Ateriam hancc dicit Aber. in dictionario in verbo praebenda) habre lac / lanam / pellem et carnes. si abundantiam carnalium siue temporelium que licet quanto fulget in cortio ce / tanto dulcior in medula est: idcirco iura varia circa eam sunto dita / multeque questiones in ea oruntur quotidie: ex quibus practaci lucrantur in curia romana et alibi illamque studuert et student quanobrem longe est dilatata plusquam materia de penitentiis et remissionibus et similes forum anime concernentes post quor dilationem omissis pluribus titulis huiusce compilationis maxime fertili ac etiam fructuoso et non minus vtili titulo deelectione eo praecipue quod electiones ipse in hoc gallie regno. rugiente leone) quasi in miraculo occurrunt tractande (quia raro) ideo miraculose: dicit Decius in l. ea que raro. ff. de regu. iur. alleg. tex. in auten. de consul. §. sextum agens. col. iiii. Baldus in l. si a sponso. C. de donatio. ante nup. glosain. c. legimus. xciii. dist. hinc dicimus quod de his quae raro accdunt regulariter / nulla ratio habetur apud legislatorem l. nam ad ea. ff. de legi. glo. in. c. literas. supra de spon. impu. quia raro et nunquam equiparari. c. coram in fi. et ibi late Fely. col. i. supra de offi. de leg. Ad hunc titulum aliquantulum tam in punciuris communis dispositione quam in praxi curie romane occurri egoPhilippus Probus tractaturus / prout spiritus diuinus qui in trinitate existit dabitieloqui ideo exordiendo venio ad Io. mo. cardi. deriuationem inquantum ait prebendam dici a praecio / vel a praebeo prebes dico quod ipsi astipulatur Nycol. Milus in suo repertorio in verbo prebenda dicens stricte capiendo dici a precio quod quis recipit a labore / non autem prebeo praebes: vnde versus. Non prebeo praebes iuris praebendat vocatur. Sed magis a precio cuius amore datur: hanc tenet Car. in cle. fi. q. xi. isto titu. et con. liii. nu. ii. dixi late. supra in. c. si propter de res. large autem dicia prebeo praebes quae vera est deriuatio si crediderimus Archidia. in. c. alienationes. col. ii. nu. viii. xii. q. ii. quem sequitur Bonifa. in cle. fi. nume. xxxviii. hoc titulo.

¶ Beneuentanus vero in suis libel. iuris cano. in titu. hoc. citat praebendam dici quia isti prendati bonum exemplum dare debent aliis: vt sicut gradupreeminent et dignitate / ita et ex umplo bono aliis praeemineant: idem citat Gull. Andeganensis thesaurarius in. c. erit. iiii. dist. inuente quidem fuerut praebende einstitute vt praebendati deo in ecclesiis deseruirent / hinc Inno. in. c. ii. supra de insti. canonici debent scire litteras et de seruire deo in ordinibus suis et in officiis cap. cleros. xxi. dist. merito dicimus principes debere conferre dignitates. propter labores / merita et virtutes l. et virtutum praemia. C. de sta. et imagi l. contra publicam in fi. C. de re milita. Sequitur Bonus de curtili in tractatu de nobili. in. v. parte

¶ Uisa igitur deriuatione ad diffinitionem necessarium est vel niamus. Archi. in. d. c. alienationes ait quod prebenda est ius percipiendi prouentus in ecclesia competentes alicui tamquam vnide collegio: estque quidem dignitas praeeminens in gradu / hinc Inno. in. c. sedes col. i. supra de res. canonici ecclesie cathedralis possunt dici clerici primi gradus / alii vero secundi: ratio in euidenti se offert: quia cathedralis est matrix et communis omnium diocesanorum adeo quod ad eam singuli vtriusque professionis / clericalis videlicet et laicalis / pro sacramentis recipiendis et diuinis audiendis accedere possunt pro quo attende ad catho. glorie mundi in. iiii. parte con. xlvii.

¶ Aliter enim Card. in. d. cle. fi. q. i. voluit. diffinire quod praeben. da est ius spirituale recipiendi certos prouentus in ecclesit copetentes ex diuino officio cui praebendatus deseruit / et nascuis tur ex canonia tanquam filia ex matre: hanc diffinitionem Car. Io. de mol. ibi nu. viii. conprobat / dicens illam fore diffinitionem Guil. Pro hac disceptatione: vide glo. in verb. receperunt in. c. cum. M. supra de consti. vbi scriben. maxime do. mede ripa qui inquit post alia prebendam capi quinque modis in praesentiarum tameneum non insequar sed duntaxat dicam dupliciter capi. Primo quod quedam estspiritualis que datur ratione canonie licet eius consistentia sit in rebus temporalibus / et hec recipit permutationem cum alio iure spituali puta benefi: io / digntate: vel officio ecclesiastico / non autem cum temporali. c. ad qua stiones. supra de rerum permuta. et hoc modo dicitur capi propria et stricte Membrum hoc videtur tangere hostien. in. c. ex lite. ris col. ii. in prin. supra de iure patro. fatendo praebendam hoc modo sumptam habere ins temporale et spirituale: tamen resolutiue ait quod omnia dicuntur spiritualia et spitualibus annexa pro quo vide Io. mo. in. c. i. supra de elec.

¶ Quedam vero est temporalis / que datur de rebus eccle. siasticis: puta de decimis / vel primitiis alicui / pro aliquenlabore temporali tanquam benemerito / vt aduocato vel alii sernitori / et hec nullam spiritualitatem in se continetnec permutat tionem recipit cum iure spirituali. c. cum esset. supra de symo. et. c. querelam et c. veniens et de pacti. supra c. cum pridem. xii. q. ii. quicunque. xvi. q. i. possessionem. Car. et Io. de imol. in. d. cle. in. ratio / quia non est perpetua cum solum ad vitam pensionarii sit: ideo si contingeret permutantem superuiuere nihil ex per mutatione remaneret apud eum / cum plus inris non post sit tranfferre quam habeat siue habuerit tempore permutationis. c. nuper.supra de dona. inter vir. et vxo. que ratio cessat quando praebenda permutatur tanquam titulus beneficialis quia tunc permutanti fit collatio perpetuo duratura: igitur licet moria is qui primo habebat / non tamen desinit habere titulum permutans superuiuens

¶ Et quia supra diximus prebendam nasci ex canonia tanquam siliam ex matre ratione cuius videre licet quid sit canonia. d. glo. in. d. c. cum. M. ait fore ius quod ex electione prouenit et receptione in fratrem cui adde si insequaris Panor. ibi et imol. in d. cle. fi. cuius ratione qui habet stallum in ceoro / locum in capitulo / et distributiones ratione anim comnexitatis et natiuitatis huiusmodi / praebenda canonie annexa / dicit ius spirituale quod est maius. Qua de causa insequendo reglas iuris communis prebendas dicimus non temporales sed sprua les seu ius spirituale fore: probat tex. in. c. dilecto. supra hoc titu. vbi praebenda ius spirituale appellatur: idem dicas quando competit ratione diuint officii cui pars insistit / non tanquam canonicus / sed tanquam episcopus / vel capellanus / aut sacerdos: quia ta le ius procedit etiam ex spiritualitate et cum ea couiunctum est / testa. Do. meus in d. c. cum. M. nu. clxxi.

¶ Item quemadmodum diximus duplicem fore praebendam / pariformiter canoniam dicemus duplicem / testatur Car. vbi. supra. q. ii. quod prosequitur Fely. post alios. d. c. cum. Manu. xiii. vna videlaet est que prebende adheret / ita quod ea possessa / possidetur et prebenda / et ea vacante / vacat et prebenda. Sicut quando canonicatus et prebenda simul conferuntur: tunc dicuntur quedam annexa / et collata prebenda / eo ipso censetur canonicatus collatus / etiam primordialiter: vt patebit ex sequentibus. Ratio / nam ad suum concrs tum trahitur omne dispositum l. si proprietati. ff. de iure do¬

¶ Est quippe alia canonia que per se etad tempus stat: sed finaliter prebende consolidatur: vt puta quando papa confert canonicatum nulla prebenda vacante / et mandat illum cui canonicatum contulit in iurium canonicalium possessieo nem poni / etiam ante habitam prebendam / qua forma vtitur curia Romana. c. si clericus in fi infra hoc titulo / qua et etiam odiuarius vti potest / testis est Car. vbi. supra et hoc / dummode non promittat prebendam vacaturam / licet ratione canonicatus debeatur: cum spiritualia sine temporalibus diuesse non possint. Rota in no. deci. ccccxlix. sic expressum noceret quod non tacitum. c. relatum. supra hoc titulo / et. c. dilectus de conce. preben. hoc libro / et. c. detestanda eo. ti. et libro ista sequitur do. meus in. d. c. cum. M. nume. clxx. in fine vbi dicit dictum Car. non obstare quando collata prebendaam nexa canonicatui: intelligitur collatus canonicatus: diconon obstare huic quod prebenda nascitur ex canonia tanquam filia ex matre / quia ordine intellectuali prius intelligitur colatus canonicatus et sic prius nasci / et deinde praebenda poste rius vt diximus in matre et filia et aliis animantibus sensibilibus. Et sic aperta est differentia inter canoniam et probendam: quia si sumamus proprie tunc differunt origine effectu / origine quidem / quia prebenda nascitur ex canonia / et est eius filia / vel quasi vt supra proxime diximus: effectu vero quia ex iure canonie consequitur canonicus et que sunc diuini officii / vt sedere in choro. Cantare / et alia huiusmodi facere: ex iureque prebende consequitur canonicus ius percipiendi fructus / pensiones / decimas / et similiadebita ratione praebende vt per Car. in. d. cle. fi. q. xv.

¶ Ex quibus resultat quod canonia dicitur vnum dignius / et ab ea denominationem accipere debemus non a praebenda iur ta illud quotiens dignitas duplex in vna et eadem persona concurrit / puta quia aliquis sit comes et dux / veldum et marchio / attenditur maior dignitas / et ab ea sit denomina tio Inno. in. c. solite de maio. et obedien. latius per ias. in l. imperium col. iii. nota. primo. ff. de iurisdi. omni. iud. vbi mutas adducit concor¬

¶ Nemini est dubium quod maior est dux quam comes / cum dux sit spectabilis et comes clarissimus probantur hec. C. de epi. et cler. l. raptores. ff de offi. presfec. vigil. l. iii. circa princ. refert Benenenta. in libel. in prin. col. ii. sic magis dignum trahit ad se minus dignum / no. in. c. i. de consec. ecclesie vel alta. hoc libro. firmat iuribus Alexan. in consilio lxxxii. in fine in causa: vol. i.

¶ Progrediamur ad aliud caput rubri nostri vt pote quia sit dignitas dic quod est administratio rerum ecclesiasticarum cum iurisdictione testatur Panor. in. c. de multa col. vi. nu. xxi. supra hoc titu. sic dicitur quis habere dignitatem / qui habet iurisditionem vt Archipresbyteri ecclesie Pictauem. qui licet non habeant ecclesiam specialem: habent tamen in risdictionem: dicit Inno. in. d. c. de multa in prin. Archid. in c. primo. supra de consue. quem ibi Io. Andi. et in d. c. de multainsequitur: ponit ad cognoscendum dignitates / tria ingna. Primum quando quis habet rerum ecclefiasticarum. administrationem cum iurisdictione. c. volumus. lxxxix. di. cum duobus. c. sequen. intellige quando administratio est sibi perpetuo assignata: secus si temporaliter dicit Ioan And. in. d. c. de multa / et in. c. cum non ignores eo. titu. pote ris ponere exemplum in archipresbyteris Bituricen. dioco sis quorum naturam vide per genzel. in extraua. Execrabilis: ex maiori enim administratione et ex maiori iurisditio ne / maior dignitas arguitur no. Hostien. in summa de maio. et obed. §. primo circa finem in versic. dispensationis siue potestatis Domi. in. c. primo col. ii. versi. Est ergo videndum. supra de consue hoc lib. sequitur Decius con. clxi. versi. septi mo. Ista conclusio / quod incipit pro domino preposito¬

¶ Secundum signum est quando habet nomen dignitatis et prerogatiuas in ecclesia: tam in choro quam capitulo: licet non habeat veram administrationem vel iurisditionem / dat exenplum in Archidiacono Parmensi vbi quasi nullum officium facit archidiaconus et tamen dignitas reputatur: allegatno. in. c. cum olim de consue. Est enim nomen Archidiaconi de iure communi / nomen dignitatis: quinimo et prima dignitas habet enim iurisdictionem et tenet vicem episcopi: vt in. c. ad hec. et. c. i. supra de officio archid. glo. in verbo cuicun. que in fine. supra de officio lega. hoc libro vnde licet actu de consuetud ine archidi aconus non habeat iurisdictionem / tamen quia nomen illud est nomen dignitatis de iure communi si cum nomine illo habeat prerogatiuas sedendi tam in chiro quam in capitulo erit dignitas: quia dignitas bene repert tur sine cura et administratione: vt in capitulo in illis in princ. hoc titulo infra et capitulo primo de eta. et qualitate vide que late dicit Decius de archidiacono et Archipresbytero in consi. ccccxx. queritur et Alexan. consilio. cxlii. viso processu / volumine sexto¬

¶ Tertium signum dicitur quando de consuetudine ecclesie habetur pro dignitate / et huic statur l. de quibus. § inueterata. ff. de legibus. c. consuetudo: et capi. quemadma dum. xii. distin. sentit Milus in verbo dignitas / allega. Roma. in quibusdam consiliis que non inuenio in suis cotis / vide tamen franc. de Aretio. consi. xxiii. col. prima in prosenti consultatione / in his concordat Ioan. de londrinis in breviario distin. lxxxix. col. i. vbi etiam ponit de personatitofficio Paul. de castro con. lxvi. colum. ii. dubia supradicta in prima parte: vbi dicit / dignitas non solum dicitur illad a iure communi recipit nomen dignitatis sed etiam illae ex constitutione vel consuetudine dignitas appellatur / vt plebanaius in partibus Tuscie / late firmat intentum nostri Domi. Stepha. Bertrandi. consi. secundo. §. sed forte voli. mine. iii. et Domi. in consi. ci. quo ad primum dubium / vide Alexan. in consilio. lxxxvii. in causa et lite / volu. ii. vbi loquitur de primiceriatu vide etiam que luculenter ponit Bonus de curtilli brixien. in tractatu de nobilitate. in tertia parte numero. clx. et sequen. vbi concludit in simili quod ille nobilis reputandus est quam commmnis consuetudo et vulgi opinio nobilem tenet / vulgata l.t barbarius.

¶ Attende tamen quo ad rubrum quia verbum dignitas ponitur pro quocunque beneficio ecclesiastico: vt patet ex discursu nigri quod firmat Ioan. Mona. in capitulo si forte nume. primo. supra de electio. ait appellatione dignitatis omnia beneficia continentur / que dignis conferri habent quod prosequere vt de selua in tracta. benefi. in secunda. questione prime partis addendo lapum allega. ci. colum na. vi. in ciuitate Floren. vbi deducit in quo consistat dignitas. Probus.

Capitulum 2

IN curia. In quibus papa dicitur spencialiter habere liberam facultatem non in aliis secundum Ioan. de Selua in rtrac. benefic. in. ii. parte. q. prima / colv. tradit Neuisa. con. quod exorditur patres comederunt vuas / in tertia ratione / col. iiii. versi. quarto probatur vbi subdit / quando papa ex causa priuat aliquem beneficio intelligitur prouiso sibi de beneficio contracam bio Innoc. in. c. nisi cum pridem. supra de renun. Bolog. consil. xxxvii. col. fi. licet alias / accedat quod citat Iason in proposito in l. quotiens col. iiii. C. de rei vendi. quod si papa confervni beneficium ecclesiasticum / deinde illud alteri auferat de plenitudine potestatis / tenetur sibi prouidere de equebono / ideo hec postestas pape procedit quo ad collationem seu pronisionem beneficiorum non quo ad priuationem. Probus.

¶ Sed numquid. Scribentes hic concludunt in proposito / berneficia spectantia ad collationem laicorum (ex speciali priuilegio papali) vel ad presentationem non contineri subhac constitutione / tenet Philippus Franc. in. c. sequem. col. ii. post Lapum allega. cv. etiam si procedat per modum resignationis causa permutationis / et ita obseruandum putal maxime de honestate / ad quam iura sunt trahenda. iiii. dist. erit autem lex. Idem dic de hospitalibus / quia lex loquitur de beneficiis. Card. con. cxvii. casus talis est vbi videtur. tenere pretactam opinionem. Probus

¶ Papa. Intellige de Romano Pontifice vt differat a Patriarcha Constantino / qui vocatur Papa: quia secundum locum post Papam obtinet / et similibus gaudet priuilegiis. xxii. dist. capitulo renouantes. Ecclesia enim Constan. dicitur etiam Romana / et apud Grecos quilibet prelatus ecclesie et quilibet presbyter dicitur Papa secundum Hugonem refert Domi. in capit. si Papa col. tertia. xl. distin. Probus

¶ Anglie. Istud firmat Bald. in lege rescripta. C. de precib. imper. offerend Probus

¶ Sede vacante. Hanc materiam regalie discutit satis abum de domi. Maleretus in tracta. de elect. charta mihi. xxiii. de qua per Ioannem Monachum in capitulo in generalum de reg. iur. hoc libro: et nouissime domi. Anulph. Ruseus quem vltra omnes vide Probus

¶ Consuetudinem. Pro hoc vide Alex. in. consi. lxxiiii. nu. viii. viso puncto / vol. iiii. vbi allegat l. rescripta. C. de precib. imper. offer. quod reges et principes seculares qui ex consuetud ne ( de cuius initio memoria non existit) habent potestatem conferendi in regnis prebendas / quia talis consuetudo videtur sib. tribuere priuilegium / ponit exemplum in Rege Ungarie. Anglie / et Apulie. Probus

¶ Reges qui inuncti sunt. Panor. in. c. tua. el primo in primo not. supra de decimis dicit hoc nihil facere / vt reges sini spiritualitatis capaces / quia licet inungantur. ca. i. supra de sac.¬ vnctio. non propterea recipiunt facultatem seu potestatem disponendi de spiritualibus. Nec ordinem ecclesiasticum / sed in laicorum numero continentur: hinc glo. fi. in. c. valentianus. lxiii. distin. reprobat opinionem quorundem puta Nicolai furiosi ( dicit ibi Archid. post Laurem) asserentium Imperatorem ex cosecratione recipere ordinem subdiaconatus / quam glo. ibi idem Archid. Domi. et Preposi. sequuntur / et Panor. et communiter scibemn. in. c. venerabilem. supra de elec. concludentes ibi quod Imperato res et Reges dicuntur proprie vngi / improprie vero consecrari. Sed episcopi dicuntur proprie consecrari / et scias (dicit Maleretus in trac. de elec. Charta mihi. xii. col. ii.) quod quatuor. duntaxat de iure vnguntur Reges / scilicet Hierosolimitarum Francorum / Anglorum / et Siculorum Alii vero non / nisi ex priuilo gio / vel consuetudine hoc eis competat Hostien. et Goffredin summa. supra de sacra vnctio.

¶ Aduerte quod vnctio Regum Francie eo magis probanda est ceterisque anteponenda que ola perhibetur autoritate voluntateque dei comprobata / cuius rei luculentum prebet testimonium liquor ille celitus dimitusus in sacratissima beati Remigii ede a Clodouei tempore / vsque ad hanc nostram etatem diligenter Remis obseruatus quo ipse Clodouens primo / centeri inde Reges liniuntur. vt scribit Gaguinus in hec verba in vita eiusdem Clodoue. ita de ipso subiumgens / dies abluendo regi inducitur parato / ingenti ornatum lauacro / cum sacrosanctum oleum quo liniri ritu christiano qui abluuntur solent / siue ministrorum in curisiue hoc agente deo allatum non esset. Ecce de superis delapsa columba phialam quam ampulam vocant ornatissimiliquoris oppietam ad manus Remigii detulit. Creditum est spiritus dei ministerio perpetratum esse. Probus

¶ Item tempus. Bal. in. c. cum causam. nu. v. supra de proba. dicit: hanc prescriptionem pro veritate accipi / pro hoc videtur glo. in l. i. C. de seruitu. merito dicitur quod virtute talis praescriptionis etiam dominium directum acquiritur / vt concludunt Bal. Sali. e Alex. post alios in l. traditionibus. C. de pact. per. §. ductus aque hic per Io. Mo. allega. Et non requiritur scientia supetioris late per Decium consi. lxxxv. col. ii. Et diligenter pro tenui. Alex. consi. vi. In primo volu. viso themate / quod etiam non requiritur scientia aduersarii glo. silicet in dicto. §. ductus aque¬

¶ De hac materia vide remissiue et copioseper Franc. Balbum in trac. de prescrip. in. ii. parte. iii. partis principalis / versum Sexto quero col. iiii. et Areti. hoc dictum. Io. Mo. comproba. tem in consi. xxxvi. nu. ii. casus talis est. Probus

¶ Possint laicis. An ius percipiendi decimas laici possint acquirere per prescriptionem. Uide Balbum in tract. de prescrip. in prima parte quinte partis principalis / in versicu. Septimo igitur / col. iii. ibi tertia questio est. Probus

¶ Non cadit in laicum. In hoc nihil operatur consuetudo / sic nec prescriptio que iuuat consuetudinem / etiam tanti temporis de cuius initio non extat memoria. Firmat Panor. in. c. quisquis. nu. iiii. supra de elec. allegat. c. Massana eo. et que no. Io. And. in. c. nostro. et latius in. c. sacrosancta. no. iii. eodem / et in. d. capMassana. in pe. nota.

¶ Non enim est consuetudinis / habilitare prorsus inhabilem hinc glo. in. c. concilia. xvii. distin. in verbo reuerentiam dum vult allegando. c. cum inter. de consue. a. Rex potest conferre beneficia / caute subiungit / hoc verum esse vbi est consuetudo / et priuilegium: sic loquitur copulatiue qua si velit innuere quod sola consuetudo non sufficeret nisi priuile glo suffulta esset. Requiriturque quod actus habeat originem expriuilegio / non econtra: quia non curatur aliquomodo consuetudo / sic prescriptio vel consuetudo incapacem non facit capacem / capi. quanto. de consuetu. et cap. causam. supra de prescrip. Ana. in capi. de hoc. col. penul. supra de symo. Firmat hoc dictum Decius consi. cxlviii. nume. v. Reuerende pater / allegat Panor. in dicto capit. quanto. in princ. supra de consuetu. et in c. causam. supra de praescrip.

¶ Et inquantum dicimus priuilegium consuetudinem parificari comprobat glo. in verbo in iure / in. c. ff. supra de excep. hoc lib. Feli. in. c. cum contingat. supra de foro compet. firmat Oldra. co. cxlvii. vbi dicit specifice quod id quod potest fic ri per priuilegium potest fieri per consuetudinem. Idem Oldra. consi. clxxxii. nume i. Quia omnes fere

¶ Ad idautem quod dicimus quo ad decimas contra lai¬ cos vide Cardi. consilio. lxxxviii. nu. iii. capitulum ciuitaten. et latius Io. Lupum in prefatione repetitionis rubrice. supra de dona. inter vir. et vxo¬

¶ Inquantum autem Io. Mo. hic dicit tempus immemoriale habere vim constituti / intellige data persone capacism tate tenet Panor. in d. c. causam et in. c. ad aperres de prescri et in capitulo quanto in primo non supra de consue. Antho. in capitulo peruenit in. vi. col. de censi. Bald. in l. omnes. C. de prescrip. xxx. anno. sentit Domi. in. c. catholica. xi. distin. e hic / latius etiam remissiue prosequitur Franci. Bal. in trac de prescrip. in prima parte quinte partis principalis / ver. septimo igitur / col. iii. et sequen. dicens quod si per mille millia dierum possideret laicus non prescriberet: nam aquirere / ius in ea re cuius est incapax / et sic succedit regula Ioam Mo. hic quem alii sequuntur quod illa que non sunt quesit bilia / non sunt prescriptibilia: sequitur Maria. Soli. consi. lxxxvi. col. fi. in causa. Probus

¶ Concessione papali. Hoc probatur infinitis autoritatibus quod laici ex pape priuilegio et ex consuetudine conferunt beneficia ecclesiastica fundamentum dicitur precipui in. c. Adrianus per Io. Mo. hic alleg. vbi patet quod papa con. cessit Imperatori potestatem conferendi beneficia: tenet de Anania in. c. de hoc. supra de symo. et gl. in. c. imperium. x. de stinc. Antho. de butrio in. c. massana. supra de elec. Bal. in l. rescripta col. pe. C. de precib. imper. offer. Panor. in. c. dilectus de officio lega. Imol. in. c. quod in dubiis et in. c. ad supplicationem. supra de renuntia. et hec est communis quam teneainfallenter / non quod ex consuetudine sola / quauis prescriptione introducta

¶ Ratio autem diuersitatis quare iura spiritualia sunt pe. laicum priuilegio et non prescriptione quesibilia videtur / quod princeps potest facere incapacem capacem l. quidam consulebat. ff de re iudi. et. c. cum. xx. supra de officio deleg. Sed praescriptio nunquam incapacem facit capacem vt in precedem. apodeduxi / nu. vi. quod firmat Fely. in. c. cum contingat sub nuiiii. versi. ii. fallit. supra de foro compe. ista equidem procedum in quibuscunque beneficiis magnis vel paruis etiam respectum electionis / quod est minus quam collationis / notat Cardi. con. lvii. Pro magnifico domino comite hec placent Alex. in con. lxxxiiii. nu. xii. viso puncto / vol. iiii. Et attende ad vnisatis notandum quia priuilegium conferendi beneficia datum laicis / est reuocabile per papam si astipulemur doctrine per nos comprobate in rubrica de priuilegiis / quod princeps reuocat priuilegium datum subdito / nec mireris sua dicam quod id procedat etiam in regibus et aliis principibus / quod hoc casu dicuntur subditi pape / per ea que no. Domi. in conlxxiiii. col. fi. attentis / vbi dicit quod cum papa concedit super mate ria spirituali laicis aliquid illi sunt sibi subditi in talimate ria vt patet. supra de iudi. quanto quod alias visum fuit durum Phlippo regi Francorum (vt diximus in proemio in verbo Boni facius) Non tamen procedit econtra / si laici dent priuilegium clericis: quia in quouis casuclericilaicis non subiiciuntur. c. et clesia. supra de constl. et. c. fi. supra de reb. ecclesie non alie. Ratio videtur parata quia aliud est lumen maius et aliud lumen minus. c. solite. supra de maior. et obedien. alie possent adduci rationes que sano cerebro note sunt. Probus

¶ Ergo prescriptibile. Pro hoc vide que late dicit Fely. ii c. cum cotingat / versi. et subdunt. supra de foro compe. Ulterius vide pro hoc. c. duo simul. supra de officio ordi. c. cum contingat. supra de foro compe. Oldra. con. clxxii. quia omnes fere Card. in cle. ii. de religio. domi. sentit aliqualiter Panor. in. c. accedentes no. pe. supra de prescrip. quod verum (vt predixi in precedem. apo. stil. de priuilegio et consuetudine) data capacitate in praescribus te / secus si est incapax possessionis vt in casu nostro gl. prama. in ti. de causis. § statuit in verbo priuilegio. Probus.

¶ Scandalum. Uide que dixi in proemio in verbo relaxatiohinc dicitur quod dispensatio fit propter vtilitatem necessari. vidlicet scandalum euitandum vel propter maius bonum habendum glain. c. requiritis. §. nisi rigor i. q. vii. vide Sozi. con. clxv. col. i. et. x. visis.

¶ Pro intento autem Io. mo. attende ad Card. conlvii. pro magnifico / vbi subdit dictum hoc / fortius procedere in eclesiis: quas eorum progenitores fundauerunt et dotauerunt / istud dicit per papam tollerari non autem per alium: hic igitur habet lociquod apud nos dicitur in. c. ex literis el. i. supra de homici. quod quandoque causa vitandi sacandali licitum est transgredi leges et canones. put dicimus id fieri ex causa (dico in. c. in fidei. de hereti.

¶ Item etiam ratione vitandi scandali malus rex qui alias posset de poni potest tollerari. c. Iulianus. xi. q. iii. no. Do. igneus docto. Aurelianem. nunc praesidens in curia Rothomagem in. q. an rex Fracie recognoscat imperatorem / col. xxxviii. in fine vide text et glo. in. c. iii. supra de iure pa. Probus

¶ Uidetur secus. Contra istud tenet idem Ioan. Mo. in c. sisupra de consti. et male prout ibi dixi. Probus.

¶ In parem. Hinc dicit Guil. de Cuno in l. fi de rerum diuisio. ff. quod si sunt duo domini eiusdem ciuitatis / et alter eorum delinquat in eadem ciuitate / alter dominus alterum dminum non poterit punire. Firmat collec. in. c. ad questiones. nu. vi. supra de rerum permuta. Io. Mo. in. c. i. supra de foro compe. vbi dixi. Uide pro dicio Guil. Alex. consi. vii. nu. vi. in consultatione premissa / vol. v. vbi subdit / licet iurisditio sit vnum indiuisibile / exercitium tsnillius est diuisibile alleg. l. inter tutores. ff. de administra. tuto. in fine / tamen multum discutit quod ex causa possit diuidi. vt probat argumentis que videre licet.

¶ Preterea dic dictum Io. Mo. hic propofitum verum: vt non post sit parem ligare vt sibi preiudicet / potest tamen ipsum pruilegiare in his que concernunt eius fauorem / testatur Domi. in cap. si papa. col. ii. xl. dist.

¶ Postremo per istud tritum. et vulgare do. Stepha. Gertram. con. cclxxv. in fine / visis apestolicis / parte. ii. dicit / si quis excommunicatus extiterit per alteo rum ex executoribus apostolicis / ille excommunicatus ab alio coexecutore absolui non poterit / quia par in parem et c. Aliud suadet / quia excommunicatus ab homine absolui non potest nisi ab excommunicante aut superiore ipsius excommunicantis / ca. pastoralis. § preterea et quod ibi no. Panor. supra de offi. ordi. pro intento videtur casus in. c. cum plures. § porro de offi. de leg. hoc libro: hec intellige nisi excommunicatus esset mortuus / vel impeditus in causa procedere / vel in ea procedere nollet / quia turic aliter coexecutor posset absoluere per id quod nota. post lapum. Domi. in d. § porro. versic. Sed pone quod ab vnolegatorum vel executorum. Probus

¶ Semper est. Idem dic de ecclesia que etiam numquam moritur licet praelatus moriatur. c. liberti. xii. q. ii. facit l. i. ff. si quis / et a quo / et quod no. in. c. quoniam abbas. supra de offi. delega. Probus

¶ Nomine prelationis. Secus si nomine proprio / quia tunc successo non tenetur secundum glo. et doc. in. c. fi. supra ne prelati vices suas / quos sequitur Sozi. co. 32 col. 1. Ex his / vbi dicit quod est maius quia non valet contractus sic / licet successor velit valere. contractum / vt pote locationis et huic stare / si tamen conducto. contradixit non valebit contractus / quod placet Panor. in dsputatione incipiente. Sempronius clericus in. v. dubio.

¶ Ex quibus et no. per Ioan. Mona. hic possumus concludere quod successor tenetur stare colono predecessoris / clarius probatur istud quia locatio facta per tutorem vel ciratorem ad certum tempus: durat etiam finita tutela vel curatela l. si tutele. ff. de administra. tuto. per quam l. hoc tenet Roma. in l. si filio. §. si vir in quinquennium. ff. solu. matri. versi. Sexta conclusio / sed prelatus equiparatur tutor et curatori no. in cle. quia contingit de religio. domi. et. l. orphanotrophos. C. de epi. et cleri. glo. in verbo reddere rationem in capi. qualiter. el. ii. supra de accusa. imo habet pinguius ius quam habeat tutor et curator: faciunt not. per Inno. in capi. primo. supra de eo qui mit. in po. causa rei ser.

¶ Secundo pro hoc intento habeo tex. in cle. prima in fine ne prelati vices suas.

¶ Item successor vniuersalis tenetur stare contractui predecessoris. l. viam veritatis. C. loca. et cap. fi. supra de preca. sed prelatus est successor vniuersalis / vt colligitur ex no. per glo. in cap. Cum ad sedem. supra de resti. spo. et per Inno. in cap. eam te. supra de rescrip.

¶ Item successor necessarius succedens ex legis dispositione tenetur stare contractui predecessoris / etiam si sit successor singularis no. doc. in d. § si vir / sed prelatus non est successor voluntarius / quia non succedit ex voluntate defuncti / nec ab eo dicitur habere causam sed a superiors no. Ioan. Mona. in cap. si hi vbi adduxi concordan. supra vt lite penden. sic necessarius / quia succedit ex dispositio ne legis: siue superioris: ergo tenetur stare contractui prede cessoris / ita firmat Sozinus vbi. supra

¶ Tu tamen attende ad ea que tradit Domi. in consi. xvi in prin. pro declaratione clariori / vbi dicit ad hoc vt contractus gestus per prelatum transeat ad successorem irrauocabiliter / duo principaliter requiruntur.

¶ Primo quod comtractus in se sit validus alias si esset iualidus / esset retractabilis etiam per eundem contrahentem / vt in capi. nosti cum ibi plene non supra de elec. et ca. si quis presbyterorum. supra de rebus eccle. non alie. et per successorem etiam si super obseruatione fuerit adiecta pena. capi. ii. supra de preca.

¶ Secundo requiritur quod ex eius forma et solemnitate sit realis / quia si sit personalis / non transit ad successorem: sed extinguitur cum persona. supra de transact. capi. de cetero. et de arbi. cap. peruenit. Et ad hoc vt sit realis requiritur quod fiat sub nomine dignitatis / vel sub materia concernente dignitatem / non sub nomine proprio capi. quoniam abbas. supra de officio delega. et capl. si gratiose / de rescript

¶ Item quod interuenerit autoritas superioris. d. c. de ceteroet hoc vltimum videtur necessarium in contractibus perptuis vel ad longum tempus initis / non autem videtur necessarium in his que sunt ad brene tempus inxta no. in capitulo fi supra ne prelati vices suas

¶ Et de successore in papatu vide an teneatur per Domi. in consilio. lxiiii. Pro declaratione quesitorum. Probus

¶ Transit. Uide de hoc late per Cardi. consilio. xcv. B. abbas. Et si reperiatur iuramentum an liget etiam si sit vniuersitas vide Domi. in con. lx. circa dubium. Probus

¶ Non continetur. Uide Domi. in consilio. xii. vltimo illeProbus.

¶ Hunc casum. Quia hec materia freguens est et in praxiquotidiana non minus sabtilis quam ardua: ideo ea de causa illius fimbrias tam in praxi ipsa quam puncto iuris pro viribus vltra scribentes hic extendere conabor / pro qua extem sione aggredienda primo premitto discutiendum quando et quibus modis beneficia dicantur vacare in curia: pro hoc adduco extrauagam. Ioan. xxii. Ex debito de elec. vbi patet intrenti ea vacare in curia per electionem / cassationem / postulationem / repulsionem / renunciationem quorumlibet prouisionem / translationem / siue per susceptionem muneris consecrationis / aut benedictionis promotis impensam vel im pendendam apud sedem ipsam / vel etiam vbicunque / aut a quouis alio modo canonice vacare apud fedem sentiit idem Ioannes. xxii.

¶ Et vt predicta clarius pateant. Pamo. capio quod per renunciationem (per quam frequentius fit ipsa vacatio in cumria) nam habemus pro constanti quotiens quis in partis bus existens constituit procuratores suos ad renunctandum beneficia simpliciter aut ex causa permutationis in curia / siue in manibus pontificis maximi aut eius vice camcellarii si ea mediante resignatione subsequatur perfectim actus / puta resignationis admissio: vel etiam pura renunciatio: dicemus tunc vacationem in curia et non in partibus fuisse: quod comprobo quia vbi fit resignatio / ibi fit beneficii vacatio Domi. hic glo. in verbo collato in cle. prima vt lite penden. reputata quidem singularis a Panor. in. c. cum in cunctis col. iiii. supra de elec. Imol. in d. cle. prima. et aurea. secundum Feli. in capitulo fi. col. sexta de foro compet. ad hoc quod actus gestus per procuratorem / censetur per dominum: in loco vbi procurator actum gessit / merito dicit Patrus in. d. cle. i. quod vacatio beneficii est referenda ad locum vbi beneficiatus moritur / quia tunc per seipsum actum exercet id est vacationem: dicimus enim fictitie mori aliquem qui resignat per se aut procuratorem.

¶ Facit quod volunt domini de Rota in nouis decisloxxiii. col. ii. quod beneficia resignata etiam ex causa permutationis in curia in manibus episcopi ibidem degentis ( anteaetiam non reseruata) solus papa confert / et non episcopus ordinarius / ratio quia vacant per resignationem factam in curia / de quibus papa priuatiue sibi reseruauit dispositionem dicit tex. noster.

¶ Comprobat et vlterius idem Imol. vbi. supra post dictum glo. colligendo ex ea. Si per procuratorem ad hoc habentenm speciale mandatum beneficii apprehenditur possessio: ille die vacant priora beneficia: et in loco vbi procurator ipsam apprehendit possessionem / non autem in loco vbi est constituens: si autem amicus vel alius negotiorum gestor possesionem apprehenderet extra curiam / pro eo et nomine illius qui est in curia / et is in ea existens acceptaret seu ratum haberet / tunc bene vacaret in curia: sic tunc inspicimus locum in quo dominus ratum habuit: non vbi ille nomine domini actum gessit / quod est contra premissa: ideo dicit idem Petrus vbi. supra quod ista tatihabitio retrotrahitur vt signat eius nartura no. Decius in l. semper qui non prohibet. ff. de re. iur. etiam vbi requiritur mandatum speciale. Ang. in l. licet in principio. ff. de iudi. Bal. in l. si maritus. C. mandati / per texin l. si de speciali ff. de minor. Iason in l. si quis mihi bona §. iussum col. vi. ff. de acquir. hered. si retrotrahatur quo ad tenpus / ergo quo ad locum l. vinum. ff. si cer. peta. Comproba. etiam ibidem Car. in. viii. q. et pe. oppo. quod idem sit in gestore / sicut in procuratore. Rota tamen in antiq. deci. xxxiii. dicit quod beneficium vacare dicitur / vbi est facta resignatioseu vbi erat ipse beneficiatus. Quod autem dicantur vacare in curia / licet constituens in ea non sit / tenet hic Archidi. col. i. ibi et credo quod illud beneficium dicatur vacare in curia quando vacat ibi per procuratoris renunciationem ad hoc specialitemr ostituti: sequuntur Io. And. Fran. Do. et Pet. hic. et in d. cle. prima dicens hanc veriorem quibus astipulatur Ro. con. 343 nu. ii. Quo ad primum proposite consultationis. Mouetur. idem Archid. per l. qui absenti in. prin. ff. de acquiren. pos. l. i. C. vbi de po. agi. opor. et ff. de iudi l. cum furiosus / in prinvbi non spectatur tempus commissionis / sed posterius. Et si id procedat in delegatione ergo et in procuratione / cum hec duo tanquam pariam fraternisent Archi. in capi. is quis. supra de procura. per text in l. et quia. ff. de iurisdi. omnium iudic. glo. in cleme. prima / et ibi Imol. de procura. Firmat premiia Aureolus in addi. ad Guiller. in capi. commissa. in fine. supra de elec. hoc lib. In simili habeo quod not. Bald. in l. prima. in. iiii. questio. C. de contrahen. emp. et in l. magis puto. §. illud. ff de reb. eor. per illum text quod si in vno loco est cele. bratus contractus / et in alio loco extat res vel fundus venditus / debet solui gabella solum in loco venditionis celebrate tradit Alexan. consi. xlix. na. iii. in causa et lite / volu. v.

¶ Item cum in renunciatione factum requiratur / ibi dicetur vacare / vbi facta est renunciatio / non vbi facta est procuratoris constitutio quod patet. vii. questio. prima. §. ecchis in fi. in capi. sicut vir / in capi. qualiter. et capi. quamuis. hanc. tenet collec. in capi. cum in cunctis. col. ii. in fine. supra de elec. ibi quid si feci procuratorem. Idem Bonifa. in clemen. prima in fine. supra de renuncia. et in clemen. si beneficiorum. nume iii. de decim. et latius in clemen. si duobus / vt lite pendennume. lxviii. quia procurator non prestat nisi nudum ministerium cum non dicat dominus meus renunciat imo egonomine procuratorio talis renuncio.

