Quaestio 1

¶ Primus articulus.

QUantum ad primum premitto preambulas declaratiuas diuisiones dein de ponam conclusiones.

¶ Primum preambulum quod sicut ine christo fuerunt due voluntates: Ita et duo intellectus: scilicet diuinus et humanus patet per damascenum libro tertio capitulo tridecimo. perfectumque deum confitentes etc

¶ Prima diuisio que sit secundum preambulum quod aliquid esse cognoscens potest dupliciter intelligi Uno modo sicut principium quo et sic anima et intellectus dicitur cognoscere seu cognoscens. Aliomodo tamquam primcipium quod et sic suppositum proprie dicitur cognoscere

¶ Ex quo sequitur quod licet in christo fuerunt diuersa principia cognoscendi et volendi primo modo non tamen fuerunt in eo plura vel diuersa secundo modo / quia erat solum vnus ypostasis vol ns et agens seu cognoscens secundum vtrumque principium: vt dicit Damascenus. vbi supra capitulo. 14 ergo etc. Secunda diuisio proficere in cognoscendo potest capi tripliciter vel quadrupliciter. primo mo do pro plura cognoscere. Secundo modo pro vtiliora cognoscere. Tertio modo pro cognoscere ali qua que prius non cognouit: et. Quarto pro perfectiori modo cognoscere et de quolibet modorum proficiendi potest intelligi questio.

¶ Quartum preambulum quod in christo fuit mul tiplex modus cognoscendi: vnus per cognitionem increatam inquantum deus: alius vero per creatam: et ste iterum multiplex quia quidem modus fuit creatur rarum in verbo cognitio: quidem fuit rerum in christo genere. Modis cognoscendi in verbo fuit duplex vnus communis sibi et aliis beatis ex vi vnionis beatifice: alius sibi specialis proueniens ex vi vnionis postatice Cognitio rerum in proprio genere potest diuidi in sensitiuam / experimentalem et intellectiuam. ¶ Quintum preambulum quod notitia intellecti ua diuina potest accipi pro noticia simplicis cognitionis: quo modo cognoscit deus omnia presentia praeterita / futura / possibilia / et impossibilia / bona et mala. Secundo potest capi pro noticia visionis. vt se solum extendit ad presentia preterita / futura bona et mala. Tertio pro noticia approbationis quo modo solum cognoscuntur bona / de cnius opposito dicitur fatuis virginibus nescio vos. Quarto pro noticia indicatiua vel confirmationis quo modo vera complexa solum seu complexe significabilia vera / cognoscuntur.

¶ Secunda pars articuli.

¶ Iis visis sit prima conclusio licet christus secundum quod deus aliqua potuit scire scien tia indicatiua que ante non sciuit sic: tamen non potuit sic in cognoscendo proficet re. probatur prima pars. quia aliqua potuerunt esse vera que non fuerunt vera Secunda pars probatur quia in casu dato nec plura nec vtiliora nec perfectiori modo cognouisset quam an tea. Confirmatur quia nunc defacto aliqua sit sic / que antea non sic sciuit: vt me legere etc. et tamen de us ex hoc non proficit in cognoscendo.

¶ Secunda conclusio: licet christus secundum quod deus potuerit noticia visionis (prout talis est pu ta pro vt extendit se ad presentia preterita et futuratantum aliqua scire que nescit sic: non tamen potuit sic ingnoscendo proficere. patet prima pars quia aliqua possunt esse futura que de facto non erunt. Et ecunda patet sicut secunda precedentis.

¶ Tertia conclusio / licet christus secundum ani mam ex vi vnionis cognouerit omnia que cognoscit verbum. illa tamen non eque perfecte cognouit vt verbum Ista conclusio est magistri libro tertio distictione. 14

¶ Ex qua sequitur correlarium quod anima christi potuit quoadmodum proficere in cognoscendo. patet ex conclusione. quia non ita persecto modo scilicet infinite cognouit sed solum perfecte finite

¶ Quarta conclusio. Christus ex vi vnionis beatifice (precise sibi et aliis communis secundum animam non omnia nouit que verbum. quia tunc om¬ nes beati viderent omnia quod est falsum. quia sic non fierent vel fustra fierent relationes angelis et anima pus sanctis.

