Quaestio 2

Primus articulus

QUantum ad primum per confiteri inteiligo partem penitentie sacramentalis. quae quidem penitentia constat vel integratur (i rite fiat) ex contritione cordis confessione oris: et satisfactione operis: et hec tria se tenent ex parte confitentis que tangit magister libro. 4 distinctione. 16. in principio. de illa ergo confessione oris / seu de illo confitem ri: presens questio est proposita. quae tamen vt sacramentalis dicitur concernit hoc: vt fiat coram sacer dote iuridictionem habente cum voto satisfaciendi ptritione preuia: seu simul accidente cum confessione t si debita intentione et forma sacramentali concurrente confessor / sic confitentem absoluat: fit integre peni tentie sacramentum vt ergo habeatur conueniens des criptio sacrametalis confessionis praemittenda est descriptio sacramentalis penitentie qui se habet ad confessionem sicut totum ad suam partem cuius descriptio est hec

¶ Penitencia sacramentalis est absolutio mini sterialis super viatore sponte pro odio vel propter odium culpe se dec ulpa accusante et penitente lataa sacerdote iuridictionem habente / certa forma verpale ac intentione debita ex institutione significans gratiosam iustificationem. hec descriptio claudit omnia necessario requisita tam ex parte confessoris quam ex parte confuntem tis quam etiam ex parte vtriusque / ad hoc vt sit sacramentum penitentie. ergo ipsa est bona. antecedens patet declarando patet tes sigillatim. Prima pars est absolutio quia illo verbo absoluo vtitur iudex. vnde sicut in foro iudiciali ludex absoluit innocentem. Sic hic quasi efficiendo. idest sic effici significando pronunciat et pronunciando uasi efficit. non haberi reum ad mortem quem absoluit a mortali ideo non condemnat. in quoquidem iudicio est idem reus et actor / ideo concurrentibus ceteris sententia iudicis sic pronunciantis erit bona. et huic sententie assistet acceptio dei dicentes Iohamnis 2o. quo rum remiseritis peccata remittuntur eis. idest quorum dimitti dicernitis dimittentur. et quorum dicernitis non dimitti non dimittentur. Et ob hoc ad sacramentalem genitentia requiritur absolutio ex parte iudicis scilicet confessoris. Secunda pars est ministerialis quia sacerdos in sic ageneo scilicet absoluendo est minister et agit vt minister principalis remittentis scilicet dei. Et ideo in forma remissionis debet poni primcipalis remissor et ab solutor: scilicet in nomine patris et filii et spiritussancti. Tertia pars super viatore: quia extra statum vie nulli confertur hoc sacramentum. Quarta pars est sponte se ob odium culpe accusante et penitente. quae pars con¬ cernit tria se tenentia et requisita ex parte confitentis scilicet contritionem et culpe detestationem et spontaneam confessionem per quam se fatetur reum: et ideo paratus sit ad satisfactionem. alioquin nisi esset paratus ad satisfaciendum hic vel alibi secundum arbitrium iudicis cui se submittet: non teneretur vera citer contritus.

¶ Quinta pars est lata a sacerdote: quia non sufficit mente cogitare sed verbaliter ex primi debet. cum alias absoluere non posset.

¶ Sexta pars est iurisdictionem habente scilicet super mistici corporis hoc membrum / seu super hanc ouem in hoc iudicio quia nulli alteri tenetur quis confiteri in quocunque casu nisi habenti iursdictionem super ipsum. et hoc vel ordinariam: vel delegatam: vel commissionem generalem vel specialem. Non enim quilibet de quolibet et in quolibet casu habet indaginem iudicia le. Idcirco si fiat. confessio alteri quam habenti iurisdi ctionem alterum modorum predictorum: non sequitur sacramentalis effectus.

¶ Septima pars est sub certa forma verbali: que est hec. Absoluo te in omnibus peccatis tuis In no mine patris et filii et spiritus sancti. Alia que communiter adduntur bona sunt: sed non sunt de essentia sacramenti: nec necessaria / et infine istius forme deus auget donum gratie ex vi sacramenti et huiusmodi actioceteris paribus) non contingit: nisi sacramentaliter absoluto.

¶ Octaua pars est intentio debita scilicet in virtute dei vt intendat illum reddere absolutum. seu quod velit vti potestate clauium: non autem ioco vel ficte seu ludicre et hoc est generale in quolibet sacramento / scilicet quod conferans ipsum intendat facere quod christus ordinauit. vel ecclesia.

¶ Ultima pars est ex institutione significans gratiosam iustificationem nam ante eius institutionem non sic significasset. Et sic patet quod si continet rem sacramenti: tunc estrita susceptio sacramenti et signum cum significato.

¶ Ex hac descriptione faciliter cognoscitur quid fit confiteri sacramentaliter. Quia est viatorem coram in dice competente / et in foro competenti / se sponte accusare de culpa propria in odium culpe ob amorem iusticie / cum voto satisfaciendi: patet ex declarationem ontradicte descriptionis.

¶ Proprius sacerdos potest accipi tripliciter.

¶ Uno modo pro plebano vel curato immediato / vel proscapellano ab ipso parrochiali deputato curato Secundo modo pro habente praeuillegium sacramen taliter confitendi. idest audiendi confessionem.

¶ Tertio modo pro domino papa vel eius penitentia rio: vel quolibet alio habente ordinem sacerdotalem cum iurisdictione.