¶ Possum enim pro his adducere exemplum: de actu qui dependet a voluntate constituentis et alterius / sicut est in matrimonio quod requirit duorum consensum / tunc enimu licet ipse procurator prebeat nudum ministerium / capi. fin. de procura. hoc lib. quia concipit omnia verba in personam domini / et habetur vt pica et organum: tamen puto beneficia vacare per contractum matrimonii vbi procurator verba concepit / et non vbi moratur ipse constituens: quia in loco vbi est procurator et mulier / est mutuus consensus / et ibi fit matrimonium: et sic perficitur actus vacationis. Ideo vacant in curia si hoc matrimonium per procuratorem fiat in curia: non enim dubites beneficia vacare per matrimo nium. Intellige tamen dummodo per verba de presenti sit contractum / probat Rota in plerisque locis decisi. ciii. in antiqu. capella Tholo. quest. ccxxxix. post collec. in capi. primo. supra de cleri. coniuga. hoc lib.

¶ Habeo preterea dicttr Maria. Sozini consi. clxxxii. col. fina. multum abunde: si aliquid mandatur fieri vno tempore / et fit alio tempore a procuratore vel in alio loco: censetur factum illo tempore et in loco in quo actus explicatur / et non quando mandatur alleg. glo. in clemen. prima / vt lite penden. per quam glo. Idem firmat Sozinus consil. cxii. col. fine. quod incipit multum abunde.

¶ Premissis adde Rotam in antiqi. deci. lxxxvi. vbi dicitur. Ibi vacat beneficium: vbi priuatur beneficiatus idem Bal. in l. Titius. §. Rome. ff. de excu. tutor. quod si clericus Anglicus renunciat beneficio per procuratorem in curia / dicetur vacare in curia Romana / et non in Anglia ad idem dum queritur an episcopus ordinarius permutationem (alias sibi de iure debitam siue permissam) possit apud sedem apostolicam expedire. Frederi. in tracta. de per mutatio. beneficiorum dicit / licet renunciationes possit ib recipere: ibi tamen non potest permutationem facere quia statim receptis resignationibus / est verum dicere / quod beneficia vacant apud sedem apostolicam / vt in text nostro / quod est verum propter generalitatem verborum text nostri: et hanc partem amplectitur curia. Ita concludit Bellamera in dicto tracta. quod modifica non procedere in casu quo ordinarius loci in quo est curia de beneficiis ibi existentibus cum subditis suis causa originis vel beneficiorum ibi stantibus permutationem faceret argu. capi. presenti. § sane infra hoc titu. quod perpetuo nota ad intellectum materie nostre.

¶ Et sic habes optime comprobatum quod beneficium resignatum in curia (licet constituens sit extra curi am) vacat tamen in curia: hanc conclusionem modificare / habes: dummodo resignatio habeat effectum secundum intentionem resignantium vt pote Titius et Meuius causapermutationis sua resignarunt beneficia in curia: accidur quod permutatio obstante aliqua causa suum non potest sortir effectum / tunc non videntur vacare in curia. Ratio gnia ipsa resignatio est facta sub modo qui nisi sequatur non videtur resignatio / ista est doctrina Innocen. in princ. et glo. ii. in capi. inter cetera. supra eo. ti. pro quo habes text in l. licet. ff. de iure do. vbi licet soleat dos per acceptilationem constitui / si tamen ante matrimonium acceptilatio fuerit interposita nec nuptie secute sunt Sceuola ait matrimonii causa accen¬ ptilationem interpositam (non secutis nuptiis) nullam esse in lege enim est tacita conditio: quia non conferuntur nisi permutare volentibus: alias collatio dicitur nulla cle. vni de rerum permuta. nec valent talia beneficia expectantes. acceptare capitulo primo infra de rerum permuta. ideo si non sequatur conditio tacita que a lege intelligitur / non vide tur beneficium vacare: facit quod no. in l. si quis accepto. ff. de con. causa dat. vbi si causa propter quam debitor liberatur non impletur / agitur vt in pristinam obligationem reponatur.

¶ Pro premissis adduco ea que voluit Ioannes And. in nouel. in d. c. vno de rerum permuta. quod in casu in guo non sequeretur permutatio / extra curiam videntur vacare si moriantur permutantes extra curiam: quia per modum reuelutionis beneficia videntur ad permutare volentes reuerti vt dicitur in simili in lege secunda cum ibi no. ff. de in diem adiection. vbi autem beneficia sunt resignata in curia causa permutationis / et vnus volentium permutare moris tur non facta permutatione / superuiuenti confertur beneficium mortui: et in personam ipsius perficitur permuta tio: Bullaque per cancellariam expeditur. Ita tenent Do. mi. de Rota decisio. ccxciii. in antiquis argu. l. iure. ff. de conditio. et demostra. vbi si per grauatum impeditur implemen. tum conditionis pro impleta habetur: indemnis enim debet seruari: si per eum non stetit quominus permutatio suum sortiretur effectum

¶ Continua ndo propositum in medium adduco dubium tale. Pone papa confert mihi beneficium vacans in cumria: de ea tamen vacatione expressa non fit mentio quod confert tanquam vacans in curia queritur an propter id collatio dicatur nulla. Scribentes hic varii varia sentiunt Petrus in tertio no. dicit credere: si papa conferat beneficium simpliciter vacans non facta alia mentione de locovacationis in curia / quod valet / quia talis prouisio facta est omni iure quo potest propter verba infinita que sunt apta comprehendere omnem speciem seu modum vacationis l. Gallus. §. et quid si tantum. ff. de liber. et posthu. Egovero cum Lapo quem sequuntur hic Dominicus et Francus contrarium: credo quod est de mente Ioannis Monachihic in fine: mouentur prefati quadam regula Gregorii vndecimi que etiam plus disponit: quia si in persona per quam inducitur vacatio / concurrant plures qualitates per quas singulariter beneficium vacasset in curia / puta quierat scriptor apostolicus / Abbreviator et Capellanus / et familiaris pape / ac camere apostolice clericus et collector de omnibus his fieri debet mentio no. domini de Rota decisio. 72i. in antiq. vbi dicunt / impetratio beneficii in qua tacetur quod defunctus fuerit familiaris Cardinalis / est subro partitia et ita declarauit Gregorius vndecimus quod benesi. cium dicitur vacare in curia propter reseruationem papque operatur vacationem in ipsa curia / licet moriatur aucedat extra curiam

¶ Et attende hic ad vnum incidenter tamen quia quando prouidetur de beneficiis vacantibus medio familiarium. cardinalium / necesse est ad validitatem prouisionum consensum habere ipsorum cardinalium / cuius tenor sub his verbis contexitur.

¶ No aleotus seratione diuna. Sa Romane. ecclesie presbyter Cardinalis titili sancti Petri ad vincula gratie prouisionis / seu concessi. ni prouisionis parrochialis ecclesie. N. Cenomanen. dio. cesis per obitum quodam Guillermi illius dum viueret vt timi rectoris tunc familiaris nostri continui commensalia extra Romanam curiam vacantem / per sanctissimuin in Christo patrem et dominum nostrum dominum Iulianum diuina prouidentia papam secundum in fauorem oilecti non stri Nicolai familiaris nostri continui commensalis facte seu fiende et literarum expeditioni consentimus nostrumo expressum consensum prebemus pariter et assensum: in quo rum fidem hanc presentem cedulam manu nostra propria subsignatam fieri nostrique parui sigilli iussimus et fecimus. impressione muniri Datum Rome in domibus nostris Anno. .5os. die vero secunda Ianuarii Pontificatus eiusdem. S domini Iulii Anno quinto

¶ Et vt reuertar vnde exiui: pro regula Gregor. adduco theoricam capituli postulasti. supra de res. vbi latissime scriben. tes quod vbicunque tacetur aliquid pro expresso / papa non sic de facili concessisset / talis taciturnitas inducit subreptione facit quod no. Domi. de Rota. in antiqi. deci. 703 quod impetrantes debent exprimere amnia que mouere possunt ad denegandum: sic in proposito si fuisset expressum pape / quod benefi¬ cium vacabat in curia non sic de facili concessisset propter. ffectionem quam habere dignoscitur in illis conferendis et in cui dando / et magis vni que alteri in quo consistit liberalitas conferendi glo. in capi. relatum. supra hoc titu. Ioan. Mona. in capit. cum in generali de officio vica. vide Cald. hoc titu. consi. ix.

¶ Ex eo etiam quia illa confert quodam in re speciali / puta consuetudine qua in nititur: hinc glo. in cle. si de beneficio in verbo sine: isto titu. citat illa conferreiure proprio / facit illud vulgare. Que speciali nota sunt digna / nisi specialiter notentur neglecta seu omisia intesliguntur l. apud Labeonem. §. hoc dictum. ff. de iureiuran. et capit. quamuis il hoc titu. capi. quia periculosum infra de senten. excommunica.

¶ Item signisicatus specialis est potior quod generalis / quia per primum res magis declaratur Calc. consi. xx. nume. xi. dixi. supra. in d. capi. cum in generali. in prin. de offi. vica. quod innitatur papa hoc in casu iure speciali / probat hic Petrus de Ancha. in. ii. no. Quod in hoc fortior est consuetudo quam ius commune competens pape in collationibus / quia ius commune facit quod Papa in beneficiis conferendis non irritet collationem ordinarii qui preuenit Papam in conferendo. capi. dilectus. supra eo. titu. sic conferunt. cumulatiue / non priuatiue / prout dicimus in simili. de beneficiis curatis siue parrochialibus existentibus in villis muratis / vt secundum iura Gallicana graduatis conferantur / quod verum si concurrant / alias secus / sic non extat decretum irritans glo. habes in verbo censeantur in fine. in. §. statuit autem in titu. de colla. in pragma. Sed specialis consuetudo super vacantibus in curia plus facit / quia ligat manus ordinarii: adeo quod non prodest preuentio. Io. an. Mona. in capi. proxime sequenti vbi dico hoc dictum conprobando: sic fit priuatiuem. Ergo dicemus consuetudinem (quam ius speciale appellamus) ius commune fortificare / et cius effectum augere: et effectus sic auctus a consuetudi. ne recipit denominationem / non a iure communi arg. l. ius coiuile. ff. de iustitia et iure. Licet ergo omnes ecclesie sint pape / cap. cuncta per mundum / et cap. per principalem. ix. q. iii tamen quedam iura sibi specialiter reseruat que vocantur iura curie Romane: sicut dicitur de imperatore quem dominum mundi aiunt l. de precatio. ff. ad leg. Rho. de iactus habetque speciale patrimonium l. bene azenone. C. de quadti. prescrip.

¶ Confert ideo papa / quandoque ex potentio ordinaria / quandoque ex potentie plenitudine / et sic iure speciali.

¶ Pro premissis / vide que decidunt do. de Rota. in no. deci. xcvii. quod habens autoritate apostolica potesta tem conferendi beneficia sedi apostolice reseruata potest nedum specialiter / sedetiam generaliter reseruata confenre (vacantibus in curia per obitum duniaxat exceptis) quia illa non veniunt sub generali concessione / vide rotam in nouis / decisio. cxix. et ibi concordantes.

¶ Sic habes intentum liquidissimum quod expressio ipsa requiritur / quod obtinet vires in praxi: prout sepissime expertus sum: et ista est communis secundum quam iudicantem oportet iudicare doct. in cap. ne innitaris. supra de consti. Ioan. Mona. in capi. cupientes. §. denique. supra de elec.

¶ Modificare tamen habes secundum scribentes hic / nisi prouisio papalis procedat motu proprio quod facilime poteris comprobare si sanum (non stolidum) geras cerebrum

¶ Sed quid an et quando dicatur expirare ipsa reseruatio specialis. Dic per vnicam collationem subsequentem: secundum Franc. hic prout dicimus reseruationem medio conmende generatam per vnam etiam prouisionem expirarenot. late Roma. consil. cccl. in casu proposite. Quod intelligas cum grano sinapis / aut salis: si prouisio hec capaci: aut alias idoneo facta fuerit / alias non expirat / quia tunc non censetur dispositum fuisse ex quo dispositio suum non fuisortita effectum / argui. l. si pro patre. §. versum. ff. de in renverso l. quotiens. ff. qui satisda. coga. vbi paria sunt aliquennon fieri / vel minus legitime fieri lapus alleg. xxxii. vbi dicit. Paria fore presentatum non fuisse / vel minus sufficienter: tenet Rota in antiq. decisio. ix. et decisi. xx. sub titu. nostro et in propiis terminis Petrus de Ancha. con. cccxcix. cii. ca finem / quod exorditur intentio domine constantie / ibi ad hec enim dico / prouisio Pape nulla: quacunque ratione non extinguit reseruationem pape factam / non pro certa persona quia verba debent intelligi cum effectu / capi. relatum supra de testamen. et l. prima in fine. ff. quod quisque iuris / facit l. non putauit. §. non que vis. ff. de bo. pos. contra tab. Faciunt. ad casum notata per eundem Petrum in consi. 404. tria dubia

¶ Premissis adde ea que no. per Feli. in. c. cum ex officii. nuxxi. supra de prescript. Quod iurisdictio et dominium equipas rantur l. qui furere. ff. de statu homi. vbi Barto. per quem text. dicunt ibi Baldus et Albericus post antiquos / sicut transferens dominium in eum qui non est capax non peredit ipsum l. nec vtilem. ff. ex quib. cau. maio. ita delegans incapaci non perdit iurisditionem

¶ Licet premissa optimis fundamentis videantur firmata: obstattamen id quod voluit Ioannes And. in capitulo inter dilectos col. fin. supra de exces. prela. Si papa prouideat infra mensem aut prouideri mandet / et prouisio hec nullasit vt quia subteptitia vel obreptitia aut alias facta inhabili vel incapaci: tunc ord inarius poterit conferre quia non est verisimile quod supertor prouisionem ecclesie in perpetui voluerit impedire: imo intentio sua est vt citius prouideatur quam fieri poterit. c. ne pro defectu / et capitu. quia propter supra de elec. Ioan. Mona. in capitulo sequen. in principio nisi (dicit idem Io. And. vbi supra ) apparuerit aliquomodo quod papa hac vice voluerit prouisionem retinere argu. ca. imnotuit. supra de electio. et capitulo inter cetera. supra. isto titulo. puta quia sibi specialiter reseruauit prouisionem pro illa vice (dicit Compo. in capitulo capitulum col. xxvi. supra de rescrip.) quia sua intentic erat vt efficaciter prouideret / quod semper est presumendm: vel quando mandat illud confei non expressa per sona: quia tunc etiam si collatio est nulla: iterum papa priuatius prouidebit. Si autem contulit velconferri certe perfone mandauit tunc (collatione existento nulla) ordinarius prouidere poterii: quia papa illi persone intendebat prouidere: sic postquam prouisio est nulla propter. litterarum subreptionem aut indignitatem persone postestas redit ad ordinarium: quia cessante causa cessat effectus capitulo cum cessante. supra de appel. cum similibus ita testatur glos. in capitulo secundo de elec. et reserua. in verbo causa in pragma. allegat inter alios Innoc. et Panor. in d. c. i. ter dilectos col. fi. et est de mente Petri ibi / latius tamen ibiCardi. in fine distinguit: vt puta si in literis sit verbum reseruationis / semper ad ordinarium reuertitur si littera non tenet: quia non operatur effectum: sed si ex alio defectu aurest defectus inducens nullitatem ipso iure. Secundo casucessat questio: tunc opus est irritatione prius: sed primo casum aut non tenuit per errorem iuris quia executor errauit in iure et tunc reuertitur ad papam non ad insum executorem quem non excusat error iuris / tenet Inno. in capitulo primo de re. iudi. aut ad ordinarium ex quo reseruatio tenebat / aut per errorem facti et tunc ad executorem reuertetur quia actus nullus non facit eum functum officio no. ide Inno. in d. c. proximo vide in proposito de Selua. in. iii. parte tracta. benefi. questione. xxxii.

¶ Sum pone pape reseruatio adest: inutilis tamen et inefficaputa quia sibi certa beneficia reseruauit in Francia in qua obstantibus sacris conciliis Basilien. et Lateranen.) non habent locum pape minusque legati de latere sedis apostesbce reseruationes: et de eis prouideri mamdauit an obstet talis reseruatio et inutilis manus appositio / quominus ordinarii possint de eis prouidere / breviter dic quod non: quia subelata est reseruatio per predicta concilia quibus tales dam nantur reseruationes / ideo ipsa inutilitate ex defectu potestatis resultante / non valet fundamentum / quod est reseruatio: et per consequens quod ex eo subsequitur. c. Paulus prima. q. i. et l. egi de fide iusso.¬

¶ Quod autem inutilis manus appositio non afficiat beneficia / quominus de eis per inferiorem ordinarium prouideri legitime et libere possit / probo per textum quem ad hoc / allegat singularem Ludo. Roma. consilio. cccxxxv. numero. xii. in capitulo ne captande de conce. prebend. hoc libro est enim ibi expressum quod si executor per papam datus ad prouidendum expectanti de beneficio vacaturo apostolicaautoritate / qui certum beneficium nondum vacans acceptatum quidem per expectantem sue prouisioni reseruet inhibeatque ordinario: et postea prouideat: inualida est collatio ob defectum potestatis. Quia non potest inhibitionem et reseruationem facere super certo beneficio nondum vacam te quominus vacatione occurrente ordinarius possit illud / conferre: licet certum sit quod ita afficit reseruatio executoris apostolica autoritate deputati: sicut et reseruatiopape capitulo si executor / et capitulo si soli de conces. prebend. hoc libro

¶ Pro comprobatione premissorum adde dictum Roma. vbi supra dico singularissimum: posito quod papa potuisse huiusmodi beneficia conferre aut conferri / mandare seclusa etiam huiusmodi reseruatione scilicet ex capite plenitudinis potestrri autem aliis ex causis contentis in dictis conciliis / exceptis tamen ex quo contulit specialiter / aut conferri mandauit ex capite revnationis / non valebit quicquid actum e / pro hoc videtur tex. singlari¬ secundum intellectum Ioan. And. et hostien. quos sequuntur. doct. communiter in cap. ex parte. de conces. prebem. supra vbi patet siordinarius in ecclesia in qua prebende non erant distincte nec canonicorum numerus erat certus / aliquas prebendas contulerit ex eo capite / quia ipsarum collatio ad eum spectabat propter decretum concilii Lateranen. in capi. ii. supra de conces. preben. sic ex capite incongruo quia concilium locum non habet vbi non sunt distincte prebende / nec canonicorum numerus certus. d. c. ex parte / non substentabitur collatio illa ex capite congruo quo potuisset conferre / quia ipsa ecclesia canonicorum patiebatur defectum / et capitus lum negligens erat in prouidendo: sed nulla penitus remanebit. Pro his addo glo. auream in cap. ex literis. supra de offi. de leg. vbi per eam Panor. dicit si ordinarius credat se delegatum / et ea occasione delegata procedat autoritate / non tenet processus si postmodum appareat eum non fuisse de legatum / licet vt ordinarius procedere potuisset / et hoc ex defectu voluntatis. Ita Feli. in ca. cum ex officii col. x. versi. quarta conclusio. supra de res. Facit glo. pragma. de colla. in prin. in verbo nulle. in § volens. Facit etiam regula vulgaris sumpta ex legemultum interest. ff. si quis ius sibi. et. c. Cum super abbatia. supra de offi. de lega. quod faciens actum fimiter et solemniter / dicat illum facere informiter et minus solenniter talis actus non valet propter intentionem faciem tis / forme et solennitati repugnantem / et etiam propter ipsam repugnantiam expressam ex verbis resultantem l. vbi repugnantia. ff. de re. iii. Ad idem .l. obligationum substantia. ff. de act. et obl. vbi dicitur quod quando intentio expressa sensui verborum repugnat / non resultat obligatio: vide Aufre. in decisi. Tholo. clvii. et de selua. q. xvi. in d. iii. parte.

¶ Nunc ad beneficium commendatum veniamus. Pone Titius rector. S. B. in manibus pontificis maximi rectoriam ipsam resignauit occasione cuius frater Guiller. ordinis san. Augu. de ea per modum commende perpetue prouideri sibi obtinuit / modo frater iste commendatarius in partibus nature debitum in domino persoluit sic rectoria ipsa eo modo quo priusquam commendaretur vacabat / vacat (si non credamus Gallis vt late discussum. habes per nos in cap. nemo. supra de elec. ) et sic per ipsam resignationem / et in curia querituran illius prouisio ad Papam priuatiue spectet: dubium hoc tangit glo. pragma. in c. ii. de elec. et reserua. in verbo causa / et post eam do. de selua in iii. parte tracta. bnfi. concludentes / licet de iure dicatur vacare in curia per ea quae. supra deducta fuere: tamen quia no placet Gallis. tum quia expirata commenda de beneficio electiuo reseruato facta redit potestas ad eligentes / idem de simplicibus beneficiis non electiuis: licet reseruatio hec locum habeat per sacrum Basilien. concilium / excipiens ipsas reseruationes in corpore iuris clausas: quod stringunt Galli ad vacatio nem per obitum duntaxat quia possent diutissime eligentes et ordinarii alii iure eligendi fraudari et prouidendi cum contingeret multotiens papam prouidere per modum commende / et non tituli / sic contra mentem iurium Gallicanorum

¶ Et hec in puncto tibi sufficiant vt descendamus ad clarificationem doctrine Ioan mo. inquetum querit an episcolatus et abbatie includantur sub hac constitutione. Ita quod his vacantibus in curia illorum collatio ad papam priuatiuspectet: in hoc glo. Domi. Franc. et communiter alii hic et vbique concordant cum Ioan. Mona. vt nos dicamus non includi / sic prouidebitur per electionem / aut alias prout iura statuunt / alias collatio videtur nulla tanquam facta contra concilium Basilien. comprobat late glo. pragma. in titu. de elec. et reserua. in. §. statuit in verbo obstaculo / pro hoc tex. in ca. videtur. in prin. xxxv. q. vi. ibi. Nam quod contra interdictum et ordinem ecclesie factum est ratum non haberi / tam diuine quam humane logis proclamat autoritas. Firmat hec Guil. de Monserrat in comento pragma. in. ii. parte charta mihi. v. vbi dicit quod he electiue dignitates non comprehenduntur sub decisi. texnostri: allegat quo ad episcopatus quod semel interpretatus fuit Nicolaus. iiii. in Bracaren. eccls a / intellige de electinis in quibus requiritur forma. c. quia propter. supra de elec. et medio vacationis / quarum dicuntur viduate ecclesie presertim si haberent iurisdictionem in illos de collegio / quia tunc habet locum concilium generale. c. ne pro defectu. supra de elec. Ita. citat. d. glo. obstaculo.

¶ Ista comprobo sic / papa non potest statuere sine iusta causa per quod status generalis seu vniuersalis ecclesie immutatur glo. no. in. c. literas. in verbo non potest. supra de resti. po. et in. c. proposuit. in verbo dispensare. supra de conces. preben. Ubi Panor. et alii: et quando ex tali statuto decoloraretu. status ecclesie: ita intelligas tex. et glo. in. c. et si illa. prima q. vii. Inno. in. c. quanto. supra de consue. circa finem. Panor. in ca¬ que in ecclesiarum. supra de consti. et ibi Feli. col. xx. versi. limita. quarto quod si id statuat: tunc cetus cardinalium debet monere papam vt desistat et se corrigat: non autem dico eum deponendum. c. si quis. lxxix. di. et. lxiii. di. Adrianus facium no. per scriben. post inno. in. c. inquisitioni de senten. ex communica. et in. c. quanto. supra de consue. Refert et sequitur Marti lauden. in trac. Cardi. col. xvi

¶ Quia per prouisionem papalem diceretur contraueniri sacro Basilien. concilio. sic immutaretur generalis ecclesie. status / dignitates electiuas habens ordo confunderetur quia electione facta confirmationem ad immediatum superiorem spectare dicimus / et eo negligente gradatim ad alios glo. ampla in. §. si quis in verbo gradatim de colla. in pragma. Maleretus in trac. de elec. charta pe. col. iii. et Monserrat in ii. parte / vbi. supra

¶ Item papa non potest id statuere ex quo constat aut vel hementer presumitur / vniuersalem ecclesie statum pertura bari glo. in. c. per principalem. ix. q. vltima. Inno. in. c. inquifitioni in fine. supra de senten. excommu. Sed si huiusmodi modus prouidendi obseruetur / status vniuersalis ecclesie per turbabitur / vt intuenti apparet maxime temporibus nostris quod ad oculum demonstratur: quia quando papa his prouidet ecclesiis: de non notis populo et inuitis capitulia prouidet: ipsos tanquam non optatos / aut contemnunt / auiodiunt. Non enim solum turbatur sed (vt dixi) confunditur ordo ecclesie: quia vnicuique ordini ecclesiastico iurisditio non seruatur. c. peruenit. xi. q. ii. et per hec satis constat de nullitate huiusmodi prouisionum.

¶ Nec iuuat dicere presumendum pro facto pape vt semper iusta moueatur ex causa (dixi supra. in proemio in verbo relaxatio. Ratio quia in eo vigere debet omnis puritas. ca. per tuas. supra de dona. Facit. c. primum. § sed diuersum: de alie. feudi / vbi ecclesia dicitur cultrix / alirix / et auctrix iustitiaque non patitur contra iustitiam in se vel alterum fieri / quia procedit in papa tanquam in capite ecclesie militantis et vicario Christi (dixi supra in proemio in verbo interiectio) Premitsa veritate fulsiri dicas nisi vbi ipse papa facit contra constitutionem respicien. generalem statum ecclesie / vt potin casu nostro: quia tunc non venit sustinendus nisi faciat ex magna causa per eum exprimenda et postea verificando alias non presumetur quod probat Roma. con. ccccxcix. ii premissa consultatione et Fely. in d. c. que in ecclesiarum col. xx. per dictum singulare Innoc. quod vbi alicui ex aliqua iusta causa licitum est a regulari iure recedere / non sufficit. causam subesse: nisi illa per eum cui hoc de iure competit exprimatur.

¶ Premissis adde que voluit Oldra. in propost. to co. lxii. Circa hoc veniunt tria / quod prosequere vt per eundem Monser. in. iiii. parte

¶ Et prouisionem papalem dicas adeo nullam quod prouisus non est recipiendus in confirmatione electionis / vt legitimus contradictor / quod clarificat Roma d. consi. ccccxcix. motiuis sequentibus. Primo quia ad hoc vt quis obtinere possit electionem declarari nullam ratione forme non seruate: necesse est probare plene et specialiter sua interessevtquia sit talis ad quem electio pertinet. Secundo probat ex nota. in l. posthumus. §. si quis ex his. ff. de in offi. testavbi expressum est quem repelli in effectu obtinende recisio nis testamenti / nisi sua interesse plene probauerit: facit quod no. Antho. in. c. cum super. supra de re iudi. quod intendens obtinere cassationem sententie: necesse est eum plene probare suainteresse / alias excludetur ab obtentu arg. capitulo veniens el. iii. supra de testi.

¶ Premissa autem intelligas procedere quando nondum erat facta deuolutio infra trimestre ex capite delicti / vt quia canonici eligentes / indignum scienter elegerunt: quia si et set facta papalis prouisio: haberet locum. c. cum in cuncti. §. fi. et. c. cum Uintonem et. c. scriptum. supra de elec. vel post trimestre: vt qiano elegerunt infra illud tempus. c. quanquam. supra de elect. hoc lib. quia tunc electiua dignitas propter electorum negligentiam delictum aut culpam / fit prouisiua vt in dicto capitulo nepro defectu glos. ii. in capitulo primo / supra de elect. hoc libro: et in. c. cum inter canonicos eo. in antiq¬. et in. c. in synodo. lxiii. dist. in verbo confirmamus.

¶ Premissis enim non obstat si dicas quomodo potuit restringi potestas pape in istis beneficialibus in quibus habere dicitur liberam potestatem / dic quod licet dispositio beneficiorum plenaria ad papam spectet / hoc intelligitur vt dixi vt non sequatur inconueniens vt perpulchre per Feli. in dicto conditulo / que in ecclesiarum columna. xiiii. post Cardina. consilio. xlii. quod exorditur sanctissimus dominus noster Bonifacius papa nonus.

¶ Cum igitur ex reseruationibus et preuentionibus circi beneficia electiua et ex gratiis expectatiuis multa sequebantur inconuenientia / vt patet ex discursu pragma. et titul. rum de reserua. et colla. in pragma. non debet quisquam in adnirationem trahi si ad talia incouenientia vitanda fuerit circa praedicta impositum frenum summo pontifici / dicit male. retus in d. pe. char. col. iiii. qui in col. ii. dicit vnum in proposito quod licet cessio episcoorum a solo papa admittatur. c. ii. supra de transla. epi. tamen non potest prouidere de episcopatu vacante per cessionem siue resignationem factam in curia quia episcopatibus (cum vacant) est per electionem prouidendum non obstante quocu que impedimento vt habetur in pragma. in titu. de elec. c. ii. in prin. istud satis fuit de mente glo. pragma in d. ti. de elec. c. i. §. quibus in verbo clausis paulopost prin. Dic tamen quod valebit prouisio dummodo praecedat aut sequatur consensus capsaute eligere debentium Monserrat in ii. parte col. ix. ratio quod eorum interest et quasi contractus geritur inter eligentes et electum. ar. d. c. cum inter canonicos et in. c. nisi cum pridem supra de elec. vnde sicut in contrahendo requiritur consensus ita et in distrahendo / et econtra quod prosequere vt per eudem malere. in ante pe. charta.

¶ Licet in premissis discussum sit (in genere tamen ) abbar. tiam non comprehendi sub hac constitutione et in hanc sententiam inclinare communiter doc. quibus astipulatur lapus alleg. 84 col. xiiii. dicens abbatiam fore in primo gradum dis nitatis / sicut dicitur de episcopatu: tenet Io. mo. in. c. in generali infra. de re. iur. de abbatii sque pronunciari in consistorio sicut de exscopatibus dicitur quod vltimum non semper verum dicito vt ex perientia et tenore prouisionum vidi quia in his describebatur. Et ad sedem eandem ex quauis causa specialiter vel generaliter partineret: ac consistorialiter fileri deberet Uel sic: de quibus consistorialiter disponi non consuenit.

¶ Quando autem prouidetur consistorialiter dicitur. Nos. vacatione huiusmodi fide dignis relatibus intellecta: ad prouisionem eiusdem monasterii celerem et felicem etc. Ne mona sterium ipsum longe vacationis exponatur incommodis / prternis et solicitis studiis intendentes: post deliberationem quam de preficiendo eidem monasterio personam vtilem et etifructuosam / cum fratribus nostris habuimus diligen. deiide subditur in verbis dispositiuis. de fratrum nostrorum comsilio apostolica auctoritate prouidimus: teque illi praefecimus in abbatem / curam / regimem / et administrationem dicti monasto rii in spiritualibus et temporalibus plenarie committendo in illo qui dat gratias et largitur praemia confidentes quod dextra domini tibi assistente propitia dictum monasterium per tue ciricumspectionis industriam et studium fructuosum: regetur vtiliter et prospere ac grata in eisdem spiritualibus et temporlibus suscipiet incrementa.

¶ Subdit praeterea idem lapus vbi. supra quod in abbatialibus prouisionibus non datur executor vt prouisum inducat in possensionem: sed papa in bulla prouisionis scribit sic onus iniunctum propria deuotione prompte suscipiat et

¶ Uel dic secundum modernum stilum (vt dixi) curam / regimen / et administrationem in spiritualibus et tempralibus plenarie committendo quod tamen non detur executor infallenter id noconcedas prout etiam vidi et sepius diciturque hoc in casu. Quam circa dilectis filiis. N. N. ac. N. Mandamus quatinus: ipsi veduo aut vnus eorum per se vel per alium seu alios: tibi in adipiscenda possessione vel quasi regiminis et administrationis. ac bonorum eiusdem monasterii vel maioris partis eorundem assisten. faciat auctoritate nostra tibi a conuentu praefatis obedientiam et reuerentiam debitas et deuotas. Nec non dilectis filiis vassallis et aliis subditis dicti monasterii huiusmodi consueta seruitia: et iura ab eis tibi debita integre exhiberi contradictores et c. contrarium tamen hic dicit Aureolus in addi. ad Guill. qui non attente scrutatus est stillum modernum.

¶ Et quia lapus vbi. supra voluit dare certam formam quando non describuntur executores in prouisionibus abbatialibus satis tamen debilem et vt ita dicam macram: ideo tibi describo pinguiorem sub his verbis contextam

¶ Quo circa discretioni tue per apostolica scripta manda mus quatinus / impositum tibi ouus a domino regiminis et ad ministrationis ipsius monasterii prompta deuotione suscipens: curam et administrationem predictas sic feliciter geras et fideliter prosequaris: quod dictum monasterium per tue diligentie laudabile studium gubernatori prouido et fructuose administratori gaudeat se commissum: tuque preter retribu. tionis eterne premium: nostram et eiusdem sedis benedictione et gratiam exinde vberius consequi merearis necnon dilectis filiis conuentui et vniuersis vassallis et subditis dicti monasterii conuentus videlicet tibi tanquam patri et pastori animarum suarum humiliter intenden. et exhibentes tibi obedientiam et reueretiam debitas et deuotas tua salubria monita et mandata suscipiant: humiliter et efficaciter adimpleant: vassallivero esubditi prefati se pro nostra et dicte sedis reuerentia grato suscipientes honore: tibi fidelitatem solitam ac consuetaseruitia et iura tibi ab eis debita integre exhiberi procurens Alioquin sententiam siue penam quam rite in rebelles respectiue tuleris seu statueris: ratam habebimus et faciemus (omino auctore) vsque ad satiffactionem condignam inuiolabter obseruari. Hortamur quoque attentius venerabilem fratremnostrum episcopum. N. vt te sibi ordinario iure subiectum ac monasterium huiusmodi habens pro nostra et dicte sedis reuirentia propensius commendatos in ampliandis iuribus ipsi monasterii / sic sui fauoris presidio prosequatur quod per eius auxilium gratie te possis in commisso tibi dicti monasterii regimine vtilius exercere / ipseque preter diuinam misericor. diam nostram et dicte sedis benedictionem et gratiam exindvberius valeat promouer.

¶ Et inquantum dicimus de abbrtiis prouideri consistorialiter: intellige de regularibus non secularibus / per ea que statuit Alexan. vi. sub rubrica de signatura gratie ibi in abbatiis secularibus / non dicas dummodo consistoriales non sint

¶ Capio enim ipsa monasteria fore consistorialia quando cc. duc torum de camera valorem excedunt / ita reperio dictatum per eundem Alex. vi. in rub. de deroga. iur. patro. ibi monasteria valoris vltra. cc. ducatos minime per signaturam seu consistorialiter / et in rub. de nouis prouisionibus ibi cum monasto ria excedunt. cc. ducatos tunc consistorialiter / et in rub. d. resignationibus ibi resignationes monasteriorum virorum vt tra valorem. cc. duca. non admittuntur / et non nisi consistoria liter prouidetur de personis idoneis aut commendatun

¶ Continuando propositum executorialium prouisionum diquod in prouisionibus episcopalibus non inscribuntur etiam executores sed solum mandatur vicino episcopo / pape et sedi apostolice iuramentum prestari per prouisum secundum formam et in prouisione ipsa aut alia littera siue bulla separata contentam / pro hoc habes glo. in ti. de elec. et reser. in. §. censuiin verbo iuramentum in pragma. vbi dicitur quod confirmati aut consecrati / vel promoti in curia iurant pape. Nihilominus tamen debent iurare suis superioribus immediatis cum non fint exempti ab eis

100

¶ Idem dicas non describi in prouisionibus archiepiscopam libus: quia etiam mandatur prestari iuramentum / postea scrbitur ad capitulum / ad clerum / ad vassallos / ad suffraganeo: et ad regem et in diuersis bullis fit hec deseriptio.

101

¶ Et sic ex premissis habes quandam conuenientiam in ter dignitatem episcopalem / et abbatialem: maiorem quippe poteris adducere: Nam quemadmodum per assecutionem pacificam episcopatus et consecrationem vel posdecursum temporis de consecrandis vacant priora beneficia. c. cum in cunctis. §. cum vero de elec. vbi Imol. col. iii. §i tat vtrunque requiri lapsum videlicet temporis de consecradis et liberam administrationem / aut restet per eum quominus illam habeat / concordant Compo. et Io. And. ibi dicentes quod si propter iuris impedimentum puta propter peccatum occultum ministrare non possit / perinde est acsi mini straret: impotentia enim ex delicto suo proueniens ei imputatur arg. l. si mulier primo feso. ff. quod me. causa sequitur ibi Petr. de Ancha. co. ii. in prima. q. et vii. nota. addens quatuor requiri vt dicantur vacare. Electio / confirmatio possessio / seu bonorum episcopatus aquisitio et consecratio / Concludendo tamen quod si non potest habere administrationem bonorum de iure vel de facto / quod non vacabunt prior beneficia cui astipulatur collec. ibi in versi. quid si consecratus: et dic administrationem maioris partis secundum omnes

102

¶ Ad propositum premissorum collec. vbi supra nume. xii. aiquod si fructus debentur fabrice / per tres vel quatuor annos aut alii vsui et episcopus est consecratrus lapsumque est tenpus de consecrandis / propterea beneficia priora non vacant licet contrariam videatur sentire sententiam Archid. in o. commissa. supra de elec. hoc lib. quod intelligas in aliis ab exscopatibus facit pro communi dictum commime quod non dic tur rem habere quam non possidet: ideo priora beneficinon vacant: facit. c. licet episcopus hoc titu. vbi quis non debet perdere primum beneficium nisi plene secundum sifassecutus: vide glo. pragma. in tit. de elec. et reserua. in. §. cen. suit in verbo promotus Oldra. consilio. xiiii. Cum queritur hanc communem insequitur Panor. in. dicto. §. cum vero numero. vi. vbi mouet dubium. Pone confirmatus aut alias prouisus habet indultum vt non teneatur consecrari infra¬ annum: an interim vacent priora beneficia dic quod non firmant ibi Inno. Ioan. and. Car. pe. et Decius nume. vii. vbi dicit quod per huiusmodi indultum seu dispensationem cessa. causa finalis. d. c. cum in cunctis / puta mora et negligentia secundum Antho. et Panor. ibi post eum.

103

¶ Facit ad premissa. c. cum ex eo. supra de elec. hoc lib. vbi patet quod discpensatio (durante tempore illius) suspendit penam proptennegligentiam impositam: habes quod in simili traddit Panor. in. c. quia in tantum. supra hoc. nu. iiii. quod si cum minore dispensatur. vt possit obtinere ecclesiam parrochialem / eo ipso censetur cum eo dispensatum ne teneatur se facere promoueri ad sacerdo tium infra annum iuxta. c. licet canon. supra de elec. hoc lib. Ison in l. fi. ff de const. princ.

