Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

Commentarius in libros Sententiarum

Liber 1

Prologus

Prologus, Quaestio 1 : Utrum cognitio divinae veritatis acquisita in Theologia possit haberi per scientias a philosophis adinuentas.

Prologus, Quaestio 2 : Utrum veritas Theologiae contineatur sub obiecto adaequato nostrae potentiae intellectivae.

Prologus, Quaestio 3 : Utrum cognitio veritatis Theologicae tantam habeat certitudinem, quantam habent scientiae humanitus inventae.

Prologus, Quaestio 4 : Utrum cognitio veritatis Theologicae compatiatur secum aenigma fidei, et evidentiam scientiae.

Prologus, Quaestio 5 : Utrum cognitio veritatis Theologiae sit finis in hac scientia, vel alium habeat finem.

Distinctio 1

Quaestio 1 : Utrum fruitio sit essentialiter unus actus. Quid importetur per hoc nomen fruitio.

Quaestio 2 : Utrum obiectum fruitionis ordinatae, et proprie dictae sit unum tantum.

Quaestio 3 : Utrum obiectum fruitionis obiiciat se intellectui sub eadem ratione, qua obiicit se voluntati ad fruendum.

Quaestio 4 : Utrum obiectum fruitionis possit movere voluntatem ad actum fruendi, non movendo intellectum ad actum videndi.

Quaestio 5 : Utrum uti sit actus necessario distinctus ab ipso frui.

Distinctio 2

Quaestio 1 : Utrum sit tantum unus Deus.

Quaestio 2 : Utrum cum unitate divinae essentiae stet pluralitas perfectionum attributalium.

Quaestio 3 : Utrum cum unitate essentiae stet pluralitas personarum.

Distinctio 3

Quaestio 1 : Utrum Deus cognoscatur a nobis aliquo communi conceptu cum creaturis.

Quaestio 2 : Utrum Deus sit primum cognitum ab intellectu nostro.

Quaestio 3 : Utrum primum cognitum ab intellectu nostro sit aliquod universale.

Quaestio 4 : Utrum Trinitas personarum repraesentetur in creatura, tam per vestigium, quam per imaginem.

Distinctio 4

Quaestio 1 : Utrum in divinis sit generatio

Distinctio 5

Quaestio 1 : Utrum divina essentia sit generans

Quaestio 2 : Utrum divina essentia sit formalis terminus generationis

Quaestio 3 : Utrum divina essentia sit subiectum generationis

Quaestio 4 : Utrum filius generetur de substantia patris

Distinctio 6

Quaestio 1 : Utrum pater generet filium naturali necessitate

Quaestio 2 : Utrum pater generet filium voluntate

Distinctio 7

Quaestio 1 : Utrum potentia generandi in Deo sit aliquid absolutum

Distinctio 8

Quaestio 1 : Utrum in Deo sit aliqua realis compositio

Quaestio 2 : Utrum in Deo sit aliqua compositio secundum rationem

Quaestio 3 : Utrum anima rationalis sit ita simplex, quod possit esse tota in toto corpore, et in suis partibus absque sui extensione, et divisione

Distinctio 9

Quaestio 1 : Utrum generatio in divinis distinguat filium a patre

Quaestio 2 : Utrum sit aliquis ordo in divinis inter patrem, et filium

Distinctio 10

Quaestio 1 : Utrum Spiritus Sanctus procedat per modum voluntatis

Distinctio 11

Quaestio 1 : Utrum Spiritus Sanctus procedat a filio

Quaestio 2 : Utrum si Spiritus Sanctus non procederet a filio, distingueretur ab eo

Distinctio 12

Quaestio 1 : Utrum Spiritus Sanctus procedat a patre, et filio per mutuum amorem

Distinctio 13

Quaestio 1 : Utrum generatio filii, et processio Spiritus Sancti sint realiter distincta

Distinctio 14

Quaestio 1 : Utrum detur duplex processio Spiritus Sancti, scilicet aeternae, et temporalis

Distinctio 15

Quaestio 1 : Utrum missio sit communis toti Trinitati

Distinctio 16

Quaestio 1 : Utrum in divinis sit missio visibilis

Distinctio 17

Quaestio 1 : Utrum charitas sit habitus creatus in anima necessarius ad eliciendum actum meritorium, et ad esse gratuitum

Quaestio 2 : Utrum charitas possit augeri

Distinctio 18

Quaestio 1 : Utrum id, quod significatur nomine doni, in divinis sit quid essentiale

Distinctio 19

Quaestio 1 : Utrum divinae personae sint aequales

Quaestio 2 : Utrum detur aliqua veritas praeter divinam

Distinctio 20

Quaestio 1 : Utrum filius sit aequalis patri in potentia

Distinctio 21

Quaestio 1 : Utrum dictio exclusiva addita patri excludat filium, et e converso, vel Spiritum Sanctum

Distinctio 22

Quaestio 1 : Utrum Deus sit nominabilis a nobis aliquo nomine significante suam essentiam

Distinctio 23

Quaestio 1 : Utrum nomen personae in divinis significet intentionem rei, vel rem intellectam

Distinctio 24

Quaestio 1 : Utrum in Deo sit unitas

Quaestio 2 : Utrum in Deo sit aliquis numerus

Distinctio 1

Quaestio 1 : Utrum illud, quod significatur nomine personae, sit quid abstrahibile ab his de quibus dicitur, et quid plurificabile in eis

Distinctio 26

Quaestio 1 : Utrum divinae personae constituantur in esse personali per aliquas proprietates, et abinuicem distinguantur per easdem

Distinctio 27

Quaestio 1 : Utrum verbum mentis nostrae habeat aliquam similitudinem cum verbo increato

Distinctio 28

Quaestio 1 : Utrum innascibilitas in divinis dicat rationem positivam

Distinctio 29

Quaestio 1 : Utrum principium dicatur secundum unam rationem in Deo, et creaturis

Distinctio 30

Quaestio 1 : Utrum relationes dictae de Deo ex tempore sint reales.

Distinctio 31

Quaestio 1 : Utrum aequalitas, et similitudo sint nomina relationum realium.

Distinctio 32

Quaestio 1 : Utrum pater, et filius diligant se Spiritu Sancto.

Distinctio 33

Quaestio 1 : Utrum aliqua relatio in creaturis sit verum ens reale extra animam.

Quaestio 2 : Utrum proprietates personales in divinis sint relationes reales distinctae ab essentia.

Quaestio 3 : Utrum proprietates relativae sint idem quod origines.

Distinctio 34

Quaestio 1 : Utrum persona sit aeque simplex sicut essentia.

