Quaestio 12

Duodecimo queritur cirrca primam distinctionem vtrum hec sit possibilis Creatura rationalis fruitur vna personam diuina non fruendo alia

Uidetur quod sic quia aliquis potest frui essentia diuina non fruendo a liqua persona igitur etc. consequentia patet quia nihil videretur ex parte personarum obsta re nisi ydentitas essentialis personarum sed ista eam obstaret de essentia et persona. quondo antecedens probatur quia essentia diuina intelligi potest non intellecta aliqua per sona igitur diligi quia ad omnem actum cognoscendi potest haberi actus proportionalis voluntatis et cum hoc non potest diligi incognitum Assumptum probatur quia iudei et philosophi cognouerunt diuinam essen tiam et non distinctas personas. Confirmatur antecedens quia omne prius intelligi potest non intellecto posteriori sed diuina essentia est prior persona quia omne quod est hec persona diuina vel ista est diuina essentia et non econ uerso.

⁋ Item aliquis videt colorem a remotis et non albedinem et tamen iste color est albedo.

⁋ Secundo principaliter omnis res realiter distincta ab alia potest intelligi et diligi alia nec intellecta nec di lecta sed quelibet persona etc. Maior nota secundo metaphi sice vnumquodque sic se habet ad esse sicut ad veritatem id est ad cognoscibilitatem.

⁋ Tertio modo magis videtur repugnare vni persone terminare intellectionem aliquam vel dilectionem alia non terminante quam vnam incarnari alia non incarnata sed secundum ponit fides igitur possibilitatem primi negare non debet.

⁋ Quar to aliter de personis distinctis non essent articuli fidei distincti. Ad oppositum nihil concessum de vna persona debet ab alia negari nisi ad hoc cogat fiden vel oppositio relatiua igitur etc. Preterea nulla persona potest cognosci vel diligi essentia diui na non cognita nec dilecta nec essentia fine perso na quacumque igitur nec vna persona sine alia Prima pro positio patet quia qualibet persona est essentialiter essen tia igitur nihil potest conuenire persone quin conveniat essentiae quod etiam ipsi essentie non repugnat quod addo pro talibus distingui a tali et tali persona generare non generari non esse communem vel non posse communicari et huiusmodi. Sed esse illud quod intelligitur seu intelligi vel diligi non repugnat essentie igitur Et patet consequentia quia ideo essentia dicitur incarnata fi lio incarnato patet etiam per augustinum. 10. de tri nitate capitulo .25. be paruis vbi dicit Nullo mo do recte dicitur sciri aliqua res dum eius ignora tur substantia. Secunda propositio probatur quia es sentia nullomodo distiguitur ab aliqua persona in entitate igitur nec in veritate nec in cognoscibi litate. Primo ponentur conclusiones. secundo instantie tertio mouebuntur oubia et soluentur.

⁋ In primo articulo est hec prima conclusio quod vna persona diui na cognosci non potest alia non cognita et hoc cognitione intellectuali cuius per se obiectum sit deitas vel alia diuina persona et eadem ratione nec diligi alia non dilecta. Ad hoc praecipue mouet me verbum Chriti in io cum diceret philippus domine ostende nobis patrem dicit ei iesus tanto tempone vobiscum sum et non cogno scitis me philippe qui videt me videt et patrem et quando tu dicis ostende nobis patrem non credis quia ego in patre et pater in me est hec est enim probatio consequen ter quam idem Christus praemiserat si cognoueritis me et patrem meum vtique cog. Dices forte quod verbum christi procedit non de possibili.

⁋ Contra tunc consequentia Christi non videretur valere quia antecendens potest esse verum sine consequente et etiam tunc frustra apposuisset istam probationem de circum incessione. Preterea hoc est pelrane contra expositionem primo de trinitate capitulo .10. vbi dicit de phi lippo quod eam bene potuisset dixisse de Christo domine ostende nobis te et sufficit nobis sicut ostende nobis patrem etc. quia siue audiamus ostende nobis filium siue au diamus ostende nobis patrem tantum valet quia neutrum sine alio ostendi potest unum quippe sunt sicut ait ego et pater vnum sumus et si deberet intelligi so lum oe potentia ordinata frustra apposuisset Christus vel augustinus probationem quam apponit.

