Quaestio 1

DISTINCTIONIS XXVI. QVAESTIO VNICA Vtrum diuinae personae habeant aliquas pre prietates, per quas constituantur in esse personali, & abinuicem distinguantur.

ARGVITVR PRO PARTE negante. Llud, quod est actualissimum seipso, est Rillud quod est, & seipso distinguitur i quocunque distinguibili, & per consequens non per aliquam proprietatem: sed quaelibet diuina persona est actualissima; ergo &c. oaior, & Minor sunt planae.

2. Si diuinae personae haberent aliquas. poprietatesro per quas constituerentur in esse personali, & abinuicem distinguerentur, illae essent, vel quidam modi absoluti, vel quaedam proprietates relatiuae, quia quocunqu alio modo ponerentur, facerent compositonem, sed neutro istorum modorum possunt poni (vt probabitur) ergo non debent simpliciter poni, Probo autem, quod non possint poni modi absoluti, quia nullus modus abso lutus potest poni in diuinis, qui non oriatur ex essentia, vel ex aliqua perfectione essentiali, sed essentia, & quelibet perfectio essen tialis est communis tribus; ergo nullus modus absolutus potest ibi poni: Probo etiam, quod non possint poni proprietates relatiuae; qquia de ratione relationis est, quod sequa tur suppositum constitutum: nam dicit P. Aug. 7. de Trin. quod omne relatiue dictum est aliquid, excepto eo, quod relatiue dicitur, oportet ergo praeintelligere quamlibet diuinam personam constitutam antequam dicantur relatiue ad illam, & per consequens frustra viderentur ibi poni aliquae proprieta tes relatiuae ad constituendum, vel distingue dum, & sic diuinae personae non habebunt aliquas proprietates, per quas costituantur in esse personali, & abinuicem distinguantur.

3 Si diuinae personae haberent aliquas pro prietates, sequeretur quod diuina essentia haberet propriam subsistentiam absolutam distinctam contra subsistentias relatiuas trium personarum, quod est falsum, quia tunc in di uinis essent quatuor supposita, idest vnum absolutum, & tria relatiua: Consequentiam probo, quia diuina essentia non capit subsistentiam per relationes; ergo vel nullam ha bet subsistentiam, quod non est dicendum, vel habet aliquam propriam subsistentiam absolutam, per quam facit suppositum absolutum distinctum a relatiuo

ARGVITVR PRO PARTE affirmante¬. Via Mater Ecclesia in prefatione de Trin canit, & in personis proprie tas, & in essentia vnitas; ergo neces se est ibi ponere aliquas proprietates constituentes, & distinguentes diuinas personas

2 D. Damasc lib. 3. cap. 5. ait, quod differentiam personarum in solis tribus proprieta tibus, scilicet, paternali, filiali, processionali recognoscimus.

RESPONDEO. In ista quaestione quatuor sunt videnda

1 An diuinae personae habeant aliquas proprietates, per quas constituantur in esse personali, & abinuicem distinguantur.

2 An tales proprietates, per quas constituuntur, & distinguuntur, sint aliqui modi absoluti.

3 An dictae proprietates sint relatiuae. 4 An cum tribus suppositis relatiuis pos sit stare aliquod suppositum absolutum.

ARTICVLVS PRIMVS. Vtrum diuinae personae habeant aliquas pro prietates, per quas constituantur in esse personali, & abinuicem distinguantur.

IVnc articulum introduxi propter opin Rquorundam, qui dixerunt, quod in di uinis personis non sunt aliquae proprietates constitutiuae, & distinctiuae earum abinuicem, quia seipsis sunt illud, quod sunt, & seipsis abinuicem distinguuntur, quod probant tri pliciter.

Primo, quia diuinae personae sunt simplicissimae; illa autem, quae sunt simplicissima, distinguuntur seipsis, & non aliquo alio, sicut patet de vltimis differentijs, & per consequens seipsis sunt, quod sunt¬

Secundo, quia quaelibet diuina persona est ita simplex, sicut essentia, sed diuina essen tia ratione suae simplicitatis seipsa est id; quod est, & seipsa distinguitur a quocunque; ergo & quaelibet diuina persona eodem modo:

Tertio, quia in diuinis idem est paterm. tas, & persona patris, sed paternitas seipsa formaliter est illud, quod est, & seipsa distin guitur a filiatione; ergo eodem modo perso. na Patris seipsa est illud, quod est, & seipsa distinguitur a persona Filij, & e conuerso.

Haec opin non potest stare propter triaPrimo, quia sequeretur, quod nullae pro prietates essent ponendae in personis; quod est falsum per illud, quod dicitur in praefatione superius allegatae; Consequentiam probo, quia (secundum hanc opinionem) non sunt ibi necessariae, nec ad constituendum, nec ad distinguendum; ergo frustra ibi ponerentur.

