio ecclesiastico / non autem cum temporali. c. ad qua stiones. supra de rerum permuta. et hoc modo dicitur capi propria et stricte Membrum hoc videtur tangere hostien. in. c. ex lite. ris col. ii. in prin. supra de iure patro. fatendo praebendam hoc modo sumptam habere ins temporale et spirituale: tamen resolutiue ait quod omnia dicuntur spiritualia et spitualibus annexa pro quo vide Io. mo. in. c. i. supra de elec.

¶ Quedam vero est temporalis / que datur de rebus eccle. siasticis: puta de decimis / vel primitiis alicui / pro aliquenlabore temporali tanquam benemerito / vt aduocato vel alii sernitori / et hec nullam spiritualitatem in se continetnec permutat tionem recipit cum iure spirituali. c. cum esset. supra de symo. et. c. querelam et c. veniens et de pacti. supra c. cum pridem. xii. q. ii. quicunque. xvi. q. i. possessionem. Car. et Io. de imol. in. d. cle. in. ratio / quia non est perpetua cum solum ad vitam pensionarii sit: ideo si contingeret permutantem superuiuere nihil ex per mutatione remaneret apud eum / cum plus inris non post sit tranfferre quam habeat siue habuerit tempore permutationis. c. nuper.supra de dona. inter vir. et vxo. que ratio cessat quando praebenda permutatur tanquam titulus beneficialis quia tunc permutanti fit collatio perpetuo duratura: igitur licet moria is qui primo habebat / non tamen desinit habere titulum permutans superuiuens

¶ Et quia supra diximus prebendam nasci ex canonia tanquam siliam ex matre ratione cuius videre licet quid sit canonia. d. glo. in. d. c. cum. M. ait fore ius quod ex electione prouenit et receptione in fratrem cui adde si insequaris Panor. ibi et imol. in d. cle. fi. cuius ratione qui habet stallum in ceoro / locum in capitulo / et distributiones ratione anim comnexitatis et natiuitatis huiusmodi / praebenda canonie annexa / dicit ius spirituale quod est maius. Qua de causa insequendo reglas iuris communis prebendas dicimus non temporales sed sprua les seu ius spirituale fore: probat tex. in. c. dilecto. supra hoc titu. vbi praebenda ius spirituale appellatur: idem dicas quando competit ratione diuint officii cui pars insistit / non tanquam canonicus / sed tanquam episcopus / vel capellanus / aut sacerdos: quia ta le ius procedit etiam ex spiritualitate et cum ea couiunctum est / testa. Do. meus in d. c. cum. M. nu. clxxi.

¶ Item quemadmodum diximus duplicem fore praebendam / pariformiter canoniam dicemus duplicem / testatur Car. vbi. supra. q. ii. quod prosequitur Fely. post alios. d. c. cum. Manu. xiii. vna videlaet est que prebende adheret / ita quod ea possessa / possidetur et prebenda / et ea vacante / vacat et prebenda. Sicut quando canonicatus et prebenda simul conferuntur: tunc dicuntur quedam annexa / et collata prebenda / eo ipso censetur canonicatus collatus / etiam primordialiter: vt patebit ex sequentibus. Ratio / nam ad suum concrs tum trahitur omne dispositum l. si proprietati. ff. de iure do¬

¶ Est quippe alia canonia que per se etad tempus stat: sed finaliter prebende consolidatur: vt puta quando papa confert canonicatum nulla prebenda vacante / et mandat illum cui canonicatum contulit in iurium canonicalium possessieo nem poni / etiam ante habitam prebendam / qua forma vtitur curia Romana. c. si clericus in fi infra hoc titulo / qua et etiam odiuarius vti potest / testis est Car. vbi. supra et hoc / dummode non promittat prebendam vacaturam / licet ratione canonicatus debeatur: cum spiritualia sine temporalibus diuesse non possint. Rota in no. deci. ccccxlix. sic expressum noceret quod non tacitum. c. relatum. supra hoc titulo / et. c. dilectus de conce. preben. hoc libro / et. c. detestanda eo. ti. et libro ista sequitur do. meus in. d. c. cum. M. nume. clxx. in fine vbi dicit dictum Car. non obstare quando collata prebendaam nexa canonicatui: intelligitur collatus canonicatus: diconon obstare huic quod prebenda nascitur ex canonia tanquam filia ex matre / quia ordine intellectuali prius intelligitur colatus canonicatus et sic prius nasci / et deinde praebenda poste rius vt diximus in matre et filia et aliis animantibus sensibilibus. Et sic aperta est differentia inter canoniam et probendam: quia si sumamus proprie tunc differunt origine effectu / origine quidem / quia prebenda nascitur ex canonia / et est eius filia / vel quasi vt supra proxime diximus: effectu vero quia ex iure canonie consequitur canonicus et que sunc diuini officii / vt sedere in choro. Cantare / et alia huiusmodi facere: ex iureque prebende consequitur canonicus ius percipiendi fructus / pensiones / decimas / et similiadebita ratione praebende vt per Car. in. d. cle. fi. q. xv.

¶ Ex quibus resultat quod canonia dicitur vnum dignius / et ab ea denominationem accipere debemus non a praebenda iur ta illud quotiens dignitas duplex in vna et eadem persona concurrit / puta quia aliquis sit comes et dux / veldum et marchio / attenditur maior dignitas / et ab ea sit denomina tio Inno. in. c. solite de maio. et obedien. latius per ias. in l. imperium col. iii. nota. primo. ff. de iurisdi. omni. iud. vbi mutas adducit concor¬

¶ Nemini est dubium quod maior est dux quam comes / cum dux sit spectabilis et comes clarissimus probantur hec. C. de epi. et cler. l. raptores. ff de offi. presfec. vigil. l. iii. circa princ. refert Benenenta. in libel. in prin. col. ii. sic magis dignum trahit ad se minus dignum / no. in. c. i. de consec. ecclesie vel alta. hoc libro. firmat iuribus Alexan. in consilio lxxxii. in fine in causa: vol. i.

¶ Progrediamur ad aliud caput rubri nostri vt pote quia sit dignitas dic quod est administratio rerum ecclesiasticarum cum iurisdictione testatur Panor. in. c. de multa col. vi. nu. xxi. supra hoc titu. sic dicitur quis habere dignitatem / qui habet iurisditionem vt Archipresbyteri ecclesie Pictauem. qui licet non habeant ecclesiam specialem: habent tamen in risdictionem: dicit Inno. in. d. c. de multa in prin. Archid. in c. primo. supra de consue. quem ibi Io. Andi. et in d. c. de multainsequitur: ponit ad cognoscendum dignitates / tria ingna. Primum quando quis habet rerum ecclefiasticarum. administrationem cum iurisdictione. c. volumus. lxxxix. di. cum duobus. c. sequen. intellige quando administratio est sibi perpetuo assignata: secus si temporaliter dicit Ioan And. in. d. c. de multa / et in. c. cum non ignores eo. titu. pote ris ponere exemplum in archipresbyteris Bituricen. dioco sis quorum naturam vide per genzel. in extraua. Execrabilis: ex maiori enim administratione et ex maiori iurisditio ne / maior dignitas arguitur no. Hostien. in summa de maio. et obed. §. primo circa finem in versic. dispensationis siue potestatis Domi. in. c. primo col. ii. versi. Est ergo videndum. supra de consue hoc lib. sequitur Decius con. clxi. versi. septi mo. Ista conclusio / quod incipit pro domino preposito¬

¶ Secundum signum est quando habet nomen dignitatis et prerogatiuas in ecclesia: tam in choro quam capitulo: licet non habeat veram administrationem vel iurisditionem / dat exenplum in Archidiacono Parmensi vbi quasi nullum officium facit archidiaconus et tamen dignitas reputatur: allegatno. in. c. cum olim de consue. Est enim nomen Archidiaconi de iure communi / nomen dignitatis: quinimo et prima dignitas habet enim iurisdictionem et tenet vicem episcopi: vt in. c. ad hec. et. c. i. supra de officio archid. glo. in verbo cuicun. que in fine. supra de officio lega. hoc libro vnde licet actu de consuetud ine archidi aconus non habeat iurisdictionem / tamen quia nomen illud est nomen dignitatis de iure communi si cum nomine illo habeat prerogatiuas sedendi tam in chiro quam in capitulo erit dignitas: quia dignitas bene repert tur sine cura et administratione: vt in capitulo in illis in princ. hoc titulo infra et capitulo primo de eta. et qualitate vide que late dicit Decius de archidiacono et Archipresbytero in consi. ccccxx. queritur et Alexan. consilio. cxlii. viso processu / volumine sexto¬

¶ Tertium signum dicitur quando de consuetudine ecclesie habetur pro dignitate / et huic statur l. de quibus. § inueterata. ff. de legibus. c. consuetudo: et capi. quemadma dum. xii. distin. sentit Milus in verbo dignitas / allega. Roma. in quibusdam consiliis que non inuenio in suis cotis / vide tamen franc. de Aretio. consi. xxiii. col. prima in prosenti consultatione / in his concordat Ioan. de londrinis in breviario distin. lxxxix. col. i. vbi etiam ponit de personatitofficio Paul. de castro con. lxvi. colum. ii. dubia supradicta in prima parte: vbi dicit / dignitas non solum dicitur illad a iure communi recipit nomen dignitatis sed etiam illae ex constitutione vel consuetudine dignitas appellatur / vt plebanaius in partibus Tuscie / late firmat intentum nostri Domi. Stepha. Bertrandi. consi. secundo. §. sed forte voli. mine. iii. et Domi. in consi. ci. quo ad primum dubium / vide Alexan. in consilio. lxxxvii. in causa et lite / volu. ii. vbi loquitur de primiceriatu vide etiam que luculenter ponit Bonus de curtilli brixien. in tractatu de nobilitate. in tertia parte numero. clx. et sequen. vbi concludit in simili quod ille nobilis reputandus est quam commmnis consuetudo et vulgi opinio nobilem tenet / vulgata l.t barbarius.

¶ Attende tamen quo ad rubrum quia verbum dignitas ponitur pro quocunque beneficio ecclesiastico: vt patet ex discursu nigri quod firmat Ioan. Mona. in capitulo si forte nume. primo. supra de electio. ait appellatione dignitatis omnia beneficia continentur / que dignis conferri habent quod prosequere vt de selua in tracta. benefi. in secunda. questione prime partis addendo lapum allega. ci. colum na. vi. in ciuitate Floren. vbi deducit in quo consistat dignitas. Probus.

IN curia. In quibus papa dicitur spencialiter habere liberam facultatem non in aliis secundum Ioan. de Selua in rtrac. benefic. in. ii. parte. q. prima / colv. tradit Neuisa. con. quod exorditur patres comederunt vuas / in tertia ratione / col. iiii. versi. quarto probatur vbi subdit / quando papa ex causa priuat aliquem beneficio intelligitur prouiso sibi de beneficio contracam bio Innoc. in. c. nisi cum pridem. supra de renun. Bolog. consil. xxxvii. col. fi. licet alias / accedat quod citat Iason in proposito in l. quotiens col. iiii. C. de rei vendi. quod si papa confervni beneficium ecclesiasticum / deinde illud alteri auferat de plenitudine potestatis / tenetur sibi prouidere de equebono / ideo hec postestas pape procedit quo ad collationem seu pronisionem beneficiorum non quo ad priuationem. Probus.

¶ Sed numquid. Scribentes hic concludunt in proposito / berneficia spectantia ad collationem laicorum (ex speciali priuilegio papali) vel ad presentationem non contineri subhac constitutione / tenet Philippus Franc. in. c. sequem. col. ii. post Lapum allega. cv. etiam si procedat per modum resignationis causa permutationis / et ita obseruandum putal maxime de honestate / ad quam iura sunt trahenda. iiii. dist. erit autem lex. Idem dic de hospitalibus / quia lex loquitur de beneficiis. Card. con. cxvii. casus talis est vbi videtur. tenere pretactam opinionem. Probus

¶ Papa. Intellige de Romano Pontifice vt differat a Patriarcha Constantino / qui vocatur Papa: quia secundum locum post Papam obtinet / et similibus gaudet priuilegiis. xxii. dist. capitulo renouantes. Ecclesia enim Constan. dicitur etiam Romana / et apud Grecos quilibet prelatus ecclesie et quilibet presbyter dicitur Papa secundum Hugonem refert Domi. in capit. si Papa col. tertia. xl. distin. Probus

¶ Anglie. Istud firmat Bald. in lege rescripta. C. de precib. imper. offerend Probus

¶ Sede vacante. Hanc materiam regalie discutit satis abum de domi. Maleretus in tracta. de elect. charta mihi. xxiii. de qua per Ioannem Monachum in capitulo in generalum de reg. iur. hoc libro: et nouissime domi. Anulph. Ruseus quem vltra omnes vide Probus

¶ Consuetudinem. Pro hoc vide Alex. in. consi. lxxiiii. nu. viii. viso puncto / vol. iiii. vbi allegat l. rescripta. C. de precib. imper. offer. quod reges et principes seculares qui ex consuetud ne ( de cuius initio memoria non existit) habent potestatem conferendi in regnis prebendas / quia talis consuetudo videtur sib. tribuere priuilegium / ponit exemplum in Rege Ungarie. Anglie / et Apulie. Probus

¶ Reges qui inuncti sunt. Panor. in. c. tua. el primo in primo not. supra de decimis dicit hoc nihil facere / vt reges sini spiritualitatis capaces / quia licet inungantur. ca. i. supra de sac.¬ vnctio. non propterea recipiunt facultatem seu potestatem disponendi de spiritualibus. Nec ordinem ecclesiasticum / sed in laicorum numero continentur: hinc glo. fi. in. c. valentianus. lxiii. distin. reprobat opinionem quorundem puta Nicolai furiosi ( dicit ibi Archid. post Laurem) asserentium Imperatorem ex cosecratione recipere ordinem subdiaconatus / quam glo. ibi idem Archid. Domi. et Preposi. sequuntur / et Panor. et communiter scibemn. in. c. venerabilem. supra de elec. concludentes ibi quod Imperato res et Reges dicuntur proprie vngi / improprie vero consecrari. Sed episcopi dicuntur proprie consecrari / et scias (dicit Maleretus in trac. de elec. Charta mihi. xii. col. ii.) quod quatuor. duntaxat de iure vnguntur Reges / scilicet Hierosolimitarum Francorum / Anglorum / et Siculorum Alii vero non / nisi ex priuilo gio / vel consuetudine hoc eis competat Hostien. et Goffredin summa. supra de sacra vnctio.

¶ Aduerte quod vnctio Regum Francie eo magis probanda est ceterisque anteponenda que ola perhibetur autoritate voluntateque dei comprobata / cuius rei luculentum prebet testimonium liquor ille celitus dimitusus in sacratissima beati Remigii ede a Clodouei tempore / vsque ad hanc nostram etatem diligenter Remis obseruatus quo ipse Clodouens primo / centeri inde Reges liniuntur. vt scribit Gaguinus in hec verba in vita eiusdem Clodoue. ita de ipso subiumgens / dies abluendo regi inducitur parato / ingenti ornatum lauacro / cum sacrosanctum oleum quo liniri ritu christiano qui abluuntur solent / siue ministrorum in curisiue hoc agente deo allatum non esset. Ecce de superis delapsa columba phialam quam ampulam vocant ornatissimiliquoris oppietam ad manus Remigii detulit. Creditum est spiritus dei ministerio perpetratum esse. Probus

¶ Item tempus. Bal. in. c. cum causam. nu. v. supra de proba. dicit: hanc prescriptionem pro veritate accipi / pro hoc videtur glo. in l. i. C. de seruitu. merito dicitur quod virtute talis praescriptionis etiam dominium directum acquiritur / vt concludunt Bal. Sali. e Alex. post alios in l. traditionibus. C. de pact. per. §. ductus aque hic per Io. Mo. allega. Et non requiritur scientia supetioris late per Decium consi. lxxxv. col. ii. Et diligenter pro tenui. Alex. consi. vi. In primo volu. viso themate / quod etiam non requiritur scientia aduersarii glo. silicet in dicto. §. ductus aque¬

¶ De hac materia vide remissiue et copioseper Franc. Balbum in trac. de prescrip. in. ii. parte. iii. partis principalis / versum Sexto quero col. iiii. et Areti. hoc dictum. Io. Mo. comproba. tem in consi. xxxvi. nu. ii. casus talis est. Probus

¶ Possint laicis. An ius percipiendi decimas laici possint acquirere per prescriptionem. Uide Balbum in tract. de prescrip. in prima parte quinte partis principalis / in versicu. Septimo igitur / col. iii. ibi tertia questio est. Probus

¶ Non cadit in laicum. In hoc nihil operatur consuetudo / sic nec prescriptio que iuuat consuetudinem / etiam tanti temporis de cuius initio non extat memoria. Firmat Panor. in. c. quisquis. nu. iiii. supra de elec. allegat. c. Massana eo. et que no. Io. And. in. c. nostro. et latius in. c. sacrosancta. no. iii. eodem / et in. d. capMassana. in pe. nota.

¶ Non enim est consuetudinis / habilitare prorsus inhabilem hinc glo. in. c. concilia. xvii. distin. in verbo reuerentiam dum vult allegando. c. cum inter. de consue. a. Rex potest conferre beneficia / caute subiungit / hoc verum esse vbi est consuetudo / et priuilegium: sic loquitur copulatiue qua si velit innuere quod sola consuetudo non sufficeret nisi priuile glo suffulta esset. Requiriturque quod actus habeat originem expriuilegio / non econtra: quia non curatur aliquomodo consuetudo / sic prescriptio vel consuetudo incapacem non facit capacem / capi. quanto. de consuetu. et cap. causam. supra de prescrip. Ana. in capi. de hoc. col. penul. supra de symo. Firmat hoc dictum Decius consi. cxlviii. nume. v. Reuerende pater / allegat Panor. in dicto capit. quanto. in princ. supra de consuetu. et in c. causam. supra de praescrip.

¶ Et inquantum dicimus priuilegium consuetudinem parificari comprobat glo. in verbo in iure / in. c. ff. supra de excep. hoc lib. Feli. in. c. cum contingat. supra de foro compet. firmat Oldra. co. cxlvii. vbi dicit specifice quod id quod potest fic ri per priuilegium potest fieri per consuetudinem. Idem Oldra. consi. clxxxii. nume i. Quia omnes fere

¶ Ad idautem quod dicimus quo ad decimas contra lai¬ cos vide Cardi. consilio. lxxxviii. nu. iii. capitulum ciuitaten. et latius Io. Lupum in prefatione repetitionis rubrice. supra de dona. inter vir. et vxo¬

¶ Inquantum autem Io. Mo. hic dicit tempus immemoriale habere vim constituti / intellige data persone capacism tate tenet Panor. in d. c. causam et in. c. ad aperres de prescri et in capitulo quanto in primo non supra de consue. Antho. in capitulo peruenit in. vi. col. de censi. Bald. in l. omnes. C. de prescrip. xxx. anno. sentit Domi. in. c. catholica. xi. distin. e hic / latius etiam remissiue prosequitur Franci. Bal. in trac de prescrip. in prima parte quinte partis principalis / ver. septimo igitur / col. iii. et sequen. dicens quod si per mille millia dierum possideret laicus non prescriberet: nam aquirere / ius in ea re cuius est incapax / et sic succedit regula Ioam Mo. hic quem alii sequuntur quod illa que non sunt quesit bilia / non sunt prescriptibilia: sequitur Maria. Soli. consi. lxxxvi. col. fi. in causa. Probus

¶ Concessione papali. Hoc probatur infinitis autoritatibus quod laici ex pape priuilegio et ex consuetudine conferunt beneficia ecclesiastica fundamentum dicitur precipui in. c. Adrianus per Io. Mo. hic alleg. vbi patet quod papa con. cessit Imperatori potestatem conferendi beneficia: tenet de Anania in. c. de hoc. supra de symo. et gl. in. c. imperium. x. de stinc. Antho. de butrio in. c. massana. supra de elec. Bal. in l. rescripta col. pe. C. de precib. imper. offer. Panor. in. c. dilectus de officio lega. Imol. in. c. quod in dubiis et in. c. ad supplicationem. supra de renuntia. et hec est communis quam teneainfallenter / non quod ex consuetudine sola / quauis prescriptione introducta

¶ Ratio autem diuersitatis quare iura spiritualia sunt pe. laicum priuilegio et non prescriptione quesibilia videtur / quod princeps potest facere incapacem capacem l. quidam consulebat. ff de re iudi. et. c. cum. xx. supra de officio deleg. Sed praescriptio nunquam incapacem facit capacem vt in precedem. apodeduxi / nu. vi. quod firmat Fely. in. c. cum contingat sub nuiiii. versi. ii. fallit. supra de foro compe. ista equidem procedum in quibuscunque beneficiis magnis vel paruis etiam respectum electionis / quod est minus quam collationis / notat Cardi. con. lvii. Pro magnifico domino comite hec placent Alex. in con. lxxxiiii. nu. xii. viso puncto / vol. iiii. Et attende ad vnisatis notandum quia priuilegium conferendi beneficia datum laicis / est reuocabile per papam si astipulemur doctrine per nos comprobate in rubrica de priuilegiis / quod princeps reuocat priuilegium datum subdito / nec mireris sua dicam quod id procedat etiam in regibus et aliis principibus / quod hoc casu dicuntur subditi pape / per ea que no. Domi. in conlxxiiii. col. fi. attentis / vbi dicit quod cum papa concedit super mate ria spirituali laicis aliquid illi sunt sibi subditi in talimate ria vt patet. supra de iudi. quanto quod alias visum fuit durum Phlippo regi Francorum (vt diximus in proemio in verbo Boni facius) Non tamen procedit econtra / si laici dent priuilegium clericis: quia in quouis casuclericilaicis non subiiciuntur. c. et clesia. supra de constl. et. c. fi. supra de reb. ecclesie non alie. Ratio videtur parata quia aliud est lumen maius et aliud lumen minus. c. solite. supra de maior. et obedien. alie possent adduci rationes que sano cerebro note sunt. Probus

¶ Ergo prescriptibile. Pro hoc vide que late dicit Fely. ii c. cum cotingat / versi. et subdunt. supra de foro compe. Ulterius vide pro hoc. c. duo simul. supra de officio ordi. c. cum contingat. supra de foro compe. Oldra. con. clxxii. quia omnes fere Card. in cle. ii. de religio. domi. sentit aliqualiter Panor. in. c. accedentes no. pe. supra de prescrip. quod verum (vt predixi in precedem. apo. stil. de priuilegio et consuetudine) data capacitate in praescribus te / secus si est incapax possessionis vt in casu nostro gl. prama. in ti. de causis. § statuit in verbo priuilegio. Probus.

¶ Scandalum. Uide que dixi in proemio in verbo relaxatiohinc dicitur quod dispensatio fit propter vtilitatem necessari. vidlicet scandalum euitandum vel propter maius bonum habendum glain. c. requiritis. §. nisi rigor i. q. vii. vide Sozi. con. clxv. col. i. et. x. visis.

¶ Pro intento autem Io. mo. attende ad Card. conlvii. pro magnifico / vbi subdit dictum hoc / fortius procedere in eclesiis: quas eorum progenitores fundauerunt et dotauerunt / istud dicit per papam tollerari non autem per alium: hic igitur habet lociquod apud nos dicitur in. c. ex literis el. i. supra de homici. quod quandoque causa vitandi sacandali licitum est transgredi leges et canones. put dicimus id fieri ex causa (dico in. c. in fidei. de hereti.

¶ Item etiam ratione vitandi scandali malus rex qui alias posset de poni potest tollerari. c. Iulianus. xi. q. iii. no. Do. igneus docto. Aurelianem. nunc praesidens in curia Rothomagem in. q. an rex Fracie recognoscat imperatorem / col. xxxviii. in fine vide text et glo. in. c. iii. supra de iure pa. Probus

¶ Uidetur secus. Contra istud tenet idem Ioan. Mo. in c. sisupra de consti. et male prout ibi dixi. Probus.

¶ In parem. Hinc dicit Guil. de Cuno in l. fi de rerum diuisio. ff. quod si sunt duo domini eiusdem ciuitatis / et alter eorum delinquat in eadem ciuitate / alter dominus alterum dminum non poterit punire. Firmat collec. in. c. ad questiones. nu. vi. supra de rerum permuta. Io. Mo. in. c. i. supra de foro compe. vbi dixi. Uide pro dicio Guil. Alex. consi. vii. nu. vi. in consultatione premissa / vol. v. vbi subdit / licet iurisditio sit vnum indiuisibile / exercitium tsnillius est diuisibile alleg. l. inter tutores. ff. de administra. tuto. in fine / tamen multum discutit quod ex causa possit diuidi. vt probat argumentis que videre licet.

¶ Preterea dic dictum Io. Mo. hic propofitum verum: vt non post sit parem ligare vt sibi preiudicet / potest tamen ipsum pruilegiare in his que concernunt eius fauorem / testatur Domi. in cap. si papa. col. ii. xl. dist.

¶ Postremo per istud tritum. et vulgare do. Stepha. Gertram. con. cclxxv. in fine / visis apestolicis / parte. ii. dicit / si quis excommunicatus extiterit per alteo rum ex executoribus apostolicis / ille excommunicatus ab alio coexecutore absolui non poterit / quia par in parem et c. Aliud suadet / quia excommunicatus ab homine absolui non potest nisi ab excommunicante aut superiore ipsius excommunicantis / ca. pastoralis. § preterea et quod ibi no. Panor. supra de offi. ordi. pro intento videtur casus in. c. cum plures. § porro de offi. de leg. hoc libro: hec intellige nisi excommunicatus esset mortuus / vel impeditus in causa procedere / vel in ea procedere nollet / quia turic aliter coexecutor posset absoluere per id quod nota. post lapum. Domi. in d. § porro. versic. Sed pone quod ab vnolegatorum vel executorum. Probus

¶ Semper est. Idem dic de ecclesia que etiam numquam moritur licet praelatus moriatur. c. liberti. xii. q. ii. facit l. i. ff. si quis / et a quo / et quod no. in. c. quoniam abbas. supra de offi. delega. Probus

¶ Nomine prelationis. Secus si nomine proprio / quia tunc successo non tenetur secundum glo. et doc. in. c. fi. supra ne prelati vices suas / quos sequitur Sozi. co. 32 col. 1. Ex his / vbi dicit quod est maius quia non valet contractus sic / licet successor velit valere. contractum / vt pote locationis et huic stare / si tamen conducto. contradixit non valebit contractus / quod placet Panor. in dsputatione incipiente. Sempronius clericus in. v. dubio.

¶ Ex quibus et no. per Ioan. Mona. hic possumus concludere quod successor tenetur stare colono predecessoris / clarius probatur istud quia locatio facta per tutorem vel ciratorem ad certum tempus: durat etiam finita tutela vel curatela l. si tutele. ff. de administra. tuto. per quam l. hoc tenet Roma. in l. si filio. §. si vir in quinquennium. ff. solu. matri. versi. Sexta conclusio / sed prelatus equiparatur tutor et curatori no. in cle. quia contingit de religio. domi. et. l. orphanotrophos. C. de epi. et cleri. glo. in verbo reddere rationem in capi. qualiter. el. ii. supra de accusa. imo habet pinguius ius quam habeat tutor et curator: faciunt not. per Inno. in capi. primo. supra de eo qui mit. in po. causa rei ser.

¶ Secundo pro hoc intento habeo tex. in cle. prima in fine ne prelati vices suas.

¶ Item successor vniuersalis tenetur stare contractui predecessoris. l. viam veritatis. C. loca. et cap. fi. supra de preca. sed prelatus est successor vniuersalis / vt colligitur ex no. per glo. in cap. Cum ad sedem. supra de resti. spo. et per Inno. in cap. eam te. supra de rescrip.

¶ Item successor necessarius succedens ex legis dispositione tenetur stare contractui predecessoris / etiam si sit successor singularis no. doc. in d. § si vir / sed prelatus non est successor voluntarius / quia non succedit ex voluntate defuncti / nec ab eo dicitur habere causam sed a superiors no. Ioan. Mona. in cap. si hi vbi adduxi concordan. supra vt lite penden. sic necessarius / quia succedit ex dispositio ne legis: siue superioris: ergo tenetur stare contractui prede cessoris / ita firmat Sozinus vbi. supra

¶ Tu tamen attende ad ea que tradit Domi. in consi. xvi in prin. pro declaratione clariori / vbi dicit ad hoc vt contractus gestus per prelatum transeat ad successorem irrauocabiliter / duo principaliter requiruntur.

¶ Primo quod comtractus in se sit validus alias si esset iualidus / esset retractabilis etiam per eundem contrahentem / vt in capi. nosti cum ibi plene non supra de elec. et ca. si quis presbyterorum. supra de rebus eccle. non alie. et per successorem etiam si super obseruatione fuerit adiecta pena. capi. ii. supra de preca.

¶ Secundo requiritur quod ex eius forma et solemnitate sit realis / quia si sit personalis / non transit ad successorem: sed extinguitur cum persona. supra de transact. capi. de cetero. et de arbi. cap. peruenit. Et ad hoc vt sit realis requiritur quod fiat sub nomine dignitatis / vel sub materia concernente dignitatem / non sub nomine proprio capi. quoniam abbas. supra de officio delega. et capl. si gratiose / de rescript

¶ Item quod interuenerit autoritas superioris. d. c. de ceteroet hoc vltimum videtur necessarium in contractibus perptuis vel ad longum tempus initis / non autem videtur necessarium in his que sunt ad brene tempus inxta no. in capitulo fi supra ne prelati vices suas

¶ Et de successore in papatu vide an teneatur per Domi. in consilio. lxiiii. Pro declaratione quesitorum. Probus

¶ Transit. Uide de hoc late per Cardi. consilio. xcv. B. abbas. Et si reperiatur iuramentum an liget etiam si sit vniuersitas vide Domi. in con. lx. circa dubium. Probus

¶ Non continetur. Uide Domi. in consilio. xii. vltimo illeProbus.

¶ Hunc casum. Quia hec materia freguens est et in praxiquotidiana non minus sabtilis quam ardua: ideo ea de causa illius fimbrias tam in praxi ipsa quam puncto iuris pro viribus vltra scribentes hic extendere conabor / pro qua extem sione aggredienda primo premitto discutiendum quando et quibus modis beneficia dicantur vacare in curia: pro hoc adduco extrauagam. Ioan. xxii. Ex debito de elec. vbi patet intrenti ea vacare in curia per electionem / cassationem / postulationem / repulsionem / renunciationem quorumlibet prouisionem / translationem / siue per susceptionem muneris consecrationis / aut benedictionis promotis impensam vel im pendendam apud sedem ipsam / vel etiam vbicunque / aut a quouis alio modo canonice vacare apud fedem sentiit idem Ioannes. xxii.

¶ Et vt predicta clarius pateant. Pamo. capio quod per renunciationem (per quam frequentius fit ipsa vacatio in cumria) nam habemus pro constanti quotiens quis in partis bus existens constituit procuratores suos ad renunctandum beneficia simpliciter aut ex causa permutationis in curia / siue in manibus pontificis maximi aut eius vice camcellarii si ea mediante resignatione subsequatur perfectim actus / puta resignationis admissio: vel etiam pura renunciatio: dicemus tunc vacationem in curia et non in partibus fuisse: quod comprobo quia vbi fit resignatio / ibi fit beneficii vacatio Domi. hic glo. in verbo collato in cle. prima vt lite penden. reputata quidem singularis a Panor. in. c. cum in cunctis col. iiii. supra de elec. Imol. in d. cle. prima. et aurea. secundum Feli. in capitulo fi. col. sexta de foro compet. ad hoc quod actus gestus per procuratorem / censetur per dominum: in loco vbi procurator actum gessit / merito dicit Patrus in. d. cle. i. quod vacatio beneficii est referenda ad locum vbi beneficiatus moritur / quia tunc per seipsum actum exercet id est vacationem: dicimus enim fictitie mori aliquem qui resignat per se aut procuratorem.

¶ Facit quod volunt domini de Rota in nouis decisloxxiii. col. ii. quod beneficia resignata etiam ex causa permutationis in curia in manibus episcopi ibidem degentis ( anteaetiam non reseruata) solus papa confert / et non episcopus ordinarius / ratio quia vacant per resignationem factam in curia / de quibus papa priuatiue sibi reseruauit dispositionem dicit tex. noster.

¶ Comprobat et vlterius idem Imol. vbi. supra post dictum glo. colligendo ex ea. Si per procuratorem ad hoc habentenm speciale mandatum beneficii apprehenditur possessio: ille die vacant priora beneficia: et in loco vbi procurator ipsam apprehendit possessionem / non autem in loco vbi est constituens: si autem amicus vel alius negotiorum gestor possesionem apprehenderet extra curiam / pro eo et nomine illius qui est in curia / et is in ea existens acceptaret seu ratum haberet / tunc bene vacaret in curia: sic tunc inspicimus locum in quo dominus ratum habuit: non vbi ille nomine domini actum gessit / quod est contra premissa: ideo dicit idem Petrus vbi. supra quod ista tatihabitio retrotrahitur vt signat eius nartura no. Decius in l. semper qui non prohibet. ff. de re. iur. etiam vbi requiritur mandatum speciale. Ang. in l. licet in principio. ff. de iudi. Bal. in l. si maritus. C. mandati / per texin l. si de speciali ff. de minor. Iason in l. si quis mihi bona §. iussum col. vi. ff. de acquir. hered. si retrotrahatur quo ad tenpus / ergo quo ad locum l. vinum. ff. si cer. peta. Comproba. etiam ibidem Car. in. viii. q. et pe. oppo. quod idem sit in gestore / sicut in procuratore. Rota tamen in antiq. deci. xxxiii. dicit quod beneficium vacare dicitur / vbi est facta resignatioseu vbi erat ipse beneficiatus. Quod autem dicantur vacare in curia / licet constituens in ea non sit / tenet hic Archidi. col. i. ibi et credo quod illud beneficium dicatur vacare in curia quando vacat ibi per procuratoris renunciationem ad hoc specialitemr ostituti: sequuntur Io. And. Fran. Do. et Pet. hic. et in d. cle. prima dicens hanc veriorem quibus astipulatur Ro. con. 343 nu. ii. Quo ad primum proposite consultationis. Mouetur. idem Archid. per l. qui absenti in. prin. ff. de acquiren. pos. l. i. C. vbi de po. agi. opor. et ff. de iudi l. cum furiosus / in prinvbi non spectatur tempus commissionis / sed posterius. Et si id procedat in delegatione ergo et in procuratione / cum hec duo tanquam pariam fraternisent Archi. in capi. is quis. supra de procura. per text in l. et quia. ff. de iurisdi. omnium iudic. glo. in cleme. prima / et ibi Imol. de procura. Firmat premiia Aureolus in addi. ad Guiller. in capi. commissa. in fine. supra de elec. hoc lib. In simili habeo quod not. Bald. in l. prima. in. iiii. questio. C. de contrahen. emp. et in l. magis puto. §. illud. ff de reb. eor. per illum text quod si in vno loco est cele. bratus contractus / et in alio loco extat res vel fundus venditus / debet solui gabella solum in loco venditionis celebrate tradit Alexan. consi. xlix. na. iii. in causa et lite / volu. v.

¶ Item cum in renunciatione factum requiratur / ibi dicetur vacare / vbi facta est renunciatio / non vbi facta est procuratoris constitutio quod patet. vii. questio. prima. §. ecchis in fi. in capi. sicut vir / in capi. qualiter. et capi. quamuis. hanc. tenet collec. in capi. cum in cunctis. col. ii. in fine. supra de elec. ibi quid si feci procuratorem. Idem Bonifa. in clemen. prima in fine. supra de renuncia. et in clemen. si beneficiorum. nume iii. de decim. et latius in clemen. si duobus / vt lite pendennume. lxviii. quia procurator non prestat nisi nudum ministerium cum non dicat dominus meus renunciat imo egonomine procuratorio talis renuncio.

¶ Possum enim pro his adducere exemplum: de actu qui dependet a voluntate constituentis et alterius / sicut est in matrimonio quod requirit duorum consensum / tunc enimu licet ipse procurator prebeat nudum ministerium / capi. fin. de procura. hoc lib. quia concipit omnia verba in personam domini / et habetur vt pica et organum: tamen puto beneficia vacare per contractum matrimonii vbi procurator verba concepit / et non vbi moratur ipse constituens: quia in loco vbi est procurator et mulier / est mutuus consensus / et ibi fit matrimonium: et sic perficitur actus vacationis. Ideo vacant in curia si hoc matrimonium per procuratorem fiat in curia: non enim dubites beneficia vacare per matrimo nium. Intellige tamen dummodo per verba de presenti sit contractum / probat Rota in plerisque locis decisi. ciii. in antiqu. capella Tholo. quest. ccxxxix. post collec. in capi. primo. supra de cleri. coniuga. hoc lib.

¶ Habeo preterea dicttr Maria. Sozini consi. clxxxii. col. fina. multum abunde: si aliquid mandatur fieri vno tempore / et fit alio tempore a procuratore vel in alio loco: censetur factum illo tempore et in loco in quo actus explicatur / et non quando mandatur alleg. glo. in clemen. prima / vt lite penden. per quam glo. Idem firmat Sozinus consil. cxii. col. fine. quod incipit multum abunde.

¶ Premissis adde Rotam in antiqi. deci. lxxxvi. vbi dicitur. Ibi vacat beneficium: vbi priuatur beneficiatus idem Bal. in l. Titius. §. Rome. ff. de excu. tutor. quod si clericus Anglicus renunciat beneficio per procuratorem in curia / dicetur vacare in curia Romana / et non in Anglia ad idem dum queritur an episcopus ordinarius permutationem (alias sibi de iure debitam siue permissam) possit apud sedem apostolicam expedire. Frederi. in tracta. de per mutatio. beneficiorum dicit / licet renunciationes possit ib recipere: ibi tamen non potest permutationem facere quia statim receptis resignationibus / est verum dicere / quod beneficia vacant apud sedem apostolicam / vt in text nostro / quod est verum propter generalitatem verborum text nostri: et hanc partem amplectitur curia. Ita concludit Bellamera in dicto tracta. quod modifica non procedere in casu quo ordinarius loci in quo est curia de beneficiis ibi existentibus cum subditis suis causa originis vel beneficiorum ibi stantibus permutationem faceret argu. capi. presenti. § sane infra hoc titu. quod perpetuo nota ad intellectum materie nostre.

¶ Et sic habes optime comprobatum quod beneficium resignatum in curia (licet constituens sit extra curi am) vacat tamen in curia: hanc conclusionem modificare / habes: dummodo resignatio habeat effectum secundum intentionem resignantium vt pote Titius et Meuius causapermutationis sua resignarunt beneficia in curia: accidur quod permutatio obstante aliqua causa suum non potest sortir effectum / tunc non videntur vacare in curia. Ratio gnia ipsa resignatio est facta sub modo qui nisi sequatur non videtur resignatio / ista est doctrina Innocen. in princ. et glo. ii. in capi. inter cetera. supra eo. ti. pro quo habes text in l. licet. ff. de iure do. vbi licet soleat dos per acceptilationem constitui / si tamen ante matrimonium acceptilatio fuerit interposita nec nuptie secute sunt Sceuola ait matrimonii causa accen¬ ptilationem interpositam (non secutis nuptiis) nullam esse in lege enim est tacita conditio: quia non conferuntur nisi permutare volentibus: alias collatio dicitur nulla cle. vni de rerum permuta. nec valent talia beneficia expectantes. acceptare capitulo primo infra de rerum permuta. ideo si non sequatur conditio tacita que a lege intelligitur / non vide tur beneficium vacare: facit quod no. in l. si quis accepto. ff. de con. causa dat. vbi si causa propter quam debitor liberatur non impletur / agitur vt in pristinam obligationem reponatur.

¶ Pro premissis adduco ea que voluit Ioannes And. in nouel. in d. c. vno de rerum permuta. quod in casu in guo non sequeretur permutatio / extra curiam videntur vacare si moriantur permutantes extra curiam: quia per modum reuelutionis beneficia videntur ad permutare volentes reuerti vt dicitur in simili in lege secunda cum ibi no. ff. de in diem adiection. vbi autem beneficia sunt resignata in curia causa permutationis / et vnus volentium permutare moris tur non facta permutatione / superuiuenti confertur beneficium mortui: et in personam ipsius perficitur permuta tio: Bullaque per cancellariam expeditur. Ita tenent Do. mi. de Rota decisio. ccxciii. in antiquis argu. l. iure. ff. de conditio. et demostra. vbi si per grauatum impeditur implemen. tum conditionis pro impleta habetur: indemnis enim debet seruari: si per eum non stetit quominus permutatio suum sortiretur effectum

¶ Continua ndo propositum in medium adduco dubium tale. Pone papa confert mihi beneficium vacans in cumria: de ea tamen vacatione expressa non fit mentio quod confert tanquam vacans in curia queritur an propter id collatio dicatur nulla. Scribentes hic varii varia sentiunt Petrus in tertio no. dicit credere: si papa conferat beneficium simpliciter vacans non facta alia mentione de locovacationis in curia / quod valet / quia talis prouisio facta est omni iure quo potest propter verba infinita que sunt apta comprehendere omnem speciem seu modum vacationis l. Gallus. §. et quid si tantum. ff. de liber. et posthu. Egovero cum Lapo quem sequuntur hic Dominicus et Francus contrarium: credo quod est de mente Ioannis Monachihic in fine: mouentur prefati quadam regula Gregorii vndecimi que etiam plus disponit: quia si in persona per quam inducitur vacatio / concurrant plures qualitates per quas singulariter beneficium vacasset in curia / puta quierat scriptor apostolicus / Abbreviator et Capellanus / et familiaris pape / ac camere apostolice clericus et collector de omnibus his fieri debet mentio no. domini de Rota decisio. 72i. in antiq. vbi dicunt / impetratio beneficii in qua tacetur quod defunctus fuerit familiaris Cardinalis / est subro partitia et ita declarauit Gregorius vndecimus quod benesi. cium dicitur vacare in curia propter reseruationem papque operatur vacationem in ipsa curia / licet moriatur aucedat extra curiam

¶ Et attende hic ad vnum incidenter tamen quia quando prouidetur de beneficiis vacantibus medio familiarium. cardinalium / necesse est ad validitatem prouisionum consensum habere ipsorum cardinalium / cuius tenor sub his verbis contexitur.

¶ No aleotus seratione diuna. Sa Romane. ecclesie presbyter Cardinalis titili sancti Petri ad vincula gratie prouisionis / seu concessi. ni prouisionis parrochialis ecclesie. N. Cenomanen. dio. cesis per obitum quodam Guillermi illius dum viueret vt timi rectoris tunc familiaris nostri continui commensalia extra Romanam curiam vacantem / per sanctissimuin in Christo patrem et dominum nostrum dominum Iulianum diuina prouidentia papam secundum in fauorem oilecti non stri Nicolai familiaris nostri continui commensalis facte seu fiende et literarum expeditioni consentimus nostrumo expressum consensum prebemus pariter et assensum: in quo rum fidem hanc presentem cedulam manu nostra propria subsignatam fieri nostrique parui sigilli iussimus et fecimus. impressione muniri Datum Rome in domibus nostris Anno. .5os. die vero secunda Ianuarii Pontificatus eiusdem. S domini Iulii Anno quinto

¶ Et vt reuertar vnde exiui: pro regula Gregor. adduco theoricam capituli postulasti. supra de res. vbi latissime scriben. tes quod vbicunque tacetur aliquid pro expresso / papa non sic de facili concessisset / talis taciturnitas inducit subreptione facit quod no. Domi. de Rota. in antiqi. deci. 703 quod impetrantes debent exprimere amnia que mouere possunt ad denegandum: sic in proposito si fuisset expressum pape / quod benefi¬ cium vacabat in curia non sic de facili concessisset propter. ffectionem quam habere dignoscitur in illis conferendis et in cui dando / et magis vni que alteri in quo consistit liberalitas conferendi glo. in capi. relatum. supra hoc titu. Ioan. Mona. in capit. cum in generali de officio vica. vide Cald. hoc titu. consi. ix.

¶ Ex eo etiam quia illa confert quodam in re speciali / puta consuetudine qua in nititur: hinc glo. in cle. si de beneficio in verbo sine: isto titu. citat illa conferreiure proprio / facit illud vulgare. Que speciali nota sunt digna / nisi specialiter notentur neglecta seu omisia intesliguntur l. apud Labeonem. §. hoc dictum. ff. de iureiuran. et capit. quamuis il hoc titu. capi. quia periculosum infra de senten. excommunica.

¶ Item signisicatus specialis est potior quod generalis / quia per primum res magis declaratur Calc. consi. xx. nume. xi. dixi. supra. in d. capi. cum in generali. in prin. de offi. vica. quod innitatur papa hoc in casu iure speciali / probat hic Petrus de Ancha. in. ii. no. Quod in hoc fortior est consuetudo quam ius commune competens pape in collationibus / quia ius commune facit quod Papa in beneficiis conferendis non irritet collationem ordinarii qui preuenit Papam in conferendo. capi. dilectus. supra eo. titu. sic conferunt. cumulatiue / non priuatiue / prout dicimus in simili. de beneficiis curatis siue parrochialibus existentibus in villis muratis / vt secundum iura Gallicana graduatis conferantur / quod verum si concurrant / alias secus / sic non extat decretum irritans glo. habes in verbo censeantur in fine. in. §. statuit autem in titu. de colla. in pragma. Sed specialis consuetudo super vacantibus in curia plus facit / quia ligat manus ordinarii: adeo quod non prodest preuentio. Io. an. Mona. in capi. proxime sequenti vbi dico hoc dictum conprobando: sic fit priuatiuem. Ergo dicemus consuetudinem (quam ius speciale appellamus) ius commune fortificare / et cius effectum augere: et effectus sic auctus a consuetudi. ne recipit denominationem / non a iure communi arg. l. ius coiuile. ff. de iustitia et iure. Licet ergo omnes ecclesie sint pape / cap. cuncta per mundum / et cap. per principalem. ix. q. iii tamen quedam iura sibi specialiter reseruat que vocantur iura curie Romane: sicut dicitur de imperatore quem dominum mundi aiunt l. de precatio. ff. ad leg. Rho. de iactus habetque speciale patrimonium l. bene azenone. C. de quadti. prescrip.

¶ Confert ideo papa / quandoque ex potentio ordinaria / quandoque ex potentie plenitudine / et sic iure speciali.

¶ Pro premissis / vide que decidunt do. de Rota. in no. deci. xcvii. quod habens autoritate apostolica potesta tem conferendi beneficia sedi apostolice reseruata potest nedum specialiter / sedetiam generaliter reseruata confenre (vacantibus in curia per obitum duniaxat exceptis) quia illa non veniunt sub generali concessione / vide rotam in nouis / decisio. cxix. et ibi concordantes.

¶ Sic habes intentum liquidissimum quod expressio ipsa requiritur / quod obtinet vires in praxi: prout sepissime expertus sum: et ista est communis secundum quam iudicantem oportet iudicare doct. in cap. ne innitaris. supra de consti. Ioan. Mona. in capi. cupientes. §. denique. supra de elec.

¶ Modificare tamen habes secundum scribentes hic / nisi prouisio papalis procedat motu proprio quod facilime poteris comprobare si sanum (non stolidum) geras cerebrum

¶ Sed quid an et quando dicatur expirare ipsa reseruatio specialis. Dic per vnicam collationem subsequentem: secundum Franc. hic prout dicimus reseruationem medio conmende generatam per vnam etiam prouisionem expirarenot. late Roma. consil. cccl. in casu proposite. Quod intelligas cum grano sinapis / aut salis: si prouisio hec capaci: aut alias idoneo facta fuerit / alias non expirat / quia tunc non censetur dispositum fuisse ex quo dispositio suum non fuisortita effectum / argui. l. si pro patre. §. versum. ff. de in renverso l. quotiens. ff. qui satisda. coga. vbi paria sunt aliquennon fieri / vel minus legitime fieri lapus alleg. xxxii. vbi dicit. Paria fore presentatum non fuisse / vel minus sufficienter: tenet Rota in antiq. decisio. ix. et decisi. xx. sub titu. nostro et in propiis terminis Petrus de Ancha. con. cccxcix. cii. ca finem / quod exorditur intentio domine constantie / ibi ad hec enim dico / prouisio Pape nulla: quacunque ratione non extinguit reseruationem pape factam / non pro certa persona quia verba debent intelligi cum effectu / capi. relatum supra de testamen. et l. prima in fine. ff. quod quisque iuris / facit l. non putauit. §. non que vis. ff. de bo. pos. contra tab. Faciunt. ad casum notata per eundem Petrum in consi. 404. tria dubia

¶ Premissis adde ea que no. per Feli. in. c. cum ex officii. nuxxi. supra de prescript. Quod iurisdictio et dominium equipas rantur l. qui furere. ff. de statu homi. vbi Barto. per quem text. dicunt ibi Baldus et Albericus post antiquos / sicut transferens dominium in eum qui non est capax non peredit ipsum l. nec vtilem. ff. ex quib. cau. maio. ita delegans incapaci non perdit iurisditionem

¶ Licet premissa optimis fundamentis videantur firmata: obstattamen id quod voluit Ioannes And. in capitulo inter dilectos col. fin. supra de exces. prela. Si papa prouideat infra mensem aut prouideri mandet / et prouisio hec nullasit vt quia subteptitia vel obreptitia aut alias facta inhabili vel incapaci: tunc ord inarius poterit conferre quia non est verisimile quod supertor prouisionem ecclesie in perpetui voluerit impedire: imo intentio sua est vt citius prouideatur quam fieri poterit. c. ne pro defectu / et capitu. quia propter supra de elec. Ioan. Mona. in capitulo sequen. in principio nisi (dicit idem Io. And. vbi supra ) apparuerit aliquomodo quod papa hac vice voluerit prouisionem retinere argu. ca. imnotuit. supra de electio. et capitulo inter cetera. supra. isto titulo. puta quia sibi specialiter reseruauit prouisionem pro illa vice (dicit Compo. in capitulo capitulum col. xxvi. supra de rescrip.) quia sua intentic erat vt efficaciter prouideret / quod semper est presumendm: vel quando mandat illud confei non expressa per sona: quia tunc etiam si collatio est nulla: iterum papa priuatius prouidebit. Si autem contulit velconferri certe perfone mandauit tunc (collatione existento nulla) ordinarius prouidere poterii: quia papa illi persone intendebat prouidere: sic postquam prouisio est nulla propter. litterarum subreptionem aut indignitatem persone postestas redit ad ordinarium: quia cessante causa cessat effectus capitulo cum cessante. supra de appel. cum similibus ita testatur glos. in capitulo secundo de elec. et reserua. in verbo causa in pragma. allegat inter alios Innoc. et Panor. in d. c. i. ter dilectos col. fi. et est de mente Petri ibi / latius tamen ibiCardi. in fine distinguit: vt puta si in literis sit verbum reseruationis / semper ad ordinarium reuertitur si littera non tenet: quia non operatur effectum: sed si ex alio defectu aurest defectus inducens nullitatem ipso iure. Secundo casucessat questio: tunc opus est irritatione prius: sed primo casum aut non tenuit per errorem iuris quia executor errauit in iure et tunc reuertitur ad papam non ad insum executorem quem non excusat error iuris / tenet Inno. in capitulo primo de re. iudi. aut ad ordinarium ex quo reseruatio tenebat / aut per errorem facti et tunc ad executorem reuertetur quia actus nullus non facit eum functum officio no. ide Inno. in d. c. proximo vide in proposito de Selua. in. iii. parte tracta. benefi. questione. xxxii.

¶ Sum pone pape reseruatio adest: inutilis tamen et inefficaputa quia sibi certa beneficia reseruauit in Francia in qua obstantibus sacris conciliis Basilien. et Lateranen.) non habent locum pape minusque legati de latere sedis apostesbce reseruationes: et de eis prouideri mamdauit an obstet talis reseruatio et inutilis manus appositio / quominus ordinarii possint de eis prouidere / breviter dic quod non: quia subelata est reseruatio per predicta concilia quibus tales dam nantur reseruationes / ideo ipsa inutilitate ex defectu potestatis resultante / non valet fundamentum / quod est reseruatio: et per consequens quod ex eo subsequitur. c. Paulus prima. q. i. et l. egi de fide iusso.¬

¶ Quod autem inutilis manus appositio non afficiat beneficia / quominus de eis per inferiorem ordinarium prouideri legitime et libere possit / probo per textum quem ad hoc / allegat singularem Ludo. Roma. consilio. cccxxxv. numero. xii. in capitulo ne captande de conce. prebend. hoc libro est enim ibi expressum quod si executor per papam datus ad prouidendum expectanti de beneficio vacaturo apostolicaautoritate / qui certum beneficium nondum vacans acceptatum quidem per expectantem sue prouisioni reseruet inhibeatque ordinario: et postea prouideat: inualida est collatio ob defectum potestatis. Quia non potest inhibitionem et reseruationem facere super certo beneficio nondum vacam te quominus vacatione occurrente ordinarius possit illud / conferre: licet certum sit quod ita afficit reseruatio executoris apostolica autoritate deputati: sicut et reseruatiopape capitulo si executor / et capitulo si soli de conces. prebend. hoc libro

¶ Pro comprobatione premissorum adde dictum Roma. vbi supra dico singularissimum: posito quod papa potuisse huiusmodi beneficia conferre aut conferri / mandare seclusa etiam huiusmodi reseruatione scilicet ex capite plenitudinis potestrri autem aliis ex causis contentis in dictis conciliis / exceptis tamen ex quo contulit specialiter / aut conferri mandauit ex capite revnationis / non valebit quicquid actum e / pro hoc videtur tex. singlari¬ secundum intellectum Ioan. And. et hostien. quos sequuntur. doct. communiter in cap. ex parte. de conces. prebem. supra vbi patet siordinarius in ecclesia in qua prebende non erant distincte nec canonicorum numerus erat certus / aliquas prebendas contulerit ex eo capite / quia ipsarum collatio ad eum spectabat propter decretum concilii Lateranen. in capi. ii. supra de conces. preben. sic ex capite incongruo quia concilium locum non habet vbi non sunt distincte prebende / nec canonicorum numerus certus. d. c. ex parte / non substentabitur collatio illa ex capite congruo quo potuisset conferre / quia ipsa ecclesia canonicorum patiebatur defectum / et capitus lum negligens erat in prouidendo: sed nulla penitus remanebit. Pro his addo glo. auream in cap. ex literis. supra de offi. de leg. vbi per eam Panor. dicit si ordinarius credat se delegatum / et ea occasione delegata procedat autoritate / non tenet processus si postmodum appareat eum non fuisse de legatum / licet vt ordinarius procedere potuisset / et hoc ex defectu voluntatis. Ita Feli. in ca. cum ex officii col. x. versi. quarta conclusio. supra de res. Facit glo. pragma. de colla. in prin. in verbo nulle. in § volens. Facit etiam regula vulgaris sumpta ex legemultum interest. ff. si quis ius sibi. et. c. Cum super abbatia. supra de offi. de lega. quod faciens actum fimiter et solemniter / dicat illum facere informiter et minus solenniter talis actus non valet propter intentionem faciem tis / forme et solennitati repugnantem / et etiam propter ipsam repugnantiam expressam ex verbis resultantem l. vbi repugnantia. ff. de re. iii. Ad idem .l. obligationum substantia. ff. de act. et obl. vbi dicitur quod quando intentio expressa sensui verborum repugnat / non resultat obligatio: vide Aufre. in decisi. Tholo. clvii. et de selua. q. xvi. in d. iii. parte.

¶ Nunc ad beneficium commendatum veniamus. Pone Titius rector. S. B. in manibus pontificis maximi rectoriam ipsam resignauit occasione cuius frater Guiller. ordinis san. Augu. de ea per modum commende perpetue prouideri sibi obtinuit / modo frater iste commendatarius in partibus nature debitum in domino persoluit sic rectoria ipsa eo modo quo priusquam commendaretur vacabat / vacat (si non credamus Gallis vt late discussum. habes per nos in cap. nemo. supra de elec. ) et sic per ipsam resignationem / et in curia querituran illius prouisio ad Papam priuatiue spectet: dubium hoc tangit glo. pragma. in c. ii. de elec. et reserua. in verbo causa / et post eam do. de selua in iii. parte tracta. bnfi. concludentes / licet de iure dicatur vacare in curia per ea quae. supra deducta fuere: tamen quia no placet Gallis. tum quia expirata commenda de beneficio electiuo reseruato facta redit potestas ad eligentes / idem de simplicibus beneficiis non electiuis: licet reseruatio hec locum habeat per sacrum Basilien. concilium / excipiens ipsas reseruationes in corpore iuris clausas: quod stringunt Galli ad vacatio nem per obitum duntaxat quia possent diutissime eligentes et ordinarii alii iure eligendi fraudari et prouidendi cum contingeret multotiens papam prouidere per modum commende / et non tituli / sic contra mentem iurium Gallicanorum

¶ Et hec in puncto tibi sufficiant vt descendamus ad clarificationem doctrine Ioan mo. inquetum querit an episcolatus et abbatie includantur sub hac constitutione. Ita quod his vacantibus in curia illorum collatio ad papam priuatiuspectet: in hoc glo. Domi. Franc. et communiter alii hic et vbique concordant cum Ioan. Mona. vt nos dicamus non includi / sic prouidebitur per electionem / aut alias prout iura statuunt / alias collatio videtur nulla tanquam facta contra concilium Basilien. comprobat late glo. pragma. in titu. de elec. et reserua. in. §. statuit in verbo obstaculo / pro hoc tex. in ca. videtur. in prin. xxxv. q. vi. ibi. Nam quod contra interdictum et ordinem ecclesie factum est ratum non haberi / tam diuine quam humane logis proclamat autoritas. Firmat hec Guil. de Monserrat in comento pragma. in. ii. parte charta mihi. v. vbi dicit quod he electiue dignitates non comprehenduntur sub decisi. texnostri: allegat quo ad episcopatus quod semel interpretatus fuit Nicolaus. iiii. in Bracaren. eccls a / intellige de electinis in quibus requiritur forma. c. quia propter. supra de elec. et medio vacationis / quarum dicuntur viduate ecclesie presertim si haberent iurisdictionem in illos de collegio / quia tunc habet locum concilium generale. c. ne pro defectu. supra de elec. Ita. citat. d. glo. obstaculo.

¶ Ista comprobo sic / papa non potest statuere sine iusta causa per quod status generalis seu vniuersalis ecclesie immutatur glo. no. in. c. literas. in verbo non potest. supra de resti. po. et in. c. proposuit. in verbo dispensare. supra de conces. preben. Ubi Panor. et alii: et quando ex tali statuto decoloraretu. status ecclesie: ita intelligas tex. et glo. in. c. et si illa. prima q. vii. Inno. in. c. quanto. supra de consue. circa finem. Panor. in ca¬ que in ecclesiarum. supra de consti. et ibi Feli. col. xx. versi. limita. quarto quod si id statuat: tunc cetus cardinalium debet monere papam vt desistat et se corrigat: non autem dico eum deponendum. c. si quis. lxxix. di. et. lxiii. di. Adrianus facium no. per scriben. post inno. in. c. inquisitioni de senten. ex communica. et in. c. quanto. supra de consue. Refert et sequitur Marti lauden. in trac. Cardi. col. xvi

¶ Quia per prouisionem papalem diceretur contraueniri sacro Basilien. concilio. sic immutaretur generalis ecclesie. status / dignitates electiuas habens ordo confunderetur quia electione facta confirmationem ad immediatum superiorem spectare dicimus / et eo negligente gradatim ad alios glo. ampla in. §. si quis in verbo gradatim de colla. in pragma. Maleretus in trac. de elec. charta pe. col. iii. et Monserrat in ii. parte / vbi. supra

¶ Item papa non potest id statuere ex quo constat aut vel hementer presumitur / vniuersalem ecclesie statum pertura bari glo. in. c. per principalem. ix. q. vltima. Inno. in. c. inquifitioni in fine. supra de senten. excommu. Sed si huiusmodi modus prouidendi obseruetur / status vniuersalis ecclesie per turbabitur / vt intuenti apparet maxime temporibus nostris quod ad oculum demonstratur: quia quando papa his prouidet ecclesiis: de non notis populo et inuitis capitulia prouidet: ipsos tanquam non optatos / aut contemnunt / auiodiunt. Non enim solum turbatur sed (vt dixi) confunditur ordo ecclesie: quia vnicuique ordini ecclesiastico iurisditio non seruatur. c. peruenit. xi. q. ii. et per hec satis constat de nullitate huiusmodi prouisionum.

¶ Nec iuuat dicere presumendum pro facto pape vt semper iusta moueatur ex causa (dixi supra. in proemio in verbo relaxatio. Ratio quia in eo vigere debet omnis puritas. ca. per tuas. supra de dona. Facit. c. primum. § sed diuersum: de alie. feudi / vbi ecclesia dicitur cultrix / alirix / et auctrix iustitiaque non patitur contra iustitiam in se vel alterum fieri / quia procedit in papa tanquam in capite ecclesie militantis et vicario Christi (dixi supra in proemio in verbo interiectio) Premitsa veritate fulsiri dicas nisi vbi ipse papa facit contra constitutionem respicien. generalem statum ecclesie / vt potin casu nostro: quia tunc non venit sustinendus nisi faciat ex magna causa per eum exprimenda et postea verificando alias non presumetur quod probat Roma. con. ccccxcix. ii premissa consultatione et Fely. in d. c. que in ecclesiarum col. xx. per dictum singulare Innoc. quod vbi alicui ex aliqua iusta causa licitum est a regulari iure recedere / non sufficit. causam subesse: nisi illa per eum cui hoc de iure competit exprimatur.

¶ Premissis adde que voluit Oldra. in propost. to co. lxii. Circa hoc veniunt tria / quod prosequere vt per eundem Monser. in. iiii. parte

¶ Et prouisionem papalem dicas adeo nullam quod prouisus non est recipiendus in confirmatione electionis / vt legitimus contradictor / quod clarificat Roma d. consi. ccccxcix. motiuis sequentibus. Primo quia ad hoc vt quis obtinere possit electionem declarari nullam ratione forme non seruate: necesse est probare plene et specialiter sua interessevtquia sit talis ad quem electio pertinet. Secundo probat ex nota. in l. posthumus. §. si quis ex his. ff. de in offi. testavbi expressum est quem repelli in effectu obtinende recisio nis testamenti / nisi sua interesse plene probauerit: facit quod no. Antho. in. c. cum super. supra de re iudi. quod intendens obtinere cassationem sententie: necesse est eum plene probare suainteresse / alias excludetur ab obtentu arg. capitulo veniens el. iii. supra de testi.

¶ Premissa autem intelligas procedere quando nondum erat facta deuolutio infra trimestre ex capite delicti / vt quia canonici eligentes / indignum scienter elegerunt: quia si et set facta papalis prouisio: haberet locum. c. cum in cuncti. §. fi. et. c. cum Uintonem et. c. scriptum. supra de elec. vel post trimestre: vt qiano elegerunt infra illud tempus. c. quanquam. supra de elect. hoc lib. quia tunc electiua dignitas propter electorum negligentiam delictum aut culpam / fit prouisiua vt in dicto capitulo nepro defectu glos. ii. in capitulo primo / supra de elect. hoc libro: et in. c. cum inter canonicos eo. in antiq¬. et in. c. in synodo. lxiii. dist. in verbo confirmamus.

¶ Premissis enim non obstat si dicas quomodo potuit restringi potestas pape in istis beneficialibus in quibus habere dicitur liberam potestatem / dic quod licet dispositio beneficiorum plenaria ad papam spectet / hoc intelligitur vt dixi vt non sequatur inconueniens vt perpulchre per Feli. in dicto conditulo / que in ecclesiarum columna. xiiii. post Cardina. consilio. xlii. quod exorditur sanctissimus dominus noster Bonifacius papa nonus.

¶ Cum igitur ex reseruationibus et preuentionibus circi beneficia electiua et ex gratiis expectatiuis multa sequebantur inconuenientia / vt patet ex discursu pragma. et titul. rum de reserua. et colla. in pragma. non debet quisquam in adnirationem trahi si ad talia incouenientia vitanda fuerit circa praedicta impositum frenum summo pontifici / dicit male. retus in d. pe. char. col. iiii. qui in col. ii. dicit vnum in proposito quod licet cessio episcoorum a solo papa admittatur. c. ii. supra de transla. epi. tamen non potest prouidere de episcopatu vacante per cessionem siue resignationem factam in curia quia episcopatibus (cum vacant) est per electionem prouidendum non obstante quocu que impedimento vt habetur in pragma. in titu. de elec. c. ii. in prin. istud satis fuit de mente glo. pragma in d. ti. de elec. c. i. §. quibus in verbo clausis paulopost prin. Dic tamen quod valebit prouisio dummodo praecedat aut sequatur consensus capsaute eligere debentium Monserrat in ii. parte col. ix. ratio quod eorum interest et quasi contractus geritur inter eligentes et electum. ar. d. c. cum inter canonicos et in. c. nisi cum pridem supra de elec. vnde sicut in contrahendo requiritur consensus ita et in distrahendo / et econtra quod prosequere vt per eudem malere. in ante pe. charta.

¶ Licet in premissis discussum sit (in genere tamen ) abbar. tiam non comprehendi sub hac constitutione et in hanc sententiam inclinare communiter doc. quibus astipulatur lapus alleg. 84 col. xiiii. dicens abbatiam fore in primo gradum dis nitatis / sicut dicitur de episcopatu: tenet Io. mo. in. c. in generali infra. de re. iur. de abbatii sque pronunciari in consistorio sicut de exscopatibus dicitur quod vltimum non semper verum dicito vt ex perientia et tenore prouisionum vidi quia in his describebatur. Et ad sedem eandem ex quauis causa specialiter vel generaliter partineret: ac consistorialiter fileri deberet Uel sic: de quibus consistorialiter disponi non consuenit.

¶ Quando autem prouidetur consistorialiter dicitur. Nos. vacatione huiusmodi fide dignis relatibus intellecta: ad prouisionem eiusdem monasterii celerem et felicem etc. Ne mona sterium ipsum longe vacationis exponatur incommodis / prternis et solicitis studiis intendentes: post deliberationem quam de preficiendo eidem monasterio personam vtilem et etifructuosam / cum fratribus nostris habuimus diligen. deiide subditur in verbis dispositiuis. de fratrum nostrorum comsilio apostolica auctoritate prouidimus: teque illi praefecimus in abbatem / curam / regimem / et administrationem dicti monasto rii in spiritualibus et temporalibus plenarie committendo in illo qui dat gratias et largitur praemia confidentes quod dextra domini tibi assistente propitia dictum monasterium per tue ciricumspectionis industriam et studium fructuosum: regetur vtiliter et prospere ac grata in eisdem spiritualibus et temporlibus suscipiet incrementa.

¶ Subdit praeterea idem lapus vbi. supra quod in abbatialibus prouisionibus non datur executor vt prouisum inducat in possensionem: sed papa in bulla prouisionis scribit sic onus iniunctum propria deuotione prompte suscipiat et

¶ Uel dic secundum modernum stilum (vt dixi) curam / regimen / et administrationem in spiritualibus et tempralibus plenarie committendo quod tamen non detur executor infallenter id noconcedas prout etiam vidi et sepius diciturque hoc in casu. Quam circa dilectis filiis. N. N. ac. N. Mandamus quatinus: ipsi veduo aut vnus eorum per se vel per alium seu alios: tibi in adipiscenda possessione vel quasi regiminis et administrationis. ac bonorum eiusdem monasterii vel maioris partis eorundem assisten. faciat auctoritate nostra tibi a conuentu praefatis obedientiam et reuerentiam debitas et deuotas. Nec non dilectis filiis vassallis et aliis subditis dicti monasterii huiusmodi consueta seruitia: et iura ab eis tibi debita integre exhiberi contradictores et c. contrarium tamen hic dicit Aureolus in addi. ad Guill. qui non attente scrutatus est stillum modernum.

¶ Et quia lapus vbi. supra voluit dare certam formam quando non describuntur executores in prouisionibus abbatialibus satis tamen debilem et vt ita dicam macram: ideo tibi describo pinguiorem sub his verbis contextam

¶ Quo circa discretioni tue per apostolica scripta manda mus quatinus / impositum tibi ouus a domino regiminis et ad ministrationis ipsius monasterii prompta deuotione suscipens: curam et administrationem predictas sic feliciter geras et fideliter prosequaris: quod dictum monasterium per tue diligentie laudabile studium gubernatori prouido et fructuose administratori gaudeat se commissum: tuque preter retribu. tionis eterne premium: nostram et eiusdem sedis benedictione et gratiam exinde vberius consequi merearis necnon dilectis filiis conuentui et vniuersis vassallis et subditis dicti monasterii conuentus videlicet tibi tanquam patri et pastori animarum suarum humiliter intenden. et exhibentes tibi obedientiam et reueretiam debitas et deuotas tua salubria monita et mandata suscipiant: humiliter et efficaciter adimpleant: vassallivero esubditi prefati se pro nostra et dicte sedis reuerentia grato suscipientes honore: tibi fidelitatem solitam ac consuetaseruitia et iura tibi ab eis debita integre exhiberi procurens Alioquin sententiam siue penam quam rite in rebelles respectiue tuleris seu statueris: ratam habebimus et faciemus (omino auctore) vsque ad satiffactionem condignam inuiolabter obseruari. Hortamur quoque attentius venerabilem fratremnostrum episcopum. N. vt te sibi ordinario iure subiectum ac monasterium huiusmodi habens pro nostra et dicte sedis reuirentia propensius commendatos in ampliandis iuribus ipsi monasterii / sic sui fauoris presidio prosequatur quod per eius auxilium gratie te possis in commisso tibi dicti monasterii regimine vtilius exercere / ipseque preter diuinam misericor. diam nostram et dicte sedis benedictionem et gratiam exindvberius valeat promouer.

¶ Et inquantum dicimus de abbrtiis prouideri consistorialiter: intellige de regularibus non secularibus / per ea que statuit Alexan. vi. sub rubrica de signatura gratie ibi in abbatiis secularibus / non dicas dummodo consistoriales non sint

¶ Capio enim ipsa monasteria fore consistorialia quando cc. duc torum de camera valorem excedunt / ita reperio dictatum per eundem Alex. vi. in rub. de deroga. iur. patro. ibi monasteria valoris vltra. cc. ducatos minime per signaturam seu consistorialiter / et in rub. de nouis prouisionibus ibi cum monasto ria excedunt. cc. ducatos tunc consistorialiter / et in rub. d. resignationibus ibi resignationes monasteriorum virorum vt tra valorem. cc. duca. non admittuntur / et non nisi consistoria liter prouidetur de personis idoneis aut commendatun

¶ Continuando propositum executorialium prouisionum diquod in prouisionibus episcopalibus non inscribuntur etiam executores sed solum mandatur vicino episcopo / pape et sedi apostolice iuramentum prestari per prouisum secundum formam et in prouisione ipsa aut alia littera siue bulla separata contentam / pro hoc habes glo. in ti. de elec. et reser. in. §. censuiin verbo iuramentum in pragma. vbi dicitur quod confirmati aut consecrati / vel promoti in curia iurant pape. Nihilominus tamen debent iurare suis superioribus immediatis cum non fint exempti ab eis

¶ Idem dicas non describi in prouisionibus archiepiscopam libus: quia etiam mandatur prestari iuramentum / postea scrbitur ad capitulum / ad clerum / ad vassallos / ad suffraganeo: et ad regem et in diuersis bullis fit hec deseriptio.

¶ Et sic ex premissis habes quandam conuenientiam in ter dignitatem episcopalem / et abbatialem: maiorem quippe poteris adducere: Nam quemadmodum per assecutionem pacificam episcopatus et consecrationem vel posdecursum temporis de consecrandis vacant priora beneficia. c. cum in cunctis. §. cum vero de elec. vbi Imol. col. iii. §i tat vtrunque requiri lapsum videlicet temporis de consecradis et liberam administrationem / aut restet per eum quominus illam habeat / concordant Compo. et Io. And. ibi dicentes quod si propter iuris impedimentum puta propter peccatum occultum ministrare non possit / perinde est acsi mini straret: impotentia enim ex delicto suo proueniens ei imputatur arg. l. si mulier primo feso. ff. quod me. causa sequitur ibi Petr. de Ancha. co. ii. in prima. q. et vii. nota. addens quatuor requiri vt dicantur vacare. Electio / confirmatio possessio / seu bonorum episcopatus aquisitio et consecratio / Concludendo tamen quod si non potest habere administrationem bonorum de iure vel de facto / quod non vacabunt prior beneficia cui astipulatur collec. ibi in versi. quid si consecratus: et dic administrationem maioris partis secundum omnes

¶ Ad propositum premissorum collec. vbi supra nume. xii. aiquod si fructus debentur fabrice / per tres vel quatuor annos aut alii vsui et episcopus est consecratrus lapsumque est tenpus de consecrandis / propterea beneficia priora non vacant licet contrariam videatur sentire sententiam Archid. in o. commissa. supra de elec. hoc lib. quod intelligas in aliis ab exscopatibus facit pro communi dictum commime quod non dic tur rem habere quam non possidet: ideo priora beneficinon vacant: facit. c. licet episcopus hoc titu. vbi quis non debet perdere primum beneficium nisi plene secundum sifassecutus: vide glo. pragma. in tit. de elec. et reserua. in. §. cen. suit in verbo promotus Oldra. consilio. xiiii. Cum queritur hanc communem insequitur Panor. in. dicto. §. cum vero numero. vi. vbi mouet dubium. Pone confirmatus aut alias prouisus habet indultum vt non teneatur consecrari infra¬ annum: an interim vacent priora beneficia dic quod non firmant ibi Inno. Ioan. and. Car. pe. et Decius nume. vii. vbi dicit quod per huiusmodi indultum seu dispensationem cessa. causa finalis. d. c. cum in cunctis / puta mora et negligentia secundum Antho. et Panor. ibi post eum.

¶ Facit ad premissa. c. cum ex eo. supra de elec. hoc lib. vbi patet quod discpensatio (durante tempore illius) suspendit penam proptennegligentiam impositam: habes quod in simili traddit Panor. in. c. quia in tantum. supra hoc. nu. iiii. quod si cum minore dispensatur. vt possit obtinere ecclesiam parrochialem / eo ipso censetur cum eo dispensatum ne teneatur se facere promoueri ad sacerdo tium infra annum iuxta. c. licet canon. supra de elec. hoc lib. Ison in l. fi. ff de const. princ.

¶ Intellige praemissa quae dicuntur de dispensatione vt procedat ipsa in ea que motu proprio data extitit: secus si ad instantiam illaque talis electus pro suo commodo priuato procurauit l. iiii. ff. ex quib. cau. maiores firmat rota in antiq. decii. 575. et scribem. hic: ratio diuersitatis per Panor in d. § cum vero. nu. vii. ponitur quia cum fit motu proprio debet fieri larga interpretatio secus quando ad supplicationem quia tunc de vno ad reliquum non fit extentio cum moteria odiosa sit. c. si motu infra hoc titu. Cal. co. 77. versi. non no / quia rescriptum. Intellige secundo secundum eundem Io. and. vbi. supra col. iii. nisi in dispensatione exprimer etur quod inte rim bneficia non vacarent et posset illa retinere tunc planum est quod non vacabunt cum verba dispensationis sint inspicienda. c. porro de priuileg. et. c. fi. de vsupal. hanc doctri nam Io. and. solitus sum sequi in memorialibus que mit to ad curiam (pro huiusmodi dispensationibus obtinendis dicendo sic. Et cum decreto quod propter non promotionem beneficia vacare non censeantur / dispensare / sibique pariter indulgere et decernere dignetur papat

¶ Continuando intentum notrum idem videtur dicendum deabbatialibus dignitatibus / quia si abbas alias pacificus non petat benedici infra annum vacant priora beneficia / tenet Collec. in. d. c. cum in cunctis. col. ii. allegat Io. and. et vincen. in cle. ii. de eta. et quali. quod putat verum Aureo. lus in addi. ad Guiller. in. c. abbates. infra de priuile. quod probat / quia constitutio de consecratione infra tres menses petenda est penalis / cum ex ea iuris sequatur priuatio ideo non credo eam extendendam ad alium casum: merito dicitur infra tres menses non teneri benedictionem petere / sed potest differri per annum / neque antea inducitur priuatio / pro quo tex. in cle. ii. in. §. statuimus de statu. mo. vbi loquitur de abbatissa que non recepit benedictionem infra ar num a tempore sue confirmationis computandum vt cadatu a iure suo / causa non subsistente rationabili. Card. et imol. ibi post glo. in verbo cecidisse dicunt hoc non procedere in abbatibus / quia solum reperitur de abbatissis ideo non ex tendemus tanquam penale. c. primo de supplem. negli. praela. hoc lib. et. c. is qui infra de senten. excon. cum similibus

¶ Tu igitur dic quod ex quo iure cautum non inuenimus quod abbates benedici debeant infra annum seu aliud tempus determinatum / per non sumptionem benedictionis: minime dicemus vacare priora beneficia: sed per adeptionem pacificam. citat late Oldra. d. con. xiiii. quem sequitur Decius in. d. §. cum vero. nu. ii. Fely. tamen in. c. eam te. col. v. nu. vii. versi. iii restringitur. supra de rescrip. dicit vacare per electionem acceprtatam / quod non credo. Rationem diuersitatis inter episcopumet abbatem discussam videbis per eosdem Oldra. et Decium vbi. supra et glo. pragma. in. d. §. censuit in verbo benedictionis vbi concludit quod beneficia electi et confirmati in abbatem post pacificam possessionem vacant etiam ante benedictionem per. c. de multa. supra eo. ratio intuenti aparere potest quia ipsa benedictio potius censetur de solennitate no essentiali / quam de substantia secundum Card. in. d. §. statuimus. q. vi. hinc dicimus quod ante benedictionem potest vti baculo pastorali / notant fely. et alii. in. d. §. cum vero. Quam vacationem intellige fic ri nisi cum ipsis episcopis et abbatibus fuerit per papam dispenlatum vt cum bis priora retineant beneficia / pro quo vide glo. sa pragma. in. §. item insuper in titu. de colla. in verbo dispona re. col. iii. Roma. consi. cccxxxv. colum. prima circa primum. consultationis articulum.

