ARGVITVR AD PARTEM affirmantem. Dem est ingenitum esse, quod esse a se; Rsed esse a se dicit aliquam rationem posi tiuam, ergo &c. Maior videtur nota, & Minor probatur, quia esse a se dicit aliquam con ditionem pertinentem ad dignitatem, quemadmodum etiam esse per se; & per consequens dicit aliquam rationem positiuam.

2 Si innascibilitas diceret aliquam negatio nem illa vel fundaretur super essentiam, vel super aliquam personam; non super essen¬ tiam, quia tunc ingenitum, vel innascibile di ceret in diuinis substantiam, quod est contra P August. 5. de Trin. cap 7. nec etiam su per aliquam personam, quia innascibilitas in diuinis videtur praecedere constitutiuam proprietatem cuiuscunque personae, nulla autem negatio praecedit suum fundamentum.

3 Illud, quod constituit personam Patris in diuinis, dicit aliquam rationem posituam innascibilitas est huiusmodi, ergo. Maior est nota, & probo Minorem, quia dicit D Damascenus lib, primo cap. 2. quod in diuinis oia sunt idem praeter ingnotionem, gnonem & processionem, ex quibus verbis manifeste habetur, quod sicut se habet generatio ad personam filij; ita ingeneratio, vel innascibilitas ad personam Patris; ac per consequens, sicut generatio, vel nascibilitas est proprietas constitutiua filij, ita ingeneratio, vel innascibilitas erit proprietas constitutiua Patris.

ARGVITVR AD PARTEM negantem QI inascibilitas diceret, aliquam rationem posi Atiuam, vel illa esset quid absolutum, & cone omnibus personis, quod est falsum, vel esset quid relatiuum, quod etiam videtur ab surdum, quia nec est de relationibus commu nibus, nec de propri: sequitur ergo quod non dicat aliqua n ratiorem positiuam.

RESPONDEO: In ista quaestion. tria sunt videnda

An innascibilitas in diuinis dicat aliquam rationem positiuam.

2 An illa ratio; quae importatur nomine innascibilitatis, fundetur super essentiam, vel super aliquam personam.

3 An innascibilitas sit proprietas constitutiua personae Patris.

ARTICVLVS PRIMV An innascibilitas in diuinis dicat aliquam rationem posituam.

QVantum ad primum dixerunt quidam, Qquod inmascibilitas in diuinis dicit ali quam rationem positiuam, quorum ratio est, quia nomine innascibilitatis impor tatur vniuersale principium omnis productionis.

Haec autem opinio non potest stare propter duo Primo quia supposito pro impossi bili, quod in Deo esset vna sola persona, & illa non esset principium alicuius productio nis, hoc tamen non obstante, adhuc dicere¬ tur ingenita. Secundo, quia cum innascibi litas dicatur principium omnis productionis, vel intelligitur hoc de omni productione ad extra, & per consequens idem est, quod potentia creatiua, quae est communis omnibus personis, quod apparet aerroneum, vel intel ligitur hoc de omni productione ad intra, & per consequens idem erit, quod potentia ge neratiua, vel potentia spiratiua, quod simili ter est falsum, quia ingenitum dicitur secudum relationem, vt patuit superius in 7. distinctione.

Sciendum ergo, quod simpliciter loquen do innascibilitas in diuinis non dicit aliqua rationem posituam, non tamen propter hoc sequitur, quod dicat simpliciter negationem; quia tunc non determinaret sibi aliquod sub iectum, & per consequens ita posset dici de non ente, sicut de ente, quod est falsum; Qua propter restat quod magis dicat priuationem determinantem sibi aliquod subiectum, sicut tenet communis opinio. Conclusionem ergo istam tali confirmo ratione

llla, quae adinuicem opponuntur priuati ue, ita se habent, quod vnum eorum dicit habitum, & alterum priuationem, sed natiuitas dicit aliquid per modum habitus; ergo innascibilitas dicet priuationem: Maior est nota, & Minor etiam patet quantum ad vnam parrem: scilicet quod natiuitas dicat aliquid per modum habitus, sed probo eam quantum ad aliam partem, scilicet quod prae fata duo opponantur priuatine: nam certum est, quod opponuntur aliqua oppositione: non potest autem dici quod opponantur con tradictorie, quia tunc etiam de non ente esset verum dicere quod est genitum, vel inge nitum, siue natum, vel innascibile, quod non est dicendum: nec quod opponantur contrarie, Tum quia contraria nata sunt fieri circa idem; Tum etam quia contraria sunt de genere accidentis, & per consequens nullo modo possunt inueniri in Deo: nec etiam potest dici, quod opponantur relatiue, quia adinui cem non referuntur, quapropter relinquitur, quod opponantur priuatiue, eo modo quo dictum est

