Quaestio 1

DISTINCTIONIS XX. QVAESTIO VNICA Vtrum Filius sit aequalis patri in potentia.

ARGVITVR PRO PARTE negonte¬.

1Tllius non est omnipotens sicut pater, ergo non est aequalis sibi in potentia; Consequentia est nota. Antecedens probo, quia posse generare continetur sub omnipo tentia patris; nam, si pater (secundum Augin litera ) non posset generare filium sibi aequalem, infirmus esset; & per consequens non esset omnipotens: ergo sequitur, quod posse generare contineatur sub omnipotentia, constat autem quod non continetur sub omnipotentia filij, quia filius generare non potest, vel ergo filius non est omnipotens, vel non ita omnipotens sicut patet, & sic non est aequalis patri in potentia

2 Si filius esset omnipotens, sequeretur necessario, quod posset in actum generandi exire, hoc autem est falsum, vt patet, ergo &c. Consequentiam probo, quia signum vni uersale additum vni termino distribuit pro omnibus contentis sub illo, & quia sub isto termino, potentia, vel posse, continetur po tentia generandi, siue posse generare, idcirco cum additur sibi signum vniuersale dicen do omnipotentia, videtur quod distribuat dictum terminum pro omnibus contentis sub ipso; quicunqu; ergo habebit omnipotentiam, habebit necessario potentiam in actum generandi, & quia filius non habet potentiam in talem actum, sequitur, quod non sit om- nipotens, nec aequalis patri in potentia¬

AD OPPOSITVM est Magister in litera, qui probat vnam diuinam personam non excedere aliam in potestate, & o- mnino aequalem in eis esse potentiam, non obstante quod pater possit generare, & fi- lius non

RESPONDEO: In ista quaestione duo sunt videnda

1 An posse generate contineatur sub omnipotentia patris.

2 An contineatur sub omnipotentia filijj Ex quibus patebit quid sit dicedum ad quae situm principale

ARTICVLVS PRIMV.S. Vtrum posse generare contineatur sub om- nipotentia Patiis.

AD hoc dicunt quidam, quod non, cuius rationem assignant, quia posse generare non est potentia productiua, sed potentia entitatiua. Et ad huius euidentiam distinguunt de simplici potentia, dicentes quod potentia primo modo dicitur de poten tia productiua, vt ignis dicitur habere potentiam calefaciendi, secundo modo dicitur de potentia receptiua, sicut dicimus quod Aer potest infrigidari; tertio modo dicitur de potentia entitatiua, secundum quem modum dicimus, quod homo potest esse animal, & non irrationale.

Ad propositum ergo applicando dicunt, quod non accipitur ibi omnipotentia entita tiue, quasi Pater sua potentia comprehendat omnem potentiam entitatiuam, quia (secun¬ dum istam viam) Deus posset esse Leo, Ca pra, & quaecunque alia: Nec etiam accipitur pro omnipotentia receptiua, quia sic posset subijci omnibus, & omnia recipere, quod est absurdum imaginari de Deo, sed sumi debet pro omnipotentia productiua, quia ois potentia productiua continetur in vnica eius potentia eminenter, & quia potentia generandi in patre non est potentia productiua, sed entitatiua, idcirco inferunt, quod non continetur sub omnipotentia.

Quod autem potentia generandi in patri non sit productiua, sed entitatiua, probatur dupliciter ex eorum dictis.

Idem est in patre posse generare, & pos se esse patrem: at posse esse patrem non est potentia productiua, sed entitatiua, ergo pos se generare erit potentia entitatiua, non productiua

2 Idem est in patre posse generare, & actus generandi, sed actus generandi non est potentia productiua, cum non possit diuidi in potentiam, & actum, ergo & posse generare non erit potentia productiua, sed entitatiua. Et confirmatur, quia generare est proprietas constitutiua personae patris, & per consequens non videtur quod sit actus elicitus per aliquam potentiam productiuam: videtur esse de intentione D. AmbroSij libro 4. de fide capite 3. vbi ait: quod generatio non ad sublimitatem pertinet poten tiae, sed ad proprietatem refertur naturae,

