Quaestio 1

¶ Quantum ad prim premitto declarationes. Prima de veniali quia peccatum dicitur venla le quatuor modois. scilicet ex causa ab euentum ex opere operante: et ex opere operato: hec est diuisio engidii li. 2. di. 42. prims duobus modis dicitur large et in proprie large quantum ad prim modum in proprie quo ad secundum modum. secundis duobus modois dicitur peccatum proprie veniale. declaro per ordinem singula membra. Uentale ex cas dicitur peccatum quod ex causa facilitatem venie: siue faciliter veniam c sequitur vt quicumque preccata quae fiunt ex ignorant ia ex infirmitate vel ex impotentia inter quae sunt etiam mortalia. quae isto primo mod large dicuntur venialia: quasi a venia vel venie facilitate: eo quod faciliter indulgentur ex causis praedictis. et sic ait apoistola minam consecutus sum quia ignorans feci. et est exponitur illud euangelii qui peccauerit in patrem remittetur ei: qui peccauerit in filium remittetur ei. qui autem peccauerit in spiritum sanctum non remittetur ei: neque in hoc seculo nec in futuro. quod communite exponitur quod peccare in patrem (qui potentia est) est ex infirmtate peccatur. et peccare in filium qui sapientia est (est peccaro ex ignorantia etc.

¶ Secundo modo scilicet ab euentu: dicuntur vealia preccata quaelibet electorum. quamuis sit mortamliam. pro quibus finaliter dabitur venia / et vniueriliter onem mortale postremissi onem pene eterne dicitur veiale scilicet consequentur quaead penam sicut pecatum petri et quaed. et interdum dicuntur tales / scilicet electi / venialispeccare. quia certum est apud deum eos resurgere ad melius quibus preccata facit cooperari in bonum. et isto modo loquitur beums patr nostur Bernar. in li. de amore dei / de peccato deu dicenpauid cum peccauit non perdidit charitatem. sed in eo obstupuit ad vehemen tem tentationis motum id est deus charitas ad tipus effectualem charitatem et se iustificantem substraxit. Ex quo patet quod licet peccatum dauid / fuerit mortale: tamen q certum erat apud deum ipsum resurrecturum. ideo isto mem propre dicitur charitatem non perdidisse. scilicet finaliter. et sic per consequens dicto modo im proprie venialiter peccasse.

¶ Tertio modo dicitur peccatum veniale / ex parte operis ipsius operantis. vel ex opere operantis quia scilicet operans non perficit opus malum: de quo temptatur: sed statim allidit ad petram: cum sentit et sic primi motus: et subrepticie seu repentine cogitationes: dicuntur proprie venialia. quia statim alliduntur ad petram. et sic exponit iheronimus super psalmiste illud: et allidit paruulos suos ad petram. in epistola ad eustochium. Quarto modo dicitur peccatum veniale: ex opere operato. quia cum perfecte completur in opere. nichiominus veniale est: vt officiose mentiri. et verba ocisa dicere etc.

¶ Secundo declaro de peccato mortali quia potest dici mortale / vel quia dignum morte ipsius anime quan est priuatio dei in esse viuifico seu priuari deo viuif cante et iustificante sicut ponit augustinus super illo verbo psalmiste mors depascet eos / dicens: mors in quit vera est separatio anime a deo. Uel dicit mortale quia morte predicta eternaliter puniendum Ex predictis colligitur quid sit peccare venialiter et quic mortaliter

¶ Sit ergo prima propositio Peccatum venia le seu peccare venialiter: est mentem aliqualiter voluntarie agere vel omittere recte rationi difformiter ad qualiter agere vel omittere precise mens preuiuisicata deo non moritur. et capio veniale peccatum proprie. seu peccare venialiter. patet de se. quia nisi esset actio vel omissio voluntaria recte rationi diformis non esset peccatum. Et ex alia parte vbi talis esset actio vel omissio que non. compateretur. in animam vitam deum: non esset culpa venialis sed mortalis.