Intelligendum tamen, quod quamuis innascibilitas de suo modo significandi videatur esse priuatio solius natiuitatis; inquantum tamen est notio Patris, secundum quem modum accipitur in proposito, est priuatio omnis productionis palliuae: dicitur enim Pa ter caelestis innascibilis, non solum quia non natus, sed etiam quia omni productione passiua est priuatus, quae quidem priuatio non est de numero illorum, quae tollunt aliquod possibile inesse, vel debitum inesse subiecto in quo sunt: quia sic diceret imperfectionem, & non posset poni in Deo, sed est de numero illarum, quae tollunt aliquod possibile in esse, vel inexistens cuidam alteri, secundum quem modum Talpa dicitur priuata visu, vt patet 5. Metaph. qui quidem visus est possibilis inesse, non ipsi Talpe, sed pluribus alijs animalibus: ita etiam suo modo Pater in diuinis dicitur priuatus omni productione passiua, non quia aliqua talis productio sit possibilis ei inesse, sed quia possibilis est ines se, & inexistens etiam alijs personis eiusdem naturae, puta Filio, & Spiritui Sancto. Nec tamen ista similitudo est capienda quantum ad omnia quia Talpa in eo, quod priuatur visu, tollitur ab ea aliqua perfectio; in eo autem quod Pater priuatur productione pas siua, non tollitur ab eo aliqua perfectio, quia talis productio passiua non dicit perfectionem, sed puram relationem. Patet ergo quid fit dicendum quantum ad primum artic.

ARTICVLVS SECVNDVS Vtrum ista ratio priuatiua fundetur super essentiam, vel super aliquam personam

AD hoc autem dicendum, quod aliud est quaerere quid sit illud, quod est ra tio fundandi eam, & aliud est quaerere quid sit illud, quod fundat prinationem aliquam talem, tanquam aliquid denominatum per eam: Si ergo quaeratur quid sit illud, quod fundat innascibilitatem in diuinis, tanquam quid denominatum per eam, dicendum quod est sola persona Patris, quia ipse solus innascibilis denominatur Nam quamuis Spiritus Sanctus non sit natus, quia tamen procedit vt datus, idcirco non est omni passiua productione priuatus, & per consequens nec in nascibilis: diuina etiam essentia quamuis non sit nata, nec aliquo modo producta, vere ta men est per productionem communicata; & ideo non est omni modo passiua productione priuata, & per consequens nec proprie innascibilis nominata, licet alio modo vere dicatur innascibilis, & ingenita, sed loquendo proprie, vt nunc loquimur, secundum vsum omnium Sanctorum, solus Pater innascibilis di; Sic ergo patet quid sit dicendum quantum ad primum sensum istius artic.

Si autem quaeratur quantum ad secundum sensum quid sit ratio fundandi dictam priuationem: dicunt aliqui quod non est vnum tantum: nam (secundum eos) ad constituen dum personam Patris concurrunt tria, scili¬ cet essentia, generare, & spirare, quae quide tria omnino sunt a se non Capientia suum es se, & suam realitatem aliunde, & ex hoc ipso persona Patris, quae ex eis resultat, est etiam a se, tanquam innascibilis, & penitus improducta, posset ergo ex hoc fundamento formari talis ratio ad eorum propositum.

lllud, quod est ratio ipsi Patri quare sit a se, est sibi ratio fundandi innascibilitate sed praefata tria ex quibus resultat, eo quod non capiunt suam realitatem aliunde, sunt ei ratio quare fit a se, ergo sunt sibi ratio fun dandi innascibilitatem.

Hic tamen dicendi modus videtur defice re in tribus.