¶ Ex qua patet quod anima ista tali modo vnita precise potuit in cognoscendo proficere. patet quia ei sicut et aliis poterant fieri reuelationes vt sic vni te precise beatifice.

¶ Quinta conclusio anima christi cognitione rerum in genere proprio potuit in cognoscendo profice re et hooprobat prima ratio principalis. Et confirmatur quia multa chrstus secundum animam est ex pertus in passione que ante non fuit expertus vt ditit apostolus quia cum esset filius dei didiscit ex eis que passus est obedientiam.

¶ Sexta conclusio Anima christi vnita verbo quoadmodum et quo ad numerum scibilium in proprio genere potuit in cognoscendo proficere patet illa ex dictis.

¶ Et roboratur vna cum multis supradictis lutoritate damascenis libro tertio capitulo decimo tertio dicentis perfectum autem deum confitentes eundem dominum nostrum ihesum christum et pere fectum hominem / animus eundem et omnia habere queque pater habet preter ingenerationem. et omnia habere quecumque adam primus excepto solo peccato que sunt corpus et anima rationalis et intellectua lis habere eum similiter cum duabus naturis ad si nilitudinem duarum naturarum duas voluntates atur. les diuinam et humanam et duo libera arbitria naturalia diuinum et hamanum. humonsios id est conubstantialis enim existens deo et patri libere vult et agit vt deus. consubstantialis autem existens nobis libere vult et agit vt homo idem ipsius enim miracu la sunt ipsius et passiones ergo. quia quidem duas naturas christi duas eius voluntates naturales et naturalis actus animus quoniam autem vna duarum naturarum eius ypostas. vnum et vnum animus vo lentem agentem naturaliter secundum ambas naturas ex quibus et in quibus et que est christus deus no ster velle autem et agere non substantialiter diuise sed vnite vult enim et agit alterutra forma cum alterius communione. Et subdit voluntaria quidem est diuina natura similiter et humana volens autem est qui vtitur voluntate scilicet ypostasis quia autem ergo quidem vnus est christus et vna eius ypostasis: vnus et idest qui agit et vult diuine et humane et multa alia dicit damascenus ibidem ad propositum vide ibi. Et hec de primo articulo.

¶ Secundus articulus

QUantum ad secundum articulum vtrum anima vnita verbo potuerit peccare seu errare pono conclusiones.

¶ Prima impossibile est creaturam ra/tionalem vniri verbo ypostatice et ipsam in nullo meliorari penito. probatur quia si ita esset tunc vniri verbo nullum bonum esset. nec eligibile aliquomodo ex quo sibi intrinsece non esset melius.

¶ Secunda conclusio secundum nullam deno minationem potest aliquam naruram assumere setundum quam non potest illam vnire vel esse causam penominationis illius. patet quia secundum illam de nominationem assumit ergo: secundum illam denominationem viuificat ergo illius denominatonus deus est causa: sed deus non potest esse causa quod illa natura peccet ergo secundum illam denominationem etc. Tertia Ticet posse peccare in creatura ratio nali / sit aliquis modus libertatis arbitrii: nullius tamen perfectionis simpliciter debet affirmari. prima pars patet quia per tale posse aliquo modo distinguit creatura rationalis a potentia naturali. Secunda pars probatur Ille modus non debet affirmari per fectionis simpliciter qui non reddit creaturam culcommpetit: perfectiorem omni illa cui non competit sed sic est de posse peccare ergo maior est descriptio per fectionis simpliciter et minor est nota¬

¶ Ex qua sequitur quod dei filius taliter sibi natu ram vniuit humanam: quod eius non omnem modum ibertatis arbitrii sumpsit.

¶ Secundo sequitur quod posse peccare non est denirinseca et formali ratione liberi arbitrii dicente Anselmo potentia peccandi (et loquitur de potentia propinqua) addita libero arbitrio diminuit libertatem et temota auget: christus autem non habuit libertatem diminutam Tertio sequitur quod esse liberum proprie etper se competit prime cause deo scilicet / et nulli alteri patet per augustinum in de ciuitate libro quinto.

¶ Quarta conclusio Impossibile est simpliciter et contradictionem includit / naturam alicuius dam nati hominis / vel fatui vel furiosi / vel periuri siue intellectus eleuatione ipsa manente damnata assumi in vnitatem diuini suppositi supponendo quod non suspenda tur ab omni actu. probatur quia illud simpliciter est impossibile quo posito sequitur simpliciter impossibile sed sic est in proposito ergo probatur minor: quia omnes conditiones assumpte nature (vt dictum est (pro vter communicationem vdiomatum tribuuntur diuino supposito assumenti: sed damnati blasphemant de um et odiunt eum ergo deus blasphemaret deum et de us odirent deum et cetera.

¶ Correlarium Contradictionem includit beate truitionis actum / et actuale dei odium simul esse in eadem voluntate: quia alias idem esset inimicus et amicus dei. Secundum correlarium Ticet deus possit esse in pena sensus. hec tamen est impossibilis deus est pampnatus / loquendo de damnato vt supra

¶ Quinta conclusio Anima christi vnita verl bo non potuit peccare: nec turpiter errare / probatur anima ista fuit confirmata in bono ergo consequentia nota / antecedens patet quia fuit beata in instanti vnionis secundum magistrum ergo: etiam patet per articulos parisienses primos quattuor no uellos capitulo. 14. Et confirmatur sic impossibile fuit christum peccare ergo impossibile fuit animam eius peccare. consequentia nota: quia qualitercumque operata fuisset anima principalius totaliter operata fuisset persona. quia persona est proprie agens quod et actiones sunt suppositorum secundum Damascenum. antecedens patet quia persona christi realiter est deus. cul repugnat posse peccare secundum naturam quancumque Sexta conclusio Christus non tenebatur ali qualiter agere secundum naturam aliquam. probat quia si detur oppositum sequitur quod christus non me¬ ruit omne condigno. nec quodlibet suum operari electi ue fuisset omne condigno acceptabile ad premium. seu iusticia actualis omne condigno cuius oppositum est ostemsum in questione precedente. patet consequentia. quia teneri ad taliter operari est conditio repugnans ei quod est mereri omne condigno. vt ibidem dictum est: Et confinmatur quia propter vnionem nature humane: ista per sona puta christus non tenebatur aliqualiter opera ri ad extra plus quam ante vnionem tenetur sed prius non tenebatur: igitur nec nunc quare etc.

¶ Septima conclusio Impossibile est aliquam cre¬

¶ aturam vnitam verbo personaliter peccare seu turditer errare. probatur impossibile est verbum seu personam diuinam peccare seu culpabiliter errare ergo. patet consequentia quia impossibile est stante vnione esse aliquam operationem secundum istam naturam / que non sit operata per personam.

¶ Ex quo patet quod creatura rationalis vnita ver po. redditur virtute illius vnionis simpliciter impeccabilis: quandiu manet vnita.

¶ Octaua conclusio quod si per impossibile persona diuina assumeret naturam / sic quod illam naturam lateret assumptio: adhuc illa natura sic vnita peccare non posset. patet per predicta. quia ipsum suppositum non potest peccare nec potest esse actio ipsius nature. quam non agit persona in ipsa natura: Et illa est precipua causa quare dicta natura peccare non potest: quia impossibile est esse actionem vel passionem. qualicunque modo: secundum naturam aliquam: que non propriissime conueniat persone personanti naturam. vt in prima questione huius tertii dictum est qualitercunque ergo ponatur per impossibile de natu ra (puta quod non habeat claram visionem: nec habeit gratiam que est actus nec noticiam: vel qualiter cunque ponatur composibiliter dicte vnioni) ipsa naura vnita manet impeccabilis. eo quod est principaleagens ecundum ipsam (puta suppositum) est impeccabile. Nona conclusio Impossibile est verbum ditinum naturam rationalem assumere et ipsam solum quantum ad vnam partem ymaginis substentare. propatur quia si sic sequeretur quod aliquis esset verus homo: et tamen non haberet liberum arbitrium inquantum homo. quia ponamus quod vniat sibi animamsortis secundum intellectum: et secundum voluntatem constat quod erit homo Decima conclusio Secundum nullam deno minationem que repugnat huic perfectioni simpliciter: que est esse iustum: potest deus naturam suppositare patet quia tunc posset substentare naturam quot ageret non propter debitum finem quod non est dicendum

¶ Undecima conclusio Ticet humana natura nita ypostatice non possit peccare: hoc tamen posset si dimitteretur personalitati proprie prima pars patet ex dictis. Secunda probatur quia voluntas hunana sibiipsi derelicta ratione sue libertatis potest in bonum et in malum sed sic esset de illa ergo.

¶ Ex qua posset inferri quod licet in christo fuerit potentia peccandi remota: non tamen propinqua. Propinqua potentia est voluntas creata sue nature relicta Remota est ipsa veluntas cumaliquo sibi ad tuncto preseruanta ne in actum peccati prorumpere possit. cuiusmodi fuit potentia voluntatis / christi vepotentia peccandi potest sumi pro ipsa voluntate creata Alio modo pro ipso velle difformiter potentia peccandi primo modo est a deo et non secundo modo. Quodecima conclusio. TChristus assumpsit omnes defectus humane nature non repugnantes infinite perfectioni suppositi assumentis: cuiusmodi sunt defectus concernentes et consequentes culpanmiseriam et indignitatem. defectus concernentes cul pam sunt peccare: et inordinate velle: defectus concernentes miseriam vt errare damnari etc. Indignitatem vero concerntut nescire qua scireest vtile difficultari in acto bono: esse leprosum aut gibbosum. aut alias defectuosum in membris corporis et diminutum. et hoc patet per magistrum. Mori vero et esse passibiliter / sitire / famescere et huiusmodi deffectus vere fuerunt in christo. Et hec de secundo articulo

Tertius articulus.

¶ U etntum ad tertium articulum vtrum christus habuit infinitam charitatem / sine gratiam et noticiam actu infinitam.

¶ Pono primo distinctiones postea conclusiones.

¶ Distinctio prima est quod aliquid esse infinite capacitatis potest intelligi dupliciter. Uno modo sic quod non potest sua capacitas aliquo finito repleri. Secundo modo sic quod ipsum sit receptiuum infinite latitudinis alicuius intentionis qualitatis per diuinam potentiam et hoc dupliciter: quia vel potest per diuinam potentia recipere infinitam rem incomplexam: vel quia potest infinite operari vtputa infinitam volitionem in se elicere / vel si infinita volitio poneretur in ipsa scilicet alicuius anima per potentiam diuinam: anima ipsa per totam illam latitudinem infinitam volitionis et per quamlibet patet tem eius equaliter intense operaretur.

¶ Secunda diuisio est specialiter de noticia que potest pro nunc tripliciter accipi: quia quedam est comfusa / quedam discretiua: et ista est duplex: discretiua scilicet comprehensiua: et discretiua non comprehensiua. Confusa dicitur quia non discernitur res cognita alalia non ipsa sicut pueri in principio vocant omnes viros patres et ego venientem a longe cognosco quod est animal sed nescio an illius speciei: et si scio quod est homo / nescio si est petrus. Discretiua autem per oppositum dicitur qua cognoscitur res et discernitur a quo libet alio eiusdem rationis non ipso: dico autem a que cunque eiusdem rationis non ipso quia alias nulla visio corporalis sensitiua esset discretiua: quia virtute nulli talis discernitur color a substantia: vel a forma substatiali sed bene discernitur hic color ab alio colore eiu dem rationis cognitione discretiua. Comprehensi ua est: a qua cognoscitur res sicut ex sui natura in seest cognoscibilis. et quantum ex sui natura est visibilis ex visione seu cognitione etiam eiusdem generis: id est visione creata de re creata restringendo ad cresturas. Unde res creata visibilis est in se finite visi bilitatis: ideo non potest nisi perfectam finitam sui visionem causare propter quod licet deus rem finitam videat visione insinita hoc non est ex natura rei fini¬ te sed ex visione seu vidente. Per oppositum non conprehensiua discretiua est: qua potest res visa perfectiorem causare ex sui natura¬

¶ Dimissis aliis distinctionibus puta quod quedam est intuitiua / Quedam abstractiua / Quedam iudicatiua etc. (quibus non est opus pro nuno

¶ Sit prima conclusio: Anima christi non est infinite capax primo modo diuisionis de infinita calacitate. Probatur: Nulla creatura rationalis est isto modo infinite capacitatis. ergo. Consequentia nota. Antecdens probatur quia quelibet sufficienter perficitur et satiatur habitu glorie finito: vt notum est de beatis angelis et animabus sanctis: de quibus verificatur illud psalmiste Satiabor cum apparuerit gloria tua et tamen non habet aliquis beatorum in finitum gaudium informans. nec habitum glorie in finitum. quamuis non posset saciari vel quietari obiectiue nisi obiecto infinito.

¶ Secunda conclusio quod quelibet mens creata est in infinitum magne capacitatis sec undo modo prime diuisionis de infinita capacitate. Probatur: quia non videtur dabilis aliqua summa latitudo possibi lis poni in hac anima per diuinam potentiam.

¶ Secundo quia materia huius lapidis est receptiua in finite caliditatis: ergo non videtur quin sic possit rei cipere anima accidentia spiritualia infinite intensionis. Probatur assumptum: quia si materia huius laidis rarefiat in infinitum difformiter: et super quolibet pedali ponatur latitudo caloris vt decem: et potea fieret corpus hominis: videtur illud corpus esse infinite calidum Tertio quia anima impassibilis videtur posse recipere infinitas impressiones a luce infinita vel a lucidis infinitis si essent.

¶ Tertia conclusio: Quelibet mens creata est finite operatiua Et sic nulla talis est infinite capax tertio modo diuisionis prime: probatur quia quanto mens aliqua est perfectius operatiua tanto ceteris paribus est perfectior. vnde magis est operatiuus intellectus angeli maioritate intensiua et multitudine quam sit operatiua anima rationalis sed nulla mens creata potest esse infinite perfecta ergo.

¶ Quarta conclusio: Anima christi non habet nec habere potest actualem noticiam infinitam creatam intensiue nec infinitam volitionem creatam nec numero infinitas equales et distinctas. Probatur ex conclusione secunda vnde non apparet quomodo menti finite perfectionis: possit infinita latitudo vel multtitudo actuum esse actualis operatio. Dinota quod licet anima christi sit operans quo et non quod tamen hoc non tollit quin vere ei appareat obiectum ter visionem et vere delectetur quamuis operans instrumentale sit. Pro intellectu tamen autoritatum et pro intentione sanctorum: hic addo quattuor puncta probabiliter

¶ Primum quod anima christi visione finita videt incomplexe in verbo distincte omnia fustra praesentia et praeterita / et forsam infita secundum quod aliquidicunt quod vltim non approbo: probatur illud punctum quo ad praesentia praeterita et furstra omnia etc. quia anima christi videt deum qui potest sibi obiici vt exemplar eminentistissimum omnium predictorum distinctiue. hinc est quod illi qui tenent quod videat infinita disfincte probant quia non repugnat iiifinitas: distinote cognitorum anime christi quin perfecta visione videat ipia plus quam infinitas diuiue essentie quam tamen videt visione finita

¶ Secundum punctum verbum est anime christi sicut habitus sapientialis est anime petri quo ad hoc quia potest persona christi exire in actum creatum sapientie secundum animam cum vult: in actum scilicet complexe assertionis: circa alia quam circa verbum Et sic videtur verbum aliquo modo tenere locum habitus respectu anime et loquor de habitu noticie complexe. Et secundum hoc dicit apostolus quod inchristo sunt omnes thesauri sapientie et scientie asconditi et ideo anima eius in cuiuslibet rei creatam noticiamquantumlibet perfectamiuxta possibilitatem anime rationalis potest exire vt quo operans et vequod recipiens.

¶ Tertium: quantum ad gratiam complexe significabilem: est quod nulla maior gratia potest creatu re conferri quam quod assumatur ad vnitatem persone dei patet per augustinum de predestinatione sanctorum: predestinata ex gratia est illa nature humane tanta et tam summa subuentio vt quo attolleretur altius non haberet. Item decimotertio de trinitate capitulo. 13. "in rebus per tempus exortis illa summa gratia est quod homo in vnitate persone contunctus est deo".

¶ Ex quo patet quod christus habet gratiam vel natura aliqua vel anima illa habet gratiam qua de us non potuit sibi vel alteri creature conferre maiorem et hoc suffioit pro dicto magistri

¶ Quartum punctum. nulla potest esse maior iusticia actualis quam fuit iusticia actualis anime christi Et ex hoc consequenter conceditur quod nonpotuit proficere in merito quo ad melius meritum: licet posset multiplicare numerum meritorium illa tamen multiplicatio non reddebat proprie christum perfectiorem. Item nec christi actio secundum animam rec debatur melior propter interiorem charitatem anime accidentaliter inherentem. nec anima eius redadebatur gratior deo quia nulla est intentio dilectionis in deo sed solum diligit ad maius beneficium non potuit autem conferri maius benficium creature rationali quam dicta personalis vnio: non enim ex hoc quod anima christi haberet plus actiuitatis excederet vnionem ad personam. Pro quinta conclusione et sequentibus suppono. quod animam christi videre verbum sit animam christi habere in seformaliter noticiam creatam intuitiuam verbi vel essentie: patet ista suppositio quoad singula aduertenti. Sit igitur.

¶ Quinta conclusio: Omnis videns omnia contenta in verbo videt simul infinita. probatur quia angelos infinitos possibiles et omnes partes continui etc.

¶ Sexta conclusio: Anima non potest videre omnia contenta in verbo visione comprehensiua nisi habeat infinitas visiones vel vnam infinitam: quia vbi duo arguunt duplum et tria triplum etc. infinita arguunt infinitatem sed videre duo equalis visibilita tis comprehensiue est aliqualis perfectio puta duplex et tria triplex. ergo etc. Ex quo sequitur per quar tam eonclusionem quod isto modo scilicet comprehen¬ que anima christi non poiuit videre omnia contenta in verbo.

¶ Septima conclusio. quod anima christi cognitio ne confusa cognoscit omnis contenta in verbo causaliter. Patet. ista non arguit infinitatem in visionis actu nec in potentia

¶ Octaua conclusio: quod visione discretiua videt quima christi omnia facta et fienda / Patet quia videt distincte omnia presentia preterita et futura. Dicunt etiam aliqui quod discretiue videt infinita licet non conprehensiue / quod sic probant quia non magis est perfectionis videre discretiui vnum obiectum infinitum: quam iufinita quorum quodlibet est finitum: sed primum lidet anima christi: ergo secundum etc.

¶ Ad rationes principales Ad primam: responsum est in primo articulo. Ad alias duas patet quid dicendum est ex dictis in articulo secundo et tertio. Et sic est finis questionis.