¶ Secunda propositio peccare mortaliter est pin mentem agere voluntarie vel oiittere difformiter recte rationiad qualiter agere vel omitteremens preuiuificata deo moritur. vel si foret viuificata moreretur. et in hoc habetur differentia generis peccati mortalis et venialis. dixi autem vel si foret et cetera quia omne mortale sufficit adimere vnionem vite ad animam et anime ad deum. que vnio dicitur charitas.

¶ Tertia propositio mens per peccatum mortua non habet principium ac donum quo immediate possit exire in opus vitale. per quod vite vnio auge tur. et indispositio que disponit ad facillius mori tolitur et hoc ei accidit propter mortale. patet quia non esset alias mortua mens. quia post veniale precise non est mortua. ex quo habet huiusmodi principium et do tum. et potest in opus vite propter quod opus habetur venia de illo peccanto. et ideo dicitur veniale quia mens habet vnde sufficiat veniam promereri et iphoc habetur secunda differentia peccati mortalis aveniali. et hec differentia consurgit quasi effectualiter a prima vel ex prima.

¶ Quarta propositio omne agere voluntarie quod. est aut claudit frui vtendis est culpa mortalis et econuersio omnis culpa mortalis est vel claudit frui vtendis. patet quia quodlibet ialiter agere est auerti a deo vita. et similiter qualibet inortalis culpa actualis (i actuali enim. nunc et deinceps. est mentio (est taliter agere. quia quodlibet mortaliter agere preponit bonum commutabile ipsi bono incommutabili deo ergo.

¶ Quinta propositio. nullum veniale praecise / est voluntarie auerti a deo. nec est aut claudit explicate vel interpotest atiue: frui viendis. nec velle frui vtendis. patet ex precedenti.

¶ Et confirmatur quia nullum precise veniale est auerti a deo vita: per primam. ergo nullum venia le est preponere bonum commutabilem bono incommutabili. siue voluntati dinine. et per consequens nullum est frui vtendis Sexta propositio non omnis motus primus si consesu perficitur est culpa mortalis. capio motum graentioaliter pro omni cogitatione. contra rectam rationem. non solum pro motu concupiscentie carnalis. probatur quia iustus: subreptiole mouetur ad mentiri petro: ne scilicet petrus occidat iohannem. et idem iustus: ob idem officium: in salutem petri: consentit et mentitur: sine culpa mortali.

¶ Sed diceres cuius gratis vel speciei actibus peccatur mortaliter et quibus actibus venialiter. Respondeo quod reputo difficile: vel impossibile homini assi gnare causam: qua sciatur qualiter aliquis actua sit auerti a deo. et quod non. sed bona conscientia videtum esse in quolibet: huius rei optimus iudex. dico tamen hic aliquas regulas: secundum quas conscientia potest aliqualiter dirigi.

¶ Prima regula omnis consensus voluntarius quoe scienter consentitur in aliquid quod infert mentem malle idest magis velle carere deo: quam sibi placito: est culpamortalis. proba tur quia omnis sic consentiens: scienter et voluntarie: plus diligit sibi placitum commutabile: quam deum. et per consequens fruitur vtendis et cadit sub illa regulachristi qua dicit: quicumque plus diligit patrem etc. (de quo tamen magis videtur) quam me: non est me dignus ergo peccat mortaliter. quia propter solum mortale est quis non dignus vel indignus.

¶ Secunda regula de omissione mortali quandocumque habita occasione proficiendi ad gradum iustitie (cuius viator pro tunc est debitor) negligitur velle. executiuum proficiendi: ad gradum praedictu: talis negligentia voluntaria est omissio preccati mortalis. probatur quia tunc non praediligitur voluntas dei: super aliud placitum siue volitum: scilicet quam ipsa o missio voluntaria iustitie: cuius est viator de lege nature debitor. ergo consequentia patet per regulam praecedentem.

¶ Secundo probatur hec regula ex duobus. quorum primum est negligentia proficiendi ad iustitie gradum: cuius quis est de bitor: in nullo casu excusatur a culpa.