¶ Et vt habeas perfectum et sanum intentum de dispensa. tione necessaria / et his que in ea exprimi debent tibi sequetem curaui describere clausulam / sub verbis his contextam.

¶ No enim tecum vt etiam postquam in vim prouisionis et praefectionis predictorum regiminis et administrationis / ac bonorum monasterii. N. huiusmodi possest. sionem pacificam fueris presentium vigore assecutus monaste rium. B. cuius ad. cccxx. florenos etc. Abbas non desinas / sed quoaduixeris vtriusque. N. vdlicet et de. B monasteriis in ean¬ dem commendam de iardo. etiam quoaduixeris monasterium huiusmodi cuius ad. cl. Flo. similes fructus redditus et proui tus in libris camere apostolice taxati reperiuntur retinare vigore presentium libere et licite valeas / generalis comcilii et quibusuis aliis constitutionibus etc. non obstantibus quibuscunque quod si non obtineatur dispensatio / poteris obtinere de his reseruationem sub hoc contextu¬

¶ Cemens e. cum staque nuper de persona dilecuiiii. I. abbatis monasterii. Nordinis sanct B. Bitur. diocesis eidem monasterio tunc vacanti duxorimus prouidendum / preficiendo ipsum eidem monasteric. in abbatem. Et propterea officium cantorie ipsius monasterii quod ipse tempore prouisionis et prefectionis huiusmodi obtinebat prout obtinet / quam primum possessionem pacificam administrationis bonorum dicti monasterii fueris pacifice assecutus vacare speretur. Nos igitur volentes stebi et c. conferendum reseruamus etc. datum et c¬

¶ In gallia tamen non dicas hanc reseruationem obtine revires per ea que late deduximus in. c. praesenti de offi. dele.

¶ Pro hac dispensatione vide que dicit Ang. con. cclxxiii. Bonifacius episcopus.

¶ Reliquum est impresentiarum attendendum / quia licet episcopatus et abbatie soleant expediri consistorialiter: vt iam tactum est aliquando tamen expediuntur per commissionem par palem / et tunc necessaria est approbatio consistorialis vt vide re licet per hanc formam:/

¶ Camens et penerabillifrai nosto Rabeio efi electen. Salutem et apostolicam benedictionem Romani pontificis prouidentia circumspecta his que auctoritate apostolica gesta sunt vt illibata consistant libenter adiicit apostolici muniminis firmitatem dudum si quid ecclesia Electe. per obitum bone memorie Arnaldum episcopum Electen. qui extra romanam curiam diem claufit extremum bacan. Nos eandem ecclesiam sic vacan. cuius prouisio antes fuerat per nos dispositioni et ordinationi nostre reseruata bene memorie petro. u. Roma. ecclesie praesbytero Cardina li quem a vinculo quo ecclesie Laudunem. cui tunc praeerat tenebatur de fratrum nostrorum consilio et apostolice potestatis plenitudine absoluen. in ipsis Ro. ecclesie praesbyterum Cardinalem assumpserimus ex certis causis vsque ad certum tempus duximus commendandam. Et deinde venera bili fratri episcopo Tusculanen. et dilectis filiis Petro tituli sancti Marci ac Ioannis / tituli sancti Uitalis presbueteris cardinalibus nostris dedimus literis in mandatis vt commendam huiusmodi autoritate apostolica reuocarent: et de te qui tunc abbas monasterii beate Marie Burgido len. ordinis S. B. Bituricen. diocesis existebas / eidem ecclesie Electen. eadem autoritate prouiderent teque illi preficerent in episcopum et pastorem ac tibi curam et administrationem ipsius ecclesie in spiritualibus et temporalibus plenarie committerent: et munus consecrationis per aliquem catholicum antistitem gratiam et communionem apostolice sedis habem. autoritate predicta impendi facerent pront in dictis literis plenius continetur. Et demum episcopus Petrus tituli sancti Marci / et Ioannes Cardinales predicti ipsarum literarum vigore commendam huiusmodi reuocarunt et de persona tua eidem ecclesie tunc secundum premissa vacanti prouiderunt teque illi prefecerunt in episcopum et pastorem curam et administrationem ipsius ecclesie tibi in spiritualibus et temporalibus plenarie committendo / ac tibi munus consecrationis huiusmodi impendi fecerunt / tuque possessionem bonorum mense episcopalis Electem. fuisti pacifice assecutus / et ex tunc ecclesiam ipsam in spiritualibus et temporalibus rexisti: et etiam gubernasti. Et subsequenter premissa omnia et singula proponi fecisti in consistorio ciram nobis / ac nobis humiliter supplicari vt ea confirmarde benignitate apostolica dignaremur. Nos igitur prouisio nem et prefectionem predictas et munus consecrationis tibi vt prefertur / et que per te circa administrationem predictam rite gesta sunt rata et grata habentes illa de fratrum nostrorum consilio autoritate apostolica confirmamus: et presentis scripti patrocinio laudamus nulli et c.

¶ Postremo in proposito thematis hesitari videtur a nonnullis: pone beneficium tanto tempore vacauit quod eius conlatio est ad sedem apostolicam deuoluta vel vacauit in curia / sic non potest prouideri de eo per alium quam per Romapontificem: nunquid hoc in casu ordinarius habeat potetatem durante huiusmodi vacatione ponendi economum. aut custodem pro conseruatione bonorum beneficii / prout posset de iure si ad eum accumulatiue et non priuatiue spectaret collatio / breviter dic quod sic / per ea que not. Panor. in c. cum nobis olim. supra de elec. vbi dicit: licet collatio beneficiorum pertiueat ad papam iure reseruationis vel deuolutionis nihilominus interim custodia ecclesie vacantis et deputatio economi pertinent ad episcopum. Aatio quia dispositio. c. ii. supra de conce. prebend. dicitur penalis asic non extendi debet vt puniat episcopum in alio quam in eo quod est expressum a canone. Pro his facit optime tex. noster cum glo. in. c. cum inter R seniorem. supra de elec. vbi Panor. ponit. quod dispositio. c. cum in cunctis in fine (que priuat eligentes. indignum potestate eligendi) non habet locum nisi in dignitatibus in tex. expressis: ita no. Io. And. in. c. odia de regul. iur. hoc lib. refert et sequitur Franci. Aretinus conlxiii. col. iii. nu. vi. quod exorditur in presenti consultione vbi dictum hoc comprobat: quia ad illum aliquando spectat custodia ad quem non spectat collatio / patet in patrono ecclesiastico probatur. in. c. cum vos. supra de offi. ordi. et in. c. ecclesie cathedralis / quod non succedit episcopo sede vacante vt possit conferre beneficia: tamen potest deputare custodem beneficio vacanti / vt singulariter no. Io. And. in. c. i. nesade vacan. hoc lib. Probus.

MOderatio. Dic quod moderati seu modificatio fieri solet pe gerundium quia eius est mod ficare et qualificare dispositinem cui adiungitur testatum post alios Maria. Sozi. con. xci. col. ii. visa. et con. xciii. col. i. circa primum.

¶ Et dic quod duplex reperitur modificatio / vna suspensiua seu habens virtutem sufspensiuam / que si apponatucontra substantiam actus irrita tactum / et irritatur ita loquiin tex. in. c. fi. supra de conditio. appo¬

¶ Alia est resolutiua seu habens vim resolutiuam ex posfacto actus validi eperfecti no. glo. in l. ii. ff. de in diem ad iectio. et hec irritatur et non amnulat / ita tradit Maria. So. post alios ibi per eum citatos in consilio. cxxiiii. colum. pepresens consultatio¬

¶ Etadde quod modificatio et restrictio sit per dictionem ita quod testatur idem Sozinus co. cxli. quod exorditur. Con. sideratis / allegat l. lucius. §. que habebat. ff. ad trebel. et ui cum. M. supra de consti. pro dicto Io. Mo. hic vide Roma. confi.¬ cclxix. nu. xxv. Probus.

¶ Non habet. Uide que citat Frede. con. ccxxxii. vacantibus canonicatu. Probus

¶ Noua collatione. Dic quod noua collatio presupponit primam / et datur super prouisione ordinarii quam dubitat suf¬ plicans cartis de causis viribus non subsistere / non autem superprouisione pape: quia tunc. datur forma perinde valere / testatur prouincialis charta mihi. 82. in his enim adest discrepan. tia / quia in noua prouisione non teneris exprimere defectum secus in gratia perinde valere / vt videre congruit in his qua in proposito luculenter scripsi in. c. cum in tua. supra de consuen¬

¶ Dicit enim prouincialis charta mihi. lxxxxiii. in noua prouisi ne beneficii collati per electum non confirmatum / inficiens colationem: quia de facto facta. c. nosti. supra de elec. Si vero sit confirmatus dabis. Cum autem dubitet etc. ex quo potuii conferre. c. transmissa eo. titu.

¶ Preterea dici quod noua prouisio nihil capit ex veteri / alias non diceretur noua Bal. in. c. i. in fine. qui fendum dare pos. glo. in. c. generali in verbo de nouo. supra de elec. hoc libi quid antem dicatur nouum vide remissine per Fely. in. c. cum ex officii. nu. xxi. supra de prescrip. Probus.

¶ Tenere. Uide que in simili Do. Bertrand. con. xxxviii. viso consultationis themate. iii. parte et ibi videbis opiniones pro vtraque parte. Probus.

¶ Uelit vtique. Uide glo. in titu. de colla. in. §. quod si quis in verbo irritum in pragma. et que latissime dixi supra. in. c. tibi de re. Car. consi. v. col. ii. qui allegat. c. potuit de loca. supra quod emphiteota cadit a iure suo / intelligitur si dominus volue rit vti iure sue

¶ Sic et processus iudicis aquo non tenet / si appellans appellationem prosequutus fuerit: sed si renunciauerit appellationi tenet processus. supra de appella. c. ab eo hoc libro Ad hoc facit. ff. de optio. lega l. si cum optio vbi si est legata seruoptio ex vniuersa familia / et antequam legatarius optet serut est per heredem manumissus si postea non optat seruus remanet liber / ad idem facit l. seruum filii 1 eo. eo. ti. vbi si peter legauit in testamento seruum qui erat in castrensi perculio filii / et filius non fuit vsus iure suo / quia non disposuitante obitum suum de illo suo seruo: valet quod fecit pate et tamen antequam appareret ipsum filium non vti iure suo dispositio patris erat in pendenti l. proponebatur. ff. de castren. peculio

¶ Pro dicto Io. mo. vide Barb. con. xii. scribitur. vol. i. et. Dcium con. clxxxv. in versi. vlterius reuocatur / quod incipit in causa istorum nobilium: et con. cccxli. in fine / viso puncto / vbi prosequitur id quod de emphiteota dicitur: vt non priuetur etiam iusta causa subsistente / nisi appareat de volunta te domini. Bar. et doc. in l. ii. per illum tex. C. de iure emphiAng. in. §. si vero in versi. Sed pone in auten. de non alie cum similibus tradit Alexand. in consilio. xci. col. finali. viso themate et con. xiiii. col. ii. viso themate instrumenti voli. iiii. et consilio. vi. numero. xiiii. volu. tertio et consilio. clxxiii. numero. vi. viso themate vol. ii. Decius prosequitur consicccclii. col. fi visa / vide Ioannem Mo. et ibi per me dicta in. c. generali. supra de elect. idem Alex. consilio. lxxxxii. col. fi. volu. vii. vbi citat quod quando dicimus quod vtile dominium reuertitur ipso iure ad dominum: intelligitur si dominus velit et petat Bal. in l. fi. C. de reuoc. do. in fine allegat no. in l. secunda si ager vectigalis vel amphi. petatur. Istud prosequ tur idem Alex. in consilio. cxiii. nume. tertio / viso et diligenvolu. iiii. vbi subdit eo ipso quod dominus ab amphiteota e ceciderat a iure suo recipit pensionem futuri temporis / nopossit eum amplius expellere tanquam priuatum: sic propositum mutare non potest cum videatur dominus semel consensisse quod non sit priuatus: sic ab ea voluntate non potest amplius discedere l. apud Aufidium. ff. de optio. lega. regula est quod semel placuit: vide que dico in. c. primo in verbo semel de vsum

¶ In proposito thematis non omittas quod statutum ex cludens feminas propter masculos / intelligitur si mascui voluerint esse heredes / aliter non l. ii. §. sed si sint. ff. ad tertul. et ibi Bar. de quo meminit ipse Alex. in consilio. xx. nu. v. viso processu / vol. primo qui adducit l. primam. §. quod sifilium et ibi Bar. de bo. po. contra tabul. ff. Bal. in l. maximivitium in versic. item quero enim quod statutum. C. de liber. preter. hoc tamen intellige sane prout ibi ipse Alex. col. pe. dicit quia istud videtur contra regulam per nos comprobatam in. d. c. primo in verbo: semel malus de vsur infra quod sermel exclusus perpetuo durat exclusus

¶ Preterea pro ipso themate habes vnum satis quotidia num: quia si filia que renunciauit hereditati patris cum in ramento / viuente patre in manibus fratrum et patris: si postea in testamento pater disposuit quod non obstante iuramen to succedat cum fratribus poterit succedere: quia venit ear testamento / et quia inuito patre: non tenet illud pactum cinrequiratur quod pater in dicto consensuperseueret vsque ad mor¬ tem l. fi. C. de pactis / quem pro hoc dicit tex. forevnicum. Bal. in. c. ad nostram col. ii. in ver. pone filiam. supra de iuretur. Et sic non videtur ex tali renunciatione iuramento firmata ius que situm fratribus: quodque si id non posset facere pater sequenretur / quod non esset moderator et arbiter bonorum suorum in fliam cui debetur hereditas patris iure nature prout et filiis l. maximum vitium. C. de libe. perter. dico in. c. i. de testa infra pro his vide Petr. De Ancha. istud optime comprobantem / in consi. cccciii. viso diligenter tenore donationis / et post eum Decium consi. 475. colum. prima in causa que mantue. Probus

¶ Plena dispositio. Dic idem esse ac si dicatur omnimod dispositio per ea que no. Domi. con. xv. colum. ii. reuerende pater. Probus.

¶ Expleri potest. Prouincialis charta mihi. lxxvi. moue. in episcopus qui est in curia possit conferre beneficium vacans in partibus qui respondendo dicit quod sic referendo Io. anc post Io. mo. in. c. si apostolica infra eo. tamen communiter epi vadum extra vrbem ad conferendum / ad hoc vt dicantur esse in alie na diocesi / et practicatur: hec tamen dic non refragari quin beneficia possint conferri extra suam diocesim vel territorim innoc. Hostien. et communiter alii in. c. diuersitatem. supra de conceraeben. Cal. con. iii. col. ii. in ti. qui filii. sint legi. Ratio quia coiferre est voluntarie in risditionis que vbique exerceriotest l. ii. ff. de offi. procon. Facit quod no. Bal. in. c. cum olim. supra de re iudi. quod in impetratione gratie nemo est citandus quia est quedam donatio: vnde quando proceditur ad colationem nemo est citandus. capitulo licet episcopus infra isto titulo.

¶ De vicario tammen non videtur dicendum quod extra teritorium possit conferre per tex. nostrum: ibi per suos vicari. os generales ineorum diocesibus existentens. Ratio secum dum Bal. in l. omnes in prin. ff. de offi. procon. et lega. quia commissio facta ab inferiore a principe nunquam potest execeri extra territorium secundum Bal. in l. cunctos populos. C. de summa trinita. Et sic habes distinctionem vnam inter legatum de latere et vicarium / quia legatus confert ex tra territorium. c. nouit de offi. lega. quia habet commissionem a principe aut lege / non autem vicarius episcopi quod dicas verum in voluntariis non in necessariis collationibus puta quando confert nominatis / graduitas / et mandatariis / quia tunc sumunt commissionem a lege vel principe. Probus.

¶ Extra territorium. Uide Decium in con. cccclvii. col. ii in causa gabelle: preterea ad intellectum tex. no. vide Domi. consi. lxxviii. colum. ii. et Nycolaum Milum in suo reperto rio in verbo beneficia: et verbo beneficia reseruata referentes bonifacium / constitutionem hanc per quandam suam extrauagantem renocasse / quam reperio hoc ti. que incipit piosolicitudinis / de qua per lapum alleg. cv. nihil tamen dicas in gallia fore per id immutatum nec innouatum: cum ipse extrauagantes non sint in viridi obseruantia in gallia nisi dicas de extraungam. Execrabilis Io. xxii. quam audio recepptam per supremas parlamentorum curias nisi deuiet a concilio. Basilien. et Lateranen. constitutionibus quia in his proinfecta habetur iuxta id quod voluit Bal. in. c. fi. col. iii. nume. xix. supra de consue. vbi ait iura communia que de communi consuetudine non seruantur pro nullis habentur quod ample vt de vt per Alex. in l. prolatis in fine. ff. de re iudi. Iason. in si filius qui in po. col. v. nu. xxiii. ff. de liber. et postu¬

¶ Habes praeterea tex. nostrum locum habere / quando fit vacatio in curia (dico solum) secus si ad papam spectet collatiomedio deuolutionis aut reseruationis / quia de talibus vsque e- quo legitime ea vice fuerit per papam prouisum non poterit ordinarius vices suas interponere prout late deduxi. supra in. c. precedenti versiculo quod intelligas cum grano. R tio quia nullum a iure prescribitur tempus infra quod papateneatur conferre dico regulariter / quia aliquando praefigitur vt in tex. nostro et in. c. si apostolica hoc ti. Et hec fuitsento tia Boeati. Io. Andre. et lapi quam sequuntur. Pet. de Ancha et domi. hic.

¶ Non enim currit tempus pape prout nec eus execute ri no. in cle. si de beneficio in verbo episcopi hoc ti. ratio quia ipse executor videtur: idem quod papa in hoc puncto / quia eius minister: hinc inno. in. c. cum dilectus. col. iii. supra de iure pa. quod ex quo prouisor sibi in aliqua ecclesia reseruauit pro aliquo prouisionem / et moriatur ille / non reddit prouisio ad ordinarium: sed ad papam cuius auctoritate est facta reseruatio / que non tollitur per verba generalia: per ea que tradit Alexan. in con. cvi. nu. v. perspectis his vol. ii. quod si data est potestas corrigendi prout visum fuerit expedire / non debet extendi adcorxigendum ea que erant specialiter a romano pontifice¬ prouisa et decreta / quia generalis potestas data a principenunquam extenditur ad corrigenda statuta edicta per ipsum principem nisi hoc specialiter exprimatur / vt probatur per tex. no. in l. si hominem. ff. man. per quem ita decidit Bar. tolus in prima constitutione. C. vltima columna notat Angelus in l. ex imperfecto. C. de testamentis et hoc nisi subsit aliqua iusta causa que verisimiliter etiam mouere debuisset superiorem ad ita disponendum d. l. si hominem ita firmat Alex. vbi. supra nu. xi.

¶ Nunc comprobo dictum Io. mo. hic / et dico procedere eo maxime / quia ordinarius contulit contra decretum constitutionis de quo in. c. supra proximo / contra quod non licet insurgere / pro hoc videtur tex. in. c. pe. infra hoc ti. vbi decretum par pe siue reuocatio obest impetrantibus

¶ Et qupro contraria opinione Io. mo. allegat l. proinde ff. si cer. pe. ad quam non respondet ideo dic respondendo non obstare: quia extra terminos nostros loquitur videlicet ciri ca interesse et commodum legatarii / et illa presumitur mentestatoris. l. a ticio. ff de fur. Etiam illa non loquitur in casuin quo initium de substantia attenditur vt in collatione beneficii / et electione / ac sententia dicimus. C. auditis. supra de elec. Franc. hic in fine / quo ad sententiam habes tex. in l. si ex pressim. ff. de appella. vbi Di. Bar. et Imol. quod licet decretum constitutionis huiusmodi per lapsum mensis expiret / tamen ex quo prius collatio fuit facta: reperitur inualida / et sic tractu temporis conualescere non posse. d. c. auditis regula vulgata est non firmatur.

¶ Hinc dicimus si aliquis impetrauit beneficium cum cum ra eo tempore quo non erat etatis legitime / licet postea et ficiatur etatis legitime impetratio nshilominus non firmatur. c. si eo tempore. supra de res. hoc libro / quod causatur ex de creto et prohibitione iuris communis. c. eum in cunctis. §. inferiora. supra de elec. facit quod no. Alex. de Imol. con. clxxi. viso processum cause / lib. ii. vbi ait quod si actus qui a principio fuit nullus / vt quia persona non erat legitima / licet postelegitimetur nihilominus non valet glo. in. c. dilectus. ii. in verbo receperunt. supra hoc titulo vbi dis cutitur de impetratione iudicis excommunicati que fuit nulla a principio que non firmatur licet postea absoluatur quod verum secundum Io. And. et Panor. ibi si index erat notorie excommunicat autem occulte: et impetrans illud sciebat. c. ad probandum. supra de re iudi. que et fimilia prosequere vt per Di. in d. regula / et de cium in regula quod ab initio / et Ioan. de Imol. in l. fi. §. fi. ff. de verbo. oblig. tex. habes in d. l. si filius qui in po. ff. de libe. et posthu. quod si filius in potestate existens sit preteritus. et viuo patre decedat: testamentum nihilominus non valebit / dico ipso iure secundum communem ibi: ita dicas in proposito firmat Rota in antiquio. in titu. nostro. dec. fi. in fine vbi improbat opinionem Ioan. Monac. hic per no. in capitul. quodam infra eo. vbi videtur casus expressus contra intentur Ioannis Monachi

¶ Item istud decretum nullam tacitam habet conditionem prout nec fauorem alicuius concernit sed est precisum igitur non potest reconualescere id quod agitur contra illud / quod resultat probatum ex. d. l. si filius: nam ibi decretum. irritans testamentum non fuit in fauorem alicuius introductum / quia iamque filius decesserat in cuius fauorem debuisset introduci / et tamen annullat testamentum: pro hoc videntur facere ea que ibi voluit Iason numero. xxix. col. vi. quod testamentum in quo filius est preteritus dicitur esse perfectum / sed non iure factum immo iniustum l. si quis legatum in prin. ff de fal. et l. ii. §. primo. ff. quemadmod. testaaperi. quod seruit proposito: quia hic collatio ordinarii est perfecta / tamen iniusta et non iure facta: quia contra legis decretum ideo pro infecta l. non dubium. C. de legib. cum amulibus

¶ Facit quia decretum iuris non debet esse minoris estficacie quam hominis arg. ff. de iure patro l. si libertus. Rota in ti. de resti. spo. de ci. iiii in antiquio.

¶ Item possumus dicere quod ad essentiam et formam proui sionis vacantis in curia requiritur quod secundum modificationes / et iuris regulas formetur et perficiatur: quia eius non turam et exordium principaliter sumit ab ipsius iuris communis dispositione et illius autore quia princeps et supremus in his dicitur vt hec cuilibet recte intuenti videre leb¬

¶ Ulterius dic in proposito quia contrauentio iuris per ordinarium facta in operatione talis collationis / non solum est pape sed etiam sedi apostolice iniurioia / et si cursu temporis validaretur fieret damnosa cum ex ea sequi videretur abusus et contemptus in non obseruat ione siue in infractione sacrorum canonum / quorum ordinarii ipsi debent esse prote¬ ctorens dixi late. supra. in. c. non putamus de consue.

¶ Preterea intentum nostrum comprobo argu. a contrario eorum que deducuntur per Iasonem in. d. l. si filius. nu. ix. quod si preteritio filii de qua supra / non sit iniuriosa vel danosa ipsi filio: tunc non annulat testamentum / puta si testator testamentum faciat secundum consilium Galli dicendo Si filius me viuo moriatur nepotem vel alium instituo: tunc licet filium aliter non instituat / tamen testamentum valet. nec talis preteritio vitiat: ideo in proposito hoc si sit iniuriosa filio non valebit testamentum et sic nec collatio¬

¶ Item habemus in iure comprobatum quod licet expectantes no accceptent infra mensem / collatio tamen interim fctam per ordinarium non valet: ita no. Domi. de Rota in antiq. deci. 834. cum ad collationem / et hec fuit communis sententi dominorum referente ibi domino compilatore: Istud operatr appositio manus pape in mandando apposita que eo modo affectat ac si plene prouideret. c. quamuis el. ii. infra hoc titu. pro quo vide que luculentissime notantur per Do. de Rota. in artiq. decis. cccccxxxvi. quod eoipso quod papa signat supplicationem siue prouideat / siue prouideri mandet / vel alias disponat. de vacanti vel vacaturo certo modo velincerto / adeo vult beneficium fore affectum et ligatas manus inferioris quod semper durat reseruatio cum decreto a die date signature. Et tunc per clausulas reseruationis et decreti negocium est clarum. Ueruntamen vt dicit Rota cum gratia sit de in certo beneficio vacaturo / vt puta quod duxerit acceptam dum dat decretum incertum et super incerto: quod demum ligat: cum deductum fuerit ad certitudinem per acceptationem iuxta. c. dudum infra hoc ti. et. §. considerantes / nisi apponearet certum tempus vt fit communiter de stylo cacellarie / quia tunc infra tempus etiam ante acceptationem ligaret manus aliorum: vt mensis appositio aliquid operetur: vt in cle. la. de conce. praeben. Rota in antiq¬. ccccl.

¶ Quia in puncto adest maius vinculum quam sola manus papeappositio quia hic ipsius et generalis concilii est constitutiovt licet videre in supra scriptione.

¶ Item arguendo de testamento adcollationem / quia in quolibet requiritur exordium habile / et in eis non sufficit quod in posterum per equipollens validetur: sentit Iason in. d. i. si filius. nu. xvii. quod in obseruatione forme seu solemnitati testamen ti attenditur tempus conditi testamenti / non tempus mortis testatoris l. ad testium. §. ad conditionem. ff. de testa. cum ergo ab initio reddatur nullum ratione forme non seruate / non potest postea reconualescere. d. regula quod ab intio: facit quia quod nullum est non dicitur habere esse / et sic non potest adduci reconualescentia secus si ab initio valuit set / et postea quodam obumbraculo siue obstaculo obnubilatum fuisset quia tunc est spes roboris pristini per id quod voluit idem Iason in. d. l. si filius col. pe. nu. xliiii. vbi citat quod facilius confirmatur illud quod semel ab initio valuit remeto obstaculo: et cum ab initio tenuerit pristinum robur. assu mit: quam illud quod semper fuit nullum l. si testamentum. ff. de testa l. qui liberis. §. testamento. ff. de bo. po. secundum tab. et l. si vnus. § pactus ne peteret versicu. quod in specie de pac. ff.

¶ Item alias posset resultare absurditas vt pote quia collatio esset in pendenti: quia si papa contulisset infra mensem: illa facta per ordinarium fuisset temporalis quod non concedas cum in perpetuum debeant beneficia conferri. lv. dist. precapata de hoc. vii. q. i. pastoralis glo. in. c. veniens. supra de filiis praesbyterorum instar hereditatis que ad tempus non conceditur l. hereditas. ff. de here. insti¬

¶ Item collatio est actus legitimus qui non potest esse in pendenti neque vagari glo. in. c. ii. in verbo incerta. supra de elec. hoc lib. que tenet. c. illud habere locum in collatione eillam sequuntur communiter doc. ibi: et Io. mo. citat quod ecclesi. que est sine macula vota sua diu eludi non est passa ar. C. de spon. l. ii. quam doctrinam Io. mo. adducit in proposito Fely. in c. cum ex officii col. pe. supra de prescrip.

¶ Item durante mense hoc ordinarius est in dubio an vale bit. eius collatio vel non: et sic reddit actum tunc gestum nuldum per id quod dicimus cum potestas per prius competit vni quam alteri ita quod incertum casum de vno deuoluitur ad alterum ad hoc vt secundus vti possit / necessarium est quod ei constet casum deuolutionis extare: ideo si sint plures iudices cum clausula: quod si non omnes poteritis et c. ad hoc vt non impediti possint procedere requiritur quod constet de impedimento alterius. c. suscitatus. supra de res. et ibi scriben. adidem. c. si contra vnum. supra de offi. delega. hoc lib. vbi adhovt iurisdictio callege propter suspitionem tota deuoluatur ad collegam expelit de impedimento subbitionis ete pmb¬ nunciatum: nec sufficit existentia suspitionis. c. iudex de osifi. delega. eo. lib. ista latius comprobat Bart. in l. multum ff. de condi. et demon

¶ Item potestas superueniens non validat actum gestum ab inhabili: vnde si non habens iurisditionem procedit licet pendente processu superueniat iurisditio: non per hoc validatur actus prius factus glo. in verbo patientiam in l. i. C. qui pro sua iurisdam¬

¶ Pro themate nostro videtur casus apertus et expressus in l. si seruo. ff. qui et a quibus ma. vbi si quis dedit libertatem seruo alieno: licet postea succedat seruo domini non propterea confirmatur illa libertatis datio¬

¶ Hanc questionem et sequentem vide late discusas per Fely. in. d. c. cum ex officii. col. pe. supra de prescrip. vbi dicit quod sunt de apicibus iuris canonici: cui adda quod citat in simili lapus allega. lvii. col. pe. Punctus questionis: ibi hec questio nauigat alto mari et turbido: ideo portui applicandm per hec et alia que in simili citat Car. in con. cv. possumus. firmare questionem quotidianam. Pone diocesanus contulit infra tempus presentandi beneficium patronatum (dt co iure deuolutoan collatio viribus subsistat si patronus nullomodo praesentauerit in puncto hoc varii varia referunt nonnulli enim distingunt inter patronum clericum et laicum / et quod collatio hoc modo facta infra tempus a iure concesum patrono clerico sit nulla ipso iure / sic quod non ratificetur nec validetur per negligentiam patroni: secus in laico patrono. Ratio diuersitatis videtur quia patronus laicus minimum ius aut debile habet / et quod habet dicitur de mera gratia iuxta illud quod maius ius habet in. concessione prelatus quam in presentatione patronus. c. dilectus. supra de offi. lega. quod intellige vt per Do. Brunel. in trac. de po. le. ga. conclusio. xxiii. in prin.

¶ Alii vero indistincte dicunt collationem ipsam iure validam ex quo patronus infra tempus debitum non praestentauit et eam ab initio tenuisse / licet si presentasset infra tempus venisset (instante patrono cassanda et irritanda no. Inno. in. c. cum bertoldus col. i. supra de re iudi. hanc videtur tenere Fein. c. cum ex officii col. fi. in ver. considera.

¶ Breuiter pro resolutione dicillam ipso iure inualidam / sine patronus sit clericus / siue laicus. c. decernimus. xv. q. vii. Hen stien. in. c. ex insinuatione. supra de iure patro. sic intelligas. c. illud in fi. eo. titu. Istud patet ad oculum etiam sole non radiante: quia contulit iure deuoluto quod nondum erat natum / igitur non potuit deduci in esse pro quo vide que latediximus. supra. in. c. primo in verbo non sunt species de confes. fa. cit quod no. Hostien. post tex. ibi in. c. ex parte. supra de conces. prebend. nec iuuabit consensus patroni expressus vel tacitus / quia non potuit venire ad hunc modum prouidendi qua fit in odium patroni videlicet negligentiam aut culpam / sic nomine illius non dicitur factum: sequitur ideo quod ratihabitio non procedet hoc in casu per regulam in iure triram secus autem si contulisset iure originali et ordinario / quod habet de iure communi in diocesi sua: quia tunc licet non posset disponere sine patroni consensu: tamen quia ipso in re originali et ordinario processit: videtur disposuisse vt in re suo / et vt iure et nomine patroni et quasi sperans et credens patrono complacere / et quasi sub tacita conditione si sibi placuerit: ne aliter interpretando videatur illicite et inutilitem disponere et eligere viam ad impugnandum suam dispositionem quod in dubio non est presumendum id. iii. ibi nec credendus est quisquam genus testandi eligere ad impugnanda sua iudicia. ff. de testa. milita. Et sic hoc casu consensus iste operatur validitatem siue confirmationem actus / dico non tacitus consensus / quia expressum nolo / et sufficit quod stet in meris finibus taciti in non presentando

¶ Pro confirmatione conclusionis habes in consideratione quod quando diocesanus confert iure deuoluto expresse videtur abiicere consensum patroni presupponitque eum priuatum iure suo et omnimodam potestatem ad se deuolutam: ideo non potest dici quod eius nomine dispositum fuerit / et sic ratum habere. Facit quod no. Inno. in capitulo cum ex oificii col. ii. ibi alii dicunt. supra de prescrip. quia quod voluit non potuit / et quod potuit noluit. c. cum super eo. supra de offici. delega. inuat intentum quod notat Domi. in con. xv. col. iii. Reuerende pater. quod prouisio limitata pretextu iuris non subsistentis: in veritate non tenet. c. ex parte et. c. dile ctus. supra de conce. prebend. et. c. per tuas. supra qui filii sint legi. Facit etiam theorica quam citat Domi. in consi. xxi. in principio premitto pro declaratione / quod quotienscunque executor confertbeneficium non inclusum sue potestati / collatioest nulla. c. cum in illis et. c. fi. hoc titulo et. c. cui de non et. c. ei cui / et capi. quamuis / eo. titu. et libro isto

¶ Firmatur et alio medio: quia quando iurisditio est suspensa ad certum terminum / et ita limitate est commissa: vel ad implementum alicuius conditionis / non potest index ante se intromittere nec valet actus si prius procedit / cap. prudentiam / versi. ceterum. supra de offi. delega. et quod no. ibi glo. idem glo. fi. in cap. cum plures. illo tit. hoc lib. Ad idem facit quod si papa se fundat super reseruatione que non reperitur non valet eius collatio / per ea que no. Domi. consilio cxxvi. col. ii. versic. Et primo eius collatio / casus talis est.

¶ Ad idem / si quis donauit mulicri tanquam vxori cum non esset / non valet donatio ab initio / nec postea morte confirmatur l. cum hic status in fi. ff. de dona. inter vin. et vxor. de quo et late per Ioan. lupum in repeti. rubri. de dona. intenr vir. et vxo. supra charta penul. nume. xvii. Uide que in simili notat Domi. in consi. lii. vacante / et consi. liii. col. fina. vbi dicit quando iudex profert sententiam expressa causa que non est apta ad sententiam / illa non tenet licet alio iure sententia potuisset esse legitima doc. post tex. in d. cap. ex parte. et in cap. accedens. supra de concei. preben. quia videtur se restrinxisse tantum ad causam expressam. Ad idem ipse Do. mi. in consi. xcii. colum. prima in causa canonicatus / vbi dicit quotienscunque collator confert beneficium / vel conferrimandat pretextu certe cause et potestatis ad eum pertinem tis / et collatio ad eum non spectat pretextu illius cause: licet possit spectare pretextu alterius cause / talis collatioest nulla. d. capi. ex parte / et cap. dilectus / illo ti. et cap. susceptum. supra de rescrip. hoc lib. qui tex. procedit in papa.

¶ Istud comprobo per id quod idem Domi. citat in consil. xcvi. col. iiii. Pro huius dubii / quod priuilegium restrictum ad certam qualitatem / non habet locum nisi illa qualitas adsit: licet priuilegians potuisset concedere virtute alterius qualitatis / allegat not. in. d. ca. susceptum / et alia iura. Hans questionem cepi tangere. supra. in versicu. Item habemus in iure comprobatum et

¶ Tamen vt latius et clarius res ipsa pateat / pro vtraque parte proponam: et primo quod valeat / quia licet in d. cle. prima de conces. preben. dicatur quod collatio facta per ordinarium ante lapsum mensis ab mitio non valeat / tanquam facta per eum cuius manus tunc ligate existebant / illa tamen reconualescit / si expectans non acceptet beneficium / vel not vtatur gratia sibi concessa: pro hoc faciunt not. Ioan. Mana. hic in versic. sed pone prelatus / et c. vsque ad versicu. sed pone quod confert vacans.

¶ Pro hac parte videtur vrgere quod not. Ioan. An. Panor. et alii in d. capi. cum ex officii circa finem de prescript vbi querunt an si tempore delegationis delegans carebat iurisdictione / sed postea est illam adeptus / teneat proncessus delegati: et dicunt delegationem confirmari si iurit ditio delegantis iam erat radicata tempore facte delegationis / vt puta quia licet exercitium non haberet idem delegans / iam tamen electus erat l. obseruare. §. finali. ff. d. offi. procon l. si rem. §. fina. ff de pigno. actio. et l. si ante. ff. ad trebel. secus autem si radicata non erat iurisdictio temporefacte delegationis. Sic in proposito. d Archiepiscopus tenpore collationis facte ipsi Petro videbatur habere iurisaditionem seu ius conferendi / licet deesset facultas seu exercitium propter decretum et appositionem manus pape. vt prediximus / igitur sublato obstaculo in eo: quod infra mensem Titius non acceptauit / et sic non est vsus gratia sibi data: debuit collatio Petri reconualescere / cum nullum ius dicto Archiepiscopo superuenerit de presenti / sed solum fuit remotum obstaculum

¶ Ad idem quod no. Bar. in l. cum vir predium. ff. de vsuca. vbi dicit Statuto cauetur fauore creditorum quod debitor exbannitus vel condemnatus pro debito / nullum contractum facere possit: donec soluat. Accidit quod debitor huiusmod prius contraxit / postea soluit / an contractus firmetur Bar. tenet quod sic / siue sua intersit / siue non: quia no superuenit ius sed remouetur obstaculum allegat l. pignori. ff. qui et a quib.

¶ Et licet pro hac parte multa alia possent adduci que poteris videre citata per do. Stephanum Bertrandi Carpen. consi. xxxviii. in. iii. parte / tamen ipse in aliam videtur decinare sententiam. Ibi videlicet quod non valeat collatio / quanteneo per ea que supra in precedentibus deduximus quamuis audacter per quempiam dici poterit illud Uirgilia Non nostrum inter vos tantas est componere lites. Et vitula dignus etc. Probus.

CErtam summam. Cuius estimatio attenditur secundum quod reperitur in loco vbi beneficium est situm / non vbi gratia facta est. Ita dicit Oldra. consilio. clxviii. Ad primam questionem qua queritur in princi. allegat in argu. l. vnum in fine. ff. si cer. peta. et l. v. ti. ff. de tri. Ratio quia quando actus ciuilis expeditio in tertium locum confertur / in illo loco intelligitur celebratus. l. iii. ff. de bo. autoritate iudi. po. et. l. contraxisse. ff. de actio. et obligatio. l. heres absens. §. vlti. ff. de iudic. Istud in simili placet Alexand. consilio. xxxvii. nume. iii. visis his que in themate / volu. v.

¶ Et subdit ibi Oldra. quod fiet estimatio secundum tempuquo gratia per vacationem et realem prouisionem sortitur effectum l. quotiens. ff. de verbo. obliga. cum aliis ibi per eum allegatis. Ratio quia talis gratia conditionem habet. l. iii. ff. qui et a quib. et. l. ii. ff. de optio. lega. Et in conditionibus tempus extantis conditionis attenditur l. eaqui post actum. ff. de conditio. et demonstratio. tradit etiar ibi de vtillitate intrinseca vel extrinseca vt que attendatur quod vide. Probus.

¶ Non curato. Quomodo cognoscatur beneficium non curatum Pet. de Ancha. eon. clxii. in questione ecclesie non tat. Probus.

¶ Non debet comprehendi. Firmat glo. pragma. intitu. d. sublatio. cle. literis in fine in verbo Basiliensi et Rotat antiq¬i. deci. ccccviii. allegat Io. Mo. hic et in. c. primo de iliis presbyterorum. Probus

¶ De stilio. Uide que de stillo tradit Io. de Anania conxciii. col. iiii. viso processu. Et dicit do. Steph. Bertrand. Carpen. con. cvi. nu. vi. viso casu /parte ii. quod consulere coaumtra stillum est periculosum. Probus. Collegiatis secus. Uide Lapum allega. xvi. Probus.

SOlitum. Uerbum hoc in vna vt rificatur vice: consuetum vero scicus no. Alex. consilio. v. nu. xi. Sivera sunt / vol. v. Probus

¶ Conditio persone. Hic probatur quod secundum statum et conditionem perfone intelligitur. de positio in dubio l. plenum § equitii. ff. de vsu et habit.

¶ Hinc Petrus de Ancha. conlxxxiii. visis diligenter actis / dicit quod si datus fuit curator alicui et probetur talis fuisse de mens et mente captus: quod in dubio presumitur datus vt dementi et mente capto. Probus

¶ Artetur verbum generale. Et sic secularis regulare in petrans tenetur facere mentionem de eius qualitate / quod conprobat Bal. in l. fideicommissa §lcet si seuruo de leg. iii. vbi dicit quod i clericus secularis impetrat praebendam quae non est assueta clericis secularibus assignari / limpapa omnia possit: non valet tamen impetratio / quia non praesumitur fieri ex mente pape / etiam si faceret motu proprio: quod prosequitur Fely. in. c. in nstra col. pe. et fi. supra de resiet post eum de Selua in trac. bene. iii. parte questio. xi. versi. 22. qualitas / et more suo fere ad calamum / vide Lapum alle. §.

¶ Et vt cognoscamus naturam regularis beneficii: videre licquomodo procedatur ad illius creationem: breviter tex. natur hic iunctis doctrinis scribentium sonat / quod ex quo beneficium gubet natum extitit. xl. annorum spatio per seculares ex eo fit impressio secularitatis: quod habes intelligere sane secundum mentem scribent hic / verum si actum sit a principio quod sic regatur: cum ad eum mutatio status bneficii spectet non abbati vel alii inferiori non habenti iurisditionem episcopalem in loco secundum Franc. hic post Lapum et alios

¶ Premissa comproba per ea quae voluit Domi. in quadam additiocon. primi Cal. sub ti. de consue. vbi dicit / quod in casu. c. nostri praesupponitur quod conferens beneficium faciat animo et intentione imprimen di alium statum in beneficio: ita et taliter quod illi et non alterinon habenti illam qualitatem tale beneficium conferatur alias secus vt latius discussum videre licet in d. consilio primo

¶ Istud enim quod primo loco dixi: potest et debet melius adaptaribum ficis regularibus in mutatione eorum status / vdlicet in seculares. cum primordialis beneficiorum natur a sit secularis non regularis: notant hic Domi. et Franc. post do. de Rota in nouis deci. xxxii. merito concludunt ibi domini sufficere probare beneficium rectum per seculares spatio decem annorum / nisi ex aduerso probetur quod per. xl. annos vt regulare fuerit gubernatum. Ratio suadet alia / quod minor praescriptio requiratur in secularibus / quod ius commune regularibus praescribere volentibus resistit et secularibus assistit. Et res dafacili ad suam naturam reuertitur Rota vbi. supra Ioan. Mona. in capi. in generali. nu. xxxvii. infra. de regu. iur. glo. in capit. si de terra. supra de priuileg. text. in l. si vnus. §. quotiens. ff. de paci¬

¶ Faciunt in simili que notat Alex. in consi. ccix. col. iii. statutis / volu. ii. concludendo quod de facili quis reducitur ad suum ius commune: vt id late comprobat quem videto

¶ Item consuetudo hec faciens de secularis beneficium regulare est in preiudicium episcopi ecclesieque sue seuepiscabpalis dignitatis / cum illius intersit conferre ecclesiam cui velit. Sed per hanc consuetudinem in vno artatur vt conferat alteri quam sue professionis / et sic diminuitur libertas in cui conferendo / quod est primordiale in beneficiis glo. in capitu. relatum. supra hoc titu. rauennas in compendio in tertis parte / in ti. de resc. versi. volo tibi dicere / charta mihi. 326.

¶ Non enim his regularibus requiritur solum. xl. annorm prescriptio: verum etiam titulus et bona fides quia preiudicans est ecclesie et dignitati probat text in cap. si diligenti. in finc. supra de prescriptio.

¶ Facit quia non intentio allegantis prescriptionem / aduersatur in possidendo dispositioni iuris communis / et sic necesse habet allegare titulum et probare / capi. episcopum. supra de prescript. hoc libro: firmat Petrus de Ancha. consil. clxii. vbi dicit / quod licet ad repellendum impetrantem sufficiat administratio regularis continuata. xl. annis / et sine uatulo / non tamen quo ad preiudicandum diocesano loci: nisi cum titulo vel tanti temporis spacio cuius contrarii memoria non existit

¶ Nec obstat in dictu / quod text noster non faciat mentioner de titulo: quia non intendit declarare nisi dubium temporis. Ideo reliquit de titulo et bona fide dispositioni iuris communis l. si extraneus. ff. de conditio. ob causam l. commodissime. ff. de liber. et posthu. et capi. susceptum. supra de refhoc libro / vbi casus omissus remanet in dispositione iuris communis. Ita citat Bellamera consi. xli. col. iiii. versiculo tertio / probo vbi in puncto peroptime distinguit / quod aut consuetudo admittit regulares per exclusionem secularium ad recipiendum et possidendum in titulum talem et clesiam / vel ad conferendum eam per exclusionem episcopi / vel quia vult consuetudo quod talis ecclesia sic possit conferri regulari et non seculari / vel vult quod per abbatem vel alium prelatum regularem conferri possit: sic quod episcopus excludatur a collatione: tunc est necessarium titulum alle gare et probare / quod firmat Petrus de Ancha. in capitu. cum causam. supra de elec. quod habilitas non potest prescribi. vt scilicet inhabilis reddatur habilis per obseruantiam longi temporis et longam consuetudinem: inducit tamen probabilem dubitationem secundum eundem Petr. et Car. ibi.

¶ Aut consuetudo non excludit episcopum a potestate conferendi / nec secularem quominus ei possit conferri: sed solum habilitat regularem ad hanc ecclesiam manente facutate conferendi penes episcopum etiam seculari: tunc non est necesse titulum allegare nec probare quia consuetude hec iuri communi aduersari non videtur: sed potius applaudere / vide Cal. vbi supra. et Franc. in capi. si a sede. nume. iiii. hoc titu.

¶ Sed hesitari posset quis dicatur prescribere an conferens / aut is cui confertur e Breuiter dic quod conferens per l. hec autem iura. §. Item. ff. de seruituti. vr. ba. predio. non autem is cui confertur cum non possit sibi titulum prescribere not. per scribem. in regula prima infra de regul. iur. hoc lib. et cap. ex frequentibus. supra de insti. latius per glo. pragma. in titu. de paci. posl.

¶ Nec prescribere potest potestatem conferendi: quia il lud non possidet / nec eo vtitur / nec est habilis ecclesiam possidendi in titulum / quia ad hoc non intendit / vltra quam intentionem nihil dicitur agi / cum factum ab ea reguletur. dico in capitulo primo / in verbo intentio / de conces. prebend. et in capitu. finali. supra de constitu¬

¶ Tum etiam quia vnicus actus prescriptionem non inducit: qui actus potest verificari in verbo solita l. mela. §. primo. ff. de alimen. lega. et ibi per Bar. et in l. prima. C. quo et quando iudex. Paulus de castro consi. ccxliii. videtur in secunda parte / vbi subdit / quod verbum consueta verificatur in decennio allega. text. nostrum.

¶ Prescribit ergo episcopus potestatem conferendi / quahabebat abbas / vel potestatem conferendi seculari quam etiam perprius non habebat. Sed quod non possit conferre clerico seculari: non potest prescribere quia hoc esset prescribere contra seipsum / et tunc non prescriberet sed prescriberetur sibi.

¶ Quid autem dicendum / pone parrochialis ecclesia san¬ cti Petri per seculares in ea institutos / recta olim et nbernata extitit: hodie vero. reperitur per monachum regiquod conspiciens ego Philippus prodon secularis clencus / huic monacho iure communi non potuisse ius in ea conperere: occasione cuius de ea mihi per papam obtinui prouideri: cum clausula dummodo non sit alteri ius quesitum et etiam si dispositio ad sedem apostolicam esset deuoluta quodque idem monachus illam indebite obtineret occupatam labuntur anni. x. sic contenditur inter nos ratione petito rii coram iudice ecclesiastico (iudice dico competente in cuius discutione primo ex parte mei elucidatur / quod ipsa ecclesia a sui primeua institutione secularis extitit / et per clericos seculares recta et gubernata: et priusquam eam monacis gubernare incepissent: ex parte vero monachi possessoris probatur per quatuor aut quinque testes homines siquidin laicos viles et humilis qualitatis siue conditionis / quod via runt per. xliii. annorum curriculum ecclesiam ipsam per nonachos regi (pro rectoribus illius habitos reputatos et appellatos) hoc themate retento queritur vtrum regulari. tas (ad intentionem monachi iuuandam) sit perplene probata: vt eo medio repellar ab intento meo

¶ Pro elucidatione dubii video primo elicienda dubia ia Primum an necessario requiratur quod testes deponant deinstitutione monachorum huiusmodi qui eam sic rexerunt. ua cundum vtrum ad eam probandum sufficiat de communfama et opinione solum deponere. Tertium vtrum codiuo hec et qualitas testium detrahat aliquid efficacie: hec duo proposui discutienda membra prima / reliquum non quia pioeo extant doctrine vulgatissimen¬

¶ Ad primum progredior presupponendo quod quando plira ad actus perfectionem requiruntur oportet vtrunque interuenire: aliter quod agitur non valere l. si herediplus res. ff. de conditio. insti. cum aliis infinitis per nos adductis infra. in rubr. de iure patr. iuuat regula in iure trita: ad aeritatem copulatiue vtranque partem veram requiriglo infr cle. in plerisque in verbo populo de elect. tex in sl. omnes. Lucius. ff. de his qui in fraudem credito. ibi ex quo scit suhabere creditores et vniuersa bona alienauit. Et procedi. siue compulata affirmatiue copulentur / vt in tex. nostrosiuengatiue quod discutit Philippus Corneus consilio. cxqui. col. prima libro secundo quod limita. et declara vt per Soin lege si is qui. §. vtrum col. tertia. ff. de reb. dub. Et sicorpulentur plura affirmatiue / requiritur quod omnia concufrant affirmatiue: et si negatiue quod concurrant neganue. et sic vtrunque fiat / aut non fiat respectiue l. si quis ira. ff. de vibo. obligation. et procedit hoc in penalibus et odiosis quod vltimum habet locum in casu nostro per capitul. quamuis. supra proximo. Cal. in dicto consilio primo in fine. Et ista est ul ma natura seu proprietas copule: secunda vt eque princdpaliter glos. et ibi Panor. in capitulo querelam. supra de symo tertia vt copulet diuersa glo. in rubri. ff. de iur. et factiigno quod prosequere post dominum meum in capitulo secundde rescrip. ii. libro interpretat. dico et late in rub. de iur. pat.

¶ His sic presuppositis dic quod antequam ipsa ecclesia huicminacho sit debita / duo requiri copulatiue / vt resultat ex tentum nostro / primum quod per regulares solita sit per. xl. annorum curriculum gubernari. Secundum quod regulares ipi in ea rectores fuerint instituti: merito hic per Domi. cosecunda / versicu. quid si in casu / subiungitur / quod si abbas vealius ponit ibi monachum ad nutum amouibilem / non dicitur institutus monachus nec prelatus: quia in prelat. requiritur prelature perpetuitas notat Innocentius capitulo de multa in fine supra hoc titulo. Et mutabilisa voluntatem instituentis non dicitur habere curam quo procedit in vicariis firmariis et commendatariis

¶ Hinc dico quod si per Papam aut alium beneficium regilare seculari et econtra commendatum sit / et commendata rius ille vltra. xl. annos in commenda ipsa vixerit: per hoc necensetur mutatus beneficii status / prout nec eius qualitas aut natura alternata: quia eo animo non processit a commendam ipsam superior quo requiritur vt predixi: hac mutatione qualitatis: facit quia commenda dicitur procarium vt reipsa patet et nihil per eam immutatur / etiam modus vacandi prout docet curie stilus / dum dicit polillius extensionem: Eo modo quo priusquam commendaretu. vacabat modo vacante vt comprobauimus late. supra de elec. in capitulo nemo

¶ Pro premissis facit quod citat Anthonius de Butri in capitulo porrecta col. secunda. supra de confirma. vtil. vel in tili: quod licet prioratus manualis conferatur alicui per¬ Papam vt perpeuns / per hoc non mutat naturam imo il lo vacaunte illam reassumit. Refert et sequitur Fely. in. d. c. in nostra col. final. numero. xlv. supra de rescri. Moueor et alimedio / quia quando res potest se habere ad effectus contrarios vel diuersos: non sufficit probare simplex nisi probetur ipsum totale. Imo habet locum regula non probat hoc esse quod ab hoc contingit abesse l. neque natales. C. de probatio. et l. non hoc. C. vnde legi. vbi dicitur ra probatio debet esse de necessario concludentibus. Sed in proposito non concluditur de necessario / quod patet quia huiusmodi testes laici viles et humilis qualitatis non petuerunt percipere an monachi essent firmari / commendat tatii / vel alias quibus non potuit competere institutiomaxime si ibi esset prioratus regularis ratione cuius potuerunt et debuerunt ibidem monachi residere et deo seruire. Et vt iam dixi sine bona fide in iure nostro non curri prescriptio. Et ille qui possidet beneficium in titulum nnsi habeat institutionem canonicam censetur habere malanfidem / sic non potest prescribere pro monasterio vel ordine regulari. capitu. vigilanti / et capitu. vlti. supra de prescripi. Igitur vt tollatur presumptio malefidei / et probetur bonafides ad effectum prescriptionis inducende necesse est quod titilus probetur / capitu. ex frequenti. supra de insti. et capitu. primo infra de regul. iuris / quod firmo per ea que notat Innocen in capi. dudum. supra de decimis. vbi dicit quod prescriptio sub suhabet bonam fidem: ideo prescriptione allegata videtur iustum titulum et bonam fidem allegare / etiam si non dicatur tanquam id quod tacite inest. Que si non intersint tanquam principale / non valebit prescriptio tanquam accesserium argu. l. ex pupilari. ff. de vulgari / et sicut non valex. causa ita nec causatum.

¶ Ad secundum dubium descendo quod videtur pendere in via brocardica / et in ancipiti declinare. Et pro parte affirmatiua videtur primo disceptandum. Quia cum non queritur de statu rei vel persone principaliter: vt quia non agitur ad illius declarationem / sed per indirectum et ad alium effectum ab illo statu dependentem: tunc sufficit probare conmunem reputationem et famam / vt si ago hypothecaria contra posessorem: sufficit mihi probare quod debitor pro domino habebatur. Et si ago iudicio familieerci. vel comuni diuidundo / sufficit probare. proprietatem hereditatis vel dominii semiplene arg. ff. de except. rei iudic. l. si a te / et lege prima. ff. familie erciscum. iur. cta l. et que nondum sunt. §. quod dicitur. ff. de pigno. nota Cynus in lege secunda. C. que sit longa consuetu. Hinc est quod si acceptatur vel confertur beneficium tanquam vacanper mortem Titii: sufficit ad probationem iuris Titii docere quod Titius possideret pacifice / et pro tali communitenr reputaretur donec contrarium probatum fuerit. Facit quia si mulicr mortem filii accusare velit / tanquam suam vel suo rum iniuriam prosequi volens / oportet quod probet se matren. filii: sed si erat in possessione maternitatis et pro tali habebatur / ab onere vlterioris probationis releuatur glo. in l. non ignorat. C. qui accusa. non possunt. argu. l. si filius / deprobatio. ff. Pro quibus habes rotam in antiqu. decisic cccciiii. et in nouis. cix. vbi impetrans beneficium per resignationem / permutationem / vel obitum / non tenetiu plene probare titulum predecessoris: sed solum eius repultationem et possessionem pacificam. Intellige antiquam annalem aut triennalem / alias secus quia huic potuisset in possessorio querela moueri / aut in petitorio. De hoc vide late in pragma. titu. de pacific. po. in verbo quandocum que / et in verbo inquirant.

¶ Pro parte vero negatiua quod non sufficiat dicta probatioprobo sic: quia licet fama seu communis opinio alias probationes coadiuuet / vel in causis non grauibus semiple nam probationem afferat / tamen regulariter de per se non probat plene prefertim cum requiratur probatio veritatis vtpatet ex his que leguntur in l. testium. §. eiusdem / ibi fi. ma confirmat. ff. de testib. vbi glo. et Saly. late per Bart. in l. de minore. §. plurimum. ff. de questio. Panor. in capitu. verniens ad nos. nume. viii. supra de testib. Et signanter vbi fama causatur ex voce populi non habita aliqua presumpti ne ex qua fama vel opinio trahat originem. Quia vane voces populi non sunt audiende l. decurionum. C. de penis. Barto. in dicto. §. plurimum.

¶ Et in proposito necessaria est probatio veritatis tituli et sic si non appareat alia probatio / aut causa siue presumptio quam vana vox populi: sequitur quod nihil est in probatione: facit quia in terminis nostris reus fungitur vice actoris et econtra / cum quilibet similem conclusionem susci¬ piat / vt pote quod ei fiat beneficii adiudicatio. Ista sunt clara per ea que voluit lapus allega. vltima compo. in capitu. in nostra. et ibi addi. supra de rescrip. dixi. supra in capit. ordi. narii de officio ordina. et in capit. vt quis duas. de electam supra hoc libro. Ideo plena probatio ex parte monachi exigitur modo intentio mea reperitur plene probata: rei vero non vt paet ex premissis / quia non probat institutiones: ideo monachus habet succumbere l. in exceptionibus. ff de probatio et. l. prima et secunda. ff. de exceptioni. Et sicut actor tentur probare suam intentionem: ita reus suam exceptionem Innocentius in capitulo super his. supra de accusa. cum excipiens censeatur actor quoad onus probandi exceptioner suam / capitulo in presentia. supra de probatio. Panor. in capi. cum nobis numero quinto. supra de electio. hinc Oldraldus consilio. ccxci. ee sunt rationes / quod obiicientes crimina electo habentur loco accusantium

¶ Preterea vbi directe et principaliter fundatur intentiagentis vel excipientis / necessaria est plena probatio cita Cy. in l. non ignorat. C. qui accusa. non po. modo ad propositum defensio monachi (de regularitate excipientis) fundatur directe super prescriptione / vt hic per Archidi. que prescriptio de necessitate requirit vsum per monachos in stitutos in ecclesia spatio. xl. an. continuatim nec sufficere. vsus / nisi monachi fuissent instituti / vt rectores propta promiscuos actus qui eque conueniunt nudo occupatorm vicario conductitio / seu commendatario sicut rectori. Pro his adde que voluit hic Dominicus. col. fina. versi. quero an eo ipso post Cal. hoc titulo / consilio. xix. et de coniuetu. con. silio primo quod licet seculariter per religiosum per dictum tempus ecclesia regatur: poterit nihilominus de tali beneficie seculari prouideri / etiam si scribatur prout in tex. nostro continetur: quia non per religiosum eo casu proprie gubernatum dicitur secundum Lapum hic et Io. de lignia. qui refert quod si religiosus preficiatur ecclesie seculari parrochiali vt in terminis. c. quod dei timorem. supra de sta. regul. licet pexl. annos per talem fuerit recta et gubernata: poterit tame seculari assignari per modum tituli beneficialis secundum eum / hanc partem tenet Calde. vbi. supra vbi late concludit / uat licet in operaria Pisane ecclesie fuerit longissime positus laicus qui efficiebatur conuersus nihilominus non fuit in pressus status talis quin in ea prefici possit secularis: quia ad hoc vt imprimatur talis status requiritur persona vel ra vel representata / que faciat animo et intentione imprimen di illum statum iuxta no. per Inuo. in capitulo bone. supra de po. prela. et in cap. conquerente. supra de offi. ordi. Et ita debe. intelligi. tex. noster¬

¶ Item si monacho et eius predecessoribus monachis data fuit institutio canonica: processit a pectore Romani pon tificis / alias non valet mero iure: tenet Bellamera conclu. lxxxii. vbi loquitur de canonico regulari: quod etiam procedit in monacho Bellamera conclu. 717. et Rota in nouis. cccclxxxiii. vbi dicitur quod collatio facta mona cho de beneficio consueto clericis secularibus assignari est ipso iur. nulla etiam de licentia abbatis absque dispensatione. Et ideo si prouisum extiterit fuit per modum commende iuxta curio stilum qui debet attendi capitulo graui. supra de crimine fal. qui legitur / quod talibus prouidetur sub forma commende et non tituli: Et supradiximus commendam non mutare statum beneficii: igitur eius intentio seu occupatio non potuit afferre commodum prescriptionis. Et circa id dicitur infectus titulus qui aggrauat malam fidem / notat Innoc in. c. dudum. supra de deci¬

¶ Quod si non habuerint prouisionem ipsi monachi mon praemisso: furunt intrusi occupatores / et vsurpatores et sic immala fide queo (vt deduxi) ipsam prescriptionem impedit. Ergo necessario requiritur quod institutionem habuerint / aut a papa / auab ordinario medio dispensationis apostolice / que in eis benam fidem causauerit / et modum vtendi qualificauerit: sus qua qualitate fundata sit intentio monachi / et sic plene probanda: quod verificatur per theoricam: quod quotiens aliquia intercedit in actu tanque pars essentialis ipsius actus et tanquam actum ipsum disponens essentialiter siue perficients non sufficit tunc probatio communis opinionis et fame / sed est necessaria plena probatio / vt quando agitur rei vendi. catione: tunc actor debet probare dominium ex parte sui et possessionem ex parte aduersarii / nec sufficit probare alterum per communem opi nionem et famam: imo oportet allegareet probare directe dominium: et si allegetur tantum vendu. tio / non sufficit probare quod vendens pro domino haberetur: seroportet probare directum eius dominium notat Cy. in l. cum res¬ C. de probatio. et glo. in l. circa. ff. de probatio. Ita in proposito / cum monacbus necene babeat probare regularit. tem: oportet quod probet illam per modum introductum a iure et non per communem opinionem et famam. Facit ad predict. quod norat Barb. in cle. itras / col. xix. de res. quod fundans intentionem suam super prescriptione titulum requirente debet probare de titulo: alia succumbit allegat. c. fraternitatis. supra de testib.

¶ Et in puncto materie presentis attende perpetuo ad vnum satis tamen incidenter quod quando vis impetrare beneficium aliquod: illud non dicas ab aliquo loco vel minasterio dependere quia si reperiretur non dependere / non deberetur per ea que notat Domi. in consi. xv. col. iii. reuerende pater quod nota contra quosdam ignaros conficientes memorialia ad curiam destinanda pro beneficiorum im petratione.

¶ Nunc intro dubium arduum et non minus. quotidianum. Pone Ecclesia Bituricen. olim per canonicos regulares. supra Augu. regebatur et gubernabatur / que precedente tempore Inno. primus indultum eligendi A chiepiscopum eisdem canonicis in forma concessit / quo per longa tempora vsi sunt. Postmodum mutatus est eorum status quia effecti sunt seculares de regularibus. Interim progressum est ad edictionem pragmatice simile indultum / includens generale pro quibuscunque ecclesiis cathedralibus totius Gallie. Secutiue ad publicationem concordatorum inter Roma. pon. et Christianissimum Francorum Rd gem edictorum per que sublatum extitit generaliter quibusuis ecclesiis cathedralibus indultum huiusmodi / adiecta te men clausula exceptiua sub hoc verborum contextu formata. Per premissa tamen non intendimus in aliquo preiudicare capitulis ecclesiarum et conuentibus monasteriorum et prioratuum priuilegia a sede apostolica proprium eligendi prelatum obtinentibus: quominus ad electionem episcoporum / ac abbatum et priorum iuxta priuilegia eis concessalibere procedere possint iuxta formam in eorum priuilegiis contentam / modo reuocatur in dubium / an per mutationem status fuerit extinctum priuilegium eligendi ipsi ecclesie Bituricen. concessum / vel in viridi obseruantia extentadeo quod includatur ipsa ecclesia sub hac clausula exceptiua. Pro discussione dubii iuxta illud veritas sepius exag tata magis in lucem splendescit / cap. fi. vbi glo. prima et vt ti. xxxv. quest. ix. Car. consi. cv. in prin. videtur ad vtramque par tem affirmatiuam scilicet et negatiuam disputandum.

¶ Et pro parte negatiua dico sic. Certum est quod de iure communi ius eligendi episcopum spectat ad canonicos ecclesie cathedralis / cap. in genesi / et cap. in veteri. supra de elec. et cap. cum ecclesia sutrina. supra de causa po. et proprie. et capsacrorum. §. ex his vbi Prepo. lxiii. dist. late per Maleretum in trac. de elec. charta penul. col. prima. medio cuius Inno cen. nullum videtur concessisse indultum nec priuilegium Quia non dicitur priuilegium si nihil preter legem generalem indulgeatur. xxv. quest. prima / capit. fina. §. quamquam: quod ex diffinitione priuilegii apertum est / cum priuilegium nihil aliud sit quam ius singulare contra ius commune in dultum: secundum Hostien. in summa in titu. de priuileg versi. Quid sit priuilegium. Nec enim est priuilegium nisi aliquid speciale indulgeat / semper debet aliquid specialium ter operari / capi. in his. supra de priuileg. et cap. abbate. §. contra quod. supra de verbo. significa. que non conueniunt huic concessioni / ergo nec conueniet diffinitum l. prima §. dolum. ff. de dolo. Ista comprobo ethymologia vocabuli a qua licet arguere negatiue. l. ii. §. appellata. ff. si cert. petaprout dicimus valere argumentum affirmatiue de vltimit voluntatibus ad donationes / sed non negatiue argu. l. pactum inter heredem. ff de pact. et l. quod bonis. §. fina. iun. cta l. potest. ff. ad legem falcidiam. Faciunt in simili dicta imle. in l. si seruum filii. §. qui chirographum de leg. i. Dicitu enim priuilegium quasi priuata lex / capit. priuilegia. iii. distinctio. Cum igitur concessio hec non contineat legenpriuatam sed communem: non continebit priuilegium / traditur per Barto. et Moder. in lege finali. ff. de constitutio. princi. Decium et Feli. in rubri. de rescript. col. ii. vbi idem Feli. adducit hoc vulgare / quod frustra precibus imploratur quod iam lege permissum est l. i. de the. lib. x. C.

¶ Hec pro hac perte negatiua videntur persuadere: contrarium tamen videtur de iure dicendum / et pro parte afifirmatiua concludendum / pro qua comprobanda premitto primo ea que glosa. et scribentes concludunt in capit. quamquam. supra de electio. hoc libro / quod de iure antiquo ad Papam spectabat electio episcopi priuatiue / cap. i. xxii. distinct. e maxime quia Papa solus episcopum creat / refert ibi Prepo.

¶ Premitto et secundo / quod papa potest sibi reseruare prousio nem quarumcunque dignitatum / etiam episcopalium. c. si ec tempore. supra de elect. hoc lib. quod elucidatur in plerisque extrauagantibus et non minus regulis cancellarie apostolice¬

¶ Premitto et vltimo quod. concessio pape continens prima sucie idem quod ius commune: debet taliter interpretari aliquid noui indulgeat. d. c. in his quod comprobat permiltas autoritates Fely. in. c. primo col. quarta / versi. priuile. gium. supra de resi¬

¶ His premissis vrgentibus poteris ad oculum videre / sa concessio Inno. siue reperiatur concessa antequam ius eliger di esset commune omnibus canonicis ecclesiarum cahodralium siue post. Si ante non est dubium quin contines priuilegium: si vero post continet gratiam: quia generali reseruatio quarumcunque dignitatum per papam facta non porriget effectum suum ad ecclesiam Bituricen. inpreiue cium canonicorum eiusdem ecclesie / quibus ex specialicor cessione competit eligendi facultas. Ista firmo per goino. in. c. vnico in verbo con suetudine de sta. mo. hoc libro pro qua vide Domi. in. c. primo. supra de consti. col. ii. ver. quo de priulegiis / et consilio. xxx. Bonifacius nonus

¶ Item priuilegium precedens non tolliturper ius quam mune sequens quod non facit mentionem de priuilegio. vnica. §. si que vero. C. de iusti. C. confirman. Que comminiter allegatur quod per nouam legem vel statutum non censentur reuocata priuilegia singularibus personis concesinon comprehensa in corpore iuris vel statutorum. Idemerit si dicamus quod reseruatio generalis pape habeat iura prinilegii et annecten. ad naturam reseruatorum in priuilegiis principis: nam priuilegium generale non tollit speciala precedens no. in. c. quamuis el. ii. hoc ti. et in. c. generi infra de egul. iuris. et in. c. veniens. supra de prescrip. Ergo per ius commune non intelligitur sublatum ecclesie Bituricen. priuil. gium: facit quia generalis derogatio quorumcunque pruilegiorum non trahitur ad priuilegia alicui specialiter concessa tex. et ibi gl. et Odo. in fi. in l. iii. de silen. lib. xii. C. nora tur in. c. cum ordinem. supra de res. cum concordan. allega. peAlex. de Imola. con. ci. col. ii. lib. primo

¶ Nec refragari posset si velles dicere quod post Inno. perin ra noua fuerit concessum ius eligendi omnibus catheditlium ecclesiarum canonicis: quia non propterea sequituu quod confusum sit priuilegium et sublatum / imo auctum et conroboratum quia prius habebant ius eligendi ex priuilegio modo habent ex speciali priuilegio et generali indula tia. Et sic sublata gratia generali (quam nonnulli ius commune appellant: minus tamen bene per ea que tradita vt dentur in glosa in capitulo ex insinuatione. supra de symo. Domi. et Archid. in capitulo fi. §. fina. ii. q. iii. Fely. in capitul. contingit numero. quarto. supra de fide instru. ) non tamen ce. setur sublata gratia specialis: ita in terminis consuluit Ad lexand. consilio vltimo col. fi. numero. xxv. volumine quarte vbi citat / quod vbicunque emanauit aliqua specialis prouisio in fauorem certarum personarum / et postea fit contrarialis acellatio priuilegiorum / quod non videtur derogatum illipriui legio: nisi illud in specie exprimatur: pro quo allegat texvalde singularem iuncta sua glos. in dicta legetertia de silentiariis libro. xii. C. et Bal. in capitulo primo. § sancimus. in titulo quo tempore miles inue. petere debeat. Idem in .l. non plures. C. de sacro. sanc. eccle. et in dicta lege vna. C. de iusti. condi. compo. et in capitulo primo numero. xvi. supra de res. et in capitulo graue. supra de offi. ordi. bene facit tex. in lage si domus. ff. de serui. vrba. predio. vbi per remotionem vnius ex seruitutibus non sequitur remotio alterius facicapitu. ex tuarum de autoritate et vsu pa. capitulo pastoram lis. supra de priuileg. et l. heres. ff. de conditio. et demonst. et D mi. in. d. consilio. xxx. in fine

¶ Comprobantur premissa / quia alias huiusmodi priuila gium Innocen. nihil operaretur / quod non est dicendum c. si papa de priuileg. hoc lib. cum aliis vulgatis.

¶ Item argu. ab his que fieri consueuerunt procedet do quia militat l. si quis donaturus. ff. de vsufruct l. ceriiuris. C. de iudic. l. tertia. ff. de spon. Angel. consilio. ccvicol. secunda reperitur quedam scriptura dixi late in capitu nemo. supra de elect. Quia in similibus priuilegiis consueniclausula apponi hec vestra volumus omino electione constitufilla enim dictio omnino reseruationes excludit / quia tantum est dicere omnino quod omni casu / et sic etiam stantibus reseruationibus / glo. in l. si cum exceptione. §. quod si homo sl. quod metus causa et in. c. ex parte primo. supra de offi. de leg. fimanrCar. in cle. prima. q. xi. et ibi quedam additio de vita et ho¬ nestate clericorum

¶ Et si papa ius alteri omnino concedat nihil sibi intellagitur reseruasse propter verbum omnino Fely. in. d. c. ex parin prin. post Io. And. in. c. si beneficia infra hoc titu. Et quod maius videtur: quia dici posset quod per hec verba volumus omnino electione constitui / quod papa voluerit electionem canonicorum / plenum ius tribuere electo et habere vim electionis et confirmationis instar prouisionis papalis que vim electionis et confirmationis habet Inno. in. c. olim de causa po. et proprie. facit quod notat Panor. in. c. cum in cunctis §. cum vero. supra de electio. vbi dicit / quod papa creat episcopos solo verbo et talis creatio dicitur prouisio que habet vim electionis et confirmationis latius dico in trac. de mandatis apo. expediendo primam signaturam videlicet pape tenet Inno. in. c. cum olim in prin. supra de causa po. et proprie. glo. ii. in c. i. supra de elec. hoc lib. Fely. in. c. eausm te col. ii. supra de res. vbi de mi. meus nu. xi. Fely. in. c. cum Bertholdus col. ii. supra de riiudic. et in. c. meminimus col. ii. versi. limita. nisi et in. c. accedens. ii. no. supra de accu. quod verum dummodo prouisi de episcopatu per papam expediuerint bullas sue prouisionis. vt determinatur in extraua. Bonifa. octa. iniuncte de elec. de qua recordantur Panor. et Imola. in. c. qualiter. supra de elec. ita concludit dominus henricus de bottis intrac. de finodo episcopi in prima parte nu. xxxv. et rauennas in compendio in ti. de res. charta mihi. cccix. colum. prima. idem in titu. de elec. charta. lxvi. colum. ii.

¶ Et quod plenum ius tribuat / suadet tenor priuilegii cum ver ba illius inferant conten. in ipsa clausula / quod sola electione electus intelligitur subrogatus in locum defuncti que subros. tio non diceretur fctam nisi talis electio vim confirmationis haberet. c. auaricie de electio. hoc lib. et. c. tramsmissam eodem in antiqu.

¶ Ex quibus clare apparet: quod canonici ecclesie Bituricen. habent priuilegiatum ius eligendi / et de tali iure sunt intelligenda concordata gallicana / et etiam forte de iure eligedi ex speciali concessione pape: licet non sit aliter ius priuilegiatum eligendi / alioquin frustra redderetur dicta ex ceptio in concordatis descripta. Quia semper dici poterit quod habent ius eligendi Archiepiscopum de iure communi

¶ Et pro comprobatione thematis nostri intro dubium. An poterimus dicere huiusmodi canonicos priuilegium eligendi amisisse / eo quia hactenus in vim pragmatice seu scicundum formam illius elegerunt / aut quia mutauerunt sttum et an etiam dicantur commisisse in romanos pontifices. vtendo constitutione concilii Basillen. que reperitur reprobata vt patet in prohemio concordatorum.

¶ Ad primum dic nullomodo priuilegio suo renunciasse: cum priuilegia et pragmatica inuicem se compatiantur: ideo electio vnius alterum non tollit / faciunt notata in l. quod in heredem. §. eligere. ff. de tribu. actio. et. l. incommodato. §. duobus. ff. commo. glos. in cle. dudum in verbo partibus de verbo. significa¬

¶ Quinimo canonici dicere poterunt se vtroque iure elegise / facit quia ordinarius delegatus potest ex vtraque potestate iudicare secundum theoricam inno. quem ( demptoAntho. de butrio) Doc. sequuntur in. c. cum ex officii. supra de proscri. Imola. in. c. nisi essent. supra isto titu¬

¶ Ad hoc enim vt perdatur priuilegium per vsum alterius oportet quod talis vsus directe contrarietur priuilegio. c. Iannes. supra de cler. coniuga. traditur per Panor. et alios in. c. cum accessissent. supra de constitu. duo quippe sunt necessaria ad hoc: vt per vsum alterius iuris tollatur priuilegium primo quod talis vsus sit incorruptibilis cum priuilegio. Secundo quod in tali vsu non cadat alia praesumptio quam renunciationis. Oa in casu presenti eligentes in vim pragmatice non fuerunt vsi beneficio contrario neque animo renunciandi ideo

¶ Et in eo quod dici posset commisisse in romanos pontifices quia commiserunt in legem scilicet viuam que dicitur papa in iure nostro contraueniendo ipsi abrogationi pragmatice. Et siindigni qui nullomodo legis auxilio sustententur. c. quia fustra. supra de vsur. vbi concor. in glo. l. auxilium. ff. de minori. Late Sozi. con. lix. col. ii. in prin. viso elegantissime vbi in pumcto hoc optimam describit distinctionem referendo hostien. et insignem doc. henricum Boic. in. d. c. quia frustra. Aut quis commsit in legem et vult gaudere beneficio eiusdem legis / ettunc non potest quia perdit. c. constitutus. supra de appella l. sanci mus. § si vero. C. de iure delib. Aut queritur nunquid per dat beneficium alterius in quam non commisit / aut in conexamateria et idem dicendum / ita intelligi. l. filio. §. i. ff. de ritunuptia. et tex. in. c. recolentes. § primo. supra de statu regul. Au. materia est distincta et separata et tunc secus: quia sicut deli¬ ctum vnius persone alii non nocet sic et commissio vnius de licti eidem persone in aliis in quibus non delinquit noce re non debet / per hec que not. in. c. quesiuit de his que fium a maiori parte capit. et in. c. cum dilectus. supra de offi. ordi. facit tex. in. c. pe. supra de re iudic. et in l. si vnus. §. ante omnia. ff de pactis.