Secundo, sequeretur, quod esset idem mo dus distinctionis omniumtrium personarum; quod etiam est falsum, quia Pater distinguitur a Filio sola paternitate; a Spiritu Sancto patetnitate, & spiratione actiua. Consequen tiam probo, quia illa, quae sunt eiusdem na¬ turae, nec habent aliquas proprietates, vel nullo modo distinguuntur, vel non potest assignari causa, quare sit talis modus distinctionis ex vna parte magis, quam ex alia¬

Tertio, sequeretur, quod vna persona di uina se tota conueniret cum alia persona, & se tota differret ab ea, quod implicat contra dictionem, probo Consequentiam, quia certum est, quod diuinae personae conueniunt: sicut ergo ratione suae simplicitatis se totis differunt, ita ratione suae simplicitatis se totis com ueniunt, & per consequens vtraque pars con tradictionis conuenit cuilibet earum secundum idem, & respectu eiusdem: quod est impossibile

Et ideo quantum ad istum articulum mi hi videtur simpliciter esse dicedum, quod cum diuinae personae habeant aliquas proprietates, per quas ita distinguatur, quod per illas nul io modo conueniant, habent insuper vnam con munem essentiam, in qua ita conueniunt, quod nullo modo differunt, & sic patet, quod non distinguantur se totis Quod etiam con firmo, nam si diuinae personae distinguerentur se totis, sequeretur, quod nullo modi conuenirent, quod est falsum, quia commu nicant in essentia: Consequentiam probo, quia illa, quae distinguuntur se totis, simpliciter sunt diuersa, sicuti patet de vltimis dif ferentijs, quae se totis distinguuntur: & ideo simpliciter sunt diuersae, ita quod in nullo communicant, ergo & eodem modo se habe ret de diuinis personis.

Motiua autem praecedentis opinionis licet sint difficilia, non tamen cogunt.

Ad primum ergo dicendum, quod illa quae sunt simplicissima, distingui seipsis potest dupliciter intelligi; vno modo quod distinguantur seipsis totaliter, & omnibus mo dis, & iste modus non valet in diuinis: alic modo quod distinguantur seipsis, quia quae libet persona distinguitur ab alia per aliqud quod est idem cum ipsa, ita quod nullam fa ciat compositonem in ipsa, & iste modus est verus in proposito: nam proprietas relatiua, quae constituit personam, & distinguit ea ab alia persona, nullam compositonem facit in ea sicut declarabitur infra, quando agetur de relationibus in comparatione ad essentiam

Ad secundum dicendum, quod licet quae libet persona diuina sit ita simplex sicut diuina essentia, includit tamen in sua ratione ipsa relationem, quam includit essentia, secu dum quod essentia est, & quia relatio in nul lo impedit simplicitatem personae; ideo stante aequali simplicitate essentiae, & persone po terit persona habere aliquam proprietatem distinctiuam, & constitutiuam, quam non ha bet essentia.

Ad tertium dicendum, quod licet Pater, & paternitas in diuinis idem sint, Pater tamen in sua ratione includit essentiam, quae est distinguibilis secundum rationem a paternitate. (De qua distinctione nihil ad prae sens, quia inferius habebit locum) Et ideo ra tione istius inclusi licet paternitas distingua tur se tota a filiatione, Pater tamen non se toto distinguitur a Filio. Apparet ergo ex his omnibus, quod oportet ponere in diuinis personis aliquas proprietates constituentes, & abinuicem distinguentes

ARTICVLVS SECVNDVS Vtrum proprietates, per quas diuinae personae distinguuntur, & constituuntur in esse personali, sint modi absoluti. Rt. iste dubius est, propter quandam opinionem antiquam, quae posuit quod diuinae personae constituantur in suo esse prosonali per quosdam modos absolutos, & per eosdem abinuicem distinguantur.

Pro ista autem opinione possunt adduci septem rationes praecipuae, quae videntur ha bere magnam apparentiam, probantes diuinas personas non posse constitui per relationes, nec per eas principaliter distingui, quia (secundum eos) oportet eas praeintelligere constitutas, & distinctas ante aduentum relationum. Illa ergo, per quae constituuntur, & distinguuntur, vel erunt quedam absoluta superaddita essentiae, quod non est dicen dum, quia tunc facerent compositionem, & tollerent diuinam simplicitatem, vel erunt quidam modi absoluti, & sic habetur propositum.

1 Illa supposita, quae referuntur ad seinuicem aliquibus relationibus, intelliguntur constituta antequam referantur, & per consequens constituuntur per ali qua principipraeuenientia ipsas relationes, diuinae personae sunt huiusmodi, ergo &c Minor est nota. Maiorem probo, quia ita se videtur habere relatio ad dare esse relatiuum, siue ad ip um referri (quod idem est ) sicut albedo ad dare esse album, sed albedo in dando esse al bum supponit illud suppositum, cui dat esse album constitutum in suo esse, antequam ip sum albificet, ergo & relationes diuinae sup ponunt diuinas personas constitutas antequam ipsas referant. Et confirmatur per P. Augustinum 7. de Trinit. cap. 2. dicentem, quod omne, quod telatiue dicitur, est aliquid, exce pto eo, quod relatiue dicitur, quod non potest intelligi alio modo, nisi quia constitutum in suo esse, etiam concepta, vel subtracta relatione, siue ponatur subtrahi per possibile, si ne per impossibile, est quid absolutum.