¶ Secundum est negligere velle et sequi talem profectum: infert mentem non bidiligere deum Ex quibus et praemissa regula immediate: sequitur hec secunda scilicet quod: sic negligere est culpa mortalis. mum assumptorum ponit pulchre augu. tertio de libero arbitrio ca. 17. dicens: non sinitur anima non reddere debitum aut enim reddit bene vtendo quod accepit: et hoc est profectus iustitie debitus inesse de legenature: autred dit omittendo quo vti noluit bene ita quodsi non reddit fal ciendo iusticiam: reddit patiendo miseriam: ita quod habita occasione praedicta: non datur medium inter proficere et inter deficere mortaliter.

¶ Secundum assumptum ponit idem augustinus in libro quinto omeliarum omelia. 33. dicens impossibile est quod mens rationalis perfecta esse non debeat. et nisi ante perfecte amet bonum: quo perfici solo potest non erit perfecta. perfici vero non potest si amare deum contempnit. ergo nisi felicitur deum amare desideret: felix esse non potest nam qualitercumque amauerit (ni amore excluso) fic ri miseram necesse est. quod velle non debet. vt arguatur sic hec mens teneturad b. gradum iustitie / quo melioratur: et ad quem gradum iustitie / deus voluit eam proficere. et hec mens propt aliud volitum / vel propt negligentiam proficit ad b ergo hec mens proper alie volitum vel propter negligentiam non praediligit voluntat est dei amor ei dei ociosus esse non potest operatur ei magna si est pseunum grego. in omelia pentheco Tertia regula mente existimante quod per a age re vel per omittere b tollatur vnio vite: dato quod subducta existivatione non sic foret: si tamen mens sic stante existiatione: consentit in agere a. vel omittere b: ipsa mens peccat mortaliter. probatur quia mentem sic consentire: est interpraetatiue mentem male carere deo: quam non exequi a vel b quod patet ex terminis Nam si mallet habere vitam: vtique (stante opinione praedicta) nion exequeretur a velb sed potius sicut crederet conseruaret vitam agitr per oppositum si exequitur a: non praediligit nec priuult vitam.

¶ Quarta regula: quandocumque mens vult magis carere deo: quam placito alio: existimans quod taliter velle sit veniale: qualiter velle si existivaret mortale: putat se ntlo modo volitram: nichilominus. peccat mortaliter se volendo patet quia de illa ignorantia: de qua qulet capax rationis tenetur scire: quod nullum volitum dimine voluntati est praeferendum nul us potest debite excusari. nec ista ignorantia impedit nec tollit: quin mens auertatur a vita quam post ponit a lioquin aliquis posset quamlicet culpam committere: cum opinione quod esset ve¬

¶ niale. et non peccaret mortaliter quod est falsum. non ergo excuat doctam opinio. dixi autem signanter qualiter velle si existiva ret mortale putat se nullo modo taliter volituram et non dixi absolute: nullo modo taliter operaturam: quia sic opinans decipitur. Nam si taliter vult: et operatur vtique. ita quod affectione fruitiua: fertur in commutabile bonum. et scit quod est commutabile vt quid ergo expedit figetur si sciret esse mortale non faceret nisi forte intelligat si sciret penam sibi debitam tunc non faceret. et tunc non amore iustitie vitaret: Amor autem iusti

¶ tie ad quem homo principalissie tenetur: est affici in deum ergotis praeomnibus.

¶ Ex ista regla hes quod ista consequentia est bona: hec mens vult peccare mortaliter: ergo eo ipsa peccat mortaliter. et hec consequentia non est bona: hec mens vult solum venialiter speccare (sic intelligendo quod vult quod suum operari sit praecise venialiter) ergo praecise venialiter peccat.

¶ Secundo habes quod agere contra rectam rationem: seu legem eternam voluntarie: seu omitter (esto quod mens ignoraret legem obligatoriam) est peccatur mortaliter. quia ignorantia talis non totaliter excusat Ex predictis regulis habes tertio quod in omni actuali mortali / de quo modo est sermo (clauditur mentem auerti a deo. vel male mentem aliud habere quam deum. vel mentem non praediliger e dei voluntatem sibi beneplacito. patet. quia qualitercumque mens se habeat vel operetur: nisi praeferat ali ud deo: aliquo dictorum modorum. non est culpa morta lis. et econuerso quotiens preferat est mortalis.