Distinctio 35

Quaestio 1 : Utrum Deus habeat scientiam de aliis a se

Distinctio 36

Quaestio 1 : Utrum in Deo sint Ideae.

Distinctio 37

Quaestio 1 : Utrum Deus sit ubique.

Distinctio 38

Quaestio 1 : Utrum futura contingentia in divina essentia immutabiliter repraesententur.

Distinctio 39

Quaestio 1 : Utrum divina providentia ad omnia se extendat.

Distinctio 40

Quaestio 1 : Utrum Deo conveniat aliquas praedestinare, vel reprobare.

Distinctio 41

Quaestio 1 : Utrum praedestinatio habeat causam.

Distinctio 42

Quaestio 1 : Utrum in Deo sit potentia.

Distinctio 43

Quaestio 1 : Utrum Deus sit omnipotens.

Distinctio 44

Quaestio 1 : Utrum Deus possit facere universum melius quam fecit.

Distinctio 45

Quaestio 1 : Utrum voluntas divina convenienter distinguatur in voluntatem signi, et beneplaciti.

Distinctio 46

Quaestio 1 : Utrum voluntas divina necessario semper impleatur.

Distinctio 47

Quaestio 1 : Utrum illud, quod est contra voluntatem antecedentem, obsequatur voluntati consequenti.

Distinctio 48

Quaestio 1 : Utrum voluntas nostra debeat conformari voluntati divinae.

Prev

How to Cite

Next

Quaestio 1

Utrum nomen personae in divinis significet intentionem rei, vel rem intellectam
1

DISTINCTIONIS NxIIL RVAESTIO VNICA Vtrum nomen personae, vel quodcumque aliud nomen commune in diuinis sit impositum ad fignificandam intentionem rei, vel rem intellectam.

2

ARGVITVR QVOD intentionem. IQI hoc nomen persona significaret rem Aintellectam, tunc eius communitas esset communitas rei in diuinis, quemadmodum communitas essentiae, & ideo ficut essentia, cum sit communis, non plurificatur in eis; ita nec persona ibi plurificaretur, quod patet esse falsum in Svmbolo Athanasii dicentis alia est persona Patris, alia Filij, alia Spiritus Sancti.

3

Et confirmatur, quia non solum hoc nomen persona, sed etiam quodlibet aliud nonmen videtur impositum ad significandum in tentionem, quia dicit P. August. 15. de Trincap. 8. quod verbum, quod foris sonat, est signum verbi, quod intus lucet, & Arist. in primo Perhyermenias dicit, quod ea, quae sunt in voce, sunt earum, quae sunt in anima passionum notae, quod non haberet veritatem, nisi quodlibet nomen significaret intentionem, & non ipsam rem intellectam.

4

2 Si nomen personae, vel quodcunque aliud esset impositum ad significandum rem intellectam, & non ipsam intentionem, sequeretur, quod nomen primae, & secundae intentionis non esset aliud, & aliud, sed vnum, & idem, & per consequens periret communis illa distinctio, qua dicitur aliqua nomina esse primae intentionis, aliqua vero secudae: Consequentiam probo, quia prima & secunda intentio, non distinguuntur ex parte rei intellectae, cum cadant super eandem rem intellectam, ergo videtur quod debeat eis correspondere vnum solum nomenĀ¬

5

1 Sicut se habet indiuiduum in omni per sona, ita persona in natura intellectuali, sed indiuiduum in omni natura est nomen secun dae intentionis, & non nomen rei, ergo &c Maior patet; Minorem probo, quia indiuiduum, & singulare opponuntur ipsi vniuersali, sed vniuersale est nomen secundae inten tionis, vt omnes concedunt, ergo & indiuiduum, & per consequens persona: sequitur ergo, quod nomen personae non solum sit nomen intentionis, sed intentionis secudae.

6

T OPPOSITVM ARGVITVI Llud nomen, cuius significato attribuitur aliquis actus realis, est nomen rei, & non intentionis, quia intentioni non attribuitur aliquis actus realis; sed significato hu ius nominis personae attribuitur actus realis. quia dicimus, quod persona in diuinis gene rat, & non essentia.

7

2 Illud videtur esse nomen rei, & non in tentionis, cuius significatum recipit realem pluralitatem in diuinis, talis autem est nomen personae, quia in diuinis est realis pluralitas personarum: ergo &c.

8

RESPONDEO: In ista quaestione tria sunt videnda.

9

1 An nomen personae, siue quodcunque aliud nomen generaliter imponatur ad signi ficandum intentionem rei intellectae, vel ipsam rem intellectam.

10

2 An prima intentio, & secunda cadant super eandem rem intellectam, & per conse quens, vtrum sit vnum, & idem nomen quod imponitur secundum vtramque.

11

3 An hoc nomen persona, sit nomen primae, vel secundae intentionis, siue sit impositum secundum primam intentionem, vel se cundam.

12

ARTICVLVS PRIMVS. Vtrum nomen personae, siue quodlibet aliud nomen generale imponatur ad signan dum intentionem rei intellectae, vel ipsam rem intellectam.

13

Ro quo quidam dicunt, quod omne non men imponitur ad significandum primam intentionem, vel secundam: nam etiam dato, quod significet rem extra animam, non tamen significat eam, nisi secundum quod habet esse intentionale, & esse conceptum in anima, siue per primam, siue per secundam intentionem, & quod ita sit probant ta li ratione. Si aliquod nomen significaret re extra animam secundum esse reale, quod ha bet in seipsa sequeretur, quod ea corrupta se cundum talem essentiam nomen perderet suam significationem, quod nullus diceret, Consequentia est nota: Falsitatem probant, quia corrupto Sorte, vel Platone adhuc manet significatio horum nominum, de quibus nominibus maxime videtur quod significent rem secundum esse reale, quod habet extra animam, si ergo dicta nomina non significet rem, sed intentionem, multo minus quaecunque alia.