2 Illud, quod refertur paternitate, est aliquid, quod subest paternitati; sed istud non potest esse essentia, quia illa non refertur, nec etiam aliquod suppositum relatiuum, quia tunc aliqua alia ratio in Patre praeueni ret paternitatem, quod est falsum: remanet ergo quod sit aliquod suppositum absolutum constitutum per aliquem modum absolutum.

3 Omnis relatio realis supponit ante se realem distinctionem extremorum, sed in di uinis non est aliqua distinctio realis nisi per sonarum, ergo relatio realis, quae est inter eas, supponit eas realiter distinctas, & pr consequens constitutas per aliquas proprietates praeuenientes relationes, quae nequeunt esse nisi aliqui modi absoluti. Minor est nota; & Maior probatur, quia ratio identitatis non est relatio realis, eo quod non supponit ante se pro fundamento realem distinctionem extre morum. Nec valet si dicatur, quod dicta proposito non habet veritatem, nisi vbi relatio non causat realem distinctionem ex. tremorum, & ideo in diuinis non habet locum, quia ibi causat distinctionem. Hoc inquam non valet, quia tunc non posset reddi causa, quare relatio identitatis uon causat talem distinctionem, nec etiam quare relatio in creaturis semper talem distinctionem supponat, in diuinis autem causet eam, Nam si de ratione relationis est causare prae fatam distinctionem, vbique eam causabit; si vero de sua ratione est eam supponere, vbique eam supponit.

4 Illa, quae sunt constitutiua, & distincti ua aliquorum per se, & primo, debent esse talia, vt nihil habeant commune, quia si haberent aliquod commune, sic non essent distinctiua per se, & primo, sed aliqua alia com trahentia illud commune seipsis essent diuersa, sed relationes diuinae non sunt seipsis diuersae, cum habeant commune praedicamen tum relationis; ergo sequitur, quod non possint esse primo distinctiuae, & per consequens nec constitutiuae diuinarum personarum.

3 Si diuinae personae non praeexisterent re lationibus secundum suum esse personale constitutum, sequeretur, quod non possent exire in actus notionales, quod est falsum Probo consequentiam, quia omne suppositum preexistit constitutum in suo esse actui, quem elicit, & per consequens relatione; uae est idem, quod actus, vel innascitur ex ipso actu.

4 Sequeretur, quod non esset ibi aliquis modus distinctionis, nisi per relationes, & per consequens non posset assignari causa, quare illarum productionum vna esset gene ratio, & alia spiratio.

3 Sequeretur, quod non posset assignari causa, quare Pater sit magis principium Fi lii, quam e conuerso: Nam quantum ad comne tigantiam relatiuam, Pater ita coexigit Filium, sicut Filius Patrem: Quapropter videtur, quod ibi sit aliquis alius modus, distinctionis, ratione cuius Patri competat esse principium Filiij, non e conuerso: Qui qui dem alius modus distinctionis non videtur posse esse, nisi per modos absolutos. Haec sunt motiua potiora huius opinionis,

Quae omnia videntur esse falsa propter septem

Primo, quia si proprietates constitutiue, & distinctiuae personarum essent modi absoluti, sequeretur, quod in diuinis esset aliqua opposito praeter relatiuam, quod est fa ium. Consequentia est nota, quia dicti modi essent incompossibiles in eadem persona, & per consequens haberent adinuicem oppositionem, quorum opposito non potest dici, quod sit relatiua, quia tunc non essent mo di absoluti, immo quaedam relationes: Remanet ergo quod ibi sit aliqua alia oppositio praeter relatiuam. Probo falsitatem, quia omnis opposito, praeter relatiuam, dicit aliquam imperfectionem, quod patet, quia in omni tali oppositone videmus vnum extremum esse imperfectius altero, & ideo vbicuque ponitur aliqua opposito, praeter relatiuam, ibi necessario est aliqua impersectio, & inaequalitas, quae omnino sunt aliena a diui nis personis.

Secundo, quia sequeretur, quod aliquis modus perfectionis esset in vna persona, & non in alia, quod est absurdum: quia sicut vna perfectio non potest haberi ab vna, quae non habeatur ab alia; ita etiam nullus modus perfectionalis potest esse in vna, quin sit in alia: Nam quolibet istorum posito, earum aequalitas tolleretur. Probo consequentiam, quia sicut quodlibet absolutum in diuinis di cit perfectionem, ita etiam quilibet modus absolutus ibi positus importat necessario ali quem modum perfectionis

Tertio, sequeretur, quod prima persona, scilicet Pater, esset simpliciter prior alijs personis, cuius oppositum patet in svmbolo Atha nasii, vbi dicitur, quod in hac Trinitate nihil prius, aut posterius. Consequentiam probo, na hoc concesso, prima persona praecedit omnem originem in diuinis, aliae vero duae sequuntur originem actiue, & passiue sumptam.

Quarto, sequeretur, quod diuina essentia per actum generationis acquireret aliquam variationem, quod est impossibile. Consequen tiam probo; nam quamuis relatio nullam fa ciat nouitatem, vel variationem in fundamen to, modus tamen absolutus acquisitus per aliquem actum videtur inducere quandam variationem in eo, cui acquiritur.