¶ Quarto infertur quod vbi est veniale ep opere operatoibi non praefertur ali quid vel aliquod: bene esse deo. patet per augustiuum in sermone de igne purgatorio: idcirco si prima mens non (habita occasione proficiendi) negliga proficere dum tenetur: nec existiat tale operari (quod in se est veniale (esse mortale: nec ex ignorantia non excusante negligat latitudinem iustitie: ad quam ex lege naturali: secundum circunstantias dicte menti viatricis tenetur: vtque remanebit solum veniale.

¶ Ex omnibus predictis habes istud quod in hac materia supponitur: scilicet quod contigit peccare velaliter. probatur ex intentione aug. inymodoe de igne purgatorio: vbi enumerat multa preccata quae dicit esse preccata minuta. vt excedere in cibo tacere plusquam opatet corde errare: cibare paupes nimis delicate: verbum ociosum dicetr. est ergo veniale deordinate vti tendis. nin ant frui vtendis. vel minor conuersio in deum vel inordina uatio quaedam anime inquam rationalis vso voluntatis non consentit et hec sit regula quita quae probatur quia contingit in omnibus praediotis / agere qualiter recta ratio dictat non agendum praeter hoc quod aliud plus diligatur quam deus vel praeter hoc quod aliud deo praeferatur. ergo sic agere est tantum venialiter peccare et hec sunt principaliter dicta quantum ad primum articulum

Secundus articulus

QUantum ad secundum articulum scilicet vtrum peccatum veniale puniri debeat eternaliter. Sit prima conclusio.

¶ Pena essentialis eterna non debee tur. probatur veniali pena essentialus est esse priua tum deo vita / ex indignitate. sed pro nulla culpa que non claudit formaliter priuari deo / vel auerti a deo debetur illa pena. quia deus non deserit nisi deseratur. nullum autem veniale est latitudo desertionis vel priuationis predicte ergo.

¶ Secunda conclusio. Nec carentia glorie est pecna debita de communi lege / pro praecise veniali. probatur quia subducta indignitate seu desertione / deus non priuat perpetuo mentem (quam creauit ordinabilem ad gloriam seu beatificabilem) sui vnione perfecta ergo.

¶ Tertia conclusio Nec pena sensus eterna de betur de per se / pro precise veniali. probatur ex propositionibus septem tractis ex dictis egidi lib. 2. distin. quam dragesimasecunda questione quarta.

¶ Prima non propter equale temporis spacium rit punitio peccata do. sic scilicet vt per tantum chrpsus praecise quis puniatur: quantum hripus apponit in commissione culpe. sed proptervicissitudinem mali. vt scilicet qui mala fecit mala patiatur Secunda ex ordine diuine iustitie debetur pe na pro cupla: ad hoc vt finaliter fatisfaciat / sed quod ista punitio sit satisfactiua hoc est ex gratia. qua subducta non reconsiliatur offensor. nec satisfactio est.

¶ Tertia propositio penites idest penam tenens non vlterius eget penam tenere / vel pena teneri. quando redditur ex toto graciosus sic scilicet quod perfecte potest vniri deo beatifice.

¶ Quarta propositio Pagnitudini difformi tatis in culpa / commensuratur correspondent acerbitas in pena. ita quod vbi maior difformitas / ibi acerbior pena

