Quaestio 3

QVAESTIO TERTIA. Vtrum cum vnitate essentiae stet pluralitas personarum.

ARGVITVR NEGATIVR 1 SIcut se habet natura ad suppositum, ita A suppositum ad naturam, sed natura sic se habet ad suppositum, quod illa, quae per se habet suppositum, sicut substantia, non plurificatur, nisi plurificato supposito; ergo & sup positum non poterit plurificari, nisi plurificata natura Maior videtur nota, quia natura & suppositum licet sint idem, praecipue in Deo tamen, vel se mutuo consequuntur, quia vnum non inuenitur sine altero, vel saltem vnum non potest esse sine altero. Minor etiam apparet, nam quamuis in vno supposito creato sint multae naturae, vna tamen sola est, cuius est illud suppositum, puta ipsa substantia

2 Si pluralitas personarum staret cum vnitate essentiae sequeretur, quod vna res esset plures, quod est falsum, quia implicatur contradictio: Consequentiam probo, suppono enim, quod plures personae in Deo sint plures res, sic enim loquuntur sancti: Vnde P. Aug. in principio lib de Doctrina Christiana ait, "res, quibus fruendum est, sunt Pater. Filius, & Spiritus Sanctus", suppono etiam, quod in Deo persona sit idem quod essentia, alioquin esset ibi composito, quibus suppositis patet consequentia, nam si essentia est idem quod quaelibet persona, & plures perso nae sunt plures res, sequitur, quod vna res sit plures res.

AD OPPOSITVM ARGVITVR Er Fidem Catholicam debemus saluare Trinitatem personarum, ita vt non derogemus vnitati essentiae, quia vtrumque cadit sub articulo Fidei, ergo &c.

RESPONDEO in hac quaestione tres articuli sunt videndi, prout insinuant ar gumenta adducta.

An natura creata possit plurificari sine suppositis

2 An supposita diuina differant realiter.

3 An pluralitas personarum repugnet vnitati essentiae.

ARTICVLVS PRIMVS. Vtrum suppositum, & natura in rebus creatis ita sint adaequata, quod vnum non possit plurificari sine altero.

AD hoc est intelligendum, quod ratio supposit non inuenitur proprie, nisi in genere substantiae, quod ideo est, quia de ratione suppositi est per se subsistere; quae conditio non conuenit nisi substantiae: si ergo comparetur suppositum ad naturam de genere substantiae, cuius proprium est habere supposita, & quaeratur vtrum natura de genere substantiae, & suum proprium suppositum, in quo est, sint omnino adaequata: Dico quod sic, itaut non possit plurificari natura non plurificato supposito, & e conuerso, nec suppositum absque natura, has duas concluclusiones probo per ordinem.

Primam sic, si natura plurificaretur manete eodem supposito sequeretur vnum, & idem suppositum esse in diuersis speciebus, conseiuens est falsum, ergo & antecedens: Falsias patet, nam dicere quod vna res alicuius praedicamenti absoluti sit in diuersis speciebus illius praedicamenti, est dicere quod vna res absoluta sit plures, quod nullus diceret: probo Consequetiam, ad cuius probationem duo suppono, primum est, quod natura, & suppositum sunt vna res absoluta eiusdem speclei (quod omnes concederent) licet habeant aliam distinctionem, de qua non curo ad praesens, quia habebit locum in tertio lib Secundo suppono, quod natura non plurifi cetur per se nisi in diuersitate speciei, hoc enm est naturam per se plurificari, ipsam scilicet diuersificari per differentias essentiales intrinsecas, quod non habet locum nisi in diuersis speciebus, quia licet plurificetur in eadem specie, hoc non est per aliquod essentia le intrinsecum, sed magis per aliquod accidem tale extrinsecum, quicquid sit illud: istis sup posits consequentia patet, nam si natura por se plurificata est diuersarum specierum, vt di cit, ista secunda suppo tio, & suppositum est eiusdem speciei cum natura, vt dicit supposi tio prima, sequitur, quod illud suppositum quod ponebatur manere idem, sit diuersarum specierum.