104

¶ Intellige praemissa quae dicuntur de dispensatione vt procedat ipsa in ea que motu proprio data extitit: secus si ad instantiam illaque talis electus pro suo commodo priuato procurauit l. iiii. ff. ex quib. cau. maiores firmat rota in antiq. decii. 575. et scribem. hic: ratio diuersitatis per Panor in d. § cum vero. nu. vii. ponitur quia cum fit motu proprio debet fieri larga interpretatio secus quando ad supplicationem quia tunc de vno ad reliquum non fit extentio cum moteria odiosa sit. c. si motu infra hoc titu. Cal. co. 77. versi. non no / quia rescriptum. Intellige secundo secundum eundem Io. and. vbi. supra col. iii. nisi in dispensatione exprimer etur quod inte rim bneficia non vacarent et posset illa retinere tunc planum est quod non vacabunt cum verba dispensationis sint inspicienda. c. porro de priuileg. et. c. fi. de vsupal. hanc doctri nam Io. and. solitus sum sequi in memorialibus que mit to ad curiam (pro huiusmodi dispensationibus obtinendis dicendo sic. Et cum decreto quod propter non promotionem beneficia vacare non censeantur / dispensare / sibique pariter indulgere et decernere dignetur papat

105

¶ Continuando intentum notrum idem videtur dicendum deabbatialibus dignitatibus / quia si abbas alias pacificus non petat benedici infra annum vacant priora beneficia / tenet Collec. in. d. c. cum in cunctis. col. ii. allegat Io. and. et vincen. in cle. ii. de eta. et quali. quod putat verum Aureo. lus in addi. ad Guiller. in. c. abbates. infra de priuile. quod probat / quia constitutio de consecratione infra tres menses petenda est penalis / cum ex ea iuris sequatur priuatio ideo non credo eam extendendam ad alium casum: merito dicitur infra tres menses non teneri benedictionem petere / sed potest differri per annum / neque antea inducitur priuatio / pro quo tex. in cle. ii. in. §. statuimus de statu. mo. vbi loquitur de abbatissa que non recepit benedictionem infra ar num a tempore sue confirmationis computandum vt cadatu a iure suo / causa non subsistente rationabili. Card. et imol. ibi post glo. in verbo cecidisse dicunt hoc non procedere in abbatibus / quia solum reperitur de abbatissis ideo non ex tendemus tanquam penale. c. primo de supplem. negli. praela. hoc lib. et. c. is qui infra de senten. excon. cum similibus

106

¶ Tu igitur dic quod ex quo iure cautum non inuenimus quod abbates benedici debeant infra annum seu aliud tempus determinatum / per non sumptionem benedictionis: minime dicemus vacare priora beneficia: sed per adeptionem pacificam. citat late Oldra. d. con. xiiii. quem sequitur Decius in. d. §. cum vero. nu. ii. Fely. tamen in. c. eam te. col. v. nu. vii. versi. iii restringitur. supra de rescrip. dicit vacare per electionem acceprtatam / quod non credo. Rationem diuersitatis inter episcopumet abbatem discussam videbis per eosdem Oldra. et Decium vbi. supra et glo. pragma. in. d. §. censuit in verbo benedictionis vbi concludit quod beneficia electi et confirmati in abbatem post pacificam possessionem vacant etiam ante benedictionem per. c. de multa. supra eo. ratio intuenti aparere potest quia ipsa benedictio potius censetur de solennitate no essentiali / quam de substantia secundum Card. in. d. §. statuimus. q. vi. hinc dicimus quod ante benedictionem potest vti baculo pastorali / notant fely. et alii. in. d. §. cum vero. Quam vacationem intellige fic ri nisi cum ipsis episcopis et abbatibus fuerit per papam dispenlatum vt cum bis priora retineant beneficia / pro quo vide glo. sa pragma. in. §. item insuper in titu. de colla. in verbo dispona re. col. iii. Roma. consi. cccxxxv. colum. prima circa primum. consultationis articulum.

107

¶ Et vt habeas perfectum et sanum intentum de dispensa. tione necessaria / et his que in ea exprimi debent tibi sequetem curaui describere clausulam / sub verbis his contextam.

108

¶ No enim tecum vt etiam postquam in vim prouisionis et praefectionis predictorum regiminis et administrationis / ac bonorum monasterii. N. huiusmodi possest. sionem pacificam fueris presentium vigore assecutus monaste rium. B. cuius ad. cccxx. florenos etc. Abbas non desinas / sed quoaduixeris vtriusque. N. vdlicet et de. B monasteriis in ean¬ dem commendam de iardo. etiam quoaduixeris monasterium huiusmodi cuius ad. cl. Flo. similes fructus redditus et proui tus in libris camere apostolice taxati reperiuntur retinare vigore presentium libere et licite valeas / generalis comcilii et quibusuis aliis constitutionibus etc. non obstantibus quibuscunque quod si non obtineatur dispensatio / poteris obtinere de his reseruationem sub hoc contextu¬

109

¶ Cemens e. cum staque nuper de persona dilecuiiii. I. abbatis monasterii. Nordinis sanct B. Bitur. diocesis eidem monasterio tunc vacanti duxorimus prouidendum / preficiendo ipsum eidem monasteric. in abbatem. Et propterea officium cantorie ipsius monasterii quod ipse tempore prouisionis et prefectionis huiusmodi obtinebat prout obtinet / quam primum possessionem pacificam administrationis bonorum dicti monasterii fueris pacifice assecutus vacare speretur. Nos igitur volentes stebi et c. conferendum reseruamus etc. datum et c¬

110

¶ In gallia tamen non dicas hanc reseruationem obtine revires per ea que late deduximus in. c. praesenti de offi. dele.

111

¶ Pro hac dispensatione vide que dicit Ang. con. cclxxiii. Bonifacius episcopus.

112

¶ Reliquum est impresentiarum attendendum / quia licet episcopatus et abbatie soleant expediri consistorialiter: vt iam tactum est aliquando tamen expediuntur per commissionem par palem / et tunc necessaria est approbatio consistorialis vt vide re licet per hanc formam:/

113

¶ Camens et penerabillifrai nosto Rabeio efi electen. Salutem et apostolicam benedictionem Romani pontificis prouidentia circumspecta his que auctoritate apostolica gesta sunt vt illibata consistant libenter adiicit apostolici muniminis firmitatem dudum si quid ecclesia Electe. per obitum bone memorie Arnaldum episcopum Electen. qui extra romanam curiam diem claufit extremum bacan. Nos eandem ecclesiam sic vacan. cuius prouisio antes fuerat per nos dispositioni et ordinationi nostre reseruata bene memorie petro. u. Roma. ecclesie praesbytero Cardina li quem a vinculo quo ecclesie Laudunem. cui tunc praeerat tenebatur de fratrum nostrorum consilio et apostolice potestatis plenitudine absoluen. in ipsis Ro. ecclesie praesbyterum Cardinalem assumpserimus ex certis causis vsque ad certum tempus duximus commendandam. Et deinde venera bili fratri episcopo Tusculanen. et dilectis filiis Petro tituli sancti Marci ac Ioannis / tituli sancti Uitalis presbueteris cardinalibus nostris dedimus literis in mandatis vt commendam huiusmodi autoritate apostolica reuocarent: et de te qui tunc abbas monasterii beate Marie Burgido len. ordinis S. B. Bituricen. diocesis existebas / eidem ecclesie Electen. eadem autoritate prouiderent teque illi preficerent in episcopum et pastorem ac tibi curam et administrationem ipsius ecclesie in spiritualibus et temporalibus plenarie committerent: et munus consecrationis per aliquem catholicum antistitem gratiam et communionem apostolice sedis habem. autoritate predicta impendi facerent pront in dictis literis plenius continetur. Et demum episcopus Petrus tituli sancti Marci / et Ioannes Cardinales predicti ipsarum literarum vigore commendam huiusmodi reuocarunt et de persona tua eidem ecclesie tunc secundum premissa vacanti prouiderunt teque illi prefecerunt in episcopum et pastorem curam et administrationem ipsius ecclesie tibi in spiritualibus et temporalibus plenarie committendo / ac tibi munus consecrationis huiusmodi impendi fecerunt / tuque possessionem bonorum mense episcopalis Electem. fuisti pacifice assecutus / et ex tunc ecclesiam ipsam in spiritualibus et temporalibus rexisti: et etiam gubernasti. Et subsequenter premissa omnia et singula proponi fecisti in consistorio ciram nobis / ac nobis humiliter supplicari vt ea confirmarde benignitate apostolica dignaremur. Nos igitur prouisio nem et prefectionem predictas et munus consecrationis tibi vt prefertur / et que per te circa administrationem predictam rite gesta sunt rata et grata habentes illa de fratrum nostrorum consilio autoritate apostolica confirmamus: et presentis scripti patrocinio laudamus nulli et c.

114

¶ Postremo in proposito thematis hesitari videtur a nonnullis: pone beneficium tanto tempore vacauit quod eius conlatio est ad sedem apostolicam deuoluta vel vacauit in curia / sic non potest prouideri de eo per alium quam per Romapontificem: nunquid hoc in casu ordinarius habeat potetatem durante huiusmodi vacatione ponendi economum. aut custodem pro conseruatione bonorum beneficii / prout posset de iure si ad eum accumulatiue et non priuatiue spectaret collatio / breviter dic quod sic / per ea que not. Panor. in c. cum nobis olim. supra de elec. vbi dicit: licet collatio beneficiorum pertiueat ad papam iure reseruationis vel deuolutionis nihilominus interim custodia ecclesie vacantis et deputatio economi pertinent ad episcopum. Aatio quia dispositio. c. ii. supra de conce. prebend. dicitur penalis asic non extendi debet vt puniat episcopum in alio quam in eo quod est expressum a canone. Pro his facit optime tex. noster cum glo. in. c. cum inter R seniorem. supra de elec. vbi Panor. ponit. quod dispositio. c. cum in cunctis in fine (que priuat eligentes. indignum potestate eligendi) non habet locum nisi in dignitatibus in tex. expressis: ita no. Io. And. in. c. odia de regul. iur. hoc lib. refert et sequitur Franci. Aretinus conlxiii. col. iii. nu. vi. quod exorditur in presenti consultione vbi dictum hoc comprobat: quia ad illum aliquando spectat custodia ad quem non spectat collatio / patet in patrono ecclesiastico probatur. in. c. cum vos. supra de offi. ordi. et in. c. ecclesie cathedralis / quod non succedit episcopo sede vacante vt possit conferre beneficia: tamen potest deputare custodem beneficio vacanti / vt singulariter no. Io. And. in. c. i. nesade vacan. hoc lib. Probus.

Capitulum 3

115

MOderatio. Dic quod moderati seu modificatio fieri solet pe gerundium quia eius est mod ficare et qualificare dispositinem cui adiungitur testatum post alios Maria. Sozi. con. xci. col. ii. visa. et con. xciii. col. i. circa primum.

116

¶ Et dic quod duplex reperitur modificatio / vna suspensiua seu habens virtutem sufspensiuam / que si apponatucontra substantiam actus irrita tactum / et irritatur ita loquiin tex. in. c. fi. supra de conditio. appo¬

117

¶ Alia est resolutiua seu habens vim resolutiuam ex posfacto actus validi eperfecti no. glo. in l. ii. ff. de in diem ad iectio. et hec irritatur et non amnulat / ita tradit Maria. So. post alios ibi per eum citatos in consilio. cxxiiii. colum. pepresens consultatio¬

118

¶ Etadde quod modificatio et restrictio sit per dictionem ita quod testatur idem Sozinus co. cxli. quod exorditur. Con. sideratis / allegat l. lucius. §. que habebat. ff. ad trebel. et ui cum. M. supra de consti. pro dicto Io. Mo. hic vide Roma. confi.¬ cclxix. nu. xxv. Probus.

119

¶ Non habet. Uide que citat Frede. con. ccxxxii. vacantibus canonicatu. Probus

120

¶ Noua collatione. Dic quod noua collatio presupponit primam / et datur super prouisione ordinarii quam dubitat suf¬ plicans cartis de causis viribus non subsistere / non autem superprouisione pape: quia tunc. datur forma perinde valere / testatur prouincialis charta mihi. 82. in his enim adest discrepan. tia / quia in noua prouisione non teneris exprimere defectum secus in gratia perinde valere / vt videre congruit in his qua in proposito luculenter scripsi in. c. cum in tua. supra de consuen¬

121

¶ Dicit enim prouincialis charta mihi. lxxxxiii. in noua prouisi ne beneficii collati per electum non confirmatum / inficiens colationem: quia de facto facta. c. nosti. supra de elec. Si vero sit confirmatus dabis. Cum autem dubitet etc. ex quo potuii conferre. c. transmissa eo. titu.

122

¶ Preterea dici quod noua prouisio nihil capit ex veteri / alias non diceretur noua Bal. in. c. i. in fine. qui fendum dare pos. glo. in. c. generali in verbo de nouo. supra de elec. hoc libi quid antem dicatur nouum vide remissine per Fely. in. c. cum ex officii. nu. xxi. supra de prescrip. Probus.

123

¶ Tenere. Uide que in simili Do. Bertrand. con. xxxviii. viso consultationis themate. iii. parte et ibi videbis opiniones pro vtraque parte. Probus.

124

¶ Uelit vtique. Uide glo. in titu. de colla. in. §. quod si quis in verbo irritum in pragma. et que latissime dixi supra. in. c. tibi de re. Car. consi. v. col. ii. qui allegat. c. potuit de loca. supra quod emphiteota cadit a iure suo / intelligitur si dominus volue rit vti iure sue

125

¶ Sic et processus iudicis aquo non tenet / si appellans appellationem prosequutus fuerit: sed si renunciauerit appellationi tenet processus. supra de appella. c. ab eo hoc libro Ad hoc facit. ff. de optio. lega l. si cum optio vbi si est legata seruoptio ex vniuersa familia / et antequam legatarius optet serut est per heredem manumissus si postea non optat seruus remanet liber / ad idem facit l. seruum filii 1 eo. eo. ti. vbi si peter legauit in testamento seruum qui erat in castrensi perculio filii / et filius non fuit vsus iure suo / quia non disposuitante obitum suum de illo suo seruo: valet quod fecit pate et tamen antequam appareret ipsum filium non vti iure suo dispositio patris erat in pendenti l. proponebatur. ff. de castren. peculio

126

¶ Pro dicto Io. mo. vide Barb. con. xii. scribitur. vol. i. et. Dcium con. clxxxv. in versi. vlterius reuocatur / quod incipit in causa istorum nobilium: et con. cccxli. in fine / viso puncto / vbi prosequitur id quod de emphiteota dicitur: vt non priuetur etiam iusta causa subsistente / nisi appareat de volunta te domini. Bar. et doc. in l. ii. per illum tex. C. de iure emphiAng. in. §. si vero in versi. Sed pone in auten. de non alie cum similibus tradit Alexand. in consilio. xci. col. finali. viso themate et con. xiiii. col. ii. viso themate instrumenti voli. iiii. et consilio. vi. numero. xiiii. volu. tertio et consilio. clxxiii. numero. vi. viso themate vol. ii. Decius prosequitur consicccclii. col. fi visa / vide Ioannem Mo. et ibi per me dicta in. c. generali. supra de elect. idem Alex. consilio. lxxxxii. col. fi. volu. vii. vbi citat quod quando dicimus quod vtile dominium reuertitur ipso iure ad dominum: intelligitur si dominus velit et petat Bal. in l. fi. C. de reuoc. do. in fine allegat no. in l. secunda si ager vectigalis vel amphi. petatur. Istud prosequ tur idem Alex. in consilio. cxiii. nume. tertio / viso et diligenvolu. iiii. vbi subdit eo ipso quod dominus ab amphiteota e ceciderat a iure suo recipit pensionem futuri temporis / nopossit eum amplius expellere tanquam priuatum: sic propositum mutare non potest cum videatur dominus semel consensisse quod non sit priuatus: sic ab ea voluntate non potest amplius discedere l. apud Aufidium. ff. de optio. lega. regula est quod semel placuit: vide que dico in. c. primo in verbo semel de vsum

127

¶ In proposito thematis non omittas quod statutum ex cludens feminas propter masculos / intelligitur si mascui voluerint esse heredes / aliter non l. ii. §. sed si sint. ff. ad tertul. et ibi Bar. de quo meminit ipse Alex. in consilio. xx. nu. v. viso processu / vol. primo qui adducit l. primam. §. quod sifilium et ibi Bar. de bo. po. contra tabul. ff. Bal. in l. maximivitium in versic. item quero enim quod statutum. C. de liber. preter. hoc tamen intellige sane prout ibi ipse Alex. col. pe. dicit quia istud videtur contra regulam per nos comprobatam in. d. c. primo in verbo: semel malus de vsur infra quod sermel exclusus perpetuo durat exclusus

128

¶ Preterea pro ipso themate habes vnum satis quotidia num: quia si filia que renunciauit hereditati patris cum in ramento / viuente patre in manibus fratrum et patris: si postea in testamento pater disposuit quod non obstante iuramen to succedat cum fratribus poterit succedere: quia venit ear testamento / et quia inuito patre: non tenet illud pactum cinrequiratur quod pater in dicto consensuperseueret vsque ad mor¬ tem l. fi. C. de pactis / quem pro hoc dicit tex. forevnicum. Bal. in. c. ad nostram col. ii. in ver. pone filiam. supra de iuretur. Et sic non videtur ex tali renunciatione iuramento firmata ius que situm fratribus: quodque si id non posset facere pater sequenretur / quod non esset moderator et arbiter bonorum suorum in fliam cui debetur hereditas patris iure nature prout et filiis l. maximum vitium. C. de libe. perter. dico in. c. i. de testa infra pro his vide Petr. De Ancha. istud optime comprobantem / in consi. cccciii. viso diligenter tenore donationis / et post eum Decium consi. 475. colum. prima in causa que mantue. Probus

129

¶ Plena dispositio. Dic idem esse ac si dicatur omnimod dispositio per ea que no. Domi. con. xv. colum. ii. reuerende pater. Probus.

130

¶ Expleri potest. Prouincialis charta mihi. lxxvi. moue. in episcopus qui est in curia possit conferre beneficium vacans in partibus qui respondendo dicit quod sic referendo Io. anc post Io. mo. in. c. si apostolica infra eo. tamen communiter epi vadum extra vrbem ad conferendum / ad hoc vt dicantur esse in alie na diocesi / et practicatur: hec tamen dic non refragari quin beneficia possint conferri extra suam diocesim vel territorim innoc. Hostien. et communiter alii in. c. diuersitatem. supra de conceraeben. Cal. con. iii. col. ii. in ti. qui filii. sint legi. Ratio quia coiferre est voluntarie in risditionis que vbique exerceriotest l. ii. ff. de offi. procon. Facit quod no. Bal. in. c. cum olim. supra de re iudi. quod in impetratione gratie nemo est citandus quia est quedam donatio: vnde quando proceditur ad colationem nemo est citandus. capitulo licet episcopus infra isto titulo.

131

¶ De vicario tammen non videtur dicendum quod extra teritorium possit conferre per tex. nostrum: ibi per suos vicari. os generales ineorum diocesibus existentens. Ratio secum dum Bal. in l. omnes in prin. ff. de offi. procon. et lega. quia commissio facta ab inferiore a principe nunquam potest execeri extra territorium secundum Bal. in l. cunctos populos. C. de summa trinita. Et sic habes distinctionem vnam inter legatum de latere et vicarium / quia legatus confert ex tra territorium. c. nouit de offi. lega. quia habet commissionem a principe aut lege / non autem vicarius episcopi quod dicas verum in voluntariis non in necessariis collationibus puta quando confert nominatis / graduitas / et mandatariis / quia tunc sumunt commissionem a lege vel principe. Probus.

132

¶ Extra territorium. Uide Decium in con. cccclvii. col. ii in causa gabelle: preterea ad intellectum tex. no. vide Domi. consi. lxxviii. colum. ii. et Nycolaum Milum in suo reperto rio in verbo beneficia: et verbo beneficia reseruata referentes bonifacium / constitutionem hanc per quandam suam extrauagantem renocasse / quam reperio hoc ti. que incipit piosolicitudinis / de qua per lapum alleg. cv. nihil tamen dicas in gallia fore per id immutatum nec innouatum: cum ipse extrauagantes non sint in viridi obseruantia in gallia nisi dicas de extraungam. Execrabilis Io. xxii. quam audio recepptam per supremas parlamentorum curias nisi deuiet a concilio. Basilien. et Lateranen. constitutionibus quia in his proinfecta habetur iuxta id quod voluit Bal. in. c. fi. col. iii. nume. xix. supra de consue. vbi ait iura communia que de communi consuetudine non seruantur pro nullis habentur quod ample vt de vt per Alex. in l. prolatis in fine. ff. de re iudi. Iason. in si filius qui in po. col. v. nu. xxiii. ff. de liber. et postu¬

133

¶ Habes praeterea tex. nostrum locum habere / quando fit vacatio in curia (dico solum) secus si ad papam spectet collatiomedio deuolutionis aut reseruationis / quia de talibus vsque e- quo legitime ea vice fuerit per papam prouisum non poterit ordinarius vices suas interponere prout late deduxi. supra in. c. precedenti versiculo quod intelligas cum grano. R tio quia nullum a iure prescribitur tempus infra quod papateneatur conferre dico regulariter / quia aliquando praefigitur vt in tex. nostro et in. c. si apostolica hoc ti. Et hec fuitsento tia Boeati. Io. Andre. et lapi quam sequuntur. Pet. de Ancha et domi. hic.

134

¶ Non enim currit tempus pape prout nec eus execute ri no. in cle. si de beneficio in verbo episcopi hoc ti. ratio quia ipse executor videtur: idem quod papa in hoc puncto / quia eius minister: hinc inno. in. c. cum dilectus. col. iii. supra de iure pa. quod ex quo prouisor sibi in aliqua ecclesia reseruauit pro aliquo prouisionem / et moriatur ille / non reddit prouisio ad ordinarium: sed ad papam cuius auctoritate est facta reseruatio / que non tollitur per verba generalia: per ea que tradit Alexan. in con. cvi. nu. v. perspectis his vol. ii. quod si data est potestas corrigendi prout visum fuerit expedire / non debet extendi adcorxigendum ea que erant specialiter a romano pontifice¬ prouisa et decreta / quia generalis potestas data a principenunquam extenditur ad corrigenda statuta edicta per ipsum principem nisi hoc specialiter exprimatur / vt probatur per tex. no. in l. si hominem. ff. man. per quem ita decidit Bar. tolus in prima constitutione. C. vltima columna notat Angelus in l. ex imperfecto. C. de testamentis et hoc nisi subsit aliqua iusta causa que verisimiliter etiam mouere debuisset superiorem ad ita disponendum d. l. si hominem ita firmat Alex. vbi. supra nu. xi.

135

¶ Nunc comprobo dictum Io. mo. hic / et dico procedere eo maxime / quia ordinarius contulit contra decretum constitutionis de quo in. c. supra proximo / contra quod non licet insurgere / pro hoc videtur tex. in. c. pe. infra hoc ti. vbi decretum par pe siue reuocatio obest impetrantibus

136

¶ Et qupro contraria opinione Io. mo. allegat l. proinde ff. si cer. pe. ad quam non respondet ideo dic respondendo non obstare: quia extra terminos nostros loquitur videlicet ciri ca interesse et commodum legatarii / et illa presumitur mentestatoris. l. a ticio. ff de fur. Etiam illa non loquitur in casuin quo initium de substantia attenditur vt in collatione beneficii / et electione / ac sententia dicimus. C. auditis. supra de elec. Franc. hic in fine / quo ad sententiam habes tex. in l. si ex pressim. ff. de appella. vbi Di. Bar. et Imol. quod licet decretum constitutionis huiusmodi per lapsum mensis expiret / tamen ex quo prius collatio fuit facta: reperitur inualida / et sic tractu temporis conualescere non posse. d. c. auditis regula vulgata est non firmatur.

137

¶ Hinc dicimus si aliquis impetrauit beneficium cum cum ra eo tempore quo non erat etatis legitime / licet postea et ficiatur etatis legitime impetratio nshilominus non firmatur. c. si eo tempore. supra de res. hoc libro / quod causatur ex de creto et prohibitione iuris communis. c. eum in cunctis. §. inferiora. supra de elec. facit quod no. Alex. de Imol. con. clxxi. viso processum cause / lib. ii. vbi ait quod si actus qui a principio fuit nullus / vt quia persona non erat legitima / licet postelegitimetur nihilominus non valet glo. in. c. dilectus. ii. in verbo receperunt. supra hoc titulo vbi dis cutitur de impetratione iudicis excommunicati que fuit nulla a principio que non firmatur licet postea absoluatur quod verum secundum Io. And. et Panor. ibi si index erat notorie excommunicat autem occulte: et impetrans illud sciebat. c. ad probandum. supra de re iudi. que et fimilia prosequere vt per Di. in d. regula / et de cium in regula quod ab initio / et Ioan. de Imol. in l. fi. §. fi. ff. de verbo. oblig. tex. habes in d. l. si filius qui in po. ff. de libe. et posthu. quod si filius in potestate existens sit preteritus. et viuo patre decedat: testamentum nihilominus non valebit / dico ipso iure secundum communem ibi: ita dicas in proposito firmat Rota in antiquio. in titu. nostro. dec. fi. in fine vbi improbat opinionem Ioan. Monac. hic per no. in capitul. quodam infra eo. vbi videtur casus expressus contra intentur Ioannis Monachi

138

¶ Item istud decretum nullam tacitam habet conditionem prout nec fauorem alicuius concernit sed est precisum igitur non potest reconualescere id quod agitur contra illud / quod resultat probatum ex. d. l. si filius: nam ibi decretum. irritans testamentum non fuit in fauorem alicuius introductum / quia iamque filius decesserat in cuius fauorem debuisset introduci / et tamen annullat testamentum: pro hoc videntur facere ea que ibi voluit Iason numero. xxix. col. vi. quod testamentum in quo filius est preteritus dicitur esse perfectum / sed non iure factum immo iniustum l. si quis legatum in prin. ff de fal. et l. ii. §. primo. ff. quemadmod. testaaperi. quod seruit proposito: quia hic collatio ordinarii est perfecta / tamen iniusta et non iure facta: quia contra legis decretum ideo pro infecta l. non dubium. C. de legib. cum amulibus

139

¶ Facit quia decretum iuris non debet esse minoris estficacie quam hominis arg. ff. de iure patro l. si libertus. Rota in ti. de resti. spo. de ci. iiii in antiquio.

140

¶ Item possumus dicere quod ad essentiam et formam proui sionis vacantis in curia requiritur quod secundum modificationes / et iuris regulas formetur et perficiatur: quia eius non turam et exordium principaliter sumit ab ipsius iuris communis dispositione et illius autore quia princeps et supremus in his dicitur vt hec cuilibet recte intuenti videre leb¬

141

¶ Ulterius dic in proposito quia contrauentio iuris per ordinarium facta in operatione talis collationis / non solum est pape sed etiam sedi apostolice iniurioia / et si cursu temporis validaretur fieret damnosa cum ex ea sequi videretur abusus et contemptus in non obseruat ione siue in infractione sacrorum canonum / quorum ordinarii ipsi debent esse prote¬ ctorens dixi late. supra. in. c. non putamus de consue.

142

¶ Preterea intentum nostrum comprobo argu. a contrario eorum que deducuntur per Iasonem in. d. l. si filius. nu. ix. quod si preteritio filii de qua supra / non sit iniuriosa vel danosa ipsi filio: tunc non annulat testamentum / puta si testator testamentum faciat secundum consilium Galli dicendo Si filius me viuo moriatur nepotem vel alium instituo: tunc licet filium aliter non instituat / tamen testamentum valet. nec talis preteritio vitiat: ideo in proposito hoc si sit iniuriosa filio non valebit testamentum et sic nec collatio¬

143

¶ Item habemus in iure comprobatum quod licet expectantes no accceptent infra mensem / collatio tamen interim fctam per ordinarium non valet: ita no. Domi. de Rota in antiq. deci. 834. cum ad collationem / et hec fuit communis sententi dominorum referente ibi domino compilatore: Istud operatr appositio manus pape in mandando apposita que eo modo affectat ac si plene prouideret. c. quamuis el. ii. infra hoc titu. pro quo vide que luculentissime notantur per Do. de Rota. in artiq. decis. cccccxxxvi. quod eoipso quod papa signat supplicationem siue prouideat / siue prouideri mandet / vel alias disponat. de vacanti vel vacaturo certo modo velincerto / adeo vult beneficium fore affectum et ligatas manus inferioris quod semper durat reseruatio cum decreto a die date signature. Et tunc per clausulas reseruationis et decreti negocium est clarum. Ueruntamen vt dicit Rota cum gratia sit de in certo beneficio vacaturo / vt puta quod duxerit acceptam dum dat decretum incertum et super incerto: quod demum ligat: cum deductum fuerit ad certitudinem per acceptationem iuxta. c. dudum infra hoc ti. et. §. considerantes / nisi apponearet certum tempus vt fit communiter de stylo cacellarie / quia tunc infra tempus etiam ante acceptationem ligaret manus aliorum: vt mensis appositio aliquid operetur: vt in cle. la. de conce. praeben. Rota in antiq¬. ccccl.

144

¶ Quia in puncto adest maius vinculum quam sola manus papeappositio quia hic ipsius et generalis concilii est constitutiovt licet videre in supra scriptione.

145

¶ Item arguendo de testamento adcollationem / quia in quolibet requiritur exordium habile / et in eis non sufficit quod in posterum per equipollens validetur: sentit Iason in. d. i. si filius. nu. xvii. quod in obseruatione forme seu solemnitati testamen ti attenditur tempus conditi testamenti / non tempus mortis testatoris l. ad testium. §. ad conditionem. ff. de testa. cum ergo ab initio reddatur nullum ratione forme non seruate / non potest postea reconualescere. d. regula quod ab intio: facit quia quod nullum est non dicitur habere esse / et sic non potest adduci reconualescentia secus si ab initio valuit set / et postea quodam obumbraculo siue obstaculo obnubilatum fuisset quia tunc est spes roboris pristini per id quod voluit idem Iason in. d. l. si filius col. pe. nu. xliiii. vbi citat quod facilius confirmatur illud quod semel ab initio valuit remeto obstaculo: et cum ab initio tenuerit pristinum robur. assu mit: quam illud quod semper fuit nullum l. si testamentum. ff. de testa l. qui liberis. §. testamento. ff. de bo. po. secundum tab. et l. si vnus. § pactus ne peteret versicu. quod in specie de pac. ff.

146

¶ Item alias posset resultare absurditas vt pote quia collatio esset in pendenti: quia si papa contulisset infra mensem: illa facta per ordinarium fuisset temporalis quod non concedas cum in perpetuum debeant beneficia conferri. lv. dist. precapata de hoc. vii. q. i. pastoralis glo. in. c. veniens. supra de filiis praesbyterorum instar hereditatis que ad tempus non conceditur l. hereditas. ff. de here. insti¬

147

¶ Item collatio est actus legitimus qui non potest esse in pendenti neque vagari glo. in. c. ii. in verbo incerta. supra de elec. hoc lib. que tenet. c. illud habere locum in collatione eillam sequuntur communiter doc. ibi: et Io. mo. citat quod ecclesi. que est sine macula vota sua diu eludi non est passa ar. C. de spon. l. ii. quam doctrinam Io. mo. adducit in proposito Fely. in c. cum ex officii col. pe. supra de prescrip.

148

¶ Item durante mense hoc ordinarius est in dubio an vale bit. eius collatio vel non: et sic reddit actum tunc gestum nuldum per id quod dicimus cum potestas per prius competit vni quam alteri ita quod incertum casum de vno deuoluitur ad alterum ad hoc vt secundus vti possit / necessarium est quod ei constet casum deuolutionis extare: ideo si sint plures iudices cum clausula: quod si non omnes poteritis et c. ad hoc vt non impediti possint procedere requiritur quod constet de impedimento alterius. c. suscitatus. supra de res. et ibi scriben. adidem. c. si contra vnum. supra de offi. delega. hoc lib. vbi adhovt iurisdictio callege propter suspitionem tota deuoluatur ad collegam expelit de impedimento subbitionis ete pmb¬ nunciatum: nec sufficit existentia suspitionis. c. iudex de osifi. delega. eo. lib. ista latius comprobat Bart. in l. multum ff. de condi. et demon

149

¶ Item potestas superueniens non validat actum gestum ab inhabili: vnde si non habens iurisditionem procedit licet pendente processu superueniat iurisditio: non per hoc validatur actus prius factus glo. in verbo patientiam in l. i. C. qui pro sua iurisdam¬

150

¶ Pro themate nostro videtur casus apertus et expressus in l. si seruo. ff. qui et a quibus ma. vbi si quis dedit libertatem seruo alieno: licet postea succedat seruo domini non propterea confirmatur illa libertatis datio¬

151

¶ Hanc questionem et sequentem vide late discusas per Fely. in. d. c. cum ex officii. col. pe. supra de prescrip. vbi dicit quod sunt de apicibus iuris canonici: cui adda quod citat in simili lapus allega. lvii. col. pe. Punctus questionis: ibi hec questio nauigat alto mari et turbido: ideo portui applicandm per hec et alia que in simili citat Car. in con. cv. possumus. firmare questionem quotidianam. Pone diocesanus contulit infra tempus presentandi beneficium patronatum (dt co iure deuolutoan collatio viribus subsistat si patronus nullomodo praesentauerit in puncto hoc varii varia referunt nonnulli enim distingunt inter patronum clericum et laicum / et quod collatio hoc modo facta infra tempus a iure concesum patrono clerico sit nulla ipso iure / sic quod non ratificetur nec validetur per negligentiam patroni: secus in laico patrono. Ratio diuersitatis videtur quia patronus laicus minimum ius aut debile habet / et quod habet dicitur de mera gratia iuxta illud quod maius ius habet in. concessione prelatus quam in presentatione patronus. c. dilectus. supra de offi. lega. quod intellige vt per Do. Brunel. in trac. de po. le. ga. conclusio. xxiii. in prin.

152

¶ Alii vero indistincte dicunt collationem ipsam iure validam ex quo patronus infra tempus debitum non praestentauit et eam ab initio tenuisse / licet si presentasset infra tempus venisset (instante patrono cassanda et irritanda no. Inno. in. c. cum bertoldus col. i. supra de re iudi. hanc videtur tenere Fein. c. cum ex officii col. fi. in ver. considera.

153

¶ Breuiter pro resolutione dicillam ipso iure inualidam / sine patronus sit clericus / siue laicus. c. decernimus. xv. q. vii. Hen stien. in. c. ex insinuatione. supra de iure patro. sic intelligas. c. illud in fi. eo. titu. Istud patet ad oculum etiam sole non radiante: quia contulit iure deuoluto quod nondum erat natum / igitur non potuit deduci in esse pro quo vide que latediximus. supra. in. c. primo in verbo non sunt species de confes. fa. cit quod no. Hostien. post tex. ibi in. c. ex parte. supra de conces. prebend. nec iuuabit consensus patroni expressus vel tacitus / quia non potuit venire ad hunc modum prouidendi qua fit in odium patroni videlicet negligentiam aut culpam / sic nomine illius non dicitur factum: sequitur ideo quod ratihabitio non procedet hoc in casu per regulam in iure triram secus autem si contulisset iure originali et ordinario / quod habet de iure communi in diocesi sua: quia tunc licet non posset disponere sine patroni consensu: tamen quia ipso in re originali et ordinario processit: videtur disposuisse vt in re suo / et vt iure et nomine patroni et quasi sperans et credens patrono complacere / et quasi sub tacita conditione si sibi placuerit: ne aliter interpretando videatur illicite et inutilitem disponere et eligere viam ad impugnandum suam dispositionem quod in dubio non est presumendum id. iii. ibi nec credendus est quisquam genus testandi eligere ad impugnanda sua iudicia. ff. de testa. milita. Et sic hoc casu consensus iste operatur validitatem siue confirmationem actus / dico non tacitus consensus / quia expressum nolo / et sufficit quod stet in meris finibus taciti in non presentando

154

¶ Pro confirmatione conclusionis habes in consideratione quod quando diocesanus confert iure deuoluto expresse videtur abiicere consensum patroni presupponitque eum priuatum iure suo et omnimodam potestatem ad se deuolutam: ideo non potest dici quod eius nomine dispositum fuerit / et sic ratum habere. Facit quod no. Inno. in capitulo cum ex oificii col. ii. ibi alii dicunt. supra de prescrip. quia quod voluit non potuit / et quod potuit noluit. c. cum super eo. supra de offici. delega. inuat intentum quod notat Domi. in con. xv. col. iii. Reuerende pater. quod prouisio limitata pretextu iuris non subsistentis: in veritate non tenet. c. ex parte et. c. dile ctus. supra de conce. prebend. et. c. per tuas. supra qui filii sint legi. Facit etiam theorica quam citat Domi. in consi. xxi. in principio premitto pro declaratione / quod quotienscunque executor confertbeneficium non inclusum sue potestati / collatioest nulla. c. cum in illis et. c. fi. hoc titulo et. c. cui de non et. c. ei cui / et capi. quamuis / eo. titu. et libro isto

155

¶ Firmatur et alio medio: quia quando iurisditio est suspensa ad certum terminum / et ita limitate est commissa: vel ad implementum alicuius conditionis / non potest index ante se intromittere nec valet actus si prius procedit / cap. prudentiam / versi. ceterum. supra de offi. delega. et quod no. ibi glo. idem glo. fi. in cap. cum plures. illo tit. hoc lib. Ad idem facit quod si papa se fundat super reseruatione que non reperitur non valet eius collatio / per ea que no. Domi. consilio cxxvi. col. ii. versic. Et primo eius collatio / casus talis est.

156

¶ Ad idem / si quis donauit mulicri tanquam vxori cum non esset / non valet donatio ab initio / nec postea morte confirmatur l. cum hic status in fi. ff. de dona. inter vin. et vxor. de quo et late per Ioan. lupum in repeti. rubri. de dona. intenr vir. et vxo. supra charta penul. nume. xvii. Uide que in simili notat Domi. in consi. lii. vacante / et consi. liii. col. fina. vbi dicit quando iudex profert sententiam expressa causa que non est apta ad sententiam / illa non tenet licet alio iure sententia potuisset esse legitima doc. post tex. in d. cap. ex parte. et in cap. accedens. supra de concei. preben. quia videtur se restrinxisse tantum ad causam expressam. Ad idem ipse Do. mi. in consi. xcii. colum. prima in causa canonicatus / vbi dicit quotienscunque collator confert beneficium / vel conferrimandat pretextu certe cause et potestatis ad eum pertinem tis / et collatio ad eum non spectat pretextu illius cause: licet possit spectare pretextu alterius cause / talis collatioest nulla. d. capi. ex parte / et cap. dilectus / illo ti. et cap. susceptum. supra de rescrip. hoc lib. qui tex. procedit in papa.

157

¶ Istud comprobo per id quod idem Domi. citat in consil. xcvi. col. iiii. Pro huius dubii / quod priuilegium restrictum ad certam qualitatem / non habet locum nisi illa qualitas adsit: licet priuilegians potuisset concedere virtute alterius qualitatis / allegat not. in. d. ca. susceptum / et alia iura. Hans questionem cepi tangere. supra. in versicu. Item habemus in iure comprobatum et

158

¶ Tamen vt latius et clarius res ipsa pateat / pro vtraque parte proponam: et primo quod valeat / quia licet in d. cle. prima de conces. preben. dicatur quod collatio facta per ordinarium ante lapsum mensis ab mitio non valeat / tanquam facta per eum cuius manus tunc ligate existebant / illa tamen reconualescit / si expectans non acceptet beneficium / vel not vtatur gratia sibi concessa: pro hoc faciunt not. Ioan. Mana. hic in versic. sed pone prelatus / et c. vsque ad versicu. sed pone quod confert vacans.

159

¶ Pro hac parte videtur vrgere quod not. Ioan. An. Panor. et alii in d. capi. cum ex officii circa finem de prescript vbi querunt an si tempore delegationis delegans carebat iurisdictione / sed postea est illam adeptus / teneat proncessus delegati: et dicunt delegationem confirmari si iurit ditio delegantis iam erat radicata tempore facte delegationis / vt puta quia licet exercitium non haberet idem delegans / iam tamen electus erat l. obseruare. §. finali. ff. d. offi. procon l. si rem. §. fina. ff de pigno. actio. et l. si ante. ff. ad trebel. secus autem si radicata non erat iurisdictio temporefacte delegationis. Sic in proposito. d Archiepiscopus tenpore collationis facte ipsi Petro videbatur habere iurisaditionem seu ius conferendi / licet deesset facultas seu exercitium propter decretum et appositionem manus pape. vt prediximus / igitur sublato obstaculo in eo: quod infra mensem Titius non acceptauit / et sic non est vsus gratia sibi data: debuit collatio Petri reconualescere / cum nullum ius dicto Archiepiscopo superuenerit de presenti / sed solum fuit remotum obstaculum

160

¶ Ad idem quod no. Bar. in l. cum vir predium. ff. de vsuca. vbi dicit Statuto cauetur fauore creditorum quod debitor exbannitus vel condemnatus pro debito / nullum contractum facere possit: donec soluat. Accidit quod debitor huiusmod prius contraxit / postea soluit / an contractus firmetur Bar. tenet quod sic / siue sua intersit / siue non: quia no superuenit ius sed remouetur obstaculum allegat l. pignori. ff. qui et a quib.