¶ Quinta Mensura dilationis sufficienter satisfaciendi / commensuratur durationi penam sustinendi. ita quod quamdiu non est satisfactum / tandiu pena durat. et hinc est quod decedenti cum mortali / debetur pena eterna. quia desertus a deo caret gratia. et exit statum ex toto miserendi. et intrat statum exequendi iusticie decorem vbi gratiam non rei pabebit / sine qua satisfacere non potest Et ideo quia per petuo differt satisfactoria sufferetia io perpetuo duradit pena. Et quia in suo eterno (quod est taprus miserendi eius vsque i finem tapris miserendi) posuit infinem: suum in re commutabiliter ideo deus in suo eterno punit eum subiiciendo vilissimis creatis rebus id est doloribus et tormentis quibus et cetera. Sexta propositio quia veniali no debetur subtractio gratie / nec desertio dei: ideo sua pena de se est satifactoria. et ipsa pena non solum est iustitie vicissitudini: sed cum hoc est satisfactio et huius ratio est quia peccator venialiter praecise / non peccat in suo eterno: ponendo scilicet fi nem suum. eternum in rem commutabilem. nec vsque ad finem tapris miserendi. Septima propositio ideo pena veniali debita non est satisfactoria decedenti cum mortali et veniali: quia cum mortali decedens caret gratia / sine qua nulla est satisfactio. Ex hiis collige probationem tertie conclusionis quia praecise de per se nullo veniali debetur gratie subtractio: ideo eidem per se non repugnaret / quin sua pena sit satisfactoria. et quandoque complete satisfaciat. et per eam redatur quis gratiosus ergo eidem non debetur per se pena et na quod fuit probandum.

¶ Quarta conclusio peccatum veniale per accidens punitur pena eterna. scilicet quando communiungitur mortali inifinaliter non penitente et extra statum seu tempus miserem di / cum mortali et veniali simul exeunte. patet ista per quintam propositionem et per quartam et secundam / quia pena in duratione commensuratur durationi sufficientis satisfactionis que non potest fieri sine gratia. quae gratia non habetur cum mortali. ergo per accedens (scilicet quia mortale no compatitur gratiam e quam pena pro veniali satisfacetur (ideo eternaliter punietur. quia nunquam culpa remanet sine pena.

¶ Quinta conclusio Ticet dicto modo peccatum veniale puniatur pena eterna: tamen punitur citra condignum pro batur / tum quia eternaliter punietur pena minus mala: quam ip sum remanens eternaliter sit malum tum etiam quia puniri ad

¶ condignum pro a peccatorem proprie taliter puniri / et tandiu quous que reus reddatur non dignus puniri seu dignus non vltra puniri pro a hoc autem includit quod ab a iustificato fiat. quod non fit nisi per gratiam in eo quae pro tunc est capax meriti christi. seu apllicationis eiusdem meriti ad ipsum. sed decedens extra viam sine vita: non est capax meriti. nec applicationis meriti christi. sed seper manet dignus puniri pro a. quia non cessante dedecore culpe: non cessare debet decor punientis iustitie. et hec sufficienter de secundo articulo

NUnc tertio videndum est vtrum venia ie ex circunstantia fiat mortale. Pro quo sciendum est quod peccatum veniale fieri mortale otest intelligi duplicitur. Uno modo sic quod aliquod aliqualiter agere quod est veniale: possit esse pars alicuius totius aliqua / iter agere: quod est mortale. sic quod si diffiniretur totum illud essentiale significatum: sibi competet descriptio motalis propter circunstam tiam intrantem essentiam peccati. exemplum delectatio carnis si addatur consensus mentis. Aliomodo quod illud aliqua liter agere quod est veniale ipsum precise propter circum stantiam (que non intrat essentiam peccati) fiat peccatum mortale exemplum vt iocose mentiri si addatur in die sancta vel coram multis.

¶ Secundo nota quod ex circunstantiis diuersis imaginari potest diuersimode veniale fieri mortale. quia aut ex circunstantiis temporis. vt de delectatione morosa. aut ex circunstantia perfectionis status / vel per sone. quia quod vni est veniale alteri est mortale Item ex circunstantia peccati prioris. quia consuetudo meniendi / quandoque reddit mortale. et consuetudo inebri indi: quia signetur illa ebrietas que primo est mortalis et sit c. tunc si b non fuisset c fuisse in casu veniale. Item ex pena commutata. vt si a et b sunt venialia ex genere: tuc si b prohibeatur sub pena mortali: b erit mortale. Item ex circunstantiis beneicii. et sic de multis ils circunstantiis contingit ymaginari.