Haec autem opinio videtur deficere tripli citer; Primo in principali proposito, quia si¬ cut probabitur inferius, potentia generandi clauditur necessario sub potentia patris. Secundo in suo fundamento qua supponit in pa tre non esse potentiam generatiuam, nec actum generationis; cuius contrarium superius probatum est in 5. distinctione huius libri. Tertio in suis rationibus, quia possunt induci contra eam

Nam cum primo dicunt idem esse in patre posse generare, & posse esse patrem, poterit dici contra eos, quod si haec ratio valeret, tunc generare non esset proprietas con stitutiua patris, cuius contrarium est verum, vt ipsimet concedunt: Consequentiam pro bo, nam constat, quod generare in patre est idem quod essentia; nimo (secundum eos) est ibi omnimoda identitas, quia etiam distinctionem rationis isti negant; Arguatur. ergo sic contra eos.

Essentia, & actus generandi sunt in patre penitas idem, sed essentia non est proprietas constitutiua patris, ergo nec actus gene randi erit sua proprietas costitutiua; Si ergo iste modus arguendi non valet, & deficit; ita pari ratione videtur, quod eorum ratio de ficiat in proposito, quapropter est dicendum quod sicut non obstante identitate, quae est inter essentiam, & actum generandi, actus; tamen generandi est proprietas constitutiua, & essentia non, sic etiam non obstante iden titate inter posse generare, & actum generam di, ipsum tamen posse generare erit principium elicitiuum dicti actus, & mediante tali actu erit principium, productiuum termini realiter distincti ab ipso actu.

Ex hoc apparet immediate quomodo defi ciat secundum motiuum, non enim oportet, quod potentia productiua sit simpliciter distincta ab actu productionis, vt declaratum est in 7. & 8. distinct ex his enim, quae ibi dicta sunt, potest apparere, quomodo non est inconueniens, quod actus generandi sit sua proprietas, quamuis haec sit vera produmctio, & verus actus elicitus, propter quod patet etiam quod deficit illorum confirmatio.

Similiter nec etiam auctoritas D. Ambr cogit, quia non intendit, quod actus generandi non pertineat ad potentiam generatiuam, sed quod non pertinet ad illam sublimem potentiam, quam omnes in Deo concipiunt, quae non est aliud, quam sua potentia libera, qua non necessitatur ad aliquid agendum, nec necessitate coactionis, nec im mutabilitatis (secundum ergo hanc viam) ge neratio filij non pertinet ad illam sublimem potentiam, quia quamuis pater non necessitetur ad eam necessitate coactionis, necessita tur tamen necessitate immutabilitatis ex exi gentia suae naturae, & suae proprietatis; Quare dicit D. Ambrosius, quod non ad sublimitatem pertinet potentiae, sed ad proprietatem refertur naturae.

Et ideo est alia opinio a qua praecedens, videtur originem traxisse, parum enim inter o se differunt, dicunt ergo isti pariter posse ge nerare non cadere sub omnipotentia patris, quod dupliciter probant.

Primo, quia pater dicitur omnipotens secundum potentiam actiuam, quae est aliquid agere, & non secundum potentiam, quae ess ad esse, sed potentia generandi in patre est ad tale agere, quod est idem essentia cum esse, ergo non est proprie potentia actiua; & per consequens non cadit sub omnipoten tia: Maior videtur nota, Minor vero proba. tur, quia per generare constituitur pater in esse; Immo nii aliud est generare, quam esse patrem: quapropter sequitur, quod potentia ad generare non sit potentia ad agere proprie loquendo, sed magis potentia. ad esse

Secundo probant idem ex eo, quod potentia, quae est ad agere, proprie loquendo, respicit aliud, inquantum aliud, & ita desinitur in 3. Metaph & requirit in termino producto veram alietatem, & quia inter dictas personas non est vera alietas, ideo inferunt, quod nulla poia actiua proprie dicta. potest esse in vna earum respectu alterius, & per consequens potentia generatiua in patre non erit proprie loquendo potentia actiua, nec cadet sub omnipotentia.