¶ Hac tamen consideratione non obstante puto non amisisse / quia vtendo pragmatica non commiserunt canonici in legem priuile gii / sed potius in successores concedentis interque iata remanet discrepantia. Et licet ingrati superiori aliqualiter videantur: per ingratitudinem tamen ipso iure non perduntur. priuilegia: concedens tamen si velit poterit reuocare ratione ingratitudinis: ar l. fi. C. de reuoc. dona. facit l. titius puerum. ff. de obsequiis a liber. patro. prestan. ita firmat Paulus de castro in l. digna vox. C. de legi. Bal. in l. ii. in fi. C de lib. et eorum liber. ita refert et sequitur Sozi. consi. iiii. col. iii. in fi. lib. iii. Non enim constat pontifices romanos priuileg. um hoc reuocasse / nec quod ante concordata fuerit facta ab rogatio pragmati. saltem non fuit illius abrogationis publicatio in gallia facta. Ergo pretextu ignoratie ab hoc ex cusantur: ignorantia em ab ingratitudinis vitio releuagnorantem l. ex maleficiis in fine. ff. de actio. et obliga l. siignorans. ff. locati ita in specie discutit Corn. con. cii. quod exorditur licet clarum lib. iii.

¶ Item posnito quod per vsum huiusmodi fuerint priuilegiopriuati / attamen per concordata dicuntur sibi renouata. Nam Leo papa. x. cum quo fuerunt inita sciebat prelatos et connonicos ecclesie gallic ane numque voluisse parere abrogationi neque monitis Inno. et Iulii pape. ii. vt licet videre in prohemio concorda. et sic scieba commisisse in eum / et eius praedecessores: seque fructu priuilegiorum indignos reddidisse non hilominns super eorum priuilegiis disposuit / quod fit vt in sa priuilegia confirmasse censeatur et renouasse. c. ex orede priuileg. clemen. attendentes de sta. mo. firmat Panor. in c. veniens: nu. vii. supra de filiis presby. col. ii.

¶ Quo ad tangit punctum an per status mutationem expirauerit priuilegium: dubium hoc patitur affirmatiuam et negatiuam. Pro affirmatiua autem sic priuilegium concessum ratio professionis vel officii / eatenus durat quatenus durat officium l. maximarum et ibi Bar. de excu. munerum. libro. x. C. et l. sub pretextu vbi etiam Bar. C. de sacrosanct. eccle. et in l. semper de iure immunita. ff. et l. scriniarios vbi scriben. C. de testa. milita. late Felynus in. c. clerici nu. iii C. de iudi. Bald. in l. instar / col. secunda libro. x. C. de iuret. sci vbi dicit quod mutatione persone mutatur nomen rei. ff. de colla. bo l. prima. §. si is qui. ff. de acquir. hered l. Paulus. § primo et. ff. ad leg. Iul. pecu. sacrilegii. § fundamenti / hoc satis comprobamus in. c. vno de cler. coniuga.

¶ Quia in proposito priuilegium hoc fuit concessum ratione professionis vt licet videre in prefatione solita / dum dicit canonicam vitam professis eorumque successoribus in eadem religione victuris. Ex hoc enim quod priuilegium dirigitur canonicis profitentibus regulam beati Augustini / colligitur intentio concedentis quod voluit priuilegium concedere solum. canonicis regularibus vt in simili casu consuluit Alexan. consilio. lxxxvi. col. prima libro primo in causa datiorum proquo Roma. con. cccxxxviii. nu. iii. vbi dicit quod praefationes prostant euidentem intellectum dispositioni in qua premittun tur dicit tex. in l. prima. ff. de origi. iuris l. fi. ff. de hered. in sti. et. ff. de verbo. obliga l. Titia. §. idem respondit. c. inter dilectos. §. ceterum vbi glo. in verbo petitionis. supra de fide instru. dico in rubri. de reg. iur.

¶ Preterea inuant verba in priuilegio ipso descripta / dum. dicitur vobis vestrisque successoribus in canonice vite obseruatione mansuris: quia papa videtur restringere priuilegium ad successores regulares: ergo cessante religione expirauit priuilegium intuitu religionis concessum. Prohoc videtur tex. apertus in capitulo Abbate sancti Siluani. supra de verbo. signific. et in. c. ex parte / et in. c. licet vbi scraben. supra de deci. et. c. ita nos. §. fi. xxv. q. ii

¶ Moueor insuper finita causa priuilegii finitur et priuilegium l. titia. §. vsuras de lega. ii. l. cura. §. deficientium. ff. de muner. et hono. c. generaliter. xvi. q. i. traditur per Ro ma. con. cccciiii. col. prima in casu proposite Sozinus consi. cl. col. ix. allegat l. cum ex oratione ad finem. ff. de excu. tum to. ad idem l. a filia § alumne. ff. ad Trebel. causa autem priuilegii vt dixi videtur regularis professio / quam regulam canonici presentes minime profitentur: ideo eis compete. re priuilegium non conuenit viro dicere

¶ Moueor et tertio / quia vt pretactum est mutatione persone mutatur et priuilegium l. Paulus respondet alias ex¬ orditur per procuratorem vbi lax ludo Roma. et alli. ffde acquir. heredi. Ad idem tex. in l. cum patronus de leg ii. quam ad hoc ponderauit Sozli. consi. cliii. col. v. lib. ii. quod sumit exordium pulchra et subtilis / maxime quando persona fuit causa immediata priuilegii: tunc semper cum persona extinguitur priuilegium. Regula in omnibus. ff. de regul. iur. vbi Decius hinc. Sozinus consi. cxvi. col. vi. non potest negari quod beneficium. statuti augentis legitimam filio rum / non tramsmittatur ad heredes hereditate patris non adta: quia filiorum contemplatione editum fuit statutum. Sic in rposito cum priuilegium hoc fuerit concessum canonicis regularibus debet cessare facta translatione regularitatis in secularitatem. Sozi. consi. cclx. col. viii. in causa Namneten. castorie: quod quando vna res transit de persona priuilegiata in personam non priuilegiatam non transit cum priuilegio per dictam legem. Paulus

¶ Et licet predicta videantur multum vrgere: his tamen no obstantibus in contrarium videtur de iure dicendum. Prima adduco ea que notantur in. §. affinitatis vbi Ang. insti. de nup. et in l. si ventri. §. in bonis vbi Bar. ff. de priuileg. credito. quod quando aliquid conceditur ex duplici causa finali / cesante vna remanet reliqua allegat idem Bar. l. liberorum. §. primo. ff. de his qui notantur infa. et que idem scribiein l. ita stipulatus. ff. de verbo. oblig. quod reperies. nu. xv. facit glo. in l. si eius ad exhibendum. ff. de excep. re. iudic. reputata singularis secundum Paul. ibi ad hoc quod si non constaex qua causa fuit facta absolutio / presumitur fctam ex illacausa ex qua debebat fieri et que colligitur ex actlis proquo glo. not. in l. et qui duas. ff. de serui. vrba. predio. Oui in proposito papa non ex causa tantum quia canonici erant regula. res motus videtur ad huiusmodi priuilegium concedendum sed etiam propter vtilitatem ecclesie / et hoc principaliter vt vt dere licet in prefationibus priuilegiorum similium dum dicitur vt ecclesiastica vtilitas apostolice sedis fauore vires cap. at et accrescat / que causa potentior dicitur et principalis praesumitur: quod verum dicere non est hesitandum / cum iura conmunia hoc disponant. Quod etiam comprobatur per ea que in simili voluit Cald. in ti. de preuileg. con. viii. vbi citat concecessum est priuilegium nouiter electo ad ecclesiam nouiter erectam in cathedralem / vt possit hominibus terre concedere in emphiteosim et permutare iura et bona ecclesie. Queritur an priuilegium hoc dicatur reale: ita vt successoret in episcopatu possint illam concessionem facere / et dicitur quod sic. Quia verba sunt intelligenda secundum materiam subiectam. c. sedes. supra de res. c. causam que de priuileg. Panor. in c. ex hibita no. ii. supra de iudi. concordantes vide per Decium in l. quotiens. ff. de regn. iur. Ang. consi. cccxii. col. iii. alle l. sivno. ff. loca. et ff de damno infec. damni infecti Cal. consi. i. col. ii. de priui. quod secundum subiectam materiam de qua est sermodebet fieri interpretatio. d. c. sedes. Io. mo. in. c. si ciuitas infra de senten. excommunica. Petrus de Ancha. consi. ccxcvii. numen viii. efficacibu Decius in l. quotiens: idem sermo. ff de regu. iur. hinc Barba. in cle. auditor. col. x. de res. quod verba. relata ad personam debent intelligi secundum conditionem illius l. ex militari. ff. de testa. mili l. prima. §. equitii. ff. de vsu et hab. Et super permutatione facienda data fuit potestas que de sui natura sapit realitatem in se. ff. de rerum. permuta l. i. et. c. nulli de reb. eccle. non alie. Ergo nec istocasu expressio propii nominis facit concessionem personalem vt licet videri in legatis. ff. de annuis lega l. annua. §. primo secundum veram lecturam facit. c. requisisti. supra de testa. idem in donatione. c. cum venissent. supra de inst¬

¶ Item ex hoc priuilegio papa voluit prouidere illi non ecclesie: sed ecclesia numquam moritur. xii. quest. ii. c. libertiel. ii. ibi quia nunquam moritur eorum patrona ad idem. c. sigratiose. supra de res. hoc lib

¶ Et quod in puncto hoc causa premissa dicatur finalis suue presumatur patet / quia futura respicit: vt in aute. de non alie. in prin. col. prima ad idem l. i. § sexum. ff. de postul. traditur per Bar. in extrauagam. ad reprimendum in ver. ne eorum est magis vniuersalis et perpetua quam ratio religio nis: notat Baldus in leg. generaliter: colum. ii. C. de epi. et clericis.

¶ Et licet canonici dicerentur regulares: quia tamen ecclesie vtilitas permanet in canonicis secularibus / permanebit ideo et priuilegium d. c. requisisti: de testa. c. dilecti. supra de foro compet. et d. l. si ventri. §. in bonis. ff. de priui. credi. ita in simili firmat Petr. Abbas de podio in consi. freder. Pquod intipit super eo quod queritur / vbi inter alia cium tat quod etiam si nomen proprium esset expressum in priuilegio in dicaretur intuitu ecclsie fore concessum / etiam si non esset conto¬ tiosum rescriptum allegat pro hoc glo. in. c. dilectitesucompe. in verbo contra: quam ibi sequantur Panor. Fely. Imoet communiter doc. de quo per eundem Panor. et communiter scriben. in c quoniam abbas. supra de offi. deleg. Quod autem vtilita ecclesie maneat et in canonicis perseueret secularibus et longe maior quam in canonicis regularibus patet reciintuenti: quia huiusmodi mutatio siue regularis statu in secularem translatio auctoritate apostolica fieri consueuit vt ex infrascriptis formis apparebit et etiam licuvidere a quinquaginta annis vitra in Auinionem. ecliaspontificatus Seti. iiii. tempore. Necnon in ecclsia Iiber tempore Bonifa. ix. vt infra describo / quod sit vt ecciesit consulatur / vt etiam licet videre in descriptione forme tmalationis ibi cum per canonicos seculares iura ecclesie melius tueri et defendi possint.

¶ Pro hac parte moueor his mediis quia huiusmodi iui. gium fuit cocessum canonicis tunc regularibus / et sic quia canonici: et quia etiam regulares. Cum itaque remamserint canonici permanebit et priuilegium cum sufficiat reliquias supest priuilegii l. fi. ff. de decur. ibi non esse torquendum in memriam prioris dignitatis no. Io. an. post Oin. in. c. decet. v. regu. iur infra. Iason in l. sciendum § si fundum. nu. viii. ff. qui tisda. cogan. per. l. iii. ff. rerm admo. Sozi. con. 26 col. v. in causa Nanneten. castorie / quod quando aliquis priuatus aliquo u re nihilominus reseruantur alique reliquie illius iuris quibus non priuatur: tunc ille reliquie gaudent priuilegiis illius iuris quatenus priuilegia respiciunt illas reliquiar Uidemus quippe quod si miles damnatur / ita quod si paganus et set / priua retur potestate testandi: tunc censetur reseruar. vt testari possit ex priuilegio militis ita loquitur l. si quia filio. §. irritum. ff. de iniusto et irri. testa. vbi ita declaram Doc. et Imol. in l. ex militari. ff. de testa. milita¬

¶ Pro praemissis vide ea que signat Car. in cle. pastoralis denique. q. vii. de re iudica. post Antho. de butrio. et Imalic. quae in ecclesiarum. supra de constitu. quod lbet vassallus positsuito domino renunciare feudo / et non teneatur ei seruire: tum non debet offendere ob mamoriam pristini dominii. Pro hoc. c. de vasal. qui contra const. lota. vbi glo. fi. col. x. in vsib. fendo. fa. in arg. l. seruos et ibi glo. colligens concor. C. de quesio. vbi qui semel fuit seruus alicuius non torquetur in caput eiud in memoriam praecedentis dominii: quod dictum confirmari potest quia videmus in simili quod memoria et reliquie pristine qua litatis etiam abolite multum operantur: hinc glo. no. in capitulo si qui episcopi. xcii. di. quod si clericus fuit promotu. ad episcopatum / et sine culpa forte ob insolentiam populnon potuit episcopatum consequi renunciauit promotionum non potest deponi ab alio quam a papa in memoriam istinepromotionis: quibus congruit dictum specul. inti. de legto. §. finitur in fine / quod ei qui semel fuit legatus semperreurentia debetur in memoriam pristine dignitatis

¶ Item qui prouincie gubernaculis comes primi ordinium esse meruit vicarie dignitatis post depositam administrationem priuilegio frui oportet lest prima de comi. qui prouim reg. libro. xii. C.

¶ Item qui deposuit officium aduocationis est in dignium te et appellatur clarissimus / vnde torqueri non potest et dibet in eo obseruari l. ad egregias. ff. de iureiur. Istud vo. luit Bar. in l. prima. C. de aduoc. diuer. iudic. pro hoc vide que notat Bonus de curtili in trac. de nobili. in quinta parte nu. ix. allegat in argu. l. insula in fine. ff. de acquir. rerut domi. vbi appellatur illa insula que iam fuit / quantumcut que non sit de presenti¬

¶ Et qui semel fuit abbas deposito officio sine culpa / vt licet videre in congregatione casalisbenedictior. upra B. vbi triennales dicuntur abbates subsistere / obtinet primumis cum in choro et conuentu post abbatem in memoriam prisine dignitatis secundum Ioan. de lignia. in cle. ne inaaro d sta. mo. quem ibi sequitur Ioan. de Imola. col. xiiii. nu. xlvi. in fine per legem primam. ff. de albo. scriben. Comprobat contemporaneus noster do. Chassaneus in cathologo. iiii. prlte consideratione. xxxiiii.

¶ In proposito Ioannis And. in. c. consulil. supra de regula. d ca finem ait quod nouitius exiens de religione in qua assum prsit habitum / licet possit vestibus vti secularibus: non tamen debet vti lasciuiis in memoriam pristine religionis per d. l. seruos: facit quod notat Bald. in le. data opera. C. quiaccu. non po. quod mitius punitur ille qui fuit notarius / et modo depositus conficit instrumenta / quam ille qui nunquam fuituo tarius in memoriam pristini officii et propter primordiam veritatis / adde Hypo. de mar. singul. cvii. vbi dicit post 8 in capitulo accedens l. di. quod clericus degradatus non de¬ debet percuti et eum percutiens incidit in canonem. Idem voluii. glo. in l. dictum. lxxxi. di. idem hipolytus singu. clxxx. quod si statuto caueatur quod prior vel antianus puniatur in duplum / modo aliquis fuit prior vel antianus sed de proximo est remotus ab officio vtrum hoc casu si aliquis eum percutiat cadat in penam dupli et decidit quod sic post Alber. in. ii. parte sta. q. xx. allegat l. ordo. ff. de publi. iudi. et l. ordine. ff. ad municipalivide Sozi. d. con. cclx. col. ix. vbi dicit quod filius emancipatus habet reliquias seruitutis praecedentis / et ideo eius preteritio non habetur pro exheredatione: ita testantur Imola et modernt in l. in suis. ff. de lib. et posthu. idem Sozi. vbi. supra colum. iiii. vbi exponit illud quod res de facili ad suam reuertitur naturam / vdicquando res non est extincta sed mutata sunt accidentia / seumutata est natura: vt ptlum ex uo. in l. si vnus. § pactus. ff. de pac. Et pristina natura debet retineri prius quam de nouo acdri ar. l. patre furioso. ff. de his qui sunt sui: vel alie. iur.

¶ Item in proposito Bald. in l. nec quicquam. §. proficisci in. vii. quod principali. ff. de offi. procon. et leg. citat quod potestas qui est in syndicatum ita debet honorari sicut si esset in officio / referet sequitur Iason in l. i. C. vt omnes iudi. tam ciuiles quam cri¬

¶ Moueor et secundo mutatio status in melius auget ius antiquum non autem aufert l. pe. ff. de sena. vbi per illum iex. Bar. dicit quod si pedona que vadit recte efficitur dona / cum promitto tibi dare scacommatum cum pedona / et do cum dona anvidear dare cum pedona et ibi est casus quod sic. Ad idem l. falsa demonstratio. § sed si cui. ff. de conditio. et demo. vbi dicitur. quod augmentum dignitatis non extinguit legatum: vbi idem Bar. dicit facere ad questionem praedictam facit glo. in. c. ex parte. G. in verbo Andegauen. in fine quam ibi insequuntur Panor. et Fely. post alios. supra de foro compet.

¶ Canonici autem seculares dicuntur digniores praeferunturque canonici regularibus. c. alia et. c. legi epistolam. xvi. q. i glo. fi. in. c. qualiter. el. ii. supra de accu. late Fely. in rub. supra de maior. et obedi. col. iii. versi. clericus secularis post Io. and. in. c. delictum infra. de regul. iur. in mercuriali. col. iii. Status etgo dignior non mutabit priuilegi a concessa canonicis regula ribus firmat Do. con. cxxv. in fi. vbi dicit quod ecclesia parrochialis erecta in cathedralem non perdit priuilegia alias parrochie concessa / sed ea retinet quia dignitas superueniens non tollit obligationem / vel iura inducentia vinculum in maiori. statu. c. cum te. supra de res. Oldra. in simili con. cclxvii. quod nul. la iuris ratio seu equitatis benignitas patitur: vt quae pro hoc nore et salubri vtilitate alicuius introducta sunt ad interpretationis duriciam producantur. ff. de leg. l. nulla et l. quod fauore vulgata. Et maxime quando accidens et origo se compati posunt vt in puncto hoc.

¶ Tertio moueor canonici regulares eligunt episcopum / non quia sunt monachi: sed canonici quia si tanquam monachi eligerent electus non diceretur episcopus sed abbas / quod confirmo per ea que voluit Panor. in. c. causam que: nu. viii. supra de iudi.

¶ Ex quo infero quod priuilegium eligendi episcopum intelligitur concessum canonicis: vt canonicis non vt monachis. Sed qualitas canonicatus non fuit mutata / ergo nec debet mutaripriuilegium. Et posito quod priuilegium ab initio fuerit concessum canonicis regularibus: quia tamen canonici seculares fuerunt subrogati in ius et locum canonicorum regularium / merito in priuilegiis subrogati intelliguntur: quod probo per ea quadicuntur in. §. fuerint insti. de actio. vbi actio ex stipulatu sufnatura stricti iuris subrogata in locum rei vxorie etiam in preuilegiis subrogata videtur / et propter ea habet priuilegia actio nis bone fidei et tacite hypotece: vt ibi dicitur ad idem tex. in cle. prima de sup. negli. praela. vbi episcopus in locum monachorum subrogatus ad eligendum priorem intelligitur subrogatus eisdemmodo et forma quibus monachi eligere debebant / quod proba multis aliis modis Fely. in. c. cum accessissent. nu. xviii. supra de consti. Ita in proposito dicimus quod canonici seculares subrogati in locum regularium idem ius eligendi habent: facit l. si eum. § qui iniuriarum. ff. si quis cautio. c. ecclesia vt lite pendem. quod subrogatus sapit naturam eorum in quorum loco subrogantur / maxime quando ad eundem finem fit subrogatio testatur Do. et proceptor meus in trac. de peste charta mihi. cxi. ver. discussi. postBar. in l. si pater. col. vi. ff. de inof. testa. et Iaso. in l. quod in rerum. §. si nauem de leg. primo.

¶ Item subrogatio si fiat a lege: res ipsa subrogata sanit eandem naturam l. res in dotem et l. res estimata et l. ita constante. ff. de iure dot. dicit Henr. boic. in. d. c. ecclia: vt lite peden. et sic fit cum priuilegiis facta autem ab homine non nisi agatur de fauore et vtilitate ecclesie ita citat Sozi. con. xciii. in fine lib. iii. hic autem non solum adest fauor et vtilitas acclesie vt iamque deductum est / quodque nihil vtilius est quam habere pastorem qua vultum pecoris agnoscat / quod de facilinon potest nisi eligatur ab¬ ouibus que eundem nouerint in fractione panis: sed etiam adest subrogatio facta a lege ld est papa qui lex viua dicitr in terris auten. de consul. §. fi. col. v. et l. i. §. cum vrbem. ff. de offi. prefec. vrb. not. in l. et quia. ff. de iurisdi. omnium iudic.

¶ Comprobo praetterea intentum nostrum per ea que deducuntur per Io and. et alios in c. i. de religio. domi. vbi dicunt / quod lis qui donauit religiosis certa praedia sub conditione quod reditem. ad eum si contingeret eos mutare habitum vel a loco recedere / quod talis no habet ius repetendi donationem si mutatus fuit habitus de licentia pape: quia habitus mutatus de lcentia pape censetur subrogatus loco alterius.

¶ Item canonici sunt in quasi possessione eligendi vigore huiusmodi priuilegii vt videre licet et patere ex quampiurimis electionibus etiam antiquissimis. Et sic debent in suaquasi possessione conseruari. c. cum persone. infra de priuileg. saltem donec per papam fuerit declaratum. c. cum venissent. supra de iudi. ita in simili consuluit Car. con. lii. dominus Grego. papa. xi. col. ii. in fine.

¶ Nec potest refragari si dicatur non constare quod electiones fuerunt facte in vim priuilegii: quia respondeo per theoricam quam non obliuiscaris praecor quod si in confirmatione facta per principem concurrerent actus validi et inualide quod tunc in dubio confirmatio refertur ad actum validum: et sic pot us confirmat validum quam inualidum: refert Io. and. in. c. dudi. col. fi ibi nullatenus confirmatur. supra de decimis pro quo vide hipol. de marcil. nota. cxcvi. Pro hoc etiam habes theorica aliam vulgatam / quod semper est attendenda interpretatio quae validat actum et non que inualidat vt per Decium in. c. quoniam abbas colv. supra de offi. de leg. facit tex. in l. papinianus. §. sed impuberis ff. de in of. testa. et l. quotiens. ff. de reb. dub. Bar. in l. sivni §. fi. ff de pac. Item Bar. in l. si seruus communis ita stipula. col. sx. ver. quero quando. ff. de stipul. seruo. Alex. in l. quod dicitur colxviii. et Imol. col. vii. ff. de verb. obliga. allegant Inno. in. c. in praesentia. supra de renuncia. vbi sententia lata ex duplici causa vna vera et altera falsa: sententia substinetur ex vera vt potivaleat quam pereat. Bar. in i. consti. C. col. fi. Bal. in. d. consti. §. de quibus ideo dic in proposito quod in dubio est praesumendum canonicos elegisse in vim tituli praecedentis habiti a summopontifice / nisi contrarium probetur l. quedam mulier: et ibi Bar. post glo. ff. de rei vend. firmat idem Bar. in l. ii. C. de acquiposs. Et per hec satis sit comprobata pars hec tamque verior et probabilior et que clarior remanebit non obstantibus pro parte altera supra deductis.

¶ Primo non suffragatur quod cessante professione debeat cessare priuilegium: quia talis ratio procederet si priuilemgium fuisset concessum ratione sollus professionis: sed istud appar et etiam concessum ratione vtilitatis ecclesie / quod firmo per ca que notantur in l. prima de collec. et immuni. libro. xi. C. vbi si priuilegium indulgeatur non solum respectum priuilegiatorum profitentium aliquam artem: sed etiam fauore vniuersitatis vel collegii permanet priuilegium etiam quod priuilegiati desinant exercere illam artem: idem dicas de secunda ratione quod finita causa priuilegii et c.

¶ Non obstat etiam tertia ratio quod mutatione personeextinguatur priuilegium: quia sola persona fuit immediata causa priuilegii ita dicit Dy. in regula priuilegium coltertia vbi peroptime in puncto hoc distinguit / sed persone regularium canonicorum non fuerunt immediata causa priuilegii / ergo etc. imo vtilitas ecclesie cui ius fuit acquisitum et per huiusmodi status mutationem non est dicendum nec per sanum cerebrum excogitandum quod fuerit extinctum / facit etiam quod notat Domi. post Io. And. in. c. quamuis. supra hoc titu. vbi dicunt quod quando aliqua ecclesia que tempore impetrationis non erat cathedralis / postea efficitur cathedralis: quod ista mutatio non nocet iuri quesito ad rem in illa ecclesia ante mutationem status: refert de Selua in tertia parte quest. xi. versiculo. v. limitatur in tractatum beneficio¬

¶ Item regula quod mutatione persone expiret priuilegium procedit in priuilegio stricto quod iuri communi contraria tur: secus in priuilegio largo modo / quod magis acceditbeneficio secundum Bar. in l. si pater. ff. de seru. lega. et latius per Decium in l. in omnibus causis. ff. de reg. iur.

¶ Item istud priuilegium solum preiudicat concedentibus ergo late debet interpretari l. fi. ff. de consti. prin. vbi diffuse scriben. et in. c. dilecti. supra de dona.

¶ Et per hec habes punctum clare discussum: et que perlurium subtilitates deducta fuere: iurium etiam subtilitati bus sublata sunt / prout in simili citat Sozinus consilio cclx. col. septima.

¶ Et quia supra deduximus in Gallia de dignitatibus alitem nunc prouideri quam dictatum sit a iuris communis et conci¬ lii Basilien. dispositione vidlicet per nominationem. christianissimiFrancorum Regis et subsequentem pape prouisionem: ideo dehac vt plene instruaris sequentem formam hic describere cum raui que ad plura alia animum lectoris informabit.

¶ Camena. episcpus sernus semior dei dilecto flio Fracisco de nilhaio abbati monasterii sancti Petri de vertolio ordinis sancti Augustini Burdegallen. dioca sis salutem et apostolicam benedictionem summi dispositione rectoris et c. feliciter gubernare.

¶ Cum itaque sicut accepimus monasterium sancti Petri de vertolio. or. S Aug. burdegallen. diocesis / quod quomodam Petr. palleti clericus ex concessione et dispensatione apostolica in conmendam dum viueret obtinebat / comenda huiusmodi per obitudicti Petri qui extra romanam curiam diem clausit extremiu. cessante adhuc eo quo ante commendam eundem vacabat modo vacauerit et vacet ad praesens / nos dicto monasterio non longe vacationis exponatur incommodis / de persona secundum cor nostrum vtili et idonea per quam circumspecte reg et salubriter gubernari prouidere cupietes: ac speran. quod tu uod praesbyter es et vt asseris alias professionem per canonicos ecclesie tholosanen. tunc or. Sa. Aug. huiusmodi nunc vero ad sucularitatem reducte emitti solitam expresse emisisti / et habitiregularem per eosdem canonicos gestari solitum / quem postque eo clesia prerata ad secularitatem apostolica autoritate reducta prout iuxta priuilegium et indultum in literis reductionis huius modi continetur poteras dimiseras. A duobus citra mensibus in quodam monaster io vel alie regulari loco dicti ordinis professione per te de nouo emissa reassumpsisti / ac canonicatum et prebendam ecclesie Tholosanen. praefate necnon que inibi dignitas non tamen post pontificalem maior existit Archidiacontum de chassebessio limbonen. diocesis in. d. ecclesia intituli. ac qui conuentualis non est et a monasterio de tortoiraco ordiS. B. Petragoricem. diocesis dependet praepsipiosituram. u. Thome de epidolio. or. S. B. in commendam ex concessione apostolicaobtines / apud nos de religionis zelo / vite munditia / honesta te morum spiritualium prouiden. et temporalium circumspectione / aliisa que probitatis et virtutum meritis multipliciter comendatus eardem monasterio poteris esse plurimum vtilis et fructuosus teque a quibusuis excommunicationis etc. Necnon verum et vltimum dicti monasterii de vertolio vacationis modum. Etiam si ex illo quae uis generalis reseruatio etiam in corpore iuris clausa resultet praesentibus pro expressis habentes.

¶ De persona tua quam charissimus in christo filius noster Fraciscus Francorum Rex christianissimus ad hoc nobis iuxta pruilegia ac indulta illi per nos et sedem apostolicam / concesse nominauit eidem monasterio de vertolio / cuius fructus redditus et pronentus ad centum et quinque florenos in libris conmere apostolice taxati reperiuntur / quouifmodo et ex cuiucumque per sona etc. vel generaliter partineat: et consistorialiter fieri debeat ac super regimine et administratione praedictis intenaliquos lis seu illorum possessorio molestia cuius statum et c. dummodo et c. prouisum no existat apostolica auctoritate prouidemus. teque illi praeficimus in abbatem curam regimen et administratio nem ipsius monasterii in spiritualibus et temporalibus plenrie committendo / quocircae

¶ Et quo ad huiusmodi nominationem regis: facit tex. in. c. cum longe et. c. lectis. lxiii. di. vbi prepo. et Domi. post Archi. dicunt colligi quod reges dicuntur patroni ecclesiarumcathedra. lium / merito praesentat. Pro quo Bal. in. c. quanto in fi supra de iudi. vbi dicit quod hoc facit pro ducibus Alemanie. Dic verum dici patronos praesumptiue no vere quod late examinat maleretus in trac. de elec. charta. xix. versi. iii. limita quem videas rogo

¶ Etiam ad vnum attende: quod in proposito citat Do. Hen. de bottis in trac. de syno. epi. in i. parte. nu. 36. quod nominati ad episcopatum per regem Francie primo modo non possunt ante prouisionem faciendam per papum congregare et celebrare sunodum: quia nominatio hec non solennis ius non tribuit Decius in rub. de po. prela. in fine. infra. eodem

¶ Superest vt formam reductionis regularitatis / in secularitatem inseramus.

¶ Bonifaciu episcopus sernus seruorm deiad perpetuam rememoriam ingens et assidua nostri meditatio cordis hoc inter cetera continet vt loca ecclesiastic. et maxime quae cathedralis titulo dignitatis insignita noscum tur prosperitatis statu refloreat ad diuini exultationem nominis et dthodoxe fidei fulcimentum et c.¬

¶ Ad laudem igitur et gloriam omnipotentis dei et exaltationem catholice fidei et diuini cultus augmentum / et praedicte Albien. eccle. statum prospex honorificum et tranquillum. Ad supplicationem dictorum episcopi praepositiositi et capituli / et fratrum nostrorum consilio et assensu et apostolice plenitudins potestatis eandem Albien. ecclesiam que vt praedicitur sub regula et rit ne sancti Aug. instituta hactenus regularis absoluenab omni nexu regule et ordinis predictorum in ecclesiam sequrem erigimus et etiam immutamus: decernentes vt ecduisia ipsa sit de cetero et habeatur perpetuo secularis auctaritate apostolica et eiusdem potestatis plenitudinestam endo / et sint de cetero et esse debeant in eadem Albien. ec clesia triginta et vna prebende / ac totidem canonie qum cum vna etcum canonicatu erit episcopi quomodo est vt enqui fuerint in prpetuum episcopi Abien. Et relique tnanta erunt pro triginia canonicis etc. ( Sequitur in fine ba. autem omnia et singula ordinata per nos vt premittitur et sfam ta perpetuo valitura precipimus et iuiobiliter obseruanda.

¶ Non obstantibus quibuscunque ipsius ecclesie Abien. ca. trariis consuetudinibus ordinationibus vel statutis / iuraneito confirmatione apostolica vel quacunque firmitare ali vallatis seu quibuscunque sedis apostolice vel legt rum ipsius ecclesie aut alterius cuiuscunque indulgentit priuilegiis dispen. concessionibus gratiis et lteria et dem vel quibusuis personis locis vel ordinibus sub quacum que verborum forma et expressione concessis / per que effectus piesentium infringi vel impediri possit quomodolibet veldifi ferri / et de quibus eorumque totis tenoribus ac de verbo ad vibum in huiusmodi nostris literis habenda sit mentio spedia lis nulli ergo hominum et eo

¶ Et per hec habes aliqualiter determinatum vt conenist textui nostro modum prouidendi regularibus et de regulari. bus que sufficiant quia alia videbis et longe ampliia in tucta. nostro de mandatis apostolis. Probus.

PEr vicarium. Ude domi. in conlxxxvi. col. prima in causa tranicctensis. Probus

¶ Annexa. Alex. con. cxl. nu. vi. circa primum. vol. v. et con. lxx. in causa vol. iii. tractat materiam vninis cui adde lapum allega. xxxvi. vtrum absque vbi comprobat quod ratione annexi quis de iure conmuni potest habere plures ecclesias curatas / vt pote si habeat plura hospitalia que dicuntur simplicia beneficia: et sic de generali consuetudine obtinenda / prout firmat idem lapus ibi quequidem hospitalia seu quodlibet eorum habet curatam annexam / et sic dicit. seruari in practica. Ideo in proposito dic nos hic habere casum in quo de iure communi quis dispensatione non obtenta / plura curata / seu alias inuicem incompatibilia obtinere potest: quod firmant moderni post Inno. et hostien. in. c. extirpande. §. qui vero. supra eo. refer hic glo. quam sequuntur scribentes: quod verum (dicit glost. hic in verbo Annexe quando huiusmodi ecclesie annexdeferuitur per vicarium perpetuum per. d. §. qui. vero: alias secus si vtrique deseruiretur ecclesie / per seipsum velv. carium temporalem.

¶ Premissorum occasione sumpta / oritur dubium. Pone egPhilippus Probus mecum ad tria incompatibilia be neficia secularia et curata a romano pontifice obtinui dispensari / etiam cum duobus ex eis / seu sine illis ad vnum regula. re cum cura vel sine cura in commendam quoad viuerem itquod de fructibus et c. prout illud in titulum pro tempore obtinentes disponunt / possem disponere et alias in forma soli. ta / adiecta tamen clausula solita et alias per Alex. vi. stabilitata / videlicet dummodo inter illa tria non forent plusquam duo parrochiales ecclesie / vel earum perpetue vicarie.

¶ Modo hesitando queritur an vigore huiusmodi dispensationis possim obtinere duas parrochialegecclesias / seuearum vicarias perpetuas: et prioratum regularem parrochialem ecclesiam annexam habentem / cui tamen annexe pevicarium deseruitur perpetuum. In hoc dubio adsunt pro vtra que parte fundamenta vrgentia: que in presentiarum facili me adducere possem. Attamen quia quemadmodum potate res gaudent bonitate falerni: sic gaudent breuitate moderni l. fi. §. in refutatoris. C. de appella. glo. in l. prima. ff. de eo quod met. causa: quia dies hominis breues sunt / et hoc mo breui viuit tempore Iob. c. xiii. et. xiiii. iuxta gallieni dictum. Uita breuis ars vero longa / experimentum fallax. iudicium difficile.

¶ Ideo partem affirmatiuam tanquam veriorem in praesentiarum comprobo solide tantum. Primo presuppono certum esse in iure nostro pontificio / nullum prout nec quempiam obrinericanonice posse ecclesiam parrochialem / nisi. xxv. annum attigisse dicatur. c. cum in cunctis. §. inferiora. supra de elec. tex. in. c. licet canon eo. hoc lib. nisi medio dispensationis romani pontificis occurrente / probat ibi glo. quam scribentes fatentur veritate fulciri. Quia episcopis et ceteris inferioribus quibuscumque prohibitum est glo. in cle. vna in verb. etate de offi. vica. et in. d. c. licet canon in verbo carere vbi Domi. quia esset dispensare contra concilium / quod ipsis non quadrat per iura nostra glo. Panor. et communiter scriben. in. c. cum dilecti. supra de elec. et in. c. nihil. ec. titu. et in. c. vnico. supra de etaet qualita. glo. et doc. in. c. quod tramlatione et. supra de offi. legovbi dixit Baldus. quod huiusmodi magne dispensationes sunt meri imperit

¶ Episcopus tamen dispensat cum eo qui. xx. an. egit: vt ob. tinere possit dignitatem sine cura / licet illi sit annexa ecclesia parrochialis vel ecclesia curata: tenet Francus in. d. c. vno de etate et qualita. versi. secundo aduerte pro quo dictum Lapi hic in contingentia facti quod per tex. nostrum et d. c. vnicum consuluit episcopum dispensare posse cum eo quia peregit. xx. annum vt obtineat Archidiaconatum cui sunt annexe due parrochiales ecclesie et non imminebat animirum cura: cum ipse Archidiaconus non haberet ex consutudine potestatem excommunicandi / interdicendi / et visit di: sed clericos ordinandos solum examinandi / et idoneos repertos episcopo presentandi: quod comprobatur per eaque no. in extrauagan. execrabilis in. §. fina. ibi curam habere censuimus qui parrochias habent in quibus est cur. animarum annexa / non per vicarios perpetuos / sed per rectores aut ministros beneficiorum ipsorum vel illorum tenporales vicarios et c. quod hic Petrus de Ancha. Domi. et Franc. sequuntur dicentes huic non refragari glo. in dicto verbo annexe que vult quod possit. excommunicare vicarium. et sic habet iurisditionem spiritualem / et per consequens cumratus dicitur. d. c. dudum de elec.

¶ Ratio quia huiusmodi potestatem non habet principaliter respectu tituli principalis et ex iure suo originali: sed per quandam consequentiam ratione illius annexionis / cum de propria archidiaconatus natura istud ius illi non competebat. Et sic non conunderamus ea que compatunt ex accidenti sed ex principali vt dicatur beneficium curatum. facit l. ex pupillari. ff. de vulgari et pupilla. et. ca. vnicum de consecra. eccle. vel altaris.

¶ Hinc dicit Marti. lauden. in trac. de digni. versi. xliiii. §. vbicunque dignitas non venit ex origine sed ex accidentis non extenditur vltra quam ad nepotes: facit dictum Caconsilio. cxxiii. super premmisso themate. in prin. vbi dicit quod in feudis causa originalis debet inspici / allegat. l. in venditionibus in fine. ff. de contrah. emp. et de impo. lucra. de scri l. prima in fine

¶ Et sic ex premissis resultare videtur intentum liquidum quod prioratus iste licet premisso modo cura immineat animarum poterit per me vigore quo supra obtineri canonice / quia vt clarius patefiat adduco tex. in cle. ne iuagro. §. ceterum. de statu monacho. ibi alii verocura animarum habentes. et si cura ipsa per seculares habeat presbyteros exerceri¬ cuiquam nisi. xx. annum peregerit conferri nequeant aut committi / vbi Petrus Guiler. et Car. dicunt quod nec sunt ecclesie curate vt censeantur beneficia duplicia: sed potius simplicia inquantum concernunt huiusmodi priores. Alias opor teret quod constiruti forent in. xxv. an. quod non reperitur in iure secundum Car. ibi in prima. q. in fine.

¶ Adduco secundo: quia papa in ipsa dispensatione loquitur de tribus curatis beneficiis dummodo non sint plusque duo parrochiales / et non loquitur de membris beneficiorum Sed per annexionem ecclesia illa parrochialis facta est quasi membrum prioratus cui annexa est: dicit Panor. in d. §. qui vero in prima lectura in. iiii. no. Igitur insequendo mentem et verba disponentis / seu pape dispensantis: a quibus regulatur actus iuribus vulgatis. Annexa hec non facit parrochialem cum amplius non sit ecclesia sed prioratus membrum.

¶ Item et tertio. Ecclesia annexalefficitur de natura prioratus / vel dignitatis / vel personatus / aut canonicatus cuannectitur / et eam conuenit eius naturam sequi tamquam principat lis. Et ab eo principali fit denominatio (etiam minus digno cum non inspiciamus que res sit preciosior: sed cuius rei ornande causa fuerit adhibita l. et si non sunt. §. perue. niamus ibi. Quid cuius rei ornande causa adhibetur: vt accessio cedat principali ita tenenthic scriben. per regula accessorium cum sua materia. Ad idem Io. de Imol. in cle. literas. nu. vi. isto ti. tex. habeo in §. si alienam purpuram vbi glo. insti. de rerum diuisio

¶ Do. meus de ripa in ii. lib. respon. c. xviii. dicit non fore inconueniens quod ecclesia parrochialis dignior / annecti possit collegio minus digno: allegat tex. nostrum et c. pastora. lis. supra de priuileg¬

¶ Ideo um reperiatur parrochialis annexa praebende: non est necesse facere mentionem in prouisione prebende de ipsa parochiali annexa / quia est necessaria: notat Do. Bertradi capen. consi. ii. nu. 44. tertia parte: vbi subdit: secus quando simusunt annexe ita quod neutra subest alteri tamquam accessoria / sed vtraque per se est principaliter. Quo etiam casu aliud resultat secundum. eundem Bettrandi. in ea parte con. cxxxviii. nu. vi. rem non nouam / quod quando due prouincie vtuntur ita quod vtraque remanet principalis sub vno preside / negocia vni us prouincie possunt expediri in alia no. Bar. Iaco. de pla. et Rebuffi. in l. i. de metro. berito. C. lib. xi.

¶ Item iste prioratus ante annexionem non erat parrochialis / igitur nec potest: sed pars et membrum: iuuat illud vulgare / quod ibi est sepultura vbi est caput reconditum testatur Domi. Ioan. de londris in suo bre. in rub. de religio. et sumpti. funerum. ff.

¶ Item hic Petrus Domi. et Franc. citant quod sicut tenens ecclesiam parrochialem vnitam canonicatui / non praeben de (cum praebenda sit quid tempore cui non annectitur quid spirituale cum non conueniat eas permisceri. c. ad questiones. supra de rerum / muta. aut dignitatibus personatui) et aliam parrochialem non vnitam. non astringimur ad obtentionem dispensationis vt ex tex. nostro resultat: sic nec tenetur mentionem facere de ecclesia annexa in impetratione: sed solum de beneficio cui facta est annexio. Quia amexa non mutat naturam beneficii cui annectitur sed efficitur de natura eius, Hine glo. singularis reputata secundum Franc. et notabilis secundum Domi. ibi in. c. gratia in verbo de iure circa medium. supra de res. hoc lib. dicit quod quando vnum beneficium est alteri annexum / sufficit si fiat collatio de beneficio cui facta est annexio siue vnio: secus dicas quando insimul essent annexeita quod nentra subesset accessoriealteri sed vtraque esset pese et principaliter quia de vtraque oporteret mentionem facere secundum Petr. Domini. et Franc. hic quod comprobauimus supra¬

¶ Et sic habes intentum quod per huiusmodi annexionem prioratus non est effectus parrochialis / imo ecclesia amnexa est facta pars et membrum ipsius.

¶ In proposito tamen ad vnum attende / quia si prouideretur de vno annexorum tamquam de principali vel de principali: tamquam annexo prouisio sic facta viribus non subsisteret firmat Car. in cle. per litteras. q. xvii. hoc tit. vbi dicit Do. meus Bal. comsuluit in. q. tali: impetrauit quis prioratum ecclesie sancti ia cobi cum hospitali sibi annexo / vtrum consequetur intentum fi hospitale est principale et ecclesia est annexa / videtur quod sic: nam lege cauetur: quod si testator ita dicat pamphilus seruus meus peculium suum cum libertate habeat / vel sit liber. perinde est ac si libertatem habeat cum peculio: sic non refert vtrum principale ponatur in vim principalis / vel in vim accessorii preposterando ordinem. Subditur ratio: quia in coniunctionibus dictionum / orationum / et locutionum substantiam veritatis consideramus et non verba minus congrue prolata: probat textus in l. quid testamento. ff. de per cul. lega. capi. causam. supra de rescript. quod verba transpositaidem significan.

¶ In contrarium tamen se habet rei veritas. Nam iure cautum reperi multum referre an aliquid ponatur prim cipaliter in dispositione / an in consequentiam dispositionis quia quando in consequentiam si non tenet principale: nec accessorim l. ii. ff. de pecul. lega. dum dicit. Nam que accessionum locinmobtinent extinguuntur cum res principales perempte fuerim Ad idem l. quid tam in prin. ff. quemadmodum vsuffru. ar. mitta. Pro hoc vide Petrum de Ancha. consilio. cxiiii. pro impetrante

¶ Item aliomodo regitur ecclesia principalis / et aliomodo annexa. d. §. quia vero ideo rescripta in quibus ponitur principale et aliquid in consequentiam et econuerso non sunt eiusdem forme et nature: et executores non possunt exequia formam mandati egrederentur / quod non est dicendum. c. si clericus infra hoc ti. et. l. diligenter. ff. mandati cum similibus / quod que in rescriptis beneficialibus verba intelliguntur proprie et stricte. c. quamuis i. hoc titu. et. c. cui de non eo. et dic clemen. per literas.

¶ Item quia vt in d. cle. per litteras testatur. Car. q. hane parum dubii habere / cum rescriptum dicatur obreptitu dum dicitur hospitale annexum ecclesie / et sic nullum iuribus vulgatis

¶ Hanc questionem reassumpsit Barb. in. c. praetterea col. ii supra de offi. de lega. post Petrum in regula accessorium col. ii. de cens quod impetrata ad beneficia recipiunt vim et effectum erx mente rescribentis Inno. in. c. cum ecclesiastice. col. ii. supra de excep. per. c. dilecto. supra de verb. signifi. refert Bal. in l. primacol. fi. ff. de constit. prin. et in l. praescriptionem. C. si contra ius vel vtilita. public. glo. in. c. super eo. de offi. leg. tex. in l. fiC. de his qui a non domino manumissi sunt et in. c. cum adeo et in c. cum dilecta. supra de res. Hinc dicimus verba rescripti pon deranda / quod si ex eis potest comprehendi mens testantis serua illam per iura predicta. Si vero de mente pape concedem tis non apparet: tunc consideranda est impetrantis capad tas / vt si laicus impetrat hospitale vt principale / cum ecclesiaanexa iuxta not. in cle. quia contingit de religio. domit¬

¶ Et re vera ecclesia est principalis / et hospitale est annecum: tunc recte loquitur Bal. in. di. q. Sed si persona est ecclesiastica que impetrat hospitale et ecclesiam asserens hospitale principale et ecclesiam annexam: et re vera ecclesia est principalis et hospitale annexum / et tunc visum est ium petrationem valere: quia dabilis est capacitas in persona impetrantis: suadet quia eque papa concessisset ecclesiam vt principale: sicut hospitale et in hoc videtur difficultas. concessionis resultare /

¶ Et redeundo ad propositum moueor et vlterius / quia in dispensatione mea lego Papam concedere regulare hoc / in commendam iuxta styium curie: quod secularibus regula ria: et regularibus secularia in commendam dantur: quod tamen aliquando alteratur / prout vidi in quadam dispensatione a. Sixto quarto mendicanti concessa: vt quecunque duo ecclesiastica beneficia cum cura vel sine cura obtinere posset / etiam si ipsa cuiuscunque ordinis regularia: seu eorum ab terum seculare et vnum quod malet in titulum: reliquum voro in commendam / hoc tamen non dicas inconueniens cum in his sola voluntas Pape attendatur

¶ Et licet etiam communis stylus curie habeat quod vnicum regularibus detur in titulum: alia vero in commendam: tamen vidi prouisionem pro quodam abbate regulari cui duo monasteria dabantur in titulum / et tertium in commendam Et sic in proposito non videtur Papa velle hoc regulare fore qualitatis parrochialis ecclesie / seu duarum ecclesiarum parrochialium sic in titulum concessarum: cum commenda longe distet ab eclesia intitulata dixi in capitulo non mo de electio.

¶ Hinc Petrus de Ancha. in cle. vna in fine de offi. vica. citat / quod commenda non facit vacare intitulatam per. c. nemo. supra de elec. secus de intitulata.

¶ Intentum nostrum ibi verificat idem Petrus per hec. Pone vacante sede / ex consutudine / statuto / aut alias per archidiaconum aut canonicum antiquiorem cura anmarum exercetur / prout in simildicimus in aduocato antiquiori qui absente iudice protribunali sedet l. vbi absunt. ff. de tuto. et curator. da. ab his nunquid ratione huius exercitii talis censeatur habere curam / et decidit quod non: nec alia facit vacare beneficia cum non competat hoc pure et simpliciter / sed in enentum conditio nis si vacabit sedes: et forte continget quod suo tempore non vacabit. Pro hoc facit. l. prima. ff. de in litem iur. vbi non consyderatur augentatum extriusecum aliqua occasione proueniens: pro hac questione vide que late discutit Oldra. consilio ducentesimo vigesimoseptimo / columa penultima / et finali de toto themate.

¶ Non obstat premissis / si velis dicere quod d. capit. nemo loquitur de commenda non perpetua / sed ad tempus: et dispensatio de perpetua: quia ad hoc respondetur ex hoc solo non esse immutatam naturam commende / vt fiat ad tempus. Et per hec habeo intentum nostrum firmatum iuribus / et rationibus comprobatum: facit ad hec posteriora verba id quod communiter in iure nostro dicitur quod si abbas fuit negligens in conferendo prioratum manualem: non tamen ille cui confert erit perpetuus quin per abbatem valeat reuocari: glo. reuocari et ibi scriben. in clemen. quia regulares. supra de supplen. negl. prela. quod verum nisi papa ex certa scientia religiosum subtrahat ab obedientia sui prelati: illiim suum obedientiarium constituendo / notant Egidius Bellamera / et Freder. de Senis in trac. de permutatio. benefic. Pro quo vide glo. pragma. in titul. de colla. in. §. Ita quod parrochialis in verbo perpetuis: et late per Decium in capi. ad nostram. nume. v. supra de confirmatio. vtili vel inutili / dicentem quod hac non obstante obedientia remanet in aliis sub iurisditione ordinarii in cuius manibus poterit renunciare et permutare / testatur Panor. ibi.

¶ Ad confirmationem premissorum attende ad praxim curie Romane quia quotiens secularibus beneficia per papam commendantur / alia non requiritur dispensatio: nec bulle in plus taxantur / etiam si tales quibus commende fiunt patiantur etatis defectum. Quia si minori. xviii. annis ecclesia parrochialis commendetur / prout solitum est de. x. aut. xi. anno / vsque ad. xviii. annum / et ex tunc ad illum deuento in titulum in ea commenda non requiri aliquod verbum dispensatiuum / quod si requireretur specifice deberet exprimi dicendo dispensamus / licet etas et cetera huiusmodi in medium deducta apparerent. Ita signat Calde. consi. viii. in titu. de resc. dicens stilum curie: ita se habere dum dicitur de vberioris dono gratie tecum super dicto etatis defectu dispensamus quod nota Quia omissio stili gratiam reddit nullam notat Prouincial. charta mihi. xvi. col. secundo versiculo / contra literas ibi: et nota in primis quod stilus cancellarie facit ius / dico late in tractatu de mandatis apostolicis.

¶ Hinc glosa regule cancellarie quod si hodie diceretur secundo kalendas contra stilum cancellarie et camere presumetur rescriptum de falso / cum stilus habeat dicere pridie kalendas.

¶ Et licet deduxerim dispensationem non fore necessariam in commendatariis in quauis etate constitutis et de quibusuis beneficiis per modum commende prouisis: tamen vt vidi quidam fatui (non dicam) Galli trepidantes timore vbi non est timor obtinent clausulam hanc non obstante etatis defectu: si quem ad hoc in. xX. anno patiaris / et Lateranen. concilii quatenus effectui presentium obstaret / nec non constitutionibus etc. non obstantibus quibuscunque tecum dispensamus / ob id summe derident curiales / quia in hoc in vanum exbursentur pecunie / cum propter clausulam in plus commende taxentur.

¶ Ratio eorum et (vt ita dicam) fantasia videtur / quia commenda loco tituli subrogatur / et propter illud quod non minus debet pati defectum etatis commendatarius quam titularius quod est falsum / cum sint diuerse nature prout tactum est in precedentibus.

¶ Unum tamen dicit Guillermus in dicto capitulo nemo / quod videtur intento nostro obstare. Quia ecclesia parrochialis conferri potest habenti tonsuram / duntaxat non autem commendari / ratio quia oportet quod commendatarius statim sit paratus ad seruiendum / cum modicum habeat durare: sicut cucurbita citius vt nascitur: perit quam dactilus. Istud tamen non obstat / quia loquitur de commenda breui duratura tempore / puta. vi. mensium / et ab ordinario facta. Nos vero in commenda ad vitam / et per Papam expedienda de quo late diximus in dicto capitulo nemo / de elect. supra.

¶ Et per hec concludo quod si prioratibus regularibus per vicarium perpetuum deseruiatur / non dicetur prior turam habere animarum: sic non includetur sub parrochialis: cum curam animarum dicatur quis habere principali¬ ter propter exercitium: testantur Heric. Bolc. Petrus de ancha. Panor. et Car. in dicto. c. exposuisti. supra hoc tit. et ibi addit idem Card. quod iura loquentia quod habens curatum et simile recipit: perdit primum: loquitur in habente curatum quo ad exercitium ita loquitur. c. de multa. supra hoc tit. hinc Petrus vbi. supra. in fine quod vicarius est ille qui astringitur ad penam. d. c. de multa et extrauagan. Execrabilis ergo non ipse prior / quia alias ex eodem facto diuerse sequerentur pene quod non dicas in his: facit pro principali intento id quod notat Rauennas in compendio iuris canonici titulo hoc / columna. xxxi. charta mihi. cclxxxiiii. quod proprie quis dicitur habere curam / quando astringitur ad ministrandum sacramenta ecclesiastica: et alii ad eum tenentur ire / allega. glos. in cle. dudum de sepul.

¶ Facit preterea quod notat idem Petrus vbi. supra quod isti sacerdotes non sunt censendi vicarii priorum proprie / cum sint perpetui: nec possunt remoueri pro libito ipsorum dicto. §. qui vero / nec ab eis vllo modo dependent: sed autoritate iuris habent cure exercitium de per se / quam principalis (puta prior) impedire non posset / nec de ipsa intromittere: secus si prior per seipsum aut vicarium temporalem exerceat animarum curam / quia tunc diceretur parrochialis: vide que late deducit in proposito Car. consi. xxx. quidam A presbyter.

¶ Facit postremo id quod notat Prouincialis in not. circa beneficia reseruata et non reseruata / col. mihi. iiii. quod beneficia secularia regularibus vnita debent regi per seculares instituendos per loci ordinarium / prout per prius consueuerant allegat extrauagam. Bonifacius octauus cum aliis ideo cum hec presummatur prioratui annexa / et de prima natura ipsius regularis. Quia omnia beneficia de sui prima natura et origine sunt secularia. Rota in nouis. xxxii. merito venit dicendum quod parrochialis non includatur in prioratu et sic non comprehendi sub clausula exceptiua dicte dispensationis.

¶ Attende ad vnum in regularibus: quia in eis reperitur vna qualitas que appellatur conuentualis et ista de facili non datur in commendam: quia solet ei adherere administratio in conuentu et sic de essentia requirit residentiam continuam titularii qui sit eiusdem professionis. clementina prima de electio. Et si commendatur per Papam / illud fit ad annum aut sex menses prout vidi etiam secularibus clericis quod procedit maxime in officiis claustralibus.

¶ De ipsa qualitate meminit Domin. in consilio. cxxxi. col. secunda. Quoniam beneficia / vbi dicit quod de propria significatione vocabuli ecclesie conuentuales dicuntur seu intelliguntur regularium non clericorum secularium notat Paulus in clementina prima de rebus ecclesi. non alie. in versic. queritur / licet quandoque et de improprio significatu appellatione conuentualium comprehendantur seculares. iuxta not. per Ioannem And. et Ioan. Calca. de rescriptis. cap. capitulum

¶ Continuando propositum / pone collegio aut capitulo seu illius mense annexa est parrochialis ecclesia / cui deseruiri solet per vicarium temporalem / aut per eos qui de collegio existunt alternatis vicibus. Queritur ad quem dicatur pertinere animarum cura: quod si ipsi collegio per tineat / an cuilibet afferat incompatibilitatem parrochialis ecclesie. Breviter questio hec videtur citata per glosam in dicto capitulo exposuisti supra hoc titulo / que titubando dicit quod sacerdos illi deseruiens sit loco vicarii: illi tamen de collegio sunt curati precipue si parrochialis detur toti capitulo vt in suos vsus conuertat / capitulo consultationibus / supra de donationibus: quia tunc cura pertinet ad collegium simul collectum / non ad singulos testantur ibi Ioannes Andreas / Petrus de Ancharano / et Cardina. per. §. qui manumittitur. xii. q. secund. quibus astipulatur ibi Hericus Boic. allegat l. sed si hac lege. §. qui manumittitur. ff. de in ius voca. et quod cuiusque vniuers l. sicut mancipium. §. primo. Ad idem Romanus consilio. cccxxv. quo ad primum consultationis articulum numero tertio allegat capitulum irrefragabili. §. excessus / supra de offic. ordina. in antiq¬. et l. in tantum. §. vniuersitatis. ff. de rerum diuision. Tangunt Imola et alii in clementina fina. col. penul. de rebus eccle. non alie. Prouincial. in titulo de dispen. in fine. Petrus de Perusio in trac. de vnione charta mihi. vi. et. xl. vbi idem tenet post Ioan. de Lignia. in d. capi. ex posuisti / quem etiam refert do. meus. ii. lib. respon. capi. xviii. dicens quod hec eura non debet administrari per callegium / sed per vicarium ibi deputandum per ipsum collegium. d. §. qui vero / et habe. cure exercitium: collegium vero illius habitum. Anto. in d. ca. exposuisti in fine. Et dic per vicarium perpetuum. de§. qui vero / licet videatur obstare glo. in cle. prima de exces. prela. in verbo ad mansam in fi. vbi dicit / quod per temporalem arbitrio collegii remouendum. Non obstat tamen cum loquatur quando aliquibus religiosis siue alicui collegio conceditur ecclesia parrochialis pleno iure / secus sisimpliciter vnitur / quia tunc vnio intelligitur facta absquopreiudicio ordinarii. c. ii. supra de religio. domi. et. ca. in Lateranen. supra hoc ti. et ibi Panor. Ita per hec concludit dominus meus vbi. supra Ad quod non attendunt multa capitula ciuitatis Bitur. que parrochiales suis ecclesiis habent vnitas seu annexas quibus per temporales vicarios deseruiunt quos Archi. in cap. sicut vna. xi. q. ii. dicit non habere curam: secus si perpetuo darentur a capitulo / aut quocumque alio tangit. Car. in. d. con. xxx. Et is habebit curam vt proprius sacerdos siue vt vicarius allegat. c. constitutus de filiis presbyterorum / et l. primam. C. de emancipa. et Inno. in d. ca. de multa. supra eo. vbi dicit in fi. quod non reputat aliquem teneri illa constitutione nisi habeat pertuam dignitatem. c. ii. §. vlti. supra de sta. mo. Pro dicto Archi. vide Inno. ad literam in. d. c. cum non ignores et Feli. in cap. ex literis / col. vii. nu. x. supra de constitu. vbi hoc dictum declarat Oldra. consi. lxvii. questio talis / col. prima. nu. ii.

¶ Et licet questio premissa sit iuribus et autoritatibus comprobata / tamen eam comprobo longiori verborum strepitu. Pone in Archiepiscopatu Bitur. consuetudo. adest quod in singulis parrochialibus ecclesiis duo instituantur clerici parrochiales indeterminate tamen / non commistendo expresse animarum curam alicui / quilibet tamen istorum assuenit audire confessiones et cetera facere que ad curatum spectant. Nunc hesitando queritur an quilibet istorum cura animarum dicatur habere / vel non / et vt cognoscatur an locum habeat / capi. licet canon. supra de elec. et capi. de multa. supra hoc titu. Breniter videtur dicendum neutrum curam habere animarum / et consequenter. d. capit. in eis non habe. re locum. Quod comprobo sic qui curam animarum non habent dictis constitutionibus non ligantur (quod in eis clare patet) sed neuter illorum curam habet / patet sic: argumentum de carnali ad spirituale matrimonium in iure dicitur val. dum et procedere / capitu. inter corporalia. supra de transla. prela. Sed in canali / sponsa vna sponsos duos eodem tempore habere non potest / capit. primo. supra de despon. duorum cum similibus. Ideo idem dicendum in spiritual. cum ecclesia dicatur sponsa prelati. Probatur intentum in dicto capitulo cum ignores. supra hoc titulo / et clarius in cap. tulo sicut in vna. xxi. quest. secunda / dum dicit sicut in vnaquaque ecclesia vnus presbyter debet esse / ita ipsa que sponsa vel vxor eius dicitur non potest diuidi inter plures presbyteros: sed vnum tantummodo habebit sacerdotem qui eam caste et sincere regat. Unde interdicimus vt nullum presummat ecclesiam inter duos vel plures diuidere quia ecclesia Christi vxor et sponsa debet esse / non scortum / et ibi Archi. dicit / nec in vna ecclesia sunt plures prelati que rum cuilibet sit commissum regimen / alias sequeretur absurdum: quia duo capita in corpore / et sic monstrum / capii quoniam in plerisque. supra de offi. ordi. comprobo in cap. sequen. nume. v.

¶ Uidemus tamen multotiens quod in vna parrochiali duo existunt rectores portionarii. Dic istud proca dere ex dispositione summi pontificis aliqua causa suademte / vt licet videre episcopos duos in episcopatu vno quod procedit ex dispensatione et prouisione pape secundum Panormi. in dicto capitulo quoniam. nume. iiii. Nec est dubitandum quin papa illud possit quia potest iuxta dictum Bald in lege prima circa princi. ff. de constitu. princip. quod non li cet disputare cum principe de potentia / bene autem de scientia quia aliquando errat. Pro hoc dubio vide Oldra. consilio. lxvii. Probus.

MAteriam prioritatis et date posterioritatis / ac illius fimbrias impresentiarum extendamus oportet. Pro cuius themate suscipere fas est. ca. si a sede. supra hoc ntro titulo: rbi si Romanus pontifex / et sedis apostolice legatus / ac ordinarius in collatione beneficii concucant et prioritati huiusmodi conrursus aliter non appareat / potior erit conditio possidentis quod late deduco in. c. si tibi concesso infra hoc ti. Nec refragatur quod inbeneficialibus possessie nihil operatur dixi in. c. ordinarii in fi de offi. ordi. cum in spirtualibus postquam sunt debita / dominium queratur sine traditione not. in cap. si tibi hoc ti 1. Tenet Inno. in ca. inter cetera circa medium. supra eo. Guiller. in ca. abbate / col. ii. in fin. supra de re iudic. Ioan. Andr. in capitu. penul. infra hoc titu. vbi dicit quod collatio etiam ante possessionem dat ius in re¬

¶ Possessione tamen iuncta cum titu. inducit prerogatium contra alium titulum concurrentem in tempore (etiam habentem prerogatiuam respectu ipsius conferentis) Franc. in d. c. si a sede istud est quod iam tetigimus: his etiam non refragari quod legitur in. c. eum qui infra eo. quod possessio in bneficialibus ius non tribuit: verum quando est violenta vt ibi: hinc glo. in verbo solo in cle. vna de cau. po. et propii. (ad quam totus mundus recurrip) citat in beneficialibus agentem possessorio restituende: dotere oportere de titulo colorato: prout in matrimonio carinali. c. ex parte et. c. trasmissa. supra de resti. spoli. quia simplex possessio persone / nihil est l. heres el. iii. ff. de acquir. hered. Laius tetigi in d. c. ordinarii: ideo non insisto. Inquantum autem diximus. supra possessionem requiri vt causetur vis prioritatis dic illam semel precessisse sufficere: sla bet tempore quo agitur non subsistat quod est in dictu. S prouisus semel apprehenderit possessionem prius: et posteli ea ceciderit medio expulsionis alterius competitoris qui cam de presenti occupat / nihilominus non ei nocebit quominus dicatur primus possessor vt ex ea possessione instifitetur ius suum secundum di. cap. si a sedeo

¶ Facit quia ex quo possessio validat ius illius qui primo Ideptus est: illam necessario sequitur extinctio iuris alterius in data commorantis: ideo per huiusmodi posteriorem: possesionem non dicitur ius reniuiscere voluit Sozi. consi. acix. in causa Namneten. cantorie col. v. dum dicit quod quando vna res in totum extinguitur / numquam dicitur reuiniscere eadem: nisi materialiter et formaliter reniuiscat / allegat glo. in l. qui vsumfructum. ff. de vsufruc. quam dicit sequi Ang. et post aum Imolam in l. inter supulantem. § sacram. ff. de verbo. oblig. facit. c. quam periculosum. vii. q. il. quotiens. § aream ibi in perpetuum enim sublata obligatio restitui non potest ratem duo insimulidem beneficium obtinere non possunt. c. cum non ignores. supra hoc ti. dixi. supra. in. c. proximo sub nu. xx. binc do. Brunellus in trac. de potesta. legati conclu. xxii. versi. Quarta declaratio dicit quod si idem collator dicat / confero Titio / et Petro: si intelligat conferre beneficium idem duobus / non valet arg. d. c. cum non ignores: si vero vni soli: tunc qui primo nominatus est: potior erit argu. c. mandate boc titu. sic possessio secundi nihil operabitur deficiente fundamento / cum dicatur nullum habere (ex his verbis) titulus ldeo non inficitur prioritas nominationis ex qua oritur titulus. Ex quibus suadet ratio. d. c. si a sede non obtinere partes / quando bina collatio de eodem beneficio facta est ab eodem collatore.

¶ Dic tamen quod si contingat ordinarium eodem die idem bene ficium diuersis conferre / tuo constat de prioritate: quod prime ponsessionis apprehensio coadiuuat titulum apprehendentis. cum par mbsit ratio vt in collationibus a diuersis factis dicimus. Tenet Francus in d. c. si a sede quem dicit domi. Brunellus in hoc forte non male loquuin¬

¶ Unum tamen attende in his priusquam sequentia aggrediat quia si velis constare litteratorie de prioritate prouisionis. procurare habes quod tua collatio in primo loco per secretarium prouidentis describatur et registretur: et tunc hec descriptio presumptionem prioritatis operabitur: et donec probetur contrarium huic stabitur / quod est singulare in obtentione recredentie que expeditur per probationem litteratoriam solum vt videre licet in ordinationibus regiis que pro iure habentur dico in. c. licet el. ii. i1na hoc ti. vbi comprobo validitatem argumenti ab ordine litere.

¶ Premissum dictum corroboro per ea que notant Barto et Bald. in proemio. C. in fine: quod si reperiuntur duo instrumenta in vna charta scripta: instrumentum primo scriptum presumitur primo celebratum / per illum textum. Ad idem Bar. in l. prima in princi. ff. solu. ma trimo. Ita in proposito citat Fely. in c. pastoralis col. iiii. in versim. ad identi tatem / nume. vi. idem Feli. in. cap. capitulum versi. de duabus. supra de res.

¶ Et pro his (reuoluendo scripta Guiller. Benedicti in repeti. capituli Raynutius in verbo testamentum el secum do. supra de testa. numero. xxix. )reperi quod ordo scripture vel nominationis titulum confert prelationis / quod etiam / firmo in capitulo licet de sepul. consuluitque ipse benedictus in facti contingentia in causa cauncellarie vniuersitatis Caturcen. que diu vacauit per obitum domini quondam Baroli Alemandi sede tunc episcopali vacante: fuit per Papam collata duobus eadem die: ita quod non apparebat de priorit ate date alicuius / quod videretur registrum supplicationum camere apostolice quod factum extitit: et demum isle cuius signatura fuit in iordine scripture repta prius scripta et regisrata obunmis iulantto Tholo. arestum per se tposesris.

¶ De ordine littere comprobat Decius consi. clxi. col. i.

¶ Dicit enim glo. in. d. ca. si a sede quod si possit apparere que primo fuerit collatio facta: ille obtinebit: vt si probetur per testes de hora / vel in ipsis literis describatur hora. Facit quia no. Domi. et Franc. post glo. in. c. si duobus. supra de res. quod licet notarius non teneatur apponere horam in instrumento proptenon vsum: tamen si apposuerit poterit per illud de hora probari / et sic de prioritate temporis liquere glo. etiam habes pro hoc in tento in l. si ex pluribus in verbo ex vsu. ff. de solu. quae citat / quod ratione hore instrumentum dicitur prius altero quam pro singur lari allegat et exclamat alibi non reperiri. Bal. in l. impertor. col. iii. ff. de sta. ho. et in l. praescriptione. C. si contra ius velvti. publi. Idem Bald. in l. fi. col. ii. C. de edic. diui Adria. tol. Idem in l. cum proponas in fine. C. de interdic. matri. Ide Bal. in. c. capitulum / in prin. supra de resc. vbi dicit quod si apparedisiunctio hore vel diei / imo et puncti. Idem operatur pumctus quod operatur preuentio / facit l. Titius. ff. de liber. posthu. ibi hora diei sexta facit glo. in verbo preuentionem in. §. neque etiam de colla. in pragma. Decius in l. in ambiguis ff. de regul. iur. et in consi. clxix. col. fi. diligenter / quando autem praemissa non interueniunt. Ude Neapol. deci. 87. si vno.

¶ Priusquam etiam ad vlteriora progrediar: addo formam instru. menti modum horam describendi continentem

¶ n nomine domini Amen. Nonerint vniuersi ecquod anno eiusdem domini milulesimo quingentesimo tricesimo / die vero. xxii. mensis iulii. Pontificatus santissimi in christo patris et domini notri domini Clemen. tis diuina prouidentia Pape. vii. anno. vii. In mei notar. publici et testium infra scriptorum ad hoc specialiter vocatorum et rogatorum presentia existens et personaliter constitutus venerabilis virbo. Sebastianus meiguerii presbyter collatione canonicatus et prebende ecclesie secularis et collegiate. N. per obitum quondam. N. extra Ro. curiam defunct venerabili viro domino Antonio lamberti presbytero per reueren. patrem et dominum dominum Ioannem Nicolaum Electum aptenReuerendissimi in christo patris et domini domini Francisci de clarom te miseratione diuina tituli sancti Sixti etc. Locuntenem. generalem facta / prout in concessionis gratia manu dicti domini reuerenLocuntenen. signata latius continebatur ibidem incontinenti nominc praefati domini Anto. lamberti petiit et requisiuit a me dicto notario publico de hora collationis iandicte eidem domino Anto. lamberti / vt praemittitur facte / sibi fieri vnum et plura publica instrumenta. Quare mox et incontinenti ego notarius ibidem testes in frascriptos tunc presentes interrogaui quae hora erat temporequo dicta collatio praefato domino Anto. lamberti facta fuit / quiquidem testes insimul et vnanimiter dixerunt et responderunt quo erat inter vndecimam et duodecimam horas / ante meridiem eiusdem diei: prout erat ita. Et sic dictum instrumentum praesens eidem postulanti feci et tradidi. Acta fuerunt hec Auinione in pa.¬ latio apostolico / sub anno die mense et pontificatu praedictis praesentibus etc.

¶ Quod autem diximus. supra. in versi. praemissum autem dictum comprobo: intelligas sane per ea quae citat Alex. consi. cxii. nu. ii. sum eo dubio. vol. v. vbi dicit / quod licet quando duo actus apparenfacti eodem die: praesumatur actum praecessisse qui ex ordine scripture est primus: tamen fallit vbi si presumeretur illud quod est in vltima scriptura praecessisse actus redderetur validus quia tunc praesumitur praecessisse illud quod est vltimo scriptum / vt singulari. not. Cy. Bal. et Ioan. de Imola / in l. cum testamento. §. heverba. ff. de heredi. insti. per illum tex. Unde dicunt quod si in ordine scripture primo apparet de donatione facta a patro filio / et successiue apparet sub eodem die factam esse emancipat tionem eiusdem filii presumetur emancipationem precessit. se / non obstante ordime scripture: quia ita interpretando sustinetnractus donationis qui alias non valeret l. ii. C. de in offi. do¬

¶ Et sic ad propositum redeundo: videtur dicendum quod si vnus impetrantium probet horam quod potior erit: quod comproba perid quod voluit Bald. in l. ab hostibus. §. sed quod simpliciter. ff. ex quib. cau. maio. quod licet alias dictio plus nihil releuet in teste probat Bar. in l. celsus. ff. de vsucap. Tamen si in interdicto vti possidetis testes sint hincinde pares / sestesque alterius partis addant et plus: tunc melius probant / sequitur Areti. in capi. cum causa. supra de testib. col. prma facit dictum Sali. in l. ii. C. de rescin. vendi. quod testis deponens in materia illius legis per dictionem et plus / probat excessum dumidie cum sufficiat excessus in vno minimo sequitur Areti. vbi. supra et Alex. in l. et si post tres / col. iii ff. si quis cautio. Ad idem facit dictum Bald. in lege de rebus. C. de donatio. ante nup. quod si creditor probat de dic possessor veru non probat de tempore: probans de die vincit / quia certius probat licet de necessitate non concludat quod ante ipse quam alius: cum posset esse quod ille non probat de die¬ seu de tempore quod contraxerit ante vel post / ratio quia dubia probatio non infringit liquidam probationem / et determinato modo se habentem.

¶ Ad premissa inuat id quod voluit Io. de Platea in l. i de iure fisci lib. x. C. quod licet ibi preferatur fiscus pretendens rem sibi obligatam aduersus alium qui dicit sibi donatam: si non apparet de prioritate vt ibi secundum vnam lecturam: tamen non obstante tali priuilegio fisci si donatarius probat de certo tempore et fiscus de incerto: licet possense habere ad prius et posterius: tamen prefertur donatarius qui probat de certo tempore¬

¶ Iuuat equidem quod voluit Cy. et post cum Bal. in l. d. rebus. C. de dona. ante nup. quod probatio certi et determina ti temporis obtinet contra illum qui probat de tempore quod potuit se habete ad prius et posterius.

¶ Ista multum suadent: his tamen non obstantibus videtur dicendum oppositum / vt probatio hore nihil prioritatis afferat primo non obstat dictum Bal. in. d. l. ab hostibquia constabat ibi de vlteriori tempore / ex quo non constabat de hora alterius: nec similiter obstat doctrina doc. in. d. c. ra de rebus etc. quia potest dici quod qui probat solum de die: solum de die satis dicitur facere probationem certam et liquidam ex quo lex contentatur de ea circa datam rescriptorum. Et ideo probatio hore ex aduerso facta non obstat: neobfuscat in aliquo probationem: quia potuit illam fuisse posteriorem / ergo probatio non concludit necessario prout ex gitur. c. in presentia. supra de probatio¬

¶ Iste enim actus non legitur de his ad cuius substantia seu essentiam substantialem requiratur quod vnum debeat esse prius altero: quod si requi reretur haberes intentum pro prima opinione / prout late deductum habes per do. de Rota. in antiquio. in ti. de presump. deci. vna glo. et doc. in l. et qua duas. ff. de serui. vrba. predio. apostil. ad Panor. in. c. pasto ralis. supra de res. vbi Fesy. in ver. ad identitatem / et in versi. in ratiom vbi tenet probatione hore non prodesse. Et sic habet locum quod citat Calca. con. xci. col. iii. in causa domini manuelis. Quia iudex cum nihil probatum est nihil mandare potest Inno. in. c. solent. supra de senten. excommuni.