⁋ Item probatur ratione impossibile est vt aliquid per no uam visionem videatur per se qui ipsum concauset actie tanquam obiectum visionem illam sed nihil aliud a deo supplere potest actiuitatem dei obiectiuam respectu visionis causande igitur ad hoc quod deus oe nouo videatur re quiritur necessario quod deus ipse tanquam obiectum concauset istam visionem sed opera trium personarum ad extra diuidi non possunt igitur si aliqua persona diuina causet aliquem actum cognitionis intuitiue actiue per modum obiecti oportet eo ipso quod quelibet persona diuina visionem illam causet sicut obicetum cau sat visionem sui sicut obiectum in potentia visiua hoc per illam videtur igitur impossibile est aliquam personam diuinam videri qui qualibet videatur. Et dixi notanter de illo quod videtur per se propter hoc quod solum vi detur per accidens scilicet quia vel est subiectum illius quod per se videtur vel quia inest illi quod per se videtur Secunda conclusio per accidens cognoscitur vna persona diuina nulla alia cognita probatur Christus cor poraliter visus est in carne assumpta et tamen ista cor porali visione nec pater nec spiritus sanctus visus est Similiter Christus odiebatur a iudeis ratione huma nitatis et tamen isto odio non odiebatur persona patris nec persona spiritus sancti. Preterea persona filium concipitur isto conceptu homo et isto conceptu animal et tamen istis non concipitur pater nec spiritus san ctus. Similiter argui potest de dilectione dato quod aliquis concipiat hominem sub conceptu specifico hominis ipse potest elicere actum amoris respectu omnium hominum et tunc tali dilectione diligeret filium non ta men patrem aut spiritum sanctum. Ex prima conclusione se quitur tertia quod nulla cognitione abstractiua indiuiduali vel specifica precise habente deitatem vel per sonam pro obiecto que nata est causari a cognitio ne intuitiua dei cognosci potest vna persona alia non cognita Probatur quia tales abstractive siue sint indiuiduales siue specifice habent omnia eadem et praecise ea dem pro obiectis quae habent intuitiue ipsis correspondentes secundum naturam prime sed quelibet talis intuitiua habens vnam personam pro obiecto habet et quamli bet ex conclusione prima igitur etc. Ex hac sequitur quod nec aliqua generali nec aliqua transcendenti cogni tione quae praecise per se praedicetur de intuitiua de quae intui tiua in prima conclusione vel abstractiua correspon dente indiuiduali vel specifica speciasissima perso naliter supponentibus cognosti potest vna perso na nisi alia cognosceretur eadem. Preterea cuiuscumque rei in quaruncumque rerum cognitio indiuidualis vel specifica est signum naturale seu intellectio eiusdem rei quaelibet cognitio per se superior ad eandem est intellectio seu signum naturale Ex hac sequitur quod exceptis con ceptibus qui conveniunt filio dei solum ratione hu manitatis nulla persona diuina potest a nobis apprehendi in via nisi quelibet apprehendatur licet enim multi conceptus haberi possint quorum aliquis sic sup ponat pro essentia diuina quod pro nulla persona vt ista entitas non producens aliquid intra nec pro ducta et aliquis pro vna persona sic quod non pro alia nec pro essentia vt ista persona diuina generans etc. non tamen in via nec in patria potest conceptus ali quis haberi qui vnam personam diuinam significet quin et quamlibet significet. Exemplum huius habetur de con ceptu cui in significando subordinatur hoc concretum album qui licet per se significet albedinem et non subiectum praecise tamen pro subiecto supponit et non mo albedine. Conclusio ista probatur quicquid significatur per conceptum quemlibet inferiorem per se significatur per quemlibet superiorem ad istum conceptum inferionem sed conceptus vie quibus deum con cipimus vel sunt simplices per se superiores ad con ceptum indiuidualem vel specificum dei vel componuntur ex talibus simplicibus. Exemplum prioris substantia ens spiritus et huiusmodi. Exemplum aliorum primum ens summa substantia natura spiritualis prius et huiusmodi igi tur quicquid concipimus per conceptus prime indiuidua les et specificos dei concipimus in via pro conceptus communiores certum est enim quod quelibet persona di uina est ens est substantia est spiritus et sic de aliis quibus de um concipimus in statum vie. Dices forte quod licet deus concipi non potest in via conceptione simplici communiter habita nisi ista conceptione concipiatur et quelibet persona tamen vt videtur conceptione composita praeter si cut iste conceptus videtur esse solus essentie ens nec generans nec genitum nec spiratum.