Si autem dicatur, quod natura plurificetur saltem per accidens in eadem specie manente eodem supposito, probo etiam quod istud sit impossibile; quia sequeretur quod plures naturae essent vna natura, quod est falsum, quia implicatur contradictio, Consequentiam probo, siquidem plures natura: eiusdem speciei esse in eodem supposito, vel est falsum, vel sunt omnino vna, & eadem; quia si essent distinctae, hoc vel esset per aliquod essentiale intrinsecum, vel per aliquod accidentale extrinsecam, non per intrinsecum, quia tunc essent distinctae, secundum specie. cuius contrarium supponitur, non per extrin secum accidentale, quia omne tale consequi tur naturam, ratione suppositi, & non ratione sui, cum abstrahat secundum se ab om- ni tali: vbi ergo est idem suppositum, etiam hoc principiu distictum est idem, & prconsequens non possunt per ipsum distingui: remanebunt ergo indistincta, & sic erunt vna natura Ex tendit autem se ista ratio etiam ad naturam de genere accidentis, de quibus etiam verum est, quod plures naturae eiusdem speciel non possunt esse in eodem subiecto, & sic patet prima conclusio quoe na non potest plurificari, non plurificato supposito, accipiendo eo mo do, quo dictum est.

Probo secundam conclusionem, quod sup posita non possunt plurificari manente eadem natura: Quia tunc sequeretur, quod natura talium suppositorum esset necesse es se; consequens est falsum; ergo & antecedens: Falsitatem probo ex duobus; primo quia cum: loquamur in rebus creatis, oportet quod ista natura, quae ponitur manere eadem, sit quid creatum, nullum autem ens creatum potest dici necesse esse, vt ad praesens suppono, quia in secundo libro habebit locum: est ergo impossibile, quod talis natu ra sit necesse esse.

Secundo quia natura non potest esse ma ioris necessitatis, quam suppositum, sicut ap paret inducendo in omnibus: nunc autem upposita, quae plurificantur sub eadem natura, in creaturis possunt esse & non esse; du in eorum plurificatione sit exitus de potentia ad actum, & processus de non esse ad esse; erit ergo secudum hoc aliqua natura maioris necessitatis, quam suum suppositum, quod est absurdum, tunc enim posset natura rema nere destructis suis suppositis, Consequentiam probo, nam si ad plurificationem suppo sitorum non plurificatur natura, pari ratio. ne nec ad eorum productionem producitur ipsa, quia vnum sequitur ad alterum, & quia natura nullo modo potest produci, vel acqui rere esse extra sua supposita, si sit aliqua na tura, quae cum suppositis non producatur. nec in eis acquirat esse; illa, inquam, nullo modo produceretur, vel nullo modo acquireret esse in suppositis; & per consequens esset necesse esse: vel saltem cogeremur dicere quod nullo modo haberet esse, quod est absurdum, quia tunc simul esset, & non esset: nam inquantum sua supposita essent, & non possent esse sine ea, natura esset,; inquam tum vero non acquireret esse in ipsis, non es set; idcirco qui arbitraretur possibile, in crea turis supposita plurificari, manente eadem natura, quemadmodum est in Deo, incideret in errorem Platonis ponentis quidditaten separatam a suis suppositis secundum esse, vt patet 7. Metaph nam dicens, quod plura sup posita possint fieri sub eadem natura, cogitur dicere quod illa natura non producatur cum suppositis, nec acquirat esse in eis, & per consequens erit separata ab eis secundum esse, quod erat error Platonis, Vt patet per Arist. & Com. 7. Metaph com 20 vbi con cludit, quod cum quidditates non habeant proprium esse distinctum a suis suppositis, si ponantur ab eis separatae secundum esse, non habebunt aliquod esse; & sic erunt, & non erunt, nam quia ponuntur entia, erunt, & quia ponuntur non esse in suppositis, non erunt, & ita potest dici in proposito de natu ra, quae non plurificaretur plurificatis suppositis, patet igitur secunda conclusio, & quid quaerebantur, scilicet, in creaturis suppositum, & naturam sic esse adaequata, vt non possit plurificari vnum non plurificato altero, quod non est dicendum in diuinis, vt patebit in sequenti articulo.