¶ Secundus articulus

¶ gis visis quantum ad secundum Articulum sit conclusio prima. Non est contra statutum christi nec contra legem euuangelii: quin quilibet sacerdos discret possit a quolibet peccato quemlibet absoluere penitentem et confitntem Probatur quia papa potest vni sacerdoti dare: vt quemlibet posset peccatorem a quolibet peccato absoluere sicut ipsemet papa. et sicut potest concedere hoo sorti: sic potest concedere platoni discreto: et iohamni. et sic de singulis. ergo potest hoc concedere cuile. et per consequens concedere potest quod quiet sacer dos queliet et a quolibet peccato possit absoluere. Sed si hoc esset contra statutum christi et legem euangelii: papa hoc non posset: ergo quod quilicet discretus sacerdos posset absoluere quemliet et a quolibet peccato / stat cum statutis christi. Maior est nota ex ritu communi quia videmus quod papa facit penitentiarios in plenaria potestate etc. sed minor patet ex decreto Urbant pape et habetur. 275. quae stione prima. Sunt quidam. vbi dicitur. Sciendum vero est summopere quod inde nouas leges possunt condere. ¶ Unde euangeliste aliquid et prophete nequaquam dixerunt. et loquitur de potestate pape: et sequitur vbi vero aper te dominus vel eius apostoli et eos sequentes scti patres sentencialiter aliquid diffinierunt ibi non nouam legem romanus pontifex dare / sed potius quod praedicatum est vsque ad animam et sanguinem confirmare debet. Si enim quod apostoli docuerunt et prophem destruere (quod absit) niteretur non sententiam dare / sed magis errare conuinceretur hec vrbanus Item ibidem dicit 3osimus. Papa contra statuta patrum aliquid vel mutare nec huius quidem sedis potest auctoritas. Idem dicit papa marcellus eadem quaestione. Secundo probatur dicta conclusio quia nusquam legitur in euangelio quod soli pape dictum sit: sed indifferunt omnibus sacerdotibus dictum est quorum remiseritus preccata etc. nec diter quorum remiseritis hec preccata prua. sed diciter gratioaliter seu indifferenter pctam. ergo Non dico tamen quod quilet sacerdos de facto possit quemlicet a quolibet peccato absoluere. quia hoc est contra statutum ecclerie noua quaestione. 2. Placuit vt deinceps nulli sacerdotum liceat queliet commissum alteri recupere ad penitentiam etc. Sed dico quod si ex rationabili causa statueret ecclesia: quod quilicet sacerdos quelicet et a quolet etc. non fieret contra institutionem euuam gelii.

¶ Ex quo infero quod nec est contra statutum christi quod quilibet confiteatur cuicumque discreto sacerdoti quem sibi placuerit eligere. patet sicut conclusio.

¶ Secundo sequitur quod non est de necessitate obseruantie legis christi quod aliquis confiteatur huic sacerdo li. et nulli alteri. patet ex dictis.

¶ Tertio sequitur quod dato quod confessio sit a chrsto instituta adhuc praedicta conclusio eius institutioni bus scilicet christi non obuiaret.

¶ Secunda conclusio: Si per sacerdotem pro prium intelligatur sacerdos parrochialis vel etiam curatus immediatus cui scilicet cura immediate alicuius vel aliquo rum est commissa tunc non est viatori ad salutem necessarium tali proprio sacerdoti confiteri. probatur quia potest in casu lici te confiteri praeuillegium habenti. vel etiam supiori equalem iu risdictionem habenti vel maiorem. vnde quilet homo licite potest confiteri penitentiario pape vel etiam pape. Item contingit quandoque quod parrochialis sacerdos seu curato propius im mediatus et infirmus: est ignorans vel minus vdoneus ad saluti anime consulendum. Item quandoque est talis cass in quo sine piculo non posset consiteri propiotali facerdoti. Item contingit quandoque talem personam (qua propus sacerdos hic dituer) esse ex communicatam vel simoniacam: et hoc latet multos sed non me: nunquid tenerer sibi confiteri. Et infiniti possunt esse casus alii tam ex parte confessoris quam ex parte confitentes in quibus non est necessarium viatori ad salutem vt confiteatur proprio sacerdoti. Tertia conclusio. Confitens peccata alte ri quam proprio sacerdoti scilicet parrochiali vel curato immediato non tenetur eadem peccata iterum conteri proprio sacerdoti. si tamen per illum alterum sit vere absolutus: Probatur: quia talis non habepeccatum mortale: supposito quod postea non peccauit mortaliter. ergo non tenetur confiteri: et per consequens non tenetur proprio sacerdoti confiteri Nullus enim tenetur confiteri qui est sine mortali¬

¶ nec tenetur aliquis confiteri peccatum quod non ha bet: nec est necessarium de peccatis: seu de offensis dimissis veniam postulare

¶ Confirmatur hec conclusio vna cum immediate premissa per errores Iohannis de polliaco per Io hannem papam vigesimum secundum condempna tos in extrauagante que incipit. Uas electionis. Quorum primus est talis quod confessi religiosis habentibus generalem licentiam audiendi confessiones tenentur eadem peccata que confesse fuerunt proprio sacerdoti confiteri.

¶ Secundus error est quod stante statuto Omnis vtriusque sexus etc. edito in consilio generali: Romanus ponti fex non potest facere quod parrochiani non teneantur confiteri semel in anno proprio sacerdoti quem dicit esse parrochialem curatum: ymmo nec deus posset hoc facere. quia (vt dicebat dictus Iohannes de polliaco) quia hoc implicat contradictionem.