⁋ Contra pars illius conceptus compositi scilicet ly ens significat diuinam personam igitur et ille conceptus compositus licet non supponat pro persona tamen significat personam. consequentia tenet ex hoc quod signum natura le non absoluitur a sua significatione propter alte rius additionem.

⁋ Sexta conclusio nullus frui potest vna persona secundum diuinitatem nisi fruendo quae libet nec diligere vnam nisi diligendo quaelibet. hec pro batur sicut prima de cognitione per media Christi et augustini. Et confitmatur quia aliter posset vna perso na sine alia adorari vel coli quia dilectio fruitiva est summus dei cultus falsitas patet per daniel libro primo capitulo 8 et alios sanctos. Preterea vna persona non potest creare alia non creante ex eo quia princi pium creationis proximum et immediatum est velle diui num commune personis omnibus diuinis igitur pari ratione quia obiectum primum et immediatum fruitionis vel visio nis tam in causando actus quam in creando est divinitas ipsa vel bonitas essentialis communis omnibus personis nec est aliqua persona fruibilis nisi per istam scilicet deitatem sequitur quod quaelibet erit obiectum sicut alia. Preterea non est possibile quod aliquis fruatur aliquo nisi illud alliciat ipsum per modum finis sed nulla persona potest voluntatem allicere per mo dum finis nisi tunc alia similiter alliciat per modum finis quia non est plus possibile quod vna persona sit causa finalis alicuius effectus sine alia quam vna sit efficiens sine alia sed opera trinitatis ad extra sunt indiuisa igitur. Praeterea aliter posset persona diuina esse finalis et summa beatitudo alicuius sine alia consequens est inconveniens consequentia patet quia qua ratione vno gradu fruitionis pari ratione in omni illi us speciei et similiter vna est ita bona bonitate es sentiali sicut omnis Preterea probo hoc per argumentum commune quasi omnibus conclusionibus simul quia nullus potest esse actus fruitionis alicuius persone qui pos sit fruitio alterius igitur nec qui si est sic de facto fruitio alterius persone Antecedens probo per medium scoti opinantis contrarium scilicet distinctione priao que stione secunda qui dicit quod nec intellectus omne potentia sua naturali videre potest essentiam non videndo per sonam nec vnam personam non videndo aliam quia intellectus mere naturaliter et non libere agit agente obiecto. si igitur obiectum ex parte sui agit mani festando tres personas intellectui non est in potetate intellectus vt videat aliquod ostensum et aliquod non videat nec voluntas potest ordinate frui essentia non fruendo persona quia si non frueretur non impedita peccaret secum eum. Sed dubitans de potentia absoluta voluntatis secundum quam videretur magis posse frui vna persona non fruendo alia vel frui essentia et non personu dicit etiam quod non quia licet in potestate voluntatis sit aliquis actus vt ponatur in esse vel non ponatur tamen non est in potestate voluntatis vt actus positus in esse habeat illam conditionem vel non habeat que natura liter competit actui ratione obiecti actus autem fruitionis quantum est de natura obiecti natus est vt sit trium personarum in essentia quia non ponendo aliquod uraculum ex parte obiecti erit de se trium personarum sic, igitur patet antecedens per eum consequentia patet quia non contingit transire ve contradictonio in contradictorium sine aliqua de quinque viis in alia questione prius tract. etc. licet non sit consequentia bona per eum respectu potentie divi ne sic enim instat ipse sibi ipsi quod aliquis forsan diceret quod ratio iam posita concluderet quod non in po testate dei quod actus sit essentie et non trium persona rum. sed respondet quod non sequitur nam actus elicitus est in potestate dei quantum ad aliquam conditionem que nuturaliter sibi competeret ex obiecto et tamen non est in potestate creata quantum ud illam conditionem vt pote sicut in exemplificando innuit quod sit vel non sit respectu obiecti secundarum. Sed ex quo teneo sibi conclusionem contrariam non accipio dicta sua omnia vt teneam sed ut ex eis pro conclusione mea contra ea arguam. Et ideo dico quod non sufficienter mi hi propriam soluit instantiam contra se et etiam il lud quod ego probo per illud principium impossibile est transire de contradictorio in contradictonium etc. quo principio ipsemet frequenter vtitur sicut distinctione .17. primi et alibi et certe in hoc passu de obiecto primario et secundario quod idem actus mo do sit respcctu vnius sive alio et alias non suus discipulus et sequar valentissimus 19 de eadem materia sibi planissime contradicit. Preterea qui diligit aliquam bonitatem diligit eo ipso omne illud quod est illa bonitas siue hoc sciat siue non et ideo Christus dixit de iudeis quod oderunt ipsum quia oderunt hominem qui fuit et est Christus et filius dei licet hoc ipsi ignorarent dicente apostolo si cognouissent etc. igitur etc.