Haec itaque opinio non videtur a praeceden te differre, nisi quia illa videtur simpliciter:) negare in Deo potentiam generandi, haec aut illam concedit, sicut expresse per:) dicta eorum in 7. distinctione huius libri patet, & ideo quantum ad hoc videntur peius dicere, quam praecedentes: Tum quia si generare non est agere, sed est omnino idem quod es se patrem, tunc nullo modo est ibi quaerenda potentia generandi, sicut nec quaerimus ibi potentiam essendi Deum: Tum ent, qua ambae nequeunt saluare, quod in patre generare sit vera productio, quod tamen omnino coguntur dicere, cum habeat terminum vere productum, si vero concedant, quod generare in patre sit vera productio, necessario debent concedere, quod in patre, sit vera potentia productiua

Rationes etiam istius opinionis non cogunt, & prima iam est soluta ex his, quae di ta fuere contra praecedentem opinionem; Nam, quantuncunque generare in patre sit idem, quod esse patrem: est tamen cum hoc verum producere, & ideo retinet veram potentiam productiuain: Nec etiam ratio pro cedit, quia ad veritatem potentiae producti uae sufficit alietas suppositalis inter producens, & productum, & talis bene est in pro posito.

Et ideo est alius modus dicendi. Dicunt enim quidam, quod, quia correlatiuum potentiae actiuae est possibile, prout opponitur necessario, idcirco nihil, quod est in Deo, potest esse obiectum potentiae actiuae, quia totum, quod est in eo, est summe necessarium: Omnipotentia autem Dei (secundum eos) distribuit proomni eo, quod potest esse obiectum potentiae actiuae; Ac per consequens cum generatio filij n Diuinis sit summe ne cessaria, & non possit esse obiectum alicuius potentiae actiuae, felinquitur quod non cadat sub omnipotentia.

Si autem quaeratur ab eis, per quem modum potentia generimdi in Diuinis dicatur potentia, cum non ut respectu alicuius possi bilis (secundum eos) Respondent, quod um uis filius non dicatur simpliciter possibilis, prout Iy possibile duiditur contra necessarium, potest tamen dici possibilis, pront lypossibile diuiditur contra necessarium ex se, quia Vere habet rationem principiati ab alio, & respectu talis possibilis vere inuenrtur ibi ratio potentiae actiuae: In Deo tamen magis conceditur ibi huiusmodi potentia simnliciter ex parte personae producentis, quam ex parte productae, quia ratio pombilis in Deo dicit imperfectionem, licet in creaturis dicat perfectionem, & ideo non debet trans ferri ad diuina secundum se, sed secundum aliquid consequens ipsam, puta secundum rationem principiati, & haec videtur esse intentio Doctoris in summa Quae quidem opinio non videtur mihi pos se stare propter tria.

Primo, quia supponit, quod solum possibile, prout diuiditur contra necessarium, potest esse obiectum potentiae actiuae, quod est falsum. Nam videmus, quod Angelus, & Cque lum est necessarium esse, & tamen non est obiectum potentiae actiuae ipsius Dei. Nec valet si dicatur, quod respectu diuinae potentiae non est necesse esse, quia non producit ea necessario, sed contingenter. Nam dato etiam per impossibile, quod produxisset ea necessario, sicut forte credidit Aristo. & Comm, adhuc tamen hoc non obstante essent obiectum diuinae potentiae actiuae

Secundo, quia ponit, quod potentia generandi in Deo sit vera potentia actiua, ita tamen, quod non respondeat sibi possibile; prount diuiditur eontra necessarium: quod dicentes incidunt in alterum istorum inconuenientium, scilicet, vel quod possibile diuisum contra necessarium non sit cortelatiuum po tentiae actuae, cuius contrarium dicunt, & per consequens sibi contradicunt, vel cogun tur dicere, quod sit dare vnum relatiuum sine suo correlatiuo sibi opposito; quod videtur impossibile

Tertio, quia concesso, potentiam generan di esse potentiam actiuam, necessario conce dendum est, quod contineatur sub omnipotentia, vt patebit inferius.

Est adhuc alius dicendi modus, scilicet, uoe potentia generandi non cadit sub omnipo¬ p tentia, quia eadem est potentia ad generare in patre actiue, & ad generari passue in filio, per illam enim potentiam, per quam patei generat, filius generatur, nec distinguun tur nisi per relationem, quia generare, & ge nerari in Diuinis relationem important, & quia potentia ad gen erari passiue in filio non cadit sub omnipotentia, idcirco videtur, nec etiam cadat sub omnipotentia, prout est ad generare actiue in patre.

I4 etiam opinio non videtur rationabia p lis propter duo.

Primo, quia supponit, quod sit cadem potentia ad generare ictiue, & generari oassi ue, quod quideni dictum vel nullo modo est verum, vel est valde dabiui; Nam si poten tia genetandi est relatio, vt aliqui dicunt, i tunc istud dictum nullo modo est verum, sin vero est essentia, vt existimo, non tamenest essentia absolute sumpta, sed vt habet quendam modum relatiuum, vt declaratum fuit in 7. dist & ideo non videtur simpliciter concedendum, quod sit eadem potentia generare actiue, & generari passiue.

Secundo, dato quod verum diceret, tamen non videtur satis facere quaesito, immo auge tur magis difficultas quaesiti; Tum quia diffi cile est videre, quare filius non exeat in actu generandi sicut pater, si habet omnino eandem potentiam; Tum etiam quia (secundum hanc viam )non potest sufficienter colligi, quare non deroget omnipotentiae filij non e ire in actum generandi, & derogaret om- nipetentiae patris, nisi exiret in actum gene rationis, quia non esset omnipotens, vt inferius patebit

Quare est alia opinio, quam ponit Aegidius, quae videtur mihi, absque aliocum iniu ria, rationabilior alijs, ponit enim Drictor no ster, quod posse gener. re contineatur sub omnipotentia patris, quaniuis non continea tur sub omnipotentia filij, vt patebit in sequenti articulo; Eius autem fundamentum stat in hoc, quia si pater non generaret, deficeret sibi aliquod posse, & aliquod esse, & per consequens non esset omnipotens. Ex quo iacto fundamento potest talis ratio formari.

Illud cadit sub omnipotentia patris, ad quod quidem si potentia patris non extenderet se, non esset omnipotens, sed generare filium in Diuinis est tale, ad quod si patris potentia non se extenderet, non esset omnipotens, ergo cadit sub sua omnipotentia; Maior est nota: Minor probatur, quia si potentia patris non se extenderet ad generare filium, non posset hoc esse, nisi altera duarum causarum, puta, vel quia sibi hoc repugnaret, vel quia ad hoc posse sibi aliquod deficeret: Primum non po test poni, quia generare actiue est sua differentia constitutiua, per quam constituitur in esse, & per quam primo distinguitur ab alijs duabus personis; Relinquitur ergo secundum, scilicet quod si sua potentia ad generare elum non se extenderet, ad hoc pos deet aliquid, & per consequens omnipotens

Connriatur per P. Aug. contra Macimi rum libri Ap. 7. vbi ait, quod si pater non potuit producere ulium sibi aequalem, infirmus fuit, vide ur ergo velle, quod si poten tia patris, non re extenderet ad generare fi- lium, deficeret sibi aliquod posse, quemad modum superius est inductum. Quidam tamen arguunt contra eam dupliciter.

1 Illud, quod non est obiectum omnipotentiae patris, non cadit sub sua omnipotentia, sed generatio filij est liuiusmodi, ergo &c. Maior patet: Minor probatur, quia cum loquamur hic de potentia proprie dicta, & non metaphorice, omnipotentia patris proprie ac cepra nil aliud est, quam eius infinita potentia actiua ad omnia possibilia se extendens, generatio autem filij, siue filius genitus non est de numero talium possibilium, quia est ne cesse esse ex se formaliter, sicut & pater, ergo &c.