¶ Tertius fuit quod papa non potest potestatem generalem audiendi confessiones alicui dare. ymmo nec deus quim confessus habenti generalem licentiam teneatur eadem peccata confiteri. Iterum proprio sacerdoti curato etc. Ex oppositis illorum trium error tanquam ex veritatibus per ecclesiam canonisatis inferuntur et probantur tres conclusiones predicte.

¶ Ex opposito tertii erroris sequitur conclusio prima scilicet quod papa potest dare licentiam generalem ac diendi confessiones cui voluerit sacerdoti.

¶ Ex opposito secundi erroris infertur conclusio secunda.

¶ Ex opposito primi erroris infertu conclusio tertia.

¶ Secundo confirmatur dicta conclusio per doctores. Primo per beatum thomanUibro quarto sententiarum. Distinctione decimaseptima. qui expraesse determinat quod nullus tenetur confiteri peccata que non habet: et intelligit per peccata que non habet / peccata a quibus est absolutus. ¶ Unde respondendo ad quartum articulum illius que stionis dicit. Ad quartum dicendum est quod nullus tenetur confiteri peccata que non habet. Et ideo si aliquis confiteatur penitentiario episcopi / Uel alter commissionem habenti (cum sint sibi dimissa preccata quae tum ad deum et quantum ad ecclesiam) non tenetur et confiteri proprio sacerdoti. hec Thomas Item io hannes in rubrica de penitentiis et remissionibus que rit. Numquid peccata semel confessa tenetur aliquis iterum confiteri. Respondet dicens quod non regulari ter.

¶ Item Ascen5. in summa Tibro quinto. Titu lo decimo quarto. Dicit quod absolutus a quocumque sacerdote in casu necessitatis non tenetur iterum absolui. nec de illis iterum confiteri proprio sacerdoti sed sufficit quod ei notificet se fuisse absolutum.

¶ Item holstot. quarto sententiarum. Questione quinta. multum erudite probat conclusionem predi ctam. Item si placet vide de hoc libellum Petri bacchalari de Claraualle Cistercinms ordins. qui vocatur confessionale Petri quem seripsit ad Abbatem Clareuallis super vna diffinitione facta in quodaCisterciensis ordinis generali capitulo qua precipiebatur omnibus monachis ordinis vniuersi: quod se mel in anno omnia peccata sua: de quibus confessoribus eiusdem ordinis potestatemabsoluendi in certis casibus habentibus fuerant confessi) iterum proprio abbati confiteantur. Cuius libelli principium est Reuerendo in christo pati et domino bone Clareuallensis abbati et prologus statim finita Epistola incipit. Conditor alme siderum: In cuius libelliparte secunda per totum satis doctrinaliter et diffuse dictam conclusionem pertractat.

¶ Quarta conclusio principalis et probabilis qo papa non potest precipere seu facetur quod aliquis peccata de quibus est vere contritius et confessus et abslutus: tenetur iterum confiteri proprio sacerdoti. pro batur Papa manens papa non potest licite aliquid facere quo perdat iurisdictionem super quemlibet chatolicum. ergo non potest licite facere quid possit. absoluere quemcunque sibi confessum. sed si vere papa absoluit hominem sibi confitentem / et ille legittime exequitur penitentiam sibi iniunctam: ipse est simpliciter absolutus a papa ergo papa non potest fal cere quod ille iterum confiteri teneatur. connsequentia tenet. quia papa non potest facere quod ille indigeat sacramento penitentie pro eisdem pro quibus iam satisfacit per penitentie sacramentum. Alioquin primum sacramentum fuit insufficiens. quod nephasest dicere. Non potest ergo papa facere quod ille iterum teneatur confiteri peccata sibi confessa proprio sacerdoti perrochiali. hec est Roberti olltot cum sua probatione libro quarto questione quinta. Secundo probatur sic: Nullus indiget sacramento penitem tie nisi existens in peccato mortali. Patet hoc quia quilibet non existens in peccato mortali est in statusalutis nec indiget nec sacramento penitentie se subiciat maxime si sit absolutus: quod dico propter contritos: qui quamuis non sint in mortali tamen tenentur ad confessionem quam proposuerant dum vere contriti fuerunt. vel quando vere conterebantur. sed papa non potest facere quod aliquis post absolutionem debitam et penitentiam expletam teneatur reus peccati mortalis vel reus mortis eterne. ergo non potest facere quod indigeat sacramentaliter penitere. Consirmatur in potestate pape non est vt aliquis innocens et iustus peccet mortalite. ergo in eius potestate non est: vt teneatur confiteri / antecedens est notum et consequentia tenet ex eo quod nullus tenetur confiteri de necessitate salutis (de qua est hic semper senmo) nisi peccatum mortale de quo non est legittime absolutus.

¶ Tertio papa non potest facere quin sacramentum penitentie vere susceptum et rite collatum habeat suam efficatiam pro prima vice super penitente. ergo non potest facere quod de eisdem et pro eisdem peccstis: Iterum necessario requiratur applicandum et hoc intelligo de effectu principali. Non dico tamen quin sit vtile et meritorium penitenti idem peccatum pluries et pluribus confiteri: quamuis sitabsolutus vesibi citius virtute clauium et et ex actuhumilitatis et obedientie (quo si tociens accusat et subiicit sacerdoti remittatur pena si que sit debita pro peccato non autem culpa. si vero pena sit soluta totalitertunc ista iteratio proficu ad meritum sicut infra patebit. Sic ergo volo dicere quod papa non potest facere quod iterum confiteri sit ad salutem necessarium. hec tamen sint sine temeraria assertione dicta: quia non intendo hic aliquid asserere quod non auderem propter ea que istam conclusionem sequuntur que videntur cuidam diffinitioni edite in no stro capitulo generali difcordare quia si dicta conclusio non mea sed predicti doctoris sit vera.