161

¶ Et licet pro hac parte multa alia possent adduci que poteris videre citata per do. Stephanum Bertrandi Carpen. consi. xxxviii. in. iii. parte / tamen ipse in aliam videtur decinare sententiam. Ibi videlicet quod non valeat collatio / quanteneo per ea que supra in precedentibus deduximus quamuis audacter per quempiam dici poterit illud Uirgilia Non nostrum inter vos tantas est componere lites. Et vitula dignus etc. Probus.

Capitulum 4

162

CErtam summam. Cuius estimatio attenditur secundum quod reperitur in loco vbi beneficium est situm / non vbi gratia facta est. Ita dicit Oldra. consilio. clxviii. Ad primam questionem qua queritur in princi. allegat in argu. l. vnum in fine. ff. si cer. peta. et l. v. ti. ff. de tri. Ratio quia quando actus ciuilis expeditio in tertium locum confertur / in illo loco intelligitur celebratus. l. iii. ff. de bo. autoritate iudi. po. et. l. contraxisse. ff. de actio. et obligatio. l. heres absens. §. vlti. ff. de iudic. Istud in simili placet Alexand. consilio. xxxvii. nume. iii. visis his que in themate / volu. v.

163

¶ Et subdit ibi Oldra. quod fiet estimatio secundum tempuquo gratia per vacationem et realem prouisionem sortitur effectum l. quotiens. ff. de verbo. obliga. cum aliis ibi per eum allegatis. Ratio quia talis gratia conditionem habet. l. iii. ff. qui et a quib. et. l. ii. ff. de optio. lega. Et in conditionibus tempus extantis conditionis attenditur l. eaqui post actum. ff. de conditio. et demonstratio. tradit etiar ibi de vtillitate intrinseca vel extrinseca vt que attendatur quod vide. Probus.

164

¶ Non curato. Quomodo cognoscatur beneficium non curatum Pet. de Ancha. eon. clxii. in questione ecclesie non tat. Probus.

165

¶ Non debet comprehendi. Firmat glo. pragma. intitu. d. sublatio. cle. literis in fine in verbo Basiliensi et Rotat antiq¬i. deci. ccccviii. allegat Io. Mo. hic et in. c. primo de iliis presbyterorum. Probus

166

¶ De stilio. Uide que de stillo tradit Io. de Anania conxciii. col. iiii. viso processu. Et dicit do. Steph. Bertrand. Carpen. con. cvi. nu. vi. viso casu /parte ii. quod consulere coaumtra stillum est periculosum. Probus. Collegiatis secus. Uide Lapum allega. xvi. Probus.

Capitulum 5

167

SOlitum. Uerbum hoc in vna vt rificatur vice: consuetum vero scicus no. Alex. consilio. v. nu. xi. Sivera sunt / vol. v. Probus

168

¶ Conditio persone. Hic probatur quod secundum statum et conditionem perfone intelligitur. de positio in dubio l. plenum § equitii. ff. de vsu et habit.

169

¶ Hinc Petrus de Ancha. conlxxxiii. visis diligenter actis / dicit quod si datus fuit curator alicui et probetur talis fuisse de mens et mente captus: quod in dubio presumitur datus vt dementi et mente capto. Probus

170

¶ Artetur verbum generale. Et sic secularis regulare in petrans tenetur facere mentionem de eius qualitate / quod conprobat Bal. in l. fideicommissa §lcet si seuruo de leg. iii. vbi dicit quod i clericus secularis impetrat praebendam quae non est assueta clericis secularibus assignari / limpapa omnia possit: non valet tamen impetratio / quia non praesumitur fieri ex mente pape / etiam si faceret motu proprio: quod prosequitur Fely. in. c. in nstra col. pe. et fi. supra de resiet post eum de Selua in trac. bene. iii. parte questio. xi. versi. 22. qualitas / et more suo fere ad calamum / vide Lapum alle. §.

171

¶ Et vt cognoscamus naturam regularis beneficii: videre licquomodo procedatur ad illius creationem: breviter tex. natur hic iunctis doctrinis scribentium sonat / quod ex quo beneficium gubet natum extitit. xl. annorum spatio per seculares ex eo fit impressio secularitatis: quod habes intelligere sane secundum mentem scribent hic / verum si actum sit a principio quod sic regatur: cum ad eum mutatio status bneficii spectet non abbati vel alii inferiori non habenti iurisditionem episcopalem in loco secundum Franc. hic post Lapum et alios

172

¶ Premissa comproba per ea quae voluit Domi. in quadam additiocon. primi Cal. sub ti. de consue. vbi dicit / quod in casu. c. nostri praesupponitur quod conferens beneficium faciat animo et intentione imprimen di alium statum in beneficio: ita et taliter quod illi et non alterinon habenti illam qualitatem tale beneficium conferatur alias secus vt latius discussum videre licet in d. consilio primo

173

¶ Istud enim quod primo loco dixi: potest et debet melius adaptaribum ficis regularibus in mutatione eorum status / vdlicet in seculares. cum primordialis beneficiorum natur a sit secularis non regularis: notant hic Domi. et Franc. post do. de Rota in nouis deci. xxxii. merito concludunt ibi domini sufficere probare beneficium rectum per seculares spatio decem annorum / nisi ex aduerso probetur quod per. xl. annos vt regulare fuerit gubernatum. Ratio suadet alia / quod minor praescriptio requiratur in secularibus / quod ius commune regularibus praescribere volentibus resistit et secularibus assistit. Et res dafacili ad suam naturam reuertitur Rota vbi. supra Ioan. Mona. in capi. in generali. nu. xxxvii. infra. de regu. iur. glo. in capit. si de terra. supra de priuileg. text. in l. si vnus. §. quotiens. ff. de paci¬

174

¶ Faciunt in simili que notat Alex. in consi. ccix. col. iii. statutis / volu. ii. concludendo quod de facili quis reducitur ad suum ius commune: vt id late comprobat quem videto

175

¶ Item consuetudo hec faciens de secularis beneficium regulare est in preiudicium episcopi ecclesieque sue seuepiscabpalis dignitatis / cum illius intersit conferre ecclesiam cui velit. Sed per hanc consuetudinem in vno artatur vt conferat alteri quam sue professionis / et sic diminuitur libertas in cui conferendo / quod est primordiale in beneficiis glo. in capitu. relatum. supra hoc titu. rauennas in compendio in tertis parte / in ti. de resc. versi. volo tibi dicere / charta mihi. 326.

176

¶ Non enim his regularibus requiritur solum. xl. annorm prescriptio: verum etiam titulus et bona fides quia preiudicans est ecclesie et dignitati probat text in cap. si diligenti. in finc. supra de prescriptio.

177

¶ Facit quia non intentio allegantis prescriptionem / aduersatur in possidendo dispositioni iuris communis / et sic necesse habet allegare titulum et probare / capi. episcopum. supra de prescript. hoc libro: firmat Petrus de Ancha. consil. clxii. vbi dicit / quod licet ad repellendum impetrantem sufficiat administratio regularis continuata. xl. annis / et sine uatulo / non tamen quo ad preiudicandum diocesano loci: nisi cum titulo vel tanti temporis spacio cuius contrarii memoria non existit

178

¶ Nec obstat in dictu / quod text noster non faciat mentioner de titulo: quia non intendit declarare nisi dubium temporis. Ideo reliquit de titulo et bona fide dispositioni iuris communis l. si extraneus. ff. de conditio. ob causam l. commodissime. ff. de liber. et posthu. et capi. susceptum. supra de refhoc libro / vbi casus omissus remanet in dispositione iuris communis. Ita citat Bellamera consi. xli. col. iiii. versiculo tertio / probo vbi in puncto peroptime distinguit / quod aut consuetudo admittit regulares per exclusionem secularium ad recipiendum et possidendum in titulum talem et clesiam / vel ad conferendum eam per exclusionem episcopi / vel quia vult consuetudo quod talis ecclesia sic possit conferri regulari et non seculari / vel vult quod per abbatem vel alium prelatum regularem conferri possit: sic quod episcopus excludatur a collatione: tunc est necessarium titulum alle gare et probare / quod firmat Petrus de Ancha. in capitu. cum causam. supra de elec. quod habilitas non potest prescribi. vt scilicet inhabilis reddatur habilis per obseruantiam longi temporis et longam consuetudinem: inducit tamen probabilem dubitationem secundum eundem Petr. et Car. ibi.

179

¶ Aut consuetudo non excludit episcopum a potestate conferendi / nec secularem quominus ei possit conferri: sed solum habilitat regularem ad hanc ecclesiam manente facutate conferendi penes episcopum etiam seculari: tunc non est necesse titulum allegare nec probare quia consuetude hec iuri communi aduersari non videtur: sed potius applaudere / vide Cal. vbi supra. et Franc. in capi. si a sede. nume. iiii. hoc titu.

180

¶ Sed hesitari posset quis dicatur prescribere an conferens / aut is cui confertur e Breuiter dic quod conferens per l. hec autem iura. §. Item. ff. de seruituti. vr. ba. predio. non autem is cui confertur cum non possit sibi titulum prescribere not. per scribem. in regula prima infra de regul. iur. hoc lib. et cap. ex frequentibus. supra de insti. latius per glo. pragma. in titu. de paci. posl.

181

¶ Nec prescribere potest potestatem conferendi: quia il lud non possidet / nec eo vtitur / nec est habilis ecclesiam possidendi in titulum / quia ad hoc non intendit / vltra quam intentionem nihil dicitur agi / cum factum ab ea reguletur. dico in capitulo primo / in verbo intentio / de conces. prebend. et in capitu. finali. supra de constitu¬

182

¶ Tum etiam quia vnicus actus prescriptionem non inducit: qui actus potest verificari in verbo solita l. mela. §. primo. ff. de alimen. lega. et ibi per Bar. et in l. prima. C. quo et quando iudex. Paulus de castro consi. ccxliii. videtur in secunda parte / vbi subdit / quod verbum consueta verificatur in decennio allega. text. nostrum.

183

¶ Prescribit ergo episcopus potestatem conferendi / quahabebat abbas / vel potestatem conferendi seculari quam etiam perprius non habebat. Sed quod non possit conferre clerico seculari: non potest prescribere quia hoc esset prescribere contra seipsum / et tunc non prescriberet sed prescriberetur sibi.

184

¶ Quid autem dicendum / pone parrochialis ecclesia san¬ cti Petri per seculares in ea institutos / recta olim et nbernata extitit: hodie vero. reperitur per monachum regiquod conspiciens ego Philippus prodon secularis clencus / huic monacho iure communi non potuisse ius in ea conperere: occasione cuius de ea mihi per papam obtinui prouideri: cum clausula dummodo non sit alteri ius quesitum et etiam si dispositio ad sedem apostolicam esset deuoluta quodque idem monachus illam indebite obtineret occupatam labuntur anni. x. sic contenditur inter nos ratione petito rii coram iudice ecclesiastico (iudice dico competente in cuius discutione primo ex parte mei elucidatur / quod ipsa ecclesia a sui primeua institutione secularis extitit / et per clericos seculares recta et gubernata: et priusquam eam monacis gubernare incepissent: ex parte vero monachi possessoris probatur per quatuor aut quinque testes homines siquidin laicos viles et humilis qualitatis siue conditionis / quod via runt per. xliii. annorum curriculum ecclesiam ipsam per nonachos regi (pro rectoribus illius habitos reputatos et appellatos) hoc themate retento queritur vtrum regulari. tas (ad intentionem monachi iuuandam) sit perplene probata: vt eo medio repellar ab intento meo

185

¶ Pro elucidatione dubii video primo elicienda dubia ia Primum an necessario requiratur quod testes deponant deinstitutione monachorum huiusmodi qui eam sic rexerunt. ua cundum vtrum ad eam probandum sufficiat de communfama et opinione solum deponere. Tertium vtrum codiuo hec et qualitas testium detrahat aliquid efficacie: hec duo proposui discutienda membra prima / reliquum non quia pioeo extant doctrine vulgatissimen¬

186

¶ Ad primum progredior presupponendo quod quando plira ad actus perfectionem requiruntur oportet vtrunque interuenire: aliter quod agitur non valere l. si herediplus res. ff. de conditio. insti. cum aliis infinitis per nos adductis infra. in rubr. de iure patr. iuuat regula in iure trita: ad aeritatem copulatiue vtranque partem veram requiriglo infr cle. in plerisque in verbo populo de elect. tex in sl. omnes. Lucius. ff. de his qui in fraudem credito. ibi ex quo scit suhabere creditores et vniuersa bona alienauit. Et procedi. siue compulata affirmatiue copulentur / vt in tex. nostrosiuengatiue quod discutit Philippus Corneus consilio. cxqui. col. prima libro secundo quod limita. et declara vt per Soin lege si is qui. §. vtrum col. tertia. ff. de reb. dub. Et sicorpulentur plura affirmatiue / requiritur quod omnia concufrant affirmatiue: et si negatiue quod concurrant neganue. et sic vtrunque fiat / aut non fiat respectiue l. si quis ira. ff. de vibo. obligation. et procedit hoc in penalibus et odiosis quod vltimum habet locum in casu nostro per capitul. quamuis. supra proximo. Cal. in dicto consilio primo in fine. Et ista est ul ma natura seu proprietas copule: secunda vt eque princdpaliter glos. et ibi Panor. in capitulo querelam. supra de symo tertia vt copulet diuersa glo. in rubri. ff. de iur. et factiigno quod prosequere post dominum meum in capitulo secundde rescrip. ii. libro interpretat. dico et late in rub. de iur. pat.

187

¶ His sic presuppositis dic quod antequam ipsa ecclesia huicminacho sit debita / duo requiri copulatiue / vt resultat ex tentum nostro / primum quod per regulares solita sit per. xl. annorum curriculum gubernari. Secundum quod regulares ipi in ea rectores fuerint instituti: merito hic per Domi. cosecunda / versicu. quid si in casu / subiungitur / quod si abbas vealius ponit ibi monachum ad nutum amouibilem / non dicitur institutus monachus nec prelatus: quia in prelat. requiritur prelature perpetuitas notat Innocentius capitulo de multa in fine supra hoc titulo. Et mutabilisa voluntatem instituentis non dicitur habere curam quo procedit in vicariis firmariis et commendatariis

188

¶ Hinc dico quod si per Papam aut alium beneficium regilare seculari et econtra commendatum sit / et commendata rius ille vltra. xl. annos in commenda ipsa vixerit: per hoc necensetur mutatus beneficii status / prout nec eius qualitas aut natura alternata: quia eo animo non processit a commendam ipsam superior quo requiritur vt predixi: hac mutatione qualitatis: facit quia commenda dicitur procarium vt reipsa patet et nihil per eam immutatur / etiam modus vacandi prout docet curie stilus / dum dicit polillius extensionem: Eo modo quo priusquam commendaretu. vacabat modo vacante vt comprobauimus late. supra de elec. in capitulo nemo

189

¶ Pro premissis facit quod citat Anthonius de Butri in capitulo porrecta col. secunda. supra de confirma. vtil. vel in tili: quod licet prioratus manualis conferatur alicui per¬ Papam vt perpeuns / per hoc non mutat naturam imo il lo vacaunte illam reassumit. Refert et sequitur Fely. in. d. c. in nostra col. final. numero. xlv. supra de rescri. Moueor et alimedio / quia quando res potest se habere ad effectus contrarios vel diuersos: non sufficit probare simplex nisi probetur ipsum totale. Imo habet locum regula non probat hoc esse quod ab hoc contingit abesse l. neque natales. C. de probatio. et l. non hoc. C. vnde legi. vbi dicitur ra probatio debet esse de necessario concludentibus. Sed in proposito non concluditur de necessario / quod patet quia huiusmodi testes laici viles et humilis qualitatis non petuerunt percipere an monachi essent firmari / commendat tatii / vel alias quibus non potuit competere institutiomaxime si ibi esset prioratus regularis ratione cuius potuerunt et debuerunt ibidem monachi residere et deo seruire. Et vt iam dixi sine bona fide in iure nostro non curri prescriptio. Et ille qui possidet beneficium in titulum nnsi habeat institutionem canonicam censetur habere malanfidem / sic non potest prescribere pro monasterio vel ordine regulari. capitu. vigilanti / et capitu. vlti. supra de prescripi. Igitur vt tollatur presumptio malefidei / et probetur bonafides ad effectum prescriptionis inducende necesse est quod titilus probetur / capitu. ex frequenti. supra de insti. et capitu. primo infra de regul. iuris / quod firmo per ea que notat Innocen in capi. dudum. supra de decimis. vbi dicit quod prescriptio sub suhabet bonam fidem: ideo prescriptione allegata videtur iustum titulum et bonam fidem allegare / etiam si non dicatur tanquam id quod tacite inest. Que si non intersint tanquam principale / non valebit prescriptio tanquam accesserium argu. l. ex pupilari. ff. de vulgari / et sicut non valex. causa ita nec causatum.

190

¶ Ad secundum dubium descendo quod videtur pendere in via brocardica / et in ancipiti declinare. Et pro parte affirmatiua videtur primo disceptandum. Quia cum non queritur de statu rei vel persone principaliter: vt quia non agitur ad illius declarationem / sed per indirectum et ad alium effectum ab illo statu dependentem: tunc sufficit probare conmunem reputationem et famam / vt si ago hypothecaria contra posessorem: sufficit mihi probare quod debitor pro domino habebatur. Et si ago iudicio familieerci. vel comuni diuidundo / sufficit probare. proprietatem hereditatis vel dominii semiplene arg. ff. de except. rei iudic. l. si a te / et lege prima. ff. familie erciscum. iur. cta l. et que nondum sunt. §. quod dicitur. ff. de pigno. nota Cynus in lege secunda. C. que sit longa consuetu. Hinc est quod si acceptatur vel confertur beneficium tanquam vacanper mortem Titii: sufficit ad probationem iuris Titii docere quod Titius possideret pacifice / et pro tali communitenr reputaretur donec contrarium probatum fuerit. Facit quia si mulicr mortem filii accusare velit / tanquam suam vel suo rum iniuriam prosequi volens / oportet quod probet se matren. filii: sed si erat in possessione maternitatis et pro tali habebatur / ab onere vlterioris probationis releuatur glo. in l. non ignorat. C. qui accusa. non possunt. argu. l. si filius / deprobatio. ff. Pro quibus habes rotam in antiqu. decisic cccciiii. et in nouis. cix. vbi impetrans beneficium per resignationem / permutationem / vel obitum / non tenetiu plene probare titulum predecessoris: sed solum eius repultationem et possessionem pacificam. Intellige antiquam annalem aut triennalem / alias secus quia huic potuisset in possessorio querela moueri / aut in petitorio. De hoc vide late in pragma. titu. de pacific. po. in verbo quandocum que / et in verbo inquirant.

191

¶ Pro parte vero negatiua quod non sufficiat dicta probatioprobo sic: quia licet fama seu communis opinio alias probationes coadiuuet / vel in causis non grauibus semiple nam probationem afferat / tamen regulariter de per se non probat plene prefertim cum requiratur probatio veritatis vtpatet ex his que leguntur in l. testium. §. eiusdem / ibi fi. ma confirmat. ff. de testib. vbi glo. et Saly. late per Bart. in l. de minore. §. plurimum. ff. de questio. Panor. in capitu. verniens ad nos. nume. viii. supra de testib. Et signanter vbi fama causatur ex voce populi non habita aliqua presumpti ne ex qua fama vel opinio trahat originem. Quia vane voces populi non sunt audiende l. decurionum. C. de penis. Barto. in dicto. §. plurimum.

192

¶ Et in proposito necessaria est probatio veritatis tituli et sic si non appareat alia probatio / aut causa siue presumptio quam vana vox populi: sequitur quod nihil est in probatione: facit quia in terminis nostris reus fungitur vice actoris et econtra / cum quilibet similem conclusionem susci¬ piat / vt pote quod ei fiat beneficii adiudicatio. Ista sunt clara per ea que voluit lapus allega. vltima compo. in capitu. in nostra. et ibi addi. supra de rescrip. dixi. supra in capit. ordi. narii de officio ordina. et in capit. vt quis duas. de electam supra hoc libro. Ideo plena probatio ex parte monachi exigitur modo intentio mea reperitur plene probata: rei vero non vt paet ex premissis / quia non probat institutiones: ideo monachus habet succumbere l. in exceptionibus. ff de probatio et. l. prima et secunda. ff. de exceptioni. Et sicut actor tentur probare suam intentionem: ita reus suam exceptionem Innocentius in capitulo super his. supra de accusa. cum excipiens censeatur actor quoad onus probandi exceptioner suam / capitulo in presentia. supra de probatio. Panor. in capi. cum nobis numero quinto. supra de electio. hinc Oldraldus consilio. ccxci. ee sunt rationes / quod obiicientes crimina electo habentur loco accusantium

193

¶ Preterea vbi directe et principaliter fundatur intentiagentis vel excipientis / necessaria est plena probatio cita Cy. in l. non ignorat. C. qui accusa. non po. modo ad propositum defensio monachi (de regularitate excipientis) fundatur directe super prescriptione / vt hic per Archidi. que prescriptio de necessitate requirit vsum per monachos in stitutos in ecclesia spatio. xl. an. continuatim nec sufficere. vsus / nisi monachi fuissent instituti / vt rectores propta promiscuos actus qui eque conueniunt nudo occupatorm vicario conductitio / seu commendatario sicut rectori. Pro his adde que voluit hic Dominicus. col. fina. versi. quero an eo ipso post Cal. hoc titulo / consilio. xix. et de coniuetu. con. silio primo quod licet seculariter per religiosum per dictum tempus ecclesia regatur: poterit nihilominus de tali beneficie seculari prouideri / etiam si scribatur prout in tex. nostro continetur: quia non per religiosum eo casu proprie gubernatum dicitur secundum Lapum hic et Io. de lignia. qui refert quod si religiosus preficiatur ecclesie seculari parrochiali vt in terminis. c. quod dei timorem. supra de sta. regul. licet pexl. annos per talem fuerit recta et gubernata: poterit tame seculari assignari per modum tituli beneficialis secundum eum / hanc partem tenet Calde. vbi. supra vbi late concludit / uat licet in operaria Pisane ecclesie fuerit longissime positus laicus qui efficiebatur conuersus nihilominus non fuit in pressus status talis quin in ea prefici possit secularis: quia ad hoc vt imprimatur talis status requiritur persona vel ra vel representata / que faciat animo et intentione imprimen di illum statum iuxta no. per Inuo. in capitulo bone. supra de po. prela. et in cap. conquerente. supra de offi. ordi. Et ita debe. intelligi. tex. noster¬

194

¶ Item si monacho et eius predecessoribus monachis data fuit institutio canonica: processit a pectore Romani pon tificis / alias non valet mero iure: tenet Bellamera conclu. lxxxii. vbi loquitur de canonico regulari: quod etiam procedit in monacho Bellamera conclu. 717. et Rota in nouis. cccclxxxiii. vbi dicitur quod collatio facta mona cho de beneficio consueto clericis secularibus assignari est ipso iur. nulla etiam de licentia abbatis absque dispensatione. Et ideo si prouisum extiterit fuit per modum commende iuxta curio stilum qui debet attendi capitulo graui. supra de crimine fal. qui legitur / quod talibus prouidetur sub forma commende et non tituli: Et supradiximus commendam non mutare statum beneficii: igitur eius intentio seu occupatio non potuit afferre commodum prescriptionis. Et circa id dicitur infectus titulus qui aggrauat malam fidem / notat Innoc in. c. dudum. supra de deci¬

195

¶ Quod si non habuerint prouisionem ipsi monachi mon praemisso: furunt intrusi occupatores / et vsurpatores et sic immala fide queo (vt deduxi) ipsam prescriptionem impedit. Ergo necessario requiritur quod institutionem habuerint / aut a papa / auab ordinario medio dispensationis apostolice / que in eis benam fidem causauerit / et modum vtendi qualificauerit: sus qua qualitate fundata sit intentio monachi / et sic plene probanda: quod verificatur per theoricam: quod quotiens aliquia intercedit in actu tanque pars essentialis ipsius actus et tanquam actum ipsum disponens essentialiter siue perficients non sufficit tunc probatio communis opinionis et fame / sed est necessaria plena probatio / vt quando agitur rei vendi. catione: tunc actor debet probare dominium ex parte sui et possessionem ex parte aduersarii / nec sufficit probare alterum per communem opi nionem et famam: imo oportet allegareet probare directe dominium: et si allegetur tantum vendu. tio / non sufficit probare quod vendens pro domino haberetur: seroportet probare directum eius dominium notat Cy. in l. cum res¬ C. de probatio. et glo. in l. circa. ff. de probatio. Ita in proposito / cum monacbus necene babeat probare regularit. tem: oportet quod probet illam per modum introductum a iure et non per communem opinionem et famam. Facit ad predict. quod norat Barb. in cle. itras / col. xix. de res. quod fundans intentionem suam super prescriptione titulum requirente debet probare de titulo: alia succumbit allegat. c. fraternitatis. supra de testib.

196

¶ Et in puncto materie presentis attende perpetuo ad vnum satis tamen incidenter quod quando vis impetrare beneficium aliquod: illud non dicas ab aliquo loco vel minasterio dependere quia si reperiretur non dependere / non deberetur per ea que notat Domi. in consi. xv. col. iii. reuerende pater quod nota contra quosdam ignaros conficientes memorialia ad curiam destinanda pro beneficiorum im petratione.

197

¶ Nunc intro dubium arduum et non minus. quotidianum. Pone Ecclesia Bituricen. olim per canonicos regulares. supra Augu. regebatur et gubernabatur / que precedente tempore Inno. primus indultum eligendi A chiepiscopum eisdem canonicis in forma concessit / quo per longa tempora vsi sunt. Postmodum mutatus est eorum status quia effecti sunt seculares de regularibus. Interim progressum est ad edictionem pragmatice simile indultum / includens generale pro quibuscunque ecclesiis cathedralibus totius Gallie. Secutiue ad publicationem concordatorum inter Roma. pon. et Christianissimum Francorum Rd gem edictorum per que sublatum extitit generaliter quibusuis ecclesiis cathedralibus indultum huiusmodi / adiecta te men clausula exceptiua sub hoc verborum contextu formata. Per premissa tamen non intendimus in aliquo preiudicare capitulis ecclesiarum et conuentibus monasteriorum et prioratuum priuilegia a sede apostolica proprium eligendi prelatum obtinentibus: quominus ad electionem episcoporum / ac abbatum et priorum iuxta priuilegia eis concessalibere procedere possint iuxta formam in eorum priuilegiis contentam / modo reuocatur in dubium / an per mutationem status fuerit extinctum priuilegium eligendi ipsi ecclesie Bituricen. concessum / vel in viridi obseruantia extentadeo quod includatur ipsa ecclesia sub hac clausula exceptiua. Pro discussione dubii iuxta illud veritas sepius exag tata magis in lucem splendescit / cap. fi. vbi glo. prima et vt ti. xxxv. quest. ix. Car. consi. cv. in prin. videtur ad vtramque par tem affirmatiuam scilicet et negatiuam disputandum.

198

¶ Et pro parte negatiua dico sic. Certum est quod de iure communi ius eligendi episcopum spectat ad canonicos ecclesie cathedralis / cap. in genesi / et cap. in veteri. supra de elec. et cap. cum ecclesia sutrina. supra de causa po. et proprie. et capsacrorum. §. ex his vbi Prepo. lxiii. dist. late per Maleretum in trac. de elec. charta penul. col. prima. medio cuius Inno cen. nullum videtur concessisse indultum nec priuilegium Quia non dicitur priuilegium si nihil preter legem generalem indulgeatur. xxv. quest. prima / capit. fina. §. quamquam: quod ex diffinitione priuilegii apertum est / cum priuilegium nihil aliud sit quam ius singulare contra ius commune in dultum: secundum Hostien. in summa in titu. de priuileg versi. Quid sit priuilegium. Nec enim est priuilegium nisi aliquid speciale indulgeat / semper debet aliquid specialium ter operari / capi. in his. supra de priuileg. et cap. abbate. §. contra quod. supra de verbo. significa. que non conueniunt huic concessioni / ergo nec conueniet diffinitum l. prima §. dolum. ff. de dolo. Ista comprobo ethymologia vocabuli a qua licet arguere negatiue. l. ii. §. appellata. ff. si cert. petaprout dicimus valere argumentum affirmatiue de vltimit voluntatibus ad donationes / sed non negatiue argu. l. pactum inter heredem. ff de pact. et l. quod bonis. §. fina. iun. cta l. potest. ff. ad legem falcidiam. Faciunt in simili dicta imle. in l. si seruum filii. §. qui chirographum de leg. i. Dicitu enim priuilegium quasi priuata lex / capit. priuilegia. iii. distinctio. Cum igitur concessio hec non contineat legenpriuatam sed communem: non continebit priuilegium / traditur per Barto. et Moder. in lege finali. ff. de constitutio. princi. Decium et Feli. in rubri. de rescript. col. ii. vbi idem Feli. adducit hoc vulgare / quod frustra precibus imploratur quod iam lege permissum est l. i. de the. lib. x. C.

199

¶ Hec pro hac perte negatiua videntur persuadere: contrarium tamen videtur de iure dicendum / et pro parte afifirmatiua concludendum / pro qua comprobanda premitto primo ea que glosa. et scribentes concludunt in capit. quamquam. supra de electio. hoc libro / quod de iure antiquo ad Papam spectabat electio episcopi priuatiue / cap. i. xxii. distinct. e maxime quia Papa solus episcopum creat / refert ibi Prepo.

200

¶ Premitto et secundo / quod papa potest sibi reseruare prousio nem quarumcunque dignitatum / etiam episcopalium. c. si ec tempore. supra de elect. hoc lib. quod elucidatur in plerisque extrauagantibus et non minus regulis cancellarie apostolice¬

201

¶ Premitto et vltimo quod. concessio pape continens prima sucie idem quod ius commune: debet taliter interpretari aliquid noui indulgeat. d. c. in his quod comprobat permiltas autoritates Fely. in. c. primo col. quarta / versi. priuile. gium. supra de resi¬

202

¶ His premissis vrgentibus poteris ad oculum videre / sa concessio Inno. siue reperiatur concessa antequam ius eliger di esset commune omnibus canonicis ecclesiarum cahodralium siue post. Si ante non est dubium quin contines priuilegium: si vero post continet gratiam: quia generali reseruatio quarumcunque dignitatum per papam facta non porriget effectum suum ad ecclesiam Bituricen. inpreiue cium canonicorum eiusdem ecclesie / quibus ex specialicor cessione competit eligendi facultas. Ista firmo per goino. in. c. vnico in verbo con suetudine de sta. mo. hoc libro pro qua vide Domi. in. c. primo. supra de consti. col. ii. ver. quo de priulegiis / et consilio. xxx. Bonifacius nonus

203

¶ Item priuilegium precedens non tolliturper ius quam mune sequens quod non facit mentionem de priuilegio. vnica. §. si que vero. C. de iusti. C. confirman. Que comminiter allegatur quod per nouam legem vel statutum non censentur reuocata priuilegia singularibus personis concesinon comprehensa in corpore iuris vel statutorum. Idemerit si dicamus quod reseruatio generalis pape habeat iura prinilegii et annecten. ad naturam reseruatorum in priuilegiis principis: nam priuilegium generale non tollit speciala precedens no. in. c. quamuis el. ii. hoc ti. et in. c. generi infra de egul. iuris. et in. c. veniens. supra de prescrip. Ergo per ius commune non intelligitur sublatum ecclesie Bituricen. priuil. gium: facit quia generalis derogatio quorumcunque pruilegiorum non trahitur ad priuilegia alicui specialiter concessa tex. et ibi gl. et Odo. in fi. in l. iii. de silen. lib. xii. C. nora tur in. c. cum ordinem. supra de res. cum concordan. allega. peAlex. de Imola. con. ci. col. ii. lib. primo

204

¶ Nec refragari posset si velles dicere quod post Inno. perin ra noua fuerit concessum ius eligendi omnibus catheditlium ecclesiarum canonicis: quia non propterea sequituu quod confusum sit priuilegium et sublatum / imo auctum et conroboratum quia prius habebant ius eligendi ex priuilegio modo habent ex speciali priuilegio et generali indula tia. Et sic sublata gratia generali (quam nonnulli ius commune appellant: minus tamen bene per ea que tradita vt dentur in glosa in capitulo ex insinuatione. supra de symo. Domi. et Archid. in capitulo fi. §. fina. ii. q. iii. Fely. in capitul. contingit numero. quarto. supra de fide instru. ) non tamen ce. setur sublata gratia specialis: ita in terminis consuluit Ad lexand. consilio vltimo col. fi. numero. xxv. volumine quarte vbi citat / quod vbicunque emanauit aliqua specialis prouisio in fauorem certarum personarum / et postea fit contrarialis acellatio priuilegiorum / quod non videtur derogatum illipriui legio: nisi illud in specie exprimatur: pro quo allegat texvalde singularem iuncta sua glos. in dicta legetertia de silentiariis libro. xii. C. et Bal. in capitulo primo. § sancimus. in titulo quo tempore miles inue. petere debeat. Idem in .l. non plures. C. de sacro. sanc. eccle. et in dicta lege vna. C. de iusti. condi. compo. et in capitulo primo numero. xvi. supra de res. et in capitulo graue. supra de offi. ordi. bene facit tex. in lage si domus. ff. de serui. vrba. predio. vbi per remotionem vnius ex seruitutibus non sequitur remotio alterius facicapitu. ex tuarum de autoritate et vsu pa. capitulo pastoram lis. supra de priuileg. et l. heres. ff. de conditio. et demonst. et D mi. in. d. consilio. xxx. in fine

205

¶ Comprobantur premissa / quia alias huiusmodi priuila gium Innocen. nihil operaretur / quod non est dicendum c. si papa de priuileg. hoc lib. cum aliis vulgatis.

206

¶ Item argu. ab his que fieri consueuerunt procedet do quia militat l. si quis donaturus. ff. de vsufruct l. ceriiuris. C. de iudic. l. tertia. ff. de spon. Angel. consilio. ccvicol. secunda reperitur quedam scriptura dixi late in capitu nemo. supra de elect. Quia in similibus priuilegiis consueniclausula apponi hec vestra volumus omino electione constitufilla enim dictio omnino reseruationes excludit / quia tantum est dicere omnino quod omni casu / et sic etiam stantibus reseruationibus / glo. in l. si cum exceptione. §. quod si homo sl. quod metus causa et in. c. ex parte primo. supra de offi. de leg. fimanrCar. in cle. prima. q. xi. et ibi quedam additio de vita et ho¬ nestate clericorum

207

¶ Et si papa ius alteri omnino concedat nihil sibi intellagitur reseruasse propter verbum omnino Fely. in. d. c. ex parin prin. post Io. And. in. c. si beneficia infra hoc titu. Et quod maius videtur: quia dici posset quod per hec verba volumus omnino electione constitui / quod papa voluerit electionem canonicorum / plenum ius tribuere electo et habere vim electionis et confirmationis instar prouisionis papalis que vim electionis et confirmationis habet Inno. in. c. olim de causa po. et proprie. facit quod notat Panor. in. c. cum in cunctis §. cum vero. supra de electio. vbi dicit / quod papa creat episcopos solo verbo et talis creatio dicitur prouisio que habet vim electionis et confirmationis latius dico in trac. de mandatis apo. expediendo primam signaturam videlicet pape tenet Inno. in. c. cum olim in prin. supra de causa po. et proprie. glo. ii. in c. i. supra de elec. hoc lib. Fely. in. c. eausm te col. ii. supra de res. vbi de mi. meus nu. xi. Fely. in. c. cum Bertholdus col. ii. supra de riiudic. et in. c. meminimus col. ii. versi. limita. nisi et in. c. accedens. ii. no. supra de accu. quod verum dummodo prouisi de episcopatu per papam expediuerint bullas sue prouisionis. vt determinatur in extraua. Bonifa. octa. iniuncte de elec. de qua recordantur Panor. et Imola. in. c. qualiter. supra de elec. ita concludit dominus henricus de bottis intrac. de finodo episcopi in prima parte nu. xxxv. et rauennas in compendio in ti. de res. charta mihi. cccix. colum. prima. idem in titu. de elec. charta. lxvi. colum. ii.

208

¶ Et quod plenum ius tribuat / suadet tenor priuilegii cum ver ba illius inferant conten. in ipsa clausula / quod sola electione electus intelligitur subrogatus in locum defuncti que subros. tio non diceretur fctam nisi talis electio vim confirmationis haberet. c. auaricie de electio. hoc lib. et. c. tramsmissam eodem in antiqu.

209

¶ Ex quibus clare apparet: quod canonici ecclesie Bituricen. habent priuilegiatum ius eligendi / et de tali iure sunt intelligenda concordata gallicana / et etiam forte de iure eligedi ex speciali concessione pape: licet non sit aliter ius priuilegiatum eligendi / alioquin frustra redderetur dicta ex ceptio in concordatis descripta. Quia semper dici poterit quod habent ius eligendi Archiepiscopum de iure communi

210

¶ Et pro comprobatione thematis nostri intro dubium. An poterimus dicere huiusmodi canonicos priuilegium eligendi amisisse / eo quia hactenus in vim pragmatice seu scicundum formam illius elegerunt / aut quia mutauerunt sttum et an etiam dicantur commisisse in romanos pontifices. vtendo constitutione concilii Basillen. que reperitur reprobata vt patet in prohemio concordatorum.

211

¶ Ad primum dic nullomodo priuilegio suo renunciasse: cum priuilegia et pragmatica inuicem se compatiantur: ideo electio vnius alterum non tollit / faciunt notata in l. quod in heredem. §. eligere. ff. de tribu. actio. et. l. incommodato. §. duobus. ff. commo. glos. in cle. dudum in verbo partibus de verbo. significa¬

212

¶ Quinimo canonici dicere poterunt se vtroque iure elegise / facit quia ordinarius delegatus potest ex vtraque potestate iudicare secundum theoricam inno. quem ( demptoAntho. de butrio) Doc. sequuntur in. c. cum ex officii. supra de proscri. Imola. in. c. nisi essent. supra isto titu¬

213

¶ Ad hoc enim vt perdatur priuilegium per vsum alterius oportet quod talis vsus directe contrarietur priuilegio. c. Iannes. supra de cler. coniuga. traditur per Panor. et alios in. c. cum accessissent. supra de constitu. duo quippe sunt necessaria ad hoc: vt per vsum alterius iuris tollatur priuilegium primo quod talis vsus sit incorruptibilis cum priuilegio. Secundo quod in tali vsu non cadat alia praesumptio quam renunciationis. Oa in casu presenti eligentes in vim pragmatice non fuerunt vsi beneficio contrario neque animo renunciandi ideo

214

¶ Et in eo quod dici posset commisisse in romanos pontifices quia commiserunt in legem scilicet viuam que dicitur papa in iure nostro contraueniendo ipsi abrogationi pragmatice. Et siindigni qui nullomodo legis auxilio sustententur. c. quia fustra. supra de vsur. vbi concor. in glo. l. auxilium. ff. de minori. Late Sozi. con. lix. col. ii. in prin. viso elegantissime vbi in pumcto hoc optimam describit distinctionem referendo hostien. et insignem doc. henricum Boic. in. d. c. quia frustra. Aut quis commsit in legem et vult gaudere beneficio eiusdem legis / ettunc non potest quia perdit. c. constitutus. supra de appella l. sanci mus. § si vero. C. de iure delib. Aut queritur nunquid per dat beneficium alterius in quam non commisit / aut in conexamateria et idem dicendum / ita intelligi. l. filio. §. i. ff. de ritunuptia. et tex. in. c. recolentes. § primo. supra de statu regul. Au. materia est distincta et separata et tunc secus: quia sicut deli¬ ctum vnius persone alii non nocet sic et commissio vnius de licti eidem persone in aliis in quibus non delinquit noce re non debet / per hec que not. in. c. quesiuit de his que fium a maiori parte capit. et in. c. cum dilectus. supra de offi. ordi. facit tex. in. c. pe. supra de re iudic. et in l. si vnus. §. ante omnia. ff de pactis.