⁋ Septima conclusio possibile est quod aliquis cogno scat aliquem esse deum vel essentiam diuinam et nesciat illud esse trinitatem vel tres personuas probatur tamen quia philoso. iudei et ceteri infideles scioli tenent primum et non secundum tamen quia philo. repu tabant se demonstrasse primum non secundum tum quia a liquis est diuina essentia et non tres persone igitur et hoc cognosci potest. Tum quarto quia de eodem omnino contingit scire ipsum esse animal siue hoc quod sciatur ipsum esse hominem vt patet omne visis a re motis. Cum quit o quia licet intellectus sit substantia multi tamen sciunt intellectum esse intellectum et nesciunt intel lectum esse substantiam sed credunt quod sit accidens et similiter de voluntate.

⁋ Octava conclusio conti git aliquem credere se frui diuina essentia non creden do se frui trinitate vel aliqua persona probatio patet ex conclusione septima.

⁋ Nona conclusio ali quio potest velle volitione saltem acceptationis et complacentie aliquid esse diuinam essentiam non volendo illud esse trinitatem vel personam aliquam. pro batur quia aliquid esse diuinam essentiam potest esse cre ditum ab aliquo qui non credit hoc esse trinitatem ex praecedenti conclusione et ratione dictante illud esse bonum et placibile voluntas potest se illi dictumini con formare igitur etc.

⁋ Secundus articulus est arguere contra conclusiones et primo probatur quod contingit etiam ordinate frui essentia non fruendo persona et etiam quod absolute hoc contingat primo per rationes scoti vbi supra quas recitat okam libro primo distinctione prima questione quinta Primo quia essentia diuina est aliquid conceptibile in cuius conceptu non includitur relatio probatur ibi per augustinum igitur sic potest concipi a viatore sed essentia diuina concepta habet rationem summi boni igitur et per fectam rationem fruibilitatis igitur taliter contingit ea frui ondinate.

⁋ Confirmatur ex puris na turalibus potest concludi aliquid esse summum bonum non ta men esse trinum et vnum et circa summum bonum sic cognitum potest voluntas habere aliquem actum et non necessa rio inordinatum igitur actum fruitionis odinate circa essentiam siue hoc quod circa personam licet non econ tra quia persona in ratione sui concludit essentiam Secundo viator potest ordinate frui vna persona non fru endo alia quia respectu personarum sunt tres et di stincti articuli igitur potest concipi vna persona cui correspondet vnus, articulus non concepta alia et tunc aliqua persona concepta potest concipi ratio summi boni igitur contingit frui illa et non qualibet alia.

⁋ Item pater prius origine quam genuit filium est perfecte beatus quia nullam perfectionem sibi intriusecam habet a persona producta igitur in isto prori perfecte ha bet obiectum beatificans et hoc non videtur pro tunc esse essentia communicata tribus personis sed essentia ab solute vel essentia vt est in vna persona tantum per se igitur non est ratione essentie vt est obiectum beatificum quod ipsa beatificet inquantum communicata tribus et hoc neque quantum ad vistonem neque quantum ad fruio¬ nem igitur simpliciter primum obiectum beatificum est ipsa essentia diuina absolute igitur non videtur contradictio quod intellectus creatus videat vel frua tur essentia non fruendo persona. Hic vltimo arguitur in modo ponendi huius doctoris sic Omnis actus habens obiectum primum a quo essentialter dependet secundarium a quo non dependet essentia liter sed tendit in illud virtute primi obiecti licet non possit manere idem actus nisi habeat habitudi nem ad primu obiectum potest tamen manere idem sine habitudine ad secundum obiectum quia ab eo non depen et. Exemplificat de actu visionis diuine essentie et aliarum rerum in essentia vbi essentia est primum obiectum et res alie vise sunt obiectum secundarium ille enim actus visionis non potest manere idem nisi esset eiusdem essentie sed bene potest manere idem absque hoc quod esset rerum visarum in ea. Ex hoc deducitur propositum sicut enim deus potest sine contraditione cooperari ad actum primum inquantum tendit in primum obiectum non cooperando ad ipsum inquan tum tendit in secundum obiectum et tamen erit idem actus.