Primo, quia ponit, quod spiratio actiua concurrat ad constituendam personam Patris, cuius oppositum patuit in 11. distinct.

Secundo deficit, quia si praefata tria essent omnino a se secundum suas rationes for males, repugnaret eis inueniri in aliqua per sona, quae haberet ea ab alia, quod tamen est falsum, saltem de duobus illorum, scilicet de essentia, & spiratione actiua, quia ambo inueniuntur in persona filij, & tamen filius. non habet ea a se, sed a Patre.

Tertio deficit, quia (secundum eosmer) esse a se non est aliqua relatio passiua, sed negati ua, quia idem est esse a se, quod non esse ab alio & quia esse innascibile est idem, quod non esse ab alio, dicere quod ista tria, inquantum sunt a se, & non ab alio, sint ratio fundandi innascibilitatem, est dicere quod non esse ab alio sit ratio fundandi non esse ab alio, & per consequens idem erit ratio fu dandi, & fundatum, & negatio fundabit negationem.

Confirmatur, quia ratio negatiua in aliquo fundata semper innascitur ex aliqua ra tione passiua; In quo videtur maxime defice re iste modus dicendi, quia dictam rationem negatiuam non reducit in aliquam rationem posituam, quae sit prima ratio fundandi ea¬

Motiuum etiam praedictae opinionis peccat accipiendo non causam, vt causatam, nam si causa, quare personaPatris sit improducta, esset quia principia ex quibus producitur, sunt improducta, sequeretur quod persona filij etiam esset improducta, constituitur nm persona filij ex essentia, & relatione, quae quod- dem essentia est improducta, & relatio improducta, vt patuit supra in distinctione 5. Immo sequeretur vlterius, quod compositum ex materia, & forma non esset productum, quia nec materia, nec forma est produm cta, quapropter videtur, quod ista duo stent bene simul, scilicet, quod aliquid sit vere pro ductum, & tamen principia, ex quibus constituitur, non sint producta.

Et ideo est alius modus dicendi quorundam, qui ponunt, quod ratio fundandi dictam negationem, quae per innascibilitatem impor tatur, est vniuersalitas principij omnium producibilium; Nam per talem vniuersalitatem principij, quam habet solus pater, repugnat sibi esse ab alio: Ex quorum dictis formari posset talis ratio ad ipsorum propositum.

Illud est ratio fundandi innascibilitatem in patre, per quod repugnat patri omnino esse ab alio, sed istud repugnat sibi per esse vniuersale, & principium omnium producibilium, quocunque modo, ergo &c Maiovidetur nota: Minorem probant, quia si pa ter esset ab alio quocunque modo, ita quod non esset simpliciter ingenitus, vel improdum ctus, iam ex hoc ipso non esset vniuersale principium quorumcunque productorum, vel producibilium, quia saltem non esset prin cipium sui ipsius, qui tamen poneretur aliquo modo productus (secundum praefatam viam.

Opinio haec non videtur posse stare propter duo.

Primo, quia innascibilitas praecedit omne rationem principij productiui in patre, sicut patet per P. Augustinum 5. de Trin. cap. 8. vbi ait, quod "si Pater Filium non genuisset, nihil prohiberet eum dicere ingenitum": Constat autem, quod prima ratio principij productiui in Patre est illa, qua producit Filium, si ergo innascibilitas praecedit eam, multo magis praecedit omnem aliam rationem principij productiui, & per consequens nul ta ratio principij poterit esse ratio fundandi innascibilitatem, quia posterius non est ratio fundandi prius.

Secundo, quia ratio principij productiui est relatiua, & ideo quicquid fundatur in producente mediante ratione principij productiui, oportet, quod habeat ordinem ad ipsum productum; Innascibilitas autem ab om ni tali ordine est absoluta, ergo.

Motiuum autem dictae opinionis non cogit: Nam cum dicitur, quod patri repugnat esse ab alio per hoc quod est vniuersale prin cipium omnium producibilium: Dicendum quod illud non repugnat sibi per hoc, tanquam per causam, & a priori, sed tanquam per signum, & a posteriori, & ideo quaerenda est aliqua alia causa prior dictae repugnantiae.

Verum ut in hoc articulo proferam quid sentiam dico, quod ratio fundandi innascibi litatem in patre, per quam repugnat sibi esse ab alio, est duplex; vna quidem immediata, & secudaria, alia vero principalis, & radicalis, causa ergo secundaria, & immediata est primitas proprietatis, per quam pater constitui tur in esse personali, causa autem principalis est summa actualitas diuinae essentiae.

Primum probo tali ratione lllud, quod est immediata ratio ipsi patri, quare sit primum suppositum, est sibi etiam immediata ratio, quare sit innascibilis, sed pri mitas suae proprietatis, per quam constituitur in esse personali, est huiusmodi, ergo &c Maior clara est, quia ex eadem causa prouenit, quod pater sit primum suppositum, & quod sit innascibilis: Minorem probo, quia sicut pater habet, quod sit pater formaliter, & immediate per paternitatem, ita habet quod sit prima persona, ex eo quod constituitur in esse personali formaliter, & immediate per primam proprietatem.

Secundum etiam probo tali ratione. Illud est principalis ratio, quare pater sit innascibilis, quod etiam est principalis ratio quare pater sit pater, & prima persona, sed actualitas diuinae essentiae est causa principa lis, quare pater sit pater, & prima persona, ergo &c Maior patet: Minorem probo, quia summa actualitas diuinae essentiae necessitat ad omnia, quae sunt in diuinis, necessitate cuiusdam exigentiae, & quia ibi non potest esse confusio personarum, idcirco necessitat ad certum numerum secundum debitum ordinem: & quia ordo, & numerus diuinarum personarum exigit, ut sit ibi aliqua persona simpliciter prima, & aliqua alia simpliciter vltima; necessitat etiam ad hoc, vt persona pa tris constituatur in esse personali per primam proprietatem, & per consequens, quod sit pri ma persona

Concludo ergo, quod primitas, & innascibilitas personae patris est reducenda radicaliter, & principaliter in summam actualita tem diuinae essentiae, secundario uero, & immediate in primitatem suae proprietatis personalis. Et ideo bene dicebatur superius per D. P. Augustinum, quod si pater filium non genuisset, adhuc posset diciingenitus, quia non ideo ingenitus, quia filium genuit, sed magis e conuerso, puta, quia ipse est ingenitus, & prima persona, idcirco generatio filil potest esse a solo patre: quod autem ipse sit ingenitus, & sit prima persona, hoc habet ex summa actualitate diuinae essentiae ad hoc ne cessitantis, & ex primitate suae proptietatis eum formaliter constituentis, vt dictum fuit.

Nec valet si dicatur, quod sua proprietas personalis non est aliud, quam generatio actiua qua filium gignit, & per consequens videretur alicui, quod ideo esset persona pri ma, & innascibilis, quia filium generat: Nam quamuis per eandem proprietatem pater ha beat, quod sit prima persona, & quod generet filium, ista tamen prop: ietas per prius est sibi ro quod sit prima persona, quam quod generet filium, & ideo generatio filij debet reduci in primi tatem suae personalitatis, & non e conuerso, quemadmodum superius est ostensum; Quod exemplo manifestare possem, videmus enim, quod albedo per vnam, & eandem rea litatem habet, quod sit color, & quod sit visibilis, illa tamen realitas per prius est sibi ra tio, quod sit color, quam quod sit visibilis; & ideo ratio visibilitatis reducitur in rationem coloris, & non e conuerso, vt omnes concederent: Quapropter ita poterit dici in proposito, vt. visum est, & haec de praesenti articulo.

ARTICVLVS TERTLVS. Vtrum innascibilitas sit proprietas constitutiua personae patris.

D hoc autem dixerunt quidam, quod sic Pro cuius opinionis confirmatione mouentur praecipue ex tribus.

1 Ratio innascibilitatis videtur esse prior ratione paternitatis, sed prima persona debet constitui per primam proprietatem, er- go &c.

2 Paternitas in patre, vel est idem, quod generatio actiua, vel sequitur ad eam, generatio autem actiua supponit personam patris constitutam, quia agere supponit esse; non potest autem persona patris praeintelligi comn stituta, nisi per innascibilitatem, ergo &c.