¶ Respondeo ergo ad articulum per conclusi ones. Prima Nulla circunstantia aggrauat veniale mortaliter: primo modo prime diuisionis nisi includat voluntarie agere vel omittere: patet quia omne mortale est voluutarium agere vel omittere vere vel interpretatiue secundum quod haberi potest ex veris sententiis augustini dimitto allegationes.

¶ Secunda conclusio circunstantia cirpsis praecise sum pta id est sine aggrauatione de ly voluntarie numquam reddit mortale quod est veniale. patet ex prima Et Confimatur quia sequeretur quod per equale tempus cotiniare mortale esset minus graue quam continuare veniale consequens est fallum. quia malitia mortalis est incomperbiliter peior: et grauior pro qualet parte tpris. probatur consequentia quia si a veniale sine nouo contemptu voluntario (sed ex tpe hore praeci se) fit mortale: signetur ipsius grauitas et detui mortale aliud sub duplium quod sit b tunc patet quod b per duplationem medietatis hore nion solum duplaretur et sic in fine ha re non erit b grauius quam a igitur. Item continuetur a vsque ad duas tertias hore in este veniali et cesset tunc a et sequatur b veniale nouum omnino equale cum a. et continuatur b vquod ad certam partem tperis inesse venialis. et cesset. et sequetur c veniale equale. et sic (qper quantum chripsus volueris) progredien do. patet tunc quod contingit diutius venialiter eque grauiter peccare quam prius et tamen non mortaliter peccabitur ergo. Correlarium quod circunstantia peccati venialis prio ris precise sumpta non reddit a veniale mortale: patet ex conclusione alioquin paucissia venialia per suas veniales malicias praecise redderent b mortale ymiexcederent quod est falsum et patet consequentia quia illa circunstantia non esset nisi acumulatio alterius et alterius venialis

¶ Tertia conclusio praecisa circunstantia iustitie personalis seu persone iustioris: non reddit a mortale. probatur quia si aex se est non auertia deo: sed stat cum conuersione in deum datoquod mens hebeat multum de iustitia vs gratia: non hetur ex hoc quod mens per a praeferat aliud deo vel quod malit aliud adipici: quam deo adherere ergo non est mortale. vt patet per praedicta in primo articulo.

¶ Correlarium circunstantia benficii cuicumque praecise sumpta: non reddit a mortale. patet ex conclusio ne. cum iustitia quae est de grastioe maximorum benficiorum non reddat a mortale.

¶ Confirmatur etiam quia ex hoc solo quod mens est creata a deo: dent deo quicquid melius potest. et est obligata: sic quod non potest non teneri. et tamen ex hoc praecise non redditur a mortale. alioquin quicquid fieret a creatura esset mortale in tamen nego quin benficium aggrauet vt dicetur in quarto

¶ Quarta conclusio aliquod veniale potest fieri mortalis pars per se id est essentialis parus. probatur nam si quis voue at non mentiri hodie: et mentiatur: tunc certum est quod taliter loc est pars huius mortalis: puta mentiri conra votum. Similiter est de multis aliis qui sunt mortalia religiosis non autem aliis et hoc propter circunstantiam voti. Item delectari carnaliter si sit pars huius quod est: consentire carnaliter delectari: vtique mortale est. Item negligere operari iuste: si sit pars huius

¶ est negligere per longam moram operari iuste. quod claudit negli. gere operari cum tenetur. Item si a sit veniale et prohibeatur subpena mortalis: patet quod committens a peccat mortaliter. quia scienter contemnit perpetuo desiderare deum et scienter se red dit impeditum et idignum.

¶ Quinta conclusio nullum veniale praecise sumptum ex circunstantia: qua non intraret descriptionem perfectum preccat mortalis: redditur vnquam mortale. patet inductiue ymo operepositum contradictionem includit nam sit b illud quod factum est morta le illo modo. et quod fuit veniale: tunc vel praecise veniale intrat diffinitionem ipsius b ergo b est auersio essentialiter ergo uandocumque fuit b: b fuit auersio essentialiter ergo b numquam fuit veniale. quod est contra positum.