215

¶ Hac tamen consideratione non obstante puto non amisisse / quia vtendo pragmatica non commiserunt canonici in legem priuile gii / sed potius in successores concedentis interque iata remanet discrepantia. Et licet ingrati superiori aliqualiter videantur: per ingratitudinem tamen ipso iure non perduntur. priuilegia: concedens tamen si velit poterit reuocare ratione ingratitudinis: ar l. fi. C. de reuoc. dona. facit l. titius puerum. ff. de obsequiis a liber. patro. prestan. ita firmat Paulus de castro in l. digna vox. C. de legi. Bal. in l. ii. in fi. C de lib. et eorum liber. ita refert et sequitur Sozi. consi. iiii. col. iii. in fi. lib. iii. Non enim constat pontifices romanos priuileg. um hoc reuocasse / nec quod ante concordata fuerit facta ab rogatio pragmati. saltem non fuit illius abrogationis publicatio in gallia facta. Ergo pretextu ignoratie ab hoc ex cusantur: ignorantia em ab ingratitudinis vitio releuagnorantem l. ex maleficiis in fine. ff. de actio. et obliga l. siignorans. ff. locati ita in specie discutit Corn. con. cii. quod exorditur licet clarum lib. iii.

216

¶ Item posnito quod per vsum huiusmodi fuerint priuilegiopriuati / attamen per concordata dicuntur sibi renouata. Nam Leo papa. x. cum quo fuerunt inita sciebat prelatos et connonicos ecclesie gallic ane numque voluisse parere abrogationi neque monitis Inno. et Iulii pape. ii. vt licet videre in prohemio concorda. et sic scieba commisisse in eum / et eius praedecessores: seque fructu priuilegiorum indignos reddidisse non hilominns super eorum priuilegiis disposuit / quod fit vt in sa priuilegia confirmasse censeatur et renouasse. c. ex orede priuileg. clemen. attendentes de sta. mo. firmat Panor. in c. veniens: nu. vii. supra de filiis presby. col. ii.

217

¶ Quo ad tangit punctum an per status mutationem expirauerit priuilegium: dubium hoc patitur affirmatiuam et negatiuam. Pro affirmatiua autem sic priuilegium concessum ratio professionis vel officii / eatenus durat quatenus durat officium l. maximarum et ibi Bar. de excu. munerum. libro. x. C. et l. sub pretextu vbi etiam Bar. C. de sacrosanct. eccle. et in l. semper de iure immunita. ff. et l. scriniarios vbi scriben. C. de testa. milita. late Felynus in. c. clerici nu. iii C. de iudi. Bald. in l. instar / col. secunda libro. x. C. de iuret. sci vbi dicit quod mutatione persone mutatur nomen rei. ff. de colla. bo l. prima. §. si is qui. ff. de acquir. hered l. Paulus. § primo et. ff. ad leg. Iul. pecu. sacrilegii. § fundamenti / hoc satis comprobamus in. c. vno de cler. coniuga.

218

¶ Quia in proposito priuilegium hoc fuit concessum ratione professionis vt licet videre in prefatione solita / dum dicit canonicam vitam professis eorumque successoribus in eadem religione victuris. Ex hoc enim quod priuilegium dirigitur canonicis profitentibus regulam beati Augustini / colligitur intentio concedentis quod voluit priuilegium concedere solum. canonicis regularibus vt in simili casu consuluit Alexan. consilio. lxxxvi. col. prima libro primo in causa datiorum proquo Roma. con. cccxxxviii. nu. iii. vbi dicit quod praefationes prostant euidentem intellectum dispositioni in qua premittun tur dicit tex. in l. prima. ff. de origi. iuris l. fi. ff. de hered. in sti. et. ff. de verbo. obliga l. Titia. §. idem respondit. c. inter dilectos. §. ceterum vbi glo. in verbo petitionis. supra de fide instru. dico in rubri. de reg. iur.

219

¶ Preterea inuant verba in priuilegio ipso descripta / dum. dicitur vobis vestrisque successoribus in canonice vite obseruatione mansuris: quia papa videtur restringere priuilegium ad successores regulares: ergo cessante religione expirauit priuilegium intuitu religionis concessum. Prohoc videtur tex. apertus in capitulo Abbate sancti Siluani. supra de verbo. signific. et in. c. ex parte / et in. c. licet vbi scraben. supra de deci. et. c. ita nos. §. fi. xxv. q. ii

220

¶ Moueor insuper finita causa priuilegii finitur et priuilegium l. titia. §. vsuras de lega. ii. l. cura. §. deficientium. ff. de muner. et hono. c. generaliter. xvi. q. i. traditur per Ro ma. con. cccciiii. col. prima in casu proposite Sozinus consi. cl. col. ix. allegat l. cum ex oratione ad finem. ff. de excu. tum to. ad idem l. a filia § alumne. ff. ad Trebel. causa autem priuilegii vt dixi videtur regularis professio / quam regulam canonici presentes minime profitentur: ideo eis compete. re priuilegium non conuenit viro dicere

221

¶ Moueor et tertio / quia vt pretactum est mutatione persone mutatur et priuilegium l. Paulus respondet alias ex¬ orditur per procuratorem vbi lax ludo Roma. et alli. ffde acquir. heredi. Ad idem tex. in l. cum patronus de leg ii. quam ad hoc ponderauit Sozli. consi. cliii. col. v. lib. ii. quod sumit exordium pulchra et subtilis / maxime quando persona fuit causa immediata priuilegii: tunc semper cum persona extinguitur priuilegium. Regula in omnibus. ff. de regul. iur. vbi Decius hinc. Sozinus consi. cxvi. col. vi. non potest negari quod beneficium. statuti augentis legitimam filio rum / non tramsmittatur ad heredes hereditate patris non adta: quia filiorum contemplatione editum fuit statutum. Sic in rposito cum priuilegium hoc fuerit concessum canonicis regularibus debet cessare facta translatione regularitatis in secularitatem. Sozi. consi. cclx. col. viii. in causa Namneten. castorie: quod quando vna res transit de persona priuilegiata in personam non priuilegiatam non transit cum priuilegio per dictam legem. Paulus

222

¶ Et licet predicta videantur multum vrgere: his tamen no obstantibus in contrarium videtur de iure dicendum. Prima adduco ea que notantur in. §. affinitatis vbi Ang. insti. de nup. et in l. si ventri. §. in bonis vbi Bar. ff. de priuileg. credito. quod quando aliquid conceditur ex duplici causa finali / cesante vna remanet reliqua allegat idem Bar. l. liberorum. §. primo. ff. de his qui notantur infa. et que idem scribiein l. ita stipulatus. ff. de verbo. oblig. quod reperies. nu. xv. facit glo. in l. si eius ad exhibendum. ff. de excep. re. iudic. reputata singularis secundum Paul. ibi ad hoc quod si non constaex qua causa fuit facta absolutio / presumitur fctam ex illacausa ex qua debebat fieri et que colligitur ex actlis proquo glo. not. in l. et qui duas. ff. de serui. vrba. predio. Oui in proposito papa non ex causa tantum quia canonici erant regula. res motus videtur ad huiusmodi priuilegium concedendum sed etiam propter vtilitatem ecclesie / et hoc principaliter vt vt dere licet in prefationibus priuilegiorum similium dum dicitur vt ecclesiastica vtilitas apostolice sedis fauore vires cap. at et accrescat / que causa potentior dicitur et principalis praesumitur: quod verum dicere non est hesitandum / cum iura conmunia hoc disponant. Quod etiam comprobatur per ea que in simili voluit Cald. in ti. de preuileg. con. viii. vbi citat concecessum est priuilegium nouiter electo ad ecclesiam nouiter erectam in cathedralem / vt possit hominibus terre concedere in emphiteosim et permutare iura et bona ecclesie. Queritur an priuilegium hoc dicatur reale: ita vt successoret in episcopatu possint illam concessionem facere / et dicitur quod sic. Quia verba sunt intelligenda secundum materiam subiectam. c. sedes. supra de res. c. causam que de priuileg. Panor. in c. ex hibita no. ii. supra de iudi. concordantes vide per Decium in l. quotiens. ff. de regn. iur. Ang. consi. cccxii. col. iii. alle l. sivno. ff. loca. et ff de damno infec. damni infecti Cal. consi. i. col. ii. de priui. quod secundum subiectam materiam de qua est sermodebet fieri interpretatio. d. c. sedes. Io. mo. in. c. si ciuitas infra de senten. excommunica. Petrus de Ancha. consi. ccxcvii. numen viii. efficacibu Decius in l. quotiens: idem sermo. ff de regu. iur. hinc Barba. in cle. auditor. col. x. de res. quod verba. relata ad personam debent intelligi secundum conditionem illius l. ex militari. ff. de testa. mili l. prima. §. equitii. ff. de vsu et hab. Et super permutatione facienda data fuit potestas que de sui natura sapit realitatem in se. ff. de rerum. permuta l. i. et. c. nulli de reb. eccle. non alie. Ergo nec istocasu expressio propii nominis facit concessionem personalem vt licet videri in legatis. ff. de annuis lega l. annua. §. primo secundum veram lecturam facit. c. requisisti. supra de testa. idem in donatione. c. cum venissent. supra de inst¬

223

¶ Item ex hoc priuilegio papa voluit prouidere illi non ecclesie: sed ecclesia numquam moritur. xii. quest. ii. c. libertiel. ii. ibi quia nunquam moritur eorum patrona ad idem. c. sigratiose. supra de res. hoc lib

224

¶ Et quod in puncto hoc causa premissa dicatur finalis suue presumatur patet / quia futura respicit: vt in aute. de non alie. in prin. col. prima ad idem l. i. § sexum. ff. de postul. traditur per Bar. in extrauagam. ad reprimendum in ver. ne eorum est magis vniuersalis et perpetua quam ratio religio nis: notat Baldus in leg. generaliter: colum. ii. C. de epi. et clericis.

225

¶ Et licet canonici dicerentur regulares: quia tamen ecclesie vtilitas permanet in canonicis secularibus / permanebit ideo et priuilegium d. c. requisisti: de testa. c. dilecti. supra de foro compet. et d. l. si ventri. §. in bonis. ff. de priui. credi. ita in simili firmat Petr. Abbas de podio in consi. freder. Pquod intipit super eo quod queritur / vbi inter alia cium tat quod etiam si nomen proprium esset expressum in priuilegio in dicaretur intuitu ecclsie fore concessum / etiam si non esset conto¬ tiosum rescriptum allegat pro hoc glo. in. c. dilectitesucompe. in verbo contra: quam ibi sequantur Panor. Fely. Imoet communiter doc. de quo per eundem Panor. et communiter scriben. in c quoniam abbas. supra de offi. deleg. Quod autem vtilita ecclesie maneat et in canonicis perseueret secularibus et longe maior quam in canonicis regularibus patet reciintuenti: quia huiusmodi mutatio siue regularis statu in secularem translatio auctoritate apostolica fieri consueuit vt ex infrascriptis formis apparebit et etiam licuvidere a quinquaginta annis vitra in Auinionem. ecliaspontificatus Seti. iiii. tempore. Necnon in ecclsia Iiber tempore Bonifa. ix. vt infra describo / quod sit vt ecciesit consulatur / vt etiam licet videre in descriptione forme tmalationis ibi cum per canonicos seculares iura ecclesie melius tueri et defendi possint.

226

¶ Pro hac parte moueor his mediis quia huiusmodi iui. gium fuit cocessum canonicis tunc regularibus / et sic quia canonici: et quia etiam regulares. Cum itaque remamserint canonici permanebit et priuilegium cum sufficiat reliquias supest priuilegii l. fi. ff. de decur. ibi non esse torquendum in memriam prioris dignitatis no. Io. an. post Oin. in. c. decet. v. regu. iur infra. Iason in l. sciendum § si fundum. nu. viii. ff. qui tisda. cogan. per. l. iii. ff. rerm admo. Sozi. con. 26 col. v. in causa Nanneten. castorie / quod quando aliquis priuatus aliquo u re nihilominus reseruantur alique reliquie illius iuris quibus non priuatur: tunc ille reliquie gaudent priuilegiis illius iuris quatenus priuilegia respiciunt illas reliquiar Uidemus quippe quod si miles damnatur / ita quod si paganus et set / priua retur potestate testandi: tunc censetur reseruar. vt testari possit ex priuilegio militis ita loquitur l. si quia filio. §. irritum. ff. de iniusto et irri. testa. vbi ita declaram Doc. et Imol. in l. ex militari. ff. de testa. milita¬

227

¶ Pro praemissis vide ea que signat Car. in cle. pastoralis denique. q. vii. de re iudica. post Antho. de butrio. et Imalic. quae in ecclesiarum. supra de constitu. quod lbet vassallus positsuito domino renunciare feudo / et non teneatur ei seruire: tum non debet offendere ob mamoriam pristini dominii. Pro hoc. c. de vasal. qui contra const. lota. vbi glo. fi. col. x. in vsib. fendo. fa. in arg. l. seruos et ibi glo. colligens concor. C. de quesio. vbi qui semel fuit seruus alicuius non torquetur in caput eiud in memoriam praecedentis dominii: quod dictum confirmari potest quia videmus in simili quod memoria et reliquie pristine qua litatis etiam abolite multum operantur: hinc glo. no. in capitulo si qui episcopi. xcii. di. quod si clericus fuit promotu. ad episcopatum / et sine culpa forte ob insolentiam populnon potuit episcopatum consequi renunciauit promotionum non potest deponi ab alio quam a papa in memoriam istinepromotionis: quibus congruit dictum specul. inti. de legto. §. finitur in fine / quod ei qui semel fuit legatus semperreurentia debetur in memoriam pristine dignitatis

228

¶ Item qui prouincie gubernaculis comes primi ordinium esse meruit vicarie dignitatis post depositam administrationem priuilegio frui oportet lest prima de comi. qui prouim reg. libro. xii. C.

229

¶ Item qui deposuit officium aduocationis est in dignium te et appellatur clarissimus / vnde torqueri non potest et dibet in eo obseruari l. ad egregias. ff. de iureiur. Istud vo. luit Bar. in l. prima. C. de aduoc. diuer. iudic. pro hoc vide que notat Bonus de curtili in trac. de nobili. in quinta parte nu. ix. allegat in argu. l. insula in fine. ff. de acquir. rerut domi. vbi appellatur illa insula que iam fuit / quantumcut que non sit de presenti¬

230

¶ Et qui semel fuit abbas deposito officio sine culpa / vt licet videre in congregatione casalisbenedictior. upra B. vbi triennales dicuntur abbates subsistere / obtinet primumis cum in choro et conuentu post abbatem in memoriam prisine dignitatis secundum Ioan. de lignia. in cle. ne inaaro d sta. mo. quem ibi sequitur Ioan. de Imola. col. xiiii. nu. xlvi. in fine per legem primam. ff. de albo. scriben. Comprobat contemporaneus noster do. Chassaneus in cathologo. iiii. prlte consideratione. xxxiiii.

231

¶ In proposito Ioannis And. in. c. consulil. supra de regula. d ca finem ait quod nouitius exiens de religione in qua assum prsit habitum / licet possit vestibus vti secularibus: non tamen debet vti lasciuiis in memoriam pristine religionis per d. l. seruos: facit quod notat Bald. in le. data opera. C. quiaccu. non po. quod mitius punitur ille qui fuit notarius / et modo depositus conficit instrumenta / quam ille qui nunquam fuituo tarius in memoriam pristini officii et propter primordiam veritatis / adde Hypo. de mar. singul. cvii. vbi dicit post 8 in capitulo accedens l. di. quod clericus degradatus non de¬ debet percuti et eum percutiens incidit in canonem. Idem voluii. glo. in l. dictum. lxxxi. di. idem hipolytus singu. clxxx. quod si statuto caueatur quod prior vel antianus puniatur in duplum / modo aliquis fuit prior vel antianus sed de proximo est remotus ab officio vtrum hoc casu si aliquis eum percutiat cadat in penam dupli et decidit quod sic post Alber. in. ii. parte sta. q. xx. allegat l. ordo. ff. de publi. iudi. et l. ordine. ff. ad municipalivide Sozi. d. con. cclx. col. ix. vbi dicit quod filius emancipatus habet reliquias seruitutis praecedentis / et ideo eius preteritio non habetur pro exheredatione: ita testantur Imola et modernt in l. in suis. ff. de lib. et posthu. idem Sozi. vbi. supra colum. iiii. vbi exponit illud quod res de facili ad suam reuertitur naturam / vdicquando res non est extincta sed mutata sunt accidentia / seumutata est natura: vt ptlum ex uo. in l. si vnus. § pactus. ff. de pac. Et pristina natura debet retineri prius quam de nouo acdri ar. l. patre furioso. ff. de his qui sunt sui: vel alie. iur.

232

¶ Item in proposito Bald. in l. nec quicquam. §. proficisci in. vii. quod principali. ff. de offi. procon. et leg. citat quod potestas qui est in syndicatum ita debet honorari sicut si esset in officio / referet sequitur Iason in l. i. C. vt omnes iudi. tam ciuiles quam cri¬

233

¶ Moueor et secundo mutatio status in melius auget ius antiquum non autem aufert l. pe. ff. de sena. vbi per illum iex. Bar. dicit quod si pedona que vadit recte efficitur dona / cum promitto tibi dare scacommatum cum pedona / et do cum dona anvidear dare cum pedona et ibi est casus quod sic. Ad idem l. falsa demonstratio. § sed si cui. ff. de conditio. et demo. vbi dicitur. quod augmentum dignitatis non extinguit legatum: vbi idem Bar. dicit facere ad questionem praedictam facit glo. in. c. ex parte. G. in verbo Andegauen. in fine quam ibi insequuntur Panor. et Fely. post alios. supra de foro compet.

234

¶ Canonici autem seculares dicuntur digniores praeferunturque canonici regularibus. c. alia et. c. legi epistolam. xvi. q. i glo. fi. in. c. qualiter. el. ii. supra de accu. late Fely. in rub. supra de maior. et obedi. col. iii. versi. clericus secularis post Io. and. in. c. delictum infra. de regul. iur. in mercuriali. col. iii. Status etgo dignior non mutabit priuilegi a concessa canonicis regula ribus firmat Do. con. cxxv. in fi. vbi dicit quod ecclesia parrochialis erecta in cathedralem non perdit priuilegia alias parrochie concessa / sed ea retinet quia dignitas superueniens non tollit obligationem / vel iura inducentia vinculum in maiori. statu. c. cum te. supra de res. Oldra. in simili con. cclxvii. quod nul. la iuris ratio seu equitatis benignitas patitur: vt quae pro hoc nore et salubri vtilitate alicuius introducta sunt ad interpretationis duriciam producantur. ff. de leg. l. nulla et l. quod fauore vulgata. Et maxime quando accidens et origo se compati posunt vt in puncto hoc.

235

¶ Tertio moueor canonici regulares eligunt episcopum / non quia sunt monachi: sed canonici quia si tanquam monachi eligerent electus non diceretur episcopus sed abbas / quod confirmo per ea que voluit Panor. in. c. causam que: nu. viii. supra de iudi.

236

¶ Ex quo infero quod priuilegium eligendi episcopum intelligitur concessum canonicis: vt canonicis non vt monachis. Sed qualitas canonicatus non fuit mutata / ergo nec debet mutaripriuilegium. Et posito quod priuilegium ab initio fuerit concessum canonicis regularibus: quia tamen canonici seculares fuerunt subrogati in ius et locum canonicorum regularium / merito in priuilegiis subrogati intelliguntur: quod probo per ea quadicuntur in. §. fuerint insti. de actio. vbi actio ex stipulatu sufnatura stricti iuris subrogata in locum rei vxorie etiam in preuilegiis subrogata videtur / et propter ea habet priuilegia actio nis bone fidei et tacite hypotece: vt ibi dicitur ad idem tex. in cle. prima de sup. negli. praela. vbi episcopus in locum monachorum subrogatus ad eligendum priorem intelligitur subrogatus eisdemmodo et forma quibus monachi eligere debebant / quod proba multis aliis modis Fely. in. c. cum accessissent. nu. xviii. supra de consti. Ita in proposito dicimus quod canonici seculares subrogati in locum regularium idem ius eligendi habent: facit l. si eum. § qui iniuriarum. ff. si quis cautio. c. ecclesia vt lite pendem. quod subrogatus sapit naturam eorum in quorum loco subrogantur / maxime quando ad eundem finem fit subrogatio testatur Do. et proceptor meus in trac. de peste charta mihi. cxi. ver. discussi. postBar. in l. si pater. col. vi. ff. de inof. testa. et Iaso. in l. quod in rerum. §. si nauem de leg. primo.

237

¶ Item subrogatio si fiat a lege: res ipsa subrogata sanit eandem naturam l. res in dotem et l. res estimata et l. ita constante. ff. de iure dot. dicit Henr. boic. in. d. c. ecclia: vt lite peden. et sic fit cum priuilegiis facta autem ab homine non nisi agatur de fauore et vtilitate ecclesie ita citat Sozi. con. xciii. in fine lib. iii. hic autem non solum adest fauor et vtilitas acclesie vt iamque deductum est / quodque nihil vtilius est quam habere pastorem qua vultum pecoris agnoscat / quod de facilinon potest nisi eligatur ab¬ ouibus que eundem nouerint in fractione panis: sed etiam adest subrogatio facta a lege ld est papa qui lex viua dicitr in terris auten. de consul. §. fi. col. v. et l. i. §. cum vrbem. ff. de offi. prefec. vrb. not. in l. et quia. ff. de iurisdi. omnium iudic.

238

¶ Comprobo praetterea intentum nostrum per ea que deducuntur per Io and. et alios in c. i. de religio. domi. vbi dicunt / quod lis qui donauit religiosis certa praedia sub conditione quod reditem. ad eum si contingeret eos mutare habitum vel a loco recedere / quod talis no habet ius repetendi donationem si mutatus fuit habitus de licentia pape: quia habitus mutatus de lcentia pape censetur subrogatus loco alterius.

239

¶ Item canonici sunt in quasi possessione eligendi vigore huiusmodi priuilegii vt videre licet et patere ex quampiurimis electionibus etiam antiquissimis. Et sic debent in suaquasi possessione conseruari. c. cum persone. infra de priuileg. saltem donec per papam fuerit declaratum. c. cum venissent. supra de iudi. ita in simili consuluit Car. con. lii. dominus Grego. papa. xi. col. ii. in fine.

240

¶ Nec potest refragari si dicatur non constare quod electiones fuerunt facte in vim priuilegii: quia respondeo per theoricam quam non obliuiscaris praecor quod si in confirmatione facta per principem concurrerent actus validi et inualide quod tunc in dubio confirmatio refertur ad actum validum: et sic pot us confirmat validum quam inualidum: refert Io. and. in. c. dudi. col. fi ibi nullatenus confirmatur. supra de decimis pro quo vide hipol. de marcil. nota. cxcvi. Pro hoc etiam habes theorica aliam vulgatam / quod semper est attendenda interpretatio quae validat actum et non que inualidat vt per Decium in. c. quoniam abbas colv. supra de offi. de leg. facit tex. in l. papinianus. §. sed impuberis ff. de in of. testa. et l. quotiens. ff. de reb. dub. Bar. in l. sivni §. fi. ff de pac. Item Bar. in l. si seruus communis ita stipula. col. sx. ver. quero quando. ff. de stipul. seruo. Alex. in l. quod dicitur colxviii. et Imol. col. vii. ff. de verb. obliga. allegant Inno. in. c. in praesentia. supra de renuncia. vbi sententia lata ex duplici causa vna vera et altera falsa: sententia substinetur ex vera vt potivaleat quam pereat. Bar. in i. consti. C. col. fi. Bal. in. d. consti. §. de quibus ideo dic in proposito quod in dubio est praesumendum canonicos elegisse in vim tituli praecedentis habiti a summopontifice / nisi contrarium probetur l. quedam mulier: et ibi Bar. post glo. ff. de rei vend. firmat idem Bar. in l. ii. C. de acquiposs. Et per hec satis sit comprobata pars hec tamque verior et probabilior et que clarior remanebit non obstantibus pro parte altera supra deductis.

241

¶ Primo non suffragatur quod cessante professione debeat cessare priuilegium: quia talis ratio procederet si priuilemgium fuisset concessum ratione sollus professionis: sed istud appar et etiam concessum ratione vtilitatis ecclesie / quod firmo per ca que notantur in l. prima de collec. et immuni. libro. xi. C. vbi si priuilegium indulgeatur non solum respectum priuilegiatorum profitentium aliquam artem: sed etiam fauore vniuersitatis vel collegii permanet priuilegium etiam quod priuilegiati desinant exercere illam artem: idem dicas de secunda ratione quod finita causa priuilegii et c.

242

¶ Non obstat etiam tertia ratio quod mutatione personeextinguatur priuilegium: quia sola persona fuit immediata causa priuilegii ita dicit Dy. in regula priuilegium coltertia vbi peroptime in puncto hoc distinguit / sed persone regularium canonicorum non fuerunt immediata causa priuilegii / ergo etc. imo vtilitas ecclesie cui ius fuit acquisitum et per huiusmodi status mutationem non est dicendum nec per sanum cerebrum excogitandum quod fuerit extinctum / facit etiam quod notat Domi. post Io. And. in. c. quamuis. supra hoc titu. vbi dicunt quod quando aliqua ecclesia que tempore impetrationis non erat cathedralis / postea efficitur cathedralis: quod ista mutatio non nocet iuri quesito ad rem in illa ecclesia ante mutationem status: refert de Selua in tertia parte quest. xi. versiculo. v. limitatur in tractatum beneficio¬

243

¶ Item regula quod mutatione persone expiret priuilegium procedit in priuilegio stricto quod iuri communi contraria tur: secus in priuilegio largo modo / quod magis acceditbeneficio secundum Bar. in l. si pater. ff. de seru. lega. et latius per Decium in l. in omnibus causis. ff. de reg. iur.

244

¶ Item istud priuilegium solum preiudicat concedentibus ergo late debet interpretari l. fi. ff. de consti. prin. vbi diffuse scriben. et in. c. dilecti. supra de dona.

245

¶ Et per hec habes punctum clare discussum: et que perlurium subtilitates deducta fuere: iurium etiam subtilitati bus sublata sunt / prout in simili citat Sozinus consilio cclx. col. septima.

246

¶ Et quia supra deduximus in Gallia de dignitatibus alitem nunc prouideri quam dictatum sit a iuris communis et conci¬ lii Basilien. dispositione vidlicet per nominationem. christianissimiFrancorum Regis et subsequentem pape prouisionem: ideo dehac vt plene instruaris sequentem formam hic describere cum raui que ad plura alia animum lectoris informabit.

247

¶ Camena. episcpus sernus semior dei dilecto flio Fracisco de nilhaio abbati monasterii sancti Petri de vertolio ordinis sancti Augustini Burdegallen. dioca sis salutem et apostolicam benedictionem summi dispositione rectoris et c. feliciter gubernare.

248

¶ Cum itaque sicut accepimus monasterium sancti Petri de vertolio. or. S Aug. burdegallen. diocesis / quod quomodam Petr. palleti clericus ex concessione et dispensatione apostolica in conmendam dum viueret obtinebat / comenda huiusmodi per obitudicti Petri qui extra romanam curiam diem clausit extremiu. cessante adhuc eo quo ante commendam eundem vacabat modo vacauerit et vacet ad praesens / nos dicto monasterio non longe vacationis exponatur incommodis / de persona secundum cor nostrum vtili et idonea per quam circumspecte reg et salubriter gubernari prouidere cupietes: ac speran. quod tu uod praesbyter es et vt asseris alias professionem per canonicos ecclesie tholosanen. tunc or. Sa. Aug. huiusmodi nunc vero ad sucularitatem reducte emitti solitam expresse emisisti / et habitiregularem per eosdem canonicos gestari solitum / quem postque eo clesia prerata ad secularitatem apostolica autoritate reducta prout iuxta priuilegium et indultum in literis reductionis huius modi continetur poteras dimiseras. A duobus citra mensibus in quodam monaster io vel alie regulari loco dicti ordinis professione per te de nouo emissa reassumpsisti / ac canonicatum et prebendam ecclesie Tholosanen. praefate necnon que inibi dignitas non tamen post pontificalem maior existit Archidiacontum de chassebessio limbonen. diocesis in. d. ecclesia intituli. ac qui conuentualis non est et a monasterio de tortoiraco ordiS. B. Petragoricem. diocesis dependet praepsipiosituram. u. Thome de epidolio. or. S. B. in commendam ex concessione apostolicaobtines / apud nos de religionis zelo / vite munditia / honesta te morum spiritualium prouiden. et temporalium circumspectione / aliisa que probitatis et virtutum meritis multipliciter comendatus eardem monasterio poteris esse plurimum vtilis et fructuosus teque a quibusuis excommunicationis etc. Necnon verum et vltimum dicti monasterii de vertolio vacationis modum. Etiam si ex illo quae uis generalis reseruatio etiam in corpore iuris clausa resultet praesentibus pro expressis habentes.

249

¶ De persona tua quam charissimus in christo filius noster Fraciscus Francorum Rex christianissimus ad hoc nobis iuxta pruilegia ac indulta illi per nos et sedem apostolicam / concesse nominauit eidem monasterio de vertolio / cuius fructus redditus et pronentus ad centum et quinque florenos in libris conmere apostolice taxati reperiuntur / quouifmodo et ex cuiucumque per sona etc. vel generaliter partineat: et consistorialiter fieri debeat ac super regimine et administratione praedictis intenaliquos lis seu illorum possessorio molestia cuius statum et c. dummodo et c. prouisum no existat apostolica auctoritate prouidemus. teque illi praeficimus in abbatem curam regimen et administratio nem ipsius monasterii in spiritualibus et temporalibus plenrie committendo / quocircae

250

¶ Et quo ad huiusmodi nominationem regis: facit tex. in. c. cum longe et. c. lectis. lxiii. di. vbi prepo. et Domi. post Archi. dicunt colligi quod reges dicuntur patroni ecclesiarumcathedra. lium / merito praesentat. Pro quo Bal. in. c. quanto in fi supra de iudi. vbi dicit quod hoc facit pro ducibus Alemanie. Dic verum dici patronos praesumptiue no vere quod late examinat maleretus in trac. de elec. charta. xix. versi. iii. limita quem videas rogo

251

¶ Etiam ad vnum attende: quod in proposito citat Do. Hen. de bottis in trac. de syno. epi. in i. parte. nu. 36. quod nominati ad episcopatum per regem Francie primo modo non possunt ante prouisionem faciendam per papum congregare et celebrare sunodum: quia nominatio hec non solennis ius non tribuit Decius in rub. de po. prela. in fine. infra. eodem

252

¶ Superest vt formam reductionis regularitatis / in secularitatem inseramus.

253

¶ Bonifaciu episcopus sernus seruorm deiad perpetuam rememoriam ingens et assidua nostri meditatio cordis hoc inter cetera continet vt loca ecclesiastic. et maxime quae cathedralis titulo dignitatis insignita noscum tur prosperitatis statu refloreat ad diuini exultationem nominis et dthodoxe fidei fulcimentum et c.¬

254

¶ Ad laudem igitur et gloriam omnipotentis dei et exaltationem catholice fidei et diuini cultus augmentum / et praedicte Albien. eccle. statum prospex honorificum et tranquillum. Ad supplicationem dictorum episcopi praepositiositi et capituli / et fratrum nostrorum consilio et assensu et apostolice plenitudins potestatis eandem Albien. ecclesiam que vt praedicitur sub regula et rit ne sancti Aug. instituta hactenus regularis absoluenab omni nexu regule et ordinis predictorum in ecclesiam sequrem erigimus et etiam immutamus: decernentes vt ecduisia ipsa sit de cetero et habeatur perpetuo secularis auctaritate apostolica et eiusdem potestatis plenitudinestam endo / et sint de cetero et esse debeant in eadem Albien. ec clesia triginta et vna prebende / ac totidem canonie qum cum vna etcum canonicatu erit episcopi quomodo est vt enqui fuerint in prpetuum episcopi Abien. Et relique tnanta erunt pro triginia canonicis etc. ( Sequitur in fine ba. autem omnia et singula ordinata per nos vt premittitur et sfam ta perpetuo valitura precipimus et iuiobiliter obseruanda.

255

¶ Non obstantibus quibuscunque ipsius ecclesie Abien. ca. trariis consuetudinibus ordinationibus vel statutis / iuraneito confirmatione apostolica vel quacunque firmitare ali vallatis seu quibuscunque sedis apostolice vel legt rum ipsius ecclesie aut alterius cuiuscunque indulgentit priuilegiis dispen. concessionibus gratiis et lteria et dem vel quibusuis personis locis vel ordinibus sub quacum que verborum forma et expressione concessis / per que effectus piesentium infringi vel impediri possit quomodolibet veldifi ferri / et de quibus eorumque totis tenoribus ac de verbo ad vibum in huiusmodi nostris literis habenda sit mentio spedia lis nulli ergo hominum et eo

256

¶ Et per hec habes aliqualiter determinatum vt conenist textui nostro modum prouidendi regularibus et de regulari. bus que sufficiant quia alia videbis et longe ampliia in tucta. nostro de mandatis apostolis. Probus.

Capitulum 6

257

PEr vicarium. Ude domi. in conlxxxvi. col. prima in causa tranicctensis. Probus

258

¶ Annexa. Alex. con. cxl. nu. vi. circa primum. vol. v. et con. lxx. in causa vol. iii. tractat materiam vninis cui adde lapum allega. xxxvi. vtrum absque vbi comprobat quod ratione annexi quis de iure conmuni potest habere plures ecclesias curatas / vt pote si habeat plura hospitalia que dicuntur simplicia beneficia: et sic de generali consuetudine obtinenda / prout firmat idem lapus ibi quequidem hospitalia seu quodlibet eorum habet curatam annexam / et sic dicit. seruari in practica. Ideo in proposito dic nos hic habere casum in quo de iure communi quis dispensatione non obtenta / plura curata / seu alias inuicem incompatibilia obtinere potest: quod firmant moderni post Inno. et hostien. in. c. extirpande. §. qui vero. supra eo. refer hic glo. quam sequuntur scribentes: quod verum (dicit glost. hic in verbo Annexe quando huiusmodi ecclesie annexdeferuitur per vicarium perpetuum per. d. §. qui. vero: alias secus si vtrique deseruiretur ecclesie / per seipsum velv. carium temporalem.

259

¶ Premissorum occasione sumpta / oritur dubium. Pone egPhilippus Probus mecum ad tria incompatibilia be neficia secularia et curata a romano pontifice obtinui dispensari / etiam cum duobus ex eis / seu sine illis ad vnum regula. re cum cura vel sine cura in commendam quoad viuerem itquod de fructibus et c. prout illud in titulum pro tempore obtinentes disponunt / possem disponere et alias in forma soli. ta / adiecta tamen clausula solita et alias per Alex. vi. stabilitata / videlicet dummodo inter illa tria non forent plusquam duo parrochiales ecclesie / vel earum perpetue vicarie.

260

¶ Modo hesitando queritur an vigore huiusmodi dispensationis possim obtinere duas parrochialegecclesias / seuearum vicarias perpetuas: et prioratum regularem parrochialem ecclesiam annexam habentem / cui tamen annexe pevicarium deseruitur perpetuum. In hoc dubio adsunt pro vtra que parte fundamenta vrgentia: que in presentiarum facili me adducere possem. Attamen quia quemadmodum potate res gaudent bonitate falerni: sic gaudent breuitate moderni l. fi. §. in refutatoris. C. de appella. glo. in l. prima. ff. de eo quod met. causa: quia dies hominis breues sunt / et hoc mo breui viuit tempore Iob. c. xiii. et. xiiii. iuxta gallieni dictum. Uita breuis ars vero longa / experimentum fallax. iudicium difficile.

261

¶ Ideo partem affirmatiuam tanquam veriorem in praesentiarum comprobo solide tantum. Primo presuppono certum esse in iure nostro pontificio / nullum prout nec quempiam obrinericanonice posse ecclesiam parrochialem / nisi. xxv. annum attigisse dicatur. c. cum in cunctis. §. inferiora. supra de elec. tex. in. c. licet canon eo. hoc lib. nisi medio dispensationis romani pontificis occurrente / probat ibi glo. quam scribentes fatentur veritate fulciri. Quia episcopis et ceteris inferioribus quibuscumque prohibitum est glo. in cle. vna in verb. etate de offi. vica. et in. d. c. licet canon in verbo carere vbi Domi. quia esset dispensare contra concilium / quod ipsis non quadrat per iura nostra glo. Panor. et communiter scriben. in. c. cum dilecti. supra de elec. et in. c. nihil. ec. titu. et in. c. vnico. supra de etaet qualita. glo. et doc. in. c. quod tramlatione et. supra de offi. legovbi dixit Baldus. quod huiusmodi magne dispensationes sunt meri imperit

262

¶ Episcopus tamen dispensat cum eo qui. xx. an. egit: vt ob. tinere possit dignitatem sine cura / licet illi sit annexa ecclesia parrochialis vel ecclesia curata: tenet Francus in. d. c. vno de etate et qualita. versi. secundo aduerte pro quo dictum Lapi hic in contingentia facti quod per tex. nostrum et d. c. vnicum consuluit episcopum dispensare posse cum eo quia peregit. xx. annum vt obtineat Archidiaconatum cui sunt annexe due parrochiales ecclesie et non imminebat animirum cura: cum ipse Archidiaconus non haberet ex consutudine potestatem excommunicandi / interdicendi / et visit di: sed clericos ordinandos solum examinandi / et idoneos repertos episcopo presentandi: quod comprobatur per eaque no. in extrauagan. execrabilis in. §. fina. ibi curam habere censuimus qui parrochias habent in quibus est cur. animarum annexa / non per vicarios perpetuos / sed per rectores aut ministros beneficiorum ipsorum vel illorum tenporales vicarios et c. quod hic Petrus de Ancha. Domi. et Franc. sequuntur dicentes huic non refragari glo. in dicto verbo annexe que vult quod possit. excommunicare vicarium. et sic habet iurisditionem spiritualem / et per consequens cumratus dicitur. d. c. dudum de elec.

263

¶ Ratio quia huiusmodi potestatem non habet principaliter respectu tituli principalis et ex iure suo originali: sed per quandam consequentiam ratione illius annexionis / cum de propria archidiaconatus natura istud ius illi non competebat. Et sic non conunderamus ea que compatunt ex accidenti sed ex principali vt dicatur beneficium curatum. facit l. ex pupillari. ff. de vulgari et pupilla. et. ca. vnicum de consecra. eccle. vel altaris.

264

¶ Hinc dicit Marti. lauden. in trac. de digni. versi. xliiii. §. vbicunque dignitas non venit ex origine sed ex accidentis non extenditur vltra quam ad nepotes: facit dictum Caconsilio. cxxiii. super premmisso themate. in prin. vbi dicit quod in feudis causa originalis debet inspici / allegat. l. in venditionibus in fine. ff. de contrah. emp. et de impo. lucra. de scri l. prima in fine

265

¶ Et sic ex premissis resultare videtur intentum liquidum quod prioratus iste licet premisso modo cura immineat animarum poterit per me vigore quo supra obtineri canonice / quia vt clarius patefiat adduco tex. in cle. ne iuagro. §. ceterum. de statu monacho. ibi alii verocura animarum habentes. et si cura ipsa per seculares habeat presbyteros exerceri¬ cuiquam nisi. xx. annum peregerit conferri nequeant aut committi / vbi Petrus Guiler. et Car. dicunt quod nec sunt ecclesie curate vt censeantur beneficia duplicia: sed potius simplicia inquantum concernunt huiusmodi priores. Alias opor teret quod constiruti forent in. xxv. an. quod non reperitur in iure secundum Car. ibi in prima. q. in fine.

266

¶ Adduco secundo: quia papa in ipsa dispensatione loquitur de tribus curatis beneficiis dummodo non sint plusque duo parrochiales / et non loquitur de membris beneficiorum Sed per annexionem ecclesia illa parrochialis facta est quasi membrum prioratus cui annexa est: dicit Panor. in d. §. qui vero in prima lectura in. iiii. no. Igitur insequendo mentem et verba disponentis / seu pape dispensantis: a quibus regulatur actus iuribus vulgatis. Annexa hec non facit parrochialem cum amplius non sit ecclesia sed prioratus membrum.