¶ Sequitur primo quod nec abbates nostri ordins nec etiam diffinitores ceteri nec plena ordins potestas et potest facere vt monaci et conuersi simul et moniales predicti ordinis teneantur semel in anno omnia peccata (de quibus habent memoriam / et a quibus sunt per confessores ordinis: a propriis abbatibus potestatem habentes audiendi confessiones et absoluendi legitie absoluti) proprio abbati confiteri: patet quia ex quo papa non potest obligare aliquem ad confitendum iterum sacramentaliter peccatum de quo est absolutus: et de quo penitentiam compleuit fufficientem / quanto magis nec aliqua potestas inferior / hoc potest respectu sibsubditorum. Sed hoc correlarium in de directo comtra diffinitionem quandam editam in nostro generali capitulo siua sub pena late sententie excommunicationis precipitur quod tam monachi quam conuersi ordinis non obstante confessione: dictis confessoribus facta. enei tur tam ratione praecepti quam ratione canonice sanctionis saltem semel in anno conscientiam suam propriis abba tibus quorum copiam commode habere poterunt aperi re et peccata que dictis confessoribus consessi sunt et de quibus a dictis confessoribus vel per dictos comfessores sunt absoluti fideliter et integre: prout recordati fuerint confiteri: vt sic proprius abbas vultum supeccoris cognoscere valeat mederi. Unde fateor michi quandoque visum esse quod bonum fuisset et forte melius quod dicta diffinitio nunquam fuisset edita et videtur michi quod esset reuocanda. salua semper in omnibus et per omnia reuerendorum patrum ordinis condigna reuerentia. nec solum michi sic visum est: sed et petro predicto de claraualle viro mire sapientie sic videbatur. Unde propter illam diffinitionem totum libel lum praedictum qui vocatur confessionale petri composuit contra praedictam diffinitionem.

¶ Secundo stante veritate conclusionis quarte sequitur quod dicte diffinitioni nullus monachorum vel etiam conuersorum tenetur obedire Patet quia non potest aliquem praedictorum obligare ad sui obseruantiam Ex quo tertio sequitur consequenter quod superior non potest ad quodlibet bonum et honestum et liciti et suum obligare subditum: patet quia per praedictam difinitionem licitum et honestum ymino meritorium esset monacho vel conuerso obedire et tamen per superiorum iuxta praedicta non potest ad ipsam obligari: et hoc dico regulariter. quod si quis ex voto se abstringeret ad obediendum superiori in omnibus licitis et honestis tunc secus esset. sed hoc regulariter non fit in nostro ordine cisterciensis. Sed vouetur obedientia et stabili tas morum non vniuersaliter in omnibus bonis licitis et honestis. sed contracte scilicet secundum regulam beati benedicti. Unde videtur quod ex voto tali regulari nul ius astringitur ad aliud ad quod precepta regulese non extendunt

¶ Quarto sequitur supposita dicte conclusionis: veritate quod monachus potest totam vitam presentem tranfigere preter hoc quod abbati suo confiteri teneatur maxime vbi abbas alios habet in monsterio suo confessores iuxta communem ordinis sui consuetudinem. Patet quia potest vitare omnes casus specialiter abbbatibus reseruatos. et cetera peccata commissa potest confiteri confessoribus communibus ordinis ab ordine institutis.

¶ Dec tamen correlaria vna cunpredicta conclusione credo multis abbatibus ordinis cisterciensis nimium displicere.

¶ Sed videtur mi chi salua eorum gratia quod sint contormia veritati. conlacita deo cui placere plus est studium quam homini: bus. Ueruntamen nescio si essem abbas vtrum essemhuius opinionis: credo tamen quod presentis oppinio nis esse deberem.

¶ Quinta conclusio capiendo proprium sacer dotem pro sacerdote habente iurisdictionem ( quicunque sit ille) viatori peccanti mortaliter necessarium est ad salutem confiteri proprio sacerdoti: quando poterit eius copiam habere. Non dico statim quan docunque potarit habere copiam sacerdotis tenetur fiteri. Sed sipliciter dico quod necessarium est: quia licet. quae libet teneatur statim conteri de peccato commisso (quia nulli permittitur moram facere in peccato nulli licet. Non tamen in ommi casu tenetur statim habita copia propri sacerdotis confiteri. quamuis bene faceret si statim confiteretur. Patet quia ecclesia solum senel in anno scilicet circa pascha precipit larcis comfiteri: qui tamen pluries in anno peccauerunt.

¶ Unde ante predictum tempus ex precepto ecclesie non tenerentur confiteri nisi imminente mortis peri culo: vel si vellent communicare vel intrare bellum. Et in quibusdam aliis casibus specialibus

¶ Probatur conclusio ex dictis sanctorum que magister allegat Tibro quarto. Distinctione. 17. Capitulo quarto. per totum. Et hec sufficiant de secundo articulo.

¶ Tertius articulus

NUnc tertio mouenda sunt dubia.