⁋ Item sine contradictione potest cooperari essentie ad visionem que habet .q. rationem primi ob ieceti non cooperante eidem actui visionio vel fruitio nis inquantum tendit in personam vnam et non inquantum tendit in aliam Similiter arguitur per .c. et primo probatur quod hec opinio no possit saluare propo sitiones ad quas compellit fides de personis divinis primo quia ista propositio tenetur fide pater in diuinis non est spiritus sanctus sed hoc saluari non potest tenendo quod prima persona non potest intelligi alia in tentione quam non intelligatur tertia igitur Assumptum probatur quia illa propositio mentalis saluanda pater non est spiritus sanctus componitur ex intentionibus aut igitur intentio illa quae est subiectum propositionis istius repraesentat primam personam et non tertiam et habetur pro positum aut equaliter representat tertiam personam sicut primam et tunc propositio est eque falsa sicut vera quia eque significat quod tertia persona non sit tertia et eodem modo arguitur de intentione quae est praedicatum Aut tertio modo secundum illud subiectum propositiones repraesentat primam personam primo et connotat secundario tertiam et hoc non potest dari quia conceptus qui subiicitur in ista propositione refertur ad secundam personam et non ad tertiam sicut conceptus spiritus refertur ad tertiam per sonam et non ad secundam.

⁋ Confirmatur quia per aduersarios vna persona potest significari sine alia sed quicquid significat intelligitur igitur et econverso. si aliquid praecise significat primam personam per illud sic intelligitur prima persona quod nulla alia quod est intentum.

⁋ Preterea nulla est contradictio quod vna persona cognoscatur cognitione complexa a lia persona non cognita per illum cognitionem igitur nec est contradictio quod hoc fiat cognitione incomple xa antecedens patet in istis propositionibus mentalibus Aliqua persona est ingenita: aliqua persona est genita aliquam persona est spirata et sic de consimilibus quarum quelibet est praecise con plexa cognitio vnius persone aliter non verifica retur plus de vna persona quam de alia quia propositio non verificatur nisi pro re que intelligitur per eam

⁋ Item non apparet maior contradictio quod vna persona intelligatur non intellecta alia quam vna incarne tur non incarnata alia igitur etc. Dicetur forte quod non est simile quia principium quo fit incarnatio distin guitur ab aliis personis non sic primum quo fit co gnitio vel fruitio sed bene esset simile de creatio ne quia ita est commune personis intelligi sicut crea re sed secundum per omnes includit repugnantiam igitur primum.

⁋ Contra prima duo homini indif ferenti sustinenti tres personas vnum deum equaliter apparent includere vel non includere contradictionem sicut alia duo quia vni indifferenti apparet quod si creare esset rem velle esse non de aliquo et iudicaret quod illud velle esset essentiale et per consequens conveniret tribus personis sic de incarnari vel intelligi quia terminare dependentiam extrinsecam ne gatur alterius in vnione ypostatica vel intellectionis seu dilectionis non apparet euidenter non esse essentiale.

⁋ Item non plus potest probari quod includit contradictionem vnam personam cognosci alia non cognita quam vnam generare alia non generante igitur etc. Antecedens probatur quia sicut tu arguis persona cognoscitur essentia cognoscitur. Et vltra essentia co gnoscitur igitur quaelibet persona. Ita arguo tibi persona generat igitur essentia generat quia sunt eadem res. Et vltra essentia generat igitur quaelibet persona generat et sicut ex fide negas consequentias istas ita ego negabo tuas.

⁋ Item arguitur quod hec opinio non potest saluare propositiones ad quas fides compellit de essentia et persona scilicet quod essentia diuina est filius pa ter non est filius et pater non est trinitas etc. Quero igitur de subiecto istius propositionis mentalis pater non est filius nec trinitas an subiectum est equaliter cognitio ipsius essentie sicut persone vel non: si non habetur propositum si sic tunc idem significatur per istam pater non est filius et per istam essentia non est filius quia omnes ter mini significant idem qui sunt cognitiones eiusdem obiecti et per consequens sicut ista est vera pater non est filius et ista essentia non est filius.

⁋ Item ista duo sunt concendenda esse sapientem seu creatiuum primo dicitur de essentia et non primo de persona gitur essentia intelligi potest aliqua intellectione qua non intelligitur persona. antecedens tu concederes cum okam consequentia probatur quia si esse creatum primo dicatur de essentia et non primo de persona hoc non potest intelligi quod primo dicatur de re extra animam quia talis non est pars propositionis mentalis igitur dicitur primo ve conceptu essentie ille conceptus essentie aut est equaliter conceptus persone sicut essentie vel non si sic igitur esse creatum non plus dicitur primo de essentia quam de persona quod negas si non tunc habetur propositum quod fides compellit concedere quod aliquis est conceptus et co gnitio essentie qui non est cognitio persone.

⁋ Item ista propositio hec persona est beata esset nata indifferenter esse vera siue pater praecederet filium dura tione siue non igitur sue beatitudini non repugnat primo modo dicendum per se quod non haberet filium pro obiecto repugnaret autem ei primo modo dicendi per se quod non haberet diuinitatem pro obiecto igitur a liqua perseitate est diuinitas obiectum beatitudinis prime persone qua perseitate secunda persona non est obiectum beatitudinis sue.

⁋ Item arguitur quod hec opinio tua dicat repugnantiam dicit enim quod philosophi sciuerunt aliquid esse deum siue diuinam essentiam non sciendo illud esse trinitatem.

⁋ Ex isto sequitur quod aliquam cognitionem habere poterant cuius obiectum esset diuintas siue distingueretur a persona siue non igitur illa cognitio non requirit quod persona sit eius obiectum igitur aliquomodn per se est diuinitas obiectum illius actus quomodo non persona et sic affirmatio et negatio sunt hic concedende de essentia et persona quantum ad cognitionem preha bitam. prima consequentia patet quia ista cognitio philosophorum repraesentat illam rem esse deum et non repraesentat illam rem esse patrem igitur siue illa res esset pater si ue non nihilominus ista cognitio repraesentaret diuinam essentiam.

⁋ Item per eos et per te esse creatum primo dicitur ve conceptu essentie et non de conceceptu persone igitur aliquis conceptus essentie est qui non est conceptus persone et ita aliqua est cognitio essentie que non est cognitio persone

⁋ Item prima persona significatur conceptu patris et secun da non vt videtur ista opinio dicere sed conceptus patris est intellectio igitur prima persona intelligitur illo conceptu et non secuda.

⁋ Item per te iste con ceptus ens nec producens intra nec productum est proprius essentie et non conuenit persone sed iste conce ptus est cognitio igitur etc.

⁋ Item in ista propositione deus est pater et filius et spiritus sanctus subiectum supponit pro essentia et non mo aliqua personarum sed conceptus mentis qui est intellectio non supponit nisi pro illo quod significat et cum sit intellectio non significat nisi illud quod intelligitur per eam igitur essentia intelligitur per illum conceptum et non persona.

⁋ Item determinatum est quod tres sui persone distincte igitur determinatum est quod tria sunt cognoscibilia et hoc est propositum Item si non hoc precipue videretur quod ex ydentitate essentiali personarum ita posset concludi vnam personam non posse ostendi alia non ostensa sicut quod vna persona non potest creare alia non creante sed tamen hoc non est simile quia omnes persone sunt vna creatio quia sunt vna vo litio quia deus vult rem capere esse de nullis et non sunt plures creationes nec plura creantia sed non sic est vnum cognoscibile qui etiam sit plura cogno scibilia tum quia primam personam intelligi non in tellecta secunda est intellectionem esse in mente quae repre sentet illam rem esse talem personam et non aliam vel intellectionem esse cuius veritas requirit per se quod suum obiectum sit prima persona et non requirit quod sit alia persona quia actus ille repraesentans illud ob iectum esse patrem esset indifferenter verus siue suum obiectum esset filius siue non. ex quo posset non include re repugnantiam intelligi vnam personam non intelle cta alia eo quod hic conceditur aliquid pro vno actu intelligendi quod negatur pro alio actu intelligendi sed affirmatio et negatio respectu diuersorum non contradicunt sic autem non est si diceretur vnam personam creare alia non creante quia tunc volitio que deus est conueniret vni persone et non alteri sic concederentur affirmatio et negatio pro eadem creatione et volitione quae deus est et que est ipsemet per se.

⁋ Item non videtur contra dicta deum posse creare talem visionem sue essentie qualem causaret de ea si ipsa distingueretur a persona vel que sic repraesentaret diuinitatem quod eam repraasentaret etiam si distingueretur a persona nec etiam qui posset causare vnam visionem seu cognitionem que repraesentaret de um ipsum esse deum non repraesentando ipsum esse patrem vel filium vel spiritum sanctum intelligendo quod intellectus per illam cognitionem natus esset assere re se cognoscere deum licet per eam non esset natus asserere se cognoscere patrem vel filium vel spiritum sanctum igitur etc.

⁋ Confirmatur quia aliquis homo naturaliter potest habere visionem que repraesentet rem visam esse colorem non repraesentando eam esse albedinem vel nigredinem licet ipsa de facto sit albedo vel nigredo igitur etc. Item de qualibet persona potest haberi de scriptio et notificatio sibi propria igitur ipsa potius re praesentat illam personam quam aliam. assumptum patet quia aliter intellectus non distingueret inter prersonas Et proportionaliter argui potest de fruitionibus conformibus an te dictis.

⁋ Item maxime videretur talis connexio in cognoscendo patrem et filium propter relationem sed hoc non oportet quia sicut res absoluta potest quan doque concipi et describi relatiue ita etiam res relati ua concipi et describi absolute igitur.

⁋ Item ad eundem intellectum ad quem fides compellit concedere istas essentia est filius pater non est filius sunt iste concedende essentia videtur hac visione Pater nom videtur hac visione Probatur quia per illam propositionem pater non est filius aut intelligitur quod pater non sit istam res que est filius et hoc est falsum quia est diuinitas que est filius aut intelligitur quod patet non est de se filius ita quod siue pater esset diuinitas si ue non adhuc non esset filius sic a simili in proposi to cum dicitur pater non videtur hac visione aut intelligitur quod pater non sit illa res que videtur per eam et hoc est falsum si essentia videretur per eam cum ipse sit essentia aut intelligitur quod pater non sit de se visibilis tali visione et hoc est verum quia affirmatiua sibi opposita est falsa quia si pater vi deretur per se tali visione tunc siue pater esset idem cum diuinitate siue non nihilominus videretur ista visione et hoc est falsum igitur negatiua sibi opposita est vera sumendo igitur propositiones istas ad istum intellectum ad quem loquitur fides cum dicitur es sentia est trinitas Pater non est trinitas possunt iste due propositiones concedi Essentia videtur pater non videtur sicut ille hec argumenta sumpta. sunt a cathi.

⁋ Item contra conclusiones de noticia abstractiua quia abstractiua ideo dicitur quod abstrahit ab aliquo vel aliquibus a quibus non abstrahit intuitiua igitur non oportet quod omne cognitum per abstractiuam cognoscatur per intuitiuam igitur dato quod persone diuine non possunt separatim videri nec essentia a persona videtur cum abstractiua cognitione possit ma xime cum essentia vere et realiter sit communis personis et commune cognosci possit proprio non cognito.

⁋ Contra conclusionem primam de fruitione licet proprietas personalis sit bonitas essentialis non ta men est de se ita igitur licet ex hoc ipsa diligatur quod est bonitas essentialis si ipsa bonitas diligatur tamen non oportet quod voluntas illam secundum se diligat sed solum per accidens propter ydentitatem cum bonitate communi essentiali.

⁋ Item multis simul visis non oportet voluntatem omnia simul visa simul diligere igitur dato quod per se invideri vel cognosci sequestrari non possunt non videtur requiri nec oportere quin voluntas vnam simul visam diligere valeat aliam non diligendo vel essentiam non di ligendo personam omni eodem amore ex quo volun tas libere elicit actus suos saltem elicitiuos cir ca deum etiam vt tu concedis.

⁋ Ad primum isto rum dicendum est quod diuina essentia est ad obiectum con ceptibile et ita est etiam relatio diuina quia sunt idem conceptibile Et cum dicis quod essentia est conce ptibilis in cuius conceptu non includitur relatio quid vocas tu conceptum illius conceptibilis quia vel illud quod concipitur et tunc verum est quod relatio non includitur in illo sed potius est illud etc. per se primo modo sicut post dicetur etiam in alia quastione et hoc est magis quam includi in illo et ideo ex hoc non sequitur quin relatio concipiatur quando essentia concipitur sed magis sequitur contrarium si intelligas per conceptum intentionem verum est quia in isto conceptu non includitur relatio certe nec essentia vtraque tamen est illud quod per illud intelligitur et ita non sequitur sic propositum et ideo deficit ad propositum tota vlterior deductio sicut patet de se. Si dicas quid est igitur quod dicit augustinus et scotus etiam allegat septimo de trinitate ca. 2 si essentia relatiue dicitur non est essentia quia omnis essentia que relatiue dicitur est aliquid excepto relatiuo ex quae concludit ca. 3 augustinus quapropter si pater non est aliquid ad se non est aliquid quo ad alterum dicatur hec videntur sonare quod essentia possit con cipi fine hoc quod relatio concipiatur. Dicendum quod si ad vim vocis exprimit negatur plane eam exprimi contradictoria in conditionali et eius probatio ne quia consequentia repugnaret medio ideo ad sensum eun do potius quam ad verba. Dicendum quod augustinus vult ibi quod si essentia debeat diffiniri vel describi descri ptione correspondente huic nomine essentia et alteri nomine abso luto conceptus relatiuus non debet poni in illa descriptio ne et ideo vult etiam quod essentia quae relatiue dicitur potest descriptione aliqua describi sine hoc quod conceptum relatiuum describatur et ideo dicitur de patre de quo non dubium quin sit entitas quedam relatiua per se primo modo quia si non esset aliqud ad se non esset aliqud quod ad alterum diceretur id est si non possit exprimi per conce ptum absolutum non posset exprimi vel describi per conceptum aliquem relantiuum et hoc est quod expressum est per septimam conclusionem quod aliquid potest concipi seu cognosci esse essentia fine hoc quod concipiatur esse re latio vel persona et hoc concedo sed ex hoc non se quitur quod essentia possit concipi absque hoc quod relatio concipiantur. Exemplum homo concipi non potest fine hoc quod creatura aliqua concipiatur et tamen aliquid potest concipi esse homo fine hoc quod concipiatur esse creatura. Similiter albedo que est similitudo concipi non potest hoc remanente quod ipsa sit similitudo quin concipiatur similitudo sed tamen potest concipi esse albedo sine hoc quod concipiatur esse similitudo igitur ita est in proposito essentia quae est relatio concipi non potest sine hoc quod relatio concipiatur et tamen ipsa potest concipi esse essentia sine hoc quod conci piatur esse relatio vel persona. Per idem penitus patet ad confirmationem

⁋ Ad secundum negatur consequentia quia licet per quemlibet illorum articulorum qualibet persona concipiatur ad minus incomplexe scilicet per subiectum vel predicatum illius articuli tamen quia requiritur ad salutem expresse scire vel credere quod deus est deus pater et filius et, spiritus sanctus ideo ad hoc expresse insinuandum positi sunt tres articuli.

⁋ Ad tertium respondet okam pro maiori parte iuxta illud quod censeo quare igitur in eo vbi prius libro primo distinctione prima quaestio ne quinta sed aliter dicitur ad vim vocis in principio quod licet pater sit prius origine beatus quam filius non tamen prius origine est pater quam generat filium gregorius in illa questione an pater genuenrit filium voluntarie recitans opinionem scoti dicentis quod prius voluit gignitionem filium quam genuit quia pater in primo. signo originis intelligit formaliter et habet actum volendi formaliter in alio signo originis gignit fi lium etc. dicit possea hec sunt verba sine intellectu vel penitus falsa quia prioritas in diuinis non est alia quam causalitas et productiuitas de hoc damas. li. 1 capitulo 10 neque secundum aliud nisi secundum causam. pater est prior filio quam filius est ex patre genitus et non pater ex filio secundum hoc igitur dicitur in proposito quod sicut pater est prior filio orgine sic etiam est prius bea tus origine quia filius suam beatitudinem habet a patre et non econuerso sed ex hoc non oportet ponere aliquod prius intensiue in quo pater sit beatus etc. prout petit argumentum.

⁋ Ad quartum conceditur maior sed negatur illud exemplum de visione divine essentie et aliarum rerum in essentia sicut impro bat illud okam per illam regulam non est transitus de contra dictorio in contradictorium etc. et licet deus possit co operari ad hoc quod actus sit primi obiecti et non secundi vbi etiam ipsa obiecta separari non possunt non tamen potest hoc esse ipsis vniformiter dispositis et igitur dato quod persona diceretur secundarium ob iectum non tamen potest se difformiter habere ad primarium: tamen dicitur quod persona diuina est primum obiectum beatificum ita bene sicut essentia.

⁋ Ad quintum dicitur quod isti voci pater in mente correspondet viatoris conceptus compositus verbi gratia substