Quaestio 3

QVAESTIO TERTIA Vtrum proprietates relatiuae fint idem quod origines

ARGVITVR PRO PARTE negatiua. SVm dictae proprietates sint relationes originis (vt patet ex dictis in 4. dist.) necessario supponunt origines, tanquam derelictae ex eis, & per consequens non vi¬ dentur esse idem, quod ipsae¬

2 Si essent idem quod origines, tunc non constituerent personas inquantum proprietates relatiuae, sed magis inquatum origines. euius oppositum patet ex dictis in 20. dist. Consequentiam probo, quia persona prius intelligitur sub origine, & per consequens si eadem res importatur per originem, & proprietatem relatiuam, illa res prius, & magis constituet personam inquantum origo, quam inquantum proprietas relatiua

3 Si hoc esset, personae possent intelligi constitutae abstractis proprietatibus relatiuis per intellectum, quod videtur esse falsum, eo quod nulla res potest intelligi constituta sine suo principio constitutiuo: Consequentiam probo: Nam quia origines videntur praecedere proprietates relatiuas videntur etiam posse intelligi illis circumscriptis per inteliectum: & per consequens etiam quaelibet persona videtur posse intelligi sub origine constituta, antequam habeat proprietatem rela iuam.

ARVITVR PRO PARTE affirmatiua. ISIIproprietates relatiuae non essent idem quod origines, non essent idem quod essentia, cuius oppositum patet ex dictis; suprai Consequentiam probo, quia proprietas rel viua, cum sequatur ad originem, non videtur fundati in essentia nisi mediante origine.

RESPONDEO: In ista quaestione tria sunt vidend.

An propri:ates relatiuae sint idem, quod ipsae origines.

2 An constituant porsonas inquantum origines, vel inquantum proprietates relatiuae.

3 An eis abstractis por intellectum, remaneant personae constitutae.

ARTICVLVS PRIMVS. An proprietates relatiuae sint idem quod ipsae origines.

Vic articulo respondent quidam, quod non solum in diuinis, sed etiam in creaturis relationes de secundo modo fundatae super actionem, & passionem siue super originem actiue, & passiue sumptam non sunt aliud realiter, quam ipsamet origo actiue, vel passiue sumpta, quamuis differant secundum ra tionem propter diuersum modum significan di, & concipiendi. Nam vna, & eadem res, prout significatur verbaliter per modum flu xus, & fieri, pertinet ad predicamentum actio¬ nis, vel palsionis (secundum eos) prout vero significatur nominaliter per modum habitus quiescentis, potest pertinere ad aliud praedicamentum, quodcunque sit illud.

Addunt tamen, quod ista significatio quam doque est propria, quandoque impropria; Nam quando res significata est talis, quod suum esse consistit in fieri, & in fluxu, tunc proprie significatur per verbum in modum habitus fluentis; improprie vero significatur per nomen, inquantum inducit modum alterius praedicamenti. Cum vero res significata est talis, quod suum esse consistit in quiete, tunc proprie significatur per nomen in modum habitus quiescentis, improprie vero per verbum, quia non nisi inquantum induit modum predicamenti actionis, vel passionis, quorum esse consistit proprie in fieri, & fuxu¬

Ad propositum ergo descendendo dicunt, quod illa realitas, quae mediat inter producens, & productum per modum cuiusdam interualli, pertinet per se, & directe ad praedicamentum actionis, & passionis, tum quia per eam producens attingit actiue productum ipsum in esse constituendo, & productum at tingitur passiue a producente constitutum in esse per ipsum, tum etiam, quia suum esse consistit in fieri, & fluxu, & ideo proprie ha bet significari per verbum, vel per participium in modum habitus fiuentis

Praeterea, ipsa eadem pertinet indirecte ad praedicamentum relationis, inquantum indu it quendam modum eius, eo quod potess concipi, vt quaedam pura connexio extremorum, quia hoc est proprium praedicamen ti relationis. Nam sicut de ratione actionis est, quod sit quoddam interuallum inter duo extrema constituens vnum per alterum, ita de ratione relationis est, quod sit quoddam interuallum inter duo extrema non in constituendo, sed solum in connectendo. Et ideo isto modo realitas actionis significatur per nomen, in modum habitus quiescentis.

Mouentur autem ad hoc dicendum, quia (secundum eos) relatio producentis, & producti non est aliud, quam illud quod concipitur ab intellectu per modum interualli conectentis vtrunque. Hoc autem non est, nisi origo actiue, & passiue sumpta: quia nil aliud ibi apparet, quod possit concipi vt connectens, ergo (secundum eos) dicendum est, quod eadem res importatur pgenerare, & per paternitatem in creaturis, quamuis aliter, & aliter. Et si hoc est in creaturis, multo magis in diuinis, vbi est omnimoda simplicitas, & per consequens simpliciter dicendum es, quod pro prietates relatiuae sunt idem, quod ipsae origines.

Haec autem opinio, licet in conclusione principali sit vera (prout credo) in fundamen to tamen, & in modo ponendi videtur esse falsa, Supponit enim pro fundamento, quod relatio fundata in actione sit idem quod ipsa actio, quia res de praedicamento actionis induit tunc modum praedicamenti relationis secundum esse conceptibile. Hoc autem vi detur esse falsum propter quatuor.

Quia sequeretur, quod relationes de secun do modo non essent relationes reales, sed so lum secundum rationem, & secundum quen dam modum significandi; quod est absurdum, quia cum sint maxime oppositae, sunt incopossibiles in eodem supposito, si ergo ipse non sint reales, nullae aliae erunt reales

2 Sequeretur, quod actio posset concipi posterius producto, quod patet esse falsum; nam cum sit prior producto, conciperetur sub opposito sui ipsius, quod est impossibileConsequentiam probo, quia cum relatio in creaturis supponat extrema, de sua intrinseca ratione est, quod concipiatur posterius quolibet extremorum.

3 Sequeretur, quod actio posset concipi existere in agente, tanquam in subiecto, quod etiam videtur esse falsum, quia tunc sua rea litas conciperetur in diuersis subiectis, scilicet in passo, & in agente, quod videtur impossibile: Consequentia apparet, quia sicut illa relatio, quae sequitur passionem, fundatur in producto, ita illa, quae sequitur actionem, fundatur in producente.

4 Sequeretur, quod realitas actionis pos set concipi manere adepto termino, immo et remaneret post adeptionem, quod videtur fa sum, quia de ratione eius est quod transeat, & quod concipiatur transire adepto ter mi no: quod etiam apparet, quia relatio manet, & concipitur manere transeunte actione. Et confirmo rationem, quia nunquam rela tio potest concipi transeunte suo fundamento.

Vlterius etiam modus ponendi non videtur rationabilis, quia imaginatur, quod productio passiua in creaturis non sit aliud quam ipsum productum constitui in esse ab ipso, ducente. Quemadmodum in diuinis, quod est falsum. Nam quamuis hoc verum sit in creaturis, non tamen valet in diuinis, quia in creaturis cum productum constituitur in esse, est ibi praeuia realis mutatio cum exitu de potentia ad actum, in diuinis autem non est sic, idcirco non est simile,

Propter ista ergo inconuenientia videtur mihi dicendum, quod relatio originis in crea tura non sit idem quod origo. Hoc tamen non obstante, dico, quod in Deo sunt idem proprietates relatiuae originis, & ipsae origi nes, eo quod nullum eorum inconuenientium superius positorum impedit quin sint idem in Deo.

Primum quidem non impedit, quia illud inconueniens currit solum contra illam op nionem, quae ponit relationem de secundo modo non esse aliud, quam originem, prout re induit quendam modum praedicamenti relationis secundum esse conceptibile, non solum in creatura, sed etiam in creatore, quoc quidem dictum improbabitur in sequenti articulo.

Secundum etiam inconueniens non impe dit, quia sicut origo aliquo modo praeintell gitur ipsi producto, tanquam illud quo pro ducitur, ita relatio praeintelligitur sibi tanquam illud, quo constituitur, & hoc est singulare in diuinis, quia relatio non supponit extrema constituta, sed constituit ea; & ideo non est mirandum si potest coincidere in idem cum origine.

Tertium etiam nullum praestat impedimen tum, quia sicut relatio producentis existit formaliter in ipso producente, ita etiam & psa origo actiue sumpta in diuinis existit formaliter in eodem producente¬

Nec etiam vltimum inconueniens habet ibi locum, quia sicut relatio in diuinis nunqum transit, sed semper manet, ita etiam ipsa origo.

Confirmo insuper totum istum processum, quia si relationes originis in diuinis non essent idem, quod ipsae origines, sequeretur, quod essent ibi aliqua praedicata, quae nec es sent secundum substantiam, nec secundum relationem, quod quidem videtur esse con- tra intentionem Sanctorum. Propter quae omnia possumus sufficienter concludere pro prietates relatiuas esse idem cum ipsis originibus

ARTICVLVS SECVNDVS An proprietates constituant personas inquam tum origines, vel inquantum proprietates relatiuae.

Vic articulo respodent quidam, quod nullo modo constituunt personas inquantum relationes, nisi forte secundum non stram apprehensionem.