¶ Et ideo vt vnus dicatur prior altero oportet quod probatio hore ex parte vtriusque interuenerit / alias nihil est: iuuat quia non valet argumentum ab eo quod potest esse et non esse: testatur Calca. con. lxxxiiii. nu. lx.

¶ Facit regula non probat hoc adesse quod ab hoc contingit ab esse l. neque natales vbi glo. quam doc. sequuntur. C. de probaIgitur dico cauendum ab appositione hore in collatione / sed debet fieri instrumentum ad partem sub forma praeinserta reponendum sub fida custodia / ne deueniat ad partis tue diuersa notitiam: quin prius perceperis veraciter qua hora fuerit ex collatio expedita / et gratia facta quod sepe et sepius ita vtdi in contingentia facti in legatione Auinionen. dum in ea cum conmilitonibus meis per triemnium sisterem sub reuerendissimo domino Franc. de Claromonte Auinionem. legato ac Auxitanem. praesule.

¶ Quia si produxeris collationem in qua adest hore daescriptio: non erit locus penitentie: nec etiam producendo poteris protestari quod inquantum pro te facit producis et ea vteris: inquantum vero contra te facit quod non producis nec ea vti intendis: ista firmantur per ion quod in simili dicit Ang. con. 304 visa dicta scriptura vbi dicit quod pro parte improbari et pro parte approbari non potest / etiam. §. ex causa ff. de minor. et l. tutor. § i. eo. tit. l. in hoc iudici. ff. familie herci. et l. si ita scripsero in fi. ff. de operis liber. Uid do c. in. c. cum olim. supra de censib.

¶ Preterea glo. in d. c. duob. citat prioritate hmoni probari posse per confessionem partis diuense: quod firmat Do. in con. xi. in fine. Et hec est solemnis limitatio ad id quod confessio aduersarii nihil operatur ad titulum benecii no. in. c. vno. supra de eo qui mit. in po. cau. rei seruande hoc lib. sequitur gl. prag. de paci. po. in verbo triennio col. iiii. vbi dicit quod labet confessio preiudicet confitenti in bneficialibus vt silentium ei imponatur facit. c. ii. supra de confes. hoc lib. glo. fi. in. c. post. electionem. supra de conce. preben. Non tamen valet quo ad partis aduerse vtilitatem / vt ei beneficium eo medio adiudicetur. c. oli. supra de res. non enim dependet a partis arbitrio dare titulum er ius in bneficio no. Archi. et Io. And. in nouel. in princi. supra de confes. Idem Ioannes And. in dicto capitulo vno in principio. Rota in antiqi. deci. ccxlv. Prepo. in capitulo supeeo. numero quinto. supra de eo qui cogno. consang. vxor. sueIdem dic de sententia iudicis que etiam non potest ius trabuere in beneficio / quod non queritur ex sententia / sed ex canonica instititutione Domi. consilio duodecimo. Qui hoc verum quando quis vellet sibi ex toto causare titulum ex aduersaria confessione / secus si coadinuare titulum D mi. in dicto capitulo duobus col. quinta et ibi Francus coii. dicens quod sic potest per confessionem suppleri et adiuuari. dubia probatio facta super titulo.

¶ Et sic habes hanc questionem pro vtraque parte firmata / tamen mihi placet pars negatiua / vt descriptio et probatio hore non includat prioritatem

¶ Sed quid dicendum. Pone eadem die vacant beneficia plura per mortem / aut translationem vnius / et sic non potest apparere de prioritate vacationis modo nominatu. antiquior petit sibi prouideri de vno illorum secundum iura pras matice cuius prout et Lateranen. concilii dispositione: tertia bars beneficiorum distribuitur: nominatis et graduatis: dubitatur quod illorum nominato debeatur / et si fuerit de eis per ordinarium prouisum / quorum collatio retractabitur: vt dicta retractatione facta / nominato prouideatur: videtur dicendum / si ordinarius contulerit omnia: quod solum collatio vltimi retractabitur. Erat enim ipse astrictus ad vnum dimittendum / ers. potuit dimittere quod volebat. Et sic collatione facta de duobus iure ordinario / vltimo collatum remansit conferendum nominato / quia primum canonice fuit collatum. Pro hoc vide compoin capi. capitulum / in glo. magna / in. §. Item quod si executor. supra de resc. tenet Archi. in. c. mandato / in versi simul vacent infra eovbi Domi. et Franc. facit lex si a legatario. § a qduobus. ff. de ffideicomiu. liber et. l. qui concubinam §. fi. de lega iit

¶. Sanc questionem fumauit in terminis gio. pragma ii eli. de colla in § sta camen in verbo nomun atom se reiobuer. do in quncto / qura probter incertitudinem collatio oum retracta. ri debet. Neque maior ratio est quod vnius collatio magis repactetur quam alteriusriuuat id quod dixi in ca. generali ssi verbo coniensum supra de elec. quod ratio regulat diipositione nec placet hec decisio do. Brunel. in. d. conclu. xxxii. in fi dicendo istud fibr nideri dubirabiier cum ura per eam allegat. videlicet l. si fuerit. ff. de reb. dub. et l. duo sunt titif. ff. de testa. cutel. e c. ii. sua de elec doc lio loquantur de incertitudi ne que non potest certificari / et dictum Ioan. And. per eum de ncrtum in d. cao si a lede loquatur de eodembnficio abes dem diuersis collato. E gonero assentio prime opinioni / mcollationitim retractetur non prumi canonice collati. Ide in preiudicium prouisi / cum ius in requesitum est: retractari non posse sine eius expresto consenit notat oan. dona. in cas pitu. si tibi doc ditu. et sic nibii operabitur conienius colla. toris / vt fiat retractatio primi / licet reperiatur minus piure: quod iolum tenebatur nonunato conier re testatur d. pio in verbo nominatorum in punesi. omuando intentiin ad d. c. si a sede. Pone Pabamom. brio / aut alo itio instate quarto bc uonit beneficu aliquod dispositioni sue in fauorem Titii reseruanit / nunc rcurrente iilius vacatione ordinarius SPbronio contu.¬ lit queritur quis illorum sit potior. Ioan. And. in d. c. si a sede dicit prulium ab ordinario potiorem: licer de prroritat. aut reseruationis ex collationis posteriortare non oppr. reat: lapus autem contra referente do. Brunello / vbi. supra. in versi. quinta declaratio: siue reseruatio sit facta motu proprio: siue sit generalis que habet vim constitutionis / siue beclalis cum releruatio papalis et collatio equiparentu. cap. si beneficia / eo. titu. late sentit Guil. Monserrat in conmento pragma. in ii. parte / col. xxiuii. opinionem tamen us¬¬ an. And. (quam impresentiarum sequor quia tuba veritatis et speculum iuris canonici dixi. supra. in capi. primo in fine de consuetu. ) sequitur Egidius Bellamere / decisi. 235. in causa domini Guill. et deci. 215. firmat Card. consi. lxi. ad finem Ad dubia premiia. § eli in d. c. cabitulli un versic de duabus: vbi citat verbum notandum si sit verum: quod si in casu. d. cap. si a sede / ille cui est facta collatio ab ordinario prius acceptet / licet postea et secundo accepxans ingrediatur posselsionem. forte prefertur prior acceptaus od videtur nonst.

¶ Sustinendo tamen dictum lapi Domi. ibi dicit saluandum quando releruatio esier facta / cum decretor. qur cluc idem operatur. quod collatiopape: quoad tollendam ordinarii potestatem. ca si eo tempore/ boc ti. e lib. e cap. si posto Item sicollatio pabe concuxrens cum callatione ordinarii eam inualidat: dsumodo eam non concomitetu r polsessionis adeptio. d. ca. si a sede: ergo et reseruatio pape cudecreto habens vim collationis: idem operabitur et iste erit effectus decreti et non simplicis releruationis Comprobo premisia per ea que notat Innocen in canipreterea. el. ii. supra de appellatio. vbi dicit quod quando eodem momento sententia excommunicationis et actus illi contrarius concurrunt: quod sententia excommunicationis tanquam maior ris potentie et gladius penetrabilior (Barba. in. c. literas col. xix. de resc. cap. ex tenore. supra de senten. excom. ) intelligitur praecessisse / sic in proposito quando eodem momento concurrunt collatio ordinarii. et Pape reseruatio affectiua manus or¬ dinarii illa reseruatio intelligitur precessisse: tamen huic decisioni licet de iure sit vera non tamen obtinet partes apud Gallos apud quos non habet locum talis reseruatioprout late deduximus. supra. in. c. presenti de offi. lega.

¶ Non procedit preterea. d. c. si a sede / quando aliqua dic aliquis a sede apostolica obtinuit: vt in aliqua ecclesia ( puta Bituricensi) reciperetur in canonicum: qua etiam die captulum indultum obtinuit / quod ad alicuius receptionem mnime teneatur perlitteras apostolicas non facientes mentionem de huiusmodi indulto: quia non nocet impetrant licet de prioritate non constet / testantur ibi Archid. Domi. et Franc. moti quia ille impetrans non potest dici vltimus l. cum hic status. §. si mulier. §. siambo. ff. de dona. inter vir. vxo. et l. qui duos impuberes in primo feso. et l. cum in belleff. de reb. dub. et sic vtrunque valebit impetratio videlicet et indultum: ea debet certe fieri interpretatio vt potius revaleat quam pereat. c. abbate de verbo. signifi. doc. in. c. si Papa infra de priuil. Tangit Fely. in d. c. Rodolphus / col. ii. supra a rescrip. late per Deci. in. c. pastoralis in prin. supra de appella.

¶ Item iuuat quod impetratio suum debeat sortiri effectum / quia capitulum excipit de indulgentia precedente / deber. ergo necessario probare prioritatem argu. l. in exceptionibus. ff de proba. dixi supra. in. c. cum de beneficio versi. Et in proposito necessaria est probatio¬

¶ Item fundans se in tempore habet tempus illud probare: probat Calca. con. lxxix. nu. xii. licet dubia. supra tracta. ta glo. Bar. et doc. in l. eum actum. ff. de nego. gestis Bal. in l. ii. col. ii. C. de peti. heredita. vbi glo. singularis secundum eum: aliam vide que est pe. in. c. venerabilibus vbi Fracus infra de senten. excommunic. similem habes in cle. fi. in verbo crestum de res. quam ad hoc dicit magistram Barb. in. c. post cesionem col. x. supra de probatio. et Panor. in. c. in presentia / col. iii. supra de proba. Et hoc siue agatur siue excipiatur testatuFranc. Balb. in repe l. celsus col. pe. ff de vsuca. late per Iaso. in rubr. C. qui admitti / numero. vi. Decius in l. in ambiguis / numero. iiii. ff de regul. iuris. allegat l. matrem. C. de probatio¬

¶ Intellige nisi fundans habeat intentionem fundatam deiure quia tunc ei non incumbit onus probandi Barb. in ese. literas / col. xx. de rescrip.

¶ Tamen Io. And. in d. c. si a sede dicit. q. hanc hodie foreparum vtilem propter stylum hodiernum / quem dat cumria omnibus impetrantibus: dum dicitur seu si venerabitfratri nostro Archiepiscopo ac dilectis nobis in Christo. capitulo Bituricen. vel quibusuis aliis communiter vel diuisim indultum existat quod ad receptionem vel prouisionem alicuius minime teneantur et ad id compelli et ceteravide hanc clausulam extensam in qualibet prouisione apostolica vel eius legati.

¶ Et vt materiam presentem latius noscas examinatam mouetur dubium: pone episcopus extra suam diocesim existens: beneficium contulit Titio presenti et ad ceptanti / quod potest Io. mo. in. c. statutum. supra hoc ti. ( ibi dixi) vicarius vero illius eodem die: Seio etiam presenti et accepartanti de eo prouidit: modo Seius iste priusquam possessione ingrederetur in ipsius vicarii manibus iuri sibi quesito renunciauit: quod idem vicarius Meuio absenti contulit: et cuius procurator ipso Meuio ignorante illius possessionem ingressus est Secutiue hoc ad Meuii notitiam deuento / et ad partes translato Titium tunc bnefici detentorem de facto spoliauit / quaestionis et presentis speculationis est: quis eorum ius in beneficio obtineat dubium mouent Calc. hoc ti. con. vii. et Do. et Franc. in. d. l. si a sede / et dicunt ordinarii episcopi prouisionem Titio factam potiorem / quod comprobant per no. in. d. c. si a sede in fine inquantum disponitur de maioritate praerogatiue: quia maior est potestas ordinarii quam ipsius vicarii. c. dudum. § nos vero. infra hoc ti. ibi nihile. minus remansit maior facit illud vulgare: fons scaturiens maior est quam riuus inde procedent

¶ Item collatio ordinarii est ablatiua potestatis vicarii / et sic possessio per colatarium vicarii nihil proficit quia obtenta in vicollationis vicarii amplius potestatem non habentis allegant praefati scribem. dictum Io. mo. in. c. pe. supra de res. quod paritas redacta ad imparitatem per aliquod aditum ad alterum extremum tolli pa ritatem et alium excludit expresse.

¶ Item episcous in totum vel in partem potest vicarium reuocare / et sic fortius conferendo adimore potestatem conferendi vicario: prout diximus in domino causam tractante in propria / in qua per prius procuratorem constituerat. c. si quem. supra de procura. recte enim procedit argumentum quia fortio est procuratoris potestas: quam vicarii: nam procurator post litem contestatam regulariter non reuocatur l. post litem. ff. de procura. et. l. exigen. C. eo. secus in vicario qui de facili amouetur glo. in cle. Et si principalis de rescrip.

¶ Item interdum mandatum procuratoris morte non renoca tur / notat casus Iason in l. eius qui in prouincia. §. primo. ff si cer. peta. Sed vicarius quandocumque et morte prelati expirat eius potestas iuribus vulgatis: facit vulgare quod quad tat Guil. de monte laudu. in capi. primo. supra vt lite penden. quod mors omnia soluit: hinc dicimus quod per mortem desinit esse homo / cum homo mortuus non sit homo glo. in l. i. ff. de procura. et Bar. in l. cum delanionis in prin. ff de fundo instru. quod bestia mortua non dicitur bestia nec comprehenditur sub apopellatione bestie / stante statuto quod pro qualibet bestia aliquio soluatur. Et dicit Panor. in cap. damnamus. col. ii. in fine disumma tri. et fide catho. quod ex carne et anima nascitur omnis homo. Non enim est homo sine anima vel sine corpore / sed ex vnione anime et corporis nascitur homo. c. in quadam. supra de celeb. missa. quo fit vt desinat esse ens per mortem et corru. ptionem. Sed non entis nulle sunt qualitates l. si seruum. § /i modus. ff. de actio. emp. vbi non potest estimari bonitas locqui non extat l. eius versic. quid si stipulatus. ff. si cer. per vbi Paul. Iason / et alii hinc Philo. ex nihilo nihil fit citat Iason in l. ii. §. quod si in patris. col. vi. ff. solu. matri

¶ Si ergo potestas vicarii facilius reuocetur quam procurate ris. Et per exercitium actus quem fecit dominus reuocetur procuratoris potestas / a fortiori et vicarii: facit quia qui causam delegauit / de ea cognoscendo potestatem delegati eo ipse renocat. Ioan. Andr. in. c. intimasti. col. i. supra de appel. Archi. in. c. quamuis. in fine. supra de offi. de leg. hoc lib. citando Innocen. Hostien. in. d. c. intimasti.

¶ Iuuat quod notatur in. c. v.t nostrum. supra de appella. et in. c. ecclesia / el. ii. vt lite penden et capitu. cum martinus. supra de constitu¬

¶ Si autem Seium dicamus tunc fuisse absentem multo magis inualida collatio vicarii iudicabitur / cum esset in suspenso an vellet consentire vel. dissentire. c. si tibi absenti infra. ec Ideo collatio facta per ordinarium preferenda venit. Consequentia patet per. c. si pro te. supra de res. hoc lib. et cle. l. de conces. preben.

¶ Non procedit etiam d. c. si a sede quando est diuersus vacationis modus: pone duo obtinent sibi prouideri devno beneficio eadem die. Titius ab ordinario per vacationem per obitum causatam. Sempronius per resignationem / quia tunc nihil opertur prioritas adeptionis possessionis per Titium facte quod probo argumento ab absurdo: quia alias nunquam haberent locum resignationes seu collationes medio earum facte. Cum ordinarius intuens quod hodie fieret resignatio in curia / aut in manibus lagati illa die conferret per obitum resignantis et incontinenti eadem die intraret possessionem. Alia motiua possent adduci que alibi per nos reperies descripta

¶ Et quia materia prioritatis date quotidiana fertur tamin beneficialibus / quam aliis actibus: necessarium est ideo inribus et autoritatibus hanc comprobare: iuribus quidem. primo habeo tex. in cle. fina. de resc. dum dicit quod beneficique tempore date erant / non hodie attenduntur facit. c. si super. de offi. de leg. hoc lib. Ubi quando gratia est perfecta in rescria pto attenditur tempus date: licet tempore executionis concedens decesserit cum executio solum sit accessoria. Ad idem ca. fi. eo tempore. supra de resc. vbi subreptio consyderatur respectum date quod comprobare potes per glo. in verbo canonicis / in cap. statutum. supra de resc. eo. lib. in fine glo. vbi habilitas luc. cis delegati consyderatur tempore date rescripti: vtpote. si Sempronius tempore rescripti impetrati foret canonicus Bitur. et tempore presentationis non reperiretur: forte quia resignauerat: nihilominus poterit cognoscere et in causa conmissa procedere.

¶ In hoc enim non nocet mutatio qualitatis: nisi qualitas esset prime contraria / vt si vxorem (cum adhue esset in minoribus) duxisset. Domi. et Franc. ibi et Feli. in caquoniam abbas. supra de offi. delega.

¶ Ad propositum habes tex. in. c. tibi qui. et. c. duobus. supra de resc. hoc lib. vbi in prelationibus gratiarum inspicitur tempus date: non autem quandconsyderatur vis comprehensiua priuilegii vel rescripti: respectu habilitatis persone cui debet fieri prouisio: quia tunc at tendimus tempus vacationis beneficii / et non tempus impetra tionis: quando rescriptum non est subreptitium de taciturnitate illius qualitatis: vnde licet qualitas requisita in persona non adsit tempore impetrationis: si superuenit tempore vacationis sufficit. Et iste est casus in tex. nostro descriptus secundum vnam lecturam hic positam quam tenet do. Arto. de Butrio in cle. fi. de rescrip. et in cap. dilectus / el. iii. supra hoc isto tit. Quod secus esset si in rescripto imprimeretu. vitium subreptionis in impetratione ex taciturnitate illiqualitatis: quia tunc licet illa qualitas superueniat tempore vacationis non prodest. capi. si eo tempore de rescrip. hoc lib. Ista sunt verba Domi. consil. cxiii. col. ii. Ioannes vbi subdit rat ionem quam videas.

¶ Autoritatibus vero comprobo: tenent Bal. et Imola. in l. si quis filio. §. eius. ff. de iniusto et irri. test. Ang. in § fluum fa. insti. quib. mo. ius patrie po. sol. et in § preterea nu. lxvi. versi. fallit in vsurario insti. de excepuo. vbi citat quod quand agitur de validitate aut inualiditate rescripti respectu subreptionis: videlicet circa tacenda et exprimenda / attendimum tempus date. Alex. de Imola con. xlii. nu. vii. viso mocam cause. iiii. vol. et con. xci. nu. iii. repetitus in causa vol. vii. vi dicit quod tempus electionis debet attendi. ca. dudum el isura de elec. et. d. c. si eo tempore Bar. in l. vsusfructus ff. de supul. seruo. in fine lare per Ioan. And. Antho. de Bumor Imolam. in. c. ad aures. supra de res. vbi loquuntur de eo uautacet dignitatem quam habet tempore date: licet nonbadie Car. consilio. lxix. col. ii. numero. vii. in fine: vacane auadam parrochiali ecclesia / quod ad efficaciam gratie benefica lis consideratur data. c. eam te et. c. capitulum. supra de res. Fr. der. con. ccxc. col. v. quia in presenti: vbi post multa pulctum nostrum concernentia) dicit quod non prodest si quis prsiliteras impetratas efficiatur clericus capi. ex literis. supra de transac. et. c. ii. supra de insti. Quia quando querimus vtrum iba tere valeant vel non inspicimus initium: ita quod non sufmcisi perueniat ad eum casum a quo potuit habere prinopumistud dicit probari per id quod legitur in d. c. dudum / e c. si eo tempore / allegat Archid. in. c. quorundam col. ii. v. elec. hoc lib. licet compo. in. c. cum adeo. supra de res. asserat u si quis cum destinatio ne sit clericus et incedat cum ionsura: potest litteras impetrare: quod tamen iure non probaum pro hoc vide que dixi supra de tempor. ordi. in. c. nullus

¶ Firmat intentum nostrum Archid. in d. c. si eotempore col. ii. dicens quod si quis tempore date litterarum idonens non reperiatur tanqua indignus repellitur l. non inelligitur a. si quis palam. ff. de iure fisci¬

¶ Comproba per simile quia dicimus valere argimen tum de legato ad beneficium: cum in vtroque donano dicatur l. legatum de lega. ii. c. quia propter / ibi quia donanerat deuoluta. supra de conces. preben. Et in legatus attenimus tempus testamenti l. cetera. § tractari de lega. primo¬

¶ Ude ad punctum Barb. in cle. litteras / col. xii. et seq. dere¬

¶ Et quia materia nostra apprime confusa in iure videm adeo quod certa doctrina et regula non potest dari (referenio Pe. de Ancha. in. c. dilectus / el. ii. supra e. ti. Attamen vtuea via aperta liqueat regulam superius comprobatam pe viribus ingenii (limitando) clarius elucidabo: quam ideo dicito non procedere quando attenditur natura et quaitas beneficii: quia tunc non inspicitur tempus date sedbediernum: citat Oldra. con. lviii. in fine: quidam impetran. dicens quod scribatur pro beneficio certi valoris et tempore date excedebat sed hodie non: attenditur tempus presenaquia tunc queritur plenum ius in beneficio. c. fi. de condpreben. eo. lib. Idem Oldra. con. clxviii. ad primam quesinem versi. ad secundam questionem vbi ait consideran ie pus in quo gratia per vacationem et realem prouisione suum sortitur effectum l. quotiens. ff. de verbo. obliga. cialiis per eum allegatis: licet secundum Io. And. in. d. cl. lectus el. ii. col. iii. eo. ti. ex collatione ius acquiratur: ex quo facta est perfecta: dummodo aliud canonicum non obsistatuistud non eradicat seu euellit quod dictum est propter illiperfecta: vt patet intuenti iuxta illud Omnia bene cepad effectum producere conuenit. Et nihil videtur esse faciquandiu superest aliquid agendum de emenda. C. iusfi l. et ad silleia l. cum silleianus. C. l. pe. C. de his quib. vt inoin not. Areti. in l. Gallus. § videndum col. ii. ff. de liber. et posthu. Fely. in. c. eam te col. xv. supra de re. Ita refert Bonus. curtili Brixien. in trac. nobili. iii. parte nu. cxxix. glosinca iii. in verbo ex parte. supra de bap. et eius effec.

¶ In simili Card. con. lxi. in fine ait non dicit ius quesitum in beneficio per quecunque citra collationem. etiam si pernim sit ab executore vt conferat: licet per petitionem videanacceptare cle. i. §. secus de conce. prebend. in Gallia tamen requisitio de conferendo quo ad mandatarios nominator et graduatos preuentionem etiam pape impedit: restatur polnordinationem Ludo. xii. Brunellus in trac. de potestale ga. conclu. xix. versi. quarta declaratio domi. Aureolus sn addi. ad Guil. in. c. pe. infra de conce. prebend. non solum requsitio hec prodest ipsis requirentibus ante preuentionem poltificis: verum etiam aliis post preuentionem ipsam expostulantibus dicam in. c. seq. in versi. habent preterea nolai

¶ Ad intentum redeundo adduco Oldra. con. ccxxx. hec sunt dubia versi. ad quartum: firmat latius Petrus de An cha. in cle. vna / numero. xxxvi. et. xxxviii. de conces. preben. vide tex. in cle. si de bneficio in fi. hocti. vbi licet temporebatti collatio ad grauatum non pertineat: satis est quando tempore vacationis partineret et sic impetranti debetur quod prosequitur Io. and. in addiad specul. in tit. de conce. praeben. col. iiii. ver. item vide brocardum.

¶ Limita et secundo non procedere quando consideramus habilitatem impetrantis: quia tuncitempus vacationis attendimus c. ei cui infra eo. vbi si simpliciter mandatur titio prouideri de prximo vacaturo canonicatu / non poterit conferri sacerdotalis si tempore vocationis non erat in etate promotionis: ergo a comtrario sensusi erat (licet non tempore impetrationis) poterit prouideri. Ad idem tex. in. c. is cui eo. vbi dicitur sufficere / quod quis fit idoneus tempore collationis: licet non fuerit tempororescripti: vigore cuius ei per delegatum prouidetur / pro quo habes glo. in cle. ii. in verbo constitutus ibi tu dicas de eta. et qualita. ex qua Imola ibi. nu. xxii. in fine col. vi. colligit: quod vbi persone habilitas requiritur ad certum actum: sufficit quod sit tempore exercitii actus / ad quem exercitium ipsum applicatur

¶ Moderare tamen non procedere de prima babilitate requisita in beneficiandis: puta tosura clericatus vt supra pxime diduxi: quia illa requiritur ante quemlibet actum concernentem prout sionem beneficialem: tamque pro principali fundamento: sine quo in bis superedificari non potest l. egi. ff de fideiussoribus. c. parlus i. q. i. Calca. con. xci. col. ii

¶ Moderare etiam dummodo impetratio non laboret vitio subreptionis: vt quia simpliciter petiit primum vacaturum: non txprimendo / vel non curatum / quia licet hodie sit habilis ad curatum / non tamen erat tempore rescripti. non obtinebit itaIoan. andreas in d. c. dilectus colum. fi. dicit: inferendo quod sipapa motu proprio scripsisset pro curato vel non curato non habet locum. dic. ca. si eo tempore de quo facit festum Barba. in d. cle. litteras col. xiii. versi. Sed re vera. Ratio quia motu proprius exeludit subreptionem que reddit nullitatem: et dinit hanc fore peregrinam limitationem ad d c. si eo tempore Idfestum celebrat solemne Panor. in d. c. dilectus versi. ex hac concordia. nu. ix. Ad quod attendat gallus: pro his qui mandata de prouidendo obtinent: quia licet impetrantes sintminores xxv. annis: tamen si tempore vacationis attingant. xxv. annum pote runt obtinere curata propter motum proprium: sub quo expediuntur vt videre licet tenore illorum.

¶ Sed caue dicit Fely. in d. c. eamte col. pe. per ea que ponit Do. in. d. c. ei cui vbi insistit in concordia illius tex. d. c. sieo tempore: tandem insequendo. conclusionem glo. in verbo nondum concludit: quod in casu. cap. si eo concedens / uibil dixisset de cura nec etiam impetrans per hoc non habebit curatum per. c. cum in illis. infra. eo. secus in praebenda sacerdotali: quia si de ea nibil fuistet dictum: obtinebit / sufficiet enim quem esse habilem quando vacbit: ratio secundum eandem glo. quia in beneficiis curatis et illorum impetratione maior idoneitas requiritur / quam in sacerdotali bus praebendis. d. c. cum in illis et de elec. c. statutum / ideo fauo. rabilior est illa gratia quam alia. Pro his vide glo. pragma. in ti. de colla. in. §. quod si quis in verbo tempore vbi arguhorum quotidianam decidit questionem: pone Titius possidet in beneficiis vsque ad valorem ducentorum florenorum auri de conmera: et tunc secundum iura gallie inhabilis est ad alia obtinenda / vt gore nominationum: etiam per antea obtentarum: quia illud verum quediu in valoro ipso obtinebit secus si tempore vacationis beneficii acceptandi no habeat tot: vel tanti valoris beneficia: quia cessante causa prohibitionis cessat prohibitio l. adigere § quamuis. ff. de iur. patro. et. c. cum cessante. supra de appella. cum similibus: ita in proposito venit dicendum: quod firmat Do. mens in. d. c. eam te. nu. xlii. vbi intentum comprobat per notata Barin l. praecipimus. § sane. C. de appella. quod si statutum det maius sallarium doctori quam licentiato: et contingit quod tempore date commissionis sit licentiatus: si tamen tempore dati consilii vel sententie: sin doctor debebitur sallarium doctoris Fely. in. c. fi. col. i. supra de iudi. firma per id quod diximus de teste: quia non inspicimus tempo celebrati actus sed depositionis glo. in l. iii. §. due in verbo non eandem fidem. ff. de carbo. edic. vide Barb. in. d. cle. litteras col. xi. versi. quo ad secundum

¶ Moderare etiam non procedere / quando consideratur habilitas respectu status: quia si fiat mutatio status non attendim tempus vacationis / sed tempus date

¶ Et vt habeas mentem scriben. Pone petrus fuit nominatus per vnmuersitatem Biturien. ad beneficia monasterasancti Suipiti ordinis diui Bene. dico ad beneficia ad collationem / nominationem / presentationem / sen quamuis iliam dispositionem / eiusdem monasterii spectantia: acidit quod autequam prouideretur virtute nominationis huiusmodi / quod ingresus est monasterium ipsum: et inibi professionem emisit regula rem. Nunc autem virtute ipsius nominationis: vult prouidere dico de regulari: queritur quid iuris. Dubium hoc tangi glo. pragma. in tit. de colla. in. §. illi vero in verbo religiosis vbi videtur inclinare posse per ea que supra proxime fuere de ducta: quia cum queritur de viribus rescripti respectu capactatis impetrantis: si cessat subreptio attenditur tempus quo rescriptum mandatur executioni: et in casu hoc nulla est subreptio / quia nominatio est generalis: ideo adaptanda ad benficium ad quod reperitur nominatus habilis tempore vacationis eiusdem

¶ Contrarium tamen sentit Do. Brunel. in trac. de po. lega. conclu. xix. col. pe. dicens quod si tempore obtente nominationis / erat secularis: et tempore vacationis regularis: quod in vim nomisnationis non erat capax regularis: cum inspici debeat status et conditio quam habebat nominatus tempore nominationis. De quo in simili no. Archi. et Ioan. and. in. c. cum de beneficio hoc tisupra. facit quod not. d. glo. in verbo religiosis / quod nominationes ad beneficia date: intelliguntur de beneficiis statui nominati conuenientibus. Et hec est intentio vniuersitatis mandantis nec vlterius trahitur in dubium per ea quae dictantur in concord. in ti. de elec. in. §. quo vero ibi et insuper quod tam graduati simplces quam nominati bneficia in mensibus eis assignatis vacantia / petere et consequi possint secundum proprie persone codecentiam et conformitatem et c. quae verba videntur sonare quod attendi debeat data nominationis. Si tamen recte attenditur hec verba videntur facere pro parte affirmatiua huic tamen refragatur quod voluii. Io. mo. in. d. c. cum de beneficio in fine / quod conditio persone impetrantis facit vt artetur verbum generale: cui adhereo cum factus sit nonus homo respectu actuum ciuilium et seruo equiparetur. Tangit Io. de Imola in cle. i. de elec. Ioan. and. in c. ii. ne cler. vt mo. Bal. in i. Titus. ff. ad trebel. Inno. in. c. conolim. supra de priuile. Iason in §. actiones col. iiii. inst. de actio. Bar. in l. i. et in l. quodserus. ff. de stipul. seuo. Alex. in l. i. col. iii. ff. de ver. oblig. quod tamen intellige sane prout citat Car. con. xcvii. vbi dicit quod monachi nullius hominis sunt serui sed dei. c. vno. supra de syndico cui seruire libertas est. c. im. supra de regul. hinc Antho. de Butrio in. c. quod a te col. ii. supra de cler. coiuga. quod debent esse propii dei / cui seruiunt non alterit vel diuisi.

¶ Et sic argumeto praemissorum idem venit dicendum. in dispensatione tempore secularitatis obtenta: instar illius quisecum dispensari obtinuit / et postea matrimonium cum vnica et virgine contraxit que procedente tempore ab humanis decessit: quod tunc non prodest ei dispensatio / nec reuiuiscit quod iam extit ctum erat dixi late. supra. in. c. vno de cleri. coiuga.

¶ In proposito iuuat quia non tam de facili cum regularibus dispensatur: Omnia nanque beneficia sunt regularibus incompatibilia quod comprobo in trac. de manda. apo. tractando materiam pensionis.

¶ Item si suffragaretur dispensatio hec: fieret fraus legis et Papa de facili circunueniretur vt patet intuenti: cum mePape ad hoc tunc non attenderet vt videlicet dispensare / tur cum regulari: verba enim deseruiunt intentioni / et non intentio verbis. c. ii. requiris. supra de appella. quod verum dicunt scribentes si verba possunt trahi ad mentem vt in proposito: si autem nulla interpretatione trahi possunt trahitur mens ad verba Bal. in l. cum aquiliana. ff. de transac. vbi dicit: quod verba sunt sicut corpus: mens vero sicut anima et spiritus. Uide compo. in. c. causamque in fi supra de res. hec enim que de intentione diximus clarificantur per ea que not. Decius con. cxxv. col. iii. in causa domini.

¶ Facit in principali proposito. d. glos. in d. c. si de beneficio / quod attenditur conditio persone que erat tempore impetrationis rescripti ad idem quod not. specul. in ti. de de leg. in. §. excipi potest versi. quid si committens

¶ Item persone mutatione extinguitur priuilegium: moxime quando sola persona fuit causa immediata ipsius priuilegii. Dinus in regula priuilegium hoc lib. col. iii. dixi in d. c. cum de beneficio.

¶ Ad idem / quia si papa concessit gratiam expectatiuam alicui: deinde ille est excommunicatus: per mutationem illius status / debet censeri reuocata gratia: prout in terminis tenet Rapha. Cuma. in l. si stipulatus fuerim illud. ff. de verbo. oblig. refert domi. Alceatus in repeti. ca i. numiro. xii. supra de iudi. quod extendere poteris ad nominationes: cum videantur mandata apostolica fiue expectatiue: quod firma per hec que dicam in. c. seq. in versi. Et per hec habes.

¶ Adde ad propositum Cal. in titu. de res. consilio. viii. ibi effectus dispensationis regulatur secundum intentionem agentis expressam vel presumptam .l. obligationum fere. ff. de actio. et obliga. c. gaudemus de diuor. supra et ea que no. Rd ta in antiquio. deci. iii. in ti. de rerum permuta.

¶ Si duo obtinentes quilibet videlicat incompatibiler permutent / et permutatione facta: quilibet sine superioris licemt tia remansit in suo pristino beneficio: de solo mutuo consen¬ su: quod licet quilibet videatur tenere duo incompatibilia qui stat per eos quominus possessionem pacificam adipiscantur et sic videntur vacare saltem secundum ar. c. commissa. supra de elec. hoc libro tamen in contrarium se habet rei veritas: quia inistis ratioambitionis cessat et cupiditas: quae sunt prima causa bneficit amittendi / cum re vera quilibet solum teneat vnicum. Nec habeat animum nec intentionem duo beneficia obtinendi sed vnum tantum: licet errent in iure quae intentio multum operatur not. Io. mo. in. c. primo de conce. praeben.

¶ Limita postremo regulam non procedere: quando secunde litere beneficiales habent clausulam derogatoriam: siue clausum lam anteferri de qua extense per Car. in con. statim allega. quod tunc non inspicitur data primarum / dicit Freder. con. ccxc. quia in presenti col. iiii. ibi nisi ex superueniente causa fiat preiudicium: vt puta quia secundus habet prerogatiuam /

¶ Et quia ad materiam nostram partinet discussio clausule anteferri que in se continet nescio quid latentis in praxi quo tidiana: quae licet sit admod um difficilis et scrupulosa / cum et praeclari doctores pro et contra substentare dicantur testatur Car. con. cxxxvi. Factum sic se habet / in prin. dicens ista est clausu la noua et ante mea tempora inusitata quae enim a sede apostolica prodeat: videtur potius ipsius sedis apostolice interpretationem quam alterius determinationem expetere / vt inde prodeat interpraetatio vnde ipsa clausula proderit. c. inter alia de senten. excommunica. et l. fi. C. de legib. confisus tamen in clementia nature naturantis eaum stilo claro impresentiarum aliquantulum enucleare conabor et sub paucioribus quibus poterit verbis comprobari. Ideo ad rem descendo que vt facilior appareat. describam quasdam formas hanc clausulam includentes.

¶ Cemens cpicoeserus seruorx dei difecto filio. f. cli rico Bit. dio. salutem et apostolicam benedictio. vite ac morum honestas aliaque laudabilia etc. Dudum siquidem vclicet octauo idus nouembris pontificatus nostri anno primo volentes tibigratiam facere specialem beneficium ecclesiasticum cum cura vel sine cura etiam si in ecclesia cathedrali existat / adcollationem / prouisionem / praesentationem / seu quamuis aliam dispositionem venerabilis fratris nostri episcopi Cameracen. et dile ctorum filiorum praepositiositi decani et capituli singulorumque canonicorum et personarum ecclesie cameracen. communiter vel diuisim pertinens si quod tunc vacabat vel cum vacaret / quod tu per te vel procuratorem tuum infra certi tempouis spatium duceres acceptandum conferem. tibi post quam acceptasses huiusmodi cum omnibus iuribiset prtinen. suis dummodo vsque ad certum tristus tunc expressum non esset in eo alicui specialiter ius quesitum donationi apostolicereseruauimus / certis super hoc executoribus deputatis prout in nostris inde confectis literis plenius continetur.

¶ Cum autem eadem die / et post dictam diem aliquibus aliis graeras speciales fecerimus: et aliqua reseruan. auctoritate apostolicadonatione siue aliqua ex eisdem bneficiis conferenda personis idoneis quas ducerent eligendas concesserimus facultatem Quarumquidem gratiarum et concessionum vigore nonnulle personbeneficia huiusmodi ad collationem prouisionem seu quamuis aliam dispositionem dictorum capostoli praepositi decanivel alicuius canonicorum et personarum coniunctim vel diuisim / vel alicuius vel aliquorum ex eis partinen. expectare noscimus ac absoluimus nonnullos ex personis praedictis / quae vigore gratiarum eis aut concessionum huiusmodi post dictam diem factarum / beneficia ipse expectabant: omnibus vel aliquibus aliis etiam auctoritate nostra huiusmodi beneficia expectantibus: in assecutione huiusmodi beneficiorum anteferri.

¶ Nos intendentes te qui vt asseris diu non sine magnis laboribus in romana curia dilecto filio Iacobo tituli sanctorm Marcellini et Petri praesbytero cardinali seruiuisti / monitufauore prosequi gratie specialis: te omnibus vigore gratiam eis sic concessarsi / predicta die per nos factarum bmondo ibneficia expectam. in assecutione beneficii huiusmodi voluimus anferri: puer bique concedimus / quod per voluntatem nostram huiusmodi et per aliivoluntatem nostra per quam personas gratiarum post datam eande eis factarum / aut facultatum praedictarum vigore: beneficia ipsa ad huiusmodi collationem prouisionem praesentationem seu quamuis aliam dispositionem dictorum episcopipspositi decani capituliet canonicorumet personarum dicte ecclesie Cameracen. coiunctim vel deuisim vel eadem beneficia expectan. anteferri volumus aut forsan velimus / et fieri derogetur tibi nullatenus noceat. Nec per eam/ prenudicium / aliquod generetur. Constitutionibus et ordinationibus apostolicis contrariis non obstantibus quibuscunque.

¶ Cemens. pres sernus seriorum de / dilecto filo Martino tituli sancti laurentii in lucina praesbytero Cardinali salutem et apostolicam benedictionem. Dun. ad personam tuam etc. dudum siquidem nonnullis ex venerabilibifratribus nostris saectem romane ecclesie Cardinalibus diuer¬ sas gratias / per quasnonnulla beneficia ecclesiastica secularia et regularia cum cura et sine cura / in Narbonen. et aliis cathedralibus ecclesiis et ciuitatibus et diocesibus in Narbonem prouincia constitutis expectare noscuntur duximus faciendas Ac voluimus inter cetera eosdem cardinales in assecutionibus huiusmodi beneficiorum omnibus etiam auctoritate nna praeterque aliis eiusdem romane ecclesie cardinalibus beneficia huiusmodi expectan. anteferri. Et quod ipsi post certos tereminos tunc expressos vigore huiusmodi gratiarum aliquod bane ficium non acceptarent / nec de illo sibi facerent prouideri

¶ Et deinde quosdam ex dictis terminis ipsis tunc nondum lapsis vsque ad alios tunc expressos terminos prorogauimus. Acquod litere super quibusdam ex huiusmodi gratiis confecte adalia beneficiarecclesiastica in eisdem ecclesiis ciuitatibus et dio cesibus ac prouincia vacantia tunc vel vacatura se extenderent duximus conceden. Ac nuper tibi de nonnullis bnficiis. ecclesiasticis secularibus et regularibus / in eisdem ecclesiis ciuitatibus et diocesibus in dicta prouincia consistentibus tunc vacantibus vel vacaturis mandauimus prouideri ac voluimus te omnibus etiam autoritate nostra huiusmodi be neficia expectantibus praeterquam aliis sancte romane ecclesie. Cardinalibus et dilectis filiis familiaribus nostris ac illia quos charissimus in christo filivs noster tarolus rex framcorum illustris Guillermo Lexouien. et Nicolao Boiocem episcopis et dilecti filii nobiles viri Io. Bituris archiepiscopo Bim ricum. et Luxionem. Ac Philippus Burgundie duces Parisiam episcopis venerabilibus fratribus nostris / et dilectis filiis Abbatimonasterii sancti benigni Lingonen. diocesis: et de cano sancti Petri Auinionen. quibus per alias nostras ln teras dedimus in mandatis: vt nonnullis clericis quos iidem rex et duces nominarent canonicatus nonnullarum ecclesiarum in regno francie consisten. necnon dignitates personatus officia in dictis vel aliis ecclesus per eosdem reges et duces eligerent conferrent ac prebendas in eisdem ecclesiis per eosdem regem et duces nommandis clericis quos seu quae clerici ipsi infra certi temporis spacium acceptarent / conferandas conferendos seu conferenda eisdem clericis / donationi sue reseruarent forsan nominarent in futurum ac vigore gratiarum beneficialium dilectis filiis consiliariis dicti Regis in suo parlamento in quodam rotulo gra nos sub data. v. Idus aprilis pontificatus nostri anna. xiii. signato factarum / te in assecutione ipsorum beneficiorum volumus aneferri / prout in diuersis literis nostris inde confectis plenius continetur

¶ Nos igitur attendentes quod si tibi circa premissa non preuideretur aliter modicum fructum posses ex mandato huiusmodi reportare / ac propterea attendentes te vt mand. tum huiusmodi celeriorem sortiatur effectum / fauorabiliter prosequi in hac parte volumus et motu proprio non ad tuamvel alterius pro te nobis super hoc oblate pentionis in stan. sed de nostra mera liberalitate apostolica tibi autorirate concedimus / quod tu omnibus et singulis familiaribus non stris predictis beneficia huiusmodi in ecclesiis / ciuitatibus diocesibus in prouincia predicta consistentibus expectat tibus / quos in assecutione beneficiorum huiusmodi omnibus vel aliquibus etiam sancte Romane ecclesie cardinalbus beneficiam huiusmodi autoritate predicta conferre volumus in assecutione beneficiorum huiusmodi preferri¬

¶ Et nihilominus motu et autoritate predictis / statumus. et etiam ordinamus: quod tu et singuli Cardinales predicti vt gore gratiarum huiusmodi vobis vt premittitur per nos factarum / beneficia in ecclesiis / ciuitatibus / diocesibus in prouincia huiusmodi vigore mandati predicti expectare non scuntur / beneficia ipsa alternis vicibus assequi debeatis: ita quod singuli ex dictis cardinalibus qui dictarum gratiarum vigore beneficium aliquod minime fuerint assecuti te aliis in primi vacaturi beneficii assecutione preferant voluntate nostra predicta et aliis contrariis non obstantibus predictis

¶ Nunc veniamus oportet ad materie discussionem / pro cuius introductione adduco / Compo. in cap. causamque col. ii. supra de res. vbi citat quod quando in literis dicitur quod quis in omnibus preferatur aliis impetrantibus: hoc restringimus vt prefiratur his quibus nondum est ius quesitum. Et sic sententauit dicit ipse de mandato Pape apud Mediolanum / et quia litere huiusmodi odiose et ambitiose et ius alterius vsurpantes: ideo restringende. Subdit tamen postea plures seuare litteram gratiosam / prout sonat vt per eam impetrans prioribus preferatur etiam in his quibus ius est per presentationem vel receptionem quesitum: hoc enim certum est quod illi qui collationem vel inuestituram habant / nunquam preferum tur: propter dictas litteras cum sit ius in re quesitum. Prodicto Compo. videtur facere id quod voluit Oldra com. 198 in prin. circa primum punctum / vbi dicit quod clausula hec est odiosa et iuri communi repugnans: ideo est artanda quantum fferi potest: vt iura manifeste probant et not. aperte Compo. in. d. c. causamque dummodo in aliquo possit verificari.

¶ Et licet Compo. pronunciauerit: attamen eius pronuncia tio nostris temporibus in viridi non extat obseruantia sed quod vltimo dicit: verius dicas / et hec est communis quam sentit Cal. in ti. de res. con. viii. in fine et ludo. Roma. con. cclvi. approbosententias / in fine: vbi late probant quod clausula dummodo non sit alteri ius quesitum / praeseruat ius haben. in re: sed derogat habentibus ius ad rem¬

¶ Et dicit idem Cal. quod tanta est et talis differentia inter ius in re / et ad rem / quanta est beneficium fore tuum et fore tibi debitum. c. si tibi absenti infra eo. et cle. auditor de res. huic communi astipulantur Io. and. collec. Petrus de Ancha. Antho. de butrio Car. Imola et Fely. in. d. c. causamque allegant texaparte hoc probantem in. c. auctoritate infra de conce. preben. et in c. pe. infra hoc tit. vbi expectans erat receptus in canonicum / perquam receptionem sequitur ius ad rem. c. si clericus infra hoc ti. et. c. fi. de conce. preben. hoc lib. tamen illi recepto nocet clausula anteferre¬

¶ Et per hec sit comprobata communis contra Compo. qui solus in causapo remanet peregrinus: venit tamen medio mandati papeexcusandus alias credendum venit / quod libenter communi adhesisset. Hinc car. con. cxxxvi. col. iii. sub nu. vii. volens compo. excusare dicit non esse credendum tantum virum et adeo in romana curia exptum et diu in exercitio iuris ibi versatum ex rasse argu. l. ii. §. seruius. ff. de origi. iur. Nec similiter papam de cuius mandato pronunciauit argu. c. i. supra de constitu. et l. omnium. C. de testa¬

¶ Tamen pro communi habeo rotam in antiquio. in tit. de conce. praeben. deci. viii. licet ibi compilator et duo alii voluerint tenere / nisi gratia habens clausulam anteferri fuisset impetrata postquam primus iam acceptauerat vacans: quia licet secumdo prouideatur priusquam primo / tamen non valet prouisio facta secund Alii tamen indistincte tenent cum communi / et in ti. de praeben. de ci. xv. dicit quod habentes hanc clausulam / preferuntur etiam si illi primi essent recepti ad primarias preces Fely. in. c. mandat tum. nu. v. in fine. supra de res. vbi opinionem Compo. in vno nitifcomprobare / vt habeat locum quando est ius quesitum ex electione vel patroni presentatione / et illud preseruatur: quia alias in totum et perpetuo esset exclusus: quod non praesumitur de mente pape ista fuit decisio bellamere. clxvii. per hec verbo dicens per dicta verba non conseruatur ius ad rem / dummodo sin quesitum per acceptationem: ita obtinuit obseruantia palatii: postolici papa sciente et tacite approbante.

¶ Facit in proposito quod voluit domi. in. c. quam sit. §. prima supra de elec. hoc libro vbi per illum tex. dicit quod impetrationon faciens mentionem de electione alterius / non valet cum papa non intendat tollere ius alterius. cap. quamuis suprade res. cum similibus

¶ Moderare habes communem / vt non procedat quando gratia (clausulam anteferri includens) esset ob subreptionem nulla / vel annullanda / vel ob defectum persone / quia tunc nihil efficacie operabitur clausula ipsa: imo primus in petrans admittitur ad beneficium vacaturum. Et sic non praeiudicat primo impetranti. c. non potest infra de regul. iur. cum simil ibus / cum videatur apposita in fauorem ipsius impetrantis duntax at: sic eo repulso videtur sublatum impedimen tum quo ad primum: nec poterit ordinarius alteri conferre facit l. sub conditione. ff. de vsufru. et. ff. de actio. emptil. fundum Archi. in d. cap. pe. et Car. in con. xv. in prin.

¶ Item quando primus impetrans ex facto suo excluditur secundus obtinebit / non autem alius auctoritate ordinarii. c. si. clericus infa hoc ti. habeo instantiam: iuribus gallicanis cautum reperitur / quod habenti. x. beneficia ecclesiastica conferre presentare / aut alio modo disponere: poterit papasemel mandare et mandatum suum de prouidendo dirigere. modo Philippus Probus obtinet pro eo primo mandari: in seo tamen mandato peccatum est in materia / aut forma / ad seo quod suum non potest sortiri effectum. Postea titius pro eopariter secundo obtinet mandari / queritur attento dicto per cato quod patitur mandatum Philippi probi mandatum titii vires sumet. Dico quod sic per praedicta / quia fingitur primus: et prae latus hoc solo fore grauatus

¶ Sic in proposito iste qui habebat clausulam anteferri: fingitur primus: ergo eo repulso alius apostolicus obtinebiratio quia clausula hec gratias non destruit precedentes. sed eam habens / aliis praefertur: ideo eius destructa gratia¬ remanebit beneficium gratiam priorem habenti

¶ Idem si habens ipsam clausulam ei renunciet / aut ea non velit vti: valebit collatio primo facta no. Io. and. in. dic. cali. pe. facit l. si iudex. ff. de minor. firmat Car. d. con. xv. colum ii. consilium redditum ferrarie / vbi citat quod clausula inhibitionis et decreti habet effectum si eam habens sua ve lit vti indulgentia / allegat inno. in. c. primo de conce. praeben. hoc lib. et Io. mo. in. c. staturum. supra hoc ti. vbi dicit quod si ordinarius confert beneficium infra mensem quod fuit specialiter impetratum cum clausula inhibitionis decreti / tenet collatiosi impetrans non vult vti suis gratia et clausulis / sic debet. intelligi dictum per eundem Car. con. lxix. nu. vii. tactum. vbi ait quod clausula in rescriptis vel alibi posita debet intelligi vt non sit sine effectu / quod verum si eam habens eavelit vti: id firmare habes per ea que copiose citat Io. mo. in. c. generali. supra de elec. et ibi dixi etin. c. statutum. supra eo. vbi idem Io. mo.

¶ Moderare predicta vt non procedant / nisi renunciatio collationem primo factam precedat / quia si sequeretur colationem (que propter clausulam aut decretum erat nulla) non valeret nec validaret. Ioan. and. in dicto cap. statutum colum. prima in fine dicens quod in hoc casu prouisus non erit tutus sine noua collatione per. d. c. pe. infra hoc titu. Istud sentit ibi Domi. dicens id procedere maxime vbi initium attenditur: vt in electione / collatione / sententia et similibus. c. si postquam. § i. de elec. hoc libro et d. c. pe. et. c. auditis cum ibi no. eo. tit. de elec. vide que latins in propositodixi in. c. tibi. supra de res. Probus.

NOn potest. Ista est communis secundum scriben. hic quam firmat Ioan. and. in. capi. ei cum columna fina infra hoc tit. vbi Petrus de Ancha. Philippus Probus

COnclusione. Uide vltra que in saquentibus de conclusione dicem tur: quod alia est conclusio legis et alia est conclusio hominis: quia conclusio legis dicitur fortior quad hominis Bar. in l. prima. §. si pa. ter. ff. de coniungen. cum emanciliber. refert Decius con. ccciii. in fine / in casuoccurrent

¶ Et conclusio debet fieri per verba pertinentia non per ea que recipiunt diuersos intelectos et varios: per regulam quam citat Sozi. pater conviii. col. iiii. visis / quod quandocunque aliquid potest esse et non esse: vel potest se habere ad plura et diuersa: nunquam proba. tio illius concludit vnum quod est necessario. tex. in cap. i. presentia. supra de probatio. traditur in l. Titie textores de lega. prlinme

¶ Item idem Sozi. plura cumulat in proposito. con. xxxlx. col. pe. et fi. visis. et inspectis: inter que allegat Bal. in l. edim cta. C. de eden. vbi dicit / quod si accusator deducit maleficium cum certa qualitate: licet subiiciat clausulam / quare peto in sum codemnari. de omnibus singulis supradictis: quod per hoc non videtur cumulare maleficium simplex et qualificatum ita reperies Bal. ibi in. vi. q. dicentem: quod impossibile et quod qualificatio inhereat simplici: et quod illud sit simplex l. titi. si non nupserit. ff. de conditio. et demo. vnde concludit / quod licet probetur maleficium sine illa qualitate: tamen sequi debet ab solutio / quia concluditur quod solum vnum maleficium / minimum intelligitur deductum l. finali ff. ad trebel. et l. si pluribus de legat. in

¶ Premissa videntur posse comprobari per doctrinam Barin. l. in repetendis de lega. iii. versi. quandoque vbi dicit quod siin eodem testamento legatur vna res sub conditione et posea repetatur idem legatum eidem et ab eo in separato capitulo testamenti / mediantibus aliis capitulis: tunc non in ducitur repetitio qualitatis sed potius correctio per texin l. nam ad ea. ff de conditio. et demon. tradit Maria. So. zi. consi. xcii. col. vi. versi. sed hoc non obstante circa primum

¶ In proposito thematis idem Maria. con. cxxxiiii. colum. ii. vila petitione dicit / quod libellus interpretari debet per nes conclusionem non penes narrationem l. Aurelius. §. sticho et ibi Bar. ff. de liber. legata tex. et ibi doc. in. c. ex parte. Lsupra de foro compe. et in. c. litere. supra de dilatio. Cy. in l. cum te. C. de proba. idem Sozinus con. ccxiiii. col. iii. in causa onefrii / vbi dicit quod nulla verba inter contrahentes dicuntur sed sola conclusio est contractus cum sit ipsius perfectio. Casus est in quo non est dare meliorem in iure secundum Bal. ibi in l. si voluntate. C. de rescinden. vendi. dico latius in sequen¬.

¶ Si cupis videre de probatione et productione instrumen torum post conclusionem attende ad ea que not. Car. consi. lxxxii. nu. xx. titius nunc

¶ Quando vero discedatur per partes a conclusione per admissionem articulorum vide Alexan. consi. lxxii. nu. iiii videtur volumine. iii

¶ Ulterius. dic quod hoc verbum conclusio non reperitur in textu de iure ciuili Bal. in. c. cum in iure. nu. v. supra de offi. de le. sed renunciatio sic.

¶ Item dici quod qualitas intentate actionis / ex medio concludendi demonstratur Bar. in l. certi conditio. in prin. ff. sicer. pet. et in l. si prius. in. v. oppo. ii. partis. ff. de noui operis nunci. Decius con. cclii. in prin. Agitur causa.

¶ Item sola conclusio in actibus hominum venit attendenda. quia in ea consistit perfectio actus: et esse nascitur ex perfectione quia stat in conclusione Iason con. viii. col. vi. vol. iii. Notat Inno. in. c. super literis col. ii. supra de res. ex cuius doctrina resultaquod licet multa verba contineantur in rescripto / tamen attendtur sola conclusio que dicitur illud: quod princeps scribii. quod appellamus dispositiuam. Merito Lalca. in con. i. col. xxv. dicit / quod modus agendi non potest attendi nec considere ri nisi ex narratione et conclusione petitionis: eo quia in eis consistit vis libelli et petitionis. c. examinata. supra de iudi. et per in non. in. d. c. super literis. supra de rescrip. Bal. in l. edita. C. de edendo istud dictum Inno. citat idem Bal. in l. praescriptione col. fi. C. si contra ius vel vtili. publi¬

¶ Simile dicemus in contractu. Quia licet multa apponantum et multis diebus fuerit habitus tractatus: in eo tamen attendi. tur sola conclusio: et illa conclusio dicetur contractus tex. molior de iure in l. si voluntate. C. de rescin. venditio. et ibi Bal. refert et sequitur Decius con. ccxcviii. col. ii. viso instrum. to / vbi subdit quod multa tractantur que non perficiuntur. Ude testes qui deponunt solum de tractatu / non probant Bal. in l. multum interest col. ii. C. si. quis alteri / vel sibi et in. c. fi. col. fi. supra de iuramen. calumnie: facit quod not. idem Bal. in l. cum allegas col. ii. C. de vsur. late firmat Alex. con. xxvii. nu. iiii. visis et accurate vol. i. late etiam Sozi. in d. consi. ccxiiii. in preceden. citato dixi. supra. in. c. i. in verbo minoris de exceptio. Uide Neapol. deci. ccclxxv. quidam diomedes

¶ Simile in libello in quo sola attenditur conclusio: lica enim multa verba sparsa et posita sint in libello: tamen sola conclusio dicitur libellus. Bal. vbi. supra et in repe. l. edicto actio. C. de odendo et in l. ii. C. qui accu. non possunt et in l. domum. C. de rei vend. in l. non debet. ff. de dolo refert Barb. co. xlviii. col. iiii. vbi pe. hec et alia decidit quod si greffarius protulit sententiam / et in fine iudex dicit / et ita ore proprio pronunciamus / quod licet aliter non fuerit recitata per indicem iuxta no. in l. ii. C. de sen. ex perricul. reci. et in. c. fi de re iudic. hoc lib. nihilominus est vali da cum in huiusmodi recitatione fienda per iudicem attendatur sola conclusio / ad quod multa cumulauit Do. Bartho. de chassaneo consi il. in § posset tamen aliquis instare. Io. de Anania in. c. ad falsariorum. col. iiii. supra de crimine fal. Maria. Sozi. con. xxxix. col. vii. visis et con. xciii. col. ii. circa primum Do. Bertrandi. con. cliii. Si prout / parte. iii. Alex. in con. cxxi. vol. i. viso processu.

¶ Capietur enim sensus vt actus valeat potius quam pereat l. quotiens. ff. de reb. dub. et l. quotiens. ff de verbo. obligatio. cum similibus. Adducit dictum Bal. in l. i. C. de sen. et pericul. reci. quod si iudex dixit pronuncio: vtin consi. continetur valet sententia si illud consilium est redactum in actis illipinstantie: secus si non esset redactum. Aliud ponit. ibi exem plum: idem Bal. in fi. ibi. Pronuncio ita vt in tali charta continetur / quod si charta est liquida in iudicio producta / et recitationi parata / valet talis sententia secus si non esset producta quia non potest videri deductum in iudicio quod non est productum ar l. licet. ff. de iudi.

¶ Facit quia substantia sententic. stat in illo verbo pronunciamus / istud est de mente. glo. in verbo proferri in d. c. fi de re iudic. hoc libro.

¶ Pro praemissis habeo id quod voluit Bal. in l. vna. col. vi. C. de his que pene nomine / quod si ambe partes inceperunt in teresse sententie: tamen recesserunt antequam iudex compleret sententiam legere: quod sententia non valet / cum actus sinindiuiduus: non videtur equidem fuisse presens qui non expectauit finem. Nihil enim dicitur esse actum quando restat aliquid agendum. c. que ipsis. xxxviii. di. Barba. conlxxxviii. sub nu. xii. vol. iiii. Decius con. clix. col. ii. et. iii. quia incipit casus qui proponitur Angel. con. xxxiiii. constantinus col. i. vbi dicit quod in habentibus successiuum effecium niquam dicitur actus consummatus in singulis actis vel momen tis. nec ipsa sola moment a consideramus vt sic dicatur actus totaliter consummatus et perfectus: Pro intento hoc alleg. l. cum silleianum. C. de his quib. vt indig. vide Sozinum con. clv. col. fi. dum dicit quod magis attenditur libellus penes modum concludendi iuxta no. per Bar. in d. l. Aureli. us. § sticho. ff. de liber. lega. ponit vt praediximus Bal. in repe. l. edicta ver. circa secundum. C. de eden¬

¶ Et inquantum dicimus quod nihil videtur actum etc. Istud procedit maxime in penalibus citat Do. con. ciii. col. ii. alle gat. c. perpetuo. supra de elec. et. c. commissa hoc lib

¶ Et in eo quod supra diximus conclusionem libelli attendendam solum / dic non procedere si in ipso libello sit apposita clausula super premissis omnibus et singulis petitur ius et iustitia ministrari quia per hanc clausulam non solum conclusio inspicitur / sed omnia narrata attenduntur et super omnibus narratis facte probationes valent: ita Decius consilio. ccxxi. nu. iiii. non patitur. Probus

¶ Duplici ratione. Uide que dixi. supra. in. c. i. in verbo duo concurrentia de res. et in. c. cum contumacia infra de hereticis: et que in simili dicuntur per Decium con. clxi. pro domino preposito. Probus

¶ Executor. Qui dicitur habere potestatem delegatam et sic delegatus dicitur no. in. c. si super gratia. supra de rescript. hoc lib. idem dic de conseruatore. c. primo. supra de offi. de leg. eo. libro. Probus

¶ Potestatem prouidendi. In proposito adde quod volum. domini de Rota in antiq. deci. cccciii. quod si vnus ex duobus habentibus gratias equales et eiusdem date primo presentat litteras executori quam alter / et facit fieri processus: prefetur alteri in prebenda vel beneficio / postea vacante propte huiusmodi diligentiam. Quia omnis executor datus ad prouidendum est collator iuxta ea que not. in. c. pro illorum hoc titulo et de res. tibi qui et hoc ti. si cui ita quod habet locum in illis. c. duobus de res. hoc lib. Probus

¶ De receptione. Uide que de receptione late tradit Pet. de Ancha. con. ccxv. scripsit Papa et Domi. in consilio. 79. dominus Ioannes vbi citat fore duplicem iuris et fa tireceptionem. Per primam acquiritur titulus / per secundapossessio vel quasi iuxta notata per Innoc. in. c. eam te de rescrip. doc. in. c. pro illorum. supra hoc ti. et latius per eundem Domi. in con. lxxxxiiii. col. ii. quia istud dubium vbi dicit quod est duplex receptio canonicatus / vna que sumitur pro receptione facti / quando per prius erat facta collatio per habentem potestatem / et canonici postea recipiunt assignando stallum in ch oro et locum in capitulo.

¶ Alia est receptio que sumitur pro totali collatione iuris canonicalis et prebende: et in ista facienda requiritur vocatio canonicorum absentium / nisi sit consuetudo quod non vocent tur. c. cum in ecclesiis hoc ti. et libi

¶ Item receptio facti potest fieri per singulares canonicos Inno. et Io. And. in. d. c. eam te. supra de rescrip. Alia vero videlicet iuris / non: quia competit vt vniuersis non vt singulis.

¶ Ulterius dicvnum quo ad receptionem / quod si papa contulla mihi canonicatum in ecclesia Bituri. et mandauit per executorem mihi conferrti prebendam in eadem ecclesia si qua vacabat vel proxime vacaturam / quam infra mensem a noticia vacationis acceptarem: quod si ad prebendam vacantem recpior in canonicum / statim habeo ius in prebenda etiam ne alia collatione prebende: ista fuit sententia lappi in repeti. c. Iacobi. supra de simo. prout tradit Car. con. ciii. nu. in. casus super quo. Probus.

PRimo. Dic quod primus dicitur quilomnes alios antecedit vt in propimio. ff. §. discipulis et in l. proxima. iff. de verb. signifi. et sic ante seabiud habere non potest Bal. in c. ecclesia sancte Marie. supra vt liice penden. ratio quia prime cause nuia est causa: ideo dicitur quod detestate principis non est inquirendum cum sitc cauia caulbtumum Iason in consi. cxxv. col. iii. vadus vol. iiii. Probus.

¶ Proximo. Proximum dicitur: illud quo supposita atmsequitur continuatione et de facili ar. ff. de serui. rustic. praedil. tria predia et l. qui sella. §. in rusticis Bal. con. ecclvi. ini parte / statuto placentie. Probus

¶ Ordo. Qui regulariter non est de substantia l. quia ff. de pecul. et l. nec enim. ff. de solutio. tradit Pet. de Incha. consi. cclxvi. in prin. iste magister Geraldus: vide que tradit Domi. in con. xxx. col. iiii. Bonifacius. ix. quod quonium cunque concurrunt due dispositiones priuilegiate / quanquelibet de per se est valida et referuntur ad eandem spedet multiplicabilem ordine successiuo quelibet dispositioud bet sequi effectum suum successiue / attento ordine dispationis. c. si propter. supra de res. c. qui a sede isto tim. hoc libvide que dico in. c. licet de sepul. Probus.

¶ Sunt specialia. Maria. Sozi. con. ix. col. v. ver. verummedictis / quod incipit prosequendo ordinem dicit / quod docioriss sequuntur doctrinam Ioan. mo. hic / pro regula: vtorde scripture non sit attendendus: nisi casualiter / nesat exineratio indebita aut ne ledatur ius alterius: vel vt disper dium fugiatur / vel ne suspitio indebite gratietollatur in ribus hic per Io. mo. allego

¶ Uide que dico de argu. hoc ab ordine littere in. c. ima de accusa. Probus.

SEd affecta. Et sic dicitur debitum / non spein debitum iri: quam habent spectantes / siue ius quesitum in spe: testatur Ioannes Andr. in mercur. in regula ignorantia. Et hec sepofallit / et miscros pascit: prout vulgaria extandictamina et prudentissimorum sententie

¶ Hinc Ouidius. Fallitur augurio spes bona sepe suo: et dem libro primo de arte amandi. Spes fallax dea dicitur. Et Seneca: Credula est spes improba. Et Bal. in eleganti tractatum scisma. quem posuit in rubrica. C. si quis aliquem testa. prohib. col. xiii. versiculo preterea sicut quihabet: Spes sepe sapientissimos fallit: ita vt patiantur letargiam illusarum mentium morbum / que sunt verba Bod. tii libro primo de consolatio. philosophie / allegat l. tertiaum § si quis / versiculo quanquam. ff. de condition. ob causam: Item Lucanus in symposio: Sunt fortune varii casus plurima que haud separaueris vnquam: ea conficiunt numindiuum rursumque certo speraris: Ea frustrata non contingunt.

¶ Spem igitur in rebus quantumuis vicinis ac proximis reponamus. Est enim spes omnium rerum fallacissima minimaque pars earum rerum quas separamus. Item Cicero post initium lib. de oratore. iii. O fallacem hominum spem fragis lemque fortunam et inanes nostras contentiones que in medio spacio sepe franguntur / et corruunt / aut ante in ipso cunsu obruuntur.

¶ Premissis quippe dictaminibus conuenit illud vetus qua Catone relatum prouerbium in oratione de edilibus vitio creatis. Inter os et offam multa iteruenire posse: de quo meminit Ioan. And. in. c. commissam / in fi supra de deci. et Iasonin l. sciendum. nu. xxiiii. ff. qui satisda. cogan. Et Gellius lib. xxiii. c. xvii. Multa cadunt inter calicem supremaque labra.

¶ Ad nostros autem veniamus. Non dicitur pati damnum qui spem futuri lucri perdit l. proculus. ff de damno infec. per quem tex. dicit ita Alexan. in l. iii. §. in fideiussorem / et l. sequenn. qui satisda. cogan. Sed et ante eum Bal. con. clxxxii. locata fuit quedam possessio. col. ii. volu. i. dicit quod qui perdit lucrum. nondum factum / sed quod est tantum in fieri / non dicitur patidamnum: licet esset apparatus ad lucrum: de quo dicit text. expres. et no. in l. si pecuniam in princi. ff de conditio. ob causam / quia vt ait multa accidere possunt que impediunt fructus peruenire ad maturitatem et effectum / puta niues / grandines / incursus hostium / et similia l. fistulas. §. frumenta. ff. de contrahen. emptio. propter quod de futuris fructibus certum non est dabile iudicium l. si ea lege. C. de vsur. facit l. si iactum retis. ff de actio. empt. et plenissime per Bar. in l. cotem. §. qui maximos fructus. ff. de publica. Ideo frumentum in herbis. non pluris estimatur quam in herbis vale at / consyderata qualitate praesenti non autem futura que nondum apparet arg. l. in legoff. de contrahen. emp.

¶ Ista firmare possumus per doctrinam Bar. in l. post emacipationem. §. illud. ff. de liber. lega. dum dicit quod non habetur ratio spei nisi habeat ius de presenti. Ideo si in contractum apponuntur huiusmodi verba / remittit omne ius quod habet / et habere sperat in tali tunc videtur remittere omne ius quod habet de presenti vel sperat habere in futurum ex causa subsistente de praesenti / alias non / sicut dicit mus de statu libero. qui si habet spem in libertate ex iure fumdato de presenti / quia hereditas est adita dicitur statu liber et non alias. l. ii. ff. de statu liber. idem Bar. in l. quod seruius circa finem ff. de conditio. ob causam / et ibi Paul. de cast. idem Paul. et Ange. post Bar. in l. qui cum tutoribus. ff. de transactio. Bart. in. l. si vxor. §. diuus. ff. de adult. et in l. qui Rome. §. duo ffes vbi moderni. ff de verbo. oblig. tangit Areti. con. vi. nu. ix. viso instrumento diuisionis.

¶ Ude que pro premissis dixi in. c. vnic. nu. xxxvii. et sequ. de clericis non residentibus. Probus

NAm potestas ordinaria. Firmat idem Io. mo. in. c. i. de cler. egro. et in. c. ii. et ibi dico de sententia excommunica infra Probus

¶ Et minor. Idem Ioan. mo. et atius in. c. ne aliqui et ibi dico. de hereti. Probus

¶ Non intelligitur. Ad id facit quod citat Decius con. clxxi. subnu. iii. in causa venerabilium quod clausula generalis non porrigitur ad specialiter expressa. l. doli clausula. ff. de verbo. obliga l. sanctio legum. ff. de per Ideo masculinum non concipit femininum / quando de feminino sexu exprimitur quia expressum facit cessare tacitum Bal. in l. in multis. ff. de sta. ho. Pro hoc vide Paul. de Castro con. xxi. nu. ii. Primum dubium in prima parte quod generalis prouisio vel statutum non refertur ad ea de quibus. est specialiter prouisum vel statutum: allegat. C. de silentia l. decurionibus / et l. stipulationes commodissimum. ff. de verbo. obliga. et ff. de vulga l. alimenta. §. Basilice. et l. stichus. nutriens dixi. supra de elec. in. c. generali in verbo concipit: ad idem quod no. Alex. in con. ii. col. iiii. versic. pro hoc vol. iii. Quia vbi aliqua dispositio que de sui natura aliquid includebat si illud a disponente excludittur / amplius non inducitur l. cum ex filio. §. i. ff. de vulga. et pupil. substitu. quod videtur comprobari per cundem Alex. consi. viii. nu. iii. visis subtilissimis / vol. iii. dum dicit quod verum verbum speciale iunctum alteri verbo generali alterat illud genus l. sed siadiiciatur et ibi Bar. ff. pro socio. Probus

¶ Legalia. Uide maiora argu. legalia in. c. primo 1fra de conce. prebend.

¶ Et sic nota quod ius ciuile non est superfluum etiam in materia beneficiali ac interris ecclesie / quamuis idem disponatur de iure canonico Areti. in. c. cum a nobis in princ. supra de testib. dicens istud facere ad questionem que ponitur ¬ c. primo. supra de res. vtrum statutum disponens id quod ius commune sit superfluum / an vero inducat nonum vinculum de qua per Bar. in l. prima. ff. ad legem falcidiam nu. iii. et ibi Alex. et eundem Areti. in. c. primo / col. antepe. supra de res. vbi Fely. post alios col. fina.

¶ Adde que notat in proposito Io. Lupus hispanus in repeti. rubri. de dona. inter vir. et vxor. in introductione / numero. vi. vbi hoc comprobat / et subdit / quod etiam iura disponentia circa beneficia trahuntur ad officia secularia vt sentit Bar. in l. ii. §. data. ff. de optio. lega. et Lucas de pennain l. annonas de eroga. mili. an. lib. xii. C. Panor. in. c. postulationem. in fine. supra de postul. prela. et in. c. cum in iure in fine. supra de elec. Probus

Ve ecclesie. Istud comprobat collec. in ca. postulastis. nu. iiii. supra de conces. preben. Probus

¶ Expresse. Uerum si primum est validum: tenemur de eo facere motionem vt reuocetur per regula quam citat Domi. in consi. lxxix. colum. finali: domi. Ioannes / quod non est necesse quod tollatur obstaculum in rescripto / quando non obstat iuxta not. in capitu. mandatum. supra de rescript. Pro hoc vide que latius tradit idem Domi. consilio. lxxxii. colum. iii. Bonifacius. Ulterius que ad hoc verbum expresse dic quod idem est quod specialiter noAlexand. consilio. lxxvi. nume. ix. viso themate / volu. iiii Philippus Probus

¶ Absurditas. Istud videtur placere Cardi. consi. cii. Super facto testamenti dum dicit / quod si papa mandauit sen concessit aliquibus religiosis / quod ad solutionem procurationum non possint cogi per literas apostolicas: etiam si in eisdem continen. tur quod ad queuis loca exempta et non exempta se extendant et alias cuiuscunque tenoris existant nisi fiat mentio de indulto predicto plena et expressa mentio. Deinde emanant alie littere apostolice cum clausulis derogatoriis pluribus et precipue in quibus exprimitur / quod non obstent quecunqua litere sub quacunque forma concesse / etiam si de eis deberet fieri expressa et specialis mentio. Et concludit quod nortollitur prima indulgentia ex quo non est facta mentio emodo quo debuit / quod late examinat idem Card. consilii. domi. Gregor. Papa. x. pro quo possunt induci iura qua volunt verba in dispositionibus collata operari suos utfectus si nulla surgit absurditas et aliquid speciale de letis primo l. si quando / capitulo si Papa de priuileg hoc linbro. Probus

¶ Sed vnum. Uide de annexione seu vnione que tradiCardi. in consilio. xcvi. Papa vniuit vbi ponit formam vninis. Probus

MAiora. Uide Ioan. Mona. in cap¬. Auaricie. supra de elect. et ibi dixi. gbiluppus Probus.

¶ Bituricen. Roma. consilio. 328 Presens consultatio / testatur ( prout et reipsa apparet) in facto Decanatus Bituricen. consuluisse: ide videtur Petrus de Ancha. consil. i. consuetudo. Probus

¶ Auditore. Attende ad Roma. con. 436. vbi late ponit de priuilegiis datis ab antiquo dominis auditoribus sacri palatii apostolici / de quorum numero hic legitur Ioan. Mona. Ideo non hesites quod ipse Ioan. Mona. non fuerit auditor Rote et Cardinalis / vt in. c. in generali infra de regu. iur. secutiue vicecancellarius / vt in. cap. is cui / in fi i1nfra de senten. excommunica. Et dic quod de more auditorum curie est conferre dubia cum aliis auditoribus: cum eorumque consilio et assensum auditor pronunciat: quod non est in deputato extra curiam refert Barba. in capi. mandatum / nume. cii. supra de resc. dicitque Petrus de Ancha. consi. cclv. in fine. in causa et questione quod dominorum auditorum officium est / tantum modo sententiam rescindere siue introducere in concilio ipsam rescindendam esse / et si ita videbitur irritatur / et ad iudices qui tulerunt sententia reformanda remittitur: vel ius parti ad petendum iterum reseruatur. Probus

¶ Item quod est commune. Ioan. Mona. doctrinam Domi. consi. xciii. col. fin. Clemens septimus illam referendo sequitur

¶ Uide in simili Franci. Curtium consi. xxi. nume. xxi. Idem Ioan. Mona. istud firmat in cap. sicut / de verbo. significaet ibi dico / et Decius consi. cclxxv. nume. x. in causa que luce. illegans glo. in l. si id quod nostrum. ff. de reg. iur. Barto. et doc. in l. serui electione. § i. de lega i per quod vulgare videtur verificata conclusio de iure clara secundum Decium / consi. 282 col. 2 viso puncto / quod quis non potest rem communem cum alio in totum alienare l. i. et per totum. C. de communi rer. alien. facit text in l. coheredibus famil. erct C. et. l. per fundum. ff. de seruitu. rustic. predio. et l. sabinus. communi diuid. ff. et est speciale in fisco / vt rem communenilienare possit. l. ii. C. de communi rer. alien. et in lege prima. de vendi. rerum fiscal. lib. x. C.

¶ Et sic secus videtur de iure communi l. prima in fin. ff. ad municipal. Pro premissis faciunt ea que citat Decius consilio. ccclxxxviii. in princi. verba laudi / Quod si paries sit communis pro indiuiso / vnus non potest altero inufto altius tollere parietem communem. d. l. Sabinus. ff. communi. diuid l. parietem. ff de seruitu. vrba. predi. secus si communis sit pro diuiso: quia quilibet potest pro parte sua altius tollere not. Angel. in l. hoc quod dictum est. § si ex tribus per illum textum secundum vnam lecturam. ff. de seruitu. vrba. predio. Ratio clara videtur quia edificat super suopariete: quod intellige si paries sit ita grossus quod vnus. qiunsque vicinorum versus se edificare possit in sua dimidia non tamgendo partem alterius / et praesupponendo quod paries sit huius qualitatis. Ude Pet. de Anchara. con. clx. presupponitur.

¶ De venditione rei communis quis preferatur in emptio ne / vide eundem Petr. de Ancha. consi. ccclxx. cum sequen.

¶ Et adde modum vnum quando res efficiatur eo ipso conmunis per Alexand. consilio. xxxviii. in princi. visis his / vo. lu. v. vbi dicit quod vbicunque emitur res ab aliquibus communiter in re illa intelligitur societas contracta l. cum proponas / et ibi Bart. et Bald. C. pro socio / et l. ii. et ibi Bar. ff. communi diuid. et. l. et sit ff pro socio / nisi aliud esset actum inter eos / puta saincontinenti post contractum rem dimisissent quia tunc non videtur contracta societas Raph. cumanus in lege reos / in prin. ff. de duobus reis. Probus

¶ Proprie. Rationem dic secundum ea que a Maria. Sozino citantur consi. ix. col. pe. prosequendo ordinem / quod proprium dicitur quod non est proprium secundum quid: sed simpliciter l. hoc legatum de leg. iii l. proprium. ff communia predio l. si ita quis. §. vlti. ff. de lega. ii. l. fi. C. de his qui veniam eta. imp. Idem Sozi. con. si i. col. i. Inde proprietas que verum dominium importat l. interdum. ff. de acquir. rerum do. et. l. ii. §. quedam. ff. de interdic.

¶ Pro intento Io. mo. idem Sozi. con. ccxl. col. v. versi. po. stremo circa presentem / pro quo adducit glos. in l. id quod nostrum. ff de regul. iur. Bar. in l. serui electione. § Labeo. ff. de lega i vide tamen eundem ibi subtiliter arguentem cuoitra dictum Io. mo. hic quod placebit tamen ad dictum Ioan. mo. hic videtur ratio / per id quod no. Alex. in con. lxxvi. in prin. vbi dicit quod verbum communiter debet intelligi equaliter / vt l. fi. §. Lucius de lega. ii.

¶ Et sic qui habet rem communem cum alio / intelligitur. habere dimidiam partem rei: sic dicitur quod in re communi quis sociorum non dicitur committere furtum / nisi id appareafecisse malo animo et per fallaciam l. rei communis. ff. pro secio. Notat Alex. con. cxxvii. nu. xiii. visa inquisione / vol. 4 istud non est presumendum in dubio l. merito. ff. pro socio / quod comprobat idem Alex. in con. seq. nu. iii. et seq. eo. nu. iii. Puob.

¶ Non improprie. Uide Hiero. de tortis in suo con. col. vi. quod reperies post con. Antho. de Butrio. § vtere, eteneo rbemare te noflfi nouetur dbiumlate impresentiarum discutiendum ab modus a iure aut priuilegio vel consuetudine alicui concessus de prouidendo de beneficis / possit per talem alterari ita quod aliter de eis prouideat: vt habeas intentum cunrum pone capitulum ecclesie Bitur. priuilegio / consuetudines aut alias canonicatus et prebendas eiusdem ecclesie pleno iure confert / prout et contulit a tempore immemoriali: labitur tamen annus quo eorum statuto dictatum est / quod hebi domadarius occurrente vacatione canonicatus et prebet. de in eius hebdomada / ad eos qui capitulum ipsum faciunt aliquem nominabit / per capitulum instituendum et prouidem dum quod de facto in facti contingentia datum et actum est Gilbertus probus hoc intuens a sede apo. de eisdem canonicatu et prebenda in forma obtinuit sibi pronideri / occasione cuius lis orta dicitur inter huiusmodi prouisos: que ritur que prouisio dicatur validior. Pro parte Gilber. probi consulendo et breviter secundum ea que proponuntur mire Sceuole iuriscosulti (citat in simili Decius con. cxlviii. in prin. reuerende pater Areti. co. lxxxvi. in prin. ibi quoniam consulens breviter debet declarare veritatem quod incipit diligenter) licet dubitatio satis diu me cogitabum dum tenuerit / nec ausus eram ad calamum manum apponere / vt cum Card. loquar con. xii. nu. vii. in dubus premissis tamen in questione pro ipsa parte moueor sequentibus. Primo habeo quod ad episcopum diocesanum de omnibus beneficiis ecclesiasticis regulariter spectat prouidere: iura sunt in aperto / possem allegare. c. omnes basilice. xvi. q. vii. Io. mo. in. c. i. de instit. Antho. de Butrio in. c. fi. col. i. supra de cau. po. et proprie. Milum in repertorio in verbo episcopus / quodque ordinarius totius diocesis dicitur. c. regenda / x. q. i. que dicitur eius parrochia dixi supra. in. c. eos in fi. de tempo. ordi. et sic iurisdictionem in ea obtinet quod intento conuenit / quia beneficia conferre est iurisditionis glo. et ibi scriben. in. c. trant missam. supra de elec. Decius con. cxvii. in prin. Card. con. xiii. col. prima pro elucidatione dubiorum.

¶ Hinc Bellame. ait con. x. col. iii. versi. iii. non valet / quod institutio seu beneficiorum collatio pleno iure est imprescriprtibilis per inferiorem ab episcopo / quia istud est ius episcopale quod ossibus inferiorum adherere non potest: siue sint clerici siue laici tex. in. c. ex frequentibus. supra de institu¬

¶ Si igitur hoc veritate fulciatur sequitur fatendum quod nullus ab eo inferior possit de beneficiis eius diocesis prouidere / nisi id moderando dicamus concurrat priuilegium aut prescriptio titulo et bona fide concomitata / siue consuetudo legitime prescripta arg. eorum que not. in. c. cum venisa sent. supra de insti. et. c. ii. supra de exces. prela. et de preben. c. referem te vbi glo. prima quam ibi sequuntur Panormi. et alii: tenet idem Bellame. d. con. x. col. ix. in prin. Cal. in ti. de prescri. conii. vbi querit an Archipresbyter cum capitulo ecclesie cathedralis possit prescribere cum aliquo colorato titulo omnia iura episcopalia (de quibus in. c. conquerente et ibi Panor. et alii. supra de offi. ordi.) et iurisdictionem episcopalem in aliquibus suis ecclesiis et monasteriis qui dicit quod sic / exceptis aliquibus / idque ius dicitur quesitum non consuetudine sed prescriptione / cuius natura est detrahere vni et acquirere prescribenti: improprie tamen potest dici consuetudo ad cuius efficaciam requiritur titulus: sicut in prescriptione giain. c. non est in verbo canonice. supra de consue. hoc lib. vbi Io. And. et Panor. in. c. cum ecclesia nu. vi. supra de elec.

¶ Premissis. iunge que in proposito late traduntur per Alex. con. lxxv. visis ponderatis vol. iiii. Contra tamen premissa habeo do de Rota in antiq. hoc ti. deci. viii. vbi dicunt quod collatioprebendarum spectat iure communi ad decanum et capitu¬ lum per. c. ex transmissa in fine. supra de renuncia: casus videtur ad litteram in. c. ex insinuatione. supra de symo. quod firmat. hostien. in. c. ii. supra de insti. Imola in. c. significatum est. supra hoc ti. Fely. in. c. cum venerabilis nume. xxxvii. supra de exceptio. Quod non placet Panor. in d. c. cum ecclesia col. iiii. vesic. Io. de Ligniano: quia imo institutio beneficiorum ad episcopum pertinet / et habet prouidere de prebendis et aliis beneficiis: cum iura loquantur generaliter tex. in. c. nullus xv. q. vii. et in. c. i. xvi. q. v. vbi probatur quod si episcopus capellam construat in aliena diocesi: duntaxat eidem reseruatur presentatio sicut alii patrono priuato cum hoc in casu dicitur priuata persona in qua non habetur consideratio dignitatis: institutio vero et alia iura episcopalia episcopo loci reseruari dicimus Ex quo infero quod si per prelatum et capitulum ecclesie colle. giate etiam ex bonis capituli fuerint fundate ecclesie seualie praebende / solum ius habent in eis praesentandi. Fely. in. d. c. cum venerabilis. d. nu. xxxvii. Prepo. in. c. i. xxi. di. col. v. Uide Rochum de curte in trac. de iurepa. col. vi. cum sequenPaul. de castro con. cclviii. Primo sciendum in prima parte

¶ Si autem consuetudo aliter disponat illam serua / quod place. Panor. in d. c. cum ecclesia col. fi. ibi hec omnia procedunt nisi contrarium habeat ipsa consuetudo: que in prouisione beneficiorum iuri communi praefertur per tex. ibi et in. c. fi. supra de insti. u. c. sane de verbo. significatio¬

¶ Et sic resulrat opinionum diuersitas: tamen sumamus oportet hanc pro qua stilus curie romane laborat atque firmat iurta doctrinam Panor. in. c. illud in prin. supra de praescri. quod date varietate seu canonum contrarietate tenendum prout recurren. dum est ad id quod romana seruat curia. Dicit quippestilus de nunciando prouisiones beneficiales a non diocesanis factas de antiqua et approbata et hactenus pacifice obseruate consuetudina

¶ Et vtcumque et quomodocunque prouisio (cessante consuetudine) spectat ad capitulum: procedit quod communiter et collegialiter et non singulariter. F acit id quod citat Panor in d. cap. cum ecclesia colum fina. dum dicit quod presupposito quod creatio canonicorum ad episcopum spectet et capitulum simul: si episcopus in vnum consentiat / et capitulum in aliam neutrum admittendum fore quia nullus consensum episcopi et captuli seu maioris partis habere dignoscitur. Ideo si non conueniant infra tempus de quo in. c. ii. supra de conces. praeben. ad sufperiorem immediatum per modum negligentie fiet deuolutio. dico et latius in rubrica de iure patronatus

¶ In themate supponitur capitulum non prouidisse ante papepreuentionem que preualet tanquam ab ordinario ordinariorum facta. c. ii. supra hoc titu¬

¶ Nec iuuat in contrarium institutio capituli ad nominationem canonici: cum nominatio hec instar presentationis in troducta dicatur quod probo. Presentatio patroni ecclesiast ci electio dicitur seu vim electionis habere Firmat Inno (ad quem omnes recurrunt) in. c. cum autem. supra de iure patro. Lapus allega. viii. Car. in. cle. i. oppo. i. de supplen. negli. prela. Archi. in. d. c. ii. hoc ti. Panor. in. d. c. cum ecclesia. nu. ii. vbi dicit quod patronus dicitur quodammodo eligere. c. nobis de iur. patro. vbi idem Panor. nu. iiii. Primo eniin se eligit vnum ex pluribus / postmodum illum episcopo presentat. Ad idem Cal. con i. vt lite penden. circa medium Fly. in. c. cum Bertholdus col. iii. nu. vii. supra de re iudi. quen. tex. ad propositum nostrum allegat pro singulari Bal. in sumarga. in verbo patronatus / quod sola prsentatio etiam non admissa ab eo cui fit praesentatio et ad quem spectat ius confirmandi / tribuit ius praesentato: nec in ea potest variari / dicit Cauvbi. supra et latius Panor. in d. ca. cum autem in prin. per rationem praedictam: quia quemadmodum electores variare nequeunt. c. publicato. supra de elec. ita nec patronus.

¶ Idem dicimus de eo qui facultatem nominandi habet / quia no potest variare Rota inantiq. deci. xxii. et. xxxv. vbi post. nomi nation em episcopi qui ex priuilegio vel consuetudine nominnat / non potest secundo nominare: ratione cuius patro nus non potest praesentare alternatiue. c. ii. supra de elec. hoc lib. secus. in laicis vel clericis patronis ratione patrimonii glo. in cle. fi. in verbo praesentare de iure patro. et hi solum variant vicebina Cal. con. xvi. de iur. patro. Et hoc in casu velit nolit. institutor praesentatum recipere et instituere (idoneum tamen tenetur. Testatur Domi. hic in. §. cum autem per. c. decernimus xvi. q. vii. et c. si postquam. supra de electio. Ad morem namque suum institutor de talibus beneficiis non disponit / sed patroni qui solus dicit: hic opus manuum mearum est

¶ Ex quo capite habeo quod mera et pura donatio et quasi collatio ad patronum dicitur spectare: cum ad maiora prout nec ad minora teneatur: is ad quem pleno iure spectat proui¬ dere. Adest enim vtrobique liberalitas consimilis non in conferendised in cui conferendo glo. Panor. et alii. scribem. in. c. relatum. supra hoc tit. quae quidem appellatur liberalitas secundum quid quod est cum dando: in qua non est praecise liberalitas: quia de iure quilibet. beneficiorum proussor prouidere tenetur cum viderit ex iustacausa et rationabili et non incapaci / et indiscrete: si diuinam offensam et sedis apostolice debitam vitare voluerit vltione cle. i. de eta. et quali. et ordi. praeficien. et. c. commissa in fine. supra de elec. hoc libro

¶ Item ex premissis habeo quod nominatio non solum dicitur praesentatio: verum equidem electio / quia sepissime pro electione capi. c. cum olim. supra de re iudi. vbi hostien. et Io. and. pro que est tex. in l. nominationum forma de decur. lib. x. C. et ibi Licas de penna allegat pro hoc auten. vt iudi. sine quo. suf§. vlti. col. ii. Ad idem Bal. in rub. de elec. supra Franc. in. c. i. de praeben. isto tit. et lib. vbi dicit quod in actu praesentationis non est necesse vti hoc verbo praesento: sed sufficit eligo. vt. c. ii. et d. c. nobis. supra de iur. patro. Quod aumte nominatio huiusmodi sivera et mera praesentatio probo et ratione inconuincibili. Tres. enim persone sunt requisite in praesentatione prout dicitur in in dicio not. Io. mo. supra. in rubri. de iudi. et ibi dico. Paesetans vcpraesentatus / et ille cui fit praesentatio / quod si vnus horum desit praesentatio non dicitur. Istud patet ad oculum. Presentare est cum effectu / per doctrinam vulgatam: ideo si patronus dicat praesento titium: et non dicat cui / certe non videtur praesentatus. Ide si dicat domine episcpe ego praesento vobis ad talem ecclesiannon dicendo quem: non est facta praesetatio: testatur Lappus al leg. lxxv. casus talis est qui ibi tangit punctum nostrum / quat nominatio dicatur praesentatio / cum in ea non reperiatur certa forma a iure data / nisi quod patronus superiori debet praesenta re refertque ibidem lappus ipse col. i. in fi. quod non vitiatur praesentatio si coram superiore dicat patronus domine episcope.¬ ego vt patronus eligo et nomino. A. in praesentandum quem vt bis praesent o: que omnia deduco ad propositum / quia in nominationi per aduersarium praetensa adsunt huiusmodi requisita / cum effictum illorum. Merito dico negari non posse quin vera sit praesenta tio: quia in his extat parificatio. Et sic quod de vno dicitur de alio dictatum intelligitur: ista est doctrina glo. et Antho. de butrio in. c. de multa. supra hoc ti. quam refert et sequitur. Milus in repertorio in verbo distributiones.

¶ Ex quibus liquet quod nominatio vera dicitur praesentatiocum in omnibus vim et efficatiam praesentationis habeat: ideo succedit iuris theorica / quod non est vis facienda in verbis. dummodo mentem iuris siue legis medulam habeamus Petrus de Ancha con. ccclxxxi. et. ccciiii. quod licet aliqua reperiadissimilitudo: sufficit tamen quod similitudo reperiatur in eo respectu de quo agitur Panor. in. c. traslato. supra de constitu. in. c. quemadmodum. supra de iureiur. et in. c. constitutus. supra de appella. quem refert et sequitur ibi Decius no. ii. Idem Decius repetit con. 416 nu. xvii. in testamento.

¶ Iuuat id quod diximus / quod per variationem nominis ius non immutatur testis est Io. and. in nouel. in. c. ii. supra hoc ti. et lib. Facit quod no. Sozinus pater con. iii. col. prima circa presentem quod de nominibus non videtur esse curandum / sed de effectibus: traditur in. c. in tantum. supra de symo. firmaDomi. in con. vi. ante finem / quia diffuse / vbi dicit quod variatio nominis quando materia est eadem et simul alligata: non variat dispositio nem legis etiam penalis quocunque nominetur que sunt de illa materia includit tex. in. c. excommunicamus. §. i. supra de heret.

¶ Item dicitur ad capitulum collationem pertinere: sequitur quod in consequentiam aliud a collatione non pertinet / st tex. nostrum: facit regula a contrario. Quia quando vni prohibetur cetera intelligi. l. concessa / cum pretor. ff. de iudi l. ex. eo. ff. de testib. Facit etiam illud vulgatum quod vnius exclusio alterius est inclusio l. maritus de procura. C. c. non ne de presum. supra. Iuuat hoc argumentum tanquam in iure fortissimum l. prima. §. huius rei. ff. de offi. eius cui manda. est iurisdi. c. cum apostolica. supra de his que fiunt a prela. quod habet locum etiam in priuilegiis et gratiis / testis est glo. in. c. licet de priuileg. quam ad hoc singularem et auream dicit Curtius iunior con. xvi. Pro quo domi. meus de Rip. lib. ii. respon. c. iii. col. prima qui dicit facere tex. in le. pate. filium. §. quindecim de lega. iii. et l. cum filiusfa. §. cum patride lega. primo

¶ In puncto non iuuat argumentum quod in iure dictatur de multo magis / de quo per scriben. post tex. in autem multo magis. de sacrosanc. eccle. Sornum con. xciii. vesic. confirmantur eleganter vol. ii

¶ Ratio quia in terminis iurium laxationis stamus in qua bus argumentum hoc locum non habet testantur scriben. in d. auter. multomagit Do. hdic adducit rex in c. cul nud cerobrali doc ti. dixtn c. Imittimua. d de cra. ec quaura. rbe ex quo sucta est mutario qionum in molo quidend. qui consuetudine vel priuilegio dicitur acquisitus) mutatum dici debet ex consequenti ipsum priuilegium / per regulan quod mutation e persone ipsum priuilegium extinguitur signante. hoc procedit in priuilegiis stricto modo sumptis quae iuri conotrariantur prout in supposito casu: secus in priuilegiis largo modo quae magis accedunt beneficio secundum mentem Bar. in l. pater. ff de serui. lega¬

¶ Iminutare enim morem antiquum (per consuetudinem aut alias quesitum) non potuerunt capitulum retinendo maxime instittionem quod ius iure communi soli episcopo datum dignoscitur d. c. ex frequentibus. supra de insti. Io. and. in. c. i. supra hoc lib. et tit. Rochus in trac. de iure patro. in verbo competens q. xxix. nisi iure speciali consuetudine / aut alias / notat Decius con. 134. nu. iii. vbi dicit / quod quando aquisitio est contra ius commune: in illius prescriptione requiritur titulus vel debet esse tanti temporis prescriptio quod initii memoria non sit in contrarium. c. i. supra de prescrip. hoc lib. quod com. probat ibi in fine con. quia tunc obtinet partes priuilegii vuls. ta l. hoc iure. §. ductus. ff. de aqua quotidia. et estiua. et concessionis notat late Bart. Sozi. con. clxxxi. col. pe.

¶ Attende pro hoc ad ea quae traduntur per Alex. con. lxxiii. et seq. vol. iiii. et con. cvi. col. iii. perspectis: vol. ii. et ibi latissime pro ipso intento: quod non est dicendum in casu supposito: quia hec dicitur prima nominatio et sic institutio in quo casu quis labia sua tantum possidet Panor. in. c. ii. in fine supra de resti. in integ. ideo non suffragari / nec prescriptione. cum titulo / nec consuetudinem prout nec possessionem dicemus. Ad cuius essentiam plura dic requiri / que videbis deducta per Decium con. cxvii. quod exorditur. Et pro tenuifcultate mea: col. ii. post Cal. con. xii. in titu. de iure patro. qui dicit tria requiri. Primo quod bona fide facta sit. Seculdo quod praesentat io facta fuerit et admissa et confirmata. Tertio quod praesentatus et institutus fuerit tanquam rector in possessione benefici / et sic quod habuerit effectum et efficaciam de quo /er eundem Cal. in. d. ti. de iure patro. con. xiii. et Decium. cxxix. col. ii. in fine Panor. in. dic. c. ii. in fine de resti. in integ. et pe eundem Decium con. cxlix. sub nu. iii. in causa iurispa. Ali. quid dico in. c. primo infra de iure patro

¶ Neutrum enim habet capitulum: ideo nec immutare petuit ant i quam dispositionem tum quia vergit in detrimentum episcocui per antea immediate iuris deuolutio compentebat tanquem loci ordinario. Car. in cle. i. in prima oppo. de supplen. neglig. prela. natura est deuolutionis vt de praesentante ad in stituentem fiat / et sic gradatim not. glo. pragma. in ti. de col. la. in. §. quod si quis in verbo gradatim. Est enim quedam successio quae ordine successiuo fit no. Decius con. cccxviii. nu. v. et vi. in causa istorum: quod intellige prout Inno. citat in. c. cum in cunctis in fi supra de elec. nisi instituens scienter indignum in stituerit: quia tunc deuolutio fit ad alium immediatum superiorem / quod comprobant ibi Io. and. in fi. et Petrus de ancha. col. penul. in. vi. q. Et sic bono zelo moti non videntur volentes innouare / et a solito statu recedere. l. in rebus. ff. de constitu. prin. Decius con. cxiiii. col. i. in causa cathedralis eoclesie Tutellen

¶ Item in quacunque dispositione etiam principis / semper intelligitur saluo iuretertii. Alex. con. vlt. col. fi. vol. iiii. vbi dicit post Bal. in l. i. col. i. versi. Et nota quod non licet. ff. de consti. prin. quod omnia mandata et principum rescripta intelligur tur salua iusticia: si quid dat / confirmat semper intelligitur saluo iure alterius l. meminerint. C. vnde vi firmatur per equae tradit Alex. in con. cvi. nu. x. perspectis vol. ii. ideo ipsi cabitulo immutare hunc modum prouidendi non licuit / cum non habeat imperium: prout nec facultatem desuper datam etiam ab archiepiscopo: cuius (etiam semota omni exceptioe) permissio non vt detur sufficiens quod patet / quia vergit in detrimentum primatis: et metropolitani si dabilis esset quod non in ipsa ecclesia: quia latriarchalis et metropolitana: vt liquet in iuribus nostris Notat Io. montaigne in trac. de aucto. et praeeminen. mag. conin. §. iiii. et Do. Brunellus in trac. de po. lega. conclu. v. ii. prin. ac Bartholome. chassa in catho. iiii. parte. nu. xxi. vbi dicit post Alber. in Rub. de sta. ho. Archiepiscopum Bituricen praecedere Senonem. et Lugdunen. archiepiscopos. Precedit etiam Burdegalen. Archiepiscopum tex. in. c. fi. supra de maior. et obedien et. cap. fina. de dila

¶ Quod si dicamus contrarium: sequitur immutatio dispositionis canonum que vergit in preiudicium superiorum: quod viro non licuit excogitare notatur in. c. requisistis. supra de testaquia nemo potest facere quin in eius dispositione iura locum ha¬ beant l. nemo de lega. primo et ibi scribenm. et in. c. tua. supra de tethinc Panor. in d. c. nobis. supra de iure patro. nu. v. quod si qus qua vltima voluntate capellam construi mandauit disponendoo capelle institutio ad praelatum episcopo inferiorem pertineret / novalet dispositio illa: et hec particula pro adiecta habebit eaius commune redibit dispositio. Notat Pan. de castro con. ccclui. Primo est sciendum / in prima parte / quod seruit proposuo nosn propter subsistentiam similis rationis: merito frustran dicum priuilegia eo abutendo scribem. in cle. ii. de vita et hone. cle glo. no. in. c. suggestum. supra de deci. Io. mo. in. c. volentes vdae priuilegiis: et in. c. vnico. supra de eta. et qualita. vbi dixi¬

¶ Propremissis poteris deducere que mouet Maria. Spazi. con. xl. col. ii. ex actis / dum dicit quod facultas reclanandim querelandivel appellandi / non videtur posse tolli per inferi in preiudicium superioris: vt per Bal. in l. fi. C. de senem. u terlo. omnim iudi. et in prima constitu. C. §. quibus Tenent BaAng. et Ioan. imola. in l. i. ff a quib. appel. non licet. Et sicntotum a potestate conferendi videntur exclusi (dico exclusion iuris quae potentior exclusione homns diiudicatur) Soi. concl. col. ii. versi. Sed ad hanc rationem / vide que dixi in c. duo in verb. hominis. supra de procur.

¶ Fuit enim huiusmodi modus prouidendi (antiquis aosue tudine aut priuilegio) datus: ideo non debet immutarimaxime cum expediat ecclesie et eius ministris gratos bibere canonicos. Panor. in d. c. cum ecclesia. nu. v. de elec. ha. bebitque locum quod in simili citat Alex. con. xcii. nu. xxii. vespectis ibi ne ecclesia cogatur habere vassallum illum quernollet et quem habere no expediret: vol. vi. adidem quod notat Do. con. lv. quidam populus / quod populi interest bd num habere rectorem propter quod auditur ad remotionem ilb us. Idem Alex. in d. con. cvi. nu. xiii. vol. ii. Merito buin. modi prouidendi modus dicitur fauore ecclesie introducus / causa vtilitatis ipsius quae potentior et principalis praesumituu Non autem personarum prout in simili citat Cal. co. viii. inl. d. priuileg. presumiturque finalis / quia futura respicit. Refert e setur Do. meus. ii. lib. respon. c. ii. nu. xvi. Et sic videtur dien dum / quod si aliter fiat / dicitur contra ius publicum: quia inutilesuterunt (max ime nostris temporibus) vocari et ita diminie cultus diuinus cum paria sint non habere et inutilem vori. c. ii. supra de transla. epi. dixi in. c. duobus. supra de res. ideo peinde ac si non vocarentur igitur vergit in detrimentum in ris publici: quia quanto sunt plures tanto melius iuri publico subuenitur iuxta illud quod detractio sacerdotum l dit ius publicum: cum peccata hominum comedant et suaprecibus ea deleant et consumant. iii. q. i. capi. nulli. et. x. q. i. quia sacerdotes.

¶ Ex quo capite habeo quod mos ille antiquus prouidendum pro forma reperitur datus / quod est facillime in percepum ne per theoricam. Bar. in l. cum hi. §. si pretor. ff. de tranlicitatam: vbi dicit quod solennitas substantialis est qua onsa contingere potest mutatio circa substantiam eius de quiagitur / et quod eius omissio vitiat / quod reperiturin pulcto hoc: quia non verisimiliter data est persona ab ipso nominante ipsi ecclesie grata et idonea / prout per capitulum quod firmiori stylo et potentiori tanque in maiori numero quasistens dari potuisset argu. eorum que dicam in. c. superetde hereti. et que dicit Ioannes Mona. in capitulo delibentione / ibi quia est verisimilius quod capitulum non ita exorbtet in eligendo sicut vna persona. supra de offi. lega. Et hecidoneitas siue capacitas videtur solennitas substantialis: quod propter officium detur beneficium: sic peccatum dicitur i materia et forma / ergo viribus non subsistit mutatio hecu ex consequenti prouisio ab ea descendens: cum ad efficacdiconsequentis requiratur validitas antecedentis pr hec que dico in. c. nemo in verbo nec est de reg. iut

¶ Item materia dicitur mater rei et forma que ipsi rci diesse et ipsam conseruat tex. in. c. cum dilecta. supra de res l. Iu lianus. §. si quis rem. ff. ad exhib. l. si is qui. §. quedam ff. ab leg. falcid. per quem tex. Bal. in capi. finali. nu. xxviii. supra de consuetu. dicit quod forma dat perfectionem esse / et cuiliue rei nomen imponit

¶ Comprobatur intentum nostrum / pone statutum d cit quod iudex ferat sententiam cum consilio sapientis: moon iudex tulit sententiam sine illo: dic quod sententia non valecum iudex habeat potestatem a lege municipali ciuitans. Et lex illa ciuitatis dictat consilium debere requiri / et si est necessitatis / quo omisso actus corruit: ratio quia saplitis consilium trahere potest iudicem in sententiam contfi. riam l. Item si vnus. § principaliter cum l. sequenti. ff d aebier.

¶ Ita in proposito consuetudo aut priuilegium inrodu¬ xit quod de consensu capituli aut maioris partis (que fictione in ris totum representat capitulum iuribus vulgatis) fieret in sa prouisio. Igitur trahitur in consequentiam / quod aliter facta vtribus non subsistat: et eo medio immutatio prouidendi non potuit fieri: quia pubici iuris est et publice vtilitatis: ideo non pertuit renunciari per ea que notaui in. c. tibi. supra de res.

¶ Iura enim introduxerunt vt sanctius et salubrius ecclesiis per electionem prouideretur no. in. c. quia propter et aliis. qui supra de elec. Et id datum est pro forma. Ideo per aliud etiam ec pollens non potest iuribus satiffieri glo. in cle. i. de vita et honest. cleri. similis in c. i. de milite vassal. qui contumax est et vbique scriben. Antho. de butrio et panor. in. c. tue. supra de clri. non residen. vide scriben. in l. i. ff. de liber. et posthu. Maria. Sozi. con. lix. viso.

¶ In proposito si iura per consuetudinem capi. permiserint ius pronidendi acquiri non sequitur id facere posse per equipollens vdelicet nominationem / aut praesentationem et institutionem sequentem: eo maxime quia in damnum alterius ipsa immutatio vel git / puta ecclesie et superiorum quod dicere non conuenit vire licitum per ea que in simili voluit Bellamera con. xxxv. ver. iii. vbi dicit quod non est veri simile quod lex vni velit fauere vt alterum ledat. C. de sta. et ima l. i. et. C. qui po. in pigno habean l. fi. §. exceptis.

¶ Habeo et aliud. Nam in omni actu vbi forma datur auconsideratur: talis forma dicitur quid indiuiduum tex. est et ibi glo. in. c. quorundam. xxiii. di. et ibi Car. Alex. in prin. c. tat quod in his que sunt de forma / nec respectu materie / nec respectu persone potest recedi / facit. c. fi. ver. his autem / de offi. delega. addit etiam respectu temporis quando tempus est. forma: vt in vno tempore fiat ipsa collatio et prouisior alias si posset interuenire ex interuallo: vt in nominatione / et institutione / dicitur: tunc non iudicatur pro forma requisitur ista resultant ex doctrina Bar. post glo. in l. vniuersi. C. de precib. imper. offe.

¶ Item ius conferendi datum dicitur consuetudinis medior quod est per modum vnicum puta collationis: ergo alii midi dicuntur seclusi et in dispositione iuris communis remansm se l. commodissime. ff. de liber. et posthumis. Probat tex. noste et in. c. susceptum de res. hoc lib

¶ Et sic habeo quod in eo solo est prescriptum in quo possessum est dico comprobando infra nu. xlvii. Facit quod possessio qua sita in vno actu: in alio non habet locum: vt per glo. in. cap. odia de regu. iur. hoc lib. no. Bar. in l. i. §. si quis hoc inten dicto. ff. de itine. actuque priua. dicens quod quasi possessio que sita in vno actu in illo tantum actu restringitur. Refert et sa quitur ampliori quodam stilo Decius consi. cxlix. nu. iiii. 5. causa iurispatro. Panor. in. c. cum inter nu. xvi. supra de re iudi. quod prescriptio non extenditur de casu ad casum. c. cum contingat. supra de deci. Inno. in. c. dilectus. supra de cape. mo. dixi in Rbri. de prescrip. supra nu. iiii. Et in consuetudine acquirenda vt prouideretur per modum collationis non fuit cogitatum de alio modo prouidendi / puta praesentatione / nominatione aut alias: is tur ex eo capite habeo intentum per ea que etiam notat Do. in. c. vnico col. iiii. circa medium. supra de cler. coiuga. quod deficiente intentione inducende consuetudinis / non potest dici consuetudo inducta iuuat argumentum: quia propositum in menta retentum de nihilo operatur: facit dictum Ioan. mona. in cap. cordi. supra de appella. dum dicit. Non sufficit velle nisiexprimatur ore¬

¶ Iuuat vlterius / quia per immutationem modi prouidendi fiiuris ecclesie translatio / que de nihilo operatur superiore ifa consulto / puta diocesano aut pontifice maximo / per ea que no. per Fely. in. c. cum accessissentnu. xix. supra de constitu. sic quo dam iuris capitularis non modici preiudicii alienatio / quae iuribus prohibetur notant scriben. in. c. cum Bertholdus. supra deo re iudi. in. c. ex literis. supra de iure patro. Panor. in. c. sugge.¬ stum eo. vltimo nota.

¶ Facit quod notabiliter voluit Cal. con. ix. in ti. de iure patro. dum dicit quod ius praesentandi dicitur quasi ius patrimoni le cuiuslibet de vniuersitate. Merito dicemus per capitulim mediante huiusmodi immutatione alienari minime posse. Ad id etiam facit quod citat Petrus de Ancha. in. c. i in fine hoc ti. iuuat etiam quod notat Panor. in consi. vii. col. pe. Ex infrascriptis / vol. i. quod in creatione quoruncunque beneficiorum reseruatur ius patronatus presentandi: dum modo patronus specifice ius non immutet. c. significauit. supra de testi. et. xvi. q. vii. c. filiis:

¶ Suadet et vlterius: quia ius illud dicitur priuilegium / cuius vt res non est in potestate capituli inferioris eludere seu absouere. c. ii. supra de renuncia. hoc lib. c. quanto. supra de priuile. Antho. de butrio consi. xlii. in prin. pro quo Ioan. mona. in capi. 1fa postquam supra hoc titulo.

¶ Item natura priuilegii est se solum extendere ad expressos et nominatos: inter quos partes obtinet / et non inter alios glo. in. c. constitutionem in verbo prorogamus de regula hoc lib. glo. in cle. dudum de sepul. et in regula que a iure hoc lib. faciunt que not. in tex. nostro per que Petrus de Ancha. in d. cle. si de beneficio in. iii. oppo. de preben. citat quod gratia siue rescriptum beneficiale non debet extendi ad alium casum quam ad expressum in eo. sicut dicitur de rescripto ad lites: vt in. c. licet et in. c. P. et. G. supra de offi. de leg. no. scriben. in. c. vno de cler. coiuga. hoc lib

¶ Ad idem facit quod no. Domi. con. xlv. colum. pe. consutudo est: quod in quaesitis ex consuetudine: non queritur nisi tantum ille actus qui exercetur: vnde ille qui ex prescriptione acquirit institutionem / non intelligitur acquisiuisse de stitutionem vel renunciationis receptionem / etiam si actessent conexi per regulam Odiosa de regul. iur. hoc lib. ratio quia prescriptio non procedit sine possessione regula est: ideo dic tantum prescriptum quantum possessum. In nocen. in capi. tua. supra de deci. Ioan. andre. in. c. cum ex iniuncto. supra de heret. a

¶ Comprobo quia mos ille ntiquus prouidendi per captulum (medio consuetudinis) quesitus: dicitur tanquam collatio extraordinaria superinducta / collatoribus ordinarii. preiudicans ar. no. per glo. in cle. fi. in verbo nolumus de obfi. ordi. quam ibi reputat singularem Car. et Panor. in. c. conterum. supra de iudi. et in. c. fi. colum. secunda supra de confima. vtili. vel inutili. Ergo ad casum concessum restringendus / et ad alium minime ampliandus: quia a iure specialidescendit. Pro hoc habeo doctrinam Petri de Ancha. in d. cle. si de beneficio colum ii. quod quia priuilegium vel consuetudo iuri communi aduersantur / tanquam odiosa restringen. da sunt. c. ex parte colum. iii. supra de deci. Ioan. mo. in. caprimo de filiis presbyterorum cum similibus: quod priuilegium vel consuerudo inducta super certa specie aliam non comprehendat no. in capitulo cum in ecclesia hoc titulo et libro

¶ Nec iuuat in contrarium / si dicas quod prouisio aduersari. processit ab his a quibus antiquitus solita est progredquia istud non admittimus cum presentatio et institutio sint distincta et diuersa vt patet ex tex. nostro et. d. cle. si de beneficio. Facit quod citatur a Petro / Domi. et Franco / in. c. i. hoc ti. quod ex vi iuris patro. ad patronum pertinet presetatio et non collatio: facit etiam. c. fi. supra de iure patro. Ideo paritate rationis ex vi collatiotis siue iuris conferendnon potest occurrere presentatio et institutio: sic non vale obiectum per ea que no. in. d. c. susceptum. §. fi. supra de res. et i .l. fi. ff. de calumnia. vbi ex distinctis et separatis non fit illatio tangit Oldra. con. cxviii. nu. iiii. ex virtute gratie.

¶ Item ex quo translata est potestas presentandi in singularem de capitulo in quo potior benefici dispositio residet vt diximus: sequitur quod non dicitur procedere ab his a quibus est solitum prouideri: quod verificatur per ea que singulariter notat Cal. consi. xi. Populus in ti. de iure patro. Quia quando presentatio aliqua spectat pluribus patronis vt singulis hoc in casu neuter patronorum dicere potest / quod presentatio sit sua: cum proprie non dicatur suum esse quod est sibi commune cum alio: dixi hic post Ioan. moet in. c. sicut de verbo. signif. prout non potest dicere suum illequi est de collegio vel vniuersitate illud quod est collegic. qui manumittuntur. xii. q. ii

¶ Item per huiusmodi prouidendi immutationem capituium facit canonicum vnum patronum / et sic extendit fimbrias suas ad fictionem: quia fingit se inferiorem et superiorem. ratione cuius obstant iura: quod duo specialia non concurrant in vno: et ratione vnius priuilegii no. in l. prima. C. de do promis l. mulieri. ff. de conditio. et demon. Paulus de castrocon. cccxxxix. col. fi. dico non ostante in prima parte. Et hec quando ex eodem fonte procedunt: secus a diuersis. Decistcon. ccccxxviii. col. ii. viso. Predicta notat Domi. in. c. fi. in fine. de cler. non resid. hoc lib. Ex quibus resultat immutationem ipsam fore de maximo imperio / contra quod per inferiorem non licet arripere iter facit quod no. Alex. con. ix. viso themate / vol. iii. vbi tractat de alteratione rei et quod tempus in ea requiratur.

¶ Et per hec concludo prouisionem medio presentationis. aut nominationis per capitulum factam: ipso iure viribus non subsistere: sic non iuuat quod superiorum querela non suscitatur / prout nec per eos in contrarium inuehitur: cum tad tus nec etiam expressus consensus in nihilo suffragari dicatur. Pro quo habeo que in simili citat Sozl. con. cclxxxiii. colum. secunda ver. Prima ratio: eleganter et iurisdice. Facit etiam quia id ab eorum velle et nolle non dependet primordialiter sed a lege mortua / puta consuetudine dictam ne iuris communis et sententia pontificis comprobata. igitur nullum ipso iure. Merito cuius a parte / sine ipso superiore ratificari non potest Ioan. Mona. in. c. dispendia supra de res. glo. et scriben. in. c. quorundam. supra de elec. hoc lib. Et ita respondi iuris esse ego Philippus Probus kali. Martii anno. 1530. que apudnudicem integri iudicii debent sufficere instante quodam famosissimo aduocato ciuitatis B turis cognomine lamoignon: qui licet sua scientia et doctr na hoc melius nouerit tamen quia in causa geniti sui scrabere distulit propter affectionem quae nota quia alibi non reperies ita tacta

¶ Continuando propositum: pone episcopus et capitulum rationibus quibusdam moti / conueniunt vt episcopus ipse non possit conferre aliquam dignitatem (quam alias in uicem conferebant: puta archidiaconatum dicte ecclesie. / alteri quam vni ex canonicis ipsius ecclesie / modo locus occurrit vacationi dicti archidiaconatus: ratione cuius vacetionis episcopus illum confert alteri quam canonico / quert tur an valeat collatio¬

¶ Istam questionem in terminis firmauit Paul. de castro con. ccclxv. quod incipit super primo et secundo in prima parte: et decidit non valere. Suadent pro hac parte sequentia: quia capitulum per hanc conuentionem et compositionem / quod solus conferret episcopus: tranfferebant in episce pum ius suum conferendi quod habebant cum episcopovnde licuit eis apponere conditionem quam volebant l. in traditionibus. ff de pact. cum similibus: sic quod factum est in contrarium non valet: sicut in illo qui recipit rem de manu heredis sub conditione ne alienet. Non enim potest a lienare postquam de manu alterius sub tali conditione recepit / l. titio centum. ff. de conditio. et demon. no. Bar. in l. filiusfa. §. diui. de lega. i.

¶ Item prohibitio hec non est generalis sed respicit tantum certas personas / sic valt / et impedit actum l. condicil lis. § matre de lega. ii. l. cum ita legatum. ff. de conditio. et demon. vbi habetur quod licet generalis prohibitio de non nibendo non valeat: si tamen prohibetur quod non nubat nisi tali valet si potest sibi nubere licite. Hunc articulum comprobare poteris per ea que citat glosa pragma. in titu. de el. ctio. in. §. ad tollendum in verbo libere. Sed in casu no stro prohibetur conferre extraneis: ergo si reperiatur aliquis canonicus dignus non debebat conferri extraneo. hec enim prohibitio videtur iusta et rationabilis / quia quo usque reperiatur aliquis idoneus in ecclesia non debet. (eligi extra ecclesiam. lxi. d. c. nullus et. c. obitum. et. lxxxv. d. capitulo fiorentinum

¶ Item i sta prohibitio est facta in fauorem canonicorum. ergo valet et impedit collationem extraneo fiendam argueorum que diximus / quod prohibitio facta in fauorem famili valet et impedit alienationem extraneo l. cum pater. §. liberis de lega. iii l. voluntas. C. de fidei com.

¶ Item episcopus non potest compositionem ipsam proparte approbare (vt solus conferat) et pro parte reprobare vt canonice non conferat imo debet totam approbare / aut totam reprobare. ff. de oper. liber l. si ita stipulatio in fine legonam absurdum. ff. de bon. liber. et lege. cum queritur. ff. de admi. tutor.

¶ Et sic habemus intentum quod non valet ipsa collatio: alias si valeret sequeretur inconueniens / quod canonici frustra rentur commodo et iure suis: quia non habent agere contra episcopum ad interesse cum in beseficialibus non cadat interesse / quia non recipiunt sacra estimationem. Rota in antiq. deci. ciiii. notat Paulus de castro consi. ccclxv. in prima parte

¶ Merito subuenitur canonicis vt collatio non valeat neremaneant frustrati de dicta compositione et iure suo ar. ff. de eo per quem factum est l. fi. et. C. si mancip. ita fuerit alia ne prosti l. ea quidem: ideo si reperiatur prouisio apostolica sequens viribus subsistet / quod si non reperiatur adhuc poterit episcopus ipse iterum conferre idoneo videlicet canonico. quia hoc casu episcopo non reperitur priuatus potestate conferendi: cum non sit de quatuor casibus in quibus si episcopuconferat indigno perdit potestatem conferendi quae habentur in cuicum in cunctis de elec. supra extra quos non priuatur / licet collatio sit nulla: vide que pro intento tradit in simili Alex. con. cvi. perspectis his volu. ii. quod non valet consuetudo quod prouisio vel electio spectans de iure communi ad ecclesiam conuentualem debeat expediri per viam nominationis pu¬ ta quod conuentus debeat nominare duas personas patriarche vel principi: et quod ad dictum patriarcham vel principem spectet irritare dictam electionem vel nominationem in totum: vel vnam ex illis personis nominatis eligere. c. cum terra. supra de elec. vbi Antho. de Butrio per illum texdicit non valere statutum ecclesie per quod disponitur quod nepossit prouideri ecclesie / nisi per viam nominationis vel postula tionis sic non per viam electionis attento quod ecclesia potest sibatribus modis prouideri. c. bone. el. i. supra de postul. prela.

¶ Nec in hoc dicitur variare quia confert diuersis mediis quod comproba per ea que late scribit de selua in trac. bene. iii. parte. q. xlvi.

¶ Adde preterea tex. nostrum hic in. §. cum autem dicere fore magnam differentiam inter collationem praesentationem et in stitutionem cuius occasione sumpta. Pone Titius habens beneficium de patronatu abbatis sancti Ambrosii illud (ex stens infirmus) in manibus loci ordinarii resignauit / de quo Gaio ad praesentationem dicti abbatis per ordinarim ipsum prouisum extitit: quo sic acto titius ex ea infirmita. te moritur: ego hoc percipiens a legato Francie de d. benet. cio prouideri mihi obtinui tamque per obitum titii vacante inf quendo regulam cauncellarie de in infirmitate constitutis resi nantibus et infra xx. dies decedentibus / modo contenditur inte Galum et me de validitate nostrarum prouisionum / et quis erit pertior in iure. Et sustinendo partes meas dico prouisionem Gauper dictam regulam fore nullam / cum vacauerit per obitum et non per resignationem / de viribus regule non est dubitandum quod papa in talibus potest fictionem facere pro veritate no. Bar. Bal. et alii in l. si is qui pro emptore. ff. de vsucapio. quia etiam potest habere factum pro infecto. c. is qui. supra de spon. Fely. in c. i. colum. vii. supra de constitu¬

¶ Item regule causcel. habent locum apud ipsos ordinarios ita vt ex eis artentur glo. regul. cancel. in. xvii. col. pe¬

¶ Ideo non mihi obstat prouisio ipsa quia nulla sic succedit regula iuris Non prestat impedimentum quod de iurinon sortitur effectum: no. in simili de electione nulla Cal. conxiiii. in ti. de res. Et de vnione nulla idem cal. con. xxix. sufti. nostro de praeben. latius per Oldra. con. ccxcix. quidam hugo.

¶ Gaius vero sustinendo prouisionem suam validiorem mdiis subsequentibus dicit. Primo quia regula ipsa loquitur praecise de collatione / ergo non videtur habere locum in insi tutione per tex. nostrum et sic habet intentum pro regula quod quando verba non conueniunt non debet habere locum dispositio l. hos accusare §. omnibus. ff. de accu. l. iiii. §. totiens. ff de damno. infect. c. idemnitatibus. §. supradicta de elec. hoc lib. Quod non habeat locum id operatur differetia ipsa: que recte intuenti apparet lucide / quia collatio proprie dicitur: quando prelatus qui habet potestatem prouidet alicui de beneficio absque presentatione / no. Panor. in c. ex frequentibus nu. vii. supra de insti. item collatio est libera in cui dando. Idem Panor. in capitulo autoritate eod. titul. de institutio.

¶ Et sic dicitur donatio. c. cum accessissent. supra de constitu. c. eam te. supra de rescrip. c. licet. supra de sup. negl. prela. c. propo. suit et. c. quia diuersitatem. supra de conces. prebend. Institutio vero liberalitatem non includit: quia instituens non instituit quem vult sed cogitur presentatum (si idoneus est) instituere not. Panor. et alii in. d. c. ex frequentibus et. c. auto ritate. Et hoc medio non voluntaria sed necessaria: ration cuius in generali vicariatum includitur. d. c. ex frequentibus non collatio. c. fi. de offi. vica. hoc lib. quod procedit in capitulo sede vacante quod instituit et non confert. c. primo de institu. hoc libro.

¶ Item firmat intentum suum: quia regula ipsa est contra ius commune / cum in rei veritate beneficium vacaue rit per renunciationem simpliciter factam iuxta no. in glo. in verbo vacabunt post tex. ibi in. c. si propter. supra de rescrip. hoc lib. tex. in. c. susceptum eo. ti. et lib. glo. in. c. cupientes in verbo vacationibus de elec. hoc eo. lib. glo. in. c. quia seps. in verbo vacat isto ti. eo. lib. facit tex. in capitulo primo de renun. eod. libro.

¶ Si igitur vacauerit per resignationem / fictio que ex dicta regula inducitur tollitius quesitum Gaio quod dicit valde rigorosum cum sine causa manifesta et rationabili in (etam per Papam) fieri non debeat no. in. c. conquerente supra de restitu. spol. pro hoc facit quod not. Petrus de Ancharano con. cccxcviii. in fine premitto pro clariori / vbi dicit quod non statur declarationi Pape aliquid afferentis in preiudicium tertii / cum sit ius quesitum

¶ Item dispositio summi pontificis (qui fons iustitie dicit tur) diximus. supra in proe. in verbo interiectio admirantis. In dubio semper debet interpretari quod non voluerit tertipiudicare nisi appareat de eius voluntate. c. super eo. supra de offi. delega. c. quamuis de rescrip. hocllib. c. ex tuarum. supra de auctoritate et vsu pal.

¶ Unde de collatione (in qua ipsa regula expresse loquiun constat quod voluit praeiudicare illis qui habent potestatem confrendi cum quibus papa pater patrum concurrit / et cum quo cunque ordinario dixi post Ioan. mo. in. c. si eo. supra de elec. no. Bal. in. c. i. qui feud. dare po. et in c. i. quis dicatur dux vel mar. dixi etiam in. c. fi. in ver. tertium quesitum. supra de constitu¬

¶ Et in illis cum quibus concurrit constat quod voluit praeiudicare / annullando collationem quia talis annulatio de necessitate refertur ad illos qui contulerunt / et habebant potestatem cinferendi: sicut in simili dicitur in priuilegio exemptionis in quo constat ex natura ipsius exemptionis / quod papa voluit ordinario praeiudicare: ideo non est opus facere mentionem de ordinario: not. per glo. in. c. cum olim el primo et ibi Panor. et alisupra de priuileg. Adde aliud simile de priuilegio decimarum in quo reipsa derogatur iuri parrochiani no. Io. and. Panor. et alii in. c. dudum de priuileg.

¶ Et sic quantum ad illos qui conferendi potestatem habent ostat de voluntate pape: quod in hoc eorum iuri collatiuo volui. derogare: de potestate autem non venit in ipsis beneficialibus hasitandum. c. ii. supra hoc ti. cum similibus igitur in hoc habet locum id quod in iure dicimus / quod in quolibet actu voluntas et potestas requiritur. c. cum super. supra de offi. de leg. l. nolle vbi Bal. ff. de acquir. hered l. cum te vbi idem Bal. C. de dona. tio. ante nup. Non autem sic videtur in praesentatione et institutione: quia non apparet (vt in collatione) quod voluerit illis quibus ius competit instituendi et praesentandi derogare. Et sic in dubio non praesumitur ex quo non apparet

¶ Item alia ratio videtur in institutione que est (vt supra de ximus) necessaria / et pendet a praesentatione patroni: quequidem praesentatio ex iure patro. dicitur patrono competere. Panor. in. c. nobis per illum tex. supra de iure patro. post hostien. in summa eo. ti. in. §. quod competat et Goffri. eo. tit. in summa. cui iuripatro. de facili non derogatur not. scriben. in. d. c. ii. supra. isto ti. et in. c. cum dilectus. supra de iure patro. Nam in renum ciatione beneficii requiritur potroni consensus no. Inno. in c. fi. supra de renuncia. Panor. in. c. significatum: nu. vii. supra. isto tiEt facta tali renunciatione cum eius consensu: est aperta via patrono ad praesentandum: ex quo vt diximus beneficium vere vt cat. Et talem praesentationem legitime factam a patrono et institutionem sequutam non videtur papa tollere voluisse saltem in tali regula que de collatione loquitur: et eius verbanon conueniunt institutioni nec praesentationi cum sit differentia: vt praediximus. Satis ergo sit quod illa operetur in praeiudicium ordinarii collatoris prout loquitur / et sic non trahatur ad riudicium patroni: vt minus iuri communi derogetur ar l. si quia in prin. C. de in offi. testa. et c. cum dilectus. supra de consuo

¶ Adducitur etiam quod regula ipsa intelligenda non videtur et habere locum in renunciatione facta extra curiam coram odinario / sed de facta coram ipso summo pontifice per ea quo not. Petrus de Ancha. con. ccxcvii. in prin. efficacibus vbi dicit quod papa per regulas causcellarie quas fecit sibi ipsi in suis agendis / leges imponit derogatorias sue voluntatis. Et siusic fecerit vel non fecerit non valeat

¶ Ad hoc facit quia in summo pontifice est maior suspitio sufreptionis et fraudis ne decipiatur / quam in ordinario facit tex. in cle. l. de offi. ordin¬

¶ Et per hec videtur contra me / intentum Gaii liquide firmatum. Huic tamen adhuc videtur obstare ratio edicti quae fuitvt per regulam ipsam fraudibus obuiaretur. Dic tamen quod huic fraudi satis videtur prouisum de iure communi per ea que no. in. c. ii. de renuncia. hoc lib. Ideo prouisio huius regulo que taxauit praecise terminum. xx. dierum est contra ius communc et fundata in sola voluntate pape / cui ita placuit quae etiam post xx. dies ratio praesumpte fraudis militat: ideo stricte prout loquitur intelligi debent facit. c. que a iure communi de regulis iuris hoc libro.

¶ Et in tali casu in quo papa videtur motus sola eius voluntate in taxando terminum. xx. diem prout in simili dicit glo. in l. i. in. §. postulare in verbo ratus. ff. de postul. quam Ang. in l. ii. ff. de orig. iur. dicit: singul. ad hoc quod voluntas in iure posit iuo habetur pro ratione / facit tex. in l. prospexit. §. i. ff quo et a quib. Guill. Benedic. in repeti. c. Rainutius in verbo in eodem testamento relinquens i. nu. clxxx. supra de testa. dum dicit quod quotiens agitur de iusticia positiua sufficit in lege vel statuto voluntas pro ratione. Et in eo non proceditur de similibus ad smilia. Notat Bal. in. l. iii. col. ii. C. de iure dot. vbi dicit quod statutum quod non habet in se aliam rationem nisi quia ita placuit ipsi statuenti non trahitur de similibus ad similia vnde diligenter habemus considerare et perscrutari verba praedicte regule an habeat locum in isto casu. Et indubitanter videtur comcludendum quod non / quia verba regule loquuntur de collatione beneficii et non de institutione. Igitur resultat quod effectus tex. nostri ad casum multum vrget iunctis rationibus praedictis quod nota ppetuo quia multi dicerent contrarium. Et in hanc partem quilibet iudex qui aliquid saperet inclinaret / et quod iuridicum est sequi vellet: vt in simili dicit Sozi. con. 288 col. pe. circa primam

¶ Quicquid tamen dictum sit puto contrarium verius: vt regula habeat locum tam in collatione quam in institutione proter rationem regule que dicitur / ne fiat in beneficialibus sucessio hereditaria Ioan. mo. et ibi dixi remissiue in. c. sequennu. xiiii. que quidem ratio habet locum in institutione prout et et in collatione / et ceteris per que venitur ad titulum beneficialem: sic non attenditur ad verba sed ad mentem et rationem legis secundum quam regulariter ampliatur et extenditur lex prbut et ipsa regula / que solum dicit de collatione eo quod regule causcellarie in curia praecipue exercitium sumunt et in ciria non expediuntur institutiones sed collationes / ideo papapotius vsus est hoc verbo famosiori et frequentiori quam minus frequentato vidlicet institutione

¶ Et quia Io. and. hic in nouel. col. ii. mouet dubium satis fraquentatum temporibus nostris: ea de causa illud citare et latius comprobare post alios scribentes non video dissonum. Et habet in compendio / quod si sint plures patroni vnius ecclesie. qui simul conueniunt / quod alternatis vicibus praesentabunt / quia iure firmatur per ea que notat Alex. con. xxv. nu. ii. attentis. narratis vol. v. Ubi post alia in proposito vrgentia ait quod liciurisditio sit indiuidua quo ad habitum potest tamen commoditas vsus diuidi: vt in themate: pro hoc etiam vide in simili eundem Alex. consi. xviii. col. fi vtsis capitulis vol. ii. Et papa postea mandet Titio prouideri de eadem ecclesiaquod illud mandatum preiudicat huic qui tunc temporis praesenta re habebat / et non alteri adeo quod ille alter presentare poterit secunda vice¬

¶ Nec obstabit quod alter fuerit impeditus libere praesenta. re propter mandatum pape. Pro hoc allegat que no. in. c. dilectus el. iii. supra. isto ti. et in. c. i. de iure patro. hoc lib. Ad quod etiam benefacit quod habetur in l. via. §. vsus. ff. de seruitu. et in l. communi diuidundo. §. cum de vsufructu. ff. communi diuidundo. Ioannem And. hic videntur sequi Petrus de Ancha. Domi. et Francus et merito cum pro hac pate videntur rationes in aperto: quia potestas vicis vnicaeuacuatur vacatione. c. ne pro defectu. supra de elec.

¶ Item exercitium iuris patronatus diuisum est per vices et quia diuisio vim alienationis obtinet. Et sic sicut commode ita et incommode cle. prima de censib. facit in arg. l. lectos ff. de periculo et commodo rei vendi. vbi si vendidi tibi lectos et post traditionem / vel postquam per me non stat pretor dilaniauerit / tuum non meum est periculum. Si enim ius patronatus taxatum est per vices: si vice mea nihil erit non fiet compensatio l. cum certus. ff de viuo triti. et oleo lega. Iste sunt rationes que in facto thematis tradit Collec. in. c. querimoniam. supra de iure patro

¶ Hanc partem videtur sustinere Io. de Anania con. xliii. state vicissitudine vbi ludo. Bolog. dicit quod ex quo opinio Io. And. videtur expresse et communiter approbata / ab illa recedi non debet / maxime cum eius autoritas preualeat pondere et mensura / et vbi haberet autoritatem Io. And. in iudicando et consulendo minime ab ea discederet / dixi supra. in. c. primo de consue. circa finem.

¶ Tamen contra Io. And. videtur Rota decisi. cxc. in antiq. tenere formaliter contrarium: vbi dicit quod quando primus collator impeditur in suo turno habet sequentem tunnum: quam deci. refert glo. prag. in ti. de col. in. §. item quod o. mnia predicta in verbo faciende in fine que videtur prima opinioni astipulari si ambo patroni reperiantur ecclesiastici secus si vnus laicus existat quia ipsi non fit preiudicium cui adhereo quia Papa videtur talem prinasse pro illa vice potestate presentandi: quod potuit. c. ii. supra hoc titu. Eius enim autoritas et potestas intelligitur reseruata in ipsa conuentione vicissitudinis / iuxta id quod habetur in l. imperatores. ff. ad municipal. cum aliis adductis per Ioannem de Anania vbi. supra quibus adde glo. prag. in ti. de collation. in verbo decem in. §. non tamen intendit

¶ Pro themate vide Rotam in antiquio. deci. iii. de conceprebend. et domi. con. lxxix. vacante vbi disputat de turnPape et ordinarii / qui secundum litis euentum iudicatur. prout in simili dixi in. c. commissa in verbo euentus. supra de elec. Idem domi. consi. cxliii.

¶ Preterea reperio in proposito vicissitudinis quod in vicissitur dine collatio causa permutationis: facit turnum / prout alius vacandi modus: ita habeo conclusum per do. Stepha. Bertrandi con. cclxxxiii. viso ac considerato / et melius consicccxxiii. Quicquid dixerit Io. mo. in prima parte.

¶ Istud videtur satis durum / cum non disponat cui velii prout in alio vacationis modo / quia soli compermutanti tentur conferre. c. primo de re. permuta. hoc lib. et cle. l. eo. sic videtur necessaria non voluntaria¬

¶ Tu tamen dic quod licet in hoc videatur necessaria / tamen in alio dicitur voluntaria et principaliter quod attendimus non quod minus principaliter: videlicet quia si nolit non tenetur nec astringitur resignationem admittere: ideo venit tali admittenti imputandum quod nota pro mandatariis nominatis.

¶ Quod debeat attendi illud quod principalr ter agitur probat Alex. in con. cxiiii. in fine viso instrumen to vol. ii. per l. si is qui nec causam et l. rogasti. ff. si cert. per ta. et l. verum. ff de fur. Philippus Probus

T dic procurator. Qui procia. rator debet habere mandatum speciale vt satis deduca in trac. de manda. apostol. tractando materiam insinuationum / notat Ioannes Mo. in c§. cupientes / nume. ciiii. de elecdico in sequen. in verbo acceotare. Probus

¶ Quod sic. Uide Lapum allega. cxix. col. secunda quere spone. Probus

¶ cquiritur dominium. Secus venit dicendum persententiam per quam non acquiritur dominium siue transfertur. vel quasi neque possessio: nisi subsecuta traditione l. sciendum. § si fundum. ff. qui satisdar. cogantur l. non est mirum in fine. ff de pigno. actio. glo. singul. insti. de offi. iudi. in. §. finli. Notat Bar. et alii in l. ex hoc iure. ff. de iusti. et iure / quod verum dicas siue tractemus de sententia rei corporalis: si ue etiam de sententia rei incorporalis rei corporali adhertis: vt sunt iura seruitutum corporalium siue predialium que adherent prediis / no. Inno. et alii post eum in. c. cum non stris. supra de conce. prebend. Bald in l. traditionibus in vlti col. C. de pac. et in l. prima in fine. C. communla vtriusque iur. Ang. in l. tertia. § primo. ff. de publi. et in l. qui restituere. sfi. de rei vendi. Romanus in l. Pomponius. §. si iussu. ff. de acquir. pos. facit l. iii. §. dare. ff de vsufruc. et l. a quo fundus. ff. de damno. infec

¶ Ex quo infero quod non est in potestate iudicis vel arbitratorum facere quod transferatur dominium seu possessio sine traditione. d. l. non est mirum in fine et. d. l. traditionibus Ratio nam licet lex possit inducere fictionem: tamen homo hoc non potest l. si forte. ff. de castr. pecul. no. Bar. in l. si is qui. ff. de vsucapio. in. q. prima princi. ideo licet lex velstatutum possit inducere / quod ipso iure transfertur dominium et possessio absque traditione / et sic quod fingatur res tradita vbi non est. l. raptores et ibi not. Bar. C. de episcop. et cleric. et. l. final. C. de sacrosanc. eccle. tamen homo hoc non potest inducere seu fingere quod res que non est tradita: finga. tur tradita nisi interueniat aliquis actus quem lex habeat loco traditionis iuxta l. primam. §. si iussum / et l. quod mein principio et. § si per venditorem. ff. de acquir. po. Ita non tat Angel. et Imola in l. qui vniuersas. §. primo. ff. de acquiren. po. idem Ang. in l. prima. ff de distrac. pigno. facit l. namo potest. ff. de lega. primo / not. Alexand. consilio primo col. secunda / volu..

¶ Et per hec habeo comprobatam regulam per nos iuri bus et autoritatibus dotatam in capitulo si duo / supra de procurator. quod potentior est prouisio legis / quam hominis. Probus.

¶ Dominium. Quod nusquam perditur nisi alteri queratur l. nec vtilem ibi nec enim intelligitur amissum quod alteri obligatum non est. ff. ex quib. cau. ma. notat Petrus de Ancharano consilio ccclii. pro clariori etc. Probus.

¶ Sed contra. Et sic attenditur veritas non ignorantia: quod verificatur per id quod notat. Alexand. consili. xxxvi. in fine viso themate volumine quarto / si statuto caueatur quod impune bannitus offendi possit: et tu offendistibannitum: tamen ignorabas eum esse bannitum non punieris. l. inter omnes. §. recte vbi notat Bar. ff. de iudi. et in l. quid ergo per illum textum. ff. de his qui not. infa. et hec allegaAlexand. (corrupte tamen) sed debet poni in lege genero et loco de iudic. debes ponere. ff de furt. quod firmat Co. neus consi. cxxii. col. fi viso dicto puncto vol. iiii. et post eos. Decius consilio. cccxxxvii. colum. ii. viso casu proposito. Idem Alexan. consi. xxxvi. in fine viso themate / volu. iiii. vbi in hoc citat regulam quod vbi allegatur ignorantia alicuius vt ex eadamnum sentiat / non attenditur ignorantia sed veritas

¶ Pro intento Ioan. Mona. hic vide lapum allega. vi. vbi videtur illud comprobare et allega. lxxxix. colum. ante penul. factum super quo. Probus.

¶ Conditionis. Que conditio ponit rem dubitatiue et suspensiue l. cum ad presens. ff. si cert. peta. Bart. in l. demonstratio / in fine. ff. de conditio. et demonstratio¬

¶ Et cum quis dubitat non dicitur scire quia dubitare est ad neutrum animum applicare l. fi. C. de conditio. et demon. no. lapus allega. cxix. in fine / quero pone. Probus

¶ Ignoret. Uide que in simili tradunt Ncapol. deci. 178. nu. 7. in causa filiorum post Inno. in ca. tua / de coha. cleri. et. mulier. Quod si iudici non fuit factum notorium / et iudex ferat sententiam antequam probetur quod factum sit notorium: si tamen in rei veritate factum sit notorium licet iudici non sitavalet sententia. Probus

¶ Plenitudinem potestatis. Dic quod vti plenitudine pote statis nihil aliud est: quam derogare iuri communi seu ordinario not. Inno. in capitu. innotuit / in glo. ordinatione. supra de elec. sequitur Alexan. de Imola / consil. xxx. nu. x. ponderatis narratis / volu. v. Quomodo autem per hanc clausulam: supplentes omnes defectus de plenitudine potestatis / tollantur ipsi defectus vide per Alexan. consilio. cxcv. assumo / volu. ii. vbi dicit ante finem / quod hec clausula non supplet defectus a nartura surgentes quod late ibi comprobat.

¶ Ulterius vide que in proposito dico in capi. i. infra. de scisma. quibus iunge huic maxime quod princeps non presumitur. vti plenitudine potestatis que traduntur per Decium consilio cclxxxix. col. pe. Non est parui et Iasonem in consi. i. col. ix. vol.. Si tamen actus aliter non valeret tunc praesumitur Paul. de cast. in l. ex imperfecto in fine. C. de testa. Alexan. in l. quamque. C. de testa. mil. Iuuat in simili / quia ordo litere non attenditur: quando actus redderetur nullus. Bal. in l. in testamento. § hec verbiff. de hered. insti. Alex. in l. ii. §. si prius / col. iii. ff. de vulga. et pupil.

¶ Hac enim clausula (de plenitudine potestatis no vtitur princeps qui recognoscit superiorem: nisi cum cause cognitione. Bal. in l. si testamentum. C. de testa. et in l. rescripta C. de praecib. Impa. offer. in. iii. q. quod sentit Alex. co. xciiii. col. iiii. consyderatis his. vol. i. Curtius consi. lxvi. col. iii. versic. v. comprobantur super premissa. Sequitur Decius consi. 373. in fine viso consilio. Ita videtur intelligendum dictum Sozl. con. clvii. col. pe. visis processu: dum dicit quod inferior a principe non potest vti plenitudine potestatis et moder. in l. nemo potest de lega. i

¶ Item plenitudo potestatis non extenditur ad iniquum. Curtius consi. lxxxiii. colum. xxix. in fine / non debetque. exerceri nisi cum iusta et magna causa Iason in l. Barbarius / colum. vii. ff de officio pretor. facit quod notat Ioan. de selua in suo tractatu beneficiali in prima questio. ii. partis / colum. vii. et aliis sequen. dum loquitur de papa astipula tur his / dictum Petri Rauen. in suo alpha. in verbo priuilegium / colum. ii. dum dicit quod plenitudo potestatis non debet exerceri in preiudicium subditorum. Et quod princeps eraro vti debet. Bald. in lege prima. §. cum autem. C. de coaduc. tol. Ideo dicitur quod Papa debet premittere (quando vtitur plenitudine potestatis) clauem discretionis. Inno. in capitu. quanto. supra de iureturan. vbi Bald. dicit quod intelligitur concessa pape: dummodo non faciat expresse iniquitradit fidelis relator. d. Neuisa. in consilio patres commede runt vuam: in secunda ratione / colum. penul. Et dicitur iusta causa in hoc / quando illa est noua causa vel etiam antiqua quam tamen princeps ignorabat tempore concessionis l. sihominem. ff. manda. vbi Barto. tradit comprobando Iason in dicto consilio primo / colum. x. volu. primo.

¶ Inquantum autem dico. supra et in dicto capi. primo de scisuma infra principem non presumi vti plenitudine potestatis / dic verum alio modo limitando: quando actus ipse in qui princeps aliquid agit potuisset fieri validius ex iure ordinario seu potestate ordinaria: secus si actus non potuit fieri validior de potestate ordinaria ipso sciente quia videtur velle vti plenitudine potestatis. Paul. de castro in l. princeps. ff. de legib. et in l. ex imperfecto per ibi not. per glo. C. de testa. refert Alexan. consilio. xcii. nume. xxxv. perspectis. volu. vi.

¶ Facit in simili quod idem Alexan. not. consil. iiii. colum. prima / volumi. primo / nume. v. et. ix

¶ Item in proposito thematis habes / quod clausula de plenitudine potestatis tollit omnes defectus qui essent indctia iure positiuo: licet non tollat illos qui essent de ius re naturali inducti / capitu. illa quotidiana. supra de elect. capitu. primo. supra de transactio. et vtrobique doc. et in cle. pastoralis versic. ceterum de re iudic. Benefacit quod not. Bal. in. c. i. §. Item sacramenta in titulo de pace iur. fir. vbi voluit / quod litet donatio facta a patre filio in potestate non valeat l. ii. C. de in offi. dona. tamen si valens legibus derogare donat filio suo in potestate et exprimit velle in illa donatione vti autoritate regia: valebit donatio per id quod habetur in l. pe. C. de dona. inter vir. et vxor. iuncta l. bonorum. C. qui admitti ad bo. po. pos.

¶ Item in eo quod dicitur quod princeps non debet vti plenitudine potestatis sine causa. Ang. in l. bene a zenone. C. de quadri. prescri. Bal. in l. ii. C. de communium rerum alie suadetur quia ille magis debet cauere quam alius glo. habes in l. pe. ff. de heredib. institu. Igitur in dubio non presumitur velle vti plenitudine potestatis Alex. con. cciii. nume. v. perspectis his que in themate / vol. vi. Si tamen sine causa vtatur valet: cum Papa vel Imperator sit causa causarum non est igitur de eius potestate inquirendum / cum primo cause nulla sit causa et illud quod primum est: aliud ante sehabere non potest. Bald. in. c. ecclesia sancte Marie col. pe. de constitu. supra no. Iason in con. cvii. col. ii. vol. iiii. in presenti.

¶ Preterea vide quae tradit de plenitudine potestatis Hiero. de tortis con. suo col. xiili. posito post consilia Antho. de Butrio et Alex. in con. lxxxiiii. col. pe. in causa vol. iii. dum decit quod quando agitur de validando actum ex plenitudine potestatis / debet stricta fieri interpretatio vt per Inno. in d. c. innotuit. supra de elec. et Bal. in l. ii. C. de com. re. alie. et in l. bonorum. C. qui admitti Ang. in. d. l. bene a zenone. C. de quadri. prescri. sic etiam fit in omni dispensatione regulari. ter. c. primo de filiis presbytero. hoc lib.

¶ Attende postremo ad vnum quod dicit Bald. in dicta l. ii. C. de con. re. alie. quod princeps raro debet plenitudine potestatis vti quia vt dixi se debet magis cauere quam alius non in l. penul. ff. de hered. insti. quod placet Alexand. in consilio secundo / numero. xvii. vbi vnum aliud subdit quod licet. Papa habeat plenitudinem potestatis debet intelligi in beneficialibus vt ibi comprobat dico in. c. filii in verbo in beneficialibus de hereti. Tamen absolutorie idem dicit. habere in his que sunt inducta de iure positiuo doct. in. c. proposuit. supra de concessio. prebend. Adeo quod potest tollere constitutionem quo ad effectus preteritos / et quod virtute illius innodatus / absolutione non indiget. Panor. in. c. per venerabilem col. v. supra qui filii sint legiti. allegat tex. in cle. i. supra de immunita. eccle. et ibi est gl. singul. per scriben. communiter reputata. Probus.

¶ Habebit effactum. Bal. in l. hec sententia in fine. C. de senten. que sine certa quantita. profe. concludit cum Ioat. ne Mo. quod non obstante ignorantia executoris et impetrantis: valet prouisio / dummodo vacet de iure licet non de facto secundum eundem Bald. quibus iunge que not per domi. meum de Ripa in primo respon. capitu. xvi. regnla de non verisimili vbi fatetur valere collationem sub conditione / si vacet etiam ignoranti factam (dico ignoranti vacationem) allega. glos. et doc. in capitulo secundo de elec. hoc libro et Lapum allega. vi. et Rotam deci. clxi. in antiq. tamen ibi nihil reperio. subditque ibi regulam de verisimili notitia hoc in casu non habere locum / sed solum quando fit collatio pure et assertiue de beneficio vacante per mortem beneciati cuius obitus notus esse non poterat impetranti nec collatori.

¶ Postremo vide pro themate glo. pragma. in tiulo. de collatio. in. §. neque etiam in verbo faciendas. Probus.

¶ Et generalis clausula. Clausulam hanc dic habere vnieffectum quia vbi sunt expressi aliqui defectus: tunc sine dubio clausula generalis subsequens comprehendit omnes allos (etiam non specificatos) per id quod habetur in capitulo qui ad agendum de procurator. hoc. libro Ale. xander consilio. cxi. numero xi. perspectis / volumine sextoProbus

¶ Successio. Que seu hereditas non potestibari per pactum vel donationem causa mortis / sicuti nec per codicillos nisi inter milites. Not. docto. post textum in l. licet. C. de pact. quod placet Alexand. in consilio. xxviii. numero quinto ponderatis verbis volumine tertio vbi subdit rationem quia cum a communiter accidentibus agatur in actione hereditatis de maiori preiudicio / voluerunt iura hoc fieri per actum magis solennem / et vallatum maiori teslt stium numero et maiore solemnitate / quam sit illa quae sufficit communiter in contractu l. fi. C. de fideicom. et l. hac consultissima¬ C. qui test. fac. pos. Probus.

¶ Nomn hereditaria. Uide que dixi in capi. indemnitatibus supra de elect. et in capi. si te. supra de renuncia. not. Bertrandi consilio. ccl. nume. viii. viso processu parte secunda vbi subdit. istud sibi vendicare locum / etiam eo casu quo beneficium vacat per resignationem seu renunciationem prelati / sicut per mortem. Probus

¶ Noua collatione. Idem Ioan. Mona. in capitu. indemni. tatibus. supra de electione / et in capitul. si hi supra vt lite penden. dixi ibi / et in capitu. finali circa finem. supra de renuncia. et ratione huius mala fides predecessorum non nocet suo cessori in prescriptione / secus in defuncto et herede dixi. supra in cap. primo de prescrip. in verbo bona fides. Probus

¶ Additio. Que per multos actus inducitur quos citat Ald cand. de Imola consilio. xxxii. col. i. viso processum volu. iii quem precor vide in consilio. xxxiiii. col. ii. viso processu / eodem volumine. Probus

¶ Regulariter. Dic quod donec fuerit seduta traditio / videtur donatio stare in dubio: ideo sine traditione regulariter non perficitur / et pro donatione ante traditionem non presumitur / iuxta regulam l. cum de indebito. ff. de proba. adeo quod potius presumitur error quam donatio. Bald. in l. generaliter / in. iiii. oppo. C. de non nu. pecu. vbi Ang. in. ii. col. dicit se ita consuluisse: notat Imola in l. a. Titio col. ii. ff. de verbo. obliga. Alexan. consil. xiii. nume. iii. Ex his que in themate / volu. primo: et sic in donatione procedit non veri similitudo: in cuius probatione requiruntur efficatiores et clarioras probationes. Panor. in cap. quia / verisimile. supra de presump: specu. in titu. de proba. §. fina. col. fina. in versicu. quintum. Alexan. post Bal. in l. transactionem. C. de transactio

¶ Premissa poteris firmare per ea que in simili tradit Docius consilio. ccclxiiii. nume. iiii. in casu proposito dum dicit quod quis non videtur renunciare priuilegio sibi competenti / vbi alia ratio quam renunciationis cadere potest / firmat Alexand. consilio. xxxiii. colum. iii. quod incipit ponde ratis his volu. v. Ratio vt descendamus ad thema: quia telis renunciatio videtur donatio / que non presumitur vt supra diximus: maxime vbi alia coniectura resultat / capit. superhoc. supra de renunciatio. Ideo ex quo requiritur clara proba tio non admittitur semiplena / nec coniecturalis sic non osi locus delationi iuramenti per ea que no. Sozl. consi. cxciiii. col. finali subtiliter / et Alexand. consilio. xxxiiii. colum ii. visa processu / volumi. iii

¶ De possessione an transferatur sine corporali apprehensione / vide per Alexand. consil. lxxxxiii. colum. prima / visa facti / volu. ii. vbi videtur concludere quod non: tamen fieripotest solo ministerio legis / statuti / vel consuetudinis / per not. in capitu. ii. supra de consuetudi. Super quo videtur furdata generalis consuetudo regni Gallie / quod mortuus salsit viuum: hoc est dictu possessio defuncti continuatur in heredem / quod intellige per actum fictum inductum a consuetudine / tenent Cy. et Bald. in l. ea lege. C. de conditio. ob caus. Ita intelligitur dictum capitulum secundum / per quo magis communiter fundant se docto. et ita videtur esse de mente Ioan. de Imola. in lege si is qui pro emptore. ff. de vsucapio. secus si diceret expresse / quod transferatur possessio seu acquiratur nullo actu ficto vel vero mediante r quia talis consuetudo non valeret / vt in specie dicit Francisc. de Aretio in lege prima. ff. de acquiren. posses. firmatur per id quod notat Bald. in lege prima. C. communia delega. vbi dicit / quod lex vel statutum non postest tranfferre ponsessionem sine aliquo actu corporeo: allegat no. in l. de quibus §. idem respondit. ff. pro socio: nisi interueniat ficta traditio l. quod meo in prin. ff. de acqui. pos l. i. et l. quisquis. C. de dona. late comprobant Neapol. decisio. ccxcix. rex Ferdinandus subiiciendo quod autoritas legum non potest veritatem nature tollere / et essentiam realitatis sue eradicare: quia veritas est firma et incommutabilis praeposito in re / vel de re cui inest vel de qua predicatur l. ii. ff. de vsufruc. earum rerum.

¶ De dicta consuetudine regni: vide que tradit do. Bart. chasse. in consuetu. Burgundie / in rubr. des successions. § primo in princ. vbi vnum subdit / quod iste actus fictus de stilet consuetudine generali regni Francie tantum operatur quad in dicta possessione acquisita per talem actum fictum concluditur in interdicto recuperande / et intentatur casus nouitatis qui quidem practicatur in tota Gallia vt tenet in specie Ioan. Fabri in. §. fi. Insti. de hered. quali. et diffe. in. §. primo in prin. insti. de interdic. et Guido pape. 552. questio.

¶ Tu tamen attende ad id quod dicimus de interdicto recuperande quia imo etiam secundum eundem Alexan. in. d. con. 83 nu. 9. post Cy. in d. l. ea lege datur huic viuo saisito interdictum adipiscende possessionis / quorum bonorum / et verius dicitur quam recuperande per ea que tradit idem Alex. vbi. supra nu. xi. et con. xxxvii. nu. iiii. in causa mota vol. primo.

¶ Licet enim illud interdictum non detur ei qui habet possessionem l. i. in fine. ff. quo bo. illud verum est quod non datur tale interdictum ei qui est plenus possessor / sed vbi fingitur possidere tunc competit illud / sicut ei qui fingitur dominus competit conditio ad rem l. qui mortis. ff. de donatio. causa mortis l. prima. C. de donation. que sub mo. liceverus et plenus dominus non possit condicere rem suam l. fiff. vsuffruc. quemadmo. caueat. hoc etiam in effectu sequi¬r tur Bal. ibi et in l. sororis. Cde iure delib. vbi dicit quando statutum disponit quod possessio defuncti transeat incontinen ti in heredem: et post mortem aliquis (non heres) occupauit bona hereditaria. An heres habebit interdictum adipiscende / et concludit quod sic: quia autoritas statuti licet eum faciat possessorem iuris: non tamen facit eum possessorem f. cti et cum effectu: vnde secundum eum quousque habeat effictualem possessionem perinde est ac si nullam haberet

¶ De iure enim communi non transit possessio in heredem etiam si sit filius in potestate / nec in eum continuatur. nisi eam apprehendat l. cum heredes in principio. ff. de ad quir. po. nota. in l. prima. §. Sceuola. ff. si quis testa. liber et se: et in l. cum milens in principio. ff. quibus ex causis maior et est communis conclusio vbique dicit Alexand. in dicto comsilio. xxxvii. vol. primo

¶ Possessio enim que dicitur fieri per consuetudinem Gallie:/ dicitur quedam possessio datiua data a lege / seu causata absque presentia corporali: que non impedit heredem pete re se mitti in possessionem vt in simili dicit Decius con. cccclxvii. numero. iii. bene et consulte qui ibi notatum dignum dicit contra heredes / qui dicunt se debere teneri virtute consuetudinis in primis possessione et sassina quia non procedit si in continenti probetur exceptio defectus dominii / vt ibi comprobat. Uide tamen ibi pro herede: et que tradit Iason in con. lxxxv. col. 2. quando / vol. iii. quod premissa consuetudo de bet intelligi nisi per alium fuerit actualis possessio apprehensa. quia tunc impedit continuationem / vt ibi comprobat de quo etiam per eundem in con. clii. vol. iiii. vbi subdit quod hec consuetudo non habet locum in eoqui succedit illi qui solum naturaliter possidebat vt feudatarius et vsusfructuarius CProbus.

¶ Dominium Quod est de re corporali libere disponennisi lege prohibeatur Bar. in l. si quis vi. §. differentia. ff. de acquir. po. Bal. in l. femine. §. fi. de secund. nup. Saly. in l. traditionibus. C. de pac. tradit Sozi. consi. clxxvi. col. iiii presens consultatio. Probus

¶ Allegare. Uide que late per nos dicta fuere in. c. primo supra de confessis in verbo non debet. Probus

¶ Contra factum. Unde Paul. de castro con. ccclxi. nu. iiii. venerabilis vir in prima parte vbi late disputat quando liceat venire contra iuramentum / et quando non. Probus

¶ Acceptare. Cuius acceptationis actus / fit per procuratorem speciale mandatum habentem no. glo. in verbo presenti in cle. prima. de conces. prebend. Panor. post Ioannem And. Imol. et alios in. c. accedens. supra isto ti. Ioan. And. post Archi. in. c. ne captande de conces. prebende hoc libro et ib fFranc. et alii moderni: Quando autem dicatur habere madatum speciale ad acceptandum: in hoc varie reperiuntur opiniones / quia aliqui volunt eum habere mandatum spociale ad acceptandum tale beneficium. N. Alii dicunt sufificere habere mandatum ad acceptandum beneficia sine aliexpressione. Hec vltima videtur placere Io. And. Antho. de Butrio et Io. de Imola. in d. c. accedens / videturque velle ipse Io. And. quod sufficiat etiam si simpliciter sit datum mandatum ad acceptandum beneficium: licet non fuerit adiectum etiam si dignitas vel curatum et c. vt eo mediante ponsit acceptare beneficia curata vel dignitates: quia talis constitutio procuratoris tanquam fauorabilis est late intelligenda / secundum ea que not. Io. And. post Inno. in. c. sedes de res. Magis tamen videtur placere Io. de Imola / quod fiat procuratorium ad acceptandum generaliter / et recipiendum omnia beneficia cum cura et sine cura etiam si sint dignitates vel personatus

¶ In proposito ad vnum venit attendendum: quod citat Io. de Imol. in. d. c. accedens col. vi. quod si absenti foret collatum beneficium / et ipse post collationem constitueret procurato rem ad acceptandum illud: ipse sic constituendo acceptat quod comprobat multifarie. Et hec est tacita acceptatio / si cut illa que fit recipiendo collationem sibi factam. Satis. enim est quod in tali actu appareat de animo /

¶ De renocatione talis procuratoris si cupis videre attende ad ea que diximus in. c. procurator. supra de procurato. Probus

¶ Precipitandus. De praecipitatione laudi / vide quae dicit Caudi. consi. cxxxix. nume. iii. Factum tale est de precipitatione autem cause cognitionis in confirmatione statutorum. lege apud Alexand. in consilio. cxxiii. in col. antepe. Scriprsit / volu. iiii

¶ De precipitatione vero decreti / vide Io. in. de Imola / in consi. xcviii. nume. vi. in questione

¶ Ulterius dic quod hic reprobatur precipitatio et magis. apud iudices. Barto. et alii in l. prolatam. C. de senten. Petrus de Anchara. consilio. clxxxviii. visis.

¶ Precipitatio enim dicitur iustitie nouerca text in cle. pastoralis / in § verum / de re iudic. Petrus de Anchara. consilio. cclv. col. ii. in causa / vide plusquam late quo ad nullitate: sententie propter precipitationem per Iasonem in consilio. xliiii. in fine ex inspectione tituli / volu. iii. et per Bertran. consilio. cxiii. fententia prima parte.

¶ Preterea dici quod virtus lenta est et omnia percunctatur: iniquitas autem omnia precipitat. Refert Decius in sermone pro iustifica. concilii Pisani habito post consi. cli. de scriptum in princi. vbi subdit in laberinthum enim erroris incidit qui prius iudicat quam intelligat vt legitur in capit. sciendum. xxix. distinc. et tale iudicium temerarium est / quod non nocet illi de quo temere iudicatur sed ei qui iudicat / capi. temerarium. xi. questio. iii. Nam cogitare et meditariquis debet quid loquatur l. distinc. capi. ponderet / faciunt verba que dicuntur Salomonis. Antequam perscruteris non reprehendas / et intellige prius: et tunc increpa / cap. eorum. xi. questio. iii.

¶ In proposito dicit Paul. de castro in consi. lxviii. nume. ii. versiculo breviter in questione que vertitur: in prima parte / quod fraus videtur colligi ex compromisso et laudo lato inter eos: eo quia vna et eadem die fiit factum compromissum / et latum laudum: vnde non est verisimile quod arbiter inuestigauerit veritatem eorum propter que dictam adudicationem fecit propter brevitatem temporis / capi. tum ex literis. supra de restitu. in integ. et quod non in l. sed si per pretorem. §. quotiens. ff. ex quib. caus. maior. Ad idem Paul. de castro / consilio. cccxxxvii. nume. v. Primo queritur in prima parte. Ude Decium consilio. ccxcv. in fine in causa istorum / et consilio. ccccclxxxvii. nume. v. co. ram magnificis.

¶ Postremo in hoc puncto precipitationis habes ad vnum attendere quod citat post alios Maria. Sozi. consil. cxxiiii. colum. penulti. presens consultatiodum dicit quod vbi iudex qui tenetur iudicare secundum consilium sapientis: si est in fine potestatis iurisdictionis / et consilium haberi non potest pronunciat secundum consilium reddendum valet / licet alias non posset: rationem promissorum adducit Alexand. consi. xlv. colum. fina. visis / vol. vi. dum dicit / quod non potest esse potentiatum quod est nimis. festinatum / hinc idem Alexan. de Imola / consilio. clxiii. in fine / alias consultus / volu. v. et ante eum Petr. de Anchari. consilio. lxxxxiii. visis diligenter actis / quod si eodem momento temporis quo quis fuit designatus curator minoris per decretum iudicis: fuit etiam prestita autoritas curatoris in certa obligatione minoris / et interpositum decretum iudicis in dicta obligatione vel alienatione: non valebit actus quia autoritas vel decretum iudicis requirit cause cognitionem l. magis puto. §. ne passim / et l. qui neque. ff. de reb. eo. cum similibus: hec videtur ratio principalis edicti per ea que not. idem Alexand. consilio. ccxiii. circa finem visis. ac ponderatis / volumi. vii. quod festinus processus non inferquod processus seu sententia sit nullius momenti: nisi quando supplantant cause cognitionem alleg. id quod habetur in capitulo cum Bertholdus. supra de re iudica. melius probatur in capitulo iurgantium / eodem titulo / et in clemen. sepe. post princi. de verbo. significa. fatetur tamen prebere causam restitu. in integrum. Uide Petr. de Anchara. consilio xxxvi. col. ii. visa quadam petitione. Probus

¶ Uariare. Dic quod proprie variatio potius consistit in factis quam in verbis / per regulam quam citat Sozinus consilio. cclxxvii. colum. penulti. versiculo secundo et quando / visis publico: dum dicit variatio autem in verbis et non in est fectu / non inducit varietatem consyderabilem: prout in simili dicimus in testibus / vt per Antonium de Butrio in capitulo cum ecclesia sutrina. supra de causa posses. et proprieta. et Baldus in capitulo bone el. i. supra de elect. arguendo de testibus ad instrumenta iuxta l. in exercendis. C. de fide instrumen. Probus

¶ Non licet. Uide que dixi in capitulo primo / in versicuto nec nego. supra de confes. et latius in sequentibus. Probus.

¶ Assignari. Adde eundem Ioan. Mona. in capi. primo. supra de restit. spolia. et Milum in suo repertorio in verbo actor agens / et que latissime tradit Alex. consilio. ciii. in princ. vol. v. con. ideratis his Domi. in consilio quarto in causa domini Philippi / et Barta. in trac. de episcopo in tertia parte libro teretio / col. iiii. incipit. Restat Alexan. in consil. cviii. in fine viso. themate vol. primo.

¶ Inquantum ad rem pertinet de variatione / vide prepoin capitulo de siracusane. xxviii. di. in glosa. ii. vbi citat: aui electores processerunt per viam electionis tunc posteam vat riare non possunt. c. cum inter canonicos et capitulo publicato. supra de elec. Aut processerunt per viam postulationis adhuc peius: quia facta postulationis presentatione / non possunt discedere / capitulo bone / el. ii. supra de postul. prela. se cus non facta: quia tunc possunt variare: ratio diuersitatis redditur per Panor. ibi nu. xi. Quia per postulationem nullum ius postulato queritur / cum sit inhabilis / vnde non habet de quo conqueratur: nec superior potest conqueri ex quo sibi non est facta presentatio: et hanc dicit idem Panor. in capitulo in causis de elec. esse communem / quod placet Rocho de cur. in trac. de iure patro. in verbo honorificum / nu. xxxii. versi. ii. suboritur questio et Prepo. in ca. osius. § primo. lxi. de

¶ Ex quibus infero ius queri per electionem et non per postulationem: merito dicitur quod antequam sit ius alteraquesitum posse variare / secus quando est quesitum / cle. prima de renuncia¬

¶ Item que supra dicuntur post Panor. reperio placere Ioanni de Imola. in. di. cap. cum inter canonicos / numere xv. et Petro de Ancharano in dicto cap. publicato / qui dicit / quod post publicationem / variatio prohibetur proptet. iniuriam que fieret nominato postquam publicatio facta est ante vero publicationem scrutinii est permissa ne prius in pediatur vtilis variatio. Quod etiam procedit in publicatione testium / capitulo cum venisset de testib. edictum enim publicum artat quod alias non artaret cap. primo de elec. et. ff. de insti l. si pupillus. § primo. Et hoc principale intentum tanquam commune sequitur Bal. in. d. cap. bone / nume. x. dicens quod post presentationem Pape factam non licet variare / cum variatio sit quedam illusio dicit lex quod erubescitus varians l. eos. C. de modo multandi. Idem Bald. in dicto capitulo publicato / nume. vi. nisi vota essent ipso iure nulla / quia tunc debent cassari electiones siue lacerari / et tunc non dicitur variatio: ex quo prima electio est nulla et proinfecta habita

¶ In proposito tamen Domi. in di. cap. si compromissarius § si vero. supra de elec. distinguendo dicit. Aut potestas transfertur a iure vel ab homine. Primo casu si fiat electio ab illo cui defertur originaliter potestas a iure non ex accidem ti: et tunc possunt itterato eligere si non sortitur effectum electio. c. si electio. supra de elec.

¶ Aut potestas defertur a iure sed accidentaliter / puta propter delictum vel negligentiam inferioris: et tunc vnica ele ctio consumit potestatem illius et redit ad primum non tat glos. pen. in dicto capitulo si electio. Aut defertur ab homine: et tunc suo iure potest eligere l. secunda de optiolega. ff. Aut eligit iure alieno et tanquam procurator / tunc non licet variare di. cap. si compromissarius: nisi aliud imbortarent verba commissionis.

¶ Sed quid in proposito an is qui vigore alicuius gratio expectatiue aut mandati de prouidendo siue nominationis beneficium acceptauit ab ea acceptatione variando possit resilire et alterius occurente vacatione acceptare. Scribentes hic excitant dubium se resoluendo dicentes quod regulariter variatio est viris prohibita ecclesiasticis: clementina prima de renunciationib. mouentur plurimis fundamentis / que videre licet ideo prefatos variare non posse quod intelligas nisi acceptans fuerit deceptus: vt quia alteri beneficium debitum erat / quod ignorabat acceptans / capitulo si beneficia hoc titu. infra. Au. pro dignitate simplex elegit beneficium / iusto errore dum ctus argu l. secunde. ff. de oper. liber. et l. si maritus. §. vltimo ad legem Iuliam de adulter. et capitulo quia: supra de presumptio.

¶ Huius sententie fuit Hostien. in capitu. quia cunctis de conces. prebend. quod hic Ioan. And. prosequitur et latius dicendo quod acceptans non variat si acceptatum consequi non potuit dicto capitulo quia cunctis. § henultimo. Et sic si consequi non potuit / quia alius habens prior res litteras illud acceptauerit vel acceptauit non vacans / medio cuius talis acceptatio non tenuit: tunc variabit et aliud acceptabit l. secunda. ff. de adoptionibus Quia cum effectu verba sunt intelligenda Ioan. Mona. hic et in capitulo non potest infra hoc titulo text in capitul. relatum. supra de clericis non residenti. vbi glo. adducit concordantes not. Domi. in propriis terminis / consilio. lxxxviii. Firmantur ista secunda dubia etc. vbi dicit quod qui dimisit ius ad rem iuuatur beneficio. d. capitu. si beneficia infra hoc titu¬

¶ Attendat tamen talis acceptans quod per sententiam succumbat semota collusione capitu. ii. supra de collu. detegen. vt placet aliquibus prout latius in sequentibus dicetur not. domi. Stepha. Bertrandi / consilio. ccxxiiii. §. ad secundum viso consultationis themate parte tertia

¶ Nec iuuaret si compromitteret vel componeret: quia et imputaretur nec posset aliud acceptare / capit. ad audientiam supra hoc titu. et. ff. de euictio l. si dictum §. si compromisso

¶ Tu dic quod mos inoleuit vt fiat protestatio / puta accepto eo casu quo mihi debeatur / alias si non debeatur a iure meo non discedo / et ad aliud recursum habere protestor istius sunt voti Ioan. And. et Franc. hic in fine / pro quibus habes glo. in pragma. in titu. de colla. in. §. Ita tamen in verdo nominatorum / col. iiii. que etiam disputat an teneatum expectare sententiam vel non: pro cuius dubii decisione ad dendo ad eam dic / quod de rigore sententiam non tenetur expectare: in talibus enim commendatur qui non expectat sententiam l. fide iussor. §. quidam. ff mandati. d. cap. si beneficia isto titu. secundum Ioan. And. et Franc. hic facit. cap penul. supra de elect. quod procedit secundum Domi. hic / colfinali / maxime quando est notorium quod ille qui acceptauit non habet ius in beneficio / quia tunc nulla expectata sententia: secundum potest acceptare in quo ius habet: quod verificatur per id quod voluit Oldra. consilio. ccciiii. infrascripte allegationes / colum. iii. nume. viii. et consilio. xxxvii. nume. iii. quod quando / vbi dicit quod in prima acceptatione inest tacita conditio si acceptanti sit debitum quod acceptat beneficium compo. in capitulo capitulum / colum. antepenul. supra de resc. Rota formaliter in antiq. decisi. cxlii. per dictum citatum / per Archi. in capitulo ne captande / de conces. prebend. hoc libro

¶ Pro premissis tamen vide consilium quod in simili daArchi. quem ibi Ioan. Andr. in fine et alii sequuntur in dicto capitulo si beneficia infra eo. quod acceptans ostendat per literas et publica instrumenta vel alio modo / quod beneficium acceptatum erat alii debitum. Alias sequeretur absurdum / quod quis compelleretur litigare contra conscientiam / et iura l. ii. § generaliter. ff. de doli excep. l. si quis inficiatus. ff. depo. et l. quintus Archi. in capitu. ne captande de elect. supra l. rem non nouam in fine. C. de iudic. quod quis deber. a lite discedere quam nouit improbam ex post facto: debet. similiter abstinere a matrimonio quod ex facto nouit illicitum l. qui contra legum. C. de incest. nur.

¶ Item non est expectandus euentus qui nihil prodest l. cum heres. §. vlti. ff. de acquir. hered. et l. aliquando. §. fi. ad velleia. Maxime in his vbi de conscientia agitur: in quibus debet exuberare bona fides de qua conscientia vide qui diximus in capitulo primo in verbo conscientiam. supra de reiudic. sub nume. vt

¶ Quod tamen teneatur sententiam expectare firmat late Roma. consilio. cccxxix. presens consultatio: quem preinformatione animi videas precor quia peroptime distinguit: ista est tutior opinio. Et procurabis vocationem aduersarii (si quem tunc habeas) vt in forma processus assistat / ne fiat collusio imposterum obiicienda. Alias non nocebit sententia quominus possit idem aduersarius audindeducendo quod inique et per collusionem lata fuerit sententia quod fastidiosum diceretur / cum illa sententia presumptionem solam iuris et non de iure afferret. Ista fuit seutentia domi. de Rota in antiqu. deci. lxxxvili. faciunt nota per Cald. consilio. v. hoc titu. et in consilio. vi. titul. de consuetudi. Istud videtur placere dicto domino Bertrand. vbi. supra. in consilio. ccxxiiii. secunda parte qui adducit simile in sententia per iniuriam vel imprudentiam contra emptorem lata que sibi non sufficit ad hoc vt de euictione contravenditorem agere possit. Alias oportebit te docere quod huiusmodi beneficium non erat tibi debitum / nec in turno vt cauit de quo per do. Rebuffi in repeti l. diuus. ff. de senatuconsul. Claudia. charta mihi. xv. hec est opinio Io. andhic in fine. Ideo attendant mandatarii et nominati: quia et quo acceptauerunt tenentur prosequi vsque ad sententiam aut ostendere beneficium non fore suum / nec sibi debitum.

¶ Et per hec dico sententiam recredentie non fore sufficientem / cum in discussione illius ad plenum de iure partium non liqueat nisi summarie et literatorie. Pro hoc vide ord. xaroli. vii. arti. lxxxiiii. et sequen. que recredentia de bet dari potiora iura afferenti instar bonorum po. ex edicto diui Adriani. l. ii. et ibi Io. Fabri. C. de edic. diui Adri. tolfacit. c. licet ad finem ibi probationes. supra de probatio. Heenim opinio Ioan. And. placet dicto. domi. Bertrandi vbi supra qui dicit Franc. pro hoc allegare Oldra. consil. cclxiiii. quod non potuit reperire.

¶ Aliud suadet quia sententia recredentie in casu saisi ne et nouitatis dicitur interlocutoria / cum nondum sit lis finita / et grauamen per eam illatum per diffinitiuam emendari possit fferendam dico in possessorio) a quo de iure ciuili non appellatur vbi grauamen reparari potest in petitorio l. prima. C. de momen. po. et ibi scriben. secus de iure canonico. c. significauerunt. supra de testib. vbi etiam doct. et Archi. ii. q. vi. §. sunt etiam quorum versi. de possessione. Specul. ti. de appella. §. ii. versi. vide glo. de resti. spolia. c. ex comquestione. Late Freder. con. lxxvi. domino auditori quo in re canonico vtuntur in puncto hoc Galli tenet glo. pragmain ti. de causis in. § statuit in verbo nequiret col. vi. nisi vbi grauamen illatum in tali possessorio non posset reparari in petitorio / quod prosequere vt per eandem glos. in penulti. col. vbi. concludit quod possessorio lato in casu saisine et nouita tis omni iure valet appellatio. Et in recredentia licet sicf interlocutoria appellatur: executio tamen illius per appellationem non suspenditur teste ordi. regia karoli. viii. art culo. liii. Et Francisci primi arti. iiii. in publi. 1519

¶ Quod verum dicas si lata fuerit a iudice regali secus / a ducali aut alio vt patet in verbis que nom iuges: nec pronidetur per litteras prout in facto vidit

¶ Ex quibus concludere habes necesse expectare sententiam diffinitiuam in possessorio aut de rigore in petitorio si aliter non possit debite de non iure acceptantis fides fic ri. Et sic si feratur sententia contra acceptantem et non arpellt / poterit secundum acceptare. Rota in antiq. decisio. ccxxxiiii. Ideo a contrario si appelletur non poterit accepta re donec fuerit dictum an bene sententiatum: cum appellatio suspendat hoc casu iudicatum iuribus vulgatis.

¶ Non mireris igitur si ad beneficium acceptandum requiratur speciale mandatum vt diximus. supra de procurat. in. c. primo. Quia acceptatio maximum potest generare preiudicium vt ex premissis videre licet: etiam quo ad forum anime: sed de hoc preiudicio apud multos vltimus fit sermo prout in simili diximus de moribus vxoris / de moribus vltima fit questio.

¶ Redeundo ad propositum quero quid dicendum de patronis ecclesiarum an possint in presentatione variare Breuiter dic aut queris si patronus presentauit huic ad quem institutio non spectabat / seu ius instituendi non habebat et sic nulliter presentasse dicitur / tunc de nouo presentare poterit: ista fuit sententia Ioannis Mona. supra hoc. c. et Car. in cle. prima in. ix. q. de iure patro. dicentis quod presentare debet intelligi cum effectu. c. relatum. supra de cler. non residen. cum similibus / in qua presentatione tres requirum tur persone presentans: presentatus / et cui fit presentatioet vno deficiente actus non est completus instar iudicii. c. fi. rus. supra de verbo. significa.

¶ Suadet alia ratio quia optio minus legitime facta habtur pro infecta. l. ii. et. l. optime. ff. de optio. lega. Item facta coram iudice non competente pro non factis etiam haber: l. si pater. C. ne de sta. defunc. et. c. at si clerici. supra de iudi. te net Card. in. c. fi. supra de iure patro. et Ioannes de Imola. in d. cle. prima / nu. xiii. et ibi Petrus de Ancha. nu. vii.

¶ Istud procedit etiam in patrono laico qui nulliter presentauit: quia potest penitere et aliam legitimam presentationem facere / et in totum a prima recedere probatur arg. non in. c. cum laici de iure patro. plus enim his quam clericis fautur firmat dominus Brumellus in trac. de lega. po. conclu. xxiiii. col. finali

¶ Tu autem in puncto hoc resolutiue dic aut queris de patrono presentante scienter indignum: Si sit ecclesiasticus: tunc illa vice priuatus est potestate presentandi: secus si laicus qui non punitur etiam si scienter presentauerit indignum nisi in ea perseueret vsque ad quatuor menses secundum Ioan. de Imol. in d. cle. prima / nume. xii. et Card. ibi in. xiii. quod

¶ Istud tamen quod in vltimo diximus non videtur placere Panor. in. c. cum vos. supra de offi. ordi. qui dicit quod patro no laico / qui scienter presentauit indignum non licet alium accumulare. Refert domi. meus in rubr. de iudic. nu. lxviii. quod placet: quia videtur dolo et malitia alludere ecclesie et derisorie presentare: merito non est dabilis regressus hac. vice sed potius debet pati penam arbitrio superioris propter abusum quem in actugratio se laicis concessum commisit.

¶ Facit quod dicit Io. Mo. supra. in hoc capi. quod in eo quod debepatiincommodum non debet sustinere commodum igitur doctrinam teneas Panor. in d. c. cum vos post glo. ibi tanquam communem opinic. nem quod vterque praesentando indignum sit ea vice potestate prosentandi priuatus. Hanc sequitur Domi. in. c. primo. nu. v. supra hoc tit. pro qua videtur tex. apertus secundum Inno. in c. proposuit. supra de filiis presbit. in auten. de sanct. epi. in. §. siquis oratorii col. ix. et ibi Ang. citat ius patro. silere quando patronus praesentat indignum / adeo quod ius praesentandi ad episcopunmdeuoluitur Barba. late con. xxxiii. colum. vi. quod incipit Scripsit psalmista: vol. ii. vbi loquitur de praesentatione facta in fauorem pueri ad capellam. Imputari enim eis debet mala electio non se informando de personis praesentatis prout in simili dicit Decius con. clx. col. fi. in causa monasterit

¶ Et licet hec communis non videatur placere Io. and. in d. c. eum vos. Nec freder. con. cxlvii. Nec etiam Inno. in. d. c. cum vos et Domi. con. xxxvii. col. iii. sibi contrariis: mihi temen: vt dixi placet ipsa communis. motus ea potissime ratione quia si eligentes vel conferre de iure communi habet. tes priuantur quando ecclesie de indigno prouident. c. cum in cunmctis. supra de elec. a fortiori hiquibus suffragatur priuilegium cuius medio non iure communi laici presentant. Abutuntur enim eo priuilegio¬

¶ Ideo merito hac vice dicuntur priuati arg. c. gratum. supra de postul. praela. c. priuilegium. xi. q. iii. Io. mo. in. c. volentes in prin. de priuileg. vide que dixi post Io. mo. in. c. vnico. supra de eta. et qualita. ordi. Ita firmat in proposito. d. Domi. Brunellus vbi. supra col. fi. ver. secunda limitatio. Et sic siue scienter siue ignoranter praesentauerint: maxime si institutio variationem precesserit / quia tunc res desiit esse integra quod nota. vide glo. pragma. in titu. de colla. in verbo non valeant in. §. item circa.

¶ Non variat etiam prelatus habens indultum: vt aliquos nominet ad primarias preces postquam nominati gratam habuerunt nominationem. Testantur Do. de rota deci. xxii. et xxxv. in antiquis et in antiquio. in titu. de consuetu. deci. iii Quibus nomnatis prefertur apostolicus expectans Rotain antiq. deci. lv. et etiam nominatis ab vniuersitatibus galie vt videre licet per glo. pragma. in ti. de colla. in. §. volens in fine in verbo effectum.

¶ Pro ampliori discussione presentis puncti: vide Petrum de bella partica peroptime distinguentem. q. 527. et remitsiue ad Bartachi. et Alber. in dictionario in verbo variatioet nouissime Do. Petrum rebuffum / hac nostra tempestatem hic parisius in restaurata decretorum facultate ordinarie. legentem in repeti l. quod iussit in rationibus dubitandi ff. de re iudi. Probus

EUm qui. Adde ad tex. nostrum que citat Io. Cal. in capitulo cum nostris. q. vi. supra de conce. prebend quod qui obtinuit in beneficio: il lius possessionem non debet intrare propriautoritate: alias iure priuabitur allegat. le. qua restituere. ff. de rei vendi l. a diuo pio. ff. de re iudic. l. si quis missus. ff. ne vis fiat ei et tex. nostrum. Et subdit rationem quia amotus a beneficio per sententiam non statim desinit possidere. d. c. cum nostris. Istud nolui. firmare philippus hic in. §. insuper: sed reliquit cogitandum: et citat Rotam quam reperio in nouis deci. ccccxvii. si pro spoliato: vbi domini de Rota videntur tenere contrarium: quia iura pro contrario allegata / et que pro eo adduci posunt intelliguntur quando quis per violentiam absque sententia / aut sine canonico titulo se intrudit vel intrudi per mittit in beneficio¬

¶ Istud reperio firmatum per Aufre. in deci. capel. Tho. loi. ccccxliii. in fine vbi dicit quod pena text nostri non habet. locum si quis ingrediatur possessionem beneficii per vio lentiam factam iudicis auctoritate

¶ Faciunt preterea que scribuntur per Guil. Benedict. in repetio. cap. Raynutius in verbo si absque liberis moreretur. ii. de testa. nume. cxlviii. cartha mihi. cccxlviii. in prima impre. supra de testa. dum dicit post Specul. in titu. de resti. spolia. §. primo versi. quidam dicunt sic / quod pena l. si quis in tantam. C. vnde vi locum non habet nec in vsu esse cum pene sint potius moliende l. cum quidam. ff. de liber. et posthu. et l. pe. ff. de penis.

¶ Et per hunc modum cessant omnes constitutiones punientes inuasores aliarum possessionum priuatione iuris quod in eis habent: sic cessat pena l. meminerint et aliarum. similium. C. vnde vi: et l. extat. ff. quod metus causa: ita ser uatur dicit. Nec vnquam vidit penam dictarum legum quo ad iuris priuationem practicari nec seruari: quod placet Domi. Petr. Rebuffo in repeti l. quod iussit in. ii. not. nume. clxxxiiii. ff de re iudi. Puniuntur tamen violenti inuasores alia pena arbitraria regi et parti applicanda pro modo ex cessus. Que consuetudo est foro conscientie consentaneain quo vltra interesse partis tales pene non debentur per tex. in. c. fraternitatis. xii. quest. ii. vbi glo. fina. in fine dicit / quod si quis confessus fuerit suo sacerdoti furtum fecisse penitentia non debet ei iniungi vt vltra rem ipsam scilicet penam restituat. De quo panor. in. c. si ingressus supra de iniuriis et. c. fina. post Inno. in. c. sicut dignum in fine supreode homicidio idem Panor. in cap. quoniam. supra de probatio. Fely. in cap. primo colum. xi. sub nume. xli. versi. tertius casus. supra de constitu. Et ea equitate vtuntur Galli vt viuant secundum conscientiam presertim in curiis supremis in quibus iudicatur maxime secundum equitatem et conscientiam ac secundum quod dominis ex bono et equo videm tur / non attendendo. ad apices iuris.

¶ Premissa faciunt quod quis potest ingredi possessionem bent ficii virtute simplicis signature: et sine executore / ideo propria auctoritate pro quo vide deci. predictam cap. tholo. ccccxliii. et que late dicimus in tracta. de manda. aposto. eo in loco in quo de signatura tractamus.

¶ Ex premissis igitur resultat limitatio ad text. nostrum. ad quem secundam addo limitationem post egidium Bellamere deci. ccccclxiii. vbi dicit tex. nostrum non habere locnm in eo qui recipit beneficium incompatibile / credens se ius habere in eo et non habens: et quod hoc casu presumitur ignorantia nisi scientia probetur ff de probation l. verius. Et cap. nostrum non habet locum nisi in sciente / vt patet hic in princ. Domi. in consi. lxxviii. colum. ii. quod exoditur formantur: vbi dicit quod hec ignorantia debet esse fact. non iuris / quia talis non excusat iuribus vulgatis quod videre licet per no. in l. leges sacratissime. C. de legib. et in l. late. ff. de verbo. significa. tamen illud non procedit in eo qui ignoraret aliquam legem singularem que esset contra communes regulas quia illud non cadit in dolum presumptum neque in latam culpam notat Alex. post alios consi. xix. nume. xi. circa primum volumi. vii. ante eum Antho. de butrio in. c. cognoscentes. colum. ii. supra de constitu. Licet enim non alleget: tamen eundem Antho. citat in. c. finem in versiculo venio ad quartum supra de dolo et contu. et Saly. et Roma. in l. quod te. ff. si cer. peta. Probus.

¶ Nam et seruius. Unde cepolam consi. xvi. iiii. colum. licet in causa suprascripta. Et dic vnum ad quid apponatur pena talibus: reperio apud Domi. in consi. cvi. colum. ii. superdicto dubio / quod hec pena et similes contra tales se intrudentes in beneficiis introducte sunt vt liberius prouideo tur quando etiam de facto vacant quam si vacant de iure ernon de facto vt patet. supra de conce. preben. c. cum nostris et capitulo litteras: et quod ibi not. et hoc titu. et libro. c. lice. episcopus. Probus

¶ Oderunt. Adde alium versum oderunt peccare bonvirtutis amore. Probus.

¶ Mali. Uide quod voluit Ang. post text in autenti. de mo. §. hinc autem nobis colum. prima in fine quod licet malus hodie presumatur esse malus: tamen si probatur quod a tribus annis citra ille qui semel malus fuit homo: fuitsemper mitis et in conuersatione honestus / et honestatis amator / et qui disciplinas assumpsit: per hoc cessat prima presumptio

¶ In proposito vide etiam que notat Bonus de curt. in trac. de nobili. in tertia parte nume. xcii.

¶ Attende equidem ad id quod citat Domi. in consu. liii colum. iiii. Gregorius. xii. quod non debet quis condemnarquin prius constet de causa / alias ita posset condemnari¬ innocens sicut nocens / et sic mali ex hoc non terrerentur suvideant ita bonos sicut se damnari. Probus

¶ Et ad rem. Inter hec iura dic latam fore differentiam / prout diximus aliud esse tuum fore beneficium / et al ud esse fore tibi debitum. c. si tibi absenti isto titu. quia iuriad rem papa / per clausulam in prouisionibus beneficiali. bus apponi solitam: videlicet dummodo tempore dat presentium non sit in eo alicui alteri ius quesitum etc. intendit derogare et preseruare ius habentes in re no. Cal. comsi. viii. in fine / An existens in etate: in titu. de rescrip. et est de mente Roma. consi. cclvi. Approbo sententias prefatorum. Pro hoc habeo quod not. Compost. Ioan. And. et communiter alii in. c. causamque de rescrip. et idem Ioan. andre. in capi. fina. de conce. preben. hoc lib. in nouella: quod curiales tenent literas beneficiales que dant imperrantibus prerogatiuam super primos: intelligi de primis quibus non erat quesitum ius in re: non de illis quibus erat ius quesitum ad rem facit dic. capi. fina. supra de concep. preben. ex quo text. et doctrina scriben. ibi resultat / quod litere beneficiales et quicunque actus collationem precedentes. non tribuunt ius in re etiam si interuenerit reseruatio et decreti interpositio ac petitio seu acceptatio impetrantis quod vltimum videtur contra doctrinam Fely. in capi. capitulum: colum. vii. versi. prima conclusio. supra de rescrip. vbi dicit quod licet habens clausulam anteferri / praecedat primum habentem ius affectum: et processum factum pro prima vacatura. c. pe. isto titu. et lib. tamen fallit vbi primus acceptasset vacantem: licet prouisio non esset secuta / allegat rotam: subiungitque rationem / quia non est verissimilis papam voluisse tollere ius primi ita appropriatum / sicus appropriatur per acceptationem. Tu tamen dic quod datum est remedium per stilum curie / dum apponitur clausula in prouisione dante ius in re Aut si aliqui super proui sionibus sibi faciendis de huiusmodi vel aliis beneficiis et clesiasticis in illis partibus speciales litteras impetrauerint Etiam si per eas ad inhibitionem reseruationem / decretum vel alias quomodolibet sit processum quibus omnibus te in assecutione dicte parrochialis volumus anteferi. Per que verba satis apparet de contraria mente papequodque fuerit verissimile voluisse tollere ius primi ad renmimo. de expressa mente ponderando verbum huiusmod quod est relatiuum. capitulo primo et secundo. supra de foro cipe. et cap. secundo vt lite penden. hoc libro / quod refert beneficium de quo est prouisum / et verbum omnibus in quo non mo excluditur. Ista comprobat domi. Bertrandi consilio ccxcii. visis copiis tertia parte qui ibi numero nono subdit pro intellectu tex. nostri in. §. insuper / quod licet glo. et Ioannes And. iu nouella hic et in capitulo si tibi absenti hoc ti. et lib. senserit quod d. §. non puniat furem vel iniustum apprehensarem sed solum violentum / et quod innititur rigori de quo inglos. alias principium tex. nostri frustra posuisset ista duo tanquam diuersa: tamen Archi. intelligit violentiam committi eo ipso quod quis propria autoritate sine iudicis vel executoris autoritate intrat possessionem l. extat. ff. quod metus causa. c. placuit. xvi. q. vi.

¶ Lapus allega. ci. Anastasius in versiculo ad tertiam questionem tractando materiam tex. nostri / concludere videtur quod si quis intrat possessionem b neficii vacuam propria autoritate tunc procedit dictum Ian. And. si non vacuam intrat contradicente et inuito possessore: tunc procedat opinio Archi. quia ille dicitur violentus possessor et habet locum pena. d. §. Etiam si primus posessor non dimiserit suam possessionem / quia licet illam non dimiserit: passus tamen fuit violentiam et turbationem argucap. quoniam. supra vt lite non contesta. Pro hac distinctio. facit glo. in l. non est dubium de legi. C. dum querit an legtarius perdat ius quod habebat in re legata si propria autoritate intret possessionem eiusdem rei. Et distinguit aupossessio sit vacans vel non: quam glos. communiter doc. ibi sequuntur: Ista distinctio videtur placere. Domi. hic.

¶ Et quod supra diximus de mente facit in simili quod non tat Decius consilio. cccccxx. numero quarto in causa pistoriensi / quod quando constat de mente principis: quod ex causa (vt delicet pro bono pacis) vult ius priuatorum remittere ex tali causa / hoc facere potest. Angel. in l. conuentionum. ff. de pac. in fine: et Bal. in l. bene a zenone col. prima. C. de quadri. prescriptio. cum aliis per eundem Decium adductis. Probus.

OPinionem. Cuius etiam doctorum duersitas rem facit dubiam no. in l. et ide de lega ii. et in l. cum de nouo. C. eo. tiaBar. in l. qui rome. §. duo fratres in. v. oppo. ff de verbo. obliga. refert et sequitur Alex. con. xix. nu. x. circa primum et tentium: vol. vii. Probus

¶ Instantiam. Ude Paul. de cast. in consi. cccxiiii. nu. iiii. super eo parte prima vbi dicit gratiam non esse ambitiosam / licet ad instantia fiat: vilicet: quando gratia nulli est nociua et supplicanti proficua. vt pote quando fit ad commodum vniuersitatis vel communis puta pauperum et hoc in casu non habet locum dispositio. c. si mitu / quia loquitur quando fit petitio pro singulari persona et illius commodo: non pro vniuersali in qua non cadit ambitio quia res est inanimata et persona ficta et representata que non capidelictum notat late Calca. con i. dico post Io. mo. et alios in. c. romana in verbo vniuersitat em de sente. excommunica. vide que etiam dixi in. c. vt circa. supra de elec. quod autem gratia obtenta ad instantiam sit ambitiosa non que motu proprio: habes Panor. in cap. quia in cunctis. §. quia vero nume. vii. et. viii. supra de elec. Roma. con. cccxxvii. colum. ii. in fine Docto. post tex. in. c. si pluribus infra hoc ti. Decius consi. clxviii. col. prima / versi. modo in casu / reuerende pater / quem vide in simili consilio. cccclxxxix. in prin. in casu occurenti / et in consilio. cccccxli. in fine visa donatione / et con. sequen. in replica Deci / col. prima vbi ait: quia propter importunitate. sepenum ero non concedenda tribuuntur l. prima de petitis bo. subla. libro. x. C. et. c. cum in iuuentute. §. ceterum. supra de purga. vulga. c. tue. supra. isto ti. Iuuat glo. in. c. secundo. supra de mutuis peti. dicens quod priuilegium concessum motu proprio solet fauorabilius interpretari / quam illud quod est concessum ad partis postulationem: quia hoc casu presumitur ambitiosum et odiosum iunctis dispensationibus / tum quia sunt due cause odii not. Cor. con. xii. col. prima viso puncto parte secunda. Probus

¶ Idoneus. Dic quod quo ad benefscia duplex reperitur idoneitas / vna videlicet a iure communi introducta: et istaest nota. Alia a iure speciali / videlicet a lege viua per dispensationem aut gratiam data / et vtraque semper tacit inest. Et sic si exprimantur non dant nouam formam sed personam excitant notat Petrus de Ancha. con. ccccuii. nu. v. Tria dubia. Probus

¶ Tacenti. De tacente aut minus bene exprimente valorem vide Card. con. xxxi. nu. iiii. cum inter religiosos: et de tacente eius impetrationem nullam attende ad Domi. in con. cxl. casus talis est. Probus

¶ Intelligenda. Uide que dico in. c. in generali in verbo ciuilem modum de regul. iur. vltra que lege notata per Astho. de Butrio / con. xix. col. iiii. quia hic agitur de autorita te episcopali / vbi late disputat de proportionabilibus et conuenientibus personis prouisis. Probus

¶ Non beneficietur. Ista sunt de iustitia Ioan. Mo. in. c. sihauper infra hoc ti. Late dixi. supra. in. c. gratia de res. Probus.

¶ Sit habilis. Hoc dictum: glosa hic sequitur cum qua Archi. Petrus / Domi. et Francus. Idem tenent post Ioannem. Mo. glo. scriben. in. c. eicui infra hoc ti. Roma. consil. cccxxvii. versiculo quinto quia numero. xiiii. iste sunt Domi. in cap. si pauper. supra hoc tit. et in. c. si eo tempore. supra de res. hoc libro. domi. meus de Ripa post Fely. et alios in capitulo eam tesupra de res. hec enim duo tempora impetrationis videlicet et vacationis seu collationis hoc in casuad vnum sunt redacta iuxta illud Auli Gellii lib. vii. noc. atticarum. c. xxi. cum duo tempora inter se opposita sunt atque ita coherentia vt alterius finis cum alterius initio immisceatur rursum vite et mortis. Item habendi senatus et dimittendi non refertvtrum per extremitatem prioris / an per initium sequentis locus ipse confinis demonstretur. Et in his quasi videtur necessaria consequentia et melius quam quando oppositum consequentis stat cumiat tecedente / quia tunc non est necessaria nec concludens consequentia. Hinc sumpta est illa regula quod non probat hoc esse quod obhoc contingat abesse l. non hoc. C. vnde cog. c. in praesentia. supra de probatio. notat Maria. Sozi. consi. clxv. colum. iiii. visis inuestituris. Probus

¶ Ad actum. Idem dicendum venit in opposito / vidlicet quando adesinhabilitas / quando volumus excitare ad actum: possumus ponere exemplum in eo quod citat Maria. Sozi. consi. clxxvii. col. iiii. versi. secunda ratio. Presens consultatio / ibi quod si statutum prohibet vxorem legare viro non potest legare rem exstentem extra territorium: quia ex quo resultat inhabilitas persene et exclusio ab actu: prohibitio statuti porrigit effectum / suum ad rem vbique existentem.

¶ Pro intento Io. mo. habeo in argu. a contrario ea que cutat Maria. ipse con. clxxxiii. col. pe. Eleganter: dum dicit quod si tempore existentis conditionis donans non est habilis ad acquirendum vel disponendum / et sic extremum a quo non est habile: ideo non potest per fictionem translatiuam conditio retrotrahi ad tepus donationis Bar. in materia ficte translationis in l. si is qui pro emptore. ff. de vsucapio. quem sequuntur docto

¶ Unde que not. Petrus de Ancha. con. xxv. circa finem. videtur prima facie. Probus

Ibaneficia. Uide Do. in con. lxxviii. formantur ista secunda dubia et lappum allega. cxx. Fulcinius. Probus.

¶ Uerisimiliter Alias si non verissimile esset incredibile reputaretur tex. in l. meuius ibi incredibile videtur id egisse heredem. vt eadem portio bis eidem debea tur de lega. ii

¶ Uide que late in materia non verisimilitudinis dixit hipolytus. con. lxxxxiii. quia cuncta et Iason in con. clx. visis diligenter. volumine quarto

¶ Ulterius dic quod nobis sufficit / quod est verissimie Io. de Anania in. c. significasti. supra de homicid. per tex. ii. l. i. in prin. ff de appella. vbi appellatio permittitur / quia plerunque appellationis iudex iniquitatem vel imperitiam primi iudiciis corrigit: licet quandoque in penis reformet vt ibi dicitur sic quod verisimile est non quod possibile sit attenditur vt in simili. q. Bald. dicit in l. scripture. C. de fide instrumen. de quo per Decium in capi. proposuisti sub nuxxiiii. supra de probatio. pro hoc facit quod notat Alexan. in consi. lxxvi. colum. prima viso themate: vol. iiii. vbi dicit quod rationabile est vt verba restringantur ad verisimile congitatum per testatorem l. si quis. §. fi. ff. de testa. tutel. tex. est optimus in l. solutum. § solutam. ff. de pigno. actio. ibi non enim credibile est conuenisse et c. qui probat quod verba debent semper restringi ad verissimilia quod procedit in contractibus in quibus debemus etiam inspicere verissimilitudinem resultantem ex quantitate precii vel qualitate rei glo. in l. semper in stipulationibus. ff. de verbo. obliga. secundum Bar. in l. Paulus. circa prin. ff. de solutio. pro quo attende ad Iason. in con. lxxxxiiii. col. iii. vol. iii. verba.

¶ Uide Alexan. consi. lxxvii. nume. viii. quia per suprascri. ptos volumine eodem

¶ Hinc est quod testibus verissimiliora deponentibus magis creditur etiam si sint pauciores. c. in nostra. supra de testibus l. iii. post prin. et. .l. ob carmen. §. fi. ff. eo. Notat Alex. in con. lxv. col. ii. visis processibus. vol. ii. et con. clxxx. col. fi. in cau. sa angelorum eodem volu. ii. et con. pe. nume. decimo volu. primo et Neapol. dec i. ccclxiii. in fine / verum / vbi subdum quod experimentum verorum sermonum est / vt concorde rebus sensatis et verisimilibus. Nam id quod est valde longe a verisimili: est quedam falsitatis imago. Pone instantiam in testibus deponentibus titium foresane mentis / et in aliis testibus deponentibus / quod est mente captus quib. credetur dici quod primis: quia est verisimilius quod sit sane motis et non mentecaptus / et hec est presumptio iuris l. nec condicillos. C. de codicil. glo. in verbo compotem. in capitur lo fina. supra de suc. ab intesta. quam sequitur Panor. in cap. cum inter ea columna. iii. supra de elec. comprobat Deius. consi. ccccxlviii. nu. ix. vis tota vbi idem dicit de testibus deponentibus de bona fama et conditione: vt eis citius stetur quam deponentibus de mala: quia primi concordant cum praesumptione iuris / alii contra: sic duo vincula sunt vno fortiora vt late per nos extitit comprobatum. in cap. prima supra de rescrip.

¶ Ultra que vide que dicimus in. c. filii et in. c. cum contumacia de heret:¬

¶ Item in alio luuat verissimile quia scriptura priuate. que regulariter pro scribente non facit fidem l. exemplo. l. rationes l. instrumenta. C. de probatio. et. c. ii. supra de fidi instrumen. tamen in his que verissimilia sunt / etiam prescribente fidem facit. Notat late Decius consi. 519 nu. ii. in casu et con. cccccxcvi. col. ii. ad dubia¬

¶ Item illud quod est verissimile habetur pro expresso l. t. tius. § primo et ibi doct. ff. de liber. et posthu. glosa in l. tale pactum. §. fina. ff de pac. notant Neapol. Deci. xliiii. nu. xxvi. de tribus. Probus.

¶ Necessitate. Petrus de Ancha. con. cccciiii. col. iiii. subnume. ix. et. x. tria dubia / subdit in proposito quod natura rescisoriorum est quando facto legis vel iudicis de nouo que situm rescinditur: semper ad antiquum quis reuertitur in so iure: vt patet in minore restituto aduersus traditionem Nam et creditori actio iam extincta reformatur antiqua l. prima. C. si aduersus transac. quod facit ad. q. no. ibi per eum discussam quam videas precor. Probus.

¶ Ignorantia. Que debet tolliper certiorationem et intimationem reseruationis seu collationis faciendas ipsi ignoranti / non eius procuratori etiam speciali ad litigandum super ipso beneficio / ratio quia in casu tex. nostri requiritur talis scientia reseruationis seu collationis que careat omni dubitatione secundum Archi. hic quem sequitur Ioan. and. per cap. certum. xi. q. iii. de quo per Feli. in. c. preterea. in princ. supra de testibus.

¶ Sed vbi requiritur plena et indubitata scientia / numquam intimatio procuratori facta nocet domino glo. est in cle. causam in verbo appellatum de elec. quam reputat singularem Alex. de Imola. in l. non solum. § morte sub numen xxxviii. ff. de noui oper. nuncia. ad hoc quod vbi requireretur per statutum quod veniret in plenam et in certam noticiam domini / non sufficeret protestari procuratori etiam specialis:

¶ Item quotiens scientia est personalis id est requiritur ad constituendum seu inducendum malam fidem: tunc procuratoris scientia non nocet domino l. item veniunt. § si pentitaff. de peti. heredi. Sed hic scientia reseruationis seu collationis requiritur ad constituendum dominum in mala fide qui nititur beneficium reseruatum retinere / contra voluntatem pape / et in preiudicium alterius: igitur non obstat sidicas quod dominus presumitur a suo procuratore certioratus cum in casu nostro non sufficiat presumpta scientia imoregulariter dominus presumi tur ignorare procuratoris sui gesta nisi probetur scientia l. quod vulgo cum glo. ff. pro. emptore vide concor. per Cor. con. clvi. col. fi. cum in causa. vol. iii. Non obstat etiam / quia sibi imputet dominus qui de dit mandatum speciale ad litigandum super ipso beneficioquia respondetur quod tale manda tum non se extendit vt proculrator visa alterius reseruatione seu collatione debeat in lite persistere / alias censeretur mandasse illicita quod non est presumendum l. si procurator tuus vbi glo. Saly. et Ioson post alios. ff. si cer. peta. cum similibus glo. ii. in. c. dilecto. supra hoc titu. Rota in nouis. Deci. lxxxi. quo ad aduocationem attentatorum. Probus

¶ Ratio. Guil. hic dicit hanc fore rationem ad istud quoad omnes alios: vt ex hoc si per diuersas manus multa bene ficia transeunt ad statum suum reuertantur. Hinc dicit his Petrus no. viii. quod si error in prin. est causa lesionis plurium successiue et gradatim / primo restituto aduersus secundum secundus aduersus tertium restituitur / et sic deinceps vt sic quilibet reuertatur ad suum. Cum enim vitium ex vn. radice nascitur consequens est / vt vna lege tollatur l. si libertam. C. de nup. c. cum inter vos. supra de re iudi. ibi que de ipso. causam et originem acceperunt

¶ Hinc sumpta occasione scribentes hic mouent an talis gnorans propria autoritate ad beneficium sic dimissum per acceptationem / et adeptionem secundi indebiti (etiam iam al teri collatum) possit reuerti: Breviter Archi. hic quem sequum tur Io. And. in nouel. Petr. de Anchara. vi. not. simpliciter et indistincte dicunt posse / beneficio huius constitutionis propter istud verbum libere in tex. descriptum. Et sic fictione vel beneficio iuris non videatur diuertis se / vel beneficium dimisisse. c. diuortium et ibi glo. de peni. di. l.

¶ Contra istud videntur vrgere notata per scribem post texibi in. c. vno. infra de rerum permuta. vbi beneficia resignata / dicuntur vere vacare prout ibilatius probo / et resignatio fit solo verbo: in casu autem nostro facto. Et plus est facto facere quam verbo iuxta doctrinam Archi. in. c. vnico / col. ii. supra de cler. coniuga. vbi dicit / quod plus operatur renunciatio facti quam verbi / cui astipulatur Io. Mo. in. c. ii. infra de penis dum dicit quia plus mouent facta quam verba / fortiusque exprimitur. mentis intentio factis quam verbis. ff. de edili. edic. l. si tamen § ei qui: idem Io. Mo. per illum tex. in. c. is qui de homici. in c. in generali de regul. iur. quod per facta plus iudicor quam per vperbr.

¶ Ad hoc respondeo post Federi. consi. clvi. col. fi. Punctus talis est: verum esse quod plus vel tantum valet renunciatio quefit ipso facto / sicut illa que fit verbo. c. ex ore. supra de his que fi. a maio. parte capi. et. c. vlt. supra de vita et hone. clen.

¶ Sed in tex. nostro non renunciauit nec verbo nec facto. cum non fuerit vere translatus / quod ex finali euentu apparet: Et sic non resultat vis renunciationis: igitur hac de causa non est opus noua collatione secundum omnes hic quod patet quia secundum petrum hic in fine quem sequum tur Domi. et Philippus. Si talis ignorans moriatur priuquam ad ipsum dimissum redeat censetur vacare per eius motem et non per adeptionem secundi.

¶ Quia licet prefati scriben. sic indistincte transeant: tu tamen attende ad distinctionem Domi. et Philip. hic. Aut pro¬ mum beneficium sic dimissum non erat per aliquem occupatum sed de iure et de facto vacabat / et tunc procedat quod supra diximus: aut erat per alium occupatum et tunc non potert propria auctoritate redire: et tunc procedat dictum Io. and. hic: ibi et ideo cautum est iudicem requiri: vt caueat a penac. eum qui. supra hoc tit. quod non placet per ea que ibi diximus quod. c. decisio non habet locum prout nec eius pena: quando propriaauctoritate intrans habet sententiam aut canonicum titlum vt hic diximus talem ignorantem habere. poterit tame aliqua pena ratione violentie et expulsionis extraordinarie puniri vt liquide in. d. c. eum qui probauimus.

¶ Et cum his residet Philippus Probus cum archi. quod comprobo: quia iste ignorans qui vult redire ad suum beneficium non habet causam ab eo a quo beneficium suum repetit / ideo aliquid ministerio iudicis denunciare non tenetuSi tamen postquam premisso modo dicti beneficii possessionem intrauerit talis cui secundo erat pronisum / reclamanti fien fides per talem ignorantem quod illud quod dimisit non erat sibi sed alii debitum prout dictum extitit. supra hoc ti. in. c. si tabi absenti / et testantur hic docto. post glo.

¶ Quid autem dicendum de resignante causa permutationis si permutatio ipsa non sortiatur effectum: an propriauctoritate qui possit redire ad beneficium: hunc punctulate tangit Do. Stepha. Bertrandi con. cxxxiii. versi. preterea esto viso processu in secunda parie vbi multum insi stit quod sic.

INimica. Procedit id maxime in minus idoneis. Hostien. in cap. graue. supra hoc tit. vbi dicit quod si vnus solus idoneus reperitur illi soli sunt potius conferenda beneficiaplura quam indignis / quod verum dicit Panor. ibi / vbi esset tanta indignitas quod non posset prouideri sine peccato / aut aliorum graui scandalo. Si autem non reperiantur satis idonei asumuntur minus idonei iuxta illud vulgare. In defectum sapientum stulti cathedras ascendunt. Cyn. in l. prima. C. qui et aduer. quos in integr. restitutio. pos. pro hoc lege generaliter. §. spurios. ff. de decur.

¶ Item in defectum boni: tristis sedet in banco. Neuisa. in silua nupt. Charta mihi. cc. columna secunda.

¶ Nostris tamen temporibus siue sint idonei siue non ad prelaturas nepotuli et asini deferrati assumi dicuntur. licet non his sed viris litteratis indigeat ecclesia. Ioan Mona. in capitu. cum ex eo. supra de elect. et in capitulo finali de verbo. significatio¬

¶ Uolunt quippe videri per honores et dignitates fore intenmortales maiores quod per virtutes sibi acquirere non potuerunt Sed profecto ridiculum est / quia non qui maior in honore intehomines ille est iustior / sed qui fuerit iustior ille et maior dicitur quia non gradus elegantior sed vite melioris actio comprobatur cap. sicut. xxiii. q. iiii. et. c. sunt nonnulli. xvi. q. i. Facit dictur Policratici / lib. viii. c. ii. Quaniam virtus comitem secum sempertrahit honorem / velut corpus vmbram. Probus

¶ Et est ratio. Pro verificatione intenti: vide id quod citat Odra. con. xvi. col. i. quod initium sumit thema tale est: quod quando sermo est negatiuus actu primario non finitur propositio allegat ff de verbo. oblig. l. si sic / et. ff. de condi. et demon l. hoc genus / secus si sit affirmatiuus / vt in text. nostro et in ca. ne captande / de conces. praebem. hoc lib. l. dotis promissio vbi gl. coadunat concord. ff. de iure do. facit glo. ibi a. Bar. commendata in. d. l. hoc gonus quam etiam exaltat Bal. in l. si proponis el prima in. ii oppo. C. quo. et quam. iudex quod quando actus affirmatiuus et successiuus per aliquem venit explicandus / de primo dumtaxat intelligitur et in eo extinguitur.

¶ In propositoBal. in l. diuortio. §. quod in anno. ff. solu. matri. quem refert rauennas in alphabeto in verbo vendere dicit / quod si aliquis vendit vuas vel rosas viridarii sui qui fructificabant bis in anno: intelligitur de primis. Idem Bal. in l. licet versicu. iiii. quero. C. de loca. quod si quis conduxit molendinum destructum cum pacto quod ipsum deberet reaptare / reaptauit: sed iterum destructum est / medio cuius fructus percipere nequiuit an fiat remissio mercedis: questio stat in hoc / an debeat iterum reaptare necne / dic quod non debuit iterum reaptare not. Beneuenta. in questionibus sabba. q. xiiii. Bal. in. d. l. licet. q. iiii. C. loca. Iason in l. duobus. § si ei qui. col. ii. ff. de iure iuram. Alexan. in con. cliiii. videretur / volii. ii. Ideo fit remissio l. fideicommissa. §. si quis ita / de lega. iii. secus si promisit reaptare et reaptatum manutenere / quia tunc tenetur reaptare quotiens opus est ar. ff. de arbi. inter castellanum.

¶ Ad idem Bar. in l. cum quidam. ff de conditio. et demo. dum dicit quod si testator reliquit fratribus in festo sancti Francisc. vnam pictantiam: semel tantum debere prestari l. eum qui talem. ff. de verbo. oblig. Ista possemus per infinita iura auto ritates et doctrinam antiquorum et modernorum scribentium comprobare que veniunt brevitatis causa omittenda vt ad edicti rationem veniamus / que dicitur vt infinitas vitetur l. qui bona. §. fi. ff de damno. infec. Io. Mo. in. c. ii. supra de rescrip. firmat late domi. Pet. Rebuf. in repeti l. vnice in primo no. C. de sen. que pro eo quod interest. Quia si intelligeretur. de secundo / eadem ratione de tertio / quarto / et singulis in infinitum. Alexand. con. xvi. brevlter in casu premisso vol. iiii. quod esset absurdum et iniustum.

¶ Hec intellige versificari in mandato siue commissione aut actu hominis: secus si a lege committatur aut mandetur. Ista fuit sententia Cy. quam citat Bal. in d. l. si vt proponis / col. fi. ibi in tertia glo. quod firmat in statuti manda to Rapha. Cuma. con. xiiii. Statutum: quod nota quia a parcis in passu nostro excogitatum reperitur.

¶ Uide que dixi in proposito intenti in. c. i. in verbo reuoca. ri. supra de confessis. Et attende quod de duobus primis intelligitur / nisi in dispensationis tenore dicatur. Quotiens sidi placuerit illa duo beneficia vel vnum ex his permutare vel dimittere. Et loco dimissi vel dimissorum aliud vel alia simile vel similia recipere etc. Decius con. clxix. col. prima et latissime Domi. in con. xcvii. Titius vbi subdit quod natura: huius dictionis / quotiens si non reperitur restricta importat vniuersaliter potestatem variandi allegat Archi. in. c. nunc vero. sx. q. tertia.

¶ Inquantum. supra proxime discrepantiam dicimus inter actum hominis et dispositionem legis / habeo aliud suadere quia verbum prolatum ab homine consumitur etiam si postea eueniat: secus si a lege l. veluti. § fi. et ibi per Cy. ff. de edendo: quia lex semper loquitur l. Arriani. C. de hereti. et manicheis. ideo semper sumus in principio vsque ad rem finitam: tradit Maria. Sozi. con. cxvii. col. fi visa et diligenter / vbi subdit in proposito thematis nostri / quod si in compromisso. fuit actuquod dies compromissi prorogetur per arbitrum: poterit semen prorogari / et non vltra per tex. in d. l. fidei commissa et in. c. cum in multis. supra de rescrip. hoc lib. Hoc etiam decidunt Petr. et Cy. in d. § si quis per illum tex. vbi volunt quod si arbitro est data in compromisso a partibus postestas prorogandi compromissum: tantum semel poterit prorogari. Idem Bal. in l. i. in antiqua lectura. C. de his que pene nomine / vbi dicit quod quando quis cogitur ad compromissum ex dispositione legis: tenetur iterum compromittere donec res fuerit deter minata / secus quando quis cogitur ex dispositione hominis: quia tunc satis sit semel compromittendo. d. l. boues. § hoc sermone. Firmat Alex. in con. lxxxi. col. iii. lecto vol. tertio / et Decius con. cccccxii. cum reuerendissimus / vbi dicit ( elate) id procedere in quibuscumque odiosis. Ad idem facit quod not. Bar. in l. prima. ff. ad leg. Iul. malest. et in l. dotis. ff. de iure do. et Angel. in l. vtimur. ff. de sepul. viola. quod si est concessus saluuscoductus eundi et redeundi / intelligitur de prima vice tantum / ita intelligas que dicimus in. c. primo de iur. patro. iinfra. Et hoc nisi saluusconductus reperiatur datus vsque ad tempus: quia tunc propter temporis adiectionem non intelligitur pro vna vice tantum / sed totiens quotiens voluerit infra illud tempus per l. si cum in annos. C. quib. mod. vsusfruc amittatur. secundum Rapha. in l. si mihi et Titio. ff. de verbo. obliga. tradit apostillator Bar. in d. l. prima. ff. adleg. iul. maiesta

¶ Facit in simili quod no. Decius con. ccccclxii. col. i. viso pumcto / vbi ait quod de primo actu dispositio intelligitur / quando primus actus consumit effectum secundum intentionem disponentis / secus si non consumit: quia tunc de vlteriori actuintelligitur l. hec conditio filie. ff. de conditio. et demon.

¶ Ad premissa facit etiam quod notat Alex. con. lxv. col. vi. quoniam omne datum vol. vi. quod quando datur potestas statuendi et reformandi: intelligitur de prima vice / non autem in perpetuum. d. § hoc sermone l. hec conditio filie mee. ff. de conditio. et demon. di. l. dotis promissio et quod ibi notat Bar. ff. de iure do.

¶ Pro hoc vide Iaso. in co. xxxvi. in fine vol. iii. et Petrum de ancha. co. xxvii. col. pe. versi si hoc est in rebus / quod exorditur non seruato ordine / vbi dicit premissa. intelligi debere / quando non est affectio disponentis: secus si sicbonit ibi exemplum quod videre lbem

¶ Item in proposito surelinquatur vsus et habitatio in casum viduitatis / an intelligatur de prima solum Anto. de but. con. xxx. late disputat quaesitum qui concludit de quacumque viduitate / siue secunda / siue tertia: et hoc per plura fundamenta avidere suuat prae itellectuthe. nfi. Puob¬

¶ Si sibi canonice. Canonice id est secundum iura / pro que cext in cap. i. ibi si ei aliud canonicum non obstat. supra de filiis presbytero. hoc lib. et in ca. vnico. supra de eta. et qualita. eo. lib. capit. grauis / ibi contra formam canonum. supra de censib. glo. fina. post text ibi in capi. causam. supra de resc. Dicitur enim quis canonice obtinere / quando obtinet ab eo qui potest tem habet conferendi secundum Domi. consi. lxxxviii. Innocen. et consi. viii. quidam Cardinalis / qui vbique dicit quod canonica institutio dicitur tripliciter: large videlicet stracte et strictissime.

¶ Et attende quia dupliciter dicimus obtinere beneficium canonice: videlicet canonice / vt supra di ximus de iure positiuo / et canonice de iure naturali / puta quando solennitates iuris non interuenerunt: et in hoc habemus hic stare an sic obtinens tutus dicatur in foro conscientie adeo quod non teneatur renunciare: faciatque fructus suos prout dictatum est iuris communis dispositione. Breuiter reperio Compostel. quem communiter alii sequuntuin capi. quod sicut. supra de elec. qui dicit non teneri ipsi benest. cio renunciare quod firmat glo. pragma. in cap. licet. in verbo canonicas de elect. quod intellige si alias sit idonens quia tunc in foro conscientie est tutus. Firmat etiam Iasonin l. si post diuisionem / col. ii. de inr. et fac. igno. Istud latius prosequitur Maleretus doc. Pictauensis in tract. de elect in. q. xv. vbi dicit charta mihi 90 col. iii. quod ius positiuum / inuenit formam seu solennitatem ad tollendam fraudem. Ideo cum cesset presumptio fraudis / quo ad deum non ligat constitutio positiua respectu forme seu solennitatis.

¶ Istud comprobare possem per ea que not. in l. iii. de conditio. ob turpem causam / quod meretrix id quod ei pro mere tricio datur non tenetur restituere in foro conscientie: quod firmant ibi doct. in. §. primo / et in cap. ex tramsmissa post glo. ibi. supra de deci. Multa possemus in proposito adducere / sed quia reperio do. Petr. Rebuffum id late tangere in sua repetitione solenni / cap. postulastis / in glo. in verbo restituere. supra de cleri. ex communica. mi. Ideo hac eris contentus remissione.

¶ Postremo dic quod hec clausula Si tibi canonice etc. semper tacite inest in quibuscumque dispensationibus per eaque tradit Areti. in consi. vii. procedendum. Probus

¶ Cum effectu. Uide domi. Stepha. Bertran. consi. cxlii. adherendo in. ii. parte. Probus

¶ De multa. Car. consi. iii. dicit quod in incompassibilitate quatuor tempora sunt consyderanda que ibi ponit / et dicit hoc fore tertium tempus et quartum extrauagan. execrabilis. Ioan. xxii. Probus

¶ Ambitionis. Id procedere dic ex verisimilitudine / que vt cesset requiritur quod dispensatio ipsa fiat motu proprio per idnquod tradit Domi. confi. ciiii. col. ii. consuetudo / et Alexandi. consi. xxxiii. in fine ponderatis his / vol. v. vbi dicit quod priui. legia immunitatum si sunt concessa motu proprio valent secus si per ambitionem vel importunitatem petentium. Ratio quia de iure reprobata sunt rescripta concessa superimmunitate tanquam iuri publico contraria l. vacuatis de decur. lib. x. C. l. omnium. C. de vectiga. et commis. et l. prima de immunita. ne. conce. lib. x. C. facit l. fina. C. si contra ius vel vtili. publi et l. nec damnosa. C. de precib. imper. offer. nisi esset ad iecta in rescripto clausula non obstante lege in contrarium faciente / vel alia clausula equipollens: vt clausula ex certa scientia / saltem iuncta cum clausula / de plenitudine potesta tis nostre l. quidam consulebat. ff de re iudi l. vlpianus. ff. de excu. tuto. cum silibus.

¶ Facit pro premissis quod no. Domi. in consi. 84 col. 3. Quia istud dubium: vbi dicit quod ambitio est quando quis a semetipso mouetur nulla vocatione precedenm te habentis prouidere: secus si precedat. Pone exemplum de electo qui potest prosequi suam electionem et petere confirmatio nem absque nota ambitionis / cum iam sit ab alio vocatus no. glo. in verbo post obtentam / in ca. cupientes. §. i. supra de elec. hoc lib Idem dicitur de illo qui obtinuit voces in scrutinio quem canonici nolunt eligere post publicationem: quia potest petere vt ipsi compellantur eum eligere nec ambitiosus dicetur ex quo ab aliofuit vocatus no. in. c. publicato. supra de elect.

¶ Premissis adde lapum alleg. lxxv. in fine casus talis est / quod quis sine ambitione potest supplicare pro obtinendo beneficio per viam collationis et sic et per viam institutionis a paritate rationis.

¶ Ulte rius dic quod dictum Ioan. Mon. hic videtur ratio vt consuetudo valeat contra canones: et statutum non: quia ipsa consuetudo consugit ex tacito consensu ppistoli / statutum vero ex consensu expresso.¬ Et sic in inducenda praescriptione non praesumitur tanta ambitioRatio autem quare grate ad beneficia dicantur ambitiose: quia iptrantes se asserunt dignos ad beneficia obtinenda / et ambiunt honores / ideo restringenda / quia de praeiudicio tertii scilm ecclesiae (us asseritur viduata pastore) agitur Ang. in con. xvii. col. i. Comes.

¶ Et quia in proposito ver. nonsi hesterna die accurit mihi propositio dubii vide licet testator suum condendo testamentum in eo clausus lam describere curauit sequentem. Item ecclesie beati Petri duas faces cereas in perpetuum comburendas ad reuerentiam dei trini et vni quando corpus Christi in ea et illius altaribus eleuabitur do et lego / modo queritur de viri bus huiusmodi clausule an iste due faces intelligantur omne per euum: an solummodo debeantur due et non plures que comburent tantum quantum durent. Aut quod quolibet ano in perpetuum solummodo debeantur due et non plures que comburent tantum quantum durent. Aut intelligitur quod continue in perpetuum due faces debeantur de tepore ntempus succedendo de facibus combustis in duas comburendas: que comburantur continue ad omnes missas que dicentur in dicta ecclesia qualibet die in perpetuum quando eleuatur corpus Christi / an et vltimo hoc intelligatur solum quando eleuatur corpus Christi ad tot missas quot mitse solite erant dici in dicta ecclesia tempore mortis ipsius testatoris: siue tempore hodierno quo plures augmentat reperiuntur. Istud dubium primum prima facie videtur decisum per tex. nostrum vt intelligatur solum de primis dua bus / quantum durabunt et non de pluribus: ita vt eis combistis nihil amplius de voluntate testatoris queratur in hoc proiquo faciunt etiam ea que. supra conscripsi in ii. apostilla / qua bus adde sequentia. Primo nam quando dispositio refetur ad rem consumptibilem et perituram: sufficit rem semel uat se posi tam: licet non duret ad perfectionem totius actus nec est alia similis res loco illlus subroganda / pro quo videtur tex. in. c. cum in veteri. supra de elec. vbi si datur potestas eligendi vsque ad consumptionem candele: licet candela non duret quousque perficiatur electio: non subrogabitur alia candela prima consumpta.

¶ Item si episcopus qui tenetur dare beneficium clerico quem ad sacros promouit sine titulo / seu alias necessa ria ministrare. c. si episcopus isto ti. et eo. lib. dederit bneficum. et illud contingat consumi sine culpa episcopi concedentia non tenetur ei virtute obligationis contracte ex tali ordina tione sinetit. aliud loco illius tradere (nisiffraus in hoc ex parte episcopi interuenerit / vtpote scienter conferendo beneficium alii debitum) Ista est doctrina glo. in. c. cum secundum in gufi. et in. c. sequen. supra. isto titu. concordat glo. Ioan. in. c. presentium. vii. q. prima in glo. fina

¶ Pro intento facit quia licet testator pro certo vsu / leget remsi illa res non est sufficiens ad illud perficiendum / non tenetur heres plus expendere / licet possit in alium vsum conuert tex. est in l. legatum. ff. de admi. rer. ad ciuita. pertinen¬

¶ Sic dicendum in proposito quod satis aparte demonstratum vt detur per hoc verbum perpetuo relatum ad rem consumptibilem ex tenbore / quia intelligitur perpetuum illud quod durat ad vita termini cui coiungitur / glo. in verbo perpetuas in. c. fi de resc. hoc lib. que exponit perpetuo id est donec vixerit: simile in. c. prmo de capel. mo. eo. lib. et in l. prima. ff. pro socio¬

¶ Cum igitur istud verbum perpetuo fuerit per testatorem coniunctum cum verbo faces / quia dixit perpetuo conburendas / et faces habeant ex incendio vitam consumptil lem: intelligitur perpetuo comburentur id est donec duraue. rint faces date primo et sic alie non debent subrogar¬

¶ Licet hec aures demulceant et multi pro hac parte iudicarent: ego tamen huic sententie non astipulor: sed contrarium puto de iure motus sequentibus. Primo quia obliga tus ad luminaria misse continue manutenenda: illa debet semper habere parata quando missa celebratur: probat tex. in cap. primo. supra de offic. custo. facit tex. in capitulo vnico. supra de offi. sacri. Sed cum luminaria cerea consumatur ex incendio. c. nimis. supra de excessib. prela. oportet quod illis consumptis statim alia preparet illis similia. Quia natura manutenendi perpetuo rem vsu consumptibilem est vt raem consumpta alia similis subrogetur / vt patet in vasis vesti mentis et corporalibus necessariis pro cultu diuino / dicitextus in capitulo finali supra de custod. eucharist. et in cl. mentina prima. §. multis insuper de celebratio. missa. Setestator hic per dictam clausulam videtur astrinxisse heredem ad retinendum imperpetuum duas faces comburendas quando corpus Christi eleuaretur in ipsa ecclesia. ideo obligatur heres ipse perpetuo manutenere rem consumptibilem / ergo totiens debet habere paratas faces que tiens corpus Christi ibi eleuatur. Et sic patet quod verbum. perpetuo hic denotat actum continuum et infinitum / cum referatur ad celebrationem misse: dum dicit quod perpetuo comburantur quando corpus Christi in dicta ecclesia eleuatu. quod sic iunctum tali actui perpetuitatem denotat glo. in ca. perpetuo de elec. hoc lib. Et per hoc cessat ratio contraris de hoc verbo perpetuo / vt denotet durationem facium tantum quia dictio perpetuo non refertur ad combustionem / sed ad actueleuationis corporis christi: vt sit sensus quod cum eleuatur corpus christi in dicta ecclesia legauit imperpetuum duas faces comburendas.

¶ Uel dic quod verbum in perpetuum non potest referri ad combustionem sed refertur ad verbum legauit / quia dictio in per petuum ponitur hic aduerbialiter / sed aduerbium semper vnitur verbo et illud determinat glo. in ca. cupientes. §. quod si per. xx. in verbo petere. supra de electio. hoc libr. Et idem importat secundum interpretationem grammaticalem que in iure allegari potest / cap. abbate. supra de verbo. significa. Und. determinat verbum legauit vt sit sensus / legauit imperpetuum duas faces comburendas quando corpus cpristi leuaretur: per quod patet quod istud legatum est perpetuum / et ad perpetuum cutum diuinum / ca. fi. supra de testa. ca. significasti / de preben. isto tituErgo non includit vnicam prestationem tantum / vel vnicam annuatim: cum de anno nihil dixerit / sed perpetuam prestationem quando misse in dicta ecclesia celebrantur. Et ex his cessat ratio contraria de d. cap. cum in veteri / quia ibi fuit limitatus actus ad consumptionem vnius casdele: ergo si alia subrogaretur essetcontra intentionem loquentis quod non venit admittendum / per eaque late diximus in cap. fi. supra de consti. Sed hic actus iegati fuit vsui perpetuo et legauit in perpetuum / ergo non potest extingui ex vnica prestatione.

¶ Item ad illud quod sufficit adimplere actum licet non duret. Respondeo quod illud non est verum in materia in qua requiritur permanentia actus. nam et ego et quod ibi not. supra de verbo. signifi. Faciunt que diconin. c. primo / in verbo cum perseuerantia de scisma. hic autem requiritur permanentia prout denotat verbum perpetuum: idem dic aalia obiacta.

¶ Et sic clarum habes intentum pro primo dubio. Quo ad secundum autem non arguendo ad partes dic quod debet attendi etiam numerus augmentatus secundum tempus hodiernum per cap. quanto cum ibi not. supra de censib. secundum communem lecturam / vbi dicitur quod habens procurare famisiam alicuius ecclesie: tenetur procura re etiam familiam augmentatam. Dum tamen augmentatio non sit facta fraudulenter sed ex iusta causa

¶ Item istud legatum est reale quia factum ecclesie / capita abbas. supra de offi. delega. capi. si gratiose. supra de rescrip. vnde presbyteri ecclesie qui nunc sunt licet sint augmentati: videntur esse hi qui olim erant / cap. denique. vii. q. i. l. forma § quamque. ff. de censib. facit cap. cum. M. supra de constitu¬

¶ Item in hoc legato apponuntur verba extensiua in futurum / quia dicit in perpetuum ponantur faces quando corpus christi eleuatur. Sed quando dispositio emanat sub verbis extensiuis in futurum / extenditur ad subiecta postea superuenientia not. Bar. in l. si ita. nu. ii. ff. de auro et argen. lega.

¶ Suadet aliud quia si numerus presbyterorum fuisset diminutus diminueretur etiam legatum / ergo sicut diminutio sibiprodesset. Ita debet sibi nocere augmentatio / per regnlam qui sentit commodum etc. per quam rationem Ioan. Mo. in ca. vnico / de reliquiis et venera. sanc. quem sequitur ibi Ioan. And. in nouella dicit / quod si aliquis artatur ad ponendum cereos in officio ecclesie in festiuitatibus: si festorum celebratiomultiplicabitur / artabitur ad festa multiplicata. Ad idem facit theorica Ioan. And. quam cito in cap. si ciuitas in verbo fit extentio de senten. excommunica infra que loquitur in prinilegiis que sunt stricte interpretanda / ca. quod dilectio. supra de consangui. et affi. no t. in cap. postulasti. supra de rescrip. et sic fortius in vltimis voluntatibus in quibus fit larga interpretatio / cap. cum dilectus. supra de dona. Istud tamen vltimum dum bium intellige si ad hoc onus supportandum suppetant facultates hereditatis alias moderabitur iudicantis officia iuxta regulam de qua est recordatus Barba. consi. xlii. colum. vii. volu. quod iudex ex officio debet supplere ne quis cum ali na locupletetur iactura Imol. in capi. peruenit / de empt. et vendi.

¶ Istud principale intentum poteris comprobare per ea que traduntur in questione. Quando quis legauit alimenta future vxori alicuius / an intelligatur solum de prima / an de omnibus / videtur de omnibus cum legatum illuo dicatur valde fauorabile quia alimentorum l. i. C. de fideicom l. cum hi. ff. de transac. etiam si diuiti relinquitur / vt ibi. §. nihil.

¶ Item in simili quando quis posthumum sibi nasci. turum instituit: intelligitur non solum de primo / sed de omnibus etiam posthumis fauore testamenti l. placet / cum l. sequen. ff. de liber. et posthumis. Hoc comproba per id quod Barto. concludit / et alii post eum in l. si pluribus / in princ. de lega ii. dum per illum text et in l. si quis ita. ff. de testaconcludunt quod indefinita apposita circa personas / equipollet vniuersali si sumus in fauorabilibus: quod serui sa intento nostro: in fauorabilibus enim de causa vna ad aliam fit extentio etiam in exorbitantibus. Firmat Alex. in consi. clxxi. col. ii. viso processu vol. ii. qui dicit hoc procedere in quacunque dispositione fauorabili prout placet Oldra. conccxii. Quidam in suo testamento per. l. inter veteres in versiculo maxime. C. de fidei con. liber. et l. si quis ita dederit. § primo. ff. de testa. tutel. et l. qui filiabus in prin. de lega. primo: huic sententie conuenit Freder. consilio. xlii. Testator instituit filium. Probus.

SI motu. Paul. de cast. consi. ccclvii. dicendum videtur in prima parte refert et sequitur dictum vnum quod dicit esse abbatis canonum patris et magni practici in cap. is cui. supra hoc ti (quen. senseo fore lapum) quod si Papa nouam constitutionem facit / vel aliquid concedit motu proprio sufficit generalis clausula non obstante / allegat. c. vl. supra de mas cap. sicut / de hereti. c. i. supra de constitu. hoc lib. et text nostru.

¶ Si vero facit gratiam ad petitionem / vel aliquid aliud: tumc non sufficit generalis mentio de eo de quo habebat noticiam impetrans / sed debet esse specialis et specifica / cap. i. supra de offiordi. Dic tamen gratias et priuilegia non presumi concessa motu proprio / sed ad postulationem vt probat tex. nostur nisi data fuerinet concessa statuendo legem et ius generale. Bar. post tex. et gl. in autem. quas actiones. C. de sacrosan. eccle. quia tunc intel ligitur concessa ex liberalitate et non ad postulationem

¶ Preterea dicit idem Paul. de ca. con. 414. col. 3. in facto praesenti prima parte quod proprius motus cadit in gratiis seu priuilegiis.

¶ Item quo ad motum proprium attende ad vnum quod citat Bal. in. c. nisi spectabilis. nu. 4. supra de offi. lega. quod si in literis summi pontificis / ita continetur. Supplicauit nobis. Bal. super tali beneficio / cui concessimus ipsum / etiam motu proprio respon. in verbis istis non est repugnantia / sed significant quaod motus proprius pruenit in mentem pape supplicationem Bald adimplendum. Nec est nouum quod in mentem concedentis cadamduo motiua. Istud sequitur Decius consi. 341. nu. 4. vise puncto / vbi subdit quod propter clausulam motus proprii probantur vera esse quae narrata sunt a summo pontifice in quibus gra fundata sit. Panor. in. c. dudum / col. fi. in versi. Et puto hoc limit. dum. supra de priuileg.

¶ Item operatur hec clausula quod in principe causa iusta presumatur allegat pro hoc idem Docius Feli. collegam suum in capi. que in ecclesiarum. supra de constitu. et Roma. consi. 436 quod indultum Petri. Uide eundem Decium consi. 373. nu. 6. et sequem. viso consilio. et consi. 498 nu. 26 viso processu / et con. 56. nu. 8. quoniam causa / et ibi late vbi citat de clausula huic simili: videlicet de clausula ex certa scientia quia factum cum hac clausula in dubium reuocari non potest. Bar. in l. conficiuntur. §. codicilli. ff. de iur. codiciil. quodque non debet quis audiri contra illud quod princeps facit ex certa scientia imo debet repelli quis: et illi perpetuum silentium imponi. Decius con. cccclxiii. nu. xv. in causa.

¶ Habet enim hec clausula (etiam per se sola apposita iliteris circa gratiam / et vbi non agitur de preiudicio tertii. vim clausule / non obstante l. quidam consulebat. ff. de re ndi. cum similibus per Alex. adductis con. cxi. nu. xii. perspctis vol. vi. Benedicitur vbi non agitur de sublatione iuris. tertii / propter hec que in sequentibus dicuntur quibus ad de Domi. con. ciiii. col. ii. consuetudo.

¶ Idem de clausula / de plenitudine potestatis: quia nihil opponi potest quod annullet gratiam. Bal. in proe. Gregor. col. iiii. Et stante dicta clausula non potest dici principi cunita facis

¶ Attende sane ad ea que diximus de clausula ex certa sce entia / vt non habeat locum et non operetur in his in qui bus princeps non habet notitiam. Notat Iason in consi. xii. col. pe. versi ii. et notabilius vol. iii. Bal. in l. fi. col. ii. versic. dicas etiam. C. senten. rescindi non posse: late per Sozini con. clxiiii. col. iiii. visa bulla Bonifacii

¶ Non operatur etiam hec clausula vbi vergit detrimen tum tertii Bal. in preludio feud. ver. item dicit And. de Isennia.

¶ Item licet motus proprius sit magne efficacie in prouisionibus principum / vt late per Claud. de Seisello in l. si quis col. ii. ff. quod quisque iuris: non tollitur tamen seum ius tertii: notat Rota in antiquis. ccccxlv. Nota quod licet proprius motus / puta si beneficium spectet ad ius patro. alicuius laici de quo Papa si sciuisset nullatenus prouidisset iuxta no. per Io. mo. et alios in. c. ii. supra. isto ti. hoc libr. Et hoc tam de iure in requam de iure ad rem. Rota in nouis deci. cxi. licet sic in quacunque dispositione vbi adest clausula motu proprio / intelligitur exclusum preiudicium tertii. Hostien. Panor. Imola / Antho. et Feli. in. c. causamque el. ii. supra de testib. vbi dicunt quod quando princeps concedit priuilagium motu proprio non videtur tertio preiudicare /

¶ Firmat Decius con. ccccvii. col. fi. visis et ibi late et consi. ccccx. nu. xxiii. in causa mota et Alex. con. ccxv. non obstat / vol. vii. et ibi etiam late.

¶ Uide de clusula motu proprio et ex certascientia que dicit idem Decius con. cccclxviii. nu. xii. superiori ann.

¶ Et per hec habeo pro regula communi intentum. vidlicet quod in concessionibus et rescriptis principum semper intelligitur clausula. Saluo iure alterius l. autoritate cum glo. C. vnde vi l. nec damnosa. C. de precib. imper. offe l. nec auus. C. de adoptio. quod multifarie comprobat do. Neuisa. conpatres comederunt vuam acerbam col. xxiiii. versi. iiii. quia non potuit / vbi allegat quod vulgo dici solt / deus omnia postest: non tamen: iniustum facere: quia id nihil est Io. cap. primo quod expone secundum aliam lectur. sine ipso factum est nehil id est peccatum factum est sine deo: iuxta illud non est inuentus dolus in ore eius

¶ Quia non intelligatur preiudicare tertio / firmat Albert Brunus con. primo col. iiii. vbi subdit etiam in iure compotenti in spetantum l. ii. in verbo non facile de na. resti. ff. quod nota pro saluagardia et protectione quia siue motu proprio siue ad instantiam concedatur per superiorem: non tamen preiudicat iurisdictioni ordinarie vt amplem notat Iason in con. lvii. visis literis / vol. tertio.

¶ Item motus proprius non operatur vt in literis Pappresumatur pro inconsueto: faciunt que no. Decius con. cccxcix. nu. viii. Conclusionem vbi dicit post Bal. in l. fidei commissa. § si seruo de leg. iii. quod si in literis Pape continetur illud quia est inconsuetum / non presumitur factum de mente Pape / etiam si motu proprio factum dicitur idem Bal. in l. scripture / col. i. C. de fide instru.

¶ Inquantum autem. supra proxime diximus verbo narrata a Papa motu proprio facere fidem. Adde Sozli. consi. cclxvi. col. xii. in causa que vertitur / dum dicit et maxime quia omnia fuerunt narrata et concessa motu proprio: quo casu de non gestis coram se statur quia videtur vt informatus verba proferre ar. cle. si summus de senten. excommunica. Idem tenent Lapus Antho. et Ioan. de Imola. cle. prima de probatio. et doAntho. in. c. fi. de suc. ab intesta. firmat Alex. con. cxii. col. i. visa copia / vol. vii.

¶ Adde alium effectum huius clausule motu proprio / quod prosumitur causa quando princeps proprio motu scribit: secus est quando procedit ad instantiam partis Sozi. consi. cclxxiii. col. pe. in presenti dicit hoc probari in l. i. vbi Bart. de petitis. bo. sub. lib. x. C. firmat Roma. con. ccccxxxvi. Quod indultum Petri. Et cum hoc grano salis habes condire que diximus. supra. in proemio in verbo relaxatio.

¶ Ulterius dic in proposito clausule ex certa scientia / quia operatur vnum notandum in casu confirmationis statutorum lacorum per Papam facte / que alias non valeret per ea que in casu ipso not. Inno. in capi. primo circa finem. supra de transa. ctio. cum quo alii transeunt: quod comprobat Alexan. in consilio. xxxix. nu. ix. viso statuto / volu. iiii. vbi etiam firmat hanc clausulam expressione dignam: quia alias non presumitur. Inno. et doct. in capit. porrecta. supra de confirma. vtili. vel inutiliPro hoc vide Alexan. in consi. cxxxiiii. col. fina. preuiso themate / volumi. primo.

¶ Et dicitur Papa facere ex certa scientia quando parte contradicente ita scripsit ex certa scientia not. Ioan. And. in capitu. pastoralis / colum. ii. supra de officio delega. Pro quo vide apud Alexan. in consi. cxxiii. versicu. premitto etiam / scripsit ecclesiasticus / volu. iiii. vbi dicit quod ita vidit tempore Nicolai. v. a quo emanauerat centa bulla cum clausula ex certa scientia / et non fuerat rescriaptum obtentum parte contradicente: sed fuit obtentum parte absente et consuluit quod non videbatur operari naturalem effectum suum illa clausula ex certa scientia cum non amanasset parte contradicente / et ita fuit obtentum in contingentia in ciuitate Ferrarie facit quia illa clausula nil operatur / nisi in his de quibus princeps presumitur habere scientiam: sicut sunt ea que consistunt in iure: non autem in his que presumitur princeps ignorare / sicut sunt bone consuetudines locorum / et sic de aliis que in facto alterius consistunt / capi i. de consti. hoc lib. notat idem Alexan. in consi. cxxv. in fine viso titulo / volu. ii. et Decius consi. 544. nu. x. serenissimus / quod latius ibi comprobat / colum. finali

¶ Istud comprobo per ea que tradit idem Decius in consiV28. nu. 8 pro resolutione / quod clausula ex certa scientia non operatur quando processum fuit absque cause cognitione / fit mat rota in nouis decisi. ccxxx. Papa confirmando / memini ipse Decius in consilio. 54i. in fine visa donatione / et. d. consi. 544. nume. 28 serenissimus. Probus

DEcendium. Cardi. consilio. lxxvii. Frater vnice / videtur dicere hoc tempus et similia dari adpurificamdum voluntatem impetrantis / quanpurificare potest etiam pluribus eum precedentibus acceptando quatenus sibi debetur. Et si sint plures impetrantes: quilibet secum dum temporis prioritatem habe. bit suum decendium. Ideo quandiu deliberat ille qui est in primo gradu: non occurrit tempus ei qui est in secundo: ratio quia nec prius potest velle cum effectu: mo sue voluntatis declaratio foret nulla l. si filio. § si contra tabulas. ff. de inoffitesta. et l. si filius. § cum filius. ff. de bo. liber.

¶ De acceptatione vide que tradit idem Cardi. con. xcix. dico quod acceptatio generalis / quod de cendium / aut mensis / cumrit tantum ab acceptatione speciali non generali: nam dispositio quelibet intelligi debet in casu quo consummari possitcum ad impossibile non debeat quis obligari

¶ Sed si. x. dies vel mensis curreret ab acceptatione generali: esset dare quod illa dispositio limitans mensem artaren/ ad impossibile ista latius comprobat idem Cardi. ibi.

¶ Inquantum. supra diximus quod quilibet impetrans habebii. suum decendium / Cardi. consilio. ciii. numero. xx. casus super quo / dicit sibi magis placere quod omnibus vnus mensis. tantum competat / cum quilibet possit acceptare sub ea conditione si sibi de iure debetur: hanc tenent Galli in nominatis et graduatis qui sex menses habent ad acceptandum et requirendum a die vacationis: postea vero non.

¶ Istud dubium idem Cardi. consilio sequenti dicit diffici le premissamque opinionem seruari: sic posse omnes accepta re primus videlicet impetrans simpliciter: alii sub conditione

¶ Sed quo ad collationem faciendam ab executore: dicoquod competunt tot menses quot sunt impetrantes / quia non potest executor secundi conferrenisi lapso mense competent ti primo: nisi primus expresse renunciaret: et sic de aliis: quod si conferat collatio dicitur nulla: non tamen impedit quinexecutor infra mensen sibi competentem possit conferrequia non dicitur functus officio per actum qui fuit nullus c. in literis vbi Inno. supra de offi. delega. faciunt in simili deeo qui contulit iure deuoluto ante deuolutionem de quo dixi post Ioannem Mona. in capitulo tertio. supra hoc titulo / et Card. in consilio. cv. super premisso casu consultura

¶ Dubium ipsum reassumpsit idem Cardi. di. consilio. cv. qui pro opinione sua adducit capitulum finale. supra de consuetu. vbi ad optandum dantur solum. xx. dies quotcunque sinioptare debentes.

¶ Suadet ratio longene vacationis que contingeret sucuilibet daretur mensis quando essent plures vt sepe contigit contra quod iura attendunt / plura alia adducit vrgontissima que videbis pro vtraque parte / et concludit quod vterque habebit mensem. Probus

VAcaturam. An beneficium quod reperitur creatum post datam mandati debeatur illi pro quo est mandatum prouidere de beneficio vacaturo / vide que traduntur in clemen. finali de rescript. et late perDomi. consilio. lxix. dominus noster Papa / vbi disputat de virtute clausule cum se facultas obtulerit. Probus.

SEcundum non recipio. Dic igitur quod possessio secundi intelligitur de possessione que producat aquisitionem fructuum secundum doc. hic quos refert et sequitur in simili Decius con. 312. col. fi. licet hactenus: vide domi. in consi. 7supra. formantur vbi inter alia querit de eo qui habet pacificam animarum curam et non bonorum. De eo autem qui habet pacificam de facto et non de iure vide eundem domi. in con. ci. quo ad primum dubium. Probus

¶ Possunt percipere fructus. Dic vnum quod fructuum. prceptio: est actus possessio. apprehense l. quamuis. §. i. ff. de acqui. po. l. litibus de agricol. et censi. li. xi. C. l. titia. ff. de solu. l. ii. C. de acqui. po. tradit Alex. in con. xxvii. nu. v. viso libello vol. i. Probus

¶ Ingens. Idem Io. mo. in. c. si a sede et ibi late dico. infra hoc tit. vltra que vide Iaso. in consi. xci. col. pe. visis volu. iii. et Decium fon. ccccxxiiii. post prin. quod incipit proponitur ibi non videtur paruum commodum possessionis: quia ille qui possidet dicitur reus: et actore non probante reus absoluitur. § commodi. insti. de interdictis. c. ex literis. supra de probatio¬

¶ Et quando res dubia reperitur est melior conditio possidetr tis in c. nulli dubium. xii. q. v. Bar. in l. i. §. non aute. ff. de sec. tabul. et in l. si tutor. ff de reb. dub.

¶ Et dic commodum regule praedicti (quod actore non probante reus. absoluitur) retineri etiam si reus ipse petat perpetuum silentit. imponi actori: quia per hoc non efficitur actor / ita quod ipse onere probandi grauetur decius con. iii. nu. ix. allegat Antho. de butrio in. c. in presentia colum. vi. in ii. not. versi. verum supra de probationibus

¶ Pro themate vide Sozi. con. ccxvi. post sui principium acturate.

¶ Adde vnum in proposito quod per sententiam non acquiristuius / etiam in iuribus incorporalibus adherentibus rei corporali prout est ius decimandi sine apprehensione possessionis doc. in. c. cum nostris. supra de conces. praeben. Bal. in l. traditionibus ad finem. C. de pactis no. Alex. con. clxxxiiii. colum. fi. volu. vi. Probus

¶ Possessionis. Que ex detentione presumitur. Notat glo. fi. in. c. pontifices. vii. q. i. et colligitur ex no. per glo. in l. ob. maritorum. C. ne vxor promari. quam ad hoc allegat Ang. in l. qui vias. § i. de dam. infec. no. Inio. in. c. cum olim. supra de priuileg. Latius firmat Alex. con. cxii. nu. iiii. viso quodam instrumento / volu. sexto

¶ Et aliquando ipso iure transfertur: et talis appellatur. possessio artificialis seu ciuilissima notat Alex. in co. xxiiii. nu. ii. attentis / vol. iii. Probus

¶ Possessio. Que regulariter per instrumentum proba.¬ ri non potest. c. inter dilectos. supra de fide instru l. quamuis. § primo. ff. de acquir. po. quod dic verum / quando est continua. ta et successiua / alias si sit momentanea secus / notat Sozi. con. ccv. col. fina. difficultas: pro quo habeo facere quod citat Alex. de Imola in con. liii. consideratis his in fine vo. lu. quinto. Quod vbi dispositio seu conditio est adiecta per verba habentia tractum successiuum / non sufficit momentaneum implementum l. si quis ita legauerit. ff. de conditio¬. et demon. et l. si a te. ff. si seruitus vendi. cum similibus per seundem Alex. adductis. Probus

¶ Accipitur. Accipi dic pro iure seu appellari ius l. liberhomo. §. fi. ff. de acquir. rerum domi l. peregre in princ. ff. d. acquir. pos. no. in l. prima in prin. ff. eo. ti. tradit Alex. consi. clix. in fine in causa et lite / vol. v. Probus

¶ Nam cum possessio. Dic quod possessio / etiam respectu huius verbi teneo: dicitur species / teneo vero dicitur genus quod intelligitur de corporali possessione: et verbum possessio de ciuili argu. l. possessio quoque. §. primo ff. de acquuirend. posses¬

¶ Dic tamen quod verbum tenere nedum conuenit nudo actutenendi prout est nudi facti. d. §. primo / sed etiam conuenit omni possessioni l. prima. §. furiosus. ff. de acquir. po. l. fi. cum glo. C. de dona. que sub modo: etiam possessioni ciuili et sic conprehendit possessionem ciuilem / quia illa dicitur animoa teneri vt est glo. in l. iii. § ex contrario. ff. de acquir. po. facit tex. cum glo. in verbo detinere in capitulo causam quesupra de prescrip.

¶ Et sic omnis possidens dicitur tenere / non autem omnis. tenens dicitur possidere. d. §. primo / et l. cum legatur. ff. ex quib. cau. in po. ea. Ita dicit Alexand. consilio. xxxv. col. fi. viso themate volu. sexto / vbi vnum subdit / quod quando precedit genus et sequitur species / illa expressio speciei nihil auget vel diminuit not. Bar. in l. si is qui ducenta. §. vtrum ff. de reb. dub. et in l. prima in prin. ff. de iusti. et iur. iuncta de ctrina Dy. in regula generali dum allegat l. quesitum. §. siquis fundum. ff de fundo. instruc.

¶ Et dic quod possessio secundum ethymologiam / est quidam sonus vocis id est pedum positio: quia sicut manus in operando est organum organorum: ita pes / qui significat firmitatem in possidem do / est organum possidendi et anima per se / sine organo corporal. non potest incipere possidere per se id est possidere re id est realiter notant Neapol. deci. ccxcix. nu. vii. rex Ferdinamdus. probi¬

¶ Equiuocum. Unde quod in proposito latius scribit Alex. consi. lxiii. nu. vi. quod exorditur inspectis et consideratis vol. vi. vbi in sequitur doctrinam Io. mo. hic tacito tamen autore / eam tamen ampliori stilo prosequitur.

¶ Attende ad vnum quoad hoc verbum equiuocum quod citat / Alex. con. cxcii. nu. x. perspecta facti vol. vi. quod verbum vnum equiuocum vel ambiguum positum in vna parte statuti / declaratur ex his que in alia parte statuti continentur: si apparetquod in ipsa alia parte statuti verbum illud fuerit clarum expressum et prolatum vt est tex. optimus. in l. vtrum et ibx ponderat Bal. ff. de petitio. heredita. bene facit l. qui filiabus in prin. et. l. si seruus plurium. §. fi. de lega. primo idem Alex. eo. volu. con. cxcvii. nu. vii. perspectis verbis. et sic declarabitur secundum ius commune cum statutum dicitur pars iuris ciuilis. c. cum dilectus. supra de consue. et. l. ii. C. de noxa. et l. omnes populi. ff. de iusti. et iur.

¶ Uerba enim duplicia redigenda sunt semper ad intellectum iuris communis secundum Bar. in d. l. omnes prout tradit Petrus de Ancha. con. cccxxxi. col. fi visis diligenter / vbi subdit quod quando verbum promisit profertur a statuto intelligitur de promissione solenni / secus si proferatur a teste: qui tunc refertur ad nudam promissionem secundum Cy. et Bal. in l. i. C. de vsur. qui dicunt non sufficere si testis dicat promissum esse / nisi dicat interrogationem praecessisse et responsionem secutam esse. Ratio quia verbum promissionis est equiuocum et informe et generale. Unde in dubio dictum testis intelligitur comtra producentem no. in. c. in presentia. supra de probatio. Et hoc urocedit quantuncunque testis sit peritus secundum Bal. in. d. l. i. col. ii. vera hec dicas de iure ciuili: secus de iure canonico per ea que dixi in c. i. supra de pactis (dico ad effectum verbi) quia idem operatur verbum nudum: sicut illud quod est stipulatione vestitum et hoc de equitate canonica vt ibi citaut

¶ Pro intento Io. mo. hic vide que tradit idem Alexan. consi. xcv. nu. iii. vol. v. diligenter consideratis /

¶ Postremo dic quod verbum equiuocum debet vitari iuta id quod habetur per Sozi. con. ccxli. col. iii. versi. demum fistatutum / circa primam difficultatem ibi. Et sic ad fugiendam equiuocationem ne contingeret paralogisare / necessarium est non extra rem sed ex re et ad rem casum considerare. Probus.

¶ Et dic. Pro hac distin. vide Io. and. Pet. domi. et franc. in. c. si pluribus isto ti. et que dixi in. c. cum in tua in versi. Squid pone. supra de consuet. Probus

¶ Quod vincens. Intellige dictum Io. mo. quando eodem contextu vacabant ipsa duo beneficia vt praesupponit. supra alias su vacarent diuerso tempore secus / quia tunc primo vacans etism minoris valoris debetur et non secundo vacans maioris vale ris cum pro eo non sit scriptum nec in suis literis inclusum: sapro primo dum dicitur quod de proxime vacaturo prouideatur secundum domi. et franc. in. c. si pluribus hoc tit. vide que dico in. c. proxime sequen. Probus.

¶ Tribuens. Hic dic sumi beneficium large / non autem stricte Notat Iason in l. fi. nu. xviii. ff de consti. prin. vbi hoc verbi. declarat / de quo late per de selua in suo trac. bene. q. iii. in prima parte latius Iacob. de Ardizone in summa feud. in rubri. quid sit feudum

¶ Idem dic in distributionibus quotidianis que licet gaudium tribuant / tamen non veniunt appellatione beneficii vt lat comprobat domi. in con. 85. col. iii. super primo dubio / vbi concludit quod licet mandatum sit solui decimam de fructibus baenseficior in eo non comprehenduntur fructus prouenientes a quotidianis distributionibus sed deducuntur prout expen. quae ratione processuum fiunt in manutentione bonorum ecclesiasticorum / quae non interueniat omnia pereunt: sic similiter dicas in quotidia nis distributionibus: vt diuinus cultus pereat et diminuatur. quod si vtrobique dentur saluantur et requiescunt in opulentia rerum et diuini cultus manutentione. Probus.

¶ Sed spe. Quemisseros pascit dixi supra. in. c. si postquam hoc ti. et secundum aliquos alit agricolas

¶ Ulterius dic quod ius quod in sola spe consistit: non dicitur in bonis nostris effc l. praecia rerum. ff. ad leg. falci. Hinc Aber. Brnus in con. i. col. vii. quod si princeps legitimet spurium sine causa ante dominium seu hereditatem quesitam a venientibus abintestato / tollit eis ius successionis not. Bar. Pau. de castro et alii scribem. in l. gallus. §. et quid si tantum. ff. de liber. et posthu. vbi communiter concluditur ius in spe consistens et ius successie. nis ante aditam hereditatem seu delatam auferri posse per¬ alterius habilitatem / facit l. queris. ff. de natali. resti. firmat. Decius con. cccxc. nu. xi. Quoniam ex facto. allegat Alex. con. ii. col. vi. in ver. et casum nostrum lib. i.

¶ Item ea que sunt in conditione non dicuntur in dispositione l. si quis sub conditione. ff. si quis omissa causa testa. hinc dicit Maria. Sozi. con. clxxxi. in fine / diu profecto / quod cum quis emit spem et euentum futuri iudicii: ridiculum est dicere quod precium rationabile sit tantum quantum est in actione prohoc facit no. dictum Inno. in. c. in ciuitate. supra de vsur. vbi concludit / quod cum bona coscientia potest quis emere actionem ianortam tempore contractus / etiam pro minori precio quia exponit se periculo.

¶ Item spem haberi pro veritate est ex interpretatione intesiua et non propria et hec interpretatio non habet locum in statutis l. si viro. §. de viro. ff. solu. matrimo / l. quod constitutio. ff. de testa. mili. Bar. in l. omnes. in. vi. quod i. ff. de iusti. et iur. tradit Alex. in con. xxxvi. nu. vii. viso themate vol. iiii. quem vide in consi. xi. nu. xvii. ponderatis vol. iii. vbi poni taliqua de iure quod quis habet in spe et in concvii. col. i. perspectis vol. eo. vbi etiam ponit de venditione illorum que stant in spe puta datum

¶ Premissis iunge ea que citat Alex. in con. ccxviii. colum. ii. visis verbis vol. ii. quod ius pendens a futuro euentu fideiceonmissario / dicitur mortuo testatore esse in spe probabili et considerabili: vt no. declarat Bar. in l. is potest. ff. de acquinheredi. per id quod habetur in auten. contra rogatos. C. ad trebel. et. l. inter omnes. ff. qui satisda. cogantur.

¶ Et ille qui habet proximam spem successionis est citamdus l. i. §. pe. ff. de ventr. inspici. notat etiam idem Alex. in consi. ii. nu. xviii. volu. i. ponit ibi exemplum de denunciatione quam debet facere mulier pregnans mortuo viro antequam pariat iuxta. d § pe. quod fieri debet heredi primo loco institute cuiiam delata est hereditas / non autem substituto cui non est delata hereditas nisi instituto repudiante. Et sic deniciatio debet fieri his qui habent spem consequendi heredita tem ex iure de presenti¬

¶ Spes enim in aliquo satis quotidiano operatur: vt colligitur apud eundem Alex. co. xliii. nu. ii. de celerrima exprditione vol. i dum ibi dicit quod ciuitas vel castram fundit. destructum sine spe noue constructionis / non retinet iura quae ante habebat sed illa perdit l. si vsusfructus. ff. quib. mod. vsu fruc. amit l. pater. §. tusculanus de lega. iii. Si autem ad alium locum translatum est / retinet priora iura vt ibi vtrunque lare comprobat.

¶ Item spes succedendi non potest cedi / et sic non valet. transmitti / quia quod non est cessibile: non est transmissibi. le. l. ex pluribus. ff. de admi. tutor. Istud late firmat Decit consilio. ccccxliii. in casu / intellige de spe que non consistit ex aliqua causa de presenti / quia ista non potest cedi l. spemC. de dona. Alias si consistat ex causa de presenti potest condi: notant Neapolita. decisio. cccl. numero. iiii. fuit dubitatum. Et sic multomagis si ex causa de preterito pro quo badeo Areti. in consilio. septimo / col. secunda procedendum dum dicit quia non potest negari quod post collatum episcopatum etiam ante acceptationem ipsius episcopi et multofortius post acceptationem ipsius / fuit quesitum ex causa de preterito patrono ius presentandi spe. Quequidem spes vbi habet originem ex causa de preterito videtur esse considerabilis / sicut ius quesitum re / vt l. post emancipationem. § primo et ibi per Bar. ff. de lib. leg. et in l. is potest. ff. de acquir. heredi. probatur in l. spem. C. de do. et in l. nomina. ff. de hered. vel actio. vendi.

¶ Unde sicut ius quesitum tertio ex facto contrahentium reipsa non potest ipsi tertio per contrahentes auferri: ita nec ius quesitum tertio spe vt est casus et ibi per Bald. in l. si constante in fi. C. de dona. ante nup. Unde dicit Iacobus deButrio in sua disputatione quem refert et sequitur Petrus de Anchara. in repeti. c. primi de constitu. q. xiii. prin. cipali / quod sicut noua constitutio siue lex non trahitur ad iusquesitum de preterito reipsa: ita non trahitur ad ius condtionale quod non potest dici quesitum nisi spe secundum Bar. in. d. l. is potest. Pro his facit optime tex. in capitulo quamuis de res. supra hoc libro / vbi probatur quod restitutio facta a principe intelligitur sine preiudicio iuris quesiti alteri spe: Nam loquitur ibi de eo qui habebat litteras expectatiuas ad beneficia vacatura que sine dubio priusquam beneficium vacet non conferunt ipsi nisi ius conditionale et in spe / et facit omneius conditionale secundum Bart. in. d. l. is potest. Possenenim impetrans premori et sic expiraret gratia / ideo dicitur ius quesitum spe Io. And. in regula ignorantia in mencurial. Probus

¶ Habere inutilem. Dixi late in capitulo duobus de resc. quibus adde in simili quod a pari procedunt testamentum non esse factum et nulliter factum l. non putauit. §. non queuis. ff. de bo. po. contra tabulas et ibi Bar. et in l. ii. ff. quemadmo. test. aperi. et in l. iiii. §. codemnatum. ff de re iudica

¶ Et quod est maius / quia inutilis prouisio non tollit ordinari am prouisionem iuris / imo illam magis roborat. C. de reivxor. actio l. rem in praesenti circa prin. et quod not. in l. ii. C. de iure emphi. notat Antho. de butrio con. ix. in fine.

¶ Pro themate adde Ludo. bolog. in additio. ad Ioan. de Ana. consi. lxxxxiii. visis his que in facto. Item habes Ioan. mo. in. c. priuilegium circa finem de verbo. significa. quod pari. sunt non habere iurisditionem vel habere / non tamen ad iode quo agitur: vide Alex. in consi. ciiii. col. ii. statutum loquens vol. primo vbi allegat tex. singul. in l. ii. C. de eunuchis. Bal. ibi colligere quod statutum disponens quod de contractu solauatur gabella / non habet locum in contractu nullo et inutitili: idem voluit ipse Bal. in l. non dubium. C. de legib. et Bar. in l. non putauit. §. non qauis. ff. de bo. po. contra tabul.

¶ Item falsus nummus non debet in numero computaril. eleganter. §. qui reprobos. ff. de dolo quia falsus denarius non est denarius. glo. in l. secunda. C. de hereti. pe quam doc. dicunt quod statutum loquens de denario / intelb ligitur de vero et non de falso et reprobato. Intentum nostrum comprobant neapol. deci. ccclxvi. nume. x. in pleno consili. quodque subdunt quod de actu nullo non est opus facere mtionem.

¶ Item paria sunt manum deficere vel manum esse aut debillitatam glo. prima in l. de quibus. ff. de legibus vbi Ang. col. iii. sic merito dicitur quod statutum puniens de bilitatem membrorum alicuius non habet locum in debilitante membrum inutile notat Iason alia in proposito subdens in consi. xlvi. columna sexta pro fisco vol. iii. Probus.

ET ratio illorum. Adde vnum vt conueniat rationi in textuposite / quod nullum reperitur in his casibus auxilium / seu fauor hominis id est Romani pontif. scis videlicet super dimidia probenda et alio valore: quia licesit statutum et prouisum de in tegra seu de certo valore et sic fauor hominis procedat. Non tamen de dimidia et minori valore. Istud comprobo a sensu contrario: quia quando est species vel dispositio habens logis vel hominis auxilium et fauorem / ad agendum vel excipsendum dicitur (altera non habente) specialior / firmior / ex potentior: ista est theorica Cy. post Petrum quos sequitur. et approbat Bal. in l. quod fauore col. pe. C. de leg. Paulus de Castro in l. nulla. ff. de legib. De dispositione vel specielegis auxstium et fauorem habente / est casus in l. si furiosi. C. de nup. vbi habetur / quod in casu in quo lex non loquitur ctessat legis auxisium et fauor / quia vbi lex non loquitur nec nos loqui debemus vt in l. si seruum. §. non dixit. ff. deacquir. heredi. et in l. pe. ff. si quis a par. manu. fuerit. Et ecotra vbi lex loquitur et nos loqui debemus vt in l. prima. §. quod autem. ff. de alea.

¶ De specie vel dispositione auxilium et fauorem hominis habente est casus singularis in textu nostro in quo non reseritur vt predxi fauor nec auxilium hominis: ideo adaptari non potest ad dimidiam prebendam et ad altum valorem. Ista comprobat Petrus hic col. ii. (succincto sermone tame.

¶ Et in isto valore attenditur non locus vbi gratia facta est / sed vbi beneficium est situm argu. l. fi. ff. de tri l. si vt proponis. ff. de fideiussor l. vinum in fine. ff. si cert. peta. notat Alex. in con. xxi. col. ii. visis his vol. ii. Probus.

¶ Forma. Dic vnum quod preterea omissio forme vitiat a tum etiam si ommittatur a. rustico etiam per errorem Bain l. iuris ignorantia. C. qui admitti allegat l. fi. C. de testa. iuncta glo. que est in l. ambiguitatem in verbo ex mente eotitu. ratio quia in his que pertinent ad rigorem et formam in diciorum non attenditur sexus vel rusticitas: sed forma suraneraliter tradita: sicut nec attenditur etas l. properandum. §. fina. C. de iudi. et. §. pupillus in auten. de hered. et fal. tradit Alexan. consi. clxv. nume. vi. quod exorditur diebitatur. volumi. vi.

¶ Pro intento Ioan. mona. vide Decium consi. ccccxciii. viso tenore / vbi comprobat hanc regulam / quam dicit habere locum et procedere non solum in substantia: sed etiam in qualitate allegat Antho. de Butrio in. capi. fina. quod incipit pisanis in. vii. not. supra de restitutione spoliatorum. Probus

¶ Dic quod sic. Ratio quia tunc non exprimitur maius causa taxationis et limitationis gratie / secus in textu nostro non tat Domi. in consilio. cxi. columna fina. dominus nosten papa. Probus

¶ Quia pars. In hoc conueniunt Archi. Io. mo. et Gusi. de monte laudu. hic quia ius creatum certum et declara. tum est per se dic quod per destructionem omnium partium totius sequitur destructio. cap. mouemus. xii. questione. ii ibi oblatum causa amicitie etc. Ne ecclesia dei ad nihilum redigatur.

¶ Hinc Bald. in. cap. dilecto numero. iiii. supra de iureiuran. dicit / quod per particulas posset totum regnum dissolui: ideo rex non potest aliquid de regno alienare facit tex. in. c. i. de prohibi. feud. alie. per lotha.

¶ Pro intento Ioan. mona. Uide ea que citat Paul. de castro con. clxxxvii. nu. iii. Notandum est in. ii. parte dum dicit quod iurisdictio dicitur coherere territorio / quod firmat Sozinus consi. lxxxiiii. colum. ii. in presenti consultatione in prima parte subdens coherere territorio tanquannebula supra paludem l. prima. §. cum vrbem. ff. de offi. profec. vrbis no. in l. fina. C. vbi et apud quem. Et sic pro rate territorii transit in solidum cum qualibet particula / sicum seruitus diuiso fundo remanet in solidum apud quamliber eius partem. ff. de seruitu. rustico. predio l. via constitui § fina et l. si partem eo. titu. Et quia diuiso territorio et di strictu quelibet pars retinet nomen totius l. plane el primo §. fina. de lega. primo sic idem esse debet de qualibet parte de per se quod erat prius de ambabus simul. l. si eadem ff. de offi. assessor. Probus

¶ Simpliciter. Adde quando aliquid dicitur non factus simplicitu / et eo cognito dices quid sit factum simpistiliter per Alexa. consilio. xxi. col. prima visis his vol. ii. dum dicit quod vbi ab quid additur vel detrahitur / illa talis dispositio seu verborum conceptio non. dicitur amplius simpliciter facta. fi. circa medium in verbo simpliciter. C. de dot. promissio. vbi Bal. facit l. iubemus. C. de appel. vbi simpostolitur accipitur quando nihil additum est / et ad hoc ponderat ibi illum tex. Balfaciunt que habentur in l. i. §. si quis simpliciter cum suis concor. ff. de verb. obliga. Probus.

¶ Minus deberetur. Dic verum. si sit vnicus impetrans. aut mandatarius / vel expectans. Quia si duo: maius primo impetranti debetur et eodem contextu vacent. Et minus secundo Ioan. Mo. in capi. si de beneficio iunctis his que ibi dixi. supra hoc titu¬

¶ Et redeundo ad intentum. Io. mo. hic illud comprobat do: habeo (iuxta doctrinam vulgatam viam ferro aperit qui per contraria transit Bald. in l. precibus: col. viii. C. de impub. et aliis substi. Saly. in l. quod te colum. ii. vesi. venio ad apparatum. ff. si cer. peta. proponere quod non minus sed maius debeatur regula est in iure trita quod in beneficiis principum plenissima interpretatio est faciem da l. fi. ff. de consti. princ. c. cum dilecti filii. supra de dona. et c. ex parte el. iii. et ibi glo. supra de deci. igitur maius debetur.

¶ His tamen et aliis minime suadentibus videtur oppositum de iure firmius fore vt debeatur impetranti aut mandatario vel expectanti minus istud firmant Archi. Ioan. And. Petr. Domi. Gull. et Franc. post tex. ibi in dicto capi. si. pluribus Bartholo. Brixien. q. lxii. Episcopus quidam promisit quem refert Henric. boic. in capi. accedens supra de conce. prebend. Que glo. pragma in titu. de. colla. in. §. ita tamen in verbo nominatorum inducit ad questio¬

¶ Si in turno aute mense nominatorum vacant duo bene ficia simul per obitum aut transiationem vnius illa obtinen. quod minus debetur nominato / et hoc secundum iurapragma quia secundum concordata illa duo debentur non minatis si plures reperiantur quod firmat latioristuo

¶ Premissa vera habes intelligere / nisi mandatum processerit motu proprio pontificis maximi: quia tunc maiusdebetur firmat Domi. in consi. ciiii. columna ii. consuetudo per dictum cap. si pluribus. §. gratiam huiusmodi: siue in lud quod est maioris valoris respectu redditus non estima tionis rerum ex quibus prouenit redditus vt si turrim hberet magne estimationis et paucorum reddituum secundum Ioan. Andre. et Petr. in dic. capi. si pluribus qui allegat tex. in l. qui bonis. ff. de cessio. bono. vbi est casus singulat et mirabilis secundum Bart. ibi quod in exigendo aliquem quatenus facere potest inspicitur quantum ex ipsius patrimonii fructibus potest redigi non quantum ex venditione rerum redigeretur in beneficiis enim ecclesiasticis necessario talis estimatio referenda est ad redditus tum qui clericis (quibus conferuntur) redditus solum debentu cap. presentis. supra de offic. ordina. hoc lib. et ibi scribentes tum etiam quia res ipse alienari prohibentur rub. de reb. ecclenon alie. supra frustra igitur fieret estimatio si clerico remaneret possessio magni precii et nullius redditus / vt sum gemme et lapides preciosi. Ex talibus enim clerici pascerent oculos sed non ventrem / quod non cadit in prelatis nostre tempestatis de quibus meminit glosa in capi. cum apostolus. supra de censib. glo. in verbo venter in capi. aduersitas. vii. questio. prima. ibi qui quandoque ventrosus est Et Domi. meus in tracta. de peste charta mihi. cxlviii. qu. lumna prima. nume. xxviii. ibi Prelati autem bona pauperum deuorant / et nisi latum ventrem inflatasque genas oste tent: se prelatos esse et plenam prelature possessionem a deptos fuisse non credunt / pro talibus profecto facit opinio D. Andree Alceati in cl. pactum curatoris. C. de pactis / dum dicit quod commendatarii possunt dissipare fructus beneficii commendati: quando commenda est facta intuftu persone cui opinioni non astipulor in capitulo nemo sufpra de e lectionibus

¶ Redeundo ad thema habemus attendere istam estima / tionem ad redditus / fore gratia et intuitu clerici beneficiti. Ex quo infero quod talis non tenetur acceptare beneficimus maioris valoris respectu redditus nisi velit: quia imo pote rit illud quod est minoris: quod forte est maioris auctorit tis aut dignitatis siue priuilegii: aut est in vico impetranti cui melius et fructuosius poterit deseruire et in eo salubrimorari propter temperiem aeris que confert mirabiliter ad sanitatem testatur do. meus in. d. tract. de peste in. ii. parte nu. ii. Et eo respectu dicitur esse maioris valoris et melius impetranti: ita tenet Aureolus in addi. ad Guil. in d. c. si pluribus. Postremo respondendo ad. supra. in oppositum citatim quod in beneficiis principum plenissima fit interpretatio et sic quod debeatur maius / respondeo illud verum quando prograditur motu proprio / secundum Petrum. Domi. et Franc. in d. c. si pluribus: secus si ad postulationem partis vt in casu nostro vide Pet. de Ancha. con. ccxcv. pro clariori. Probus.

AD collationem. Car. consili. cxiiii. quidam frater benedict. et con. cxxxii. col. fi. T. Archi. presbyter dicit quod collatioest actus extraiudiciarius / quoa ompetere potest etiam non in dici. Unde in ea non habet locum. c. fi. supra de elec. hoc lib. vbi glo. fi hoc no.

¶ Item quando actus expeditur extraiudicialiter non expedit partem citari Inno. in. c. fi. supra de transla. quod est singulare in eo quod probatur ibi. quod etiam si examinatio fiat per commissarium non expedit partem citari. Sic dicimus etiam in executore beneficiali / quod non tenetur assumere partes iudicis si non vult. Inno. in. c. fi. supra de praesump. glo. magna in cle. vnica de offi. delega. Sasi hoc facit eius gesta non tenent in preiudicium aduersarit adeo quod auditur opponens etiam post decendium etiam sine appellatione vt dicit Inno. in. d. c. fi.

¶ Et intellige tex. nisi talis fuerit vocatus in collatione quia tunc non requiritur vocatio notat domi. in con. cxvii. col. fi. in questione. vide pro tex. que in simili citat Alex. in con. xl. col. ii. prospectis his vol. iii. Probus.

¶ Pacificam. Uide Paul. de castro con. cclxv. in i. arti. parte. ii. et que dicimus in. c. commissa. supra de elec. Probus.

¶ Est executio. Collec. in. c. abbatem. supra de res. per dictum Io. mo. hic dicit quod executor a papa datus ad prouidendum potest ponere in possessionem / quia traditio possessionis accessoria est. Probus.

¶ Possessionem Que debet esse colorata in beneficialibus priusquam aliquis in easper iudices gallie manuteneatur. not. Do. Bertran. con. ccxxxv. Etiam si commenda / parte. iii vbi nu. vi. dicit / quod possessio dicitur colorata quando possit dens habet titulum ab eo qui habet vel habuit potestate conferendi / licet esset defectus in accipiente not. late lapallega. cxii. sepe mihi ardua / alias. ciui.

¶ Unde pro ampla informatione colorate possessionis glo. pragma. in verbo coloratum in titu. de paci. po. que dicit in fine vnum notandum / quod possessori incolorato cui superuenit titulus coloratus non requiritur alia possessio virtute titili colorati. §. interdum insti. de re. diuisio l. certe. §. pe. ff. de preca. Ad idem l. non solum. § quod vulgo. ff. de vsucapio

¶ Ex quo infero quod si habeas titulum inualidum dico penitus incoloratum / et virtute illius adipiscatur possessio / quod super illapossessione potest fundari possessorium et petitorium quo ad ti. de pacifi. pos. si subsequatur titulus validus: ita quod non poterit dici non annalis aut triennalis possessor

¶ Possessio enim in beneficialibus est modice considerationis hinc rota in antiq. decisio. cclxxxxiii. dicit quod reseruatiopape expirat per solam collationem etiam possessione non subsecuta. Nec refert quali scumque sit et vnde pro esserit / dummodo subsequatur titulus validus. l. ii. ff. vti posside. et glo. in vebo titulum in. c. licet. supra de proba. Uide. c. in literis et ibi Panor. in. iiii. no. de resti. spolia. et in ver. hinc dicimus / vbi dicit quod possessio est quid facti que non impeditur ex prohibitione iuris. c. fi. iii. q. i. et est parui momenti in acquirendis beneficiis ecclesiasticis. Hinc dicit Io. de Imola in cle. vnica de rerum permuta. quem sequitur aureolus in additio. ad Guil. in. c. pe. hoc ti. et lib. et in. c. si tibi absenti in additione vltimaeo. ti. quod ante adeptionem possessionis beneficium permutari potest / quia beneficium est suum et de benesicio suo fit permutatio. c. vnico de rerum permutati. hoc lib. igitur etc.

¶ Facit quia quis licet non habuerit possessionem tamen mors eius inducit nouam vacationem tex. in cle. i. ver. ne tro vt lite pen dente. Fateor tamen quod post possessionem ado ptam / adhuc clarior est noua vacatio facit l. nec ambigi. C. de donatio. Ratio quia ex sola acquisitione tituli acquiritur nomen officii vel dignitatis: vnde imperator acquirit nomen imperatoris per solam coronationem vt in cle. i. ver. sic. dudum de iureiur. Archiepiscopus in pallei receptione Ioan. And. in. c. i. supra de religio. domib. Alia vide per Domi. in consilio. lxxix. col. tertia / dominus Ioannes / et consilia lxxxii. Bonifacius

¶ Postremo adde inquantum tex. noster dicit quem voca. ri debere priusquam possessione beneficii spolietur. intelligi minime indistincte quia non procedit si non habuerit aut tumc habeat titulum coloratum / vt quia de facto in beneficio ( more nobilium nostre tempestatis / cum non habeant vnde a fisco ad crucifitum accedunt famelici) se intrusit. Quia tunc. ex quo de facto quis se ingerit: ita de facto potest (eo non vocato) per superiorem spoliari: pro hoc facit doc. Panor. in. c. quia clerici sub nu. xlv. de iure patro. quod ea que fiunt per partes de facto extra iudicium reuocari. Postea subdit quod si quis teneat notorie ecclesiam iniuste / non est necesse in eum casum quod episcopus eum vocet ad iudicium: sed potest eum spoliare de facto sicut de facto se ingessit glo. in. c. primates. ii. q. i. quod sicut aliquid est actum de facto ita reuocatur de facto. Et ibi prepo. qui adducit glos. a legistis commendatam in l. prima in verbo infirmabitur ff de feriis. et glo. in. c. accedens el. i. vt lite non contesta. glo. in. c. audiuimus. xxiiii. q. prima in verbo absoluendo. Barto. late in l. que sub conditione. §. fi. in fine. ff. de conditio. institu.

¶ Modum sententiandi ponit tex. in cle. pastoralis in fine. de re iudio

¶ Et vt intentum lucidiori stilo habeamus: adduco tex. ii cap. primo. supra de reg. iur. quod omnis res per quascunque nascitur causas per easdem dissoluitur. Et sic si de facto intru. sus est / ita de facto spolietur pro quo glo. singularis in l. m. nor in verbo Seius in prin. ff. de euictio. quam singularisau Bal. in l. si pacto quo penam. C. de pactis et aliis plerisque in locis per Ranuennam in alpha. in verbo tenuta relatis Ad hoc quod quemadmodum sequestratio potest fieri die feriato in honorem dei quando periculum est in mora: ita ia pari postest fieri renocatio. Idem Bal. et Saly. in l. post sen¬ tentiam in fine. C. de senten. et inter. om. iudic. refert et lati prosequitur Corfetus in singul. in verbo sententia. el primo.

¶ Pro his que dicuntur de facto attende ad ea que citat Alexan. in con. cvii. nume. xviii. pro inuestigatione. vol. ii. quod quandoque aliquid de iure non subsistit et tamen omnino sortitur effectum et debet de facto seruari glo. in l. que habebat. ff. de ma. testa. que est finalis per quam Decius con. eccclvi. colum i. consului alias dicit quod paria sunt quod actus valeat vel quod de nullitate opponi non possit vnde fideiussor qui cogitur soluere vsuras potest illas repetere / debitore principali perinde ac si de iure soluisset vt no. concliudit Alber. in l. i. col. fi. in ver. ego hanc questionem de facto habui. C. de summa tri. et fide catho. Uide tu Bar. in l. inf. ff. quod quisque iur.

¶ Pro themate facit quod idem Decius notat in con. 475. nu. xxix. in causa que mantue post Bar. in l. fi. §. idem que siuit. ff. de conditio. indebi. quod error qui fuit in principali promissione etiam in renunciatione postea facta intelligitur. Et sicut indebite promisit ita indebite renunciauit arg. l. dol. §. diuersum. ff. de nouatio. Probus.

¶ Dare potest. Possessore vocato vt in tex. nostro pro que vide Cardi. con. lxxv. reuerende pater et Alex. con. lxxxiii. col. i. visa etc. vol. ii. Probus.

¶ Executores. Tales executores dicuntur collatores. Domi. in co. xxxiiii. col. ii. quod initium sumit / graduatus n vtroque iure vide de executore que tradit Anthonius dibutrio consi. lxxxiiii. columna. ii. visis statutis et lapus alle gacii. Probus

EXpletur. Doci. hic omnes dictus hoc referunt et sequuntur / vide glo. in fi. in cap. quia sepe. supra hoc titu.

¶ Et quia meteria tex. nosfri practicabilis et frequens est licet per scriben. hic satis confuse et inordinate tractetur. Ideo vt subueniam laboribus animorum in presentiarum ad lucem et praxim pro viribus eam reducere conabor numine trino et vno fauente.

¶ Pro cuius exordio habeo quod in beneficiis ecclesiasticis. (etiam simplicibus) aliquando reperitur annexio aptitudinis puta annexio ordinis presbyteratus / diaconatus / vel subdiaconatus. Et hoc casu non est necesse quod acceptans habeat tunc temporis ordinem ipsum / sed sufficere dicas quod sit habilis ad eum suscipiendum quem tenetur recipere quam citius potest quia qui recipit alterum conexorum / videtur ad alterum saobligasse / alias poterit priuari: de hac annexione stat presens speculatio.

¶ Alia est annexio ordinis statutaria / ad quem si non promoueatur fructus non percipit / pone exemplum in canonico ecclesie Bituricen. qui si non reperiatur in sacris constitutus: non percipit integram prebendam / sed mediam solum / non confert beneficia quod dicitur fructus / non eligit / nec habet vocem in capitulo clementina secunda de etate et qualitate

¶ Alia est annexio ordinis actu procedens ex statuto priuilegio / consuetudine / vel ipsius beneficii prima institutione: quo casu requiritur caracteris impressio tempore collationis / alias collatio est nulla glo. et doct. in dicta. clementina secunda

¶ Et altero ex tribus modis secundum Ioan. Andr. hic in fine / prebenda seu beneficium dicitur sacerdotale / aut diaconale / vel subdiaconale / quorum examine habito dices habere intentum clarum et liquidum

¶ Archi. hic. in princi. pro intento dicit / quod licet in mandato descripta sit generalis clausula non obstantibus etc. nihilominus non constituto in etate legitima minime dabitur legitime beneficium sacerdotale / id est quod habet annexionem aptitudinis. Ratio quia clausula generalis non includit non verisimilia / capit ii. de decimis. hoc in bro / et §. primo institu. qui ma. non pos. Ideo videtur qui a veritate remotum / quod dicitur falsitatis imago. Bald. in lege prima / col. iii. C. de seruis fugiti¬

¶ Non enim verisimile est / quod Papa velit per clausulam generalem defrauda re illam ecclesiam officio vnius sacerdotis a quo tota fidelium deuotio pendet / vt hic late per scribend. Quia si id fieret / retraherentur catholici a fundatione beneficiorum. Uidentes Papam sic tolilere eorum pias voluntates et pacta apposita et habita in fundatione / de quibus vt tollantur debet fieri mentio specialis / capit. ex multiplici. supra de decimis. Petrus de Anchara. consilio. xx. viso predicto puncto qui subdit statuta et consuetudines ecclesie hoc includentes facilius tolli / vide apud Alexandr. consilio. cxxiii. quod exorditur scripsit ecclesiasticus / volu. iiii

¶ Pro dicto Archi. habeo quod effectus huius clausule generalis / non est habillitare personam inhabilem ad beneficium: facit quod citat Ioan. Mo. et alii post eum in ca. primo supra de filiis presbytero. quod hec clausula in literis papalibus posita non iustificat personam impetrantem / sed impetratarum literarum formam: et sic solum subreptionem exclu¬ dit litterarum / prout dicimus in clausula motu proprio. c. simotu hoc titulo / et libro: nec de hoc mireris vt vnum tollatur / aliud vero remaneat: per id quod trite dicimus in iure: quod vno iure sublato reliquum remanet l. si domus. tua. ff. de seruit. vrba. predio. cum similibus: Iuuat quod notat Dominic. in consilio. xxxiii. columna tertia pro exac minatione quod vbi plura sunt impedimenta per remotio. nem alterius non censetur aliud remotum quod non est expressum capitulo ex tuarum / supra de autoritate et vsu pal. capitulo pastoralis supra de priuileg. et subdit ibi ipse Domi. aliud notandum in proposito / quod dispensatio in qua tollitur vnum obstaculum expressum / si tacetur aliud quod obstabat / remanet nulla etiam quo ad expressum tex. in. capitulo non potest in primo respon. hoc titulo / et libro et capitulo secundo de flliis presbytero. eo. lib. et in cle. prima isto titulo secundum vnam lecturam. Et sic videtur res indinisi. bilis de quo per eundem Domi. in consilio. xxxvii. columnaprima dubitatur.

¶ Et si vigore huiusmodi clausule deberetur ista prebenda seu beneficium sacerdotale / non constituto in etate legitima: inhabilitaretur inhabilis / contra ea que supra proximodiximus.

¶ His tamen non obstantibus Ioannes And. hic in glos. prima et in nouella col. finali videtur firmare partem contrariam / dum fatetur premissa vera quando in habilitas causatur a iure communi / vt in illegitimo / corpore vitiatoseruo / bigamo / vel his similibus. Secus si habilita ucausatur a statuto ecclesie: per quod beneficium habet sacerdotium annexum: quo statuto non existente iste esset habilisi quia tunc per clausulam generalem redditur habilis. Prohoc adducit que citant Ioannes Monach. et Archi. in capitulo si pro clericis. supra hoc titulo / quod si per stautum beneficium ita habet ordinem annexum quod conferri non bebeat nisi sacerdoti: bene confertur imnetranti qui etiam non est in sacris ex quo ipsius rescripto statuta tollantur.

¶ Ista sententia Ioan. And. non placet scribentib. hic pluribus fundamentis per eos tactis. Primo quia Pana. derogat / prout facilius derogare presumitur per suas non obstantias iuri communi: et impedimento a iure communi procedenti quam statuto vel impedimento a staruto senconsuetudine procedenti capitulo primo de constitutio. hoc libro.

¶ Sed per clausulas generales non presumitur derogare / prout nec derogat nec tollit ea que sunt iuris communis.

¶ Ergo multominus ea que sunt statuti di. capitulo primo. supra de constitutionib. verum quando statutum est rationabilequia illud solum ecclesia defendit. c. fi. in fine. xxxiiii. d. c. si qui vel sit forte iure communi contrarium. c. cum inferior supra de maior. et obedien. cle. ne Romani de elec. nec ab eodem ure sit reuocatum d. c. primo de constitu. hoc lib¬

¶ Item clausule generales tollunt inconuenientia et imbedientia gratiam (manente inhabillitate persone) non aus tem tollunt inhabilitatem vt supra diximus cum id Papa non intendat nec exprimat: imo in tollenda ea inhabilitate requiritur dispensatio exprimens statum persone cum qua dispensa: alias esset subreptitia vt latius in sequentibus dicemus.

¶ Item in omnem euentum non sufficeret quod clausula hec generalis solum diceret / non obstantibus statutis et consue tudinibus quibuscunque: quia opus est quod dicatur non obstante iure communi: cum ius commune talem ad sacerdotium. non promotum reddat inhabilem ad sacerdotale beneficiunt quia etatem a iure taxatam non habet. Beneficium enim hoc ratione huius qualitatis iuri communi subiectum vt illud acquiratur: ideo requiritur vt illud optans et acquirens sit qualitatis beneficio ascripte tempore collationis.

¶ Item certum est quod ad substantiam collationis vel illius augmentum clausula hec generalis / non obstan. de nihilo. operatur: cum per eam neque beneficium conferatur / neque conferri mandetur: prout nec qualitas beneficii quod confertur non mutatur / nec persona cui gratia conceditur si sit inhabilis ad beneficium obtinendum de iure communi perclausulam ipsam habilitatur. Sed gratia ipsa in sibi attributis limitibus permanente / eam firmat / et obstacula tollii clementina prima hoc titulo. Ista firmantur per ea que non tant Ioannes Monach. Archi. et alii in capitulo cum alia quibus. supra de rescrip.

¶ Preterea clausula bec non reddit gratiam simplicem vel non simplicem: id est non qualificat eam: vt pote que ad sube¬ stantiam gratie sunt nihil facit / nec eam auget. d. clemen. prima. Sed imo substantia etiam cuiuslibet gratie apostolice per quam beneficium ecclesiasticum confertur vel coferendum reseruatur / et in euentum aliquem conferri madatur in huius collatione vel reseruatione et mandato consistit. Ad cuius efficaciam necessario requiritur persone qualitas respectu beneficii: ita quod sit habilis tempore comcessionis gratie / capi. si eo tempore. supra de resc. hoc libro seucollationis. Probat text noster cum similibus / prout diximus in electione / vt sit habilis tempore electionis respectum etatis / capitu. dudum el i. et. ii. supra de electio

¶ Ideo fatendum est quod hec clausula non operatur / vt qui: beneficium obtinere possit ad quod tempore concessionis etatem idoneam non habet

¶ Merito non placet hec sententia Ioan. Andr. Petr. de Ancha. Domi. et Franc. post lap. distinguen. quod quando Papa ad petitionem alterius facit gratiam / vel aliquid respiciens ius priuatum. Et illud impediens de quo debet fieri mentio procedit / aut ex facto proprio impetrantis / aut ex facto alieno. Si ex facto proprio vt quia est beneficiatus. et beneficium impetrat / vel est defectuosus: tunc non sufficit clausula generalis / sed debet exprimi in specie defectus illius pro quo scribitur / vt etatis / ordinis / vel alterius / et causa illius scilicet statutum / consuetudo / vel priuilegium: propter quod talis redditur defectuosus / vt hic in tex¬

¶ Etiam idem dicas si gratia vel priuilegium respicit ius priuatum / et tunc aut impedimentum gratie vel alterius respicientis ius priuatum procedit a iure naturali vel quasvel si ille cui gratia conceditur est infans / vt capi. super ordinata. supra eo. tit. vel furiosus / vt cle. vnica de homi. vel omnino illiteratus vel laicus / capi. ii. supra de insti. vel mutus in quo nullomodo cadit beneficium ecclesiasticum not. Inno. in capi. cum nostris. supra de conces. prebend. tunc etiam si gratia motu proprio sit concessa cum hac clausula generali / tumobstans gratie non tollitur nisi aliter suam ex primat volum tatem in literis impetratis allegant Archid. in d. cap. si ec tempore. supra de rescrip. et Ioan. An. in cap. eam te. supra de etaet qualita.

¶ Si vero procedit a iure positiuo: siue procedat a iure communi: siue priuato / vt a priuilegio / statuto / consuetudine / aut onere a primordio imposito a quocunque non per modum statuti / vt supra hoc titu. capit. significatum / tune aut scribitur proprio motu / et sufficient generalia non obstantia ad consequendum effectum gratie dicto capitulo suamotu. supra hoc titu. tradit Franc. hic post Domi. qui subdunt. Si ad alterius petitionem scribitur / et tunc quo ad effe ctum consequendum gratie non sufficit clausula generalis: primum tamen dictum quod sufficiat non placet per eaque supra diximus in princi. questi¬

¶ Et redeundo ad primam distinctionem / aut ex facto a lieno publico / alias sibi noto. Et hoc casu est vera opiniArchi. secundum lapum. Si autem ex facto alieno non publico / nec alias sibi noto: tunc vera sit opinio Ioan. And. vt sufficiat illa clausula generalis: maxime aliquali exprosione precedente et secuta clausula generali secundum Philippum Franc. hic / qui tamen subdit post Domi. quod quic quid dicat lapus cuius opinio videtur equa dicit Petrus de Anchara. in consilio. xx. Ioan. de Imola. et Ioan. de fardicunt opinionem Archi. communiter approbari: pro qua videtur casus in capit. si propter. supra de resc. hoc lib. vbi per clausulam generalem non obstan. non preiudicatur iuri ques sito tertio: vigore statuti / vel nisi alia expressa mentio fiat

¶ Sed hic est ius quesitum ecclesie in seruitio sacerdotis sibi debito: sic non suffragantur in oppositum verba: quod effe ctus gratie impediri valeat quomodolibet vel differri in literis apostolicis de stilo apponi solita: quia ea non tollunt ius tertio quesitum: prout citatur de clausula perinde valere vt late diximus in cap. cum in tua. supra de consuetudi.

¶ Ideo non operabitur hec clausula generalis nisi quia tollet subreptionem que posset opponi ex taciturnitate statutorum / capitu. constitutus. supra de resc. tamen non operabitur / vt inducat dispensationem super impedimento inducto ab aliis iuribus spiritualibus pro quo tex. in capi. non potest ii. respon. supra hoc titulo eodem libro

¶ Et per hec remanet opinio Ioan. And. insubstentabilis / quam dicunt aliqui eum publice in scholis reuocasse testatur Alber. in dictionario in verbo non obstan. colum. panulti. et id audiuisse a multis scholaribus Ioan. And. quae rubdit ibi eundem in curia Romana personaliter existentem de ea opinio. per. R. D. Raymun. tituli sancti Eusebii Cardinalem fuisse reprehensum / qui ibi professus fuit se¬ eam in scholis reuocasse

¶ Dominus etiam Gulielmus de Manda goto Ebreduem. Archiepiscopus vnus ex compilatoribus huius libri dicit opinionem illam tanquam erroneam de libris fore radendam prout idem Alber. ibi citat pro quorum comprobatione tum dit forinam ad hoc necessariam quam vide

¶ Nunc aggredior secundum membrum videlicet quandest annexio ordinis actu. Pro cuius expeditione habeo proponere dubium super quo his diebus interrogatus respondi vt sequitur. Et eo expedito membri huius patebit intentum clarum.

¶ Pone Petrus Probus cupiens terrena in celestia / et tramsitoria in eterna felici commercio commutare / proque diuim cultus augmento (quod facillime permittitur Decius coacum accessissent / nu. x. supra de constitu.) et sue anime salute aparentum suorum defunctorum et viuorum redemptione fundauit et dotauit in ecclesia parrochiali sancti Petri qua dam capellaniam in honorem et sub titulo beate Catharine / cuius ius patronatus (tanquam laicale) voluit remanere penes syndicos seu procuratores fabrice eiusdem parrochialis. Qui occurrente illius vacatione habeant potestatem presentandi vnum capellanum sufficientem et idonem R do. Bituricen. Archiepiscopo loci ordinario / per eundem instituendum in rectorem dicte capelle / modo dicta vacat te capellania / prefati syndici seu procuratores fabrice que dam G. nomine non sacerdotem / nec huius etatis qui act tempore presentationis esse potuisset d. R. Bitur. Arch piscopo de facto presentarunt: qui sic presentatus ab eodeBitur. Archiepiscopo (qualitates dicte capellanie ignorante) in eadem est institutus capellania. Et sic eidem eam contulit: lapsis quidem quatuor mensibus / quidam Iacobus actu presbyter / intuens eandem capellaniam tanque in re deuoluto vacantem: ab eodem Bitur. Archiepiscopo sapetrauit et de ea sibi prouideri obtinuit / possessione subsecuta. Ex hoc themate dubia resultant sequentia. Prmus an fundatores ecclesiarum vel capellaniarum possint appnere pacta / conditiones / aut modos in actu dotis constituende

¶ Secundum quid importent ista verba / quotiens contingeret dictam capellaniam vacare: ius patro. spectet ad sydicos seu procuratores fabricios qui debeant presentat capellanum sufficientem et idoneum: quid appellatione capellani intelligere debeamus.

¶ Tertium dubiuin an dicta capellania sic fundata sit sacerdotalis / ita quod requiratur ad validitatem presentationis et institutionis quod de ea prouideatur actu sacerdo¬

¶ Quartum dubium an patroni presentando inhabilem qua infra quadrimestre alium non presentarunt sint priuati prilla vice iure presentandi. Et eis priuatis ius prouidendi. sit deuolutum ad archiepiscopum loci ordinarium.

¶ Quintum an propter temporis diuturnitatem presumatur consensus Archiepiscopi interuenisse in fundatione et ere ctione dicte capellanic.

¶ Sextum an potuerit ipse Iacobus intrare possessionem G. non vocato nec citato.

¶ Ad primum dico quod fundatores in fundatione et dotation ac erectione possunt pacta / modos / et conditiones apponere tanet Car. con. 82. ad primum dico Cal. con. ii. ti. de religio. domi. Sitestator reseruat / et consi. pe. et fi. de iure patro. pro que habes que citat Hostien. in. c. fina. col. fi. supra de sta. regula. fundans ecclesiam regularem potest apponere pactum / quod clericus secularis habeat vocem in capitulo et in electionabbatis / quem referunt et sequuntur Ioan. And. et Domi i. c. ex eo in fine de elec. hoc lib. Secus post fundationem dicit ibi Hostien. Ratio potest esse in simili / quia facilius est repudiare ius sibi querendum: quam acquisitum remitter: vel donare. c. ex ore. supra de his que fiunt a maiori parte capituli. Freder. con. ccxlvii. Casus talis est quidam episcopus. facit quia prelatus potest repudiare legatum factum ecclesie / sepostquam quesitum est ecclesie / et incorporatum et factum sanctum sactorum / non potest: notat late Barba. con. xxiii. col. iii. Scris prsit propheta in quinta dubitatione libro primo

¶ Dictum Hostien. Firmat Panor. in. c. preterea el. ii. supra de inre patro. facit l. in traditionibus. ff de pac. et. l. iii. in fine. C. de contrahen. emptio. et. l. fi. C. de pac. inter empto. et vend. Barba. in d. consi. xxiii. in d. v. dubita. Rationem addit promisse conformem. Quia ante fundationem ecclesie nullum ius est quesitum: merito id permittitur fundatori patrone alias forte sine ea lege fundaturo: ideo episcopus ea de causepiscopatui preiudicat / quod est permissum iuxta not. per Innoc. in. c. i. supra de constitu. quod ex causa permissum est iura transgredi. late dico in capi. in fidei de hereti. vt maiori obuietur preiudicio / iuxta illud Bald. in capit. cum adeo. nume. vi. supra de rescrip. quod malum est perdere cappam / sed melius est seruare vitam.

¶ Pro intento facit quod idem Domi. citat in capi. cum in ecclesia / in no. fi isto titu. quod patronus potest in creatione beneficii adiicere onus / quod semper presentetur ad illud de suo genere: si sunt aliqui qui vellint presbyterari et sint idonei / quod firmare poteris per notata Cal. consi. iiii. titu. de iure patron. iuuat dictum Bald. in l. ii. in prin. C. de in ius voca. quod fundans ecclesiam post est apponere pactum quod ius patrona. non transeat ad heredem extraneum per not. in. c. consyderandum. xvi. q. vii. not. Malere. in trac. de elec. charta. ii. Paul. de cast. consi. ccclxv. in prima parte.

¶ Hinc est quod Card. consilio. xi. quedam societas / egregie consuluit / quod si episcopus interponens autoritatem fundationi oratori consentit protestationi fundatoris / quod illud oratorium non subsit episcopo: valebit protestatio: quod verum quando oratorium fit simplex oratorium prophanum et seculare: secus si in figura ecclesie vt ex eius doctrina resultat. Ratio quia per episcopum non potest immutariuris dispositio Panormi. in casu nostro in capitulo meterta si suo de iure patrona. prout diximus quod non potest inferior a papa alterare ins commune. Garba. in dicto consixxiii. col. iii. firmat Paulus de castro consilio. ecclviii. Pulmo est sciendum in prima parte vbi dicit quod vtcunque procedatur per testatorem episcopus habebit instituere et heredes presentare. Uide que in proposito dicit lapus allega. xliii. querit de tribus

¶ Ad idem facit quod tenent domi. de Rota in antiqui. decisio. 662 Est sciendum / quod si aliquis testator ordinet in suo testamento beneficium sacerdotale: et dicat volo quod talis. xiiii. anno. vel maioris etatis: habeat beneficium meum et interim quod possit esse sacerdos talis ordinatio testamenti tenet et valet / ita tenet rota.

¶ Firmat intentum Panor. in capit. significatum. nume. v. in fine. supra hoc titu. dum dicit quod patronus potest ordinare prout sibi videbitur et illum ordinem porrigere postmodum episcopo vel pape. Et superior instituet beneficium et apponet illa onera et modos qui sibi legitimi videbuntur nota Ioan. de Anania consi. lxxxvii. in princi. visis et ponderatis / ibi in donatione que fit ecclesie potest apponi conditio / modus / causa / et quodlibet pactum: dummodo sit iustum et honestum. Idem dicit de creatione ecclesie vel beneficii quod comprobat Barba. in. d. consilio. xxiii. in quarta dubitatione rationem adducit quia quisque dicitur moderator et arbiter in re sua. l. in re mandata. C. manda. Quam moderationem papa / aut alius superior auctorisans habebit modificare secundum iuris communis dispositionem / et vt equum et rationabile videbitur.

¶ Hinc est quod episcopus non potest concedere laico tempore fundationis / quod habeat vocem in ecclesia collegiata: cum sit contra ius / capitu. sacrosancta / et capitu. massana. supra de electio. contra quod non disponit episcopus iuribus vulgatis. Maxime hoc in casu / quia et nullus prelatus citra papam potest laicum habilitare ad ius spirituale consequendum not. in capi. ii. supra de iudic. et in capi bene quidem. xcvi. distinctio. et. xxxii. distin. § verum glo. in capitu. nobis. supra de iure patro. dixi. supra in capitu. ii. isto titulo.

¶ Premissis tamen additamentis et pactis seu modis obstat / quia hec videntur apposita contra ipsam iuris communis dispositionem / et sic insurgit nullitas actus l. non dubium. C. de legibus / cum aliis vulga l. nemo. de lega i. capit. requisisti. supra de testa. et vbique scribem. in qua nullitate mitius non agitur cum homine quam cum lege l. si libertus. ff. de iure patro. Ioan. de Imola in clemen. prima / sub nume. iiii. de iure patro. dico latius in ca. Romana / in fi. de senten. excommunic.

¶ Quod dicantur apposita probo: quia clericus maior septennio ad huiusmodi capellas et alia beneficia simplicia non dicitur idoneus Ioan. Mona. in capi. fina. supra de iudic. doc. in capi. super inordinata. supra hoc tit. Idem post glo. in capi. si eo tempore de rescrip. hoc lib. glo. in capi. de his xxviii. distin. quam ibi sequuntur Archi. Car. Alex. et Domi. Idem Domi. consi. xxxviii. col. prima pro clariori.

¶ Tu tamen dic id habere locum / quando aliter non disponitur in fundatione: secus si alias notant prefati scriben. in. d. capit. de his / et Domi. in. d. consilio. xxxviii.

¶ Sed priusquam ingrediar secundum dubium: quero quis poterit derogare his modis et conditionibus in fundatione appositis Panor. in. c. cum accessissent. nu. v. supra de consti. refert Cal. in facti contingentia obtinuisse / quod episcopus non potest dispensare contra institutionem beneficii / vel ipsam immu¬ tare / vel contra eam venire: adducit Inno. in cap. finali. supra de cler. non residen. vbi dicit episcopum non posse contra statutum benefici dispensare. Refert et sequitur Barba: in d. consi. xxxiii. versicu. circa tertiam dubitationem circa medium: subdens Cal. etiam dicere quod similiter episcopus non potest dispensare / quod habens aliud beneficium habeat beneficium patronale: si illud repugnet institutionis facte a patrono. Et licet patronus per suam negligentiam priuatus sit iure presentandi: tamen beneficium non poterit aliter conferri quam se habeat benefici institutio: facit cle. vnica versic. prioratus ecclesias de supplen. neg. prela¬

¶ Episcopus enim secundum Alex. con. primo / nu. xxxi. volumine quinto. Magis astringitur canonibus. xxv. q. ii institutionis / quam principes seculares legibus scilicet omnes populi cum ibi not. ff. de iusti. et iur.

¶ Suadet ratio quod episcopus non possit immutare institutionem beneficii. Quia inferior a Papa non potest alterare pium relictum sapiens temporalitatem: ergo multominus poterit alterare pium relictum sapiens spiritualitatem: notant doc. in cle. ii. de religio. do. quia propter vnum quodque tale et illud magis auten. multomagis. C. de sacrosan. eccle. Ratio rationis quia (vt diximus) inferior a Papa non alterat ius commune / prout nec legem / sed voluntas testatoris canonica / lex est seu ius commune: quantum ad eum: siue spiritualitatem sapiat siue temporalitatem. §. disponat in autem. de nup. col. iiii. Ita dicit Barb. in. d. co. 23. in. ii. col.

¶ Istud tamen habes moderare secundum Panor. in di. c. cum accessissent: nisi episcopus faciat id ex necessitate ecclesie patrono renuente consentire: quod comprobat: quia quando patronus sine causa non vult consentire permutationi beneficii: potest episcopus hoc facere necessitate vrgente sine consensu patroni: quia patronus non debet impedi remagnam ecclesie vtilitatem.

¶ Et hec necessitas seu causa debet in tali dispositione exprimi alias esset nulla / per ea que ample diximus in proemio / in verbo relaxatio. Ratio quia vbicunque requiritur aliqua causa in dispensatione / illa debet semper ex primi in ea alias est nulla / et hoc de quocunque dispensante ab eo qui plenitudinis potestatem non habet Fely. post alios in § de adulteriis in. c. at si clerici. supra de iudi.

¶ Moderare secundo / nisi adhoc specialis accedat consensus patroni: vel eius heredis secundum Panor. vbi. supra qui tunc episcopus dispensat / Decius tamen ibi col. vii. versic. tertio illud quod in conclusione dicit id quod citauimus de herede non videri sine dubio procedere: quia heres non potest venire contra factum defuncti l. cum a matre. C. de reivendic. prout in simili dicit Paulus de castro con. ecclix. numero. vi. Omnis difficultas in prima parte.

¶ Et licet patronus qui fundauit beneficium consentire possit et muta re voluntatem suam: ista tamen facultas non videtur heredi competere vt in simili videtur tex. no. in. l. si ego. §. si res. ff de iur. dot. facit tex. in l. fi. C. de reuoc. do. et in. c. fi de dona. supra et in l. iii. ff. de seruis expor. istud in terminis firmant Car. et Io. de Imol. in cle. quia contingit de reigio. domi. Ratio quia fundatoris intentio implenda est in forma specifica: vt in simili dicit do. Bertrand. Carpen. aliquando contemporanens noster in con. ccxliiii. nu. primo viso consultationis / parte tertia / allegat l. qui heredem in prin. et l. Meuius. ff. de conditio. et demo. Hinc Bal. in rub. de rerum diuisio. ff. dicit quod si pater in testamento mandauit quod fiat hospitale in domibus suis / filius non poterit eas eligere pro sua legitima tradit Alexand. in consilio. xii. col. prima perspectis his volu. v.

¶ Has modificationes procedere dicas / si autoritate episcopi aut alterius inferioris fuerit facta fundatio et institutio et secus si autoritate Pape cum adiectione clausule decreti / quia tunc episcopus nec quiuis alius a Papa etiam eum causa et cum consensu patroni non poterit dispensare / nec naturam beneficii immutare per ea que tradit Decius in dicto capitulo cum accessissent versiculo tertio / sic conclusio supradicta: faciunt ea que late diximus in capitulo tibi qui. supra de rescrip.

¶ Capio secundum dubium. Quid importet hec dictio cappellanus: dic prima fronte videri importare simplicem clericum et soli militie clericali ascriptum: habentem capellam argumento sumpto ex vi vocabuli et etymologla / quod dicitur iure validum notant scriben. post textum in l. secunda. §. appellata. ff. sicert. peta. Panor. in capitulo quamuis. supra de verborum significa. vbi dicit hoc verum nisi diffinitio contradicat: nam semper standum est diffinitioni / quia diffinitio euacuat substantiam diffiniti per gens et substantiales differentias / quod non facit etymologia: pro hoc lege prima / et quod ibi not. ff. de testamen

¶ In contrarium tamen se habet rei veritas: quia imo appellatione capellani / venit actu sacerdos qui missam celebrat: firmat Paul. de castro dicto consilio. ccclviii. Primo est sciendum / in prima parte / dum dicit: quia si dicainstituo vnum presbyterum: tantum est si dicat vnum presipyterum vel capellanum nec differunt

¶ Istud verificatur ex communi vsu loquendi qui tam in contractibus / quam in vltimis voluntatibus venit attendendus: facit in argu. l. certi conditio. §. si nummos ibi quotidie. ff. si cert. peta l. si quis donaturus. ff. de vsufruct l. Nam ad ea et ibi scriben. ff. de legibus. Panormi. et alii post text in capitulo primo de clericis non residenti. vbi dicitur / quod valet argumentum ab his que fieri consueuerunt quod late comprobaui. supra. in capitu. nemo / de electio¬

¶ Iuuat dictum Philoso. in primo de anima / quod accidentia magnam partem conferunt ad cognoscendum quod quid est. Obseruantia enim communis et consuetudo regionis interpretationem et intellectum quidditatis rerum operatur / disponit / et declarat l. minime. ff. de legibus / ideo etiam vt verba omissa subintelligantur l. fi. C. de fide iusso

¶ Hinc dicimus quod licet lex ferias vindemiarum vel messium non declaret / seu non determinet: statur tamen communi obseruantie l. presides. ff de fer l. si in aliquam. ff. de offi. procons. et lega.

¶ Item quamuis lex nen determinet vsque ad quam diem cautio sit prestanda: tamen statur communi obseruantie loci. l. si finita / et ibi glo. ff de dam. infec. facit in simili quia verba testatoris sunt interpretanda secundum consuetudinem loci l. si seruus plurium. §. finali / de lega. primo not. Ale. xan. consilio. xx. col. ii. volumi. i.

¶ Item licet lex non disponat qualis cautio prestari debet: tamen stari debet loci obseruantie not. in lege si quis rem. ff. de custo. et exhib. reo. faciunt not. in lege labeo. ff. de supel. lega. et in lege si quis in fundi vocabulo de lega. primo / et in lege cum delanionis. §. Asinam ff de fundo instruo. et in capitulo ex literis. supra de sponsa. Alexand. consilio. xlix. in fine viso processu / volumine tertio¬

¶ Et vt dixi istud procedit / siue verba proferantur a testatore / siue a contrahente l. semper in stipulationibus. ff. de regul. iur l. si fundus. ff. de actio. emp. et vendi. et quod non in l. quod si nolit. ff. de edil. edic. tradunt doct. in l. de quibus. ff. de legibus. Panor. consilio. xxxvi. nu. iiii. Uidetur promo. Decius consilio. cclxxxxiiii. nume. ix. viso puncto: vbi dicit quod secundum communem vsum loquendi dispositio testatoris intelligitur l liberorum. §. quod tamencassius de leg. iii l. la. beo. ff. de supel. leg. Decius consi. ccclxv. viso consilio

¶ Hinc est quod verba in quibus cadit seu potest cadere in terpretatio / tam iuris communis quod vsus communis loquendi: debent interpretari secundum communem vsum loquendi. Notat ample Roma. consi. iiii. sententiam prelati / et consil. xxxii. visa municipali constitutione / concordat Maria. Sozi. consi. xxxvi. col. penul. dum d.cit quod si statutum vel consuetudo diuersum statuunt in filiis masculis et feminis / tunc in prolatione generali potius videtur testator voluisse in dubio intentionem suam adaptare consonantem statuto vel consuetudini loci / quam iuri communi: quia hec vulgaris ad vulgarem intelligentiam referenda sunt verba / capitur ex literis. supra de sponsa. et d. §. quod tamen cassius.

¶ Et intellige consuetudini loci in quo versatus est: et in quo habitat / non in loco originis quod discutit late Sozi. consi. ccxlvii. col. iiii. circa primum.

¶ Ratio potest esse quia communis vsus loquendi dicit tur proprius intellectus adeo vt possit esse contra proprium significatum verbi notat Angel. in. §. si quis filiabus colum. penul. insti. qui tutor. da. in testamen. po. Ratio ratio. nis quia communis vsus loquendi dat significationem rebus l. labeo / et ibi Barto. ff. de supel. leg. not. Alexand. consi. lxxxii. nume. xv. viso / volu. tertio. Quodque omni regulo omnique constitutioni: solus vsus communis loquendi derogat. Notat domi. Bertrandi / consilio. ccxli. nume. iiii. viso instrumento / in prima parte.

¶ Et propterea dicitur quod non solum statuta fauorabilia sed etiam penalia et sic odiosa intelliguntur secundum conmunem vsum loquendi. Istud videtur de mente Bart. in lege libellorum / in. §. sed si aliud in fine. ff. de accusa. comprobat latius Panor. in capitu. ii. col. prima. supra de arbit. vbi dicit / quod in omni dispositione quantuncunque odiosa et restrin. gibili debemus facere interpretationem secundum communem vsum loquendi allegat glo. in capit. nonnulli. supra de rescrip. cum aliis. Areti. in capitulo per tuas / numero. xiiii versiculo quarta conclusio. supra de probatio. doct. in capitulo vnico de iniur. hoc libro. Late Decius consilio. cccccxl. que ritur in effectu vbi subdit / quod verbum dubium statuti debet. intelligi secundum communem vsum loquendi. Istud videtur firmari in simili per id quod notat Alexan. in consilio. cx. col. secunda visis acutissimis / volumine primo / quod probatiodebet interpretari secundumcommunem et frequentem ad cidentiam / glos. et docto. in lege neque natales. C. de probationibs

¶ Istud comprobat idem Panor. in capitulo per tuas / numero sexto. supra de probatio. et Areti. ibi eod. numero dum decit quod communis vsus loquendi in materia odiosa et strictu iuris preualet proprio significatu verborum. d. §. quod Causius: imo etiam in materia odiosa appellatione nepotis veniret filius fratris vel sororis Io. And. in. c. fundamenta de elec. hoc lib. in nouella / licet ex proprio significatu nc pos dicatur filius filii: vel filius filie l. iuris consultus. §. secundo gradu. ff. de gradib. et l. liberorum circa medium. ff. de verborum signifi¬

¶ Inquantum. supra proxime diximus statuta debere intelligi secundum communem vsum loquendi: illud dic verum nisi in volumine statuti dicatur quod verba nostrorum statute rum debent intelligi non extrinseco addito: vel diminuto tunc intelligitur secundum iuris communis interpretationem: ratio est quia sensus communis loquendi est quiextrinsecum: ita dicit Roma. sing. ccccxix. quod exorditur communis doctrina est quod verba statuti.

¶ De probando autem communem vsum loquendi attemde ad ea que tradit Alex. in con. cxxxi. nume. iiii. super themate / volu. vii.

¶ Et quo ad materiam que dicitur stricti iuris comprobat idem Areti. numero. xiii. vbi. supra proxime. Pone exemplum in stipulatione que est stricti iuris: tamen recipit interpretationem a communi vsu loquendi. d. l. semper. ff. de reg. in ris / et l. sciendum. §. illud. ff. de edil. edicto.

¶ Quod autem communis vsus loquendi preferatur cuicunque proprie significationi habeo tex. in. c. quamuis vbi Panor. supra de verbo. significa. no. in l. Labeo de supel. lega¬

¶ Et sic habes quod communis vsus loquendi derogat omnregule omnique constitutioni in exaudiendis sermonibus gl. in d. § quod tamen Cassius Curtius con. xvi. col. vi. clarus vili

¶ Multa circa hunc punctum possemus effundere: sed quoad plus laboriosum quam subtile videretur / ideo sistamus ratem non omittendo tamen quod ad cognoscendum communem vsum loquendi attenditur maior pars ciuitatis vel loci Panor. in. c. ex parte post glo. in verbo primo casu. supra de censib. Etiam attenditur quod talis communis vsus loquendi receptus sit a personis plus in ciuitate vel loco intelligibiliPro quo habeo quod citat Maria. Sozi. consilio octauo vt sis et diligenter / quod illud vulgare quod res tantum valet quantum communiter vendi potest / debet intelligi ab hominibus scientibus ipsius rei conditionem siue qualitatem. Non autem sit receptus a rusticis aut vilibus et omnino idior tis / qui presumuntur loqui secundum abusum et improprie secundum glo. in l. stipulatio ista. § his quoque. ff. de verbor. obliga. et in l. si quis filiabus. ff. de testa. tutel. refert Aret. in. d. c. literas / numero. xv. facit in simili quod dicitur de fama vt ipsa procedat et originem sumpserit ab honestis personis notat Alex. con. lxxxxxiii. nume. vii. viso vol. iii

¶ Quia talis vsus non attenderetur contra propriam vel borum significationem et naturam cum iura sapientum et statuta non debeant deturpari per ora rusticorum et idiota rum. Bald. singulariter in capitulo primo de suc. feud. et in. l. secunda versicu. nec puto. C. de suc. edicto. In quibus seneorum sensu non cadit varietas aut vocabulorum differen tia / testis est glo. in l. quod si nepotes. ff. de test. tutel. Ita intelligas illud vulgare / quod verba prolata a vulgaribus de bent intelligi secundum quod accipiuntur communiter avulgaribus glos. et doc. in l. stipulatio ista. §. hec quoque de verbo. obliga. ff. notat Alex. consil. cii. in fine viso themata volu. vi. et consilio. xxvi. numero. xi. videretur fortasse volu. tertio. Quia vt diximus locutiones rusticorum et imperit. rum personarum: non sunt proprie sed abusiue dicit tex. in l. item sipraetor. ff. de suis et legit. hered. et ita intelligitur tex. in l. ita vulneratus. §. i. ff. ad leg. Aquil. et tex. no. in l. si dictum. §. i. ff. d. euictio. ibi non tamen vt vulgaris opinatur satisdare debet. Nam verificandi sunt seunrmones secundum communem opinionem intellectum habentium. Bal. in l. i. C. de seruis fugi. paertex. in l. si quis ita: in fine / ibi quod vtique nemo sanus probauit. ff. de euictio. pro dicto Bal. facit tex. in. d. c. ex literis el. i supra de spon. ibi et cogatur. vterque verba prolata in eo sensu retinere quem solent recte intelligentibus generare. Uide Alexan. consi. v. circa primum / volu. iii. et in consi. xcvii. nume. iii. viso themate / volu. ii. vbi dicit quod vsus communis loquendi maxime tuscorum attenditur in consuetudinario.

¶ A tali igitur incensata vulgi opinione et assertione causari non debet communis vsus loquendi / cum de ea non sincurandum argu. not. in capitu. ad audientiam / iuncta glo. prima. supra de probationi. iuxta illud tritum Uane vocet populi non sunt audiende. lege decurionum. C. de penis. Alexan. consi. ci. nume. viii. circa primum / vol. vi. latius consil. lxx. col. prima in causa vertente / volu. tertio.

¶ Ratio suadet / quia sepe accidit in contingentia facti: qua qui magis indiscrete et irrationabiliter loquitur inter fatm os / magis acceptus habeatur qui vt plurimum in maiori numero que sapientes existunt iuxta illud ecclesiastes primo. Stutorum infinitus est numerus. Io. Mo. in prohe. supra sacrosancte

¶ Item et postremo qui allegat hunc communem vsum loquendi tenetur illum probare / iuxta tritum in iure / facit quod not. Bald. in preludio feudo. col. ii. quod allegaus consuetudinem probare tenetur / cum in facto consistat: et facta non presumuntur presertim contraria iuri vel rationi / capi. primo. supra de consti. hoc lib. Idem dic de statutis Alexan. consilio. lxxxvi. nume. vi. visa inquisitione / volu. iiii

¶ Licet difficile sit vsum illum probare cum ad eum probam dum non sufficiat testes deponere quod sic communiter dicitur / sed debent deponere se ita communiter audiuisse / alias nihil concluderent tanquam de proprio sensu deponentes secundum Bar. in. d. l. labeo / de suppel. lega. et Bal. in l. de quibus circa finem. ff. de leg. et plene per Anto. de Butrio / in repetitio. capit. fina. col. vlti. supra de consuetudi.

¶ Uide Tho. Ferra. cautella. vii. vt habes quod communis opnio etc. vbi inter alia concludit / quod ad probandum communemvsum loquendi debet articulari et probari quod tempore factm actus sic se habebat communis vsus loquendi firmat Decius dicto consilio. ccclxv. in fine viso consilio allegat quo notat Alexand. in l. v. in princi. ii. col. in versiculo secundo allegat communem etc. ff. de verbo. obliga. et Sozi. in l. Ga. lus. §. si eius / col. fina. ff. de liber. et posthu. quod idem Decius repetit in consilio sequen. nume. viii. vbi vnum subdit in proposito / quod verum est quod communis vsus loquendi de bet attendi quando profertur vulgariter / et in materna sermone: secus in sermone litterali in quo verba proprie accipi debent. Alexand. in consilio. cxv. col. prima. Eterni numinis / volu. ii. vbi dicit quod quando verba proferuntur a statutariis et iurisperitis / non inspicimus quomodo communiter et vulgariter loquantur idiote: sed respicimus quomodo loquuntur iuriste. Idem Alexan. in consi. ii. nume. lv. v. lu. primo / et conil. ix. nume. viii. visis verbis / eo. volu. allegat. Cy. in l. ante. C. de dona. ante nupt. Barto. in l. duodecimi. tabul. col. fina. C. de legi. her. Imola. in capi. cum tibi in fine. supra de testamen.

¶ Pro premissis vide que dicit Maria. Sozinus. consi. vi. in fi. prime colum. et Iasonem in consilio. li. col. iii. circa primum / volumine primo.

¶ Facit in simili quod notat Alexan. consi. xliiii. nume. v. videretur / vol. v. quod verba prolata a legis conditoribus seua iurisperito intelliguntur secundum interpretationem legalem / licet si proferantur ab idiotis intelligantur secundum quod in idiotam cadunt per notata in l. quod si nepe tes. ff. de testamen. tutel. iuncta l. prima. C. de contrahendstipula. vide eundem Alexan. consi. lxxxv. volu. iiii. et consi. primo. nume. xviii. volumi. primo

¶ Idem dic de verbis notarii notat idem Alexan. in consi. lxxxii. col. ii. in causa vertente / volumi. primo ii Canio rerium bidium, vhbbiberialo de vecrrtic tate prouideri debere capellanie de presbytero actu missam celebrante / quod comprobo. Quia quale sit feudum tenor ostendit instrumen ti argu. l. ad probationem el. i Ibi quem tenor scripture designat. C. de probatio. capitu. recepimus. supra de priuileg. et capitu. porro / eo. titu. Innocen. in capitu. primo. in princi. supra ne sede vacan l. sancimus / ibi pacti tenor ad hec reclamauerit. C. de fide iussor. ca. ex tenore. supra de foro competem.

¶ Item per tenorem dicte fundationis dicitur quod institus. tur capellanus / qui vt supra probauimus dicitur presbyter. actu celebrans. Igitur si alius non huius qualitatis infituatur non valet institutio / licet sit etatis ad promouendum quod probo: quia quando lex / vel statutum / aut dispositio requirit aliquid qualificatiue: debet prius constare de tali qualitate: ita quod talis qualitas debet prius interuenire./ nec sufficit quod subsequatur. Militat equidem in proposito theo¬ rica iuris / quod quando in aliquo actu seu dispositione explicamda requiritur certa qualitas in persona / si talis qualitas non inest tempore explicationis actus seu dispositionis: talis dispositio non tenet in preiudicium persone habentis illaqualitatem requisitam l. fi. §. ait lex. ff. de diuor.

¶ Ratio / dicunt doc. quia potentia et habitus non videntur esse de consideratione iuris / prout dicit glos. reputate singul. in clementina prima de priuileg. que vult quod siparrochianus a suo sacerdote habuit licentiam eligendo sibi confessorem / quod debet intelligi ciuiliter per ea queo latissime cumulat Brunus in tracta de forma et solennita te in rubrica quando censeatur forma vel solennitas remisesa in princi. quod est dictu in proposito quod debet eligeresacerdo tem habentem animarum curam in actu et exerctio / non in potentia et habitu / facit dictum philoso. in secun. do de anima / quod actus actiuorum sunt in patiente benedisposito notat Ioannes Mona. et ibi dico in. c. Romana de senten. excommunica¬

¶ Cum igitur fundatione requiratur quod instituendus tempore collationis sit presbyter idoneus et sufficiens: sequitur quod huiusmodi qualitas debet adesse subiecto tempore collationis / nec sufficit quod sit tempore acteptationis per ea que not. glo. in. c. statutum in verbo canonicis in fine supra de res. hoc libro que dicit quod opus est quod delegatus sedis apostolice sit canonicus ecclesie cathedralis tempore commissionis: licet non sit tempore presentationis rescripti proquo vide Ioanniem Monach. ibi

¶ Pro hoc membro attende ad ea que tradit Decius in. c. cum in cunctis. § inferiora in fine de elec. supr.

¶ Item ad eum casum non adaptantur dispositiones testamenti: ad quem non adaptantur testamnta arg. l. iiii. §. totiens. ff de dam. infec l. quod constitutum. ff. de test. milita. c. indemnitatibus. § sed cum eas. supra de elec. hoc libro. l. iti autem. ff. de admi. tutor. Alex. con. xlviii. in fine viso statuto / vol. tertio. Sed dicta verba capellanus idoneus / non adaptantur ad d. G. ergo nec eius dispositio. Igitur nullomodo potuit institui in dicta capellania / Ratio alia potest adduci: quia vbi aliquis debet facere aliquem actum subcerta qualitate necessaria ad illum actum / si faciat sub alianon valet actus tex. in l. pri. §. si quis simpliciter. ff. de verbo. obliga. c. cum aliquibus et c. susceptum de resc. hoc libro et. c. hi. hoc ti. et lib. notat Henric. Boic. in. c. cum dilectus in prin. supra de iure patro. qui per hoc dicit quod si prelatus presentatum a patrono instituit non sub qualitate et titulo presentationis sed alias iure suo / perinde est acsi nullomodo instituerit nec valet institutic.

¶ Postremo in puncto hoc habes ea que. supra diximus in proximo dubio quod si reperiatur fundatio descripta verbis latiuis et non vulgaribus: quod talia verba debent interpretarisecundum iuris communis dispositionem et interpretationem / et non secundum vulgare idiotarum per ea que tradit Bar. in l. si quid earum in principio de leg. iii. et in dicta l. ii berorum in vltima col. ff. de verbo. significa. et in l. si quis filiabus. ff. de testa. tutel. dum dicit quod si in testamento idiote / redacto in scriptis per notarium: reperiantur aliqua verba latine scripta / debent interpretari secundum iuris communis dispositionem seu interpretationem / et non secundum vulgare idiotarum arg. eorum que notantur in l. prima. C. de vsur. et in l. sciendum. ff. de verbo. obliga. Bald. in l. lege. C. de legi. heredi. Sequitur Alexan. consilio. xxxvii. col. fi. viso themate volu. sexto¬

¶ Capio quartum dubium. An patroni qui preentarunt minus idonem infra quadrimestre sint priuati vice hac presentandi / et ins sit deuolutum ad lociordinarium. Breuiter videtur quod sic notant scriben. post tex. in. c. vnico de iure patro. hoc libro et in cle. vnica de sup. negli. prela. Angel. in auten. de sanctis episcop. in. §. si quis oratorii col. nona. Panor. in. capitu lo illud in fine / et in capitulo cum propter. supra de iure patro. t in capitulo cum vos. supra de offic. ordina. Archi. in capitulo primo. supra isto titulo

¶ Sed dubium stat an postquam scienter presentarunt indignum / qui admissus est per prelatum instituentem non ex pectato quadrimestri sit eo ipso priuatus vel debeat expectare quadrimestre / vt ius dicatur deuolutum / et hoc est vtile scire. In puncto ipso reperio varios varia dixisses hostien. in dicto capitulo cum propter dicit quod quemadmodum patronus clericus eo ipso quod presentat indignum / ea vice iure presentandi est priuatus. glos. in dicto capitulo cum vos et ibi scriben. in hoc concordes. Idem venit dicendum in laico patrono per dictum. §. si quis oratori / et. §. fi. in auten. vt clerici qui rece. et c. col. v. et in auten. de ecclesiasti. titu. §. si quis edificationem in fi. colum. ix. Ante Hostien. tenuit Inno. in ca. proposuit ibi nos credimus ad superiorem deuolui prouisionem patrono presenta te indignum. d. §. si quis oratorii: licet episcopus benefaciat si redat prouifionem patrono. Quia non sunt ita instructi in ecclesiasticis negociis. Idem ibi ipse Hostien. ante finem / et in ca. ii. etiam ante finem. supra de suppl. neg. prela. vbi Anto. d. Butrio in fine / idem tenet qui post Hostien. tres subdit rationes. Prima est vt puniantur in quo delinquerunt / ca. primo. supra de transla. epi. Secunda / quia non refert an nullum vel minus idoneum eligant / ca. inter corporalia. §. sed neque eo. ti. Tertia / quia patroni clerici pinguius ius habent quod laici / qui hac de causa priuantur eo ipso vt prediximus / ergo a fortiori laici.

¶ Suadet alia ratio / quia si eligentes scienter indignum sint priuati quorum potestas est fauo. rabilis et de mera iusticia / ergo fortius in presentatoribus: quorum potestas est de gratia. Bal. in d. cap. cum vos / nime. iii. et sic facilius tollenda / capit. ii. et. iiii. supra de iure patro Ista fuit ratio Ioan. de Lignsa. in dicto capitu. cum vos prout refert Anto. ibi colum. iii. qui sequitur predictam opinionem tanquam de iure veriorem: fatetur tamen contrariam equiorem qui subdit semper intelligi de presentante scienter indignum: alias non delinqueret. Et in dubio presumitur presentare indignum dicit Bald. in dicto capit. cum vos / nume. vi. allegat l. qui cum alio. ff. de regul. iur. quo videtur contra l. merito. ff. pro socio / et ea que notat Alex. consilio. lii. colum. prima viso themate illustrissimi / volu. iii vbi dicit quod si quis confessus fuerit intrasse monasterium. monialium / qui tamen habebat licentiam intrandi: si non apparet quod ingressus ille fuerit ante licentiam iudicabitur factus post licentiam notat Bart. et alii in lege non solum §. sed vt probari. ff. de nou. oper. nuncia. Sed dic quod istud hic non militat: quia per actum remouetur presumptio per ea que diximus in capitulo si eo / versiculo. Item in eo. supra de rescripa

¶ Hanc etiam firmat Panor. in dicto capitulo cum vos. nume. v. referendo rotam ita tenere et eam sentire. Barto. in lege cum quidam / de lega. ii. vbi bonus textus iuncta glo. probat / quod si quis habet electionem ex dispositione testatoris: si eligit indignum priuatur ipso facto potestatem eligendi.

¶ Suadet et alia ratio / quia vbicunque alicui ex priuilegio seu gratia competit potestas eligendi vel postulandi. si scienter eligit vel postulat indignum / ipso facto perditpotestatem sibi tributam quia dicitur abuti priuilegio texest no. in capitulo gratum. supra de postulatio. prelato. capitupriuilegium. xi. questio. iii. Notat Ioannes Monachus / et ibi dixi in cap. i. supra de eta. et qualita. in verbo priuilegium.

¶ Sed vt diximus patronus laicus habet potestatem presentandi de gratia / ergo presentando scienter indignum abutitur gratia sibi concessa / et sic debet remanere priua. tus pro illa vice: quod videtur placere Domi. in capitulo primo. supra hoc titulo. Uide Aufre. in repetitio. clemen. i. ante finem de offic. ordin. facit quod not. idem Ioan. Mona. in capi. vt commissi in fine de hereticis

¶ Et per hec habes quod ista est communis opinio contra quam nihil facit ratio glo. in dicto capitulo cum vos cum sit fragilis secundum Antonium ibi colum. iii. Quia et quo non apparet quod ius canonicum contradicat expressestabitur illi. §. si quis oratorii hoc exprimenti per regularinot. in capitulo primo. supra de nou. oper. nunciatio. Pro hoc vide que dico latius in capitulo primo de testamen. in velbo quatuor liberi in versiculo / nec refert an integra legitima et ci¬

¶ Contrariam tamen sententiam quod non sit ipso iure potestate presentandi priuatus ante lapsum quadrimestris. tenet glo. in dicto capitulo cum vos / in fine dum dicit quod hoc iure nostro quod sit eo ipso priuatus: expresse non cauetur. Ideo standum est canoni et non legi quam sententiam Innocen. sibi contrarius ibi sequitur / et Bald. nume. iii. et in margari. in verbo patronus / referendo dictum Innocenvbi. supra. et est de mente Ioan. Andre. secundum coliec. ibi in princi. cui hec non placet / dum dicit quod durum est contra simulum calcitrare / nisi expresse per canonem corrigatur / quod non reperitur: tenet hanc opinionem Archid. in. c. i. supra hoc titu¬

¶ Primam tamen tamqua magis communem teneas in iudicando et consulado / quia vrgentioribus fulcitur rationibus / igitur amplectenda vtnit per ea qua citat Io. Mo. in. c. i. et ibi diximus. supra de constitu¬

¶ Capio quintum dubium. anconsensus Archi. piscopi loci ordinarii prae¬ sumatur interuenisse in fundatione et erectione dicte capolanie / propter longi temporis diuturnitatem. Prima fronte videtur quod non / cum sit quedam solemnitas extriuseca: que regulariter non presumitur l. quecunque. §. fi. ff. de publical. sciendum vbi late scriben. in hoc puncto. ff. de verb. obli¬

¶ Hoc tamen non suffragante habemus dicere contrari. seo maxime quod precessit temporis diuturnitas / que videtur dispositionis testatoris executio in eo quia perpluries fuide ipsa capellania ad ipsam presentationem per Archiepiscopum prouisum quod firmo per ea que voluit Hostierquem ibi communiter sequuntur scriben. in capitulo illud / supra de presump. Quod clericus presumitur recte institutus quando diuturno tempore tenuit ecclesiam / vt rector quia superiores sepe visitantes ecclesias presumuntur vt disse titulum suum / nec subditum tolerasse intrusum tant tempore: notant Anthonius de Butrio et Imola in capitulo ex insinuatione. supra de procur. Domi. et alii in capitul ordinarii vbi late diximus. supra de offi. ordi. Petrus de Ancharano in regula prima col. viii. de regul. iur. hoc lib. Panor in capitulo licet Hely. col. xiiii. supra de symo. Imola in quopitulo ex frequentibus. supra de insti. Domi. post Ioannem A dr. in capitulo si iudex laicus. §. fina. col. secunda de sentenexcommunicatio. hoc libro. Bald. in l. siue possidetis / col. C. de probationib. et in l. qui in aliena et ibi late Iason. ff. deacquir. heredi. Barba. in capitulo requisisti / col. xviii. supra de testa. tangit Petrus de Ancharano consilio. xl. circa medium visa petitione / latius in consilio. clxii. in questione et clesie et consilio. ccccxx. col. finali. in fine. Quidam seruus. Antonius / et consilio. lxix. numero tertio contra donationem: firmat Roma. consilio. cclii. numero tertio pro decisi. ne preposite consultationis / vbi dicit quod si est concessa iandi. alicui immunitas: presumitur interuenisse solemnitas requisita ad concessionem

¶ Et non eundo per mendicata suffragia pro themate habeo doctrinam Archi. in capitulo nemo de consecra. di. pama vbi dicit quod quando est dubium quod in fundation ecclesie interuenerit episcopalis autoritas presumendum est uod sic quando longo tempore locus pro ecclesia cultus fuit: aidem Cardi. in dicto capitulo requisisti refert et sequitur Iason in l. si certis annis / nume. octauo. C. de pac. vbi plura in simili adducit et in dicta l. sciendum / numero. xvii. ff. de verbor. obliga.

¶ Et ad iura que pro contraria opinione sunt adducta / quod adduci possunt / dic ea limitari et non procedere in diuturm tate temporis / propter quam presumitur solennitas interuenisse per tex. in l. si filiusfa. C. de petio. heredi. Ita dicta iura limitant Bar. Ang. Imola / Roma. et Iason in dicta l. qui in aliena. ff. de petitio. heredi. Bar. Ang. Paul. Areti. Alexand. Iason et communiter moder. in dicta l. iciendum ff. de verbo. obliga.

¶ Capio sextum & vltimum dubium. Et um tronte veiverbis iuriscons. vtar in l. quingenta. ff de proba. videtur de cendum quod dictus Iacobus non potuerit / prout nec deburit intrare possessionem dicte capellanie dicto. G. non citat to: eo maxime quod talis adeptio videatur quodammodo al terius possessionis priuatio. Et nemo est priuandus posessione sua: etiam si sit intrusus / violentus / vel predo / nuprius citato ipso possessore et interuentum cause cognitione l. fi. C. si per vim vel aliomodo glo. et scriben. post textum vbi dico in capitulo licet episcopus hoc titulo / Roma. in l. in ste possidet. ff. de acquir. po. Bald. in l. secunda. C. vbi in reactio. Cardi. consilio. cxxxii. punctus questionis et consilio. lxxix. col. prima / dominus abbas vbi dicit quod vassallus non petens inuestitutam intra annum et diem non priuatur feudo sine citatione

¶ In proposito dicit Bald. in l. si maritus el pri. C. de donatio. inter vir. et vxor. quod licet clericus beneficio sit ipso inre priuatus: non tamen debet expellisine cause cognitioni et sic prima citatione quod late prosequitur Ioan. de Ana. in capitulo secundo / col. prima. supra de symo. Roma. con. lxix. viso questionis themate.

¶ Ut tamen presentis puncti patefiat veritas / et quod promissa non obstent / habeo quod possessio beneficii ex actibus nostris acquiri non valet / cum ipsa necessario requirat canonicam institutionem regula prima de regul. iuris / hoc libro / dicto capitulo ex frequen. supra de insi¬

¶ Item quod talis simplex possessio non possit dici alterius possessionis priuatio patet. Quia quando aliquin allegat possessionem in beneficialibus: hoc non est respectu iuris spiritualis / cum in talibus non cadat possessio / no¬ tant scribentes in. c. conquestus. supra de foro compet. et Fesy. in. c. quanto. supra de iudi. Sed solum respectu fructuum et prouentuum beneficiorum a quibus non debet quis priuari. nisi cum cause cognitione.

¶ Item si requireretur citatio in apprehensione talis posessionis: videretur id durum / cum per eam nihil fiat preiudicii alteri: igitur non videtur necessaria per regulam quod citatio solum fit ad illum actum: seu in illo actu in quo quis ledi potest l. nam ita diuus. ff. de adop. l. i. §. denunciariff. de ventre inspici. notat Iason in con. lxxxvi. volu. iii. in causa. R volu. primo.

¶ Item talis immissio non fit nisi pro saluatione iuris competentis ex collatione facta. Est enim accessorium ad collationem / cum non fiat priusquam procedat ipsa collatio canonica alias diceretur intrusio seu violentia. c. eum qui hoc titu. et lib. Et accessorium sequitur naturam sui principalis: regula iuris est. Sed in omni collatione beneficii (vbi omne ius et possessorium et petitorium queritur) non requiritur citatio notatur in. d. c. licet episcopus hoc titu. Sozi. con. cliiii. col. fi visa bulla. Ergo nec in acceptatione necin possessionis adeptione tanquam accessoriis.

¶ Et per hec succincte sit verificatum hoc vltimum dubiuvt non requiratur citatio / cum non fiat preiudicium. Et contraria loquuntur quando fit preiudicium. Et sic id potest fieri inuito tali: ergo multomagis eo absente et ignorante acnon citato l. qui potest inuitus. ff. de regul. iur l. iiii §. illud. ff de fidei con. lib l. in diem cum glo. ff. de aqua plu. arc. notat Alexan. in con. vi. colum. fi. circa processum volumine. iii. Probus.

SI pauper. Dic quod quis variis modis dicitur pauper not. Alex. con. xxxvii. consultus sumvol. vii. vbi etiam tractat de modo probandi. paupertatem. Et que sit differentia inter pauberem / ino pem / et egenum

¶ Unde eundem Alex. con. xci. repetitus in causa vol. eo. Et quando quis dicatur esse pauper / commit titur iudicantis arbitrio: qui habet hoc arbitrar inspecto sttu et qualitate persone glo. et doc. in auten. preterea. C. vnde vi. et plenius Bar. in l. si constante. ff. solu. matri. Alex. co. clviii. in fine viso testamento / vol. vii. vbi subdit quod paupe. dicitur parum potens / vel quasi parum parans / vide quo late tradit de paupertate Alex. con. lii. nume. xl. circa hane vol. iiii. et con. cxxvi. nume. ix. in hac hesitatione volu. eo. et hipolytum de Marsil. con. lxxi.

¶ Et dicit Alex. vol. v. con. xvi. nume. secundo / in causa et si te quod qui nunc est pauper / seu non soluendo: presumitur etiam in preteritum quod fuerit in genere pauper et non soluem do: et hoc propter presumptionem iuris que est quod quis lux cretur non autem depauperetur l. si de functus. C. arbi. tu. tel. l. cura. §. deficientium. ff. de numer. et honor. quod firma. idem Alex. con. lxxv. in fine videtur in presenti eod. volu. ibi late discutit / quando ex presenti presummatur in preteritum: subdendo quod quotiens presens status habet contra sealicuius temporis preteriti necessariam veritatem: tunc ex presenti non presumitur in preteritum. Bal. in l. i. §. si magistratus. ff. de magistra. conue. Probus

¶ Debeo beneficiari. Glos. hic dicit hoc iustum fore / vide pro hoc tex. in. c. nullus / et ibi gl. lxi. di. hinc dicit ibi prepo. col. secunda quod dignitates et personatus de consuetudiueregni Francie non conferuntur extraneis: subdens vnum in proposito Aureolus Tholo. in addi. Guil. in. c. si pluribus hoc ti. et lib. subdit quod melior ecclesia non dicitur illa que est maioris valoris: sed illa que melior videtur impetranti: ratio quia licet sit maioris valoris: tamen non est tante aute ritatis vel dignitatis / vel tanti priuilegii: vel illa que est minoris valoris est in vico impetrantis: cui melius et fructuo / sius poterit deseruire. Probus.

¶ Quia iustitia. Istud expediuimus late. supra. in. c. gratia de res. quibus adde quod iustitia est virtus confortatiua et corroboratiua / que sui splendore reges et regias sedes magnificat: quibus dictum est Sapien. primo: Diligite iustitiam qui iudicatis terram id est ecclesiam / que tota est sicut terra humilis et corde infima / vel qui iudicatis terram ids peccatores / qua terrena diligunt / vel qui iudicatis terram id est homines de terra formatos / vel humanam carnem / aut eos qui carnales sunt vel habitantes in terra quos iusticia tanquam mater omnium virtutum curat ab omni morbo: hinc Hiero. iusticia(inquit) est quasi aurea virtus curatiua morbidarum egritudinum: quia puniendo tollit scelera et peccata atque putridas carnes et scabiosas curando abradit

¶ Sic in proposito ipsa iusticia non dat plura beneficia vt obuiet premissis morbis / merito pluralitas beneficialia dicitu canonibus inimica. Io. mo. in. c. non potest. supra eo. afferens morbos infinitos. vt intuentibus. perspicue patet. upra Aug. in lib. de duodecim gradibus abusionum sic dicit in proposito: quantum iusticia re gis seculo valeat / notum apparet Est enim pax populorum tutamen patrie / immunitas plebis / munimen gentis / cura langorum / letitia hominum tempories aeris / seruitus maris / terre fecunditas solatium parperum / hereditas. filiorum et principi spes future beatitudinis. Et Anselmus in lib. cur deus homo iusticia est animilibertas suam cuique tribuens propriam dignitatem / maiori disciplinam deo obedientia hinc Lactantius lib. de vero cultu (inquit) primum iusticie officium est comiungi cum desecundum cum homine. Sed illud primum religio dicitur: secundum humanitas nominatur.

¶ Lego preterea secundum aristotelis testimonium / quod ius. cia est virtus: qua homines iusta volunt ac operantur. Et est duplex legitima scilicet et particularis: legitima omnes conplectitur virtutes et per eam aliquis leges in omni virtute condit / conditas decernit: et decretas cum conditis executioni mandat studiumque in beatam vitam et commune bont dirigit. Particularis autem iusticia ab aliis est virtutibus distincta: species / et ei relique virtutes omnium philosophorum opinione ceduut / quam speciali nomine aliqui ecratem appellant: per hanc enim mortalis homo ius suum vnicuique tribuit quo nihil est sanctius: nihil equius / nihil quoque vtilius

¶ Alio modo dicitur iusticia duplex: videlicet positiua et naturalis: inter quas reperitur discrepantia: quia natur lis habet rationem vrgentem que dicitur nobiscum nasci(dixi. supra. in prohemio) positiua vero habet rationem beneplaciti procedens ex mera voluntate statuentis Ang. in l. iusticia. ff. de iusti. et iur. refert Guil. Genedicti in. c. raynt. tius in ver. in eodem testamento el i. nu. clxxxxxiiii. de testa. supra vbi subdit in proposito / quod in iusticia positiua non multum de ratione curatur: sed de sola voluntate. tollerabil. quod procedit in omnibus que sunt de iusticia beneplaciti

¶ Unum dicit Petrus de Ancha con. lxx. col. ii. apparuit quod fauor singularis et specialis impartiri non debet: vbi in sticia ministratur ars l. vnum ex familia de lega. ii. et. l. si creditori de lega i. facit. c. non debet. supra de consang. vel affi. in tellige de naturali non positiua. Probus

¶ Cum leuius. Differentiam dic fore inter ius in re / et ius ad rem. Nam ius in re est quesitum de presenti / et ius ad rem est querendum / et in spe videtur consistere: vt patet in literis expectatiuis ad vacatura beneficia vt est tex. in. quid fi. in prin. de conce. preben. hoc libro ibi in quibus ius non esset quesitum in relicet ad rem. Et ibi in. §. primo habet. tur quod canonicus qui post receptionem expectat praebendam luxta. c. relatum. supra eodem dicitur ius habere ad rem not. d. mi. in d. c. fi. in vlti. no. Ad idem tex. in. c. pe. et ibi idem domiin pe. no. supra hoc titu. Et huic iuri ad rem facilius / quam iuri in requesito derogatur: vt probatur hic per Ioan. Mona. et per iura. supra allegata notat Cal. in ti. de res. con. viii. in fine Car. con. lxi. volentes itaque in fine. Ratio pro hoc extat manifesta per dictum Ioan. Mona. hic. quod comproba per l. quae autem in prin. ff. de his qui in fraud. credi l. si sponsus § maritus el. ii. ff. de do. inter vir. et vxor. l. i. §. confert. ff. de colla. bo. et. l. seruus. C. de pac. l. fi. C. qui accu. po. Idem Io an. mona. in rub. de resc. in fine vide que dico in. c. primo infra de religio. domi. Fely. in. c. cum inter. colum ii. supra de re indic. Paulus de castro con. cccxxxix. in prima parte et comsequenti in fine prime colum. decius consi. eccclvii. nu. iii. in casu magnifici domini Petr

¶ Pro premissis habeo quod citat Domi. Bar. de chassa. confi. xi. nume. ix. le cas est tel quod ius quod se habet in potentia / non dicitur esse fortius: quam ins quod est in actu. Et subdit ad comprobationem illius prescriptio tollit inactuale ergo multofortius potentiale secundum no. in l. sirem. §. omnes. ff. de pigno. actio. Probus.

SI a sede. Uide alex. con. xix. admodum volu. ii. et que diximus in. c. eum cui. supra. isto tit. Probus.

¶ Ingens. Adde do. Bertran. con. lxxxvi flicet venerabilis vir dominus parte. i. et Car. concxxxii. col. fi. T. Archipresbr¬

¶ Et an ratione possessionis quis faeiat fructus suos. vide quae notat Alex. in con. cxxi. colum ii viso themate vol. iiii. et ibi dicit quod non indistincte / sed requiritur quod bona fide possideat / estimans se dum ad hoc vt ex tali possessione vaciat fructus suos l. qui sit. §. in alieno. ff. de vsur. et. l. bonefidei in prin. ff. de acquir. rerm do. Ideo nihil est si contra iura mercatur per regulam quam citat Alex. in co. lxx. col. i. in causa vol. iii. quod quando possessio estontra ius commune: talis possessio non relenat / nec praesumptionem inducit pro possidento etiam si possederat longo tempore. c. ad decimas. supra de resti. spolia hoc lib.

¶ Et in proposito Io. mo. hic dici quod scribentes hic satis sicco et seui pede in hoc puncto pertranseunt. Ideo ad illi us comprobationem adde glo. in c. i. que est glo. pe. de conteninter do. et vassal. que enumerat aliqua possessionis commoda. Nam aliquando habet iudicium nominare l. prima. ff. familie eroe

¶ Aliquando releuat ab onere probationis insti. de interdio§. commodum / et sic onus probationis transfert in aduersarium l. fi. C. de rei vend. et l. siue possidetis et ibi plene no. C. deobatio. Maria. Sol. con. cxxvii. col. iii. visis

¶ Aliquando est causa splorandi officium iudicis l. fi. ff. de offiprocur. cesar l. vi liberis. §. fi. ff. de liber. causa.

¶ Aliquando ratione illius officium iudicis proponitur non quod beficit actio: set quia deficit exercitium l. si filiuff. ff. si cert. peta.

¶ Aliquando est causa iducendi praesumptionem l. pe. ff. de conditioinsti

¶ Aliquando inducendi recuperationem l. si seruus. C. quia cum eo l. qui possessioni. ff. de vi et vi arma¬

¶ Aliquando est causa impediendi executionem l. maritorum. ff. nevxor pro mari.

¶ Aliquando est causa producendi alios naturales effectus. l. iii. §. ex contrario. ff. de acquir. pos. facit cle. i. vt lite. penden. vbi ex possessione praesumitur titulus facit. c. quia aunt. supra de iure patro. c. ad aures de praescrip. et. c. primum de controuer. inuesti. glo. fi. in. c. afferte. supra de presump.

¶ Pro intento habes quod citat Bal. in. c. capitulum. nu. ii supra de res. quod quando papa concedit potestarium bononie duobus eadem die / prefertur is qui reperitur possidere: quia eoipso quod possidet plus iuris habet / eo qui non possidet l. i. in fi. ff. vti possidetis. Idem si papa vna eademque die vnum idemque feudum concedit diuersis personis per diuersas bullas sicut diximus in diuersis testamentis in quibus non apparet distinctio hore vel diei imo et puncti: quia idem operatur punctus quod operatur praeuentio no. in l. si pluribus. ff. de solu. Et hec comprobantur quod licet sola possessio beneficii non tribuat titulum beneficialem. c. ex frequentibus. supra de institu. et. qui primo de regul. iur. hoc lib. tamen suneta cum titulo / est potens ad extinguendum alium titulum illi oppositum concurrentem in tempore¬

¶ Istud tamen intelligas et tex. nostrum vt procedat si a diuersis praelatis procedant tituli beneficiales: secus si ab vno solo quia tunc secundum Petr. Domi. et Franc. hic adeundus est ta lis qui subtiliter et curiose certificatus / quis fuit primus: in lud declaret / cum impossibile sit quod detur collatio bina eodem momento / etiam impossibllitate iuris et facti / quia si dicit confero titio et petro (eodem instanti) si intelligitur quod ambe bus simul conferat / vel simul retineant: non valenttunc. c. cum non ignores. et c. vacante et. c. tuis. supra hoc ti. Si autem itelligatur quod vellet conferri alteri tantum ille qui primo est nominatus debet obtinere ar. c. mandato. supra eo. et de elec. c. pe. hoc lib. Ergo ipsa possessio non potest operari / quod ille qui est prior / perda t ius prioritatis vt vult etiam iste tex. qui loquitur quantdo de prioritate apparere non potest. Sed in casunostro est impossibile quasi quod non appareat saltem per declaratione. praelati concedentis. Et per hec videntur dicta Bal. in casubenc ficiali non habere locum sed in prophanis tantum.

¶ Pro principali intento vide Bar. in l. si inter in fine. ff. de reb. dubiis vbi ponit. q. de viro et vxore / inter quos est facta donatio / et mortui sunt ambo: nec apparet de prioritate mortis illorum / quos dicemus heredes praeferri an donantis vel donatari dicit quod heredes rem donatam possidentes. Nam si heredes viri vendicant ipsi debent probare vxorem praedecessis se et econtra / alias agentes cadunt ab intentione sua iuxta ragulam vulgatam quod actore non probante reus absoluitur l. qui accusare. C. de probationibus cum aliis vulgatis. Ideo sup hoc non est opus in superuacuis rationibus in ll. insistere / prout in simili dicit Alex. con. cxl. nu. v. super testamento vol. i. Et sic in pari causa meliorest conditio possidentis idem Alex. con. xciii. in prin. in causa et lite / vol. v.

¶ Pro hoc vide que tradit do. Io. lupus hispa. in repeti. rubri. supra de dona. inter vir. et vxor. in. §. ista procedunt chartami hi. lv.

¶ In hoc iuuat quod dicit Decius con. cccccxvii. nu. viii. in sententia / quod reus quis conuenitur: videtur habere ius fortius ex quo habet dominium cum possessione de praesenti quod comprobat. Et hec est ratio regule tex. nostri¬

¶ Adduco praeterea glo. singul. in. c. nulli. xii. q. v. que vult in sui effectu: quod si rector ecclesiae decedit relictis bonis / et queratur an quesita fuerint ex patrimonio clerici / an ex redditibus ecclesie: quod presumitur pro eo qui est in possessicne. Ideo si consanguineus est in possessione / praefertur ecclesie: et hoc propter commodum possessionis. Istud firmat glo. in. c. sint manifeste. xii. q. i

¶ Aliud commodum possessionis habes citatum per Bar. in l. i. §. nunciatio in prin. ff. de no. oper. nuncia. vbi concludit. post dy. et Iacob. de Areti. quod quando factum fuit edificitur in solo meo et a me possesso: ego possum tale edificium propria auctoritate destruere l. quemadmodum. § primo. ff. ad leg. aquil. idem no. Bal. in l. si in area. in versi. item nota. ff. d. conditio. indeb. et Bar. in l. prima. §. interdictum versi. praeteres illud quod fit. ff. vti pos. et in l. si vitem. §. si ad ianuam per in lum textum. ff. quod vi aut clam et in l. si duo. §. item videamus. ff. vti possid. ratio secundum flo. et Bal. in d. l. quemadmo dum ad istam conclusionem / procedit ex vi commodi possessionis quod domino tribuit potestatem resistendi propria auctoritate: quia non esset nisi possideret: ideo si quis fabricaret murum / vel erigeret sepem / vel aliquid faceret in fundo meo proprior que possideo / propria possum auctoritate illud destruere et penitus euellere. Ratio fundamentalis videtur: quia illud / quod estedificatum in meo per me possesso / solo cedit meo. l. adeo. §. ex aduerso. ff. de acquir. rerum do. et insti. de rerum diu. sio. §. ex diuerso not. Inno. in. c. i. infi. supra de immunitate eccle. sic videor destruere quod meum est non alterius: et dictum non strum proceditquod talis insolidum possideat quia si ab alipossessore foret edificatum illud propria auctoritate destrue re non posse testatur Bar. in d. l. i. §. primo alleg. l. sed si inter me. ff. de serui. vrba. predio. Pro hoc videtur alia ratio quia eque videntur priuilegiati in re sua: et priuilegiatus non vtitur priuilegio contra alium pariter priuilegiatum l. sed et milites. §. i. ff. de excu. tuto. dico in. capi. cum persone de priuil. Sed recurritur ad ius commune quod videtur in proposito / quod est melior conditio prohibentis in re communi. c. in re communi de regul. iur. hoc libro. Decius late in consilio. ccxlix. numero secundo in casu de quo: vbi dicit quod licet per erectionem furcarum arguatur et probetur iurisdictio meri imperii / vt ibi per eum late: si tamen res est communis: videlicet iurisditio inter plures / vnus aliis inuitis non potest pro administratione iurisdictionis furcas erigere perregulam ipsam: quia quando plures habent iurisditionem in castro pro indiuiso / debent concordari in vsu iurisdictio nis puta vtendo alternis annis et ad concordiam compellidebent no. Ang. in l. ii. §. ex his. ff. de verb. obliga. et Panor in. c. fi. col. i. supra de re iudica.

¶ Et redeundo ad thema Ioan. Monach. habeo id quod dicimus in l. quotiens. C. de rei vendica. Quod in re vendita vel donata duobus: prefertur ille cui fuit et est facta traditio / quia ille solus dicitur possidere.

¶ Effectus enim talis traditionis exequitur etiam per constitutum not. Bald. in rubric. C. de contrah. emp. q. xvi. Alex. con. xiiii. in fine circa primum dubium / volu. primo / et consi. xxv. in fine viso testamento / vol. tertio / vbi dicit hanc. traditionem fore fictam firmat Ang. consi. cvi. in fine quedam mulier donauit quos sequitur Decius consilio. cccii. numero nono / et pro tenui vbi in proposito subdit (dico thematis) quod in interdicto retinende ille vincit qui de antiquiori possessione probat. c. licet causam. supra de probatio. no. Bar. in l. si duo in prin. col. secunda. ff. vti po. cum similibus ibi per eum allega. firmat et late Alexand. consilio. lxxxviii. quoniam omne datum volumine quinto vbi istud comprobat. Quia iunior possessio presumitur clandestina l. clam possidere in princi. et § qui ad nundinas. ff. de acquir. pos. netat late Alex. consi. ciii. in prin. super eo dubio / volu. vii. cum duo insolidum eodem iure idem possidere non possint l. iii §. ex contrario. ff. de acquir. pos l. duo. ff. de precar. Et subditidem Alexand. vbi. supra numero septimo / illud procedere eiam absque titulo / et aduersarius habeat iuniorem possessionem cum titu. Iuuat dictum Bal. in l. data opera in fine. C. qui accusare: quod titulus nihil patrocinatur quando possessio alterius est antiquior. Ista tamen habent locum in prophanis / non in beneficialibus et aliis spiritualibus vt hic per scriben. et in c. i. de regul. iur. hoc lib. vide que dixi. in. c. ordinarii. supra de officio ordi¬

¶ Pro his habes quae no. in. d. l. quotiens. C. de rei vendica. quod ille est potior cui primo res est tradita quando duo emun. ab eodem l. siue autem. §. si duobus. ff. de public. comprobat Sozi. consi. ccxxxix. col. iiii. praesentis / vbi discutit de domino et prociratore eandem rem duobus vendentibus vt praeferatur emptor procuratoris si primo per procuratorem possessio fuit tradit vere vel ficte: ficte quidem / vt quia procurator constituit se dicti emptoris nomine possidere per constitutum vt in l. quod nemo: et ibi per Bar. ff. de acquir. po. vbi habetur quod ita per constitutum transfertur possessio et dominium: sicut per veram traditionem dico si praecedat causa habilis Bar. in l. quod meo. ff. de acquimpo. Alex. con. li. nu. xiii. quod exorditur perspectis his vol. vi. Et hoc procedit quando procurator ad id habet speciale mandatum quod est de mente Bar. in l. i. ad finem. ff. de acquipo. vbi dicit quod tutor / et curator / et procurator non habens speciale mandatum / non potest possessionem transferre. Igitur sentit manifeste quod habens mandatum speciale potest. Hanc opinic nem approbat Io. de Imol. et communiter moder. ibi et idem Imola in l. i. §. per procuratorem. ff. eo. de acquir. po. Iuuat quia quod procurator (habens speciale mandatum) facit censetur facere dominus l. quod iussum alterius. ff. de regul. iur. regula qui facit per aliu cum sua materia. Et in hoc videtur adesse voluntas domin: su cus igitur si habeat generale mandatum / quod procedit in diffirentia ratione commodi possessionis quae multum operatur vt per premissa apparet quibus iunge que notat ipse Alex. in co. xxvi. in col. fi. circa primum dubium volu. pfra

¶ Uide vnum commodum possessionis notatum per Decium in con. 443. nu. xxviii. in casu quod est primum. iiii. partis.

¶ Et sic concludas cum glo. in. c. i. §. si tres de pace tenenda. Beati possidentes. Meminit Iason in con. cxlviii. col. i. viso proces su vol. iiii. vbi subdit quod qui prior est et antiquior in possessione reportat palmam victorie Bal. in. c. si diligenti col. fi. supra de prescrip.

¶ Postremo quando non procedat hoc. c. vide que dicimus supra. in. c. eum cui isto titulo. Probus.

SIngula. Uerbum est aptum comprehendere particularia comprehensa sub generalitate praemissa Io. and. in. c. nimis. supra de exces. prelato. domi. in consi. lxii. columna secundaprosequar. Probus.

¶ Refertur. Ista est fallentia ad regulam cita tam per Antho. de butrio in cle. i. de supplem. negli. praela. quod labcet regularit vbi plura in eadem orone prolata sunt: ita quod ab eodem verbo regantur / dicta in vno: seu qualitas expressa in vninte lligantur repetita in alio. l. i. in prin. iuncta l. iii. §. quod ait. ff. de incen. rui. et naufra. Barto. in l. iiii. §. ait. ff. vi bo. rap. fallit vbi mens verificaretur in omni casu / etiam qualita te non repetita: etiam si mens verificaretur in quolibet distri butiuo sine repetitione qualitatis: ita dicit probari in texnostro per illa verba / pluribus prioratibus vel ecclesiis cura habentibs animarum: non intelligitur illa qualitas (videli. cet curam animorum) repetita in prioratibus sed tantum in ecclesiis vt est declaratum in. d. cle. i. quod placet in Io. mona. et Alex. in consi. xlviii. nu. xi. visis et opportune vol. i. Probus.

¶ Improbior. Istud poteris firmare per ea que dico in. c. f. licis in verbo maior de penis 1fra Probus

¶ Annexi. Adde Petrum de Ancha. con. cxiiii. pro impe. trante. Probus

¶ De facto. Dic quod quemadmodum ipse de facto tenebat / iinde facto dimittat / pro quo vide que dixi. supra. in. c. licet epuhoc tit. et eo. lib. quibus adde quod citat decius con. cccxxx. in fine in casu proposito dum ait quod quandoque sententi que ipso iure est nulla rumpitur et infirmatur l. i. § i. et ib glo. in verbo infirmabitur ff de fer. in l. exempto. §. is qui vi¬ na. ff. de actio. emp. facit tex. in. c. si quis presbiterorum. supra de reb. eccle. non alie. ibi viribus euacuetur

¶ Exponitur enim hoc verbum de facto secundum Bal. in. c. nisi sura de offi. lega id est quod fit omisso iuris ordine / vel i. contr. ius vel contra. consuetudinem: vide Roma. consi. clviii. circa primum proposite: et Decium con. ccclxxxiii. nu. xii. viso consi. vbi etiam dicit quod istud verbum de facto ponitur per contrarum eius quod est iuris / vt collligitur ex no. per Bar. in l. stipulatio in prin. col. fi. ff. de verbo. obliga. vide Ang. conclxxvi. quod incipit praemittendum. Probus.

¶ Quam ius. Uide ea que citat Decius con. ccclxv. nu. v. viso con. quod in his que sunt iuris verba que alias dentant improprietatem et fictionem veritatem significant Bar. in l. maritus el. ii. in. §. legis. ff. de adulter. Bal. in l. nupe. in fi. C. de natural. lib. istud firmat idem Decius con. ccclxv. nu. ii. pro declaratione. Probus

¶ Licentia. Petita licet non obtenta iuribus per Io. mo. hic. allega. vbi communiter doctores hoc tenent / firmat Sozi. nus con. ccxxii. in prin. presens consultatio Antho. de butrio in. c. fi. col. i. supra de renun. et henric. boic in. c. licet col. ii in ver. dic breviter. supra de regula

¶ Pro intento vide lapum allega. lxii. Quidam franciscus vbi vnum. subdit / quod si abbas sit mortuus: tunc episcopus licentiam dabit de licentia conuentus monasterii.

¶ Premissis iunge quad licentia / ingressum secundi monasteri debet praecedere non subsequi: testatur in terminis Sozinus con. ccxxii. colum i. presens consultatio. Probus.

¶ Artius. Que religio dicitur artior: vel minor: vide pelapum allega. lxii. col. ii. quidam franciscus dico in. c. primo de regularib. infra Probus

¶ Paris. Non minoris tamen / quia in ea non dispensat episcopus testatur Henric. bohic in. c. licet colum. iiii. supra de regularib. quia tenet Io. mo. hic in fine. Probus.

¶ Conuentus. Istud foret tutius secundum Inno. et antho. in. c. fi. supra de renuncia. Probus

¶ Tenendum. Istud credit Inno. in. c. fi. supra de renuncia a quo non dissentit ibi Antho. Probus

¶ Inno. Adde eundem Inno. in. c. fi. supra de renunciatio. que. sequitur Io. and. Antho. de butrio. et Imola. quos amploctitur Sozinus con. ccxxii. col. i. Presens consultatio Archi. in. c. episcopus. lxxxii. di. Probus

¶ Licentiam. Que determinata ad certum locum vel subaliqua forma / locum vel formam aliam non includit. c. finali. supra de traslatio. prela. et supra de regula. c. licet pro quo vide que notat Domi. in consilio. cxvii. col. penulti. in questio. ne. Probus

¶ Ut euitet. Uidelicet quod recedat sine licentia vt traditur in. c. sicut ex literis. supra de iureiur. Archi. in. c. episcopus. lxxxii. di. Henricus Boic. in. c. licet col. fi. supra de regula.

¶ Et hoc themate retento. Quero an talis sic conuolans ad secundum monasterium / recuperet bona que in ingressu primi detulit vt solent facere moniales nostre tempestatis que non recipiuntur a monasteriis nisi deferanbona pro alimentis et per modum dotis Breuiter dic autillicite talis ingreditur secandum monasterium / vt quis sine causa vel licentia / aut superioris dispensatione canonica. Primo casu non recuperat vt deferat ad secundum mona sterium / nec alibi. Et sic imputet sibi secundum monaste rium / quod eum sic illicentiatum recepit / Aut licite ingreditur / et tunc indubitanter recuperat nesecundo monasterio quod intrare habet sit onerosus. c. rapuerit. xxvii. q. prim hec enim bona que dantur a par entibus non dantur proingressu sed pro alimentis seu pro dote vel legitima que sufcedit loco alimentorum. Et sicut dos pro alimentis concoditur / ita quantitas que datur moniali vel monacho: vnd. vulgariter dicitur dos monialis

¶ Hinc Petrus de Ancha. consi. cviii. in paucis verbis dicit quod monialis dotari debet / quia matrimonium spirituale non debet esse deterioris conditionis quam matrimonium canale / alias homines retraherentur a professione et vita comtemplatiua que est melior quam actiua / de quo in cap. sane. supra de regula. Igitur videtur sine dubio concludendum: quod sicut filie carnale matrimonium contrahenti dos debet costitui: ita etiam profitenti vt sic illa dos loco legitime ad monasterium deuoluatur / alias de bonis paternis nihil consequeretur quod esset satis absurdum et contra religionem / in cuius fauorem multa contra iuris regulas sunt statuta l. suit persone. ff. de religio. et sump. fu¬

¶ Et hec dos defertur ad monasterium pro alimentis et suffragio vite / vt ibi sit dos vbi sunt onera l. si is qui stichum. §. ibi dos. ff. de iure dot. et in l. pro oneribus. C. eo.

¶ Et sicut facto diuortio nupta recuperat bona dotalia in ribus vulgatis sic ingrediens licite secundum monasterium recuperat bona in ingressu primi tradita. Pro quo vide que pro intento tradit Cal. in titulo de regula. consilio. ix dedit patemt

¶ Hec enim bona sunt patrimonialia que sequuntur personam. ar l. i. de colleg. illici. et. c. quod a te. supra de cleri. coniu. ga. Hanc questionem late reperio tactam per scribentes in. d. c. quod a te vbi inter alios Panor. col. fi. subtiliter prointento induxit textum in. c. vnico. xviii. q. prima quod ex orditur statutum / vbi dicitur / quod monachus factus episcopus potest adire hereditatem paternam sibi delatam: quam acquilit episcopatui et non primo monasterio quod verum de iure communi non consuetudinario gallie.

¶ Ecce ergo quomodo illa spes succedendi patri que tramsiuerat in primum monasteriummuxta. no. per inno. et doc. in c. in presentia. supra de probatio. sequitur personam monachi. Hec est sententia communior prout citat Sozinus consi. ccxxii. presens consultatio / qui ibi subdit quod in iudicando et consulendo ab ea non est recedendum / prout non recessium in facti contingentia. Probus.

¶ Laxiorem. Dic quod transiens ad laxiotem religionem / et ibidem habi tum illius assumens et deferens / non dicitur apostata ita quod sit excommunicatus: quia hoc non est expressum in iure ita consuluit lap. allega. xxxiiii. Probus.

¶ Hoc potest. Quid si tali monacho fuerit contemplatione eius aliquid datum vel legatum an transeat illud ad ipsum secundum monasterium. Pro hoc vide que tradit Domi. in consil. lxxx. quidam nomine vicus: vbi determinat quod sicne secundo monasterio sit onerosus: hoc intellige dicit devsufructu / non de proprietate: quia hec remanet penes primum: quod nota pro modificatione eorum que diximus in precedenti apostilla. Uide lapum allegatio. lxii. colum. finali. quidam Franciscus. Probus.

COmmode. c. Romana infra de censilb. Innoc. in. c. accedens in princi. supra de conces. prebende Ioan. Mo. in. c. primo. in prin. infra. ne sede vacaet. c. primo 1ra de hereti. in. c. Romana infra de senten. ex communi.

¶ Posse tamen vel non posse alia quid dicimus / nouem modis: vnde versus. Posse dabit factum / ius natura / potestas / Officium / meritum commodum / deitas / honestas / posse dabit factum vel non posse. Quia non habet vnde suum paupertas pascat amorem vnde excusatur si iurauerit arg. ff. qui satisda. cogan l. fi. et ibi glo. et Iason late facit tex in. c. breui: vbi etiam glos. et scriben. supra de iureiur. c. significante. supra de pigno. et. c. Odoardus de solutio. et ibi latissimc per doc. et in. c. olim vobis. ii. ibi inanis est actio quam inopia debitoris excludit. supra de restitu. spolia. ius de hac impotentia vide. xxii. q. ii. faciat vbi glo. et Archi. qui solum quatuor modos ponit scilcet facultate nature / iuris permissione / vite merito / et officii debito. De hac impotentia habes etiam. xxvii. q. ii. in capitulo agatosa et natura de hac habes in. c. iuuenis. supra de spon. et matri. et de despon. impuber. c. puberis / et ibi scriben. melior tex. in. c. quod sedem et ibi latius per doctor. supra de frgid. et malefi. potestas quia impeditus specialis delegatus non potest compellere legatum ad exequendum: nec lagatus specialem delegatum quomnus procedunt tex. in c. studuisti. supra de offi. lega. Quia parin parem non habet. imperium. c. innotuit. supra de elec l. ille a quo. §. tempestium ff. ad Trebel. glo. in. d. c. studuisti

¶ Poteris ponere exemplum per ea que no. in l. cum oportet. §. nos autem hypothecam. C. de bonis que liber. vbi filius non postest prohibere patrem quominus res aduentitias pro libito administret facit. c. cum inferior / et. c. inter quatuor. supra de maio. et obedien. cofficium de hac habes. xxi. di. c. infarior / et ibi Prepo. col. prima concludens non posse introduci consuetudinem / vt inferior iurisdictionem habeat in sufperiorem: et si inducatur dicitur irrationabilis: ideo non viiet / capitulo paret et fina. supra de consuetu. notant Innocen. et hostien. in cap. irrefragabili. supra de off. ordi. meritum quia nihil videns video. iii. q. vii. §. tria / et supra de adulter. cap. pe. et vlti. commodum de hac loquitur hic Ioan. Mona. in caquia propter. supra de elec. et ca. fi. supra de dila. deitas que peccare non potest / de peni. di. ii. charitas honestas quia illud / solum possumus quod de honestate tex. in l. non aliter. ff de vsu et habita. vbi glo. per illum tex. facit arg. contra schola. rem / vt non possit inducere ganeas / de quo per Cy. in legoeadem. C. de locato / pro hoc habes literis aureis scriben. dum in l. filius. ff. de conditio. insti. ibi. Nam que facta ledunt pietatem estimationem / verecundiam nostram / (et vt generaliter dixerim) que contra bonos mores fiunt: nefacere nos posse credendum est: per que dicit ibi Bal. quod si rusticus aggressus est militem qui miles poterat commode aufugere et in nullo offendere: quia tamen non poterat hoc honore suo saluo / si ipsum vulnerauerit vel occiderit non valens ipsum aliter repellere / non punitur de occiso tamquam egrdiens moderamen inculpate tutele / quod sequitur ibi Paulus. Facit quia in qualicumque dispositione quantuncumque generalintelligitur semper excepta honestas quibuscunque rebus quasi dignior anteferenda. Bal. in l. quod ex liberta. C. de operis liber. Pro quo vide que notat moderne bonus de curtili in trac. de nobil. in. ii. parte. nu. xli. cum sequentibus et Panor. vbi apostillator in verbo honesto / in. c. bone / el. ii. supra de pos. prelato. Facit dictum Ludo. Bolog. consi. xxxvii. col. ii. quod detrimentum honoris / non debet esse minus chari. quam vita. Hoc prosequitur Oldra. con. xciii. magister ordinis. vbi dicit in proposito quod ea facere debemus: que sine verecit dia et rubore facere possumus l. pen. ff de fur. et. ff. de vsur l. iii. et. ff. de iure dot. et quis. Et maxime vt prediximus habet. locum in milite / qui honorem suum debet preferre omni vtilita ti l. miles. § primo. ff. ad leg. iul. de adul. Non enim debet quis honorem proprium propter commodum omittere l. iulianus. ff. siquis omis. cau. testa. quia crudelis est qui negligit fama xxii. q. i. capit. nolo. iuxta illud Eccle. xli. curam habe de bona nomine quia magis perseuerabit tibi / quam mile thesauri magns preciosi dixi supra in proemio. Probus

¶ Uocandi. Odra. con. cclix. col. fi. impugnatur / dicit quod non a inueniuntur in toto iure canonico nisi quatuor cause proter quas vocentur absentes. Prima est in electionibus Secunda in collationibus prebendarum vbi pertinet ad captulum. Tertia in receptione canonicorum / et iste due habentur in tex. nostro. Quarta est in cessationibus a diuinis. ca. quam uis / de offi. ordi. hoc lib. in primis tribus non est nullum quod fit absentibus non vocatis. Sed est appellandum eis in stantibus et habet locum in vocando / et quasi de remoto loco vocandi. Sed in quarta est nullum et non habet locum in non vocando omnis consuetudo si bene videatur decre. sicanonici. supra de offi. ordi. hoc lib. et. d. c. quamuis. Probus

¶ In prouincia. Uide quomodo sumatur prouincia per Marti. Lauden. in suo tractatum de legitimatione in cha. ta mihi antepenulti. vbi late / vnumque subdit quod de iure canonico prouincia appellatur ratione Archiepiscopatus. Notant doct. in cap. coram. supra de elect. Probus

¶ Uniuersitatis. Uide vnum quod citat lapus allegaxxii. quod si parrochiani presentauerunt vnum iure singula ri: non poterunt presentare alium iure collegii / quia in hoc stat repugnantia. Probus

¶ Efficacius. Uide Ioan. Mona. in capitulo nullus / supra de electio. et que ibi diximus in verbo me operante Philippus Probus

QUo ad aliud. Ideo concessum censeatur Philip. Corneus in. iiii. parte consi. clxxxii. colum. ii videtur prima facie / allegat l. nec non § sed quod eis. ff. ex quib. can. maio. et l. ab ea parte. ff. de testib. quod adducit ad hoc / quod de iusre non inuenitur prohibitum / quod vna bulla¬ non possit scribi pro parte per vnum / et pro parte per alum Nec ratio naturalis (quam solam sufficit allegare testatur iurisconsul. in l. scire oportet. §. sufficit. ff. de excu. turo. prohibitionem suadet imo contrarium addendo quod ide iuris est de toto quo ad totum / quod de parte quo ad parrem l. que de toto. C. de rei vendi. et l. qui scit. ff. de vsur. et. c. pastoralis. §. si quis. supra de res. quia totam bullam licet facere scribere per alium perscriptorem electum ergo et partemtamen dic stilum hodiernum fore in contrarium / quia soliscriptores scribunt per se non per substitutos dempto nomine pontificis sub maiusculis literis quod deduco latius in titulo de manda. apostoli. Probus.

¶ Remaneat. Pro hoc vide quod citat Lapus allega. viii. in fine / quod licet ius antiquum per nouum sit sublatum: eium tamen ratio antiqua remanet et extenditur adillud. Probus.

IUris executionem. Uide in simili quod notat Domi. in consilio. xlvii. col. fina l. Supplicatur Pape quod mandatum ape semper debet intelligi secundum iuris ordinem. Et si verba hec non importarent / debent intelligi improprie vt reducatur mandatum ad ormam et dispositionem iuris communis / vt patet. supra de rescri. c. causa: ae et. supra de offi. deleg. super eo. et quod bi not. et. c. ex parte / el. ii. eo. titulo. Probus.

NOn faciat mentione. Ut in pucto liquide uppareat veritas: duas conclusiones pone. Prima erit quod priuilegium speciale poterius nullomodo derogat priori / etia ganerasi: nisi sli sit expresse derogatum pertenorem priuilegii.

Secunda conclusio vt in tex. nostro et in. c. oudum. supra. eo. ti. quod posterius priuilegium speciale derogab. primo generali / nulla de eo facta mentione.

¶ Has igitur conclusiones iuribus et autoritatibus comprobabimus / vt consequenter ad concordiam eas reducamus. Proprima habes tex. natndum et in. c. veniens. ibi non extitit derogatum cum de ipsis nullam fecerit mentionem. supra de praescript. Firmanglo. in verbo gene / in. c. generi / vbi Io. Mo. de reg. iur. ad idem glo. fi. circa finem. xxv. q. ii. in summa quod placet Compo. Panor. et aliis in c. i. de rescr. tangit Areti. co. lxxvi. col. i. versi. circa secundum dicendum / diligenter visis.

¶ Pro secunda alia non deducam vt ad concordiam veniam: videlicet vt prima conclusio procedat: quando est quesitum ius in re: quia tunc non videtur derogatum nisi specialiter dicatur. Secunda vero quando solum est quesitum ius ad rem / vt in tex. nstro et in d. c. quamuis et simlibus ratio differentie patet recte intuenti. Quia facilius tollitur ius querendum quam quesitum dixi post Io. Mo. in. c. si pauper. supra hoc ti. Pro his vide quaatius dicit Decius co. cxlvii. quod exorditur / et pro tenui facultate mea.

¶ Et in proposito Ioan. Mo. hic adde vnum / quod quando est necesse de aliquo facere mentionem / aut expressionem: paria sunt illud exprimere: vel se referre ad aliud / vbi il lud exprimitur et perinde habetur / ac si in dispositione fuisset expressum illud ad quod se refert vt est tex. supra de except cum venerabilis / et supra de prescrip. c. veniens / et l. dist. ca. si quis homicidium no. Domi. in co. xlvii. col. fina. supplicatur pape.

¶ Facit in simili quod citat idem Domi. in consi. xlviii. col. vi. presbyter Franciscus / quod paria sunt exprimere errorein sententia / vel apparere ex actis: quando sententia se refert ad acta iuxta no. per Imo. in. c. cum Bertholdus. supra de reiudi. et de frigidi. capi. fraternitatis. Prbbus.

LIgat ignorantes. Istud expediui late in catibi / qui. supra de res. Uide Pet. de Ancha. in casi beneficia / not. ii. supra. isto ti. vbi querit. An decretum in constitutione appositum operetur / in quod diximus in mandatis principis. Et dicit quod quando decretum est ipsi constitutioni annexumIgnorantes ligat quo ad priuationem et exclusionem a lucroSecus si constitutio cum decreto tenderet ad penam vel priuationem iuris quesiti / quia tunc non ligaret probabiliter ignorantes. c. apostolice. supra de cler. excommunica. mini. Probus