ARTICVLVS SECVNDVS An Diuina supposita distinguantur realiter inter se, ita vt sint plures res

CIrca hoc errarunt Sabelliani dicentes,, quod diuinae personae non erant reali ter distinctae, vt tamen saluarent auctoritates Sacrae Scripturae, quae euidenter exprimunt in diuinis esse Patrem, Filium, & Spi ritum Sanctum, dicebant, quod vna, & eadem persona, quandoque vno, quandoque alte ro nomine appellabatur, ad quod dicendum mouebantur, quia non videbant, quomodo realis distinctio personarum posset stare cum vnitate essentiae, sed hoc non obstat, vt patebit in sequenti articulo.

Dicendum est ergo cum Fide Catholica, quod Diuinae personae realiter sunt distinctae: quam conclusionem nequimus probare ratione naturali, quia simpliciter est nobis tradita per Fidem: sed quibusdam alijs (etiam de Fide) suppositis, puta quod in diuinis sit vera generatio, & vera processio, possumus statim praefatam conclusionem probare, nam impossibile est, quod vna, & eadem persona sit vere gignens, & vere genita, & vere procedens, & vere producta; At in diuinis est vna persona vere gignens, & altera vere ge nita, vna producens, & altera producta; ergo Diuinae personae distinguuntur inter se realiter. Verum quia hoc totum a Sacra Scriptu ra est acceptum, & auctoritate Ecclesiae com probatum; idcirco sufficiant pro hac conclu sione auctoritates, quas Magister inducit in litera; & plures aliae, quas dimitto breuitatis causa: Concludo ergo cum D. Athanasio, qui fidem vniuersalis Ecclesiae profitetur in svm bolo, quod alia est persona batris, alia Filijalia Spiritus Sancti; vbi autem est alietas, ibi est vera pluralitas realis: sunt ergo Dini nae personae realiter distinctae, & per consequens plures res, quia nomen rei verissime dicitur de supposito.

ARTICVLVS TERTIVS Vtrum realis pluralitas personarum repugnet vnitati essentiae.

Irca hunc articulum errarunt Arriani, qui, vt saluarent distinctionem por sonarum, negabant vnitatem essentiae, sicut Sabelliani, vt saluarent vnitatem essentiae ne gabant distinctionem personarum. Frrauit insuper circa hoc Abbas loachim, qui etiam negabat vnitatem essentiae, licet aliter quam Arriani, cuius opinio specialiter est damnata ab Ecclesia in illa decretali, quae incipit, damnamus, &c. Horum errores non prosequor in speciali, quia nimis longum esset, sed cum Fide Catholica intendo ostendere, quod non repugnent ad inuicem vnitas essentiae. & pluralitas personarum, tota ergo difficultas huius articuli, & totius quaestionis est videre quomodo ista duo possint stare simul

Ad quod respondent quidam in hac secunda distinctione, vbi credunt se inducero rationes necessarias ad probandum, quod in Diuina essentia sit vera productio ad intra & quia ad veram productionem sequitur realis distinctio, si vnitas essentiae stat cum ve¬ ra productione ad intra, stabit etiam necessario cum reali personarum distinctione: quod gitur cum vnitate essentiae stet necessario vera productio probant tribus rationibus 1 Illud, quod de sua ratione formali est principium productiuum alicuius, in quocunque ponatur absque imperfectione, erit prin cipium productiuum illius, sed intellectus habens obiectum intelligibile sibi praesens ex sua ratione formali est principium produm ctiuum naturae genitae, quae est verbum; ergo in quocunque ponatur sine imperfectione necessario producet verbum: cum ergo in Deo sit intellectus habens obiectum intelligibile sibi praesens, sine omni imperfectione, sequitur quod ibi necessario sit productio verbi; Minor est nota; Maior probatur, nam quod in aliquo supposito sit principium pro ductiuum, & ad ipsum non sequatur productio, hoc non potest esse nisi altero duorum modorum, vel propter imperfectionem, quia est ibi diminute, quod non habet locum in Deo, vel propter totalem acceptionem, sicut ponunt exemplum de potentia generandi in Filio, qui non generat, licet habeat potentiam, quia iam est accepta, & quasi exhausta por generationem Filij; cuius generatio sic est adaequata huic principio, quod non se exten dit ad generationem alteriusFilij, sed iste mo dus non potest impedire maiorem proposito nem, quia talis potentia est principium gene randi in patre, quamuis non in filio, alioquin non esset perfecte in Deo, & quia potentia generandi verbum in Deo est productio, por hoc magis habetur propositum scilicet, quod in Deo necessario sit productio verbi, & per consequens generatio, & personarum distinctio.