¶ Ad quesitum prinipale vtrum omnis scienter et deli berate difformans se recte rationi: peccet mortaliter

¶ Premitto quod scienter peccare dicitur quatuor modis. vno modo quia nouit qualiter agit: et imprat. neon tamen deliberat consimilimodo an sic agere sit agere male. exemplum est de habituato ad menciendum. et sic dicit philosopuns quinto ethicorum tractatu secundo. c. 3. quod voluntariorum aut hoc quidem praeligentes perantur hoc autem non praeligentes et infra: quando autem sciens quod non praeconsilians antde iniustificatio est

¶ Secundo modo strictius dicitur peccatur scienter: qui deliberauit an esset sic faciendum vel non et tamen conclusio consilii quae est electionis dictatiua est quod est sic agemdum quamuis sit erronea.

¶ Tertio modo adhuc strictius dicitur scienter peccare: qui scilicet vltra omnia ista: scilicet vltra. primum medum solum: vel vltra secundum: scit aut existinat quod sic agere: est male agere. et hec est differentia milstiplex. quia ant existinat sic agere esse gue vel leue. vel grauius peccare siue le uius.

¶ Quarto valde stricte capitur scienter peccare: qui scilicet hoc ipsum quod est peccare et ipsum male agere eligit exemplum de illo qui cupit et vult furari: non quia cupit rem habere. sed quia vult vt male agat. et vult ipsum male age re obiectiue.

¶ Dico ergo ad quaestionem: quod non omnem scier ter et deliberate contrarectam rationem agere: tribus modis praedi ctis: est peccatum mortale: patet de mendatio officioso vel iocoso. de illis ergo tribus primis modis: quastio non est dubia. de quarto autem modo est dubium. eo quod difficile est repire men tem qua sic velit peccatum propter ipsum peccatum. vel propter peccare quantumlet sit leue: nisi ipse aliud velit. vt quia delectat videlicet quod ideo veli mentiri quia sic agere est contra le gem eternam: et hoc ips quia sic est: et ideo praecise quia malum est: me delectat

¶ Tnde si detur sic esse vt in mentibus dyabolicis: dico quod totum taliter agere est mortale. probatur quia licet mentiri et vel le mentiri esset veniale: tamen hoc totum velle mentiri quia est contralegem eternam: est equipollenter hebere displicentiam de deo. ¶ Item est recte diligere se iniustum. et vt sit iniustus. ergo est odire animam suam quia quae diligit iniquitatem non diligit sed odit animam suam. augu. super psalmus. Item sic velle est puersitas. quam uis solum bonum commutabile ymo manifeste difformi: as praeponitur de per se voluntati dine. ergo est vere peccatum mortale Ad rationes primcipales ad primam nego consequentiam ad probationem cum dicitur omnis peccans non diligit etc dico quod non diligere deum extoto corde etc. potest dupliciter intelligi vno modo est: non cuilibet placitoeius scilicet mentis et affectionis deum preponere. et hoc modo non diligere vtique est transgredi preceptum marimum et peccare mortaliter. Aliomodo non diligere ex toto corde etc. est non tota affectione et qualibet eius latitudine in deum ferri et sic non diligere non est semper peccare et bene concedo. quod omnis recte rationi se difformans non diligit illo secundo modo sed non quilibet recte rationi se difformans non diligit primo modo quomodo non diligere est speccare mortaliter.

¶ Ad secundam patet ex dictis ad quesitum pricipale in dicto secundo.

¶ Ad tertiam nego antecedens. ad probationem dicendum quod gehenna non semper vocatur supplicium eternum. sed quandoque pena purgatorii potest dici gehenna. vel potest dici quia bene edificat quantum est coniunctum mortali. quia tunc decedens puniretur eternaliter pro veniali. propter carentiam caritatis sine qua nullum peccatum remiititur vt dictum est articulo secundo. Et sic est finis questionis.