Quinto, sequeretur, quod isti modi non fundarentur in essentia aeque immediate, & per consequens nec aequali necessitate, quod est absurdum; Quia tunc diuinae personae non erunt aeque necessariae. Consequentiam probo, quia modus ille, per quem constitue retur prima persona, praeueniret omnem actum notionalem, & fundaretur in essentia, non mediantibus actibus notionalibus.

Sexto, sequeretur, quod diuinum esse non esset simpliciter infinitum, quod est falsum. Consequentia probatur, quia si esset infinitum, pari ratione, qua identificat sibi perfe ctiones absolutas, deberet sibi identificare quoscunque modos absolutos.

Septimo, sequeretur, quod dicta Sanctorum essent falsa, quia hoc est expresse de in tentione Sanctorum ( sicut patebit in sequen ti artic

Quibus omissis, concludo simpliciter, quod proprietates personales, per quas constituun tur diuinae personae, non sunt modi absoluti Rationes etiam alterius opinionis non cogunt

Ad primam, dico maiorem non esse vni uersaliter veram, etiam in creaturis; nam videmus, quod scientia non potest intelligi constituta in suo esse, antequam referatur ac scibile. Videmus etiam, quod creatura non potest intelligi in suo esse, antequam referatur ad Deum in eo quod creatum, hoc auten ideo contingit, quia respectus creaturae ad Deum est sibi intrinsecus,, & naturalis; & eodem modo respectus scientiae ad scibile est ipsi scientiae intrinsecus, & essentialis; quapropter videtur, quod Maior habeat locum solum vbi relatio est extrinseca, & accidentalis illi supposito in quo est: qua Maiore con cessa secundum hunc intellectum, adhuc non habetur propositum, quia relationes, quae sunt in diuinis personis, sunt eis intrinsecae, & essentiales

Authoritas autem Augustini non cogit quia potest intelligi quod illud, quod dici¬ tur relatiue, sit aliquod aliud excepta relatio ne, non ratione qua relatiuum, sed ratione qua includit aliquod absolutum, tanquam uum fundamentum, quod quidem absolutum est aliquid excepta relatione. Vel potest intelligi secundo modo, quod relatiuum sit aliquid, excepto eo, quod relatiue dicitur, idest est aliquid in se, excepto termino ad quem dicitur relatiue, & hoc etiam est verum: non tamen valet eis ad propositum, vt clarum est.

Ad secundam nego Maiorem, quia illud quod refertur relatione, non est ipsum fun damentum relationis, sed ipsum relatiuum vt includit relationem: Nam sicut album ncludit albedinem, ita relatiuum, quod refertur, includit relationem: Quapropter non est dicendum, quod illud, quod refertur pa ternitate, sit ipsum fundamentum, quod sub stat paternitati, sed ipsum suppositum patris, quod constituitur per paternitatem, & includit eam.

Ad tertiam dicendum, quod relationes de secundo modo, sicut sunt relationes producentis, & producti, non solum supponunt distinctionem realem extremorum, sed etiam causant eam, si eam non inueniant, quia sunt omnino incompossibiles in eodem supposito, & quia relationes, quae sunt in diuinis, sunt de secundo modo, & non praeinueniunt ibi aliquam distinctionem realem, idcirco habet eam necessario causare. Et hinc est, quod re lationes de secundo modo nuquam possunt esse secundum rationem, sed semper sunt reales, vel quia inueniunt realem distinctionem in extremis, vel eam causant, relationes autem de primo modo nunquam causant realem distinctionem in extremis, sed eam praesupponunt, & ideo nisi eas inueniant, non sunt relationes reales, immo secundum ratio nem, sicut patet de relatione identitatis, quae est de primo modo, & ideo illud, quod indum cebatur de relatione identitatis, non impedit propositum nostrum, immo magis ipsum confirmat.

Ad quartam dicendum, quod relationes personales sunt se ipsis diuersae, nec habet ali quod commune tanquam superius, quia ostensum fuit in 10. dist. quando quaerebatur, Vtrum diuinae personae essent partes essentiales, vel integrales essentiae, quod in diuinis non potest inueniri ratio totius vniuer salis.

Ad quintam nego consequentiam, nec eius probatio valet, quia non oportet quod suppositum preexistat actui, quem elicit, nisi vbi actus est realiter distinctus a supposito eliciente actum, quod non potestidici in diuinis

Ad sextam dicendum, quod est ibi distinctio non solum per relationes, & per productiones, sed etiam per principia productionum vt fuit declaratum in 15 distinctione, verum tamen est, quod vna istarum causarum non sufficit sine alia, vt fuit ostensum ibidem

Ad septimam dicendum, quod quamuis sit mutua coexigentia inter Patrem, & Filium, ista tamen coexigentia ex parte patris est in ratione principi, & ex parte filij in ratione principiati.

ARTICVLVS TERTIVS. Vtrum dictae proprietates, per quas persona constituuntur, & distinguuntur sint relatiuae.

Vic artic. respondetur quod sic, quod potest probari ex quatuor.

Primo ex dictis in praeced art, nam eo ipso, quod dictae proprietates non sunt modi absoluti, videtur relinqui necessario, quod sini relatiuae

Secundo, quia habent: dinuicem aliquam oppositionem, cum sint incompossibiles in eodem supposito, nulla autem opposito videtur posse poni in diuinis sine imperfectio ne praeter o positionem relatiuam, remanet ergo quod sint proprietates relatiuae,

Tertio, ex textu Sacri Canonis, in quo di scurrendo per ungula loca, in quibus fit me tio de Trinitate personarum semper proponuntur nobis sub nominibus relatiuis.

Quarto, ex intentione Sacrorum Doctorum: nam D August 5 de Trin cap. 5. ait, quod "quamuis diuersum sit Patrem esse, & Filium esse, non tamen diuersa est substantia, quoniam hoc non secundum substantiam, sed secundum relationem dicuntur",; & n 7. de Trin cap. 8. dicit, quod "sola relatiua in diuinis pluraliter commemorantur"; videtur ergo, quod haec fuerit eius intentio, scilicet, quod sola relatio sit principium distinctionis, & pluralitatis in diuinis; & per consequens ipsa sola erit proprietas consti tutiua, & distinctiua; Possent etiam adduci plures aliae auctoritates D P. Aug idem probantes, sed omittuntur breuitatis gratia

Haec etiam fuit intentio D Damasc lib. s. cap. 5. dicentis ibi, quod differentiam persoharum in solis tribus proprietatibus, scilicet, paternali, filiali, processionali recognoscimus: constat autem quod dicta tria nomina pprietates relatiuas important. Et Boetius in sib. de Trin. ait, quod substantia continet vnitatem: relatio vero multiplicat Trinitatem.

Hoc idem intendit D. Ansel in de proces sione Spiritus Sancti, quod in diuinis omnia sunt vnum, vbi non obuiat relationis opposi tio Ex quibus omnibus possumus sufficienter concludere, quod dictae proprietates pro quas diuinae personae constituuntur, & distin guuntur, sunt relatiuae.

Remanet tamen dubitatio satis rationabilis, scilicet, vnde habet relatio in diuinis, quod constituat, & distinguat personas, cum tamen in creaturis videamus, quod nunquam relatio potest esse ratio constituendi, vel prin cipaliter distinguendi aliquod suppositum, vel indiuiduum; immo semper videtur supponere aliquod suppositum, vel indiuiduum alterius generis constitutum, & distinctum a quolibet alio per propriam quidditatem sui generis.

Sciendum erpo, quod quidam volentes saluare, quomodo relatio in diuinis constituat, & distinguat, dicunt quod non est ima ginandum, relationem constituere personam per modum effectus formaliter recepti in es entia, quemadmodum albedo constituit esse album per modum effectus formalis rece pti in subiecto, sicut imaginatur communis opinio, sed concurrit ad eam constituendam per modum resultantis. Nam sicut tectum, paries, & fundamentum sunt quaedam principia, & fundamenta, ex quibus resultat ipsa domus, sic suo modo relatio, & essentia sunt quaedam principia, & fundamenta, ex quibs resultat diuina persona; Quapropter sicut do mus non est effectus formalis alicuius illorum trium, sic nec persona diuina est effectus for malis alicuius illorum duorum.

Addunt insuper, quod sicut essentia si mul cum relatione concurrit ad constitutionem personae, ita etiam ambo simul iuncta funlant eandem solitudinem, & perseitatem ter tij modi, & per consequens ipsa lambo sunt ratio multiplicandi, & distinguendi tres per scitates trium personarum. Ad propositum ergo descendendo, dicunt quod relatio in di uinis non habet quod distinguat, inquantum relatio, sed inquantum est talis relatio, quae est modus intrinsecus ipsi essentiae, ita quod nullo modo est distinctus, vel possibilis distingui ab ea: nam propter dictam identitatem, habet relatio quod possit fundare eandem solitudinem, & perseitatem tertij mo¬ di cum essentia, & per consequens potest si mul cum ea concurtere ad constituendam personam

Hec autem opinio videtur deficere tripliciter.

Primo, quia male explicat opinionem communem, non enim intendit opinio com munis, quod relatio sic constituat personam, sicut albedo constituit esse album, quod qui dem est suus effectus formalis, sed sicut diffe rentia specifica constituit speciem: Constat autem, quod differentia specifica non sic con stituit suum totum, scilicet dando sibi suum esse vltimum, & proprium: nam quia in con stitutione speciei differentia supponit genus, & appropriatur speciei per differentiam, idcirco rationabiliter dicitur, quod differentia constituit speciem vltimate, & complete, sicut pars formalis constituit suum totum, & ita suo modo videtur esse dicendum in proposito, quia in constitutione personae relatio constituit personam vltimate, eo quod venit ad eius constitutionem, tamquam eius vltimum, & iproprium constitutiuum

Secundo, quia ponit, quod essentia simul cum relatione concurrat ad distinctionem per sonae, quod quidem non videtur esse verum propter duo. Primo, quia sequeretur, quod diuinae personae differrent abinuicem se totis, cuius oppositum superius fuit ostensum; nam sicut non conueniunt adinuicem se totis, ita nec se totis abinuicem differunt. Secundo, quia sequeretur, quod quemadmodum relatio in diuinis plurificatur, & nume ratur, sic etiam essentia plurificaretur, & nu meraretur, saltem ex consequenti; quod non videtur catholice dictum

Tertio, deficit ponens relationem in diui nis ideo constituere, quia sic est intrinseca es sentiae, quod nec est eo ea distincta, nec possibilis distingui. Ex quo oriuntur tria incon uenientia.

Primum est, quod relatio, & essentia essent conceptibilia eodem conceptu, cuius oppositum probabitur infra dist. 33. Consequentiam probo, quia illa, quae nullo modo sunt distin cta, vel possibilia distigui, sicut coincidunt in eandem realitatem, ita & in eandem conceptibilitatem.

Secundum est, quia si ideo relatio in diuinis constitueret, quia est intrinseca essentiae, seque retur, quod vbicunqe inueniretur relatio in trinseca ei, quod refertur, inueniretur ibi con stitutio, quod non est verum: Nam creaturarum ad Deum est relatio intrinseca, & tamen non habet in eis constitutionem.

Tertium est, quia concesso toto processu, adhuc non habent quod relatio constituat personam, immo magis quod constituat essentiam: quod est absurdum: Consequentiam probo, quia si praecisa causa, quare relatio constituit, est, quia est intrinseca essentiae, constituet ipsam essentiam, vel saltem prius constituet essentiam, quam personam: quia est ei prius intrinseca, quam persona, non igi tur bene isti dicunt

Et ideo alij aliam assignarunt causam dicentes, quod ideo relatio concurrit necessario ad constitutionem personae in diuinis, quia de ratione personae est esse incommuni cabilem, quam quidem incommunicabilitatem non potest habere ab essentia, cum illa sit communicabilis pluribus, & per consequens habebit illam necessario a relatione. Volunt enim ipsi, quod tria sint de ratione personae, scilicet vltima actualitas, vltima sin gularitas, & incommunicabilitas: duas primas conditiones habet ab essentia, quia ista mportant perfectionem simpliciter, tertiam vero habet a relatione.

Adhuc hic dicendi modus videtur irratio nabilis propter tria Primo, quia supponit, quod incommunicabilitas sit de ratione per sonae, quod est falsum, quia incommunicabilitas importat negationem, negatio autem non potest esse de intrinseca ratione alicuius entis positui. Secundo, quia per hoc non potest sufficienter responderi ad quaesitum: Nam concesso, quod incommunicabilitas sit de ratione personae, adhuc tamen remanet dubium, quomodo relatio possit dare dictam incommunicabilitatem, quae est de ratione. personae, vel suppositi: Nam videmus in crea turis, quod non dat aliquam incommunicabilitatem talem, immo potius eam supponit. Tertio, quia concesso, quod relatio det dictam incommunicabilitatem, non tamen propter hoc potest sufficienter inferri, quod ingredit tur intrinsece ad constitutionem personae, quia videmus in istis infetioribus, quod pro prietas indiuidualis est incommunicabilis, & dat ipsi indiuiduo incommunicabilitatem, & tamen non propter hoc ingreditur intrinsece ad constitutionem indiuidui, & maxime ponendo, quod principium indiuiduationis sit aliquod accidens (sicut multi ponunt) & patebit in secundo libro Deo dante¬

Sunt & alij, qui dicunt, quod ideo relatio n creaturis non constituit, nec distinguit, immo supponit aliud suppositum constitutum, & distinctum, quia ipsa est accidens inhaerens, in diuinis autem personis per oppofi tum, quia ipsa non est accidens in hoc, immo aliquod subsistens, poterit constituere, vel distinguere supposita, siue personas

Sed nec iste modus videtur conueniens Primo, quia relatio, vt est subsistens, est omnino idem quod persona: si ergo constituit personam, vt subsistens, sequitur psonam constituere seipsam.

Secundo, quia sequeretur, quod omnis re latio in diuinis esset constitutiua, quod non videtur esse verum, saltem de spiratione acti ua; Consequentia apparet, quia omnis diui na relatio est subsistens

Tertio, quia si subsistentia esset ratio con stituendi, sequeretur, quod differentia constitutiua semper esset subsistens; quod est falsum vniuersaliter in creaturis.

Respondeo ergo ipse breuiter, quod cum queritur, vnde habeat relatio i diuinis, quod possit constituere, & distinguere, quod hoc habet, non inquantum relatio communiter sumpta, sed inquantum talis relatio; inquan tum enim talis relatio competunt sibi om- nia, quae sunt de ratione differentiae con- stitutiuae

vbi sciendum, quod si attendamus ad creaturas, ex quibus debemus, ad diuina con cendere, duo videmus esse de ratione diffe rentiae constitutinae, scilicet, quod sit essentialis, & quod sit propria, cum ergo ista duo conueniant relationi diuinae, relinquitur, quod possit habere rationem differentiae constitu tiuae. Nam quod sit essentialis apparet, quia in Deo non potest reperiri aliquod accidentale, vt conceditur ab omnibus, & suppono ad praesens. Quod autem sit propria patet, quia illa relatio, per quam ponitur persona constitui, est omnino incommunicabilis alte ri personae, & hinc est quod quamuis in diuinis ponantur quatuor relationes, tres tamen solae ponuntur proprietates, scilicet, pa ternitas, filiatio, & spiratio passiua, spiratio autem actiua non ponit in numerum cum eis, vt sunt proprietates, sed vt sunt relationes, & ideo dicuntur quatuor relationes

Ex quibus omnibus apparet, quod relatio potest habere rationem differentiae consti tutiuae in diuinis; Tum quia essentialis; Tun quia propria: e contra autem in creaturis, nam quia deficiunt ei ambae dictae conditiones, vel saltem altera illarum, idcirco in nulla creatura potest relatio habere rationem differentiae constitutiuae, & haec de hoc articulo. Reliqua de relatione dubia in diuinis locum habebunt in 35. distinct

ARTICVLVS QV.ARTVS. Vtrum cum tribus proprietatibus relatiuis possit stare aliquod suppositum absolutum. Vic artic. quidam affirmatiue respondent, & hoc tripliciter probant. Omnis natura intellectualis per seipsam subsistens habet rationem suppositi, & perso nae: natura diuina est maxime huiusmodi, ergo &c. Maior patet per inductionem in Angelis, & hominibus. Minor probatur per P. Aug. 7. de Trin. cap. 18. vbi ait, quod "om- nis res ad seipsam subsistit, quanto magis Deus": Constat autem, quod P. August. ibi loquitur de subsistentia absoluta, non de relatiua.

2 Omnis actio est per se alicuius suppositi, inquantum tale suppositum: sed intelligere, & velle in Deo, & creaturis non posunt attribui alicui supposito relatiuo, inquam tum tale, quia nullo modo conuenirent alte ri correlatiuo since compositone, quod est fal sum: quapropter relinquitur, quod ibi opor teat dare aliquod suppositum absolutum, cui dicti actus attribuantur per se, & inquantum tale¬

3 Ista consequentia est vera, solus vnus Deus creat, ergo vna sola persona creat, sed ista non potest esse vera pro aliqua persona relatiua, quia sic aliae personae non crearent, quod est falsum; idcirco relinquitur, quod sit vera pro aliqua persona absoluta; Antecedens est notum, & probatur Consequentia, quia hoc nomen persona in plus se habet, quam hoc nomen Deus: llle autem procestus, qui ex vnitate inferioris infert vnitaten superioris, videtur habere bonam consequentiam, quia superius non plurificatur nisi plu rificato inferiori. Quare necessario sequitur, quod si solus vnus Deus creat, quod vna so la persona creet.

Addunt insuper, quod istud dictum non est contra Fidem Catholicam, nec contra de terminationem Ecclesiae, quasi dictum suppositum absolutum ponat in numerum cum tribus relatiuis, quia tunc esset quaternitas in diuinis, quod manifeste est contra Fidem Catholicam, & determinationem Ecclesiae; contradicit enim illi decretali. (Damnamus) Quapropter est imaginandum (secundum istam opinionem) quod sicut opinio communis semper dicit, quod essentia est communis tribus personis, nec ponit in numerum cum eis; ita & istud suppositum absolutum. Preterea sicut essentia non generat, nec generatur, nec aliquis actus notionalis sibi attribuitur, etiam hoc pacto dictum suppositum absolutum (secundum istos) non generat, nec attribuuntur sibi actus notionales, sed solum essentiales.

Arguitur tamen a quibusdam contra prae dictam opinionem hoc modo.

Primo enim probant, quod non possit ibi esse aliquod suppositum absolutum commu ne tribus personis relatiuis: nam de ratione suppositi est esse incommunicabile, & complete subsistens vltimo complemento, nullum autem absolutum in diuinis est tale; ergo &c. Maior videtur nota: Minorem probant, quia etiam ista opinio concedit, quod illud tale suppositum sit communicabile, & per conse quens caret illa prima conditione, quae est de ratione supposit. Vlterius etiam careret alia conditione, quia non esset complete sub sistens vltima completione; nam eo ipso, quod inexisteret tribus suppositis relatiuis, haberet vltimam, & completam subsistentiam in seipso

Secundo probant, quod si esset aliquod tale suppositum absolutum, quod illud poneret in numerum cum relatiuis, & per con sequens esset ibi quaternitas, quia vbi est alia, & alia ratio suppositandi, ibi est aliud, & aliud suppositum, & per consequens quot sunt rationes suppositandi in diuinis, tot debent ibi poni supposita, sed ponendo ibi tria supposita relatiua, & vnum absolutum, poni tur quaternitas; ergo erunt quatuor supposita

lsta tamen impugnatio non videtur tollere opinionem. Ad primam siquidem rationem, dici potest, quod supponit falsum; nam si de tatione suppositi esset incommunicabilitas, repugnaret sibi ratio vniuersalitatis, quod est falsum, quia per hoc, quod dico homo, importatur natura humana suppositata, & tamen attribuitur sibi ratio vniuersalitatis, & per consequens communicabilitatis. Praeterea, dato, quod de ratione suppositi sit esse er se subsistens, non tamen propter hoc ha betur propositum, quia etiam diuina essentia est per se subsistens complete; & tamen hoc non obstante, ipsa est communicata per sonis, & inexistit eis; quod autem diuina essentia sit per se subsistens complete, apparet, quia cum ex se habeat perfectionem infinitam, non acquirit aliquam perfectionem in suppositis, & per consequens nec subsistentiam

Ad secundam, dico quod Maior non habet veritatem, nisi vbi ratio suppositi absoluti (si ibi esset ) non esset realiter alia a rationibus suppositandi suppositorum relatiuorum, quemadmodum etiam ponit commu nis opinio, quod ratio essentiae non est alia realiter a relationibus, ad hoc vt saluet, quod non ponat in numerum cum personis.

Et ideo ista opin est aliter impugnanda Nam ad eam sequuntur tria inconuenientia.

Primum inconueniens est, quia relationes personales aduenirent illi supposito absoluto iam constituto; & per consequens non haberent constituere aliquod aliud suppositum, quod est falsum: quia tunc esset ibi vnum solum suppositum. Consequentiam probo, quia videmus etiam in diuinis, quod illa relatio, quae aduenit supposito iam con stituto, non habet vim constituendi aliud suppositum, sicut patet de spiratione actiua,

Secundum est, quia relationes oppositae in diuinis erunt compossibiles, non solum in eodem fundamento, sed etiam in eodem sup posito: quod nullo modo sustineri potest, quia non esset aliqua ratio, quare relationes oppositae in diuinis constituerent distincta. supposita; nam videmus vniuersaliter illas relationes, quae sunt compossibiles in eoden supposito, non constituere distincta supposita, sicut patet de spiratione actiua, & paternitate.

Tertium est, quia dictum suppositum ge nerabit, & generabitur, euius contrarium intendit dicta opinio, & est etiam contra inten ionem Decretalis. Consequentiam probo, quia generatio actiua attribuetur illi supposito, vel tanquam principio formali actionis, vel tanquam supposito agenti; non tanquam principio formalis quia illud, quod habet ra ionem suppositi, nullo modo potest habere rationem principij formalis; Remanet ergo quod attribuatur ei, tanquam supposito agenti, & per consequens generabit, & eode modo possum dicere degeneratione passiua, quia illa, vel attribuetur tali supposito, vt termino formali productionis, vel tanquam supposito producto, & per consequens gene rabitur. Ex quibus omnibus concludo, quod nullo modo videtur possibile, quod in diuinis stet aliquod suppositum absolutum cum tribus alijs relatiuis.

Rationes etiam istius opinionis non cogunt

Ad primam, concedo Maiorem, vbi subsi stens praexistit incommunicabiliter, quia de ratione suppositi, quod habet esse singulare extra intellectum, est, quod subsistat incommunicabiliter.

Ad secundam, nego Minorem, quia reduplicatio non debet reduplicare suppositum, cui competit actio; nec illud, quod est ratioin communicabilitatis in tali supposito, sed illud, quod est principium formale actionis; & quia deitas se habet ad modum principij for malis respectu actuum essentialium secundum nostrum modum intelligendi; idcirco non debemus dicere, quod Deus pater intel ligat, vel creet inquantum tale suppositum puta inquantum Pater, sed inquantum Deus.

Ad tertiam, nego Consequentiam, quia ostensum fuit supra in 10. dist. in diuinis non inueniri rationem totius vniuersalis, nec rationem partis, & ideo non est verum, quod illud, quod significatur per hoc nomen Des, sit aliquid absolutum. Et sic patet de isto articulo, & tota quaestione.

AD ARGVMENTA principaliae. AD primum dicendum maiorem posse due bus modis intelligi; vno modo, quod actualissimum distinguatur seipso, quia illud, per quod distinguitur, est idem realiter quod ipsum, ita quod nullam facit compositonem cum ipso, nec habet aliquem gradum poten tialitatis respectu eius; & iste sensus est verus applicatus ad propositum, quia proprietas habet omnia haec respectu personae. Aliomodo intelligitur quod distinguatur seipso, quia illud, per quod distinguitur, non solum est idem cum ipso realiter, sed etiam conceptibiliter; & iste intellectus non est necessa rio verus, quia quamuis proprietas relatiua, per quam vna persona distinguitur ab alia, sit idem realiter quod persona; aliud tamen est in persona, a qua proprietas distinguitur conceptibiliter, scilicet ipsa essentia, & hoc sufficit ad hoc, vt persona dicatur habere pro prietatem constirutiuam, & distinctiuam. Neo. tamen propter hoc impeditur actualitas personae, quia in essentia nulla est potentialitas in ordine ad proprietatem, sicut declarabitur infra.

Ad secundum dicendum, quod non sunt mo di absoluti, sed proprietates relatiuae (vt fuit ostensum superius) Nec dictum P. Aug. obuiat, quia ostensum est superius in 2 artic. quomo do sit intelligendum.

Ad tertium patet solutio ex his, quae dicta sunt modo in hoc articulo.