Verum, quia aliquis posset dicere, quod verbum productum non esset eiusdem naturae cum persona producente, ideo hoc probant, nam (pro vt dicunt) verbum non esset perfectum nisi esset productum de tota scietia, quae est in memoria, & illi esset adaequatum, sed scientia Dei est infinita: ergo & ver bum productum de ea cui debet adaequari erit infinitum; At nisi haberet naturam diuinam, non posset esse infinitum, quia omnis alia natura finita est, ergo habebit naturam diuinam, & per consequens erit eiusdem natu rae cum psona producente: & sic concludunt in Deo necessario esse ponendam productionem ad intra; & per consequens distinctionem personarum cum vnitate essentiae.

2 Quicquid dicit perfectionem simpliciter, non potest a Deo remoueri; sed productio ad intra dicit perfectionem simpliciter, ergo est in Deo ponenda; Maior patet per D. An selmum Prosol. ca 3. Minorem probant, quia necessitas est conditio importans perfectionem, cum per eam descedat ens in entia perfecta, sicut ex opposito per contingentiam descedit in entia imperfecta, si ergo ponatur ne cessitas, quae de se uon dicat aliquam imperfectionem, in eo importabit perfectionem simpliciter; & quia productio non dicit de se ali quam imperfectionem, si ponatur in Deo dicet perfectionem simpliciter, oportet ergo si cundum hoc ponere in eo aliquam uecessariam productionem tanquam perfectionem simpliciter, sed ista non potest esse productio ad extra, quia est contingens, ergo erit ibi ne cessario aliqua productio ad intra.

3 Primae productio debet competere primo producenti scilicet Deo, sed prima produm ctio est naturalis, & necessaria, ergo debet con petere primo producenti scilicet Deo, haec autem non potest esse productio ad extra, quia illa supponitur esse libera, & contingens, ergo erit productio ad intra.

Iste modus dicendi mihi non placet proter duo; primo, quia illud quod est omnino super nostram rationem, volunt probare naturaliter; constat autem quod inter omnes ve ritates, quae cadunt sub Fide, veritas huius conclusionis maxime est supra intellectum nostrum, ideo nullo modo per rationem naturalem potest euidenter demonstrari.

Secundo, quia dato quod praefata conclu sio posset per rationes naturales efficaciter demonstrari; rationes tamen adductae deficiunt in probando, quia nulla earum concludit ne cessario Nam prima ratio videtur peccare in materia, & forma, in materia quidem, quia assumit falsum in minori propositione, cum dicit, quod intellectus habens obiectum intelligibile praesens, est principium productiuum verbi, si enim haec esset vera, sequeretur quod quandocunque obiectum esset praesens intellectui necessario, & naturaliter produceretur verbum, quod est falsum: Consequen tia ab eis non potest negari, quia per eam probant quod in Deo sit necessaria, & naturalis productio verbi, Falsitatem probo dupliciter primo, quia videmus, quod in nobis non ob stante praesentia obiecti intellectui; adhuc ta men requiritur actus voluntatis praeuius; d cente P. Aug 9. de Trinit. cap. 12. partum mer tis antecedere appetitum, quod non valeret si productio verbi esset naturalis, & necessaria ex intellectu, & ex praesentia obiecti, vt ipsi dicunt Secundo, quia non semper ex intellectu, & praesentia obiecti producitur verbum, immo contingit saepius quod produca¬ tur cogitatio in formis quae tamen non est verbum teste P. Aug. 15. de Trinitate dicent, tormatam cogitationem de ea re quam scimus, verbum esse: si tamen intellectus cum obiecto praesente esset principium productiuum ver bi (vt isti dicunt) tunc supposita praesentialitate obiecti, semper & necessario producere tur verbum, quod est falsum.