14

Iste autem modus dicendi non potest sta re quocunque modo intelligatur, si enim intelligant, quod nomen significet intentionem sicut magis videntur sonare verba eorum, hoc est omnino irrationabile propter quatuor in conuenientia, quae inde sequuntur: nam po sito quod omne nomen significet intentionem, cum omnis scientia sit de significatis non minum; Primo sequitur quod omnis scientia sit de intentionibus; Secundo sequitur, quod nomen definitionis, & nomen definiti non fignificabunt eandem rem, quod nulus diceret, Consequentiam probo, quia intentio definitionis, cum non sit aliud, quam conceptus mentis explicitus, non potest esse idem cum intentione definiti, quae est conceptus mentis implicitus: quapropter erunt abinuicem distinctae realiter, & sic praefata duo nomina significabut duas res distinctas; Tertio sequitur, quod significatum generis, & speciei, & etiam differentiae sint tres res realiter distinctae, quod est falsum, quia videmus, quod significatio generis praedicatur de significato speciei essentialiter praedicatione dicente hoc est hoc: Consequentia ap paret, quia non est dubium, quod intentio generis non est aliud, quam conceptus men tis confusus, & partialis; intentio vero differentiae est conceptus mentis determinatus, & partialis: At intentio speciei est conceptus mentis determinatus, & totalis; quapropter sequitur, quod dictae tres intentiones non possint esse vna res, sed erunt necessario tres res realiter distinctae; Quarto sequitur, quod omnis formata enunciatio per intellectum, vel erit simpliciter de intentionibus & nullo modo de rebus, uel saltem principaliter de intentionibus, quod est falsum, quia tunc omnis proportio, in qua praedicaretur aliquid de aliquo essentialiter, vel formaliter, vel de nominatiue, esset falsa: nam vna intentio non potest praedicari de altera, nec essentialiter nec formaliter, nec etiam denominatiue, vt manifestum est.

15

Si autem intelligant quod omne nomen significet intentionem, idest ipsam rem intellectam prout habet for maliter esse intentionale, & esse conceptum in intentione quemadmodum uidentur uelle exponere, sic nec etiam hoc stare potest propter tria.

16

Primo, quia sicut effectus secundum esse quod habet in causa, non est aliud, quam sua causa; ita res intellecta secundum esse intentionale, quod habet in conceptu, non est aliud quam ille conceptus, & illa intentio, ac per consequens omnia inconuenientia superius posita erunt contra istum sensum

17

Secundo sequeretur, quod in formali sii gnificato nominis non clauderetur esse rease rei significatae per nomen, ac per consequens nulla cognitio, vel scientia, & nullus noster sermo esset de rebus secundum esse reale, sed solum secundum esse intentionale, quod est falsum. Consequentiam probo ex dictis eorum, dicunt enim, quod esse intentionale potest separari ab esse reali, sicut patet in re corrupta, quae potest manere secundum esse cognitum, ac per consequens utrunque istorum, scilicet reale, & intentiona le non poterunt cadere sub eodem formali significato nisi aequiuoce.

18

Tertio sequeretur, quod esset idem modus significationis rerum, & significatorum. ac per consequens idem modus cognitionis, quod est falsum. Consequentiam probo, quia quantum ad esse intentionale non est differentia inter figmenta, & ueras res significatas, quia utraque habent essc conceptum, & intentionale cum concipiuntur, & ideo si tale esse intentionale est formale significatum nominis, sequitur necessario, quod figmenta, & uerae res habeant eodem modo significari, & intelligiĀ¬

19

Omissis igitur his omnibus aliter huic quaesito respondeo: Ad cuius euidentiam distinguendum est de nominibus, quia non omnibus nominibus respondent sua significata eodem modo sicut patebit. Dico ergo, quod tria sunt genera nominum, quaedam enim sunt nomina figmentorum sicut Chimera, & Hyrcoceruus, quaedam sunt nomina entium rationis, sicut vniuersale, & svllogismus, & quaecunque talia, quae non imponuntur ad significandum entia naturae, nec tamen propter hoc iudicantur figmenta, quia eorum significata sunt constituta per actum rationis sine omni fictione, & menda cio; quaedam vero sunt nomina entium realium, sicut nomina substantiarum, & acci dentium, vt V. O. in genere substantiae hoc nomen Sortes, Homo, & Animal: & in genere accidentis Albedo, & Color. Ad propositum ergo descendendo, cum arguitur de significatione nominum generaliter, non est vniformiter respondendum de omnibus istis tribus generibus nominum, quia eorum significata non respondent eis eodem modo. Nam videmus, quod nominibus figmentorum non respondent sua significata nisi sub esse intentionali, quod habent in mente, & ex hoc ipso sunt figmenta, quia illud esselin tentionale solum est fictum in mente, cui non respondet aliquod esse extra mentem, nec se cundum actum formaliter, nec secundum po tentiam fundamentaliter; nominibus vero entium rationis respondent sua significata, non solum sub esse intentionali, quod habent in mente, sed etiam sub aliquo esse rationis constituto sine fictione, & mendacio per actum entis, quod quidem ens rationis quamuis non sit aliud reale posituum, vt fuit supra declaratum in 3. distinctione, & etiam in 10. habet tamen aliquo modo esse in rerum natura secundum potentiam, non solum ex par te intellectus ipsum constituentis, sed etiam ex parte sui fundamenti sibi non repugnantis: hoc ergo habent plus entia rationis supra figmenta, quia entia rationis sine omni figmento, & mendacio respondent suis nominibus, vt visum est, sed entia realia adhuc plus habent, quam entia rationis, quia non so um respondent suis nominibus significantia bus sine fictione, & mendacio, sed ultra hoc respondent eis etiam sub aliquo esse rea li, quod non faciunt entia rationis; & ideo omne nomen, quod imponitur ad significan dum aliquam rem, necessario significat eam sub aliquo esse reali.

20

uia tamen solutio dubiorum est manife statio veritatis, idcirco mouebo tria dubia con tra istud dictum, vt ex eorum solutione clarius appareat, quod dictum est.

21

Primo dubitatur, quia uidemus, quod hoc no men Rosa imponitur ad significandam veram rem, & tamen non semper significat ea sub aliquo esse reali, ut puta, quando omnis Rosa corrupta est

22

Secundo uidemus, quod istud idem nomen Rosa significat quidditatem rosae abstractam, & tamen non habet reale esse abstractum,

23

Tertio videmus, quod una, & eadem res sub alia ratione significatur per nomen sui generis, & sub alia ratione per nomen suae peciei, uel suae differentiae, & tamen constat, quod ratio generis, speciei, & differentiae non sunt rationes reales, quia sic facerent in re con positionem realem, quod est falsum, propter hoc igitur uidebitur alicui, quod nomen impositum ad significandum aliquam rem non semper significet eam sub aliquo esse reai. His tamen non obstantibus, teneo sicut su perius dixi, & istis non est difficile respondere,

24

Ad primam ergo respondeo dupliciter Vno modo, quod rosa corrupta respondet nomini significanti ipsam sub esse reali potentiali, & hoc sufficit, quia ens reale diuiditur per actum, & potentiam. Alio modo potest dici, & forte melius, quod quamuis ro a corrupta non habeat esse reale in seipsa formaliter, habet tamen esse reale in prima forma exemplari, tanquam in arte uniuersali continente uniuersaliter omnes quidditates, ratione cuius continentiae dicit Com xij.Ā¬ Metaph com. 24. quod forma primi motoris aliquo modo est omnis formae.

25

Ad secundam dico eodem modo, quod quamuis quidditas rosae, & cuiuscunque al terius rei materialis non habeat esse abstractum, & immateriale, prout existit in seipsa formaliter, habet tamen totum hoc, prout exi stit in sua prima forma exemplari, & ex hoc ipso habet, quod possit rectificare, & mensurare nostram scientiam, sicut declaratum fuit in primo articulo Prologi. Posset etiam dici secundo, quod quidditas rei materialis habet tale esse abstractum potentialiter ex natura rei; cum uero postea reducitur de potentia ad actum fit realiter abstracta, non quidem in essendo, sed in immutando intellectum possibilem, & in terminando eius actum, & ita realiter immutat, & realiter terminat, ac si esset realiter abstracta.

26

Ad tertiam dicendum, quod ratio generis, & ratio differentiae sunt reales rationes, nam si animal, & rationale non importarent rationes reales in homine, tunc homo non es set realiter animal, nec realiter rationalis quod est falsum, non tamen propter hoc se quitur, quod faciant in homine realem compositionem, uel quod sint in eo realiter distinctae, sunt tamen distinguibiles per actum rationis, & ideo concipiuntur distinctis con ceptibus, & nominantur distinctis nominibus, & sic patet illud, quod superius dicebatur.

27

Apparet igitur qualiter sit respondendum ad istum articulum, & per consequens ad quaestionem principalem cum quaeritur de quocunque nomine, vtrum imponatur ad significandum intentionem rei intellectae, vel ipsam rem intellectam: Nam quia quaestio ista est introducta propter nomina entium rea lium, de quorum numero est hoc nomen per sona: ldcirco de omnibus talibus est simpli citer dicendum, quod nomen imponitur ad significandam non ipsam intentionem, sed ipsam rem intellectam, non quidem secundum esse intentionale, ut ponebat praecedens opinio, sed secundum aliquod esse reale, quod habet, uel in seipsa formaliter, uel in prima forma exemplariter, vel iterum in seipsa vir tualiter, & potentialiter in ratione immutandi potentiam realem, & terminandi actum realem, quemadmodum superius est dictum. Possunt aute ex his quae dicta sunt colligi quatuor rationes ad istam conclusionem.

28

1 Omne nomen, quod signisicat aliquam rem, uel eam significat secundum quod habet esse in seipsa formaliter, uel secundum quod existit in prima forma exemplariter, vel secundum quod habet rationem immutandi intellectum, & terminandi actum suum; sed omnibus istis modis res intellecta est alio quid reale extra intellectum, ergo &c. Maior, & Minor ex dictis patent.

29

2 Sicut se habet intellectus in formando aliquas propositiones de entibus realibus, ita se habent nomina illorum entium in significando ea, sed propositiones formaliter uerificantur de entibus realibus secundum eorum esse reale, & non secundum esse intentionale, ut patuit in improbatione praeceden tis opinionis, ergo &c

30

3 Sicut se habent entia realia ad sciri, ita se habent ad significari per nomina, sed entia realia sunt obiectum scientiae secundum aliquod esse reale, & non secundum esse intentionale, ergo &c

31

4 Si nomina entium realium non signifi carent res significatas secundum aliquod esse reale, non differrent a nominibus entium rationis, consequens est falsum, ergo, &c. Falsitas consequentis, & Consequentia patent ex dictis.

32

Intelligendum tamen, quod quamuis intentio, & esse intentionale rei intellectae non cadant sub significatione nominis, tanquam suum significatum formale, & primarium in trinsece inclusum, cadit tamen ibitanquam significatum secundarium extrinsece con- notatum, cuius ratio potest sumi ex dictis in praecedenti distinctione, ubi dicebatur, quod modus significandi supponit modum intelligendi, tanquam suam causam, & mensuram, & ideo relatio signi, quae est in nomine, quam uis per se, & distincte terminetur ad rem intellectam secundum aliquod esse reale, tanquam ad id, quod est per se, & directe signifi catum per nomen, indirecte tamen in obliquo terminatur etiam ad intentionem rer in tellecte, tanquam ad id, quod est causa, & mensura significationis nominis, quia nomen non habet, quod significet ex se, sed ex ipsa intentione rei intellectae, per quam ipse intellectus imponit ipsum, uel utitur ipso ad si gnificandum dictam rem intellectam.

33

Ex quibus omnibus si uolumus descende re ad nomen personae in speciali, cuius gratia est praesens questio pricipaliter introducta; Dicendum est, quod nomen personae est non men entis realis impositum ad significandum per se, & directe aliquam rem intellectam secundum aliquod esse reale, quod habet ex tra intellectum; indirecte tamen, & in obliquo dat intelligere intentionem talis rei, per quam intellectus ipsum imposuit, uel ipso utitur ad significandum eam.

34

Sciendum est etiam, quod intentio rei in tellectae per quam nomen sibi imponitur, equandoque est prima, quandoque secunda; & ideo consueuit dici communiter, quod sunt quaedam nomina primae intentionis, siue pri mae impositonis, & quaedam alia secundae intentionis, siue impositonis; quapropter ut in speciali uideatur melius quale sit nomen personae, & quae eius significatio, idcirco videndum est, quomodo prima, & secunda intentio se habeant ad rem intellectam

35

ARTICVLVS SECVNDVS Vtrum prima, & secunda intentio cadant su per eandem rem intellectam, sitque idem nomen quod imponitur secundum vtrumque.

36

QVantum ad hoc sciendum esse, quod quidam volentes declarare quae sit pri ma, & secunda intentio, describunt primo intentionem in generali dicentes, quod intentio est passiua rei conceptio, per quam res concepta constituitur formaliter in esse concepto per productionem conceptus, quen admodum res producta constituitur formali ter in esse producto per productionem passiuam, & ideo dicunt vlterius, quod sicut pro ductio passiua includit rem, quae per ipsam constituitur in tali esse producto, & res con stituta in esse producto includit productionem passiuam: ita in proposito conceptio passiua includit indistinguibiliter rem ipsam, quae per eam formaliter constituitur in esse concepto, & res constituta in tali esse includit talem conceptum.

37

Ex istis autem duobus, scilicet ex conceptione passiua, & ex ipsare, quae per eam concipitur, resultat conceptus obiectiuus per in tellectionem formatus, vt ipsi dicunt, qui quidem conceptus (secundum eos) includit indistinguibiliter illa ambo, quemadmodum res producta resultans ex productione passi ua, & ex re ipsa, quae per eam producitur in cludit indistinguibiliter illa duo, & ideo descendendo ad propositum distinguunt inter primam, & secundam intentionem hoc modo dicentes, quod intentio prima non est aliud, quam conceptus obiectiuus primi ordi nis, quem intellectus format non reflectendo se super aliquem alium conceptum; Secunda vero intentio est conceptus secundi ordinis, quem intellectus fabricat reflecteun do se, & redeundo super conceptum primi ordinis, secundum quem modum intellectus fabricat conceptum vniuersalis, & praedicabi lis per actum simplicem, & iterum conceptum affirmationis, & negationis per actum complexum, & connexionem extremorum in medio per actum discursiuum.

38

Addunt insuper, quod isti conceptus secundi ordinis semper sunt relatiui, quia non sunt aliud, quam quaedam habitudines, quas fabricat intellectus, vt V. 0 vniuersalitas est habitudo vniuersalis ad particulare, & parti cularitas habitudo particularis ad vniuersale; affirmatio vero, & negatio habitudo duo rum extremorum inter se; svllogismus vero habitudo duorum extremorum in medio.

39

Si ergo respondendum esset ad istum arti culum de mente eorum, oporteret dicere, quod prima, & secunda intentio non cadant super rem intellectam, sed sint ipsamet res intellecta, alio, & alio modo: nam, prout res intellecta constituitur formaliter in esse concepto per conceptionem passiuam primi ordinis, sic est prima intentio; prout vero consti tuitur in essc concepto formaliter per conce ptionem passiuam secundi ordinis, sic est se cunda intentio.

40

Haec opinio quinque dicit, quae mihi videm tur omnino irrationabilia.

41

Primum est, quod omne, quod concipi tur constituatur formaliter in essc concepto per conceptionem passiuam, nam quaeratur, vtrum ista conceptio passiua sit aliqua forma realis; si dicatur quod non, hoc videtur falsum, quia, cum actus intelligendi, per quem intellectus format talem conceptionem paffi uam, sit realis, necessario conceptio pasliua per ipsum formata erit realis; si vero dicatur, quod sit realis, sequuntur duo inconue nientia.

42

Primo, quod omne conceptum ab intellectu capiet ab ipso formaliter aliquam for mam realem, & per consequens aliquod esse reale, quod est falsum, Secundo, quod figmenta non erunt conceptibilia, cum repugnet eis habere aliquod reale esse, quod est absurdum.

43

Secundum est, quia dicunt, quod ista eoĀ¬ ceptio passiua includit indistinguibiliter rem, quae per ipsam concipitur: quaeratur ergo ab eis, vtrum includat rem conceptam secundum esse reale, quod habet in seipsa, vel solum secundum esse conceptum, quod habet per ipsum, si dicant primo modo, sequitur quod quandiu res habebit conceptionem passiuam in prospectu intellectus, tamdiu habebit esse reale in seipsa, quod euidenter est falsum; si vero dicant secundo modo, sequitur aliud inconueniens, scilicet, quod res non erit con cepta, nec scita secundum esse reale, quod habet in seipsa, sed solum secundum esse intentionale, quod habet in prospectu intellectus, quod etiam non est concedendum

44

Tertium est, quia dicunt, quod conceptus obiectiuus, qui resultat ex conceptione illa passiua, & ex ipsa re concepta, includit indistinguibiliter illa ambo, & ideo concedunt, quod nec sit praecisa res, nec precisa ratio, sed componatur ex vtroque, & includat vtrunque ad quod dictum sequuntur tria incom uenientia. Primo sequitur, quod erit dare medium inter ens rationis, & ens reale; nam illud, quod non est praecise ens rationis, nec ens reale, oportet, quod sit medium inter utrunque. Secundo sequitur, quod duo entia maxime opposita, scilicet ens rationis, & ens reale concurrent, & unum efficietur aliquo modo alterum, quod nullo modo videtur intelligibile. Tertio in isto dicto implicatur contradictio; nam si dictus conceptus includit praefata duo indistinguibiliter, tanquam unum simplex (ut ipsi dicunt) sequitur, quod non componatur ex eis, quia illa, ex quibus aliquid componitur, necessario rema nent in eo saltem potentia distinguibilia, cun ergo ipsi ponant eum componi ex praefatis. duobus, uidentur cogi ad contradictoria.

45

Quartum, quod ponit praefata opinio, est, quod conceptus secundi ordinis sunt quaedam habitudines, quod etiam uid etur falsum propter duo. Primo, quia cum omni- conceptus formatus fundet habitudinem ad ipsum concipientem, sequeretur, quod habitudo fundaret habitudinem. Secundo sequeretur, quod talis conceptus non posset esse representatiuus rei, quae per ipsum concipitur, quia nulla habitudo est representatiua, uel expressiua alicuius.

46

Quintum, & ultimum est, quod tam prima, quam secunda intentio est ipsamet res intellecta, quod etiam est falsum propter duo. Primo, quia intentio uidetur esse actus rei in tendentis, intellectus autem est intendens, & non res intellecta, ergo &c. Secundo quia sequeretur, quod omnes scientiae essent de intentionibus, & rebus intellectis, & per consequens omnes essent aequaliter reales, & aequaliter rationales. Apparet ergo ex om nibus istis irrationabilitas istius opinionis,

47

Et ideo procedendo aliter ad istum articulum dico, quod proprie loquendo intentio generaliter sumpta non est aliud, quam actus ntelligendi; Tum quia intellectio est actus rei intelligentis, intellectus autem est intelliges, & non ipsa res intellecta, vt tactum est, Tun etiam, quia per actum intelligendi intellectus tendit in rem intellectam: qua propter. proprie loquendo nullo modo res intellecta. potest dici intentio.

48

Supposito ergo intentionem esse ipsum actum intelligendi; Prima, & secunda inten tio distinguuntur hoc modo, quia prima intentio est ille actus intelligendi, per quem in tellectus tendit in rem directo aspectu intel ligendo eam secundum aliquod esse reale, & modo, quo fuit expositum superius in praece denti articulo: Secunda uero intentio est actus intelligendi reflexus, per quem intelle ctus tendit in rem aspectu refiexo, intelligedo eam secundum aliquod esse rationis, quod si bi debetur, prout est iam intellecta per actum rectum, nam sicut supra dicebatur in2 distin. quando agebatur de vniuersali, entia ra tionis constituuntur per primum actum intellectus quadam necessitate nostri modi intelligendi, & ideo per illum actum non cognoscuntur, quia si essent cognita, & consti tuta per eundem actum, cogeremur dicere, quod prius essent cognita, quam constituta, & per consequens ille actus rationis, per quen constituerentur, esset practicus, quod est absurdum: quapropter relinquitur, quod male dicant, qui imaginantur, quod intellectus fabricet entia rationis redeundo super primum actum: quapropter simpliciter est dicendum, quod constituantur per actum primum, sed cognoscantur constituta per actu secundum, qui est reflexus; & ex hoc apparet immediate, quod entia rationis non debent dici secundae intentiones, sed intellecta secundaria, quemadmodum entia realia non debent dici primae intentiones, sed intellecta primaria

49

Redeundo ergo unde sermo digressus est dico, quod intentio secunda non est aliud, quam actus intellectus reflexus, per quem tendit in rem iam intellectam per actum re ctum, & quia res intellecta per actum rectum efficitur fundamentum alicuius entis rationis, idcirco cum postea cognoscitur aspe ctu teflexo, intelligitur sub aliquo esse ratio nis. Imaginabimur ergo in intellectu talem ordinem, quia primo intellectus intelligit aliquam rem actu recto cognoscendo eam se cundum ali quod esse reale, quod habet extra intellectum, ad istum autem actum rectum sequitur aliquod esse rationis, cuius ipsa reintellecta constituitur fundamentum, & quia istud esse rationis consequitur rem mediante primo actu intellectus, idcirco necessario supponit eum, ac per consequens non potest per ipsum cognosci; si ergo debeat cognosci oportet, quod superueniat actus secundus, per quem reflectat se super eandem rem intelligendo eam non solum secundum aliqud esse reale, quod sibi debetur antequam sit in tellecta, sed etiam secundum aliquod esse rationis, quod sibi attribuitur postquam est intellecta, hoc autem exemplo declaratur. Videmus enim quod si intellectus feratur su per hominem actu recto intelliget eum secun dum quod homo, ac per consequens secundum aliquod esse reale, quod habet extra in tellectum, & quia homo sic intellectus prae scindit ab omnibus conditionibus indiuidua libus, idcirco efficitur necessario fundamentum vniuersalitatis, quamuis nondum cogno scatur sub esse vniuersali; si vero postea intellectus reflectat se super hominem iam con gnitum per primum actum, necessario intel liget ipsum sub esse vniuersali, quod est esse rationis, quia videbit, quod ad hominem sic intellectum, necessario consequitur vniuersalitas.

50

Ex quibus omnibus apparet quidsit dice dum quantum ad istum articulum, cum quae ritur, vtrum prima, & secunda intentio cadant super eandem rem intellectam; dicendum est enim quod sic, quamuis alio, & alio modo, quia Prima intentio cadit super: rem intellectam directo aspectu secundum aliqud esse reale, quod habet extra intellectum, Se cunda vero intentio super eandem rem aspe ctu reflexo tendendo in eam secundum aliquod esse rationis, quod eam consequitur, in quantum intellecta per primum actum, v. 0. si actus intellectus cadat super hominem directo aspectu, necessario intelligit ipsum secundum aliquod esse reale, quod habet extra intellectum; si vero cadat super homine aspectu reflexo, oportet necessario quod intelligat eum in ordine ad primum actum; qui fuit rectus, quia nisi ita ponatur, actus iste secundus non esset magis reflexus, quam primus: Si autem concedamus, quod intelligat eum in ordine ad actum primum, qui est rectus, cogimur concedere, quod concibiareum sub quodam esse rationis, quod sibi competit, inquantum cognitus per actum primum, & quia homo, inquantum cognitus per actum primum, cognoscitur per abstractionem, idcirco ex hoc ipso necessario fundat quandam vniuersalitatem per indifferentiam ad plura, quae quidem vniuersalitas est ens rationis, ac per consequens intellectus cognoscens hominem isto modo, cognoscit eum, vt fundamentum entis rationis: Et hinc est, quod aliud nomen sibi imponit in primo actu, & aliud in secundo; nam in primo actu vocat eum hominem, quod est nomen primae intentionis ad significandum eum sub aliquo esse reali; in secundo vero actu vocat eum speciem, siue vniuersale, quod est nomen secundae intentionis ad significon dum eum sub aliquo esse rationis. Potest ta men contingere quandoque quod idem nomen imponatur ad significandum rem sub esse reali, & sub esse rationis, & per conseuens idem potest esse nomen primae, & secundae intentionis, sicut patebit in sequenti articulo de hoc nomine indiuiduum, ex qua cunque causa hoc contingat, nam de hoc nihil ad praesens; nunc enim satis est scire, quod per se, & vt in pluribus, aliud est nomen pri mae, & aliud nomen secundae intentionis; quae quidem intentio prima, & secunda cadunt super eandem rem intellectam, quamuis alio modo, vt potest patere ex dictis: Re stat ergo videre modo in speciali de nomine personae.

51

ARTICVLVS TERTIVS. Vtrum nomen personae sit nomen primae. intentionis, vel secundae.

52

D quod dicunt aliqui, quod est nomen primae intentionis, quod probant dupliciter.

53

Primo, quia hoc nomen persona, dicit con ceptum absolutum, quemadmodum & hoc nomen suppositum; nam sicut suppositum dicitur a subsistendo in se generaliter in genere substantiae; ita persona dicitur a subsisten do in se specialiter in natura intellectuali, & ideo vtrunque eorum importat conceptum ab solutum. Nomina autem secundarum inten tionum important conceptum relatiuum, vt patuit (per eos) in praecedenti articulo.

54

Secundo, quia hoc nomen persona, & hoc nomen suppositum, important conceptum for matum de re secudum: perseitatem tertij mo di, quae quidem perseitas competit rei, prout est extra intellectum, & ideo tam conceptus suppositi, quam personae est conceptus primi ordinis. Nomina autem secundarum intepĀ¬ tionum important conceptum secundi ordinis; quapropter videtur naec opinio ponere, quod hoc nomen persona, & suppositum sint nomina primae intentionis.

55

Quae opinio videtur deficere in se, & in suo fundamento. IN SE deficit propter duo.

56

Primo, quia cogitur dicere, quod commu nitas nominis personae sit accepta ab aliqua communitate praeexistente in re, hoc autem non est verum, vel saltem est valde dubium quia illud, quod est commune in diuinis secundum rem, non videtur posse plurificari, persona autem ibi plurificatur, quapropter non videtur, quod simpliciter esse possit nomen primae intentionis. Et confirmatur, quia si nomen personae esset simpliciter nomen primae intentionis, tunc eodem modo significaretur persona patris per hoc nomen pater, & per hoc nomen persona, quia vtruque eorum significaret personam patris secundum illud, quod est in re extra intellectum, ac por consequens sicut persona patris, vt significatur nomine patris, non communicat cum fi- lio nec nomine, nec significato nominis, quia filius nullo modo est pater; ita etiam, vt signi ficatur nomine persouae, nullo modo commu nicaret cum filio nec iu nomine, nec in sigui ficato nomiuis; quod est falsum, quia non solum pater est persona, sed etiam filius, qua propter non videtur, quod nomen personae sit simpliciter nomen primae intentionis

57

Secundo, quia ex dictis eorum sequitur oppositum ipsius, quod patet. Dicunt enim, quod omnia nomina, quae significant conceptum relatiuum sunt nomina secundae intetionis, sed nomen personae, vt probabo, sigui ficat conceptum relatiuum, ergo &c. Minorem probo, quia illud, quod est commune, importat habitudinem ad ea, quibus est com mune, & non potest concipi, nisi conceptu relatiuo; & quia nomen personae habet sinificatum commune, videtur necessario ha bere conceptum relatiuum, ac per consequens, vel erit nomen secundae intentionis, vel non erit simpliciter nomen primae intentionis, sicut isti dicunt

58

TVNDAMENTVM etiam istius opinionis deficit dupliciter.

59

Primo, quia supponit, quod omne nomen significet conceptum, cuius oppositum fuit probatum in primo articulo istius quaestionis,

60

Secundo, quia supponit, quod nomen mportans conceptum formatum de re secundum esse, quod habet extra intellectum, simliciter sit nomen primae intentionis, quod ta men non videtur vniuersaliter verum. Nam si nomen semper signisicet conceptum, vt ipsi dicunt, non est dubium, quod hoc nomen oroprium importat conceptum formatum de re secundum esse, quod habet extra intellectum, quia passio alicuius subiecti, quae significatur hoc nomine, vere est propria suo subiecto, & tamen hoc non obstante consue uit poni nomen secundae intentionis; ergo a simili non obstante, quod hoc nomen persona, importet conceptum formatum de re secundum perseitatem tertij modi, quae sibi debetur, prout est extra intellectum, poterit esse nomen secundae intentionis

61

Et ideo est alius modus ponendi. Dicunt enim quidam, quod nomen personae est nomen secundae intentionis, quemadmodum indiuiduum, namita se habet persona in na tura intellectuali sicut indiuiduum in qualibet natura, sed indiuiduum est nomen secundae intentionis, ergo & persona: Maior videtur nota; Minor probatur, quia indiuiduum dicitur relatiue ad speciem, relatiua autem debent esse eiusdem generis; cum ergo species sit nomen secundae intentionis, ergo & indiuiduum

62

Haec tamen opinio non videtur mihi rationabilis; & hoc praecipue propter tria, Tum quia si hoc nomen persona, esset praecise nomen secudae intentionis, sequeretur, quod non significaret aliquam subsistentiam extra intellectum sub esse reali; consequens est falsum; ergo & antecedens, Consequen tia apparet ex dictis in praecedenti articulo; Falsitatem probo ex definitione personae quam dat Ricchardus 4. de Trinitate sic inquiens Persona est intellectualis naturae indiuidua existentia. Tum quia si nomen personae esset nomen secundae intentionis, sequeretur, Tri nitatem etiam esse nomen secundae intentio nis in diuinis, quod nullus Catholicus dice ret: Consequentiam probo, quia sicut dicit Magister in praecedenti distinct. hoc nomen Trinitas, est quasi collectiuum designas plura litatem personarum. Tum ent, quia hoc nomen essentia esset etiam nomen secundae intentio nis, quod patet esse falsum: Consequentiam probo, quia ita se habet hoc nomen persona in diuinis ad significandum illud, quod est ibi incommunicabile, quemadmodum hoc nomen essentia, ad significandum illud, quod est ibi communicabileĀ¬

63

Dico ergo ipse ad hunc articulum non esse inconueniens, quod vnum, & idem nomi quandoque imponatur ad significandam rem sub esse reali, & sub esse rationis, & per con sequens idem potest esse nomen primae, & se cundae intentionis, sicut tangebatur in praecedenti articulo de hoc nomine indiuiduum, quod quidem secundum alium, & alium mo i dum significandi significat rem sub aliquo esse reali, & sub aliquo esse rationis: nam si accipiatur hoc nomen indiuiduum, prout signi ficat aliquam rem, secundum quod habet suam propriam singularitatem, sic significat eam sub esse reali, quod habet extra intellectum, sin autem sumatur, prout significat ea dem rem, inquantum per eandem singularitatem stat sub specle per modum partis com trahentis, & diuidentis, sic significat ea sub esse rationis, quia indiuiduum non habet, quod stet sub specie per modum partis, nisi supposito actu intellectus abstrahentis speciem ab indiuiduis, & ideo sicut habitudo speciei ad indiuidua, quia detelinquitur ex actu rationis, est ens rationis; ita habitudo, quam habet indiuiduum ad speciem in ratio ne partis, est etiam ens rationis, ex quo sequi tur immediate, quod indiuiduum non sit pars realis respectu speciei, sed pars secundum rationem, quemadmodum etiam species respe ctu indiuiduorum non est totum reale, sed totum secundum rationem; Recte igitur in dist. 10. dicebatur quando de diuinis personis quaerebatur, vtrum essent partes; Dictum enim fuit, quod totum vniuersale quodcumqu non est totum reale, sed totum secundum rationem, & per consequens suae partes subiectiuae non sunt partes reales, sed secudum rationem.

64

Redeundo ergo unde sermo digressus est, dico, quod si accipiamus nomen indiuidui, prout dignificat rem sub esse reali, quod habet extra intellectum, sic est nomen primae intentionis, quia significat rem, prout cadit super ea prima intentio; si uero accipiamus idem nomen, prout significat rem secundo modo, scilicet sub esse rationis, potest esse non men secundae intentionis, quia significat rem, prout cadit super eam secuuda intentio

65

Posset insuper hoc declarari alio modo di cendo, quod hoc nomen indiuiduum, potest significare rem singularem dupliciter, uno modo secundum propriam singularitatem, quam habet in rerum natura extra intellectum, & isto modo est nomen primae intentionis, sicut tactum fuit, quia connotat rem sub esse reali, secundum quod cadit super eam prima intentio; alio modo potest significare eandem rem, prout fundat quandam si militudinem rationis ad quodlibet aliud indiuiduum. Nam quamuis indiuidua diuersorum generum habeant distinctas singulari tates extra intellectum, & distinctos conce ptus apud intellectum, illi tamen conceptus cadunt super dicta indiuidua quasi uniforĀ¬ miter, & consimiliter, quia intellectus in con cipiendo indiuiduum cuiuscunque generis, se per concipitipsum sub ratione entis indiuisi in se, & diuisi ab alio, & semper seruat istum modum vniformem concipiendi indiuiduum cuiuscunque generis, & dico ratione huius vniformis modi concipiendi inter indiuidua sic concepta, quantumcunque sint diuersorum generum, consurgit tamen inter ea quaedam similitudo rationis, ratione cuius imponitur eis unum nomen, scilicet nomen indiuidui: Ex quo apparet immediate, quod hoc nomen indiuiduum sic aceptum significat rem sub aliquo esse rationis, secundum quod super psum cadit secunda intentio, & per conse quens est nomen secundae intentionis; & quod dictum est de indiuiduo posset dici de proprio, & de quibuscunque alijs nominibus, quae ex vna parte videntur esse nomina primae intentionis, & ex alia secundae, quodlibet enim eorum potest dici nomen primae, & secundae intentionis aliter, & aliter,

66

Ad propositum ergo desendendo in speciali ad hoc nomen persona, dico quod non est praecise nomen primae intentionis, nec praeci se nomen secundae, sed se habet utroque mo do tam in creaturis, quam in diuinis: Nam dictum nomen acceptum inquantum impo nitur ad significandum suppositum naturae intellectualis secundum propriam, & incomunicabilem subsistentiam, quam habet rea liter extra intellectum, sic est nomen primae intentionis; acceptum uero, inquantum im ponitur ad significadum illud idem suppositum, prout fundat quandam similitudinem rationis ad quodcunque aliud suppositum ra tione vniformis, & consimilis modi concipien di, sic est nomen secundae intentionis, quia significat rem sub esse rationis secundum quod cadit super eam secunda intentio; & sic quod dictum fuit de nomine indiuidui, dici potest de hoc nomine persona

67

Intelligendum tamen, quod cum duobus modis explicetum sit quomodo hoc nomen indiuiduum, & persona possint dici nomina secundae intentionis, secundus tantum proprie habet locum in diuinis, alter uero non habet ibi locum nisi secundum nostrum mo dum intelligendi. Et quod ita sit apparet, nam si acoipiatur hoc nomen persona, inquantum est nomen secundae intentionis significando suppositum naturae intellectualis sub habitudine partis secundum rationem, quemadmodum hoc nomen indiuiduum, apparet, quod talis modus fignisicandi non habet proprie locum in diuinis, quia ostensum fuit in 10. dist. quod ibi non est ratio totius vniuersalis. nec ratio partis, & ideo nullum nomen potest proprie significare diuinam personam sub habitudine partis, secundum tamen nostrum modum intelligendi omnino extraneum po test iste modus significandi aliqualiter ibi reci pi, puta, quia non intelligimus supposita di uina nisi per supposita creata: idcirco sicut intelligendo aliquod determinatum supposi tum in creaturis intelligimus ipsum per mo dum partis; ita secundum rationem intelligi mus supposita diuina respectu diuinae natutae, quamuis rationem partis non habeat, ui dictum fuit supra; Si autem capiatur hoc no men persona, inquantum est nomen secundae intentionis significando suppositum naturae intellectualis sub quadam similitudine rationis, quam fundat ad aliud suppositum proper vniformen, & consimilem modum concipiendi, quem intellectus habet circa ipsa, hoc modo videtur habere locum in diuinis suus modus significandi, quia uere est vniformis, & consimilis modus concipiendi quo intellectus concipit personam Patris & personam Filij, & quo concipit personam Spiritus Sancti: Nam sicut in concipiendo personam Patris concipit ipsam sub ratione suppositi subsistentis incommunicabilis in na tura diuina; ita uniformiter concipit personam Filij, & personam Spiritus Saucti.

68

Vnum tamen, quod facit dubium circa huiusmodi dictum, est, quia ubi est talis uniformis modus concipiendi, uidetur esse possi bile abstrahere vnum commune conceptum, quod nullo modo videtur esse dicendum de persona; nec etiam de indiuiduo, quia tunc indiuiduum, sub ratione qua indiuiduum, es set uniuersale, quod est absurdum.

69

Quid autem sit dicendum ad istud dubium patebit in 25 dist. ubi quaeretur de significato nominis persenae magis in speciali; & per consequens etiam ibi melius apparebit qua lis sit communitas dicti nominis,

70

Ad praesens autem scire sufficiat, quod nomen perso nae aliquo modo est nomen pri mae intentiouis, & aliquo modo secundae; & ideo dato, quod non possit esse quid commu ne Patri, Filio, & Spiritui Santo, prout est nomen primae intentionis, poterit tamen ha bere dictam communitatem, prout est nomen secundae intentionis.

71

Rationes autem pro ista conclusione non adduco alias, quam superius inductas contra praecedentes opiniones, cum per eas sufficie ter probari possit personam non esse simpliciter nomen primae, nec simpliciter secuda intentionis, ex quo sequitur, quod praefatum nomen, vel non sit impositum secundum ali quam intentionem intellectus, quod est absurdum, vel quod sit impositum secundum vtramque, & per consequens sit nomen tam primae, quam etiam secundae intentionis

72

AD ARGVMENTA principalia. D rationes principales, per iam dicta in his tribus articulis facile colligi potest quid sit dicendum; Omnes. nm procedunt secundum opiniones contrarias, quas supra confutauimus

73

Prima. nm procedit secundum opinionem eorum, qui dicunt omnia nomina significare intentionem primam, vel secudam: Nos autem dicimus, quod significant, rem ipsam secundum esse, quod habet in seipsam, & quia conciiendo essentiam concipimus aliquod singu lare, communicabile tamen pluribus; concipiendo autem personam concipimus, & nominamus rem aliquam subsistentem, & incommunicabilem, ideo ratio non concludit, Nec confirmatio valet, quia licet nomina significent conceptum mentis, ipse tamen con ceptus est conceptus rei, & ideo principaliter est propter rem ipsam explicandam inuentum.

74

Ad secundam dicendum, quod non incom uenit idem nomen esse primae, & secundae intentionis, vt superius dictum est, & sic hoc nomen persona aliter, & aliter potest signifi care idem, & non idem, esse primae, & secun de, intentionis.

75

Ad tertiam similiter de Indiuidui nomine patet per dicta in fine tertij articuli quomo do possit dici primae, & secundae intentionis in omni natura, & genere.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 1