2 Potentia, de qua modo loquimur, non est differentia entis opposita actui, sic enim dicit imperfectionem, quae non est ponenda in Deo, sequitur ergo, quod sit potentia acti ua descripta ab Arist. 5. Metaph. de ratione cuius est, quod sit ad aliud, inquantum aliud; filius autem non est aliud a patre, cum sit idem in substantia, ergo non potest esse obiectum suae omnipotentiae.

His tamen non obstantibus, videtur mihi tenenda opinio doctoris nostri, & ideo confirmo eam dupliciter.

Primo, si posse generare non contineretur sub omnipotentia patris, sequeretur, quod posse generare non esset posse, & potentia generandi non esset potentia, quod est falsum, vt ipsimet concedunt Consequentiam propo, quia illud, quod non compretienditur sub signo vniuersali a dditum alicui termiho, non recipit praecicationem :llius termini, nam de ratione signi vniuersalis est comprehende re omnia, de quibus praedicatur terminus cui est additum, cum ergo in hoc, quod dico omnipotentia, addatur signum vniuersale isti termino, qui est potentia, si sub isto signo non comprehenditur potentia veneran di, sequitur necessario, quod potentia gene randi non recipiat praedicationem dicti termini, & per consequens non erit potentia, nec posse generare erit aliquod posse

Quapropter videtur, quod ista ratio sufficienter concludat contra omnes ponentes in Deo veram potentiam generandi non con tentam sub omipotentia, siquidem implicam tur contradictio in dictis eorum, quia illud quod non conitinetur sub omnipotentia vri uersaliter: impta, non est vera potentia, & quia omni otentia in Deo non est aliud, quam cius potentia vniuersaliter sutapta, didere potentiam generandi non contineri sub om- aipotentia Dei, est dicere, quod posse gene AimDeo non sit potentia Dei.

Secundo, si posse generare non caderet sab o apotentia patris, se queretur, quod patet, inquantum omniporens, non habei et posse infinitum, consequens est falsum; ergo antecedens, falsitas patet Consequentiam probo, quia de ratione eius, quod habet pos se infinitum, est, quod se extendat ad omni illud, quod aliquo modo est possiblle, generatio autem filij in Diuiuis potest aliquo mo do dici possibilis, vt concedunt ipsimet, quia quamuis filius sit ecesse esse formaliter, ve re tamen habet esse ab alio principiatiue; po tentia autem infinita non solum extendit se ad illud, quod est possibile contingenter, sed etiam ad illud, quod est possibile esse ab alio tanquam necessarium.

Tertio, Pater potest genetare, inquantum omnipotens; ergo posse generare continetur sub sua omnipotentia, Consequentia videtur nota, quia omne posse, quod competit Deo, inqe antum omnipotens, oportet ne cessario, quod cadat sub sua omnipotentia

Antecedens probo, quia illud posse, quod comperit patri, inquantum omnipotens, competit sibi propter suam summam actualitatem, tui nihil miscetur de potentialitate, nam pro pter illam est omnipotens, secundum nostrum modum intelligendi, sed posse generare filium competit patri propter suam summam actualitatem, ratione cuius habet omnem foecunditatem, ergo competit patri inquan tum omnipotens.

Hoc confirmo per auctoritatem D P. August. contra Maximinum, quam Magister in ducit in litera inquiens: Tu dicis quod pater genuit filium minorem seipso, in quo & patri derogas, qui si filium minorem genuit, aut non potuit, aut noluit gignere aequalem; si tu dicis quod noluit, tu eum inuidum dixisti; si autem dicis, quod non potuit, vbi est omnipotentia Dei patris: Ex quibus manifeste colligitur, quod generare filium debeat reduci in omnipotentia Dei patris.

His visis: Respodeo ad illas duas rationes, quae contra hanc opinionem adducebantur.

Ad primam, nego minorem, quia nullum apparet inconueniens, si dicamus, quod sub omnipotentia Dei productiua cadant duo modi potentiae, quorum vnus est producere necessario, & alius est producere contingen ter; & ita suo modo poterimus dicere ex parte producibilis, & possibilis, secundum quod est obiectum omnipotentiae, puta, quia sub tali possibili vniuersaliter sumpto cadutm duo modi producendi, scilicet necessarium, & con tingens, filius ergo in Diuinis est possibilis, & producibilis primo modo, non secundo.

Ad secundam dico, quod si illa ratio esset bona, posset induci contra eosmet: Nam si potentia productiua requirit necessario ve ram alietatem inter producens, & productum, nunquam poterunt saluare, quod in patre sit vera potentia generandi, per quam producit filium, quod ipsi non concederent, & ideo dico, quod ad hoc, vt sit ibi vera productio, & vera potentia productiua, sufficit alietas suppositalis. Apparet ergo ex his quod dicendum sit quantum ad istum articulum.

ARTICVLVS SECVNDVS. Vtrum posse generare cadat sub omnipotentia filij:

AD hoc autem videtur esse dicendum secundum opinionem Doctoris nostri, quem sequtus sum in praecedenti articulo, quod posse generare non cadit sub omnipotentia filij, quamuis cadat sub omnipotentia patris: Ex cuius dictis colligo duas rationes ad pro positam conclusionem, quarum prima potest sic formari,

lllud, quod est simpliciter impossibile, non potest cadere sub omnipotentia filij, nec sub potentia alicuius, sed filium generate alium filium in Diuinis est simpliciter mpossibilei, ergo &c. Maior est nota: Minor probatur, quia filium generare alium filium: implicat contradictionem, tunc enim in diuinis esset plures filij, & per consequens filiatio non es set proprietas personalis huius filij, qui nue est, nec nullam haberet proprietatem perso nalem, & sic non esset persona filij, & esset persona filij, quod est contradictio. Si autem arguatur contra istum Doctorem quod haec ratio non valeat, quia dato, quod ignis posset in omnia possibilia, quae contradictionem non implicant, si tamen non posa set infrigidare, quia hoc implicat contradictionem respectu ignis, adhuc tamen non diceretur omnipotens.

Respondetur, huiusmodi instantiam non s impedire rationem, quia infrigidare non est secundum se impossibile, nec secundum se implicat contradictionem, quar m possibile, & implicet contradictit..pe ctu ignis; in actionibus autem transeuntibus, qualis est actio ignis, & cuiuse eque agenti corporalis, contradictio, & impossibilitas de bent attendi penes illud, quod agitur, & non penes agens in actionibus autem ad intra, si cut est diuina generatio, contradictio debet poni penes ipsum agens; & ideo illud, quod in talibus actionibus est impossibile, ex parte producentis simpliciter debet dici impossibi le, ita vt non possit esse obiectum alicuius po tentiae, & per consequens nec omnipotentiae; Quapropter videtur relinqui, quod pos se generare non cadat sub omnipotentia filij

Secunda ratio potest sic formari; llle ac ctus, cuius negatio non aufert aliquod posse, non cadit sub sua omnipotentiam, sed actus generandi negatus a filio non diminuit a filio aliquod posse, ergo non cadit sub sua omnipotentia; Maior probatur, quia, vt patuit in praecedenti articulo, ideo actus gene randi cadit sub omnipotentia patris, quia cum patri non repugnet, si omnipotentia eius non se extenderet ad generare, argueretur in eo aliquis defectus, & diminutio in suo posse; & per consequens in suo esse; ergo per oppo situm, si nullus potest argui defectus, vel diminutio in posse filij, ex eo quod sua omni- potentia ad actum generandi non se potest extendere, statim videtur sequi necessario, quod talis actus sub sua omnipotentia non eadat. Probo minorem, nam cum filius habeat omnem perfectionem, quam habet pater, si actus generandi negatur a filio, cum tamen conueniat patri, hoc non potest esse per aliquod posse, quod sibi deficiat, sed so lum propter impossibilitatem, & repugnan tiam actus, quae obuiat: Quapropter sequitur, quod sub sua omnipotentia non cadat Hae sunt rationes Doctoris nostri fundatissimi

Arguitur tamen contra eam multipliciter a quibusdam, & primo contra conclusionem tripliciter.

1 Illud, quod est obiectum omnipotentiae, simpliciter cadit sub posse eius, qui habet omnipotentiam simpliciter, sed generare in diuinis est obiectum omnipotentiae sim pliciter, ergo cadit sub posse filij, qui suppo nitur habere omnipotentiam; Maior est nota; Minor accipitur ex his, quae concessa sunt per istam opinionem in praecedenti articulo, vbi ostensum est, quod generatio filij est oblectum omnipotentiae diuinae, prout existit in patre, quia ergo omnipotentia simpliciter non solum est in patre, sed etiam in filio, videtur, quod talis actus non possit esse obiectum omnipotentiae, quin cadat sub posse, & omnipotentia vtriusque

2 Ille actus, cuius negatio a filio arguit limitationem, & diminutionem potentiae in eo respectu patris, cadit necessario sub sua omnipotentia, actus generandi est huiusmodi ergo &c. Maior est nota, quia filius non debet habere diminutam potentiam in aliquo respectu patris; & ideo si quis actus ab eo negatus hoc arguit, necessario est sibi attribuendus affirmatiue; Minor probatur, quia si actus generandi cadit sub omnipoten tia patris, vt concedit ista opinio, non cadit sub omnipotentia filij, quia omnino negatur ab eo, sequitur necessario, quod omnipoter tia patris se extendat ad aliquid plus quam omnipotentia filij, ac per consequens ex hoc arguetur vlterius, quod potentia filij sit in aliquo diminuta, & limitata respectu patris; & sic non erit ibi aequalitas.

Arguunt insuper & quidam alij contra fundamentum rationis, quia non videtur eis Verum, quod in actionibus manentibus ad intra, impossibilitas actionis, & contradi ctio debeat sumi in habitudine ad ipsum agens, propter tria

Primo, quia illud, quod est possibile in se repugnantiam non includens, impossibile est quod aliunde, & ab extrinseco fiat impos sibile, & e conuerso, quod est impossibile, non potest fieri possibile per aliquod extraneum, sicut patet per Comment. primo Caeli, com124. ergo oportet, quod possibilitas, & impossibilitas cuiuscunque rei sumatur ab intrin seco, & non in habitudine ad agens

Secundo, quia sicut necesse esse sumitur intrinseco, ita & impossibile debet sumi ab intrinseco

Tertio, non videtur eis verum, quod diuina generatio sit actio immanens, nam quamuis non transeat in diuersitatem substantiae, transit tamen in diuersitatem supposit.

His tamen non obstantibus, opinionem praefatam sustineo, quam confirmo dupliciter

lllud, quod non cadit sub omnipotentia patris, non potest cadere sub omnipoten tia filij, sed generare alium filium in diuinis non cadit sub omnipotentia patris, ergo &c. Maior est nota, quia omnem potentiam, quam habet filius, a patre accepit, & ideo omnipo tentia filij non potest se extendere ad aliqud, ad quod non se extendat omnipotentia patris; Minorem probo, nam cum repugnet di uinae naturae in ea esse plures filios, quia tumc filiatio non posset esse eorum proprietas per sonalis distinctiua, idcirco sequitur hoc esse impossibile, & per consequens non cadet sub omnipotentia patris, & pari ratione nec sub omnipotentia filij

2 Si posse generare caderet sub omnipotentia filij, sequeretur, quod habens omnipo tentiam, & obiectum omnipotentiae coinciderent in idem, consequens est incompossi ile, ergo &c. Incompossibilitas consequentis patet, quia tunc habens omnipotentiam haberet potentiam supra seipsum, & quia de ratione potentiae est quod sit ad aliud, saltem secundum suppositum, si idem suppositum naberet potentiam supra seipsum esset a se ipso aliud, & non aliud, quae sunt incompos sibilia, Consequentiam probo, quia posse ge nerare non potest competere filio respectu alterius filij, cum ostensum sit repugnare na turae diuinae in ea esse plures filios, quia pari ratione & infinitos; Quapropter relinqui tur, quod si filius haberet posse generare, hoc vtique conueniret sibi respectu sui ipsius.

His visis, leue est respondere ad rationes alterius opinionis

Ad primam cum dicitur, quod illud, quod est obiectum omnipotentiae, cadit sub posse eius, qui habet omnipotentiam, dico quod verum est, si illud ita sit obiectum omnipotentiae, quod non determinet sibi vnum cer tum modum possibilitatis; si autem ita sit obiectum omnipotentiae, quod determinet sibi vnum certum modum, secundum quem est possibile, non oportet, quod tale obiectum cadat sub posse cuiuscunque habentis omni- potentiam, nuncautem ita est in proposito, nam actus generationis sic est obiectum om nipotentiae in Diuinis, quod tamen determi nat sibi posse esse a sola prima persona, ac pro consequens secundum omnem alium modum est impossibile; & ideo non cadit sub posse omnis habentis omnipotentiam, quia sic non determinaret sibi vnum modum suae possibilitatis.

Ad secundam nego Minorem, quia sicut ostenfum fuit superius, actus generandi negatus a filio non diminuit ei aliquod posse & per consequens nullam arguit in eo limi¬, tationem.

Ad probationem vero cum dicitur, quod omipotentia patris videtur se extendere ad aliquod plus, quam omnipotentia filij, & per consequens videtur ex hoc argui aliqua limitatio in potentia filij; Dico, quod si omni potentia pat is se extederet ad aliquid plus, ex eo quod plus posset: omnipotentia autem fi lij ad illud plus non se extenderet propter minus posse, tunc ratio concluderet, nunc autem illa extensio ad plus non est propter plus posse, sed propter simpliciter posse, & quia conuenit sine repugnantia; & ideo quod filius non se extendat ad illud, hoc non est propter simpliciter non posse, nec propter minus posse, sed propter contradicere sibi, & repugnare.

Ad rationes eorum, quae arguunt contra fundamentum istius opinionis respondeo.

Ad primam dicitur, quod illud, quod affirmant non est vniuersaliter verum, nam si semper possibilitas cuiuscunque rei sumeru tur ab intrinseco, tunc creaturae ab aeterno fuissent possibiles possibilitate intrinseca, & per consequens habuissent aliquam entitatem, quod ipsimet non dicerent: Dato tamen quod sit verum, non tamen propter hoc ha betur propositum, quia non est intentio Do ctoris nostri, quod possibilitas, vel impossib litas actionis immanentis sic sumatur in habitudine ad agens, quasi non habeat intrinsece, & formaliter possibilitatem, nec imposibilitatem, sed vult dicere, quod, quia talis actio semper est coniuncta cum agente, ideo si est incompossibilis cum agente, simpliciter debet iudicari impossibilis, ideo ista ratio, & aliae duae sequentes procedunt ex malo intellectu Doctoris; sicque patet etam solutio ad secundam.

Ad tertiam est dicendum, quod illa actio est immanens non solum, quia est in identi tate substantiae, sed etiam, quia semper est con iuncta agenti, & solum hoc videtur sufficere ad propositum, vt potest patere ex dictis superius, Patet ergo quid sit dicendum ad istum articulum, & ad quaestionem principalem, scilicet, posse generare cadere sub omnipotetia patris, & non sub omnipotentia filij: non tamen ex hoc in nullo derogatur suae omni- potentiae, quapropter sequitur, quod sit sibi aequalis in potentia

AD ARGVMENTA principalia. DEr hoc etiam patet solutio breuiter ad rationes principales; dicimus enim, quod I ambae procedunt, ac si actus generandi negaretur a filio propter aliquem defectum; ostensum est autem, quod hoc solum est pro pter repugnare, & propter non oportere, non autem propter defectum aliquem, & ideo non concludunt.