¶ Sit ergo primum dubium circa confessionem. An ipsa sit de precepto vel de iure naturali vel diuino positiuo / vel ecclesiastico seu canonico. Et videtur quod nullo modorum obligetur quis ad sacramentalem confessionem. Et primo quod non ture nature / quia ante christum non feruabatur: et tamen multi iustificati sunt. Nec iure diuino positiuo quia non reperitur in textu scripture per modum precepti. Nec iure ecclesiastico vel canonico: quia non debuit ecclesia tam arduum opus imponere sine ordinatione diuina

¶ Respondeo ponendo propositiones: quarum prima est. Recognoscere se peccasse et penitere post mortale actuale est obiectum: vel consequens ad obie ctum precepti de iure nature.

¶ Probatur. Primo ratione fundata in dictis Augustini de vera et falsa penitentia. Capitulo quarto. Si de iure naturetenetur quis non innutiliter negligere vitam corporis sed salubriter et rationa biliter mortem vitare: Incompabiliter magis tenetur de iure nature curare vitam mentis et eius eternam mortem euadere. Et hoc ideo inquit ang. quia vitam recuperat immortalem que est deus. Cum omni ergo diligentia. tenetur facere immortalis futurus quefaceret pro differenda morte moriturus. Sed recuperare vitam perditam culpabiliter ipsius anime non potest: nisi recognoscat et odiat culpam et velit confiteri. et quantum potest fugiat culpam. sicut patet ex dictis in articulo primo et secundo huius questionis. Secundo de iure nature quil bet tenetur diligere deum super omnia. qui autem est iu mortali scienter. non potesthuic precepto obedire nisi peniteat et remoueat obicem et resspiscat a pred lectione alterius rei supra deum etc.

¶ Tertio de iu re nature quilibet tenetur se reddere innocentem et absque iniquitate sed reus hoc non potest nisi aut falciendo quod nunquam nocuerit et hoc est impossibile auodiendo et vindicando per penitentiam quod nocuit ergo.

¶ Quario de iure nature: quilibet tenetur rationabiliter diligere seipsum. sed existens in peccatomortali. non potest recte diligere seipsum: nisidoleat et recognoscat peccatum suum: ex quo precluditur totum verum bene esse: igitur. Unde augu. libro omeliarum omelia. 1. tum fecisti tu reus es: tu dole tibi ignoscitur: sed nisi displiceas tibi peccator vt placeas tibi iustus tu ipse non concordat actor et reus actorreus: homo pecrator ergo non restituitur pristine libertati et innocentie. sed sub seruitute magis vult iudicari et condemnari. et sub noxa nociuus: et reus haberi.

¶ Quinto recte fit quod contemnens precepta nature superbiendo: humilis mente fiat obediendo mandatis iusticie ergo. Antecedens est aug. in primo libro de penitentia: et consequentia patet quia non red ditur humilis nisi doleat superbe contempsisse.

¶ Secunda propositio. de iure diuino ius natu re continente vel comprehendente est confiteri propriam culpam mortalem. Patet quia ius diuinum est ius expressum per legem dei sanctians illud ius ergo ipsum comprehendit: sed vbi in lege dei hoc sit expressum difficulter reperitur presertim de confessione inforo penitentiali. Tamen arguitur sic pro propositione. deus conditor nature dedit apostolis et eorum successoribus dum erant viatores claues discernendi et iudicandi de culpis: constituendo eos arbitros ac iudices sententiandi et indulgendi gratiose: sed non potest viator arbiter executionem cause facere: nisi cognoscat reum et culpam ergo necessaria est confessio. cum aliter non possit in noticiam rei (de qua sententiare debet) peruenire.

¶ Secundo sic. nulli viatori committitur potestas aliqua iudiciaria: si nulli iponeretur necessitas vt se illi submitteret tam de cognoscenda causa criminis quam de sententia diffinitiua sed deus con missit viatoribus potestatem respectu omnium peccatorum generaliter ergo. eodem diuino iure est potestas iudicandi: et necessitas submittem di: potestatem autem deus conditor nature ordinauit cum dixit post resurrectionem accipite spiritum sanctum de cuius gratia quorum remiseritis peccata etc. iohannis vicesimo sicut ante resurrectionem. petro omnibus sacerdotibus promisit dicens: tibi dabo claues regni celorum: et quodcunque solueris super terram etc. Ex quibus sequitur tertia propositio: quod preceptum de confessione in foro penitentiali non est praecise de vere ecclesie vel canonico. patet ex precedente. Et confirmatur: quia aliud non inueniretur in le gibus ecclesie antiquitus seu in sanctionibus summorum pontificum nisi quod allegatur extra de penitentiis et re: omnis vtriusque sexus et patet quod illud fuit statutum in consilio lateranensis. si tempore innocentii tertii ante cuius tempus fuit augu. plusquam per sexcentos annos qui tamen valde necessariam predi cauit confessionem vt patet in libro de vera et falsa penitentia. Ex quo patet quod falsum dicit glosator debenitentia: distinctione quinta in principio vbi post diuersas opiniones de institutione confessionis: subdit suam: dicens: melius dicitur esse instituta quadam generali ecclesie traditione potius quam ex noui vel veeri testamenti auctoritate Et tradictio ecclesie obligatoria est vtpretextum irrationabiliter loquitur ne quibusdam videtur non enim ex sola ecclesie tradictione nisi intelligatur quod apostoli verbo ordinaue runt: quod a spiritu sancto receperant quia non potest ecclesia condereius obligatorium simpliciter quin alter papa possit dissoluere: et sic cum par in parem non habeat potestatem papa posset non teneri confiteri: nec forsam ad hoc infideles tenerentur quod est falsum. Ueruntamen glosator probat quod greci non confitentur et non tenentur confiteri ergo. non est de lure diuino. Respondetur negatio antecedens ymmo greci tenentur confiteri: et vniuersaliter omnis fi delis et omnis infidelis si peccauit morialiter post baptismum.

¶ Quarta propositio: ad preceptum de confessione quilibet post baptismum mortaliter peccans est obligatus. Probatur quilibet talis. est obligatus reconsiliari deo et obedire ex charitate et non aliter redditur absolitus a reatu si arbiter haberi potest et sit oportunitas. non (inquam) est absolutus taliter quod tenere se debeat absolutum et quod pro culpa potens sit. satisfacere. Secundo quilibet tenetur in perpetuo sit iustus: et deus mandauit post resurrectionem suam vt ad iustificandum daretur arbiter isto modo: qui est set vicarius eius vel haberetur votum recognoscendi culpam coram eo scilicet arbitro: alioquin non sententiatur pro eiusdem culpe absolutione ergo. Et hoc est quod dicit cassiodorus super illo verbo. prsalmus. dixi con fitebor aduersum me etc. peccatum (inquit cassiodo rus) non deletur sine proposito confitendi sed votum ro opere iudicatur. Item augu. super psalmo. 66. ad hoc exigit confessionem vt liberet humilem. ad hoc pamnat non confitentem vt puniat superbum.

¶ Quinta propositio. preceptum de confessio neclaudit in se quis: et qualiter: et cui: et quando: de beat confiteri. Quis (dico) quod videlicet quilibet peccans qui habet distinctionem inter iustum et miustum contra dei voluntatem omnis talis cadit sub isto praecepto. Quid videlicet culpam mortalem et solum taem commissam post baptismum: quia per solam talem hetur naufragium et causa mortis dico autem post battismum commissam quia sola contritio cum baptismo rite sumpto sufficit in adulto pro peccatis ante baptismum. commissis: dico etiam mortalem: quia veniale non cadit sub precepto confitendi nisi vbi dubium esset de ipso¬ an esset mortale vel cum circunstantia necessario exprimenda ad cognoscendum de mortali: qualiter dicitur propter modum agendi et circunstancias / que quandoque sunt de intergritate totalis latitudinis iniusticie actualis. Unde augustinus de vera et falsa penitentia quarto capitulo: et habetur libro quarto sententiarum. distinctione. 16 capitulo primo Consi beret qualitatem communis / in loco: in tempore: in per seuerantia in gradu: quanta tentatione: quanta facilita te: sed etiam carentiam virtutis deploret etc

¶ Cui dico quod sacerdoti iurisdictionem habenti quia soli sacerdoti conferuntur claues et cum subest materia libe re potest exequi: papa autem habet vniuersalem et plenariam iurisdictionem a quo in dyocesanos et in cete ros curatos diriuatur: licet immediate possit a papa in quem cunque sacerdotem diriuari. vt supra. Deinde est in articulo precedenti de penitentiario pape: et quelibet talis debet dici proprius sacerdos. et generalter quilibet qui habet iuri sdictionem super aliquem / illius est proprius sacerdos. vt patet ex articulo primo.

¶ Quando dico sicut supra quod quandocumque quis deliberare potest debet opere conteri: sed confiteri debet quando periculum imminet.

¶ Item quando solemni ter debet aliquid ad cultum diuinum excercere.

¶ Item quando vult communicare / tamen seculares semel in anno tenentur adminus confiteri. vt in praedcta decretali: omnis vtriusque sexus etc

¶ Secundum dubium ad quid videtur vtilis confessio cum iam peccatum sit deletum per contritionem Ad hoc respondeo quod septem sunt vtilitates puiusmodi sacramentalis confessionis.

¶ Prima vtilitas est quia est aliquaatritio vel preparatiua penitudo / que si non assit sacramentalis confessio regulariter non est tanta ad quam deus conferat gratiam iustificationis: et ipsa (si iungitur confessioni et absolutioni rite) est ad quam deus regulariter confert iustificationem. Ecce vtilitas prima quod probatur: quia nisi hoc ponatur tunc absolutio in nullo casu esset vera: nisi iustificatio precederet totum sacramentum et sic sacramentum non esset causa sine quadeus regulariter non vult iustificare et sic esset sacramentum veteris non noue legis. quia esset mere signum et mere de preterito solum. quam ergo efficatiam haberet hoc sacramentum super deformitate culpe ex passione christi et patet quod nullam penitus: cum tamen Augustinus sermone primo de confessione dicat: denomnia nostra nouit nec querit ne sciat. sed vt in peccatum confitendo eius vicario a te hoc ipso puniaris et ille deo remittente absoluat hoc enim christus prome ruit hoc instituit.

¶ Secunda vtilitas est quia in confeffione seriosasuper quolibet mortali cuius es memor / specialis penitudo et dolor habetur prius enim in communi fuit dolor plerumque et penitudo: sed tunc tanto distinctius vnumquodque eorum oditur quanto per singulas circistantias quibus aggrauatur distinctius recolitur et accusatur: et hoc longe maioris est meriti quam in communi dolere vt patet

¶ Tertia vtilitas est quia pudor accusantis se et detectio secrete turpitudinis difficulter vincibilis rec dunt penitentem magis humiliter et magis viriuose agentem et per consequens prosunt ad latitudinem premii: huiusmodi autem penalis reuelatio ree conscientie et pudor non habetur sine confessione hec enim sunt dona dei cum quibus deus confert gratiam iustificatiuam: quam alias regulariter non conferret.

¶ Quarta quod confessio spontanea dupliciter valet ad diminuendum penam temporalem / primo quia hoc ipso quod confeffio pudorosa est: penalis est modo predicto. Secundum quod ait ambrosius. Natura hominis reselit et repugnat fateri culpampropriam: ideo mino rem penam portabit in purgatorio ceteris paribus (vt patet: quia pena scilicet purgatoria est fugibilio per horam quam ista per diem. Secundo quia relaxata pena eter na / debetur pena temporalis certe latitudinis pro peccat que apud taxationem vicaru scilicet confessoris habet latitudinem: cuius latitudinis quocumque gradum taxetur pena et iniungatur penitenti acceptabilis est in celis iuxta illud Quodcunque solueris: quodcumque ligaueris etc. Pro hacigitur latitudine pene temporalis (cuius quilibet gradus conceditur taxandus approbatur tempori vicario dei ipso non errante) est ymaginan dum: quod scilicet pro. d. culpa apud noticiam dei est maxima pena (et sit a) quae non sufficit vt assignetur pro ipsob. culpa: et si etiam minima superexedens minam quam deus voluit fieri reo. d. idest tali culpa et sit. c. minima ipsa superexedens fiet tunc latitudo perfecta pene est latitudo inter a. et. c. que latuitudo media inter .a. et c. sit b. tunc si taxatio vicari descendat infraa. maximam non sufficientem vel supra c. minimam excedentem vicarius errat. et eius sententia non accepta tur. Si vero stetur in b. mediamentum in quocunquo gradu ipsius b. stet ipsius vicat ii taxatio tunc ratificatur in celis et hec est ymagmatio magistri hugol ni licet aliqualiter abbreviate et obscure ab ipso pe sita. Ex quo patet quod si quis de eodem peccato non reci dinans multotiens peniteat rite / et confiteatur: et sacer pos proportionabiliter relaxet latitudinem. contigit vel tra latitudinem totius pene dimitti et hoc de thesau ro meriti prouenientis christi. de quo etiam iubilans conceditur in ecclesia. Ita quod totalis pena tolitur tunc et videtur quod papa in quolibet hocpossit tetaliter quia est summus thesaurus christi et dispensator prim cipalis.

¶ Quinta vtilitas est quia ex vi sacramenti homini iam ante iustificato et sponte precepto obedienti confertur certa latitudo gratie: patet quia hoc est commine cuilet sacramento: quod certa latitudo gratie conferatur recipienti rite et hoc ex vi sacramenti: nisi quod de matrimonio dubium est apud quosd / an vniuersaliter sic fiat in quolibet rite contrahente.

¶ Sexta vtilitas: quia meritum obedientie quaobeditur huic precepto condistinguitur a gratia quae confertur ex vi sa ctramenti et alia gratia correspondet huiusmodi merito obedientie Secunda eni (scilicet que ex vi sacramenti conseruatur in omnibus rite suscipientibus hoc sacramen tum. est equalis. prima vero non sic. Ex his potes per pendere quam magne et multiplicis vtilitas et necessita tis est sacramentaliter confiteri.

¶ Preterea est septima vtilitas: quia si sacerdos est peritus et diligens / monet / terret / et hortatur comminem do eternum suplicium et policendo praemium eternum: docet modum cauendi culpam: dat occasionem contritionis et anim mad resistendum et multa consilia et auxilia conferre potest. Tertium dubium est de vsu et potestate clauium que scilicet sit potestas: quid sint claues et quis vsus earum. Pro quo sunt aliqua prenotanda primo quod sicut clauis materialis est instrumentum proximum ad aperiendum nec tamen est aperiens nec aperio: nec illud quod aperitur: sic clauis spiritualis est potestas spirituale proxima ad a periendum et discernendum cui sic aperiendum regnum celorum.

¶ Secundo prenotandum quod sicut aliud est clauis: et aliud est apercio et aliud causa pro pter quam aperitur: et aliud aperiens in materialibus sic suo modo in spiritualibus aliud est clauis quia est ipsa potestas: aliud apercio: quia est vsus clauis vel vti claue: aliud causa propter quam clauditur vel aperitur.

¶ Tertio preconsiderendum quod cum dicitur celum est apertum vel clausum huic cui sacerdos vsu clauum aperit vel claudit non debet sic intelligi quod omnino ita futurum sit sicut sacerdos sententiando claudit vel aperit: ita quod cuilibet rite absoluto futurum sit intrare celum et ita celum dicatur sibi apertum: sed quia habet sic iudicare apud ecclesiam presentem quod non est indignus ingredi. Ita quod si ille aliter non ponit obicem ita erit sicut de electis de claue ergo eterne electionis intelligitur scilicet de primo illud apoca. quito: aperit et nemo claidit etc. patet quod solus deus scit vtrum ille sit pro tunc absolutus et electus et per consequens solus sit an illi penitenti celum sit isto modo sententialiter aperti

¶ his prenotatis sit hec descriptio clauis spirituas lis. Clauis est potestas immediata duplex: scilice discernendi de causa in foro penitentiali: et sententiandi super culpis et meritis: penis satisfactoriis et relaxionibus gratiosis. prima dicitur clauis scienie non quod sit causa scine actualis vel habitualis: sed bene requirit scientiam discretiuam. sed scientia hic dicitur potestas et auctoritas ministerialis: cognoscendi peccatum in foro illo scilicet penitentiali patet hec descriptio ex verbis ambro sii et magistri sententiarum libro. q. di. 18 ca. 2.

¶ Ex qua descriptione patet quod claues predi cte quo ad vsum earum sunt separabiliter conferibiles: quo ad hanc personam vel quo ad illam vnde papa potest committere alicui ne cognoscat non ne puniat vel iudici: quamuis hoc fiat raro nisi in fero publico.

¶ Ex qua consequenter patet que sit potestas clautum. quia idem sunt claues: cum predicta pote state spirituali.

¶ Tertio patet quod potestas clauium non est iutiditio patet quia omnis sacerdos habet potestatem clauium et non omnis habet iuriditionem. sed quoad vsum potestatis predicte: siue clauium necessario requiritur iurisdictior vt patet ex articulo primo in descriptione confessionis. idcirco videndum est quid sit huiusmodi iurisdictio.

¶ Pro quo dico br euiter quod huiusmodi iuridi ctio nichil aliud est quam spirituale dominium vel prelaio spiritualis: habentis curam super oues spiritua tes per quam prelationem pastor dicit iste oues sunt mee id est. michi commisse quo ad has curas: et tunc habet in cis excercere vsum clauium in curis eisdem et casibus certis sibi commissis alioquin nichil opera etur: sicut nec conficiens super lapidem et non super panem aliquid operaretur.

¶ Est autei vsus clauium aperire vel apertio et clausio.

¶ Est autem apertio sententiatio diffinitiua recte dictata et condigna ab habente pro tunc vsum clauium de iure et est proprie absolutio sacramenta is concernens sacramentalem penitentiam et satisfactionem penitentialem vel exilium purgatorium postquam sententiatur celum illi esse apertum et sic iustificatum illum esse a deo item tunc aperitur cum est libet a debito confitendi. Clausio est tandiu quamdiu non confitebitur et manebit clausio quousque confitebitur et arbiter sententietur quia non habet inchoare satisfactionem temporalem qua celum est sibi clausum: et clausum siue ligatum putare debet vsque tunc.

¶ Clausio estfit per penitentiam solemnem in facie ecclesie.

¶ Fit etiam clausio per excommunicationem et suspensionem. Et cum econtra fit tunc aperi tur seu fit apertio. Apertens et claudens est sacerdos tanquam arbiter habens iurisdictionem et non tantum caracterem.

¶ Causa propter quam clauditur vel aperitur sunt demerita et merita vt confessiilia: siue vt subsunt penitudini. Unde sacerdos propter demerita: si non conteritur sententiat celum sibi et clausum et indignum esse celi apertione: si autem conteritur: tunc pensatis omnibus sententiat ipsum indignum ad tempus ex preterita operibus. licet si aliter factat: aliter reodetur dignus persona cui aperitur est subiectus viator secundum quod positus est in foro penitentiali¬

¶ Nunc pono propositiones prima est claues equaliter operantur effectus predictos scilicet pene taxationem et culpe remissionem. si cetera sint paria in electo viatore et in prescito patet quia quantum ad effectum clauium predictorum: nichil referi an ille qui suscipit sacramentum (si cetera sint paris sit electus vel prescitus.

¶ Secunda propositio / cuilibet sacerdoti conferuntur predicte claues: cum dicitur accipite spiri tum sanctum et quantum ad hoc sunt equales in quocunque sacerdote.

¶ Tertia propositio. huic duplici potestati a ctiue clauium correspondet materia passiua debitam hec autem est persona vel persone quibus apperium tur pascua celi. Sed quia oues sunt vnius pastoris et vnius ouillis. ideo vni summo vice pastori scilicet vecrerio primi sunt commendate vniuersaliter. Sed postmodum auctoritate ipsius ad alios diriuantur Quasta propositio vbi cetera sunt paria nua penalis operatio meritoria est ita remissiuo pene purgatorii: si non esset per sacerdotem iniuncta: sicut si esset per sacerdotem mniuncta in satisfactionem et hoc est virtute clauium et taxe ipsi sacerdoti creditam

¶ Quita propositio. duplex est forus in ecclesio publicus et priuatus scilicet secretissimis vbi est idem actor et reus. claues iste non proprie pertinent ad forum publicum. sed requiritur alia auctoritas iuri sd ctionis in publicis punitionibus que in sacerdotio non conferuntur. Ex his patet ad dubium. ad rationes in principio questionis Ad primam dicendum quod decretalis vocat proprium sacerdotum illum qui habet iurisdictionem.

¶ Ad secundum negatur secunda pars antecedentis quia sufficit sacerdoti si subditus dicat se esse confessum illi qui potuit ipsum absoluere et hoc maxime vbi peccata illius sunt occulta simpliciter: secus si fuisset pro publicis malis excommicatus. vel alius peccator publicus. tunc enim non esset standum simplici assertioni ipsius / nisi per litteras confessoris / vel testimonium sufficiens fuerit facta fides. distingue ergo ait illud peccatum spectat ad forum iudicialem vel ad penitentialem tantum Si primo modo non debet credi simplici verbo. si secundo modo tunc sic.

¶ Ad tertium negatur antecedens si capitur sacerdos pro parrochiali curato: nec predicta decretalis probat antecedens predictum in sensu negato. Et sic est finis questionis.

¶ Primum principale argumentum