267

¶ Item et tertio. Ecclesia annexalefficitur de natura prioratus / vel dignitatis / vel personatus / aut canonicatus cuannectitur / et eam conuenit eius naturam sequi tamquam principat lis. Et ab eo principali fit denominatio (etiam minus digno cum non inspiciamus que res sit preciosior: sed cuius rei ornande causa fuerit adhibita l. et si non sunt. §. perue. niamus ibi. Quid cuius rei ornande causa adhibetur: vt accessio cedat principali ita tenenthic scriben. per regula accessorium cum sua materia. Ad idem Io. de Imol. in cle. literas. nu. vi. isto ti. tex. habeo in §. si alienam purpuram vbi glo. insti. de rerum diuisio

268

¶ Do. meus de ripa in ii. lib. respon. c. xviii. dicit non fore inconueniens quod ecclesia parrochialis dignior / annecti possit collegio minus digno: allegat tex. nostrum et c. pastora. lis. supra de priuileg¬

269

¶ Ideo um reperiatur parrochialis annexa praebende: non est necesse facere mentionem in prouisione prebende de ipsa parochiali annexa / quia est necessaria: notat Do. Bertradi capen. consi. ii. nu. 44. tertia parte: vbi subdit: secus quando simusunt annexe ita quod neutra subest alteri tamquam accessoria / sed vtraque per se est principaliter. Quo etiam casu aliud resultat secundum. eundem Bettrandi. in ea parte con. cxxxviii. nu. vi. rem non nouam / quod quando due prouincie vtuntur ita quod vtraque remanet principalis sub vno preside / negocia vni us prouincie possunt expediri in alia no. Bar. Iaco. de pla. et Rebuffi. in l. i. de metro. berito. C. lib. xi.

270

¶ Item iste prioratus ante annexionem non erat parrochialis / igitur nec potest: sed pars et membrum: iuuat illud vulgare / quod ibi est sepultura vbi est caput reconditum testatur Domi. Ioan. de londris in suo bre. in rub. de religio. et sumpti. funerum. ff.

271

¶ Item hic Petrus Domi. et Franc. citant quod sicut tenens ecclesiam parrochialem vnitam canonicatui / non praeben de (cum praebenda sit quid tempore cui non annectitur quid spirituale cum non conueniat eas permisceri. c. ad questiones. supra de rerum / muta. aut dignitatibus personatui) et aliam parrochialem non vnitam. non astringimur ad obtentionem dispensationis vt ex tex. nostro resultat: sic nec tenetur mentionem facere de ecclesia annexa in impetratione: sed solum de beneficio cui facta est annexio. Quia amexa non mutat naturam beneficii cui annectitur sed efficitur de natura eius, Hine glo. singularis reputata secundum Franc. et notabilis secundum Domi. ibi in. c. gratia in verbo de iure circa medium. supra de res. hoc lib. dicit quod quando vnum beneficium est alteri annexum / sufficit si fiat collatio de beneficio cui facta est annexio siue vnio: secus dicas quando insimul essent annexeita quod nentra subesset accessoriealteri sed vtraque esset pese et principaliter quia de vtraque oporteret mentionem facere secundum Petr. Domini. et Franc. hic quod comprobauimus supra¬

272

¶ Et sic habes intentum quod per huiusmodi annexionem prioratus non est effectus parrochialis / imo ecclesia amnexa est facta pars et membrum ipsius.

273

¶ In proposito tamen ad vnum attende / quia si prouideretur de vno annexorum tamquam de principali vel de principali: tamquam annexo prouisio sic facta viribus non subsisteret firmat Car. in cle. per litteras. q. xvii. hoc tit. vbi dicit Do. meus Bal. comsuluit in. q. tali: impetrauit quis prioratum ecclesie sancti ia cobi cum hospitali sibi annexo / vtrum consequetur intentum fi hospitale est principale et ecclesia est annexa / videtur quod sic: nam lege cauetur: quod si testator ita dicat pamphilus seruus meus peculium suum cum libertate habeat / vel sit liber. perinde est ac si libertatem habeat cum peculio: sic non refert vtrum principale ponatur in vim principalis / vel in vim accessorii preposterando ordinem. Subditur ratio: quia in coniunctionibus dictionum / orationum / et locutionum substantiam veritatis consideramus et non verba minus congrue prolata: probat textus in l. quid testamento. ff. de per cul. lega. capi. causam. supra de rescript. quod verba transpositaidem significan.

274

¶ In contrarium tamen se habet rei veritas. Nam iure cautum reperi multum referre an aliquid ponatur prim cipaliter in dispositione / an in consequentiam dispositionis quia quando in consequentiam si non tenet principale: nec accessorim l. ii. ff. de pecul. lega. dum dicit. Nam que accessionum locinmobtinent extinguuntur cum res principales perempte fuerim Ad idem l. quid tam in prin. ff. quemadmodum vsuffru. ar. mitta. Pro hoc vide Petrum de Ancha. consilio. cxiiii. pro impetrante

275

¶ Item aliomodo regitur ecclesia principalis / et aliomodo annexa. d. §. quia vero ideo rescripta in quibus ponitur principale et aliquid in consequentiam et econuerso non sunt eiusdem forme et nature: et executores non possunt exequia formam mandati egrederentur / quod non est dicendum. c. si clericus infra hoc ti. et. l. diligenter. ff. mandati cum similibus / quod que in rescriptis beneficialibus verba intelliguntur proprie et stricte. c. quamuis i. hoc titu. et. c. cui de non eo. et dic clemen. per literas.

276

¶ Item quia vt in d. cle. per litteras testatur. Car. q. hane parum dubii habere / cum rescriptum dicatur obreptitu dum dicitur hospitale annexum ecclesie / et sic nullum iuribus vulgatis

277

¶ Hanc questionem reassumpsit Barb. in. c. praetterea col. ii supra de offi. de lega. post Petrum in regula accessorium col. ii. de cens quod impetrata ad beneficia recipiunt vim et effectum erx mente rescribentis Inno. in. c. cum ecclesiastice. col. ii. supra de excep. per. c. dilecto. supra de verb. signifi. refert Bal. in l. primacol. fi. ff. de constit. prin. et in l. praescriptionem. C. si contra ius vel vtilita. public. glo. in. c. super eo. de offi. leg. tex. in l. fiC. de his qui a non domino manumissi sunt et in. c. cum adeo et in c. cum dilecta. supra de res. Hinc dicimus verba rescripti pon deranda / quod si ex eis potest comprehendi mens testantis serua illam per iura predicta. Si vero de mente pape concedem tis non apparet: tunc consideranda est impetrantis capad tas / vt si laicus impetrat hospitale vt principale / cum ecclesiaanexa iuxta not. in cle. quia contingit de religio. domit¬

278

¶ Et re vera ecclesia est principalis / et hospitale est annecum: tunc recte loquitur Bal. in. di. q. Sed si persona est ecclesiastica que impetrat hospitale et ecclesiam asserens hospitale principale et ecclesiam annexam: et re vera ecclesia est principalis et hospitale annexum / et tunc visum est ium petrationem valere: quia dabilis est capacitas in persona impetrantis: suadet quia eque papa concessisset ecclesiam vt principale: sicut hospitale et in hoc videtur difficultas. concessionis resultare /

279

¶ Et redeundo ad propositum moueor et vlterius / quia in dispensatione mea lego Papam concedere regulare hoc / in commendam iuxta styium curie: quod secularibus regula ria: et regularibus secularia in commendam dantur: quod tamen aliquando alteratur / prout vidi in quadam dispensatione a. Sixto quarto mendicanti concessa: vt quecunque duo ecclesiastica beneficia cum cura vel sine cura obtinere posset / etiam si ipsa cuiuscunque ordinis regularia: seu eorum ab terum seculare et vnum quod malet in titulum: reliquum voro in commendam / hoc tamen non dicas inconueniens cum in his sola voluntas Pape attendatur

280

¶ Et licet etiam communis stylus curie habeat quod vnicum regularibus detur in titulum: alia vero in commendam: tamen vidi prouisionem pro quodam abbate regulari cui duo monasteria dabantur in titulum / et tertium in commendam Et sic in proposito non videtur Papa velle hoc regulare fore qualitatis parrochialis ecclesie / seu duarum ecclesiarum parrochialium sic in titulum concessarum: cum commenda longe distet ab eclesia intitulata dixi in capitulo non mo de electio.

281

¶ Hinc Petrus de Ancha. in cle. vna in fine de offi. vica. citat / quod commenda non facit vacare intitulatam per. c. nemo. supra de elec. secus de intitulata.

282

¶ Intentum nostrum ibi verificat idem Petrus per hec. Pone vacante sede / ex consutudine / statuto / aut alias per archidiaconum aut canonicum antiquiorem cura anmarum exercetur / prout in simildicimus in aduocato antiquiori qui absente iudice protribunali sedet l. vbi absunt. ff. de tuto. et curator. da. ab his nunquid ratione huius exercitii talis censeatur habere curam / et decidit quod non: nec alia facit vacare beneficia cum non competat hoc pure et simpliciter / sed in enentum conditio nis si vacabit sedes: et forte continget quod suo tempore non vacabit. Pro hoc facit. l. prima. ff. de in litem iur. vbi non consyderatur augentatum extriusecum aliqua occasione proueniens: pro hac questione vide que late discutit Oldra. consilio ducentesimo vigesimoseptimo / columa penultima / et finali de toto themate.

283

¶ Non obstat premissis / si velis dicere quod d. capit. nemo loquitur de commenda non perpetua / sed ad tempus: et dispensatio de perpetua: quia ad hoc respondetur ex hoc solo non esse immutatam naturam commende / vt fiat ad tempus. Et per hec habeo intentum nostrum firmatum iuribus / et rationibus comprobatum: facit ad hec posteriora verba id quod communiter in iure nostro dicitur quod si abbas fuit negligens in conferendo prioratum manualem: non tamen ille cui confert erit perpetuus quin per abbatem valeat reuocari: glo. reuocari et ibi scriben. in clemen. quia regulares. supra de supplen. negl. prela. quod verum nisi papa ex certa scientia religiosum subtrahat ab obedientia sui prelati: illiim suum obedientiarium constituendo / notant Egidius Bellamera / et Freder. de Senis in trac. de permutatio. benefic. Pro quo vide glo. pragma. in titul. de colla. in. §. Ita quod parrochialis in verbo perpetuis: et late per Decium in capi. ad nostram. nume. v. supra de confirmatio. vtili vel inutili / dicentem quod hac non obstante obedientia remanet in aliis sub iurisditione ordinarii in cuius manibus poterit renunciare et permutare / testatur Panor. ibi.

284

¶ Ad confirmationem premissorum attende ad praxim curie Romane quia quotiens secularibus beneficia per papam commendantur / alia non requiritur dispensatio: nec bulle in plus taxantur / etiam si tales quibus commende fiunt patiantur etatis defectum. Quia si minori. xviii. annis ecclesia parrochialis commendetur / prout solitum est de. x. aut. xi. anno / vsque ad. xviii. annum / et ex tunc ad illum deuento in titulum in ea commenda non requiri aliquod verbum dispensatiuum / quod si requireretur specifice deberet exprimi dicendo dispensamus / licet etas et cetera huiusmodi in medium deducta apparerent. Ita signat Calde. consi. viii. in titu. de resc. dicens stilum curie: ita se habere dum dicitur de vberioris dono gratie tecum super dicto etatis defectu dispensamus quod nota Quia omissio stili gratiam reddit nullam notat Prouincial. charta mihi. xvi. col. secundo versiculo / contra literas ibi: et nota in primis quod stilus cancellarie facit ius / dico late in tractatu de mandatis apostolicis.

285

¶ Hinc glosa regule cancellarie quod si hodie diceretur secundo kalendas contra stilum cancellarie et camere presumetur rescriptum de falso / cum stilus habeat dicere pridie kalendas.

286

¶ Et licet deduxerim dispensationem non fore necessariam in commendatariis in quauis etate constitutis et de quibusuis beneficiis per modum commende prouisis: tamen vt vidi quidam fatui (non dicam) Galli trepidantes timore vbi non est timor obtinent clausulam hanc non obstante etatis defectu: si quem ad hoc in. xX. anno patiaris / et Lateranen. concilii quatenus effectui presentium obstaret / nec non constitutionibus etc. non obstantibus quibuscunque tecum dispensamus / ob id summe derident curiales / quia in hoc in vanum exbursentur pecunie / cum propter clausulam in plus commende taxentur.

287

¶ Ratio eorum et (vt ita dicam) fantasia videtur / quia commenda loco tituli subrogatur / et propter illud quod non minus debet pati defectum etatis commendatarius quam titularius quod est falsum / cum sint diuerse nature prout tactum est in precedentibus.

288

¶ Unum tamen dicit Guillermus in dicto capitulo nemo / quod videtur intento nostro obstare. Quia ecclesia parrochialis conferri potest habenti tonsuram / duntaxat non autem commendari / ratio quia oportet quod commendatarius statim sit paratus ad seruiendum / cum modicum habeat durare: sicut cucurbita citius vt nascitur: perit quam dactilus. Istud tamen non obstat / quia loquitur de commenda breui duratura tempore / puta. vi. mensium / et ab ordinario facta. Nos vero in commenda ad vitam / et per Papam expedienda de quo late diximus in dicto capitulo nemo / de elect. supra.

289

¶ Et per hec concludo quod si prioratibus regularibus per vicarium perpetuum deseruiatur / non dicetur prior turam habere animarum: sic non includetur sub parrochialis: cum curam animarum dicatur quis habere principali¬ ter propter exercitium: testantur Heric. Bolc. Petrus de ancha. Panor. et Car. in dicto. c. exposuisti. supra hoc tit. et ibi addit idem Card. quod iura loquentia quod habens curatum et simile recipit: perdit primum: loquitur in habente curatum quo ad exercitium ita loquitur. c. de multa. supra hoc tit. hinc Petrus vbi. supra. in fine quod vicarius est ille qui astringitur ad penam. d. c. de multa et extrauagan. Execrabilis ergo non ipse prior / quia alias ex eodem facto diuerse sequerentur pene quod non dicas in his: facit pro principali intento id quod notat Rauennas in compendio iuris canonici titulo hoc / columna. xxxi. charta mihi. cclxxxiiii. quod proprie quis dicitur habere curam / quando astringitur ad ministrandum sacramenta ecclesiastica: et alii ad eum tenentur ire / allega. glos. in cle. dudum de sepul.

290

¶ Facit preterea quod notat idem Petrus vbi. supra quod isti sacerdotes non sunt censendi vicarii priorum proprie / cum sint perpetui: nec possunt remoueri pro libito ipsorum dicto. §. qui vero / nec ab eis vllo modo dependent: sed autoritate iuris habent cure exercitium de per se / quam principalis (puta prior) impedire non posset / nec de ipsa intromittere: secus si prior per seipsum aut vicarium temporalem exerceat animarum curam / quia tunc diceretur parrochialis: vide que late deducit in proposito Car. consi. xxx. quidam A presbyter.

291

¶ Facit postremo id quod notat Prouincialis in not. circa beneficia reseruata et non reseruata / col. mihi. iiii. quod beneficia secularia regularibus vnita debent regi per seculares instituendos per loci ordinarium / prout per prius consueuerant allegat extrauagam. Bonifacius octauus cum aliis ideo cum hec presummatur prioratui annexa / et de prima natura ipsius regularis. Quia omnia beneficia de sui prima natura et origine sunt secularia. Rota in nouis. xxxii. merito venit dicendum quod parrochialis non includatur in prioratu et sic non comprehendi sub clausula exceptiua dicte dispensationis.

292

¶ Attende ad vnum in regularibus: quia in eis reperitur vna qualitas que appellatur conuentualis et ista de facili non datur in commendam: quia solet ei adherere administratio in conuentu et sic de essentia requirit residentiam continuam titularii qui sit eiusdem professionis. clementina prima de electio. Et si commendatur per Papam / illud fit ad annum aut sex menses prout vidi etiam secularibus clericis quod procedit maxime in officiis claustralibus.

293

¶ De ipsa qualitate meminit Domin. in consilio. cxxxi. col. secunda. Quoniam beneficia / vbi dicit quod de propria significatione vocabuli ecclesie conuentuales dicuntur seu intelliguntur regularium non clericorum secularium notat Paulus in clementina prima de rebus ecclesi. non alie. in versic. queritur / licet quandoque et de improprio significatu appellatione conuentualium comprehendantur seculares. iuxta not. per Ioannem And. et Ioan. Calca. de rescriptis. cap. capitulum

294

¶ Continuando propositum / pone collegio aut capitulo seu illius mense annexa est parrochialis ecclesia / cui deseruiri solet per vicarium temporalem / aut per eos qui de collegio existunt alternatis vicibus. Queritur ad quem dicatur pertinere animarum cura: quod si ipsi collegio per tineat / an cuilibet afferat incompatibilitatem parrochialis ecclesie. Breviter questio hec videtur citata per glosam in dicto capitulo exposuisti supra hoc titulo / que titubando dicit quod sacerdos illi deseruiens sit loco vicarii: illi tamen de collegio sunt curati precipue si parrochialis detur toti capitulo vt in suos vsus conuertat / capitulo consultationibus / supra de donationibus: quia tunc cura pertinet ad collegium simul collectum / non ad singulos testantur ibi Ioannes Andreas / Petrus de Ancharano / et Cardina. per. §. qui manumittitur. xii. q. secund. quibus astipulatur ibi Hericus Boic. allegat l. sed si hac lege. §. qui manumittitur. ff. de in ius voca. et quod cuiusque vniuers l. sicut mancipium. §. primo. Ad idem Romanus consilio. cccxxv. quo ad primum consultationis articulum numero tertio allegat capitulum irrefragabili. §. excessus / supra de offic. ordina. in antiq¬. et l. in tantum. §. vniuersitatis. ff. de rerum diuision. Tangunt Imola et alii in clementina fina. col. penul. de rebus eccle. non alie. Prouincial. in titulo de dispen. in fine. Petrus de Perusio in trac. de vnione charta mihi. vi. et. xl. vbi idem tenet post Ioan. de Lignia. in d. capi. ex posuisti / quem etiam refert do. meus. ii. lib. respon. capi. xviii. dicens quod hec eura non debet administrari per callegium / sed per vicarium ibi deputandum per ipsum collegium. d. §. qui vero / et habe. cure exercitium: collegium vero illius habitum. Anto. in d. ca. exposuisti in fine. Et dic per vicarium perpetuum. de§. qui vero / licet videatur obstare glo. in cle. prima de exces. prela. in verbo ad mansam in fi. vbi dicit / quod per temporalem arbitrio collegii remouendum. Non obstat tamen cum loquatur quando aliquibus religiosis siue alicui collegio conceditur ecclesia parrochialis pleno iure / secus sisimpliciter vnitur / quia tunc vnio intelligitur facta absquopreiudicio ordinarii. c. ii. supra de religio. domi. et. ca. in Lateranen. supra hoc ti. et ibi Panor. Ita per hec concludit dominus meus vbi. supra Ad quod non attendunt multa capitula ciuitatis Bitur. que parrochiales suis ecclesiis habent vnitas seu annexas quibus per temporales vicarios deseruiunt quos Archi. in cap. sicut vna. xi. q. ii. dicit non habere curam: secus si perpetuo darentur a capitulo / aut quocumque alio tangit. Car. in. d. con. xxx. Et is habebit curam vt proprius sacerdos siue vt vicarius allegat. c. constitutus de filiis presbyterorum / et l. primam. C. de emancipa. et Inno. in d. ca. de multa. supra eo. vbi dicit in fi. quod non reputat aliquem teneri illa constitutione nisi habeat pertuam dignitatem. c. ii. §. vlti. supra de sta. mo. Pro dicto Archi. vide Inno. ad literam in. d. c. cum non ignores et Feli. in cap. ex literis / col. vii. nu. x. supra de constitu. vbi hoc dictum declarat Oldra. consi. lxvii. questio talis / col. prima. nu. ii.

295

¶ Et licet questio premissa sit iuribus et autoritatibus comprobata / tamen eam comprobo longiori verborum strepitu. Pone in Archiepiscopatu Bitur. consuetudo. adest quod in singulis parrochialibus ecclesiis duo instituantur clerici parrochiales indeterminate tamen / non commistendo expresse animarum curam alicui / quilibet tamen istorum assuenit audire confessiones et cetera facere que ad curatum spectant. Nunc hesitando queritur an quilibet istorum cura animarum dicatur habere / vel non / et vt cognoscatur an locum habeat / capi. licet canon. supra de elec. et capi. de multa. supra hoc titu. Breniter videtur dicendum neutrum curam habere animarum / et consequenter. d. capit. in eis non habe. re locum. Quod comprobo sic qui curam animarum non habent dictis constitutionibus non ligantur (quod in eis clare patet) sed neuter illorum curam habet / patet sic: argumentum de carnali ad spirituale matrimonium in iure dicitur val. dum et procedere / capitu. inter corporalia. supra de transla. prela. Sed in canali / sponsa vna sponsos duos eodem tempore habere non potest / capit. primo. supra de despon. duorum cum similibus. Ideo idem dicendum in spiritual. cum ecclesia dicatur sponsa prelati. Probatur intentum in dicto capitulo cum ignores. supra hoc titulo / et clarius in cap. tulo sicut in vna. xxi. quest. secunda / dum dicit sicut in vnaquaque ecclesia vnus presbyter debet esse / ita ipsa que sponsa vel vxor eius dicitur non potest diuidi inter plures presbyteros: sed vnum tantummodo habebit sacerdotem qui eam caste et sincere regat. Unde interdicimus vt nullum presummat ecclesiam inter duos vel plures diuidere quia ecclesia Christi vxor et sponsa debet esse / non scortum / et ibi Archi. dicit / nec in vna ecclesia sunt plures prelati que rum cuilibet sit commissum regimen / alias sequeretur absurdum: quia duo capita in corpore / et sic monstrum / capii quoniam in plerisque. supra de offi. ordi. comprobo in cap. sequen. nume. v.

296

¶ Uidemus tamen multotiens quod in vna parrochiali duo existunt rectores portionarii. Dic istud proca dere ex dispositione summi pontificis aliqua causa suademte / vt licet videre episcopos duos in episcopatu vno quod procedit ex dispensatione et prouisione pape secundum Panormi. in dicto capitulo quoniam. nume. iiii. Nec est dubitandum quin papa illud possit quia potest iuxta dictum Bald in lege prima circa princi. ff. de constitu. princip. quod non li cet disputare cum principe de potentia / bene autem de scientia quia aliquando errat. Pro hoc dubio vide Oldra. consilio. lxvii. Probus.

Capitulum 7

297

MAteriam prioritatis et date posterioritatis / ac illius fimbrias impresentiarum extendamus oportet. Pro cuius themate suscipere fas est. ca. si a sede. supra hoc ntro titulo: rbi si Romanus pontifex / et sedis apostolice legatus / ac ordinarius in collatione beneficii concucant et prioritati huiusmodi conrursus aliter non appareat / potior erit conditio possidentis quod late deduco in. c. si tibi concesso infra hoc ti. Nec refragatur quod inbeneficialibus possessie nihil operatur dixi in. c. ordinarii in fi de offi. ordi. cum in spirtualibus postquam sunt debita / dominium queratur sine traditione not. in cap. si tibi hoc ti 1. Tenet Inno. in ca. inter cetera circa medium. supra eo. Guiller. in ca. abbate / col. ii. in fin. supra de re iudic. Ioan. Andr. in capitu. penul. infra hoc titu. vbi dicit quod collatio etiam ante possessionem dat ius in re¬

298

¶ Possessione tamen iuncta cum titu. inducit prerogatium contra alium titulum concurrentem in tempore (etiam habentem prerogatiuam respectu ipsius conferentis) Franc. in d. c. si a sede istud est quod iam tetigimus: his etiam non refragari quod legitur in. c. eum qui infra eo. quod possessio in bneficialibus ius non tribuit: verum quando est violenta vt ibi: hinc glo. in verbo solo in cle. vna de cau. po. et propii. (ad quam totus mundus recurrip) citat in beneficialibus agentem possessorio restituende: dotere oportere de titulo colorato: prout in matrimonio carinali. c. ex parte et. c. trasmissa. supra de resti. spoli. quia simplex possessio persone / nihil est l. heres el. iii. ff. de acquir. hered. Laius tetigi in d. c. ordinarii: ideo non insisto. Inquantum autem diximus. supra possessionem requiri vt causetur vis prioritatis dic illam semel precessisse sufficere: sla bet tempore quo agitur non subsistat quod est in dictu. S prouisus semel apprehenderit possessionem prius: et posteli ea ceciderit medio expulsionis alterius competitoris qui cam de presenti occupat / nihilominus non ei nocebit quominus dicatur primus possessor vt ex ea possessione instifitetur ius suum secundum di. cap. si a sedeo

299

¶ Facit quia ex quo possessio validat ius illius qui primo Ideptus est: illam necessario sequitur extinctio iuris alterius in data commorantis: ideo per huiusmodi posteriorem: possesionem non dicitur ius reniuiscere voluit Sozi. consi. acix. in causa Namneten. cantorie col. v. dum dicit quod quando vna res in totum extinguitur / numquam dicitur reuiniscere eadem: nisi materialiter et formaliter reniuiscat / allegat glo. in l. qui vsumfructum. ff. de vsufruc. quam dicit sequi Ang. et post aum Imolam in l. inter supulantem. § sacram. ff. de verbo. oblig. facit. c. quam periculosum. vii. q. il. quotiens. § aream ibi in perpetuum enim sublata obligatio restitui non potest ratem duo insimulidem beneficium obtinere non possunt. c. cum non ignores. supra hoc ti. dixi. supra. in. c. proximo sub nu. xx. binc do. Brunellus in trac. de potesta. legati conclu. xxii. versi. Quarta declaratio dicit quod si idem collator dicat / confero Titio / et Petro: si intelligat conferre beneficium idem duobus / non valet arg. d. c. cum non ignores: si vero vni soli: tunc qui primo nominatus est: potior erit argu. c. mandate boc titu. sic possessio secundi nihil operabitur deficiente fundamento / cum dicatur nullum habere (ex his verbis) titulus ldeo non inficitur prioritas nominationis ex qua oritur titulus. Ex quibus suadet ratio. d. c. si a sede non obtinere partes / quando bina collatio de eodem beneficio facta est ab eodem collatore.

300

¶ Dic tamen quod si contingat ordinarium eodem die idem bene ficium diuersis conferre / tuo constat de prioritate: quod prime ponsessionis apprehensio coadiuuat titulum apprehendentis. cum par mbsit ratio vt in collationibus a diuersis factis dicimus. Tenet Francus in d. c. si a sede quem dicit domi. Brunellus in hoc forte non male loquuin¬

301

¶ Unum tamen attende in his priusquam sequentia aggrediat quia si velis constare litteratorie de prioritate prouisionis. procurare habes quod tua collatio in primo loco per secretarium prouidentis describatur et registretur: et tunc hec descriptio presumptionem prioritatis operabitur: et donec probetur contrarium huic stabitur / quod est singulare in obtentione recredentie que expeditur per probationem litteratoriam solum vt videre licet in ordinationibus regiis que pro iure habentur dico in. c. licet el. ii. i1na hoc ti. vbi comprobo validitatem argumenti ab ordine litere.

302

¶ Premissum dictum corroboro per ea que notant Barto et Bald. in proemio. C. in fine: quod si reperiuntur duo instrumenta in vna charta scripta: instrumentum primo scriptum presumitur primo celebratum / per illum textum. Ad idem Bar. in l. prima in princi. ff. solu. ma trimo. Ita in proposito citat Fely. in c. pastoralis col. iiii. in versim. ad identi tatem / nume. vi. idem Feli. in. cap. capitulum versi. de duabus. supra de res.

303

¶ Et pro his (reuoluendo scripta Guiller. Benedicti in repeti. capituli Raynutius in verbo testamentum el secum do. supra de testa. numero. xxix. )reperi quod ordo scripture vel nominationis titulum confert prelationis / quod etiam / firmo in capitulo licet de sepul. consuluitque ipse benedictus in facti contingentia in causa cauncellarie vniuersitatis Caturcen. que diu vacauit per obitum domini quondam Baroli Alemandi sede tunc episcopali vacante: fuit per Papam collata duobus eadem die: ita quod non apparebat de priorit ate date alicuius / quod videretur registrum supplicationum camere apostolice quod factum extitit: et demum isle cuius signatura fuit in iordine scripture repta prius scripta et regisrata obunmis iulantto Tholo. arestum per se tposesris.

304

¶ De ordine littere comprobat Decius consi. clxi. col. i.

305

¶ Dicit enim glo. in. d. ca. si a sede quod si possit apparere que primo fuerit collatio facta: ille obtinebit: vt si probetur per testes de hora / vel in ipsis literis describatur hora. Facit quia no. Domi. et Franc. post glo. in. c. si duobus. supra de res. quod licet notarius non teneatur apponere horam in instrumento proptenon vsum: tamen si apposuerit poterit per illud de hora probari / et sic de prioritate temporis liquere glo. etiam habes pro hoc in tento in l. si ex pluribus in verbo ex vsu. ff. de solu. quae citat / quod ratione hore instrumentum dicitur prius altero quam pro singur lari allegat et exclamat alibi non reperiri. Bal. in l. impertor. col. iii. ff. de sta. ho. et in l. praescriptione. C. si contra ius velvti. publi. Idem Bald. in l. fi. col. ii. C. de edic. diui Adria. tol. Idem in l. cum proponas in fine. C. de interdic. matri. Ide Bal. in. c. capitulum / in prin. supra de resc. vbi dicit quod si apparedisiunctio hore vel diei / imo et puncti. Idem operatur pumctus quod operatur preuentio / facit l. Titius. ff. de liber. posthu. ibi hora diei sexta facit glo. in verbo preuentionem in. §. neque etiam de colla. in pragma. Decius in l. in ambiguis ff. de regul. iur. et in consi. clxix. col. fi. diligenter / quando autem praemissa non interueniunt. Ude Neapol. deci. 87. si vno.

306

¶ Priusquam etiam ad vlteriora progrediar: addo formam instru. menti modum horam describendi continentem

307

¶ n nomine domini Amen. Nonerint vniuersi ecquod anno eiusdem domini milulesimo quingentesimo tricesimo / die vero. xxii. mensis iulii. Pontificatus santissimi in christo patris et domini notri domini Clemen. tis diuina prouidentia Pape. vii. anno. vii. In mei notar. publici et testium infra scriptorum ad hoc specialiter vocatorum et rogatorum presentia existens et personaliter constitutus venerabilis virbo. Sebastianus meiguerii presbyter collatione canonicatus et prebende ecclesie secularis et collegiate. N. per obitum quondam. N. extra Ro. curiam defunct venerabili viro domino Antonio lamberti presbytero per reueren. patrem et dominum dominum Ioannem Nicolaum Electum aptenReuerendissimi in christo patris et domini domini Francisci de clarom te miseratione diuina tituli sancti Sixti etc. Locuntenem. generalem facta / prout in concessionis gratia manu dicti domini reuerenLocuntenen. signata latius continebatur ibidem incontinenti nominc praefati domini Anto. lamberti petiit et requisiuit a me dicto notario publico de hora collationis iandicte eidem domino Anto. lamberti / vt praemittitur facte / sibi fieri vnum et plura publica instrumenta. Quare mox et incontinenti ego notarius ibidem testes in frascriptos tunc presentes interrogaui quae hora erat temporequo dicta collatio praefato domino Anto. lamberti facta fuit / quiquidem testes insimul et vnanimiter dixerunt et responderunt quo erat inter vndecimam et duodecimam horas / ante meridiem eiusdem diei: prout erat ita. Et sic dictum instrumentum praesens eidem postulanti feci et tradidi. Acta fuerunt hec Auinione in pa.¬ latio apostolico / sub anno die mense et pontificatu praedictis praesentibus etc.

308

¶ Quod autem diximus. supra. in versi. praemissum autem dictum comprobo: intelligas sane per ea quae citat Alex. consi. cxii. nu. ii. sum eo dubio. vol. v. vbi dicit / quod licet quando duo actus apparenfacti eodem die: praesumatur actum praecessisse qui ex ordine scripture est primus: tamen fallit vbi si presumeretur illud quod est in vltima scriptura praecessisse actus redderetur validus quia tunc praesumitur praecessisse illud quod est vltimo scriptum / vt singulari. not. Cy. Bal. et Ioan. de Imola / in l. cum testamento. §. heverba. ff. de heredi. insti. per illum tex. Unde dicunt quod si in ordine scripture primo apparet de donatione facta a patro filio / et successiue apparet sub eodem die factam esse emancipat tionem eiusdem filii presumetur emancipationem precessit. se / non obstante ordime scripture: quia ita interpretando sustinetnractus donationis qui alias non valeret l. ii. C. de in offi. do¬

309

¶ Et sic ad propositum redeundo: videtur dicendum quod si vnus impetrantium probet horam quod potior erit: quod comproba perid quod voluit Bald. in l. ab hostibus. §. sed quod simpliciter. ff. ex quib. cau. maio. quod licet alias dictio plus nihil releuet in teste probat Bar. in l. celsus. ff. de vsucap. Tamen si in interdicto vti possidetis testes sint hincinde pares / sestesque alterius partis addant et plus: tunc melius probant / sequitur Areti. in capi. cum causa. supra de testib. col. prma facit dictum Sali. in l. ii. C. de rescin. vendi. quod testis deponens in materia illius legis per dictionem et plus / probat excessum dumidie cum sufficiat excessus in vno minimo sequitur Areti. vbi. supra et Alex. in l. et si post tres / col. iii ff. si quis cautio. Ad idem facit dictum Bald. in lege de rebus. C. de donatio. ante nup. quod si creditor probat de dic possessor veru non probat de tempore: probans de die vincit / quia certius probat licet de necessitate non concludat quod ante ipse quam alius: cum posset esse quod ille non probat de die¬ seu de tempore quod contraxerit ante vel post / ratio quia dubia probatio non infringit liquidam probationem / et determinato modo se habentem.

310

¶ Ad premissa inuat id quod voluit Io. de Platea in l. i de iure fisci lib. x. C. quod licet ibi preferatur fiscus pretendens rem sibi obligatam aduersus alium qui dicit sibi donatam: si non apparet de prioritate vt ibi secundum vnam lecturam: tamen non obstante tali priuilegio fisci si donatarius probat de certo tempore et fiscus de incerto: licet possense habere ad prius et posterius: tamen prefertur donatarius qui probat de certo tempore¬

311

¶ Iuuat equidem quod voluit Cy. et post cum Bal. in l. d. rebus. C. de dona. ante nup. quod probatio certi et determina ti temporis obtinet contra illum qui probat de tempore quod potuit se habete ad prius et posterius.

312

¶ Ista multum suadent: his tamen non obstantibus videtur dicendum oppositum / vt probatio hore nihil prioritatis afferat primo non obstat dictum Bal. in. d. l. ab hostibquia constabat ibi de vlteriori tempore / ex quo non constabat de hora alterius: nec similiter obstat doctrina doc. in. d. c. ra de rebus etc. quia potest dici quod qui probat solum de die: solum de die satis dicitur facere probationem certam et liquidam ex quo lex contentatur de ea circa datam rescriptorum. Et ideo probatio hore ex aduerso facta non obstat: neobfuscat in aliquo probationem: quia potuit illam fuisse posteriorem / ergo probatio non concludit necessario prout ex gitur. c. in presentia. supra de probatio¬

313

¶ Iste enim actus non legitur de his ad cuius substantia seu essentiam substantialem requiratur quod vnum debeat esse prius altero: quod si requi reretur haberes intentum pro prima opinione / prout late deductum habes per do. de Rota. in antiquio. in ti. de presump. deci. vna glo. et doc. in l. et qua duas. ff. de serui. vrba. predio. apostil. ad Panor. in. c. pasto ralis. supra de res. vbi Fesy. in ver. ad identitatem / et in versi. in ratiom vbi tenet probatione hore non prodesse. Et sic habet locum quod citat Calca. con. xci. col. iii. in causa domini manuelis. Quia iudex cum nihil probatum est nihil mandare potest Inno. in. c. solent. supra de senten. excommuni.

314

¶ Et ideo vt vnus dicatur prior altero oportet quod probatio hore ex parte vtriusque interuenerit / alias nihil est: iuuat quia non valet argumentum ab eo quod potest esse et non esse: testatur Calca. con. lxxxiiii. nu. lx.

315

¶ Facit regula non probat hoc adesse quod ab hoc contingit ab esse l. neque natales vbi glo. quam doc. sequuntur. C. de probaIgitur dico cauendum ab appositione hore in collatione / sed debet fieri instrumentum ad partem sub forma praeinserta reponendum sub fida custodia / ne deueniat ad partis tue diuersa notitiam: quin prius perceperis veraciter qua hora fuerit ex collatio expedita / et gratia facta quod sepe et sepius ita vtdi in contingentia facti in legatione Auinionen. dum in ea cum conmilitonibus meis per triemnium sisterem sub reuerendissimo domino Franc. de Claromonte Auinionem. legato ac Auxitanem. praesule.

316

¶ Quia si produxeris collationem in qua adest hore daescriptio: non erit locus penitentie: nec etiam producendo poteris protestari quod inquantum pro te facit producis et ea vteris: inquantum vero contra te facit quod non producis nec ea vti intendis: ista firmantur per ion quod in simili dicit Ang. con. 304 visa dicta scriptura vbi dicit quod pro parte improbari et pro parte approbari non potest / etiam. §. ex causa ff. de minor. et l. tutor. § i. eo. tit. l. in hoc iudici. ff. familie herci. et l. si ita scripsero in fi. ff. de operis liber. Uid do c. in. c. cum olim. supra de censib.

317

¶ Preterea glo. in d. c. duob. citat prioritate hmoni probari posse per confessionem partis diuense: quod firmat Do. in con. xi. in fine. Et hec est solemnis limitatio ad id quod confessio aduersarii nihil operatur ad titulum benecii no. in. c. vno. supra de eo qui mit. in po. cau. rei seruande hoc lib. sequitur gl. prag. de paci. po. in verbo triennio col. iiii. vbi dicit quod labet confessio preiudicet confitenti in bneficialibus vt silentium ei imponatur facit. c. ii. supra de confes. hoc lib. glo. fi. in. c. post. electionem. supra de conce. preben. Non tamen valet quo ad partis aduerse vtilitatem / vt ei beneficium eo medio adiudicetur. c. oli. supra de res. non enim dependet a partis arbitrio dare titulum er ius in bneficio no. Archi. et Io. And. in nouel. in princi. supra de confes. Idem Ioannes And. in dicto capitulo vno in principio. Rota in antiqi. deci. ccxlv. Prepo. in capitulo supeeo. numero quinto. supra de eo qui cogno. consang. vxor. sueIdem dic de sententia iudicis que etiam non potest ius trabuere in beneficio / quod non queritur ex sententia / sed ex canonica instititutione Domi. consilio duodecimo. Qui hoc verum quando quis vellet sibi ex toto causare titulum ex aduersaria confessione / secus si coadinuare titulum D mi. in dicto capitulo duobus col. quinta et ibi Francus coii. dicens quod sic potest per confessionem suppleri et adiuuari. dubia probatio facta super titulo.

318

¶ Et sic habes hanc questionem pro vtraque parte firmata / tamen mihi placet pars negatiua / vt descriptio et probatio hore non includat prioritatem

319

¶ Sed quid dicendum. Pone eadem die vacant beneficia plura per mortem / aut translationem vnius / et sic non potest apparere de prioritate vacationis modo nominatu. antiquior petit sibi prouideri de vno illorum secundum iura pras matice cuius prout et Lateranen. concilii dispositione: tertia bars beneficiorum distribuitur: nominatis et graduatis: dubitatur quod illorum nominato debeatur / et si fuerit de eis per ordinarium prouisum / quorum collatio retractabitur: vt dicta retractatione facta / nominato prouideatur: videtur dicendum / si ordinarius contulerit omnia: quod solum collatio vltimi retractabitur. Erat enim ipse astrictus ad vnum dimittendum / ers. potuit dimittere quod volebat. Et sic collatione facta de duobus iure ordinario / vltimo collatum remansit conferendum nominato / quia primum canonice fuit collatum. Pro hoc vide compoin capi. capitulum / in glo. magna / in. §. Item quod si executor. supra de resc. tenet Archi. in. c. mandato / in versi simul vacent infra eovbi Domi. et Franc. facit lex si a legatario. § a qduobus. ff. de ffideicomiu. liber et. l. qui concubinam §. fi. de lega iit

320

¶. Sanc questionem fumauit in terminis gio. pragma ii eli. de colla in § sta camen in verbo nomun atom se reiobuer. do in quncto / qura probter incertitudinem collatio oum retracta. ri debet. Neque maior ratio est quod vnius collatio magis repactetur quam alteriusriuuat id quod dixi in ca. generali ssi verbo coniensum supra de elec. quod ratio regulat diipositione nec placet hec decisio do. Brunel. in. d. conclu. xxxii. in fi dicendo istud fibr nideri dubirabiier cum ura per eam allegat. videlicet l. si fuerit. ff. de reb. dub. et l. duo sunt titif. ff. de testa. cutel. e c. ii. sua de elec doc lio loquantur de incertitudi ne que non potest certificari / et dictum Ioan. And. per eum de ncrtum in d. cao si a lede loquatur de eodembnficio abes dem diuersis collato. E gonero assentio prime opinioni / mcollationitim retractetur non prumi canonice collati. Ide in preiudicium prouisi / cum ius in requesitum est: retractari non posse sine eius expresto consenit notat oan. dona. in cas pitu. si tibi doc ditu. et sic nibii operabitur conienius colla. toris / vt fiat retractatio primi / licet reperiatur minus piure: quod iolum tenebatur nonunato conier re testatur d. pio in verbo nominatorum in punesi. omuando intentiin ad d. c. si a sede. Pone Pabamom. brio / aut alo itio instate quarto bc uonit beneficu aliquod dispositioni sue in fauorem Titii reseruanit / nunc rcurrente iilius vacatione ordinarius SPbronio contu.¬ lit queritur quis illorum sit potior. Ioan. And. in d. c. si a sede dicit prulium ab ordinario potiorem: licer de prroritat. aut reseruationis ex collationis posteriortare non oppr. reat: lapus autem contra referente do. Brunello / vbi. supra. in versi. quinta declaratio: siue reseruatio sit facta motu proprio: siue sit generalis que habet vim constitutionis / siue beclalis cum releruatio papalis et collatio equiparentu. cap. si beneficia / eo. titu. late sentit Guil. Monserrat in conmento pragma. in ii. parte / col. xxiuii. opinionem tamen us¬¬ an. And. (quam impresentiarum sequor quia tuba veritatis et speculum iuris canonici dixi. supra. in capi. primo in fine de consuetu. ) sequitur Egidius Bellamere / decisi. 235. in causa domini Guill. et deci. 215. firmat Card. consi. lxi. ad finem Ad dubia premiia. § eli in d. c. cabitulli un versic de duabus: vbi citat verbum notandum si sit verum: quod si in casu. d. cap. si a sede / ille cui est facta collatio ab ordinario prius acceptet / licet postea et secundo accepxans ingrediatur posselsionem. forte prefertur prior acceptaus od videtur nonst.

321

¶ Sustinendo tamen dictum lapi Domi. ibi dicit saluandum quando releruatio esier facta / cum decretor. qur cluc idem operatur. quod collatiopape: quoad tollendam ordinarii potestatem. ca si eo tempore/ boc ti. e lib. e cap. si posto Item sicollatio pabe concuxrens cum callatione ordinarii eam inualidat: dsumodo eam non concomitetu r polsessionis adeptio. d. ca. si a sede: ergo et reseruatio pape cudecreto habens vim collationis: idem operabitur et iste erit effectus decreti et non simplicis releruationis Comprobo premisia per ea que notat Innocen in canipreterea. el. ii. supra de appellatio. vbi dicit quod quando eodem momento sententia excommunicationis et actus illi contrarius concurrunt: quod sententia excommunicationis tanquam maior ris potentie et gladius penetrabilior (Barba. in. c. literas col. xix. de resc. cap. ex tenore. supra de senten. excom. ) intelligitur praecessisse / sic in proposito quando eodem momento concurrunt collatio ordinarii. et Pape reseruatio affectiua manus or¬ dinarii illa reseruatio intelligitur precessisse: tamen huic decisioni licet de iure sit vera non tamen obtinet partes apud Gallos apud quos non habet locum talis reseruatioprout late deduximus. supra. in. c. presenti de offi. lega.

322

¶ Non procedit preterea. d. c. si a sede / quando aliqua dic aliquis a sede apostolica obtinuit: vt in aliqua ecclesia ( puta Bituricensi) reciperetur in canonicum: qua etiam die captulum indultum obtinuit / quod ad alicuius receptionem mnime teneatur perlitteras apostolicas non facientes mentionem de huiusmodi indulto: quia non nocet impetrant licet de prioritate non constet / testantur ibi Archid. Domi. et Franc. moti quia ille impetrans non potest dici vltimus l. cum hic status. §. si mulier. §. siambo. ff. de dona. inter vir. vxo. et l. qui duos impuberes in primo feso. et l. cum in belleff. de reb. dub. et sic vtrunque valebit impetratio videlicet et indultum: ea debet certe fieri interpretatio vt potius revaleat quam pereat. c. abbate de verbo. signifi. doc. in. c. si Papa infra de priuil. Tangit Fely. in d. c. Rodolphus / col. ii. supra a rescrip. late per Deci. in. c. pastoralis in prin. supra de appella.

323

¶ Item iuuat quod impetratio suum debeat sortiri effectum / quia capitulum excipit de indulgentia precedente / deber. ergo necessario probare prioritatem argu. l. in exceptionibus. ff de proba. dixi supra. in. c. cum de beneficio versi. Et in proposito necessaria est probatio¬

324

¶ Item fundans se in tempore habet tempus illud probare: probat Calca. con. lxxix. nu. xii. licet dubia. supra tracta. ta glo. Bar. et doc. in l. eum actum. ff. de nego. gestis Bal. in l. ii. col. ii. C. de peti. heredita. vbi glo. singularis secundum eum: aliam vide que est pe. in. c. venerabilibus vbi Fracus infra de senten. excommunic. similem habes in cle. fi. in verbo crestum de res. quam ad hoc dicit magistram Barb. in. c. post cesionem col. x. supra de probatio. et Panor. in. c. in presentia / col. iii. supra de proba. Et hoc siue agatur siue excipiatur testatuFranc. Balb. in repe l. celsus col. pe. ff de vsuca. late per Iaso. in rubr. C. qui admitti / numero. vi. Decius in l. in ambiguis / numero. iiii. ff de regul. iuris. allegat l. matrem. C. de probatio¬

325

¶ Intellige nisi fundans habeat intentionem fundatam deiure quia tunc ei non incumbit onus probandi Barb. in ese. literas / col. xx. de rescrip.

326

¶ Tamen Io. And. in d. c. si a sede dicit. q. hanc hodie foreparum vtilem propter stylum hodiernum / quem dat cumria omnibus impetrantibus: dum dicitur seu si venerabitfratri nostro Archiepiscopo ac dilectis nobis in Christo. capitulo Bituricen. vel quibusuis aliis communiter vel diuisim indultum existat quod ad receptionem vel prouisionem alicuius minime teneantur et ad id compelli et ceteravide hanc clausulam extensam in qualibet prouisione apostolica vel eius legati.

327

¶ Et vt materiam presentem latius noscas examinatam mouetur dubium: pone episcopus extra suam diocesim existens: beneficium contulit Titio presenti et ad ceptanti / quod potest Io. mo. in. c. statutum. supra hoc ti. ( ibi dixi) vicarius vero illius eodem die: Seio etiam presenti et accepartanti de eo prouidit: modo Seius iste priusquam possessione ingrederetur in ipsius vicarii manibus iuri sibi quesito renunciauit: quod idem vicarius Meuio absenti contulit: et cuius procurator ipso Meuio ignorante illius possessionem ingressus est Secutiue hoc ad Meuii notitiam deuento / et ad partes translato Titium tunc bnefici detentorem de facto spoliauit / quaestionis et presentis speculationis est: quis eorum ius in beneficio obtineat dubium mouent Calc. hoc ti. con. vii. et Do. et Franc. in. d. l. si a sede / et dicunt ordinarii episcopi prouisionem Titio factam potiorem / quod comprobant per no. in. d. c. si a sede in fine inquantum disponitur de maioritate praerogatiue: quia maior est potestas ordinarii quam ipsius vicarii. c. dudum. § nos vero. infra hoc ti. ibi nihile. minus remansit maior facit illud vulgare: fons scaturiens maior est quam riuus inde procedent

328

¶ Item collatio ordinarii est ablatiua potestatis vicarii / et sic possessio per colatarium vicarii nihil proficit quia obtenta in vicollationis vicarii amplius potestatem non habentis allegant praefati scribem. dictum Io. mo. in. c. pe. supra de res. quod paritas redacta ad imparitatem per aliquod aditum ad alterum extremum tolli pa ritatem et alium excludit expresse.

329

¶ Item episcous in totum vel in partem potest vicarium reuocare / et sic fortius conferendo adimore potestatem conferendi vicario: prout diximus in domino causam tractante in propria / in qua per prius procuratorem constituerat. c. si quem. supra de procura. recte enim procedit argumentum quia fortio est procuratoris potestas: quam vicarii: nam procurator post litem contestatam regulariter non reuocatur l. post litem. ff. de procura. et. l. exigen. C. eo. secus in vicario qui de facili amouetur glo. in cle. Et si principalis de rescrip.

330

¶ Item interdum mandatum procuratoris morte non renoca tur / notat casus Iason in l. eius qui in prouincia. §. primo. ff si cer. peta. Sed vicarius quandocumque et morte prelati expirat eius potestas iuribus vulgatis: facit vulgare quod quad tat Guil. de monte laudu. in capi. primo. supra vt lite penden. quod mors omnia soluit: hinc dicimus quod per mortem desinit esse homo / cum homo mortuus non sit homo glo. in l. i. ff. de procura. et Bar. in l. cum delanionis in prin. ff de fundo instru. quod bestia mortua non dicitur bestia nec comprehenditur sub apopellatione bestie / stante statuto quod pro qualibet bestia aliquio soluatur. Et dicit Panor. in cap. damnamus. col. ii. in fine disumma tri. et fide catho. quod ex carne et anima nascitur omnis homo. Non enim est homo sine anima vel sine corpore / sed ex vnione anime et corporis nascitur homo. c. in quadam. supra de celeb. missa. quo fit vt desinat esse ens per mortem et corru. ptionem. Sed non entis nulle sunt qualitates l. si seruum. § /i modus. ff. de actio. emp. vbi non potest estimari bonitas locqui non extat l. eius versic. quid si stipulatus. ff. si cer. per vbi Paul. Iason / et alii hinc Philo. ex nihilo nihil fit citat Iason in l. ii. §. quod si in patris. col. vi. ff. solu. matri

331

¶ Si ergo potestas vicarii facilius reuocetur quam procurate ris. Et per exercitium actus quem fecit dominus reuocetur procuratoris potestas / a fortiori et vicarii: facit quia qui causam delegauit / de ea cognoscendo potestatem delegati eo ipse renocat. Ioan. Andr. in. c. intimasti. col. i. supra de appel. Archi. in. c. quamuis. in fine. supra de offi. de leg. hoc lib. citando Innocen. Hostien. in. d. c. intimasti.

332

¶ Iuuat quod notatur in. c. v.t nostrum. supra de appella. et in. c. ecclesia / el. ii. vt lite penden et capitu. cum martinus. supra de constitu¬

333

¶ Si autem Seium dicamus tunc fuisse absentem multo magis inualida collatio vicarii iudicabitur / cum esset in suspenso an vellet consentire vel. dissentire. c. si tibi absenti infra. ec Ideo collatio facta per ordinarium preferenda venit. Consequentia patet per. c. si pro te. supra de res. hoc lib. et cle. l. de conces. preben.

334

¶ Non procedit etiam d. c. si a sede quando est diuersus vacationis modus: pone duo obtinent sibi prouideri devno beneficio eadem die. Titius ab ordinario per vacationem per obitum causatam. Sempronius per resignationem / quia tunc nihil opertur prioritas adeptionis possessionis per Titium facte quod probo argumento ab absurdo: quia alias nunquam haberent locum resignationes seu collationes medio earum facte. Cum ordinarius intuens quod hodie fieret resignatio in curia / aut in manibus lagati illa die conferret per obitum resignantis et incontinenti eadem die intraret possessionem. Alia motiua possent adduci que alibi per nos reperies descripta

335

¶ Et quia materia prioritatis date quotidiana fertur tamin beneficialibus / quam aliis actibus: necessarium est ideo inribus et autoritatibus hanc comprobare: iuribus quidem. primo habeo tex. in cle. fina. de resc. dum dicit quod beneficique tempore date erant / non hodie attenduntur facit. c. si super. de offi. de leg. hoc lib. Ubi quando gratia est perfecta in rescria pto attenditur tempus date: licet tempore executionis concedens decesserit cum executio solum sit accessoria. Ad idem ca. fi. eo tempore. supra de resc. vbi subreptio consyderatur respectum date quod comprobare potes per glo. in verbo canonicis / in cap. statutum. supra de resc. eo. lib. in fine glo. vbi habilitas luc. cis delegati consyderatur tempore date rescripti: vtpote. si Sempronius tempore rescripti impetrati foret canonicus Bitur. et tempore presentationis non reperiretur: forte quia resignauerat: nihilominus poterit cognoscere et in causa conmissa procedere.

336

¶ In hoc enim non nocet mutatio qualitatis: nisi qualitas esset prime contraria / vt si vxorem (cum adhue esset in minoribus) duxisset. Domi. et Franc. ibi et Feli. in caquoniam abbas. supra de offi. delega.

337

¶ Ad propositum habes tex. in. c. tibi qui. et. c. duobus. supra de resc. hoc lib. vbi in prelationibus gratiarum inspicitur tempus date: non autem quandconsyderatur vis comprehensiua priuilegii vel rescripti: respectu habilitatis persone cui debet fieri prouisio: quia tunc at tendimus tempus vacationis beneficii / et non tempus impetra tionis: quando rescriptum non est subreptitium de taciturnitate illius qualitatis: vnde licet qualitas requisita in persona non adsit tempore impetrationis: si superuenit tempore vacationis sufficit. Et iste est casus in tex. nostro descriptus secundum vnam lecturam hic positam quam tenet do. Arto. de Butrio in cle. fi. de rescrip. et in cap. dilectus / el. iii. supra hoc isto tit. Quod secus esset si in rescripto imprimeretu. vitium subreptionis in impetratione ex taciturnitate illiqualitatis: quia tunc licet illa qualitas superueniat tempore vacationis non prodest. capi. si eo tempore de rescrip. hoc lib. Ista sunt verba Domi. consil. cxiii. col. ii. Ioannes vbi subdit rat ionem quam videas.

338

¶ Autoritatibus vero comprobo: tenent Bal. et Imola. in l. si quis filio. §. eius. ff. de iniusto et irri. test. Ang. in § fluum fa. insti. quib. mo. ius patrie po. sol. et in § preterea nu. lxvi. versi. fallit in vsurario insti. de excepuo. vbi citat quod quand agitur de validitate aut inualiditate rescripti respectu subreptionis: videlicet circa tacenda et exprimenda / attendimum tempus date. Alex. de Imola con. xlii. nu. vii. viso mocam cause. iiii. vol. et con. xci. nu. iii. repetitus in causa vol. vii. vi dicit quod tempus electionis debet attendi. ca. dudum el isura de elec. et. d. c. si eo tempore Bar. in l. vsusfructus ff. de supul. seruo. in fine lare per Ioan. And. Antho. de Bumor Imolam. in. c. ad aures. supra de res. vbi loquuntur de eo uautacet dignitatem quam habet tempore date: licet nonbadie Car. consilio. lxix. col. ii. numero. vii. in fine: vacane auadam parrochiali ecclesia / quod ad efficaciam gratie benefica lis consideratur data. c. eam te et. c. capitulum. supra de res. Fr. der. con. ccxc. col. v. quia in presenti: vbi post multa pulctum nostrum concernentia) dicit quod non prodest si quis prsiliteras impetratas efficiatur clericus capi. ex literis. supra de transac. et. c. ii. supra de insti. Quia quando querimus vtrum iba tere valeant vel non inspicimus initium: ita quod non sufmcisi perueniat ad eum casum a quo potuit habere prinopumistud dicit probari per id quod legitur in d. c. dudum / e c. si eo tempore / allegat Archid. in. c. quorundam col. ii. v. elec. hoc lib. licet compo. in. c. cum adeo. supra de res. asserat u si quis cum destinatio ne sit clericus et incedat cum ionsura: potest litteras impetrare: quod tamen iure non probaum pro hoc vide que dixi supra de tempor. ordi. in. c. nullus

339

¶ Firmat intentum nostrum Archid. in d. c. si eotempore col. ii. dicens quod si quis tempore date litterarum idonens non reperiatur tanqua indignus repellitur l. non inelligitur a. si quis palam. ff. de iure fisci¬

340

¶ Comproba per simile quia dicimus valere argimen tum de legato ad beneficium: cum in vtroque donano dicatur l. legatum de lega. ii. c. quia propter / ibi quia donanerat deuoluta. supra de conces. preben. Et in legatus attenimus tempus testamenti l. cetera. § tractari de lega. primo¬

341

¶ Ude ad punctum Barb. in cle. litteras / col. xii. et seq. dere¬

342

¶ Et quia materia nostra apprime confusa in iure videm adeo quod certa doctrina et regula non potest dari (referenio Pe. de Ancha. in. c. dilectus / el. ii. supra e. ti. Attamen vtuea via aperta liqueat regulam superius comprobatam pe viribus ingenii (limitando) clarius elucidabo: quam ideo dicito non procedere quando attenditur natura et quaitas beneficii: quia tunc non inspicitur tempus date sedbediernum: citat Oldra. con. lviii. in fine: quidam impetran. dicens quod scribatur pro beneficio certi valoris et tempore date excedebat sed hodie non: attenditur tempus presenaquia tunc queritur plenum ius in beneficio. c. fi. de condpreben. eo. lib. Idem Oldra. con. clxviii. ad primam quesinem versi. ad secundam questionem vbi ait consideran ie pus in quo gratia per vacationem et realem prouisione suum sortitur effectum l. quotiens. ff. de verbo. obliga. cialiis per eum allegatis: licet secundum Io. And. in. d. cl. lectus el. ii. col. iii. eo. ti. ex collatione ius acquiratur: ex quo facta est perfecta: dummodo aliud canonicum non obsistatuistud non eradicat seu euellit quod dictum est propter illiperfecta: vt patet intuenti iuxta illud Omnia bene cepad effectum producere conuenit. Et nihil videtur esse faciquandiu superest aliquid agendum de emenda. C. iusfi l. et ad silleia l. cum silleianus. C. l. pe. C. de his quib. vt inoin not. Areti. in l. Gallus. § videndum col. ii. ff. de liber. et posthu. Fely. in. c. eam te col. xv. supra de re. Ita refert Bonus. curtili Brixien. in trac. nobili. iii. parte nu. cxxix. glosinca iii. in verbo ex parte. supra de bap. et eius effec.

343

¶ In simili Card. con. lxi. in fine ait non dicit ius quesitum in beneficio per quecunque citra collationem. etiam si pernim sit ab executore vt conferat: licet per petitionem videanacceptare cle. i. §. secus de conce. prebend. in Gallia tamen requisitio de conferendo quo ad mandatarios nominator et graduatos preuentionem etiam pape impedit: restatur polnordinationem Ludo. xii. Brunellus in trac. de potestale ga. conclu. xix. versi. quarta declaratio domi. Aureolus sn addi. ad Guil. in. c. pe. infra de conce. prebend. non solum requsitio hec prodest ipsis requirentibus ante preuentionem poltificis: verum etiam aliis post preuentionem ipsam expostulantibus dicam in. c. seq. in versi. habent preterea nolai

344

¶ Ad intentum redeundo adduco Oldra. con. ccxxx. hec sunt dubia versi. ad quartum: firmat latius Petrus de An cha. in cle. vna / numero. xxxvi. et. xxxviii. de conces. preben. vide tex. in cle. si de bneficio in fi. hocti. vbi licet temporebatti collatio ad grauatum non pertineat: satis est quando tempore vacationis partineret et sic impetranti debetur quod prosequitur Io. and. in addiad specul. in tit. de conce. praeben. col. iiii. ver. item vide brocardum.

345

¶ Limita et secundo non procedere quando consideramus habilitatem impetrantis: quia tuncitempus vacationis attendimus c. ei cui infra eo. vbi si simpliciter mandatur titio prouideri de prximo vacaturo canonicatu / non poterit conferri sacerdotalis si tempore vocationis non erat in etate promotionis: ergo a comtrario sensusi erat (licet non tempore impetrationis) poterit prouideri. Ad idem tex. in. c. is cui eo. vbi dicitur sufficere / quod quis fit idoneus tempore collationis: licet non fuerit tempororescripti: vigore cuius ei per delegatum prouidetur / pro quo habes glo. in cle. ii. in verbo constitutus ibi tu dicas de eta. et qualita. ex qua Imola ibi. nu. xxii. in fine col. vi. colligit: quod vbi persone habilitas requiritur ad certum actum: sufficit quod sit tempore exercitii actus / ad quem exercitium ipsum applicatur

346

¶ Moderare tamen non procedere de prima babilitate requisita in beneficiandis: puta tosura clericatus vt supra pxime diduxi: quia illa requiritur ante quemlibet actum concernentem prout sionem beneficialem: tamque pro principali fundamento: sine quo in bis superedificari non potest l. egi. ff de fideiussoribus. c. parlus i. q. i. Calca. con. xci. col. ii

347

¶ Moderare etiam dummodo impetratio non laboret vitio subreptionis: vt quia simpliciter petiit primum vacaturum: non txprimendo / vel non curatum / quia licet hodie sit habilis ad curatum / non tamen erat tempore rescripti. non obtinebit itaIoan. andreas in d. c. dilectus colum. fi. dicit: inferendo quod sipapa motu proprio scripsisset pro curato vel non curato non habet locum. dic. ca. si eo tempore de quo facit festum Barba. in d. cle. litteras col. xiii. versi. Sed re vera. Ratio quia motu proprius exeludit subreptionem que reddit nullitatem: et dinit hanc fore peregrinam limitationem ad d c. si eo tempore Idfestum celebrat solemne Panor. in d. c. dilectus versi. ex hac concordia. nu. ix. Ad quod attendat gallus: pro his qui mandata de prouidendo obtinent: quia licet impetrantes sintminores xxv. annis: tamen si tempore vacationis attingant. xxv. annum pote runt obtinere curata propter motum proprium: sub quo expediuntur vt videre licet tenore illorum.

348

¶ Sed caue dicit Fely. in d. c. eamte col. pe. per ea que ponit Do. in. d. c. ei cui vbi insistit in concordia illius tex. d. c. sieo tempore: tandem insequendo. conclusionem glo. in verbo nondum concludit: quod in casu. cap. si eo concedens / uibil dixisset de cura nec etiam impetrans per hoc non habebit curatum per. c. cum in illis. infra. eo. secus in praebenda sacerdotali: quia si de ea nibil fuistet dictum: obtinebit / sufficiet enim quem esse habilem quando vacbit: ratio secundum eandem glo. quia in beneficiis curatis et illorum impetratione maior idoneitas requiritur / quam in sacerdotali bus praebendis. d. c. cum in illis et de elec. c. statutum / ideo fauo. rabilior est illa gratia quam alia. Pro his vide glo. pragma. in ti. de colla. in. §. quod si quis in verbo tempore vbi arguhorum quotidianam decidit questionem: pone Titius possidet in beneficiis vsque ad valorem ducentorum florenorum auri de conmera: et tunc secundum iura gallie inhabilis est ad alia obtinenda / vt gore nominationum: etiam per antea obtentarum: quia illud verum quediu in valoro ipso obtinebit secus si tempore vacationis beneficii acceptandi no habeat tot: vel tanti valoris beneficia: quia cessante causa prohibitionis cessat prohibitio l. adigere § quamuis. ff. de iur. patro. et. c. cum cessante. supra de appella. cum similibus: ita in proposito venit dicendum: quod firmat Do. mens in. d. c. eam te. nu. xlii. vbi intentum comprobat per notata Barin l. praecipimus. § sane. C. de appella. quod si statutum det maius sallarium doctori quam licentiato: et contingit quod tempore date commissionis sit licentiatus: si tamen tempore dati consilii vel sententie: sin doctor debebitur sallarium doctoris Fely. in. c. fi. col. i. supra de iudi. firma per id quod diximus de teste: quia non inspicimus tempo celebrati actus sed depositionis glo. in l. iii. §. due in verbo non eandem fidem. ff. de carbo. edic. vide Barb. in. d. cle. litteras col. xi. versi. quo ad secundum

349

¶ Moderare etiam non procedere / quando consideratur habilitas respectu status: quia si fiat mutatio status non attendim tempus vacationis / sed tempus date

350

¶ Et vt habeas mentem scriben. Pone petrus fuit nominatus per vnmuersitatem Biturien. ad beneficia monasterasancti Suipiti ordinis diui Bene. dico ad beneficia ad collationem / nominationem / presentationem / sen quamuis iliam dispositionem / eiusdem monasterii spectantia: acidit quod autequam prouideretur virtute nominationis huiusmodi / quod ingresus est monasterium ipsum: et inibi professionem emisit regula rem. Nunc autem virtute ipsius nominationis: vult prouidere dico de regulari: queritur quid iuris. Dubium hoc tangi glo. pragma. in tit. de colla. in. §. illi vero in verbo religiosis vbi videtur inclinare posse per ea que supra proxime fuere de ducta: quia cum queritur de viribus rescripti respectu capactatis impetrantis: si cessat subreptio attenditur tempus quo rescriptum mandatur executioni: et in casu hoc nulla est subreptio / quia nominatio est generalis: ideo adaptanda ad benficium ad quod reperitur nominatus habilis tempore vacationis eiusdem

351

¶ Contrarium tamen sentit Do. Brunel. in trac. de po. lega. conclu. xix. col. pe. dicens quod si tempore obtente nominationis / erat secularis: et tempore vacationis regularis: quod in vim nomisnationis non erat capax regularis: cum inspici debeat status et conditio quam habebat nominatus tempore nominationis. De quo in simili no. Archi. et Ioan. and. in. c. cum de beneficio hoc tisupra. facit quod not. d. glo. in verbo religiosis / quod nominationes ad beneficia date: intelliguntur de beneficiis statui nominati conuenientibus. Et hec est intentio vniuersitatis mandantis nec vlterius trahitur in dubium per ea quae dictantur in concord. in ti. de elec. in. §. quo vero ibi et insuper quod tam graduati simplces quam nominati bneficia in mensibus eis assignatis vacantia / petere et consequi possint secundum proprie persone codecentiam et conformitatem et c. quae verba videntur sonare quod attendi debeat data nominationis. Si tamen recte attenditur hec verba videntur facere pro parte affirmatiua huic tamen refragatur quod voluii. Io. mo. in. d. c. cum de beneficio in fine / quod conditio persone impetrantis facit vt artetur verbum generale: cui adhereo cum factus sit nonus homo respectu actuum ciuilium et seruo equiparetur. Tangit Io. de Imola in cle. i. de elec. Ioan. and. in c. ii. ne cler. vt mo. Bal. in i. Titus. ff. ad trebel. Inno. in. c. conolim. supra de priuile. Iason in §. actiones col. iiii. inst. de actio. Bar. in l. i. et in l. quodserus. ff. de stipul. seuo. Alex. in l. i. col. iii. ff. de ver. oblig. quod tamen intellige sane prout citat Car. con. xcvii. vbi dicit quod monachi nullius hominis sunt serui sed dei. c. vno. supra de syndico cui seruire libertas est. c. im. supra de regul. hinc Antho. de Butrio in. c. quod a te col. ii. supra de cler. coiuga. quod debent esse propii dei / cui seruiunt non alterit vel diuisi.

352

¶ Et sic argumeto praemissorum idem venit dicendum. in dispensatione tempore secularitatis obtenta: instar illius quisecum dispensari obtinuit / et postea matrimonium cum vnica et virgine contraxit que procedente tempore ab humanis decessit: quod tunc non prodest ei dispensatio / nec reuiuiscit quod iam extit ctum erat dixi late. supra. in. c. vno de cleri. coiuga.

353

¶ In proposito iuuat quia non tam de facili cum regularibus dispensatur: Omnia nanque beneficia sunt regularibus incompatibilia quod comprobo in trac. de manda. apo. tractando materiam pensionis.

354

¶ Item si suffragaretur dispensatio hec: fieret fraus legis et Papa de facili circunueniretur vt patet intuenti: cum mePape ad hoc tunc non attenderet vt videlicet dispensare / tur cum regulari: verba enim deseruiunt intentioni / et non intentio verbis. c. ii. requiris. supra de appella. quod verum dicunt scribentes si verba possunt trahi ad mentem vt in proposito: si autem nulla interpretatione trahi possunt trahitur mens ad verba Bal. in l. cum aquiliana. ff. de transac. vbi dicit: quod verba sunt sicut corpus: mens vero sicut anima et spiritus. Uide compo. in. c. causamque in fi supra de res. hec enim que de intentione diximus clarificantur per ea que not. Decius con. cxxv. col. iii. in causa domini.

355

¶ Facit in principali proposito. d. glos. in d. c. si de beneficio / quod attenditur conditio persone que erat tempore impetrationis rescripti ad idem quod not. specul. in ti. de de leg. in. §. excipi potest versi. quid si committens

356

¶ Item persone mutatione extinguitur priuilegium: moxime quando sola persona fuit causa immediata ipsius priuilegii. Dinus in regula priuilegium hoc lib. col. iii. dixi in d. c. cum de beneficio.

357

¶ Ad idem / quia si papa concessit gratiam expectatiuam alicui: deinde ille est excommunicatus: per mutationem illius status / debet censeri reuocata gratia: prout in terminis tenet Rapha. Cuma. in l. si stipulatus fuerim illud. ff. de verbo. oblig. refert domi. Alceatus in repeti. ca i. numiro. xii. supra de iudi. quod extendere poteris ad nominationes: cum videantur mandata apostolica fiue expectatiue: quod firma per hec que dicam in. c. seq. in versi. Et per hec habes.

358

¶ Adde ad propositum Cal. in titu. de res. consilio. viii. ibi effectus dispensationis regulatur secundum intentionem agentis expressam vel presumptam .l. obligationum fere. ff. de actio. et obliga. c. gaudemus de diuor. supra et ea que no. Rd ta in antiquio. deci. iii. in ti. de rerum permuta.

359

¶ Si duo obtinentes quilibet videlicat incompatibiler permutent / et permutatione facta: quilibet sine superioris licemt tia remansit in suo pristino beneficio: de solo mutuo consen¬ su: quod licet quilibet videatur tenere duo incompatibilia qui stat per eos quominus possessionem pacificam adipiscantur et sic videntur vacare saltem secundum ar. c. commissa. supra de elec. hoc libro tamen in contrarium se habet rei veritas: quia inistis ratioambitionis cessat et cupiditas: quae sunt prima causa bneficit amittendi / cum re vera quilibet solum teneat vnicum. Nec habeat animum nec intentionem duo beneficia obtinendi sed vnum tantum: licet errent in iure quae intentio multum operatur not. Io. mo. in. c. primo de conce. praeben.

360

¶ Limita postremo regulam non procedere: quando secunde litere beneficiales habent clausulam derogatoriam: siue clausum lam anteferri de qua extense per Car. in con. statim allega. quod tunc non inspicitur data primarum / dicit Freder. con. ccxc. quia in presenti col. iiii. ibi nisi ex superueniente causa fiat preiudicium: vt puta quia secundus habet prerogatiuam /

361

¶ Et quia ad materiam nostram partinet discussio clausule anteferri que in se continet nescio quid latentis in praxi quo tidiana: quae licet sit admod um difficilis et scrupulosa / cum et praeclari doctores pro et contra substentare dicantur testatur Car. con. cxxxvi. Factum sic se habet / in prin. dicens ista est clausu la noua et ante mea tempora inusitata quae enim a sede apostolica prodeat: videtur potius ipsius sedis apostolice interpretationem quam alterius determinationem expetere / vt inde prodeat interpraetatio vnde ipsa clausula proderit. c. inter alia de senten. excommunica. et l. fi. C. de legib. confisus tamen in clementia nature naturantis eaum stilo claro impresentiarum aliquantulum enucleare conabor et sub paucioribus quibus poterit verbis comprobari. Ideo ad rem descendo que vt facilior appareat. describam quasdam formas hanc clausulam includentes.

362

¶ Cemens cpicoeserus seruorx dei difecto filio. f. cli rico Bit. dio. salutem et apostolicam benedictio. vite ac morum honestas aliaque laudabilia etc. Dudum siquidem vclicet octauo idus nouembris pontificatus nostri anno primo volentes tibigratiam facere specialem beneficium ecclesiasticum cum cura vel sine cura etiam si in ecclesia cathedrali existat / adcollationem / prouisionem / praesentationem / seu quamuis aliam dispositionem venerabilis fratris nostri episcopi Cameracen. et dile ctorum filiorum praepositiositi decani et capituli singulorumque canonicorum et personarum ecclesie cameracen. communiter vel diuisim pertinens si quod tunc vacabat vel cum vacaret / quod tu per te vel procuratorem tuum infra certi tempouis spatium duceres acceptandum conferem. tibi post quam acceptasses huiusmodi cum omnibus iuribiset prtinen. suis dummodo vsque ad certum tristus tunc expressum non esset in eo alicui specialiter ius quesitum donationi apostolicereseruauimus / certis super hoc executoribus deputatis prout in nostris inde confectis literis plenius continetur.

363

¶ Cum autem eadem die / et post dictam diem aliquibus aliis graeras speciales fecerimus: et aliqua reseruan. auctoritate apostolicadonatione siue aliqua ex eisdem bneficiis conferenda personis idoneis quas ducerent eligendas concesserimus facultatem Quarumquidem gratiarum et concessionum vigore nonnulle personbeneficia huiusmodi ad collationem prouisionem seu quamuis aliam dispositionem dictorum capostoli praepositi decanivel alicuius canonicorum et personarum coniunctim vel diuisim / vel alicuius vel aliquorum ex eis partinen. expectare noscimus ac absoluimus nonnullos ex personis praedictis / quae vigore gratiarum eis aut concessionum huiusmodi post dictam diem factarum / beneficia ipse expectabant: omnibus vel aliquibus aliis etiam auctoritate nostra huiusmodi beneficia expectantibus: in assecutione huiusmodi beneficiorum anteferri.

364

¶ Nos intendentes te qui vt asseris diu non sine magnis laboribus in romana curia dilecto filio Iacobo tituli sanctorm Marcellini et Petri praesbytero cardinali seruiuisti / monitufauore prosequi gratie specialis: te omnibus vigore gratiam eis sic concessarsi / predicta die per nos factarum bmondo ibneficia expectam. in assecutione beneficii huiusmodi voluimus anferri: puer bique concedimus / quod per voluntatem nostram huiusmodi et per aliivoluntatem nostra per quam personas gratiarum post datam eande eis factarum / aut facultatum praedictarum vigore: beneficia ipsa ad huiusmodi collationem prouisionem praesentationem seu quamuis aliam dispositionem dictorum episcopipspositi decani capituliet canonicorumet personarum dicte ecclesie Cameracen. coiunctim vel deuisim vel eadem beneficia expectan. anteferri volumus aut forsan velimus / et fieri derogetur tibi nullatenus noceat. Nec per eam/ prenudicium / aliquod generetur. Constitutionibus et ordinationibus apostolicis contrariis non obstantibus quibuscunque.

365

¶ Cemens. pres sernus seriorum de / dilecto filo Martino tituli sancti laurentii in lucina praesbytero Cardinali salutem et apostolicam benedictionem. Dun. ad personam tuam etc. dudum siquidem nonnullis ex venerabilibifratribus nostris saectem romane ecclesie Cardinalibus diuer¬ sas gratias / per quasnonnulla beneficia ecclesiastica secularia et regularia cum cura et sine cura / in Narbonen. et aliis cathedralibus ecclesiis et ciuitatibus et diocesibus in Narbonem prouincia constitutis expectare noscuntur duximus faciendas Ac voluimus inter cetera eosdem cardinales in assecutionibus huiusmodi beneficiorum omnibus etiam auctoritate nna praeterque aliis eiusdem romane ecclesie cardinalibus beneficia huiusmodi expectan. anteferri. Et quod ipsi post certos tereminos tunc expressos vigore huiusmodi gratiarum aliquod bane ficium non acceptarent / nec de illo sibi facerent prouideri

366

¶ Et deinde quosdam ex dictis terminis ipsis tunc nondum lapsis vsque ad alios tunc expressos terminos prorogauimus. Acquod litere super quibusdam ex huiusmodi gratiis confecte adalia beneficiarecclesiastica in eisdem ecclesiis ciuitatibus et dio cesibus ac prouincia vacantia tunc vel vacatura se extenderent duximus conceden. Ac nuper tibi de nonnullis bnficiis. ecclesiasticis secularibus et regularibus / in eisdem ecclesiis ciuitatibus et diocesibus in dicta prouincia consistentibus tunc vacantibus vel vacaturis mandauimus prouideri ac voluimus te omnibus etiam autoritate nostra huiusmodi be neficia expectantibus praeterquam aliis sancte romane ecclesie. Cardinalibus et dilectis filiis familiaribus nostris ac illia quos charissimus in christo filivs noster tarolus rex framcorum illustris Guillermo Lexouien. et Nicolao Boiocem episcopis et dilecti filii nobiles viri Io. Bituris archiepiscopo Bim ricum. et Luxionem. Ac Philippus Burgundie duces Parisiam episcopis venerabilibus fratribus nostris / et dilectis filiis Abbatimonasterii sancti benigni Lingonen. diocesis: et de cano sancti Petri Auinionen. quibus per alias nostras ln teras dedimus in mandatis: vt nonnullis clericis quos iidem rex et duces nominarent canonicatus nonnullarum ecclesiarum in regno francie consisten. necnon dignitates personatus officia in dictis vel aliis ecclesus per eosdem reges et duces eligerent conferrent ac prebendas in eisdem ecclesiis per eosdem regem et duces nommandis clericis quos seu quae clerici ipsi infra certi temporis spacium acceptarent / conferandas conferendos seu conferenda eisdem clericis / donationi sue reseruarent forsan nominarent in futurum ac vigore gratiarum beneficialium dilectis filiis consiliariis dicti Regis in suo parlamento in quodam rotulo gra nos sub data. v. Idus aprilis pontificatus nostri anna. xiii. signato factarum / te in assecutione ipsorum beneficiorum volumus aneferri / prout in diuersis literis nostris inde confectis plenius continetur

367

¶ Nos igitur attendentes quod si tibi circa premissa non preuideretur aliter modicum fructum posses ex mandato huiusmodi reportare / ac propterea attendentes te vt mand. tum huiusmodi celeriorem sortiatur effectum / fauorabiliter prosequi in hac parte volumus et motu proprio non ad tuamvel alterius pro te nobis super hoc oblate pentionis in stan. sed de nostra mera liberalitate apostolica tibi autorirate concedimus / quod tu omnibus et singulis familiaribus non stris predictis beneficia huiusmodi in ecclesiis / ciuitatibus diocesibus in prouincia predicta consistentibus expectat tibus / quos in assecutione beneficiorum huiusmodi omnibus vel aliquibus etiam sancte Romane ecclesie cardinalbus beneficiam huiusmodi autoritate predicta conferre volumus in assecutione beneficiorum huiusmodi preferri¬

368

¶ Et nihilominus motu et autoritate predictis / statumus. et etiam ordinamus: quod tu et singuli Cardinales predicti vt gore gratiarum huiusmodi vobis vt premittitur per nos factarum / beneficia in ecclesiis / ciuitatibus / diocesibus in prouincia huiusmodi vigore mandati predicti expectare non scuntur / beneficia ipsa alternis vicibus assequi debeatis: ita quod singuli ex dictis cardinalibus qui dictarum gratiarum vigore beneficium aliquod minime fuerint assecuti te aliis in primi vacaturi beneficii assecutione preferant voluntate nostra predicta et aliis contrariis non obstantibus predictis

369

¶ Nunc veniamus oportet ad materie discussionem / pro cuius introductione adduco / Compo. in cap. causamque col. ii. supra de res. vbi citat quod quando in literis dicitur quod quis in omnibus preferatur aliis impetrantibus: hoc restringimus vt prefiratur his quibus nondum est ius quesitum. Et sic sententauit dicit ipse de mandato Pape apud Mediolanum / et quia litere huiusmodi odiose et ambitiose et ius alterius vsurpantes: ideo restringende. Subdit tamen postea plures seuare litteram gratiosam / prout sonat vt per eam impetrans prioribus preferatur etiam in his quibus ius est per presentationem vel receptionem quesitum: hoc enim certum est quod illi qui collationem vel inuestituram habant / nunquam preferum tur: propter dictas litteras cum sit ius in re quesitum. Prodicto Compo. videtur facere id quod voluit Oldra com. 198 in prin. circa primum punctum / vbi dicit quod clausula hec est odiosa et iuri communi repugnans: ideo est artanda quantum fferi potest: vt iura manifeste probant et not. aperte Compo. in. d. c. causamque dummodo in aliquo possit verificari.