3 Innascibilitas est maxime propria ipsi patri, cum non sit communicabilis, nec in di uinis, nec in creaturis; & maxime etiam hoc pro inet ad dignitatem, cum hoc sit maximae dignitatis non habere aliquid ab alio, & tamen habere omnem perfectionem; persona autem diuina debet constitui per illam proprie tatem, quae est sibi maxime propria, & maxi me pertinet ad dignitatem, ergo &c.

ISTIS tamen non obstantibus dicendum est, quod persona patris constituitur per paternitatem, & non per innascibilitatem, sicut ponit opinio communis: quod patet ex quin que.

1 Quia ostensum fuit in 2 dist. quod di uinae personae constituebantur per relationes: innascibilitas autem non est relatio, immo negatio relationis; & ideo si constitucret suppositum, non constitueret suppositum relatiuum, sed absolutum, quod nullo modo est ponendum in diuinis, ut patuit ibidem.

2 Quia, esse personale est esse reale, & posituum, & maxime in diuinis; innascibi litas autem non dicit aliquam rationem posi tiuam, vt patuit supra in primo articulo, ergo non potest constituere aliquam personam in tali esse personali, & posituo.

3 Quia, si pater constitueretur per innascibilitatem, ita quod precederet suam generationem actiuam, vt imaginatur praefata opinio, sequeretur, quod pater praecederet psum filium, & per consequens esset ibi prius, & posterius, quod est contra fidem, quam pre fitemur in svmbolo.

4 Quia, ostensum est supra quod innascibilitas patris prouenit ex primitate suae personalis proprietatis, ac per consequens non potest esse prima proprietas, cuius tamen con trarium supponit pro fundamento dicta opi nio.

3 Quia, ita se habet paternitas ad patrem, quemadmodum filiatio ad filium, sed filius in diuinis constituitur per filiationem, ergo pater per paternitatem, & non per innascibilitatem.

Motiua etiam superius inducta non cogunt: Nam cum primo dicitur, quod ratio innascibilitatis est prior ratione paternitatis; dico, quod licet ratio innascibilitatis sit prior ratione paternitatis, inquantum paternitas est quaedam relatio, est tamen posterior ea, inquantum paternitas est prima proprietas in diuinis; Nam quamuis sit vna, & eadem realitas per quam paternitas habet quod sit relatio, & quod sit prima proprietas; ratio tamen ipsius, inquantam proprietas, precedit rationem eiusdem, inquantum est relatio, sed hoc patebit melius in 33. dist. vbi de ista materia diffusius tractabitur.

Ad secundam vero rationem dicendum est eodem modo; nam quamuis paternitas in patre secundum quod est idem, quod generatio actiua, supponat personam patris constitutam, ac per consequens ratio paternitatis sit posterior ratione innascibilitatis isto mo do; inquantum tamen ipsamet est prima pro prietas, sic non supponit personam patris con stitutam, immo constituit eam, & sic est prior ratione innascibilitatis.

Ad tertiam vero dicendum, quod paternitas secundum quod habet rationem primae pro prietatis in diuinis est omnino incommunicabilis; nec sufficit dicere, quod innascibilitas est incommunicabilis, & est pertinens ad dignitatem, quia vltra hoc requiritur quod sit prima proprietas, & quod dicat aliquan rationem posituam, si debet constituere per sonam Patris, quae quidem nullo modo com perunt innascibilitati, vt superius ostensum est. Patet ergo quid sit dicendum quantum ad istum aiticulum, & quantum ad totam quaestionem.

AD RATIONES PRINCIPALES. D primam dicendum, quod esse a se potest habere duplicem significatio. nem in diuinis: nam vno modo significat primam principalitatem, & isto modo dicit rationem posituam, alio modo significat negationem originis ab alio, & isto modo dicit rationem negatiuam, & ideo ratio non procedit.

Ad secundam vero rationem patet quid sit dicendum, per illud quod dictum fuit in secundo articulo.

Ad tertiam rationem dicendum, quod per hoc quod Damascenus nominat solam in generationem, non intendit excludere aliquam proprietatem, per quam Pater consti tuatur in esse personali, immo potius dat eam intelligere.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 1