Vlterius dico, quod haec ratio peccat in forma, & petit principium, nam cum dicunt quod intellectus habens obiectum intelligibile sibi praesens, est principium productiuum verbi, haec proposito potest duobus modis intelligi, vno modo, quod praesente obiecto sit principium productiuum verbi, supposita indigentia ex parte intelligentis, sicut est in nobis, qui ad perfecte cognoscendum obiectum indigemus verbo producto, & sic accipiendo propositionem quamuis possit esse nota naturaliter, non tamen valet eis ad pro positum, quia in Deo non est productio verbi isto modo: Alio modo potest intelligi, quod intellectus praesente obiecto sit principium productiuum verbi, remota oni indigentia & supposita plena sufficientia ex parte intel ligentis, & sic proposito habet veritatem in solo Deo, non est tamen nota sine lumine Fi dei; velle ergo probare, in Deo esse veram pro ductionem ad intra hoc pacto, est probare idem per idem, & ignotum per aeque ignotum.

Similiter secunda ratio perit principium; nam cum dicunt in minori propositone, quod productio ad intra dicit perfectionem simpli citer, quamuis haec proposito in se sit verissima, non est tamen nota naturaliter; quia ex tra diuinam naturam non inuenitur productio intrinseca in aliqua natura nobis nota, ex qua possimus deducere productionem ad intra esse perfectionem simpliciter, & per con sequens ponendam esse in Deo; velle ergo probare per istam propositionem, quod in Deo sit productio ad intra, est probare, hoc per eandem productionem, & sic idem per idem.

In probatione etiam quam adducunt pr hac e propositone est similiter peritio principij Nam cum dicunt, quod necessitas est condi tio importans perfectionem, concedatur, quam uis posset negari; adhuc tamen non habetur intentum, cum vero vlterius addunt produm ctionem dicere ex se aliquam perfectionem: dico, quod duplex est productio, vna cuius notitia habetur lumine naturali, & de ista est falsum simpliciter, quod non dicat imperfectionem saltem ex parte producti quia supponit ipsum esse in potentia, productio enim prout nobis est nota naturaliter, semper in producto importat exitum de potentia ad actum. Alia est productio quae nullum impor tat exitum de potentia ad actum, nec ex pat te producentis, nec ex parte producti, & de ista bene verum est, quod non dicit aliquam imperfectionem: sed quod sit aliqua talis in rerum natura, hoc non est notum lumine na turali, immo naturaliter videtur contiarium; est vtique notum lumine Fidei in cuius veritate supponimus esse talem productionem i natura diuina solum. Si quis ergo ex productione quae non dicit imperfectionem velit probare productionem in Deo esse, probabit illam productionem per eandem productionem, & sic peret principium

Nec tertia ratio concludit, nam concessa maiore, dico ad minorem, quod quamuis pioposito sit vera, non potest tamen euidem ter probari, quod productio ad extra sit libera, & contingens, immo magis contrarium apparet scilicet, quod sit necessaria, ex ista ergo propositone non habetu euidens probatio, & ideo proceditur per ignota.

Videtur ergo mihi aliter esse dicendum; Pro cuius rei explicatione primo ostendam huiusmodi compossibilitatem distinctionis di uinarum personarum cum vnitate essentiae, per se directe non posse efficaciter probari ra tione naturali Secundo compossibilitatem vnitatis cum Trinitate posse sustineri, & de fendi contra quascunque rationes. Tertio pose aliquo modo Trinitatem persuaderi ratio nibus, & praecipue Riccardi in suo libro de Trinitate

Quantum ad primum dico, quod si huiusmodi compossibilitas posset probari per aliquam rationem naturalem, illa ratio, vel esset sumpta ex ipso Deo, prout habet habitudinem ad creaturas, vel ex ipsis creaturis, secundum quod habent habitudinem ad Deum; sed neutro horum modorum potest inueniri aliqua ratio; ergo &c. Maior patet per hoc, quia omnes veritates, quas de Deo efficaciter probamus, vel probamus ex habitudine Dei ad creaturas, vel e conuerso, vtrioque nmodo Deus nobis innotescit lumine natura li, si autem alio modo innotescit, hoc etiam est alio lumine supernaturali: nunc probo minorem quantum ad ambas partes, & primo ex habitudine Dei ad creaturas, nam onis talis habitndo, vel est in ratione efficientis, vel in ratione finis, vel in ratione formae, sed omnes praefatae habitudines ducunt nos in cognitionem Dei, prout est vnus in essen tia, & non trinus in personis, quia etsi sint di stinctae personae, omnes tamen secundum eandem habitudinem efficientis, vel finis re feruntur ad creaturas, teste P. Augustino; de Trin. cap. 20. vbi dicit, Patrem, Filium & Spiritum Sanctum relatiue ad creaturam dici vnum Creatorem, & vnum Dominnm, & hoc est, quia omnes tres personae habeni vnam virtutem creatiuam, & sicut non plurificatur ibi habitudo causae efficientis propter vnam virtutem productiuam, ita pari ra tione non debet plurificari habitudo causae finalis propter vnam bonitatem reductiuam in se omnia, nec habitudo causae formalis, p pter vnam actualitatem representatiuam om- nium, ex nulla ergo habitudine potest sumi efficax ratio, qua probetur realis distinctio personarum, & compossibilitas istorum cum vnitate essentiae; & sic patet minor quantum ad vnam partem.

Probo eandem, quo ad aliam partem, scili cet ex habitudine creaturae ad Deum. Nam omnis habitudo creaturae ad Deum vel est ex eo quod effectus Dei est, vel ex eo quod similitudo: non potest autem sumi aliqua ra tio ad propositum ex habitudine, quam cres turae habent ad Deum primo modo, quia qua tenus effectus Dei sunt, vnam, & eandem ha bitudinem habent ad omnes tres personas, nam si tres personae habent habitudinem vnius principij, & causae ad creaturam, oportet etiam quod creatura habeat habitudinem ad illas in ratione vnius effectus, & vnius principiati. Ex neutra ergo parte potest sumi ratio euidens distinctionis personarum & per consequens, nec compossibilitatis cu vnitate essentiae, nec etiam sumi potest ex ha bitudine creaturae ad Deum in quantum est fimilitudo Dei, quia haec similitudo non attenditur nisi ratione imaginis, vel vertigij, neutra autem similitudo valet ad probandum propositum, quia nec in vestigio, nec in ima gine inuenimus, quod aliqua realiter distin cta possint habere eandem essentiam, & haec de primo,

SECVND O ostendo, compossibilitaSi tem horum duorum scilicet vnitatis, & Tri nitatis posse defendi contra quascunque ratio nes in contrarium adductas, quod apparebit, si reuocabimus ad memoriam ea, quae sunt dicta in primo art. huius quaest ideo enim in ereaturis suppositum non potest plurificari. non plurificata natura, quia nullum creatum est necesse esse; idcirco oportet, eum acquirere esse in suo supposito, & per consequens simul produci in esse cum eo, & quia eorum, quae sunt simul, si producantur in esse, vnum non potest plurificari sine altero, ergo impos sibile erit, in creaturis plurificare supposita non plurificata natura, vnde, si per impos¬ sibile poneretur aliqua natura creata necesse esse, non appareret propter quid esset impos sibilis plurificatio suppositi sine plurificatio, ne nature, quia tunc natura non acquireret esse in suppositis, nec produceretur in esse cum eis, sicut forte imaginabatur Plato, & sicut exemplo possemus declarare, multi ncredunt, fuisse de intentione Com intellectum esse formam hominis, non obstante ipsum esse vnum in omnibus, quod si ita esset, cogerentur isti saluare duo, quae videntur omnino incompossibilia, puta intellectum esse formam dantem esse cuilibet homini, & tamen non plurificari acplurificatiouem ho miuum. Si ergo queratur ab istis quomodo hoc est possibile, non video quod possint as signare meliorem causam, quam illam, quae dicta est, scilicet quia intellectus est quoddam necesse esse ex se; & ideo non aequirit esse in suppositis hominum; idcirco non potest con produci, nec cum eis plurificari: ergo ratio nes, quae probarent naturam plurificari, plu rificatis suppositis, deberent inniti huic fundamento, quod natura acquirit esse in supposito, & simul cum eo in esse producitur, ac plurificatur: Hoc autem fundamentum non habet locum in diuina natura, quia cum sit necesse esse, non acquirit esse in supposito & ideo plurificatis suppositis diuinis non plu rificatur ipsa, omnes ergo rationes contrariae (quia inniterentur huic fundamento) non at tingerent ad improbandam hanc Fidei nostrae veritatem, & sic facile poterunt solui.

Occurrunt tamen tres dubitationes contra huiusmodi dicta; Prima est, quia si omnes rationes, quae fiunt contra hanc veritatem possint tolli, ergo cum solutio dubitationum sit manifestatio veritatis sequitur, praefatam veritatem posse manifestari, & demonstrari, cuius contratium superius fuit dictum,

Ad hoc dico, quod sicut praefatae rationes non attingunt ad huiusmodi veritatem improbandam: ita nec earum solutiones proce dunt ad eam manifestandam, & demonstram dam: & sic ratio non procedit.

Secundo dubitatur, nam dictum est, quod natura Diuina est necesse esse, ideo non acquirit esse in suppositis; nec cum eis produm. citur: si haec ratio esset vera, tunc nullum di uinum suppositum posset produci, quia quodlibet est necesse esse, cum dictum sit superius; suppositum, & naturam diuinam esse eiusdem necessitatis.

Ad hoc dico, quod ei, quod est necesse es se repugnat productio deducens ipsum de non esse ad esse, non tamen repugnat illi pro ductio, quae est simplex communicatio, qua lis est in diuinis.

Sed contra diceret aliquis, quod pari ratione natura posset produci hac simplici ema natione, cum non repugnet illi per hoc, quod est necesse esse

Respondeo, non esse simile, quia suppositum est illud, cui fit communicatio, natura vero est illud, quod communicatur, in simplici autem communicatione, qualis est illa, oportet esse aliquid productum, puta suppositum, & aliquid non productum puta natura, nam si vtrumque esset productum, vtrumque etiam acciperet esse, & per consequens transiret de, non esse ad esse, quod est absurdum imaginam in diuina natura: pro tanto enim saluamus, quod suppositum non transeat de non esse ad esse, quia accipit esse diuinae nature, quod quidem esse non est. pr ductum, quamuis sit per veram communica tionem communicatum.

Tertio dubitatur, quia videtur impossibile, diuinum suppositum esse productum, & naturam non produci, nisi ponamus naturam, & suppositum distingui realiter in Deo, quod non est dicendum, quia tunc faceret compo sitionem.

Ad hoc dico, dubitationem hanc directe uaerere, an distinctio personarum stet cum simplicitate Diuina, quae difficultas habebit locum inferius, & ideo nihil dico ad praesens, sufficit enim pro nunc scire, distinctionem, & plurificationem diuinarum personarum stare cum vnitate essentiae, & quod nulla ra tione, quae non possit solui, haec veritas valet impugnari: & sic patet secundum propositum

RESTAT nuc tertio psuadere hanc veritatem quibusdam rationibus Riccardi in lib. de Trinit. quarum prima sumitur ex ple nitudine Diuinae bonitatis.

Amor, cui non potest deesse summa charitas, requirit distinctas personas; In Deo est huiusmodi amor; ergo &c. & quia non pos sunt esse plures Dij, sequitur, quod huiusmo di plures personae habeant vnam diuinam na turam; Minor est nota: Maiorem probat Ric cardus dicens, quod nullus amans se ipsum tantum, dicitur proprie habere charitatem, oportet enim, amorem in alterum tendere, vt charitas esse dicatur: Nec valet dicere, quod si tantum vna persona in diuinis esset, haberet summam charitatem ad ipsam creaturam: quia vt inquit Riccardus ibidem non posset habere summam charitatem ad creaturam, esset enim amor inordinatus, si summe illud diligeret, quod summe diligendum non est: in illa autem simplici bonitate non potest, nec debeat poni charitas inordinata. Hanc rationem tangit 2. lib de Trin. cap. 2.

2 Secunda ratio sumpta ex plenitudine diuinae foelicitatis, sic formatur Amot qui est summe iucundus non potest haberi sine di stinctione personali, sed in Deo est amor sum me iucundus, ergo in Deo sunt distinctae per sonae; Minor est nota, & Maior probatur a Niccardo dicente, quod amor non potest esse summe iueundus, nisi sit mutuus, intamore autem mutuo oportet esse qui amorem impendat, & qui amorem rependat, vbi autem vnus, & alter esse conuincitur, ibi vera plura litas deprehenditur.

Tertia ratio desumpta a ratione sumae be neuolentiae sic formatur; Si in Deo non essent distinctae personae sequeretur, in eo non esse summam beneuolentiam, consequens est falsum ergo &c. Falsitas patet, quia in eo debet poni quicquid dicit perfectionem simpliciter; Consequentia probatur, nam si vna tantum esset in diuinis persona, non haberet cui conmunicaret suae pulchritudinis abundantiam, & tuc quaero vnde hoc proueniat, vel enim est, quia communitatem habere non potuit; vel quia habere noluit, primum dici nequit cum sit omnipotens, ideo per impotentiam ex cusari non valet; num quid igitur non erst ex solo defectu beneuolentiae 1 inquit Rico. Quasi dicat quod sic; ldcirco in Deo esset defectus beneuolentiae, quod est absurdum, & haec de praesenti quaestione.

AD RATIONES PRINCIPALES. AD Primam nego maiorem, & cum probatur, quia natura, & suppositum, vel sunt idem, vel se mutuo consequuntur; dico hic peti quomodo natura differat a persona in Deo, quod habebit locum inferius, quaerit etiam quomodo suppositum, & natura diffe rant in creaturis, de quo agam in tertio. In praesentitamen dico, quod licet natura, & suppositum in Deo sint idem realiter, differunt tamen secundum rationem. vel possumus di cere, quod non sunt idem per omnem modum, sed haec maiore indigerent declaratione, quod non spectat ad praesens

De supposito vero, & natura in creaturis dico, quod si se mutuo consequuntur, huiusmodi consecutio non est eodem modo ex par te vtriusque, nam quod natura consequatur suppositum in plurificatione, hoc est per ses & maxime quando plurificatio fit secundum eandem speciem, quia natura non plurificatur nisi ad plurificationem suppositi per se; sed quod suppositum non plurificetur nisi ad plurificationem naturae, hoc non est per se; tunc enim plurificaretur ad plurificationem ipsius, erit ergo haec plurificatio ex parte sup posit per accidens, nam suppositum quantum est de se potest produci non producta natura, & sic plurisicari, ea non plurisicata, sed quod in creaturis natura per se plurificetur plurisicatis suppositis, hoc prouenit ex defectu naturae creatae, quod non est necesse esse, & ideo acquirit esse in supposito, sicque necessario producitur ad productionem ipsius. quod non potest dici de natura diuina, vt visum est.

Ad secundam dico non esse inconueniens vnam rem absoluta esse plures res relatiue, & in hoc non implicatur contradictio, cum vnitas, & pluralitas non attendantur secundum idem, nec vlterius sequitur ibi esse com positonem, quia istae tres res relatiue sic differunt inter se reatiter, quod tamen cum essentia identificantur, vt patebit inferius, & haec pro secunda ditinctione sufficiant.