370

¶ Et licet Compo. pronunciauerit: attamen eius pronuncia tio nostris temporibus in viridi non extat obseruantia sed quod vltimo dicit: verius dicas / et hec est communis quam sentit Cal. in ti. de res. con. viii. in fine et ludo. Roma. con. cclvi. approbosententias / in fine: vbi late probant quod clausula dummodo non sit alteri ius quesitum / praeseruat ius haben. in re: sed derogat habentibus ius ad rem¬

371

¶ Et dicit idem Cal. quod tanta est et talis differentia inter ius in re / et ad rem / quanta est beneficium fore tuum et fore tibi debitum. c. si tibi absenti infra eo. et cle. auditor de res. huic communi astipulantur Io. and. collec. Petrus de Ancha. Antho. de butrio Car. Imola et Fely. in. d. c. causamque allegant texaparte hoc probantem in. c. auctoritate infra de conce. preben. et in c. pe. infra hoc tit. vbi expectans erat receptus in canonicum / perquam receptionem sequitur ius ad rem. c. si clericus infra hoc ti. et. c. fi. de conce. preben. hoc lib. tamen illi recepto nocet clausula anteferre¬

372

¶ Et per hec sit comprobata communis contra Compo. qui solus in causapo remanet peregrinus: venit tamen medio mandati papeexcusandus alias credendum venit / quod libenter communi adhesisset. Hinc car. con. cxxxvi. col. iii. sub nu. vii. volens compo. excusare dicit non esse credendum tantum virum et adeo in romana curia exptum et diu in exercitio iuris ibi versatum ex rasse argu. l. ii. §. seruius. ff. de origi. iur. Nec similiter papam de cuius mandato pronunciauit argu. c. i. supra de constitu. et l. omnium. C. de testa¬

373

¶ Tamen pro communi habeo rotam in antiquio. in tit. de conce. praeben. deci. viii. licet ibi compilator et duo alii voluerint tenere / nisi gratia habens clausulam anteferri fuisset impetrata postquam primus iam acceptauerat vacans: quia licet secumdo prouideatur priusquam primo / tamen non valet prouisio facta secund Alii tamen indistincte tenent cum communi / et in ti. de praeben. de ci. xv. dicit quod habentes hanc clausulam / preferuntur etiam si illi primi essent recepti ad primarias preces Fely. in. c. mandat tum. nu. v. in fine. supra de res. vbi opinionem Compo. in vno nitifcomprobare / vt habeat locum quando est ius quesitum ex electione vel patroni presentatione / et illud preseruatur: quia alias in totum et perpetuo esset exclusus: quod non praesumitur de mente pape ista fuit decisio bellamere. clxvii. per hec verbo dicens per dicta verba non conseruatur ius ad rem / dummodo sin quesitum per acceptationem: ita obtinuit obseruantia palatii: postolici papa sciente et tacite approbante.

374

¶ Facit in proposito quod voluit domi. in. c. quam sit. §. prima supra de elec. hoc libro vbi per illum tex. dicit quod impetrationon faciens mentionem de electione alterius / non valet cum papa non intendat tollere ius alterius. cap. quamuis suprade res. cum similibus

375

¶ Moderare habes communem / vt non procedat quando gratia (clausulam anteferri includens) esset ob subreptionem nulla / vel annullanda / vel ob defectum persone / quia tunc nihil efficacie operabitur clausula ipsa: imo primus in petrans admittitur ad beneficium vacaturum. Et sic non praeiudicat primo impetranti. c. non potest infra de regul. iur. cum simil ibus / cum videatur apposita in fauorem ipsius impetrantis duntax at: sic eo repulso videtur sublatum impedimen tum quo ad primum: nec poterit ordinarius alteri conferre facit l. sub conditione. ff. de vsufru. et. ff. de actio. emptil. fundum Archi. in d. cap. pe. et Car. in con. xv. in prin.

376

¶ Item quando primus impetrans ex facto suo excluditur secundus obtinebit / non autem alius auctoritate ordinarii. c. si. clericus infa hoc ti. habeo instantiam: iuribus gallicanis cautum reperitur / quod habenti. x. beneficia ecclesiastica conferre presentare / aut alio modo disponere: poterit papasemel mandare et mandatum suum de prouidendo dirigere. modo Philippus Probus obtinet pro eo primo mandari: in seo tamen mandato peccatum est in materia / aut forma / ad seo quod suum non potest sortiri effectum. Postea titius pro eopariter secundo obtinet mandari / queritur attento dicto per cato quod patitur mandatum Philippi probi mandatum titii vires sumet. Dico quod sic per praedicta / quia fingitur primus: et prae latus hoc solo fore grauatus

377

¶ Sic in proposito iste qui habebat clausulam anteferri: fingitur primus: ergo eo repulso alius apostolicus obtinebiratio quia clausula hec gratias non destruit precedentes. sed eam habens / aliis praefertur: ideo eius destructa gratia¬ remanebit beneficium gratiam priorem habenti

378

¶ Idem si habens ipsam clausulam ei renunciet / aut ea non velit vti: valebit collatio primo facta no. Io. and. in. dic. cali. pe. facit l. si iudex. ff. de minor. firmat Car. d. con. xv. colum ii. consilium redditum ferrarie / vbi citat quod clausula inhibitionis et decreti habet effectum si eam habens sua ve lit vti indulgentia / allegat inno. in. c. primo de conce. praeben. hoc lib. et Io. mo. in. c. staturum. supra hoc ti. vbi dicit quod si ordinarius confert beneficium infra mensem quod fuit specialiter impetratum cum clausula inhibitionis decreti / tenet collatiosi impetrans non vult vti suis gratia et clausulis / sic debet. intelligi dictum per eundem Car. con. lxix. nu. vii. tactum. vbi ait quod clausula in rescriptis vel alibi posita debet intelligi vt non sit sine effectu / quod verum si eam habens eavelit vti: id firmare habes per ea que copiose citat Io. mo. in. c. generali. supra de elec. et ibi dixi etin. c. statutum. supra eo. vbi idem Io. mo.

379

¶ Moderare predicta vt non procedant / nisi renunciatio collationem primo factam precedat / quia si sequeretur colationem (que propter clausulam aut decretum erat nulla) non valeret nec validaret. Ioan. and. in dicto cap. statutum colum. prima in fine dicens quod in hoc casu prouisus non erit tutus sine noua collatione per. d. c. pe. infra hoc titu. Istud sentit ibi Domi. dicens id procedere maxime vbi initium attenditur: vt in electione / collatione / sententia et similibus. c. si postquam. § i. de elec. hoc libro et d. c. pe. et. c. auditis cum ibi no. eo. tit. de elec. vide que latins in propositodixi in. c. tibi. supra de res. Probus.

Capitulum 8

380

NOn potest. Ista est communis secundum scriben. hic quam firmat Ioan. and. in. capi. ei cum columna fina infra hoc tit. vbi Petrus de Ancha. Philippus Probus

Capitulum 9

381

COnclusione. Uide vltra que in saquentibus de conclusione dicem tur: quod alia est conclusio legis et alia est conclusio hominis: quia conclusio legis dicitur fortior quad hominis Bar. in l. prima. §. si pa. ter. ff. de coniungen. cum emanciliber. refert Decius con. ccciii. in fine / in casuoccurrent

382

¶ Et conclusio debet fieri per verba pertinentia non per ea que recipiunt diuersos intelectos et varios: per regulam quam citat Sozi. pater conviii. col. iiii. visis / quod quandocunque aliquid potest esse et non esse: vel potest se habere ad plura et diuersa: nunquam proba. tio illius concludit vnum quod est necessario. tex. in cap. i. presentia. supra de probatio. traditur in l. Titie textores de lega. prlinme

383

¶ Item idem Sozi. plura cumulat in proposito. con. xxxlx. col. pe. et fi. visis. et inspectis: inter que allegat Bal. in l. edim cta. C. de eden. vbi dicit / quod si accusator deducit maleficium cum certa qualitate: licet subiiciat clausulam / quare peto in sum codemnari. de omnibus singulis supradictis: quod per hoc non videtur cumulare maleficium simplex et qualificatum ita reperies Bal. ibi in. vi. q. dicentem: quod impossibile et quod qualificatio inhereat simplici: et quod illud sit simplex l. titi. si non nupserit. ff. de conditio. et demo. vnde concludit / quod licet probetur maleficium sine illa qualitate: tamen sequi debet ab solutio / quia concluditur quod solum vnum maleficium / minimum intelligitur deductum l. finali ff. ad trebel. et l. si pluribus de legat. in

384

¶ Premissa videntur posse comprobari per doctrinam Barin. l. in repetendis de lega. iii. versi. quandoque vbi dicit quod siin eodem testamento legatur vna res sub conditione et posea repetatur idem legatum eidem et ab eo in separato capitulo testamenti / mediantibus aliis capitulis: tunc non in ducitur repetitio qualitatis sed potius correctio per texin l. nam ad ea. ff de conditio. et demon. tradit Maria. So. zi. consi. xcii. col. vi. versi. sed hoc non obstante circa primum

385

¶ In proposito thematis idem Maria. con. cxxxiiii. colum. ii. vila petitione dicit / quod libellus interpretari debet per nes conclusionem non penes narrationem l. Aurelius. §. sticho et ibi Bar. ff. de liber. legata tex. et ibi doc. in. c. ex parte. Lsupra de foro compe. et in. c. litere. supra de dilatio. Cy. in l. cum te. C. de proba. idem Sozinus con. ccxiiii. col. iii. in causa onefrii / vbi dicit quod nulla verba inter contrahentes dicuntur sed sola conclusio est contractus cum sit ipsius perfectio. Casus est in quo non est dare meliorem in iure secundum Bal. ibi in l. si voluntate. C. de rescinden. vendi. dico latius in sequen¬.

386

¶ Si cupis videre de probatione et productione instrumen torum post conclusionem attende ad ea que not. Car. consi. lxxxii. nu. xx. titius nunc

387

¶ Quando vero discedatur per partes a conclusione per admissionem articulorum vide Alexan. consi. lxxii. nu. iiii videtur volumine. iii

388

¶ Ulterius. dic quod hoc verbum conclusio non reperitur in textu de iure ciuili Bal. in. c. cum in iure. nu. v. supra de offi. de le. sed renunciatio sic.

389

¶ Item dici quod qualitas intentate actionis / ex medio concludendi demonstratur Bar. in l. certi conditio. in prin. ff. sicer. pet. et in l. si prius. in. v. oppo. ii. partis. ff. de noui operis nunci. Decius con. cclii. in prin. Agitur causa.

390

¶ Item sola conclusio in actibus hominum venit attendenda. quia in ea consistit perfectio actus: et esse nascitur ex perfectione quia stat in conclusione Iason con. viii. col. vi. vol. iii. Notat Inno. in. c. super literis col. ii. supra de res. ex cuius doctrina resultaquod licet multa verba contineantur in rescripto / tamen attendtur sola conclusio que dicitur illud: quod princeps scribii. quod appellamus dispositiuam. Merito Lalca. in con. i. col. xxv. dicit / quod modus agendi non potest attendi nec considere ri nisi ex narratione et conclusione petitionis: eo quia in eis consistit vis libelli et petitionis. c. examinata. supra de iudi. et per in non. in. d. c. super literis. supra de rescrip. Bal. in l. edita. C. de edendo istud dictum Inno. citat idem Bal. in l. praescriptione col. fi. C. si contra ius vel vtili. publi¬

391

¶ Simile dicemus in contractu. Quia licet multa apponantum et multis diebus fuerit habitus tractatus: in eo tamen attendi. tur sola conclusio: et illa conclusio dicetur contractus tex. molior de iure in l. si voluntate. C. de rescin. venditio. et ibi Bal. refert et sequitur Decius con. ccxcviii. col. ii. viso instrum. to / vbi subdit quod multa tractantur que non perficiuntur. Ude testes qui deponunt solum de tractatu / non probant Bal. in l. multum interest col. ii. C. si. quis alteri / vel sibi et in. c. fi. col. fi. supra de iuramen. calumnie: facit quod not. idem Bal. in l. cum allegas col. ii. C. de vsur. late firmat Alex. con. xxvii. nu. iiii. visis et accurate vol. i. late etiam Sozi. in d. consi. ccxiiii. in preceden. citato dixi. supra. in. c. i. in verbo minoris de exceptio. Uide Neapol. deci. ccclxxv. quidam diomedes

392

¶ Simile in libello in quo sola attenditur conclusio: lica enim multa verba sparsa et posita sint in libello: tamen sola conclusio dicitur libellus. Bal. vbi. supra et in repe. l. edicto actio. C. de odendo et in l. ii. C. qui accu. non possunt et in l. domum. C. de rei vend. in l. non debet. ff. de dolo refert Barb. co. xlviii. col. iiii. vbi pe. hec et alia decidit quod si greffarius protulit sententiam / et in fine iudex dicit / et ita ore proprio pronunciamus / quod licet aliter non fuerit recitata per indicem iuxta no. in l. ii. C. de sen. ex perricul. reci. et in. c. fi de re iudic. hoc lib. nihilominus est vali da cum in huiusmodi recitatione fienda per iudicem attendatur sola conclusio / ad quod multa cumulauit Do. Bartho. de chassaneo consi il. in § posset tamen aliquis instare. Io. de Anania in. c. ad falsariorum. col. iiii. supra de crimine fal. Maria. Sozi. con. xxxix. col. vii. visis et con. xciii. col. ii. circa primum Do. Bertrandi. con. cliii. Si prout / parte. iii. Alex. in con. cxxi. vol. i. viso processu.

393

¶ Capietur enim sensus vt actus valeat potius quam pereat l. quotiens. ff. de reb. dub. et l. quotiens. ff de verbo. obligatio. cum similibus. Adducit dictum Bal. in l. i. C. de sen. et pericul. reci. quod si iudex dixit pronuncio: vtin consi. continetur valet sententia si illud consilium est redactum in actis illipinstantie: secus si non esset redactum. Aliud ponit. ibi exem plum: idem Bal. in fi. ibi. Pronuncio ita vt in tali charta continetur / quod si charta est liquida in iudicio producta / et recitationi parata / valet talis sententia secus si non esset producta quia non potest videri deductum in iudicio quod non est productum ar l. licet. ff. de iudi.

394

¶ Facit quia substantia sententic. stat in illo verbo pronunciamus / istud est de mente. glo. in verbo proferri in d. c. fi de re iudic. hoc libro.

395

¶ Pro praemissis habeo id quod voluit Bal. in l. vna. col. vi. C. de his que pene nomine / quod si ambe partes inceperunt in teresse sententie: tamen recesserunt antequam iudex compleret sententiam legere: quod sententia non valet / cum actus sinindiuiduus: non videtur equidem fuisse presens qui non expectauit finem. Nihil enim dicitur esse actum quando restat aliquid agendum. c. que ipsis. xxxviii. di. Barba. conlxxxviii. sub nu. xii. vol. iiii. Decius con. clix. col. ii. et. iii. quia incipit casus qui proponitur Angel. con. xxxiiii. constantinus col. i. vbi dicit quod in habentibus successiuum effecium niquam dicitur actus consummatus in singulis actis vel momen tis. nec ipsa sola moment a consideramus vt sic dicatur actus totaliter consummatus et perfectus: Pro intento hoc alleg. l. cum silleianum. C. de his quib. vt indig. vide Sozinum con. clv. col. fi. dum dicit quod magis attenditur libellus penes modum concludendi iuxta no. per Bar. in d. l. Aureli. us. § sticho. ff. de liber. lega. ponit vt praediximus Bal. in repe. l. edicta ver. circa secundum. C. de eden¬

396

¶ Et inquantum dicimus quod nihil videtur actum etc. Istud procedit maxime in penalibus citat Do. con. ciii. col. ii. alle gat. c. perpetuo. supra de elec. et. c. commissa hoc lib

397

¶ Et in eo quod supra diximus conclusionem libelli attendendam solum / dic non procedere si in ipso libello sit apposita clausula super premissis omnibus et singulis petitur ius et iustitia ministrari quia per hanc clausulam non solum conclusio inspicitur / sed omnia narrata attenduntur et super omnibus narratis facte probationes valent: ita Decius consilio. ccxxi. nu. iiii. non patitur. Probus

398

¶ Duplici ratione. Uide que dixi. supra. in. c. i. in verbo duo concurrentia de res. et in. c. cum contumacia infra de hereticis: et que in simili dicuntur per Decium con. clxi. pro domino preposito. Probus

399

¶ Executor. Qui dicitur habere potestatem delegatam et sic delegatus dicitur no. in. c. si super gratia. supra de rescript. hoc lib. idem dic de conseruatore. c. primo. supra de offi. de leg. eo. libro. Probus

400

¶ Potestatem prouidendi. In proposito adde quod volum. domini de Rota in antiq. deci. cccciii. quod si vnus ex duobus habentibus gratias equales et eiusdem date primo presentat litteras executori quam alter / et facit fieri processus: prefetur alteri in prebenda vel beneficio / postea vacante propte huiusmodi diligentiam. Quia omnis executor datus ad prouidendum est collator iuxta ea que not. in. c. pro illorum hoc titulo et de res. tibi qui et hoc ti. si cui ita quod habet locum in illis. c. duobus de res. hoc lib. Probus

401

¶ De receptione. Uide que de receptione late tradit Pet. de Ancha. con. ccxv. scripsit Papa et Domi. in consilio. 79. dominus Ioannes vbi citat fore duplicem iuris et fa tireceptionem. Per primam acquiritur titulus / per secundapossessio vel quasi iuxta notata per Innoc. in. c. eam te de rescrip. doc. in. c. pro illorum. supra hoc ti. et latius per eundem Domi. in con. lxxxxiiii. col. ii. quia istud dubium vbi dicit quod est duplex receptio canonicatus / vna que sumitur pro receptione facti / quando per prius erat facta collatio per habentem potestatem / et canonici postea recipiunt assignando stallum in ch oro et locum in capitulo.

402

¶ Alia est receptio que sumitur pro totali collatione iuris canonicalis et prebende: et in ista facienda requiritur vocatio canonicorum absentium / nisi sit consuetudo quod non vocent tur. c. cum in ecclesiis hoc ti. et libi

403

¶ Item receptio facti potest fieri per singulares canonicos Inno. et Io. And. in. d. c. eam te. supra de rescrip. Alia vero videlicet iuris / non: quia competit vt vniuersis non vt singulis.

404

¶ Ulterius dicvnum quo ad receptionem / quod si papa contulla mihi canonicatum in ecclesia Bituri. et mandauit per executorem mihi conferrti prebendam in eadem ecclesia si qua vacabat vel proxime vacaturam / quam infra mensem a noticia vacationis acceptarem: quod si ad prebendam vacantem recpior in canonicum / statim habeo ius in prebenda etiam ne alia collatione prebende: ista fuit sententia lappi in repeti. c. Iacobi. supra de simo. prout tradit Car. con. ciii. nu. in. casus super quo. Probus.

Capitulum 10

405

PRimo. Dic quod primus dicitur quilomnes alios antecedit vt in propimio. ff. §. discipulis et in l. proxima. iff. de verb. signifi. et sic ante seabiud habere non potest Bal. in c. ecclesia sancte Marie. supra vt liice penden. ratio quia prime cause nuia est causa: ideo dicitur quod detestate principis non est inquirendum cum sitc cauia caulbtumum Iason in consi. cxxv. col. iii. vadus vol. iiii. Probus.

406

¶ Proximo. Proximum dicitur: illud quo supposita atmsequitur continuatione et de facili ar. ff. de serui. rustic. praedil. tria predia et l. qui sella. §. in rusticis Bal. con. ecclvi. ini parte / statuto placentie. Probus

407

¶ Ordo. Qui regulariter non est de substantia l. quia ff. de pecul. et l. nec enim. ff. de solutio. tradit Pet. de Incha. consi. cclxvi. in prin. iste magister Geraldus: vide que tradit Domi. in con. xxx. col. iiii. Bonifacius. ix. quod quonium cunque concurrunt due dispositiones priuilegiate / quanquelibet de per se est valida et referuntur ad eandem spedet multiplicabilem ordine successiuo quelibet dispositioud bet sequi effectum suum successiue / attento ordine dispationis. c. si propter. supra de res. c. qui a sede isto tim. hoc libvide que dico in. c. licet de sepul. Probus.

408

¶ Sunt specialia. Maria. Sozi. con. ix. col. v. ver. verummedictis / quod incipit prosequendo ordinem dicit / quod docioriss sequuntur doctrinam Ioan. mo. hic / pro regula: vtorde scripture non sit attendendus: nisi casualiter / nesat exineratio indebita aut ne ledatur ius alterius: vel vt disper dium fugiatur / vel ne suspitio indebite gratietollatur in ribus hic per Io. mo. allego

409

¶ Uide que dico de argu. hoc ab ordine littere in. c. ima de accusa. Probus.

Capitulum 13

410

SEd affecta. Et sic dicitur debitum / non spein debitum iri: quam habent spectantes / siue ius quesitum in spe: testatur Ioannes Andr. in mercur. in regula ignorantia. Et hec sepofallit / et miscros pascit: prout vulgaria extandictamina et prudentissimorum sententie

411

¶ Hinc Ouidius. Fallitur augurio spes bona sepe suo: et dem libro primo de arte amandi. Spes fallax dea dicitur. Et Seneca: Credula est spes improba. Et Bal. in eleganti tractatum scisma. quem posuit in rubrica. C. si quis aliquem testa. prohib. col. xiii. versiculo preterea sicut quihabet: Spes sepe sapientissimos fallit: ita vt patiantur letargiam illusarum mentium morbum / que sunt verba Bod. tii libro primo de consolatio. philosophie / allegat l. tertiaum § si quis / versiculo quanquam. ff. de condition. ob causam: Item Lucanus in symposio: Sunt fortune varii casus plurima que haud separaueris vnquam: ea conficiunt numindiuum rursumque certo speraris: Ea frustrata non contingunt.

412

¶ Spem igitur in rebus quantumuis vicinis ac proximis reponamus. Est enim spes omnium rerum fallacissima minimaque pars earum rerum quas separamus. Item Cicero post initium lib. de oratore. iii. O fallacem hominum spem fragis lemque fortunam et inanes nostras contentiones que in medio spacio sepe franguntur / et corruunt / aut ante in ipso cunsu obruuntur.

413

¶ Premissis quippe dictaminibus conuenit illud vetus qua Catone relatum prouerbium in oratione de edilibus vitio creatis. Inter os et offam multa iteruenire posse: de quo meminit Ioan. And. in. c. commissam / in fi supra de deci. et Iasonin l. sciendum. nu. xxiiii. ff. qui satisda. cogan. Et Gellius lib. xxiii. c. xvii. Multa cadunt inter calicem supremaque labra.

414

¶ Ad nostros autem veniamus. Non dicitur pati damnum qui spem futuri lucri perdit l. proculus. ff de damno infec. per quem tex. dicit ita Alexan. in l. iii. §. in fideiussorem / et l. sequenn. qui satisda. cogan. Sed et ante eum Bal. con. clxxxii. locata fuit quedam possessio. col. ii. volu. i. dicit quod qui perdit lucrum. nondum factum / sed quod est tantum in fieri / non dicitur patidamnum: licet esset apparatus ad lucrum: de quo dicit text. expres. et no. in l. si pecuniam in princi. ff de conditio. ob causam / quia vt ait multa accidere possunt que impediunt fructus peruenire ad maturitatem et effectum / puta niues / grandines / incursus hostium / et similia l. fistulas. §. frumenta. ff. de contrahen. emptio. propter quod de futuris fructibus certum non est dabile iudicium l. si ea lege. C. de vsur. facit l. si iactum retis. ff de actio. empt. et plenissime per Bar. in l. cotem. §. qui maximos fructus. ff. de publica. Ideo frumentum in herbis. non pluris estimatur quam in herbis vale at / consyderata qualitate praesenti non autem futura que nondum apparet arg. l. in legoff. de contrahen. emp.

415

¶ Ista firmare possumus per doctrinam Bar. in l. post emacipationem. §. illud. ff. de liber. lega. dum dicit quod non habetur ratio spei nisi habeat ius de presenti. Ideo si in contractum apponuntur huiusmodi verba / remittit omne ius quod habet / et habere sperat in tali tunc videtur remittere omne ius quod habet de presenti vel sperat habere in futurum ex causa subsistente de praesenti / alias non / sicut dicit mus de statu libero. qui si habet spem in libertate ex iure fumdato de presenti / quia hereditas est adita dicitur statu liber et non alias. l. ii. ff. de statu liber. idem Bar. in l. quod seruius circa finem ff. de conditio. ob causam / et ibi Paul. de cast. idem Paul. et Ange. post Bar. in l. qui cum tutoribus. ff. de transactio. Bart. in. l. si vxor. §. diuus. ff. de adult. et in l. qui Rome. §. duo ffes vbi moderni. ff de verbo. oblig. tangit Areti. con. vi. nu. ix. viso instrumento diuisionis.

416

¶ Ude que pro premissis dixi in. c. vnic. nu. xxxvii. et sequ. de clericis non residentibus. Probus

Capitulum 14

417

NAm potestas ordinaria. Firmat idem Io. mo. in. c. i. de cler. egro. et in. c. ii. et ibi dico de sententia excommunica infra Probus

418

¶ Et minor. Idem Ioan. mo. et atius in. c. ne aliqui et ibi dico. de hereti. Probus

419

¶ Non intelligitur. Ad id facit quod citat Decius con. clxxi. subnu. iii. in causa venerabilium quod clausula generalis non porrigitur ad specialiter expressa. l. doli clausula. ff. de verbo. obliga l. sanctio legum. ff. de per Ideo masculinum non concipit femininum / quando de feminino sexu exprimitur quia expressum facit cessare tacitum Bal. in l. in multis. ff. de sta. ho. Pro hoc vide Paul. de Castro con. xxi. nu. ii. Primum dubium in prima parte quod generalis prouisio vel statutum non refertur ad ea de quibus. est specialiter prouisum vel statutum: allegat. C. de silentia l. decurionibus / et l. stipulationes commodissimum. ff. de verbo. obliga. et ff. de vulga l. alimenta. §. Basilice. et l. stichus. nutriens dixi. supra de elec. in. c. generali in verbo concipit: ad idem quod no. Alex. in con. ii. col. iiii. versic. pro hoc vol. iii. Quia vbi aliqua dispositio que de sui natura aliquid includebat si illud a disponente excludittur / amplius non inducitur l. cum ex filio. §. i. ff. de vulga. et pupil. substitu. quod videtur comprobari per cundem Alex. consi. viii. nu. iii. visis subtilissimis / vol. iii. dum dicit quod verum verbum speciale iunctum alteri verbo generali alterat illud genus l. sed siadiiciatur et ibi Bar. ff. pro socio. Probus

420

¶ Legalia. Uide maiora argu. legalia in. c. primo 1fra de conce. prebend.

421

¶ Et sic nota quod ius ciuile non est superfluum etiam in materia beneficiali ac interris ecclesie / quamuis idem disponatur de iure canonico Areti. in. c. cum a nobis in princ. supra de testib. dicens istud facere ad questionem que ponitur ¬ c. primo. supra de res. vtrum statutum disponens id quod ius commune sit superfluum / an vero inducat nonum vinculum de qua per Bar. in l. prima. ff. ad legem falcidiam nu. iii. et ibi Alex. et eundem Areti. in. c. primo / col. antepe. supra de res. vbi Fely. post alios col. fina.

422

¶ Adde que notat in proposito Io. Lupus hispanus in repeti. rubri. de dona. inter vir. et vxor. in introductione / numero. vi. vbi hoc comprobat / et subdit / quod etiam iura disponentia circa beneficia trahuntur ad officia secularia vt sentit Bar. in l. ii. §. data. ff. de optio. lega. et Lucas de pennain l. annonas de eroga. mili. an. lib. xii. C. Panor. in. c. postulationem. in fine. supra de postul. prela. et in. c. cum in iure in fine. supra de elec. Probus

Capitulum 15

423

Ve ecclesie. Istud comprobat collec. in ca. postulastis. nu. iiii. supra de conces. preben. Probus

424

¶ Expresse. Uerum si primum est validum: tenemur de eo facere motionem vt reuocetur per regula quam citat Domi. in consi. lxxix. colum. finali: domi. Ioannes / quod non est necesse quod tollatur obstaculum in rescripto / quando non obstat iuxta not. in capitu. mandatum. supra de rescript. Pro hoc vide que latius tradit idem Domi. consilio. lxxxii. colum. iii. Bonifacius. Ulterius que ad hoc verbum expresse dic quod idem est quod specialiter noAlexand. consilio. lxxvi. nume. ix. viso themate / volu. iiii Philippus Probus

425

¶ Absurditas. Istud videtur placere Cardi. consi. cii. Super facto testamenti dum dicit / quod si papa mandauit sen concessit aliquibus religiosis / quod ad solutionem procurationum non possint cogi per literas apostolicas: etiam si in eisdem continen. tur quod ad queuis loca exempta et non exempta se extendant et alias cuiuscunque tenoris existant nisi fiat mentio de indulto predicto plena et expressa mentio. Deinde emanant alie littere apostolice cum clausulis derogatoriis pluribus et precipue in quibus exprimitur / quod non obstent quecunqua litere sub quacunque forma concesse / etiam si de eis deberet fieri expressa et specialis mentio. Et concludit quod nortollitur prima indulgentia ex quo non est facta mentio emodo quo debuit / quod late examinat idem Card. consilii. domi. Gregor. Papa. x. pro quo possunt induci iura qua volunt verba in dispositionibus collata operari suos utfectus si nulla surgit absurditas et aliquid speciale de letis primo l. si quando / capitulo si Papa de priuileg hoc linbro. Probus

426

¶ Sed vnum. Uide de annexione seu vnione que tradiCardi. in consilio. xcvi. Papa vniuit vbi ponit formam vninis. Probus

Capitulum 16

427

MAiora. Uide Ioan. Mona. in cap¬. Auaricie. supra de elect. et ibi dixi. gbiluppus Probus.

428

¶ Bituricen. Roma. consilio. 328 Presens consultatio / testatur ( prout et reipsa apparet) in facto Decanatus Bituricen. consuluisse: ide videtur Petrus de Ancha. consil. i. consuetudo. Probus

429

¶ Auditore. Attende ad Roma. con. 436. vbi late ponit de priuilegiis datis ab antiquo dominis auditoribus sacri palatii apostolici / de quorum numero hic legitur Ioan. Mona. Ideo non hesites quod ipse Ioan. Mona. non fuerit auditor Rote et Cardinalis / vt in. c. in generali infra de regu. iur. secutiue vicecancellarius / vt in. cap. is cui / in fi i1nfra de senten. excommunica. Et dic quod de more auditorum curie est conferre dubia cum aliis auditoribus: cum eorumque consilio et assensum auditor pronunciat: quod non est in deputato extra curiam refert Barba. in capi. mandatum / nume. cii. supra de resc. dicitque Petrus de Ancha. consi. cclv. in fine. in causa et questione quod dominorum auditorum officium est / tantum modo sententiam rescindere siue introducere in concilio ipsam rescindendam esse / et si ita videbitur irritatur / et ad iudices qui tulerunt sententia reformanda remittitur: vel ius parti ad petendum iterum reseruatur. Probus

430

¶ Item quod est commune. Ioan. Mona. doctrinam Domi. consi. xciii. col. fin. Clemens septimus illam referendo sequitur

431

¶ Uide in simili Franci. Curtium consi. xxi. nume. xxi. Idem Ioan. Mona. istud firmat in cap. sicut / de verbo. significaet ibi dico / et Decius consi. cclxxv. nume. x. in causa que luce. illegans glo. in l. si id quod nostrum. ff. de reg. iur. Barto. et doc. in l. serui electione. § i. de lega i per quod vulgare videtur verificata conclusio de iure clara secundum Decium / consi. 282 col. 2 viso puncto / quod quis non potest rem communem cum alio in totum alienare l. i. et per totum. C. de communi rer. alien. facit text in l. coheredibus famil. erct C. et. l. per fundum. ff. de seruitu. rustic. predio. et l. sabinus. communi diuid. ff. et est speciale in fisco / vt rem communenilienare possit. l. ii. C. de communi rer. alien. et in lege prima. de vendi. rerum fiscal. lib. x. C.

432

¶ Et sic secus videtur de iure communi l. prima in fin. ff. ad municipal. Pro premissis faciunt ea que citat Decius consilio. ccclxxxviii. in princi. verba laudi / Quod si paries sit communis pro indiuiso / vnus non potest altero inufto altius tollere parietem communem. d. l. Sabinus. ff. communi. diuid l. parietem. ff de seruitu. vrba. predi. secus si communis sit pro diuiso: quia quilibet potest pro parte sua altius tollere not. Angel. in l. hoc quod dictum est. § si ex tribus per illum textum secundum vnam lecturam. ff. de seruitu. vrba. predio. Ratio clara videtur quia edificat super suopariete: quod intellige si paries sit ita grossus quod vnus. qiunsque vicinorum versus se edificare possit in sua dimidia non tamgendo partem alterius / et praesupponendo quod paries sit huius qualitatis. Ude Pet. de Anchara. con. clx. presupponitur.

433

¶ De venditione rei communis quis preferatur in emptio ne / vide eundem Petr. de Ancha. consi. ccclxx. cum sequen.

434

¶ Et adde modum vnum quando res efficiatur eo ipso conmunis per Alexand. consilio. xxxviii. in princi. visis his / vo. lu. v. vbi dicit quod vbicunque emitur res ab aliquibus communiter in re illa intelligitur societas contracta l. cum proponas / et ibi Bart. et Bald. C. pro socio / et l. ii. et ibi Bar. ff. communi diuid. et. l. et sit ff pro socio / nisi aliud esset actum inter eos / puta saincontinenti post contractum rem dimisissent quia tunc non videtur contracta societas Raph. cumanus in lege reos / in prin. ff. de duobus reis. Probus

435

¶ Proprie. Rationem dic secundum ea que a Maria. Sozino citantur consi. ix. col. pe. prosequendo ordinem / quod proprium dicitur quod non est proprium secundum quid: sed simpliciter l. hoc legatum de leg. iii l. proprium. ff communia predio l. si ita quis. §. vlti. ff. de lega. ii. l. fi. C. de his qui veniam eta. imp. Idem Sozi. con. si i. col. i. Inde proprietas que verum dominium importat l. interdum. ff. de acquir. rerum do. et. l. ii. §. quedam. ff. de interdic.

436

¶ Pro intento Io. mo. idem Sozi. con. ccxl. col. v. versi. po. stremo circa presentem / pro quo adducit glos. in l. id quod nostrum. ff de regul. iur. Bar. in l. serui electione. § Labeo. ff. de lega i vide tamen eundem ibi subtiliter arguentem cuoitra dictum Io. mo. hic quod placebit tamen ad dictum Ioan. mo. hic videtur ratio / per id quod no. Alex. in con. lxxvi. in prin. vbi dicit quod verbum communiter debet intelligi equaliter / vt l. fi. §. Lucius de lega. ii.

437

¶ Et sic qui habet rem communem cum alio / intelligitur. habere dimidiam partem rei: sic dicitur quod in re communi quis sociorum non dicitur committere furtum / nisi id appareafecisse malo animo et per fallaciam l. rei communis. ff. pro secio. Notat Alex. con. cxxvii. nu. xiii. visa inquisione / vol. 4 istud non est presumendum in dubio l. merito. ff. pro socio / quod comprobat idem Alex. in con. seq. nu. iii. et seq. eo. nu. iii. Puob.

438

¶ Non improprie. Uide Hiero. de tortis in suo con. col. vi. quod reperies post con. Antho. de Butrio. § vtere, eteneo rbemare te noflfi nouetur dbiumlate impresentiarum discutiendum ab modus a iure aut priuilegio vel consuetudine alicui concessus de prouidendo de beneficis / possit per talem alterari ita quod aliter de eis prouideat: vt habeas intentum cunrum pone capitulum ecclesie Bitur. priuilegio / consuetudines aut alias canonicatus et prebendas eiusdem ecclesie pleno iure confert / prout et contulit a tempore immemoriali: labitur tamen annus quo eorum statuto dictatum est / quod hebi domadarius occurrente vacatione canonicatus et prebet. de in eius hebdomada / ad eos qui capitulum ipsum faciunt aliquem nominabit / per capitulum instituendum et prouidem dum quod de facto in facti contingentia datum et actum est Gilbertus probus hoc intuens a sede apo. de eisdem canonicatu et prebenda in forma obtinuit sibi pronideri / occasione cuius lis orta dicitur inter huiusmodi prouisos: que ritur que prouisio dicatur validior. Pro parte Gilber. probi consulendo et breviter secundum ea que proponuntur mire Sceuole iuriscosulti (citat in simili Decius con. cxlviii. in prin. reuerende pater Areti. co. lxxxvi. in prin. ibi quoniam consulens breviter debet declarare veritatem quod incipit diligenter) licet dubitatio satis diu me cogitabum dum tenuerit / nec ausus eram ad calamum manum apponere / vt cum Card. loquar con. xii. nu. vii. in dubus premissis tamen in questione pro ipsa parte moueor sequentibus. Primo habeo quod ad episcopum diocesanum de omnibus beneficiis ecclesiasticis regulariter spectat prouidere: iura sunt in aperto / possem allegare. c. omnes basilice. xvi. q. vii. Io. mo. in. c. i. de instit. Antho. de Butrio in. c. fi. col. i. supra de cau. po. et proprie. Milum in repertorio in verbo episcopus / quodque ordinarius totius diocesis dicitur. c. regenda / x. q. i. que dicitur eius parrochia dixi supra. in. c. eos in fi. de tempo. ordi. et sic iurisdictionem in ea obtinet quod intento conuenit / quia beneficia conferre est iurisditionis glo. et ibi scriben. in. c. trant missam. supra de elec. Decius con. cxvii. in prin. Card. con. xiii. col. prima pro elucidatione dubiorum.

439

¶ Hinc Bellame. ait con. x. col. iii. versi. iii. non valet / quod institutio seu beneficiorum collatio pleno iure est imprescriprtibilis per inferiorem ab episcopo / quia istud est ius episcopale quod ossibus inferiorum adherere non potest: siue sint clerici siue laici tex. in. c. ex frequentibus. supra de institu¬

440

¶ Si igitur hoc veritate fulciatur sequitur fatendum quod nullus ab eo inferior possit de beneficiis eius diocesis prouidere / nisi id moderando dicamus concurrat priuilegium aut prescriptio titulo et bona fide concomitata / siue consuetudo legitime prescripta arg. eorum que not. in. c. cum venisa sent. supra de insti. et. c. ii. supra de exces. prela. et de preben. c. referem te vbi glo. prima quam ibi sequuntur Panormi. et alii: tenet idem Bellame. d. con. x. col. ix. in prin. Cal. in ti. de prescri. conii. vbi querit an Archipresbyter cum capitulo ecclesie cathedralis possit prescribere cum aliquo colorato titulo omnia iura episcopalia (de quibus in. c. conquerente et ibi Panor. et alii. supra de offi. ordi.) et iurisdictionem episcopalem in aliquibus suis ecclesiis et monasteriis qui dicit quod sic / exceptis aliquibus / idque ius dicitur quesitum non consuetudine sed prescriptione / cuius natura est detrahere vni et acquirere prescribenti: improprie tamen potest dici consuetudo ad cuius efficaciam requiritur titulus: sicut in prescriptione giain. c. non est in verbo canonice. supra de consue. hoc lib. vbi Io. And. et Panor. in. c. cum ecclesia nu. vi. supra de elec.

441

¶ Premissis. iunge que in proposito late traduntur per Alex. con. lxxv. visis ponderatis vol. iiii. Contra tamen premissa habeo do de Rota in antiq. hoc ti. deci. viii. vbi dicunt quod collatioprebendarum spectat iure communi ad decanum et capitu¬ lum per. c. ex transmissa in fine. supra de renuncia: casus videtur ad litteram in. c. ex insinuatione. supra de symo. quod firmat. hostien. in. c. ii. supra de insti. Imola in. c.