Nam (secundum eos) impossibile est, quod eadem realitas & natura rei habeat modum habitus, & quietis. Si ergo eadem realitas, ex natura rei habet modum actus, & fluxus, relatio vero ex natura rei habet modum habitus, & quietis, & si eadem realitas ex natura rei esset origo, & relatio, sequeretur, quod eadem res haberet oppositos modos ex natu ra rei; quod est impossibile

2 Quia impossibile est, quod eadem realitas posita inter duo extrema sit positiua, & non positua alterius extremi, quia hoc posi to, contradictoria verificarentur de eodem sed realitas importata per generare, posita in ter patrem, & filium est positua, & causatiua ipsius filij; paternitas vero posita inter eosdem non est causatiua filij, quia de ratio ne relationis non est causare, sed tantummo do connectere, & refferre, ergo impossibile est, quod eadem realitas ex natura rei sit ori go, & paternitas, siue quaecunque alia relatio producentis.

Et ideo applicando ad propositum dicunt, quod quia proprietates diuinarum personarum ex natura rei sunt origines, cum sini principiatiuae personarum productarum, non poterunt esse relationes ex natura rei, possunt tamen induere quendam modum rela tionum ex apprehensione nostri intellectus concipientis eas, Vt habitudines connectentes.

Quapropter vlterius dicunt, quod proprie tates personales constituunt personas ex na tura rei, inquantum origines, & non inquam tum relationes, quamuis enim secundum non stram apprehensionem videantur eas consti tuere per modum relationum, propter quod etiam melius significantur per modum rela tionum, quam per modum originum secundum communem vsum loquendi¬

Haec autem opinio non potest stare propter quinque

Primo, quia sequeretur, quod in diuinis non esset aliquod praedicatum secundum re lationem, quod est contra intentionem om nium Doctorum sanctorum.

Secundo sequeretur, quod in Deo non es set proprie paterimtas, & filiatio, quod vide tur esse contra intentionem Apost. ad Ephes. 3. vbi dicit, "ex quo omnis paternitas in caelo, & in terra nominatur".

Tertio sequeretur, quod Sacra Scriptura debuisset magis exprimere diuinas personas sub nominibus originum, quam sub nomi nibus relationum, quod patet esse falsum; Nec valet si dicant, quod melius significantur per nomina relationum, sicut dicere videntur.

Quia vnaquaeque res melius significatur sub vno modo essendi proprio, qui sibi com¬ petit, quam sub modo sibi extraneo ex nostra apprehensione, & maxime si posset a non bis concipi sub modo essendi proprio, sicut sub modo essendi extraneo, sicut est in proposito, vt patet.

Quarto sequeretur, quod in traditioneSa cramentorum Trinitas deberet magis inuocari sub nominibus originum, quam sub nominibus relationum, quod est falsum.

Quinto sequeretur, quod origines essent realiter distinctae ab essentia, quod est falsum, & ipsimet qui ponunt hanc opinionem hoc negarent; Consequentiam probo ex dictis eorum. Nam ipsi dicunt, quod ideo vna, & eadem res non potest esse relatio, & origo ex natura rei, quia tunc vna & eadem res haberet oppositos modos ex natura rei, scilicet modum habitus fiuentis, & modum habitus quiescentis, quod reputant impossibile; Si ergo iste modus arguendi sit bonus, pari ratione dicam, quod origo non potest esse idem realiter, quod essentia, quia cum es sentia habeat modum habitus quiescentis origo vero habeat modum habitus fiuentis, sequeretur, quod vna res ex natura rei habe ret oppositos modos. Quapropter cogutur dicere, vel quod in diuinis non sint origines ex natura rei, vel quod non sunt idem cum essentia; quod totum patet esse falsum, & ipsimet negarent vtrunque. Et ex hoc apparet immediate, defectus primae rationis eorum. Apparet etiam defectus secudae, quia imagi nantur, quod relationes in diuinis supponat extrema constituta sicut in creaturis; cuius oppositum dictum est supra in 28. dist.

Propter quae omnia videtur mihi dicendum, quod quemadmodum ex natura rei vna, & eadem res significatur per essentiam, & quodlibet attributum, quamuis differant in modo significandi; ita etiam vna, & eade res ex natura rei importatur per diuersos mo dos significandi, quia hoc nomen origo, importat illam rem per modum actus eliciti, & productiui, hoc vero nomen proprietas, pr modum formae inexistentis, hoc autem nomen relatio, per modum formae connectentis, & referentis, & quia ista tria competunt proprietati personali ex natura rei, idcirco nullus istorum modorum signifiandi est ex- traneus.

Remanet tamen dubium secudum quem istorum modorum debeamus magis poni pprietas principium constitutiuum. Nam quidam di cunt, quod constituit inquantum origo, alij vero inquantum relatio; vt aque tamen opi- nio videtur irrationabilis, quia quilibet istorum duorum modorum videtur supponero suppositum constitutum Origo nanque videtur supponere suppositum constitutum, quia cum significetur per modum actus eliciti, & actus non possit elici nisi a supposito, ex ipso modo significandi videtur sequi ad suppositum constitutum. Similiter & ipsa relatio ex suo modo significandi videtur sequi ad suppositum constitutum, quia cum relatio innascatur ex origine, si origo supponit suppositum constitutum, multo magis relatio.

Et ideo dico, quod quamuis sit vna, & eadem res importata per ista tria, ista tamen res magis videtur constituere secundum quod significatur nomine proprietatis, quam secundum quod significatur nomine originis & re- lationis quia, proprietas habet rationem formae inexistentis, & non videtur supponere suppositum constitutum, sicut origo, & re- atio. Ista autem duo videntur esse maxime de ratione principij constitutiui alicuius suppositi, quod scilicet inexistat ei per modum formae intrinsecae: & per consequens, quod non supponat ipsum constitutum in suo esse

Intelligendum tamen, quod cum dicimus relationem personalem esse constitutiuam non secundum quod relatio est, sed inquantum proprietas est; non debet ibi accipi illa negatio, vel reduplicatio quasi circumscribens rationem relationis a ratione proprietatis sicut quidam imaginantur, quia impossibile est separare rationem praedicamenti ab aliqua re, quae sit in praedicamento: Cum ergo proprietas constitutiua sit de praedicamento relationis, impossibile est, quod ratio relationis ab ea circumscribatur. Ideo separatur hoc pacto, non quod ly inquantum sit nota circum scriptionis, vel abstractionis (vt plures imagi antur) sed vt sit nota appropriationis & secundum hoc, sit talis sensus. Relatio constituit, secudum quod proprietas, & non secundum quod relatio, scilicet, appropriatur sibi hoc, quod est constituere personam, secundum quod est proprietas insistens, & non secundum quod est relatio referens, quamuis hoc ab ea non circumscribatur. Quemadmodum si diceremus, quod rationale constituit hominem, secundum quod rationale, & non secundum quod ens, quamuis ratio entis ab eo non circumscribatur, quia tunc esset non ens patet ergo quid sit dicendum de isto articulo.

ARTICVLVS TERTIVS. An abstractis proprietatibus per intellectum remaneant personae constitutae.

Vic articulo breuiter respodeo, quod si diuinae personae constituerentur per absolutos modos (sicut posuerunt quidam possent intelligi constitutae abstractis etiam relationibus per intellectum, Tum quia vnaquaeque res potest intelligi constituta in suo esse, abstracto omni quod non intrat in sui constitutionem: sicut facerent in proposito proprietates, quae essent quasi aduentitiae. Tum quia semper prius potest intelligi constitutum abstracto posteriori; diuinae autem personae, cum illis modis absolutis (secudum viam istius opin) essent priores relationibus; & ideo nihil prohiberet, quin possent intelligi constitutae eis abstractis.

lsta tamen opinio fuit superius improbata in 20. distinc. & ideo non est respondendum huic articulo secundum principia eius.

Praeterea, si concederetur possibile esse, quid ratio relationis circumscriberetur a ratione proprietatis constitutiuae (sicut plures imaginantur) cogeremur etiam dicere, quod abstracta ratione relationis per intellectum, ad huc remaneret ratio proprietatis, & per con sequens possent intelligi personae constitutae cum proprietatibus abstractis relationibus; sed haec sententia videtur omnino impossibilis, sicut patuit in articulo praecedente.

uapropter simpliciter dico, quod abstra ctis proprietatibus relatiuis per intellectum, vel nullo modo remanerent personae constitutae, vel remanerent constitutae per modos absolutos, quod probo, tali ratione.

Nulla res potest intelligi constituta sine suo principio constitutiuo, sed proprietates relatiuae sunt constitutiuae diuinarum personarum (vt suppono ex his quae dicta fuerunt in 20. dist) ergo &c. & sic patet de isto articulo, & tota quaestione

AD RATIONES PRINCIPALES D primam dicendum, quod quamuis proprietates relatiuae secundum nostrum modum concipiendi, & significandi supponant origines inquantum relationes, praecedunt tamen eas inquantum proprietates, & neutrum istorum impedit earum iden titatem, quia talis ordo non est secundumrem, sed solum secundum rationem, & modum significandi.

Ad secundam rationem iam patet solutio: quia (sicut tactum est) quamuis proprietates relatiuae sequantur origines, inquantum sunt quaedam relationes, praecedunt tamen eas in quantum quaedam proprietates, & per eandem viam patet solutio ad tertiam.