Quaestio 1

¶ Quantum ad primum per deum intelligo summiens / summe perfectum quo nichil melius cgiotari potest / cui conuenit quicquid est simpliciter melius esse ipsum quam non ipsum. patet ista descriptio per boetium tertio de consolatione prosa. 10 et per venerabilem An selmum prosologion capitulis. et. et. 3. et per beatum Augustinum primo de doctrina christiana capitulo. 4. Predicti tamen scilicet boetius et ansellinus habuerunt ab augustino

¶ Ex ista descriptione infero quattuor proposit tiones / Prima esse deum est simpliciter necesse esse patet / quia melius est ipsum quam non ipsum patet etiam ex descriptione praemissa.

¶ Secunda hec est necessaria s deus est ipse est omnipotens. inimpedibilis / omnia sciens / eter nus / nullius egens et sic de singulis dei proprietatibus Patet describendo deum.

¶ Tertia licet deum esse si deum esse trinum et vnum: tamen non est euidens quod deum esse trinum et vnum / sit melius ipsum quam non ipsum. patet ista / Alsentiens quod deus est / non necessario assentit vel concedit quod deus est trinus et vnus. ergo propositio vera

¶ Quarta Aliqua sunt in deo perfectionis / que et perfectionis non est nobis euidenter notum. patet ista ex immediata

¶ Ubi notaquod per se notum secundum magistri hugolinum / est enuntiabile semper necessario verum / quod naturaliter cuilibet aduertenti est notum / absque noticia alicuius extrinseci id est absque indigentia alterius noti cie. Uel secundum alios et largius per se notum est complexum euidens praecise ex noticia terminorum suorum inquantum sui sunt. Patet ex secundo et quarto methaphisice vbi dicitur quod principia ideo per se sunt nota quia sunt nota ex noticia terminorum suorum

¶ Ex ista descriptione infero quattuor proposi tiones / Prima esse per se notum primo et per se con petit enuntiabili et non propositioni. probatur. quia priu est sic esse vel non sic esse / quam propositionem enuntiantem sic esse / esse veram: et sic esse est causa veritatis propositionis nec potest propositio esse nota / vel esse nisi sciatur sic esse sicut ip a significat ergo.

¶ Secunda licet omnis propositio per se nota sit euidens non tamen econuerso. patet ista propositio / de propositio t nibus demonstrabilibus quae non sunt proprie per se note¬ ¶ Tertia licet omnis propositio per se nonta sit immediata non tamen econuerso / patet ista propositio quo ad secundam partem de multis quae absque singularium experientia cognosci non possunt. vt iste aliquid mouetur. omnis calor est calefactiuus. et sic de similibus

¶ Quarta licet ista propositio / omne totum est maius sua parte sit sillogisabilis: non tamen est demonstrabilis. prima pars probatur / quia potest sic sillogari omne quod continet tantundem et amplius / est maius eo / omne totum continet tantundem et amplius: scilicet per tem: eius ergo est maius sua parte. Sed secunda pars probatur quia maior non est notior conclusione / ergo per ipsam non demonstratur conclusio. consequentia nota est. Antecedens patet patet quia in maiore praedicatur de dibfinitione dicente quid nominis subiecti conclusionis in illud idem quod predicatur in conclusione de ipso subiecto. nam diffinitio quid nominis totius est. quod continet aliquid et amplius et hoc subicitur in maiore. et quia apud omnem demonstratuem / et eum cui demonstrat / oportet esse precognitum quid nominis tam subiecti quam passionis sequitur: quod ille sillogismus non est demonstratio. ymo forte secundum magistrum Gregorium est petitio primcipii: quia illud quod probari deberet presupponitur esse cognitum.

Secundus articulus.

QUantum ad secundum articulum pono conclusiones / et prima sit ista. licet nocesse esse / includat euidenter esse: non men est per se notum vel demonstrabile aliquod sit ens quod sit simpliciter necesse esse / prima pars patet de se. cum oppositum esse repugnet ei quod est necesse esse.

¶ Secunda pars probatur quia non est demonstrabile a priori cum necesse esse nullum habeat prius. nec a posteriori: quia vt dixi in principio meo nulla contradictio est si esse affirmetur de / a / et negetur de / b / totaliter ab ipso distincto. Nec ad / a / esse sequitur / b / esse euidenter. eui dentia reducibili ad primum principium si / a / et b / sint res absolute: ergo conclusio vera.

¶ Corelarium primum deum esse non est viato ri per se notum sed fide creditum. patet quia nec a posteriori vt dictum est: nec a priori: cum non habeat causam.

¶ Secundum correlarium non est per se notum nichil esse necesse esse. patet ex conclusione quia condictoria sunt euidentie equalis.

¶ Secunda conclusio Eiusdem effectus esse plures causas essentiales: est impossibile et inferens eui dentem repugnantiam.

¶ Pro qua nota quid est esse causam essentialem / quia est sine qua nullomodo potest poni effectus. Tunc probaturconclusio quia daoppositum: sequitur quod idem effecto numero posset bis: pro duci quod est falsum. consequentia patet ex descriptione cause esitialis.

¶ Primum correlarium. Nec vnius nec plurium possunt esse plures cause enitiales dicto modo. Patet quia quaelibet earum esset necessario independens.

¶ Secundum correlarium. Non est ponendus ordo causarum essentialiter ordinatarum. Patet ex immediatocorrelario / quia plures essent independentes. Ista est ratio magistri lib. primo. dist. ter. capitulo penultimo. Tertia conclusio. hec est demonstrabilis: si deus est / tantum vnus deus est. supposito quid nominis dei secundum quod in primo articulo dixi. probatur. si deus est nullus eget / nec impediri potest: sed si essent plures vnus impediret alium / et quilibet alterius amicicia egeret: quod repugnat ei quod est esse deum

¶ Correlarium. demonstrabile est non esse plures deos: licet non sit per se notum quod tantum sit vnus patet istud ex conclusione.

¶ Secundum correlarium. Non sequitur scio eui denter non esse plures deos: ergo scio euidenter tantum esse vnum deum. patet istud satis.

¶ Quarta conclusio. licet tantum vnum esse deum non sit nobis euidenter notum: tamen vnum solum deum verum esse / est sic efficaciter probatum: quod nulli de veritate eadem. licet dubitare prima pars patet ex dictis: et secunda tenet quia efficaciter per auctoritates et rationes naturales et theologicas est probatum: (vt patet in duodecimo methaphisice: et in sepiimo et octauo phisicorum. et in veteri et nouo testamento. Correlarium. Non solum illis est firmiter assentiendum / quibus intellectus non potest dissentire vel euidenter veris. patet ex conclusione: et per articum lum parisiensem dicentem / quod non teneamur assentire nisi per se notis vel ex per se notis deductis: error.

¶ Secundum correlarium. auctoritati scripture tam firmiter est assentiendum: sicut cuique rationi demonstratiue. patet quia sine dubitatione.

¶ Quinta conclusio. deum esse quamquam spiritus sctuns theologis inspirauerit: numquam tamen aristoteles suis phi cis vel methaphisicis rationibus aliqualiter demod strauit.

¶ Prima pars patet ex sacra scriptura: scilicet qud spiritus sanctus inspirauerit theologis et sactis. et secunda probatur: quia aristoteles semper volendo hoc probare: vel assumpsit dubium vel admiscuit impossibile sicut deducam inferius. nam. volens hoc demonstrare / inter alia argumenta hoc est vnum: quia in mouentibus et motis non est processus in infinitum. istud vt dicit branchil numquam sufficienter demonstrauit: sed solum ex testimoniis autorum et aliquibus persuasionibus non euidenter notis

¶ Correlarium. Si aristoteles dixisset istam propositionem deus est: sequens eam totaliter secundum suam intentionem: necessario secutus fuisset errorem. patet quia secundum mentem aristotelis implicabat taliter esse / qualiter esse est impossibile / videlicet deum esse virtutem finitam non valentem de nichilo aliquid producere.

¶ Secundum correlarium. quod significabile illud dcum esse: non est idem apud theologum et mentem aristotelis. patet ex immediato.

¶ Ex istis patet responsio negatiua: ad quaesitamen scilicet quod deum esse non est viatori per se notum etc.

Tertius articulus.

¶ Uantum ad tercium articulum pro solutione primi argumenti (quod est doctoris profundi) arguit sic. vnum deum vel deum possibile est esse / ergo etc.

¶ Secundo arguit idem doctor sic / quam impossibile est alquid tam necessarium est aliquid: sed aliquid est tam impossibile quod ipsum implicat esse: ergo aliquid est tam necesse quod implicat ipsum non esse. sed quid est magis necesse esse quam deus. ergo deum esse est necesse: et demonstra bile.

¶ Tertio arguit sic tam falsum est aliquid quam verum est aliquid: sed aliquid est tam falsum quod ipsum esse verum contradictionem includit: ergo aliquid est tam verum quod ipsum esse fltum ptradictionem includit. sed quid est verius primo vero / quod est deum esse vigitur

¶ Quarto arguit sic si deus non est: ali qua veritate deus non est. ergo aliqua veritas est: ergo prima veri tas est. probatur quia vel illa est deus vel a deo.

¶ Quinto si deus non est: necesse est deum non esse. ergo aliqua necessitate alicuius necessarii deus non est. ergo aliqua necessitas est. ergo prima necessitas est.

¶ Sexto si deus non est: posibile est ipsum esse vel ipsum no esse. ergo aliqua potentia hoc est possibile. ergo aliqua potentia est: et aliquid est potens per illam. Sed quid est illud nisi deus

¶ Septino. si deus non est. ita est quod deus non est ergo per aliquod esse ita est quod deus non est. one autem esse velest primu quod est deus / vel a primo. ergo. Pro responsione ad argumenta branardini premitto quinque propositiones.

¶ Prima. Nulla res potest incipere esse deus per essentiam. patet: quia nec a se nec ab alib. ergo propositio vera

¶ Secunda si non est aliquid quod sit deus: nichil potest incipere esse deus. patet ex precedenti

¶ Tertia. non est euidens possibile esse absolute quod sit deus: nec est euidens possibile esse absolute / quod non sit deus. patet quia contradictorie sunt euidentie equalis. ¶ Quarta si dens non est: necesse est deum non esse.

¶ Quinta. non est euidens quod deus sit prima veritas nec prima necessitas.

¶ Ex istis patet responsio ad omnia predicta argumenta.

¶ Ad primum cum dicitur vnum deum possibile est esse: ergo vnum deum necesse est esse. dico quod antecedens non est euidens sicut patet per tertiam propositiorem: quamuis consequentia foret bona. sicut patet per secundam et quartam.

¶ Per idem ad secundum conceditur: maior. sed minor non est euidens scilicet aliquid est tam impossibile esse quod ipsum implicat esse si li aliquid supponat pro qualibet imagi nabili essentia incomplexa.

¶ Ad tertium dico quod verum et falsum / non sunt sic immediata / quod de quocumque predicatur verum / de eius opposito predicetur falsum: sed sufficit quod oppositum veri dicatur non verum. patet de ista nichil creatum est. que fuit vera ab eterno: veritate increata saltem: tamem oppositum eius non fuit falsum ab eterno. et sic de multis similibus. Et sic patet quod illa maior potest negari. si intelligatur tamen de facto sic esse quantum ad species: conceditur et similiter minor. et negatur consequentia: quia non est euidens quod deum non esse sit tale impossibile. quod tamen oporteret: quia propositio impossibilis falsa solum inferti suam oppositam non posse esse falsam formaliter. cuius oppositum videtur argumentum supponere

¶ Ad quartum potest negari consequentia. sed bene sequitur / deus non est: ergo non est sic quod deus est. quia supposito quod omnem verum sit a deo: si deus non esset: deus vere non esset. tamen conformiter dictis dico quod suppositum non est euidens. vt patet per quintam propositionem. ergo consequentie non sunt euidentes

¶ Ad quintum patet similiter ex quinta: cum non sit euidens quod sit prima necessitas.

¶ Ad sextum consequentia non est euidens: quia per hoc quod vna res est: non sequitur euidenter quod alia res sit: aut possit esse vt alias dixi.

¶ Ad vltimum nego consequentiam primam: sed sequitur: deus non est: ergo non est ita quod deus est: data etiam prima consequentia. et secunda tamen vlterius dico quod non est euidens deum esse causam cuiuslibet esse.

¶ Pro responsione ad argumenta doctoris subtilis: pono aliquas propositiones.

¶ Prima. non omnis efficax ratio debet prorie vocari demonstratio.

¶ Secuuda. non est euidens quin quodlibet causans habeat causam sine statu.

¶ Tercia. non est euidens oppositum istius videlicet quod de facto sint infinita: quorum quodlibet sit alio nobilius.

¶ Quarta. tota vniuersitas causatorum est causata: et tamen a nullo est causata tota vniuersitas causa torum: et hoc scilicet accipiendo ly tota cathegoreumatice: quia sic acceptum stat confuse tantum tunc ad formam dico: quod antecedens non est euidens: et patet quid dicendum ad totam rationem per propositiones premissas.

¶ Ad astensem cuius est tercium argumentum dico duo.

¶ Primum quod ratio sua est efficax probatio non tamen demonstratio

¶ Secundo dico quod non sequitur si deus esset: esset necesse esse: et impossibile non esse: ergo deum esse est demonstrabile vel per se notum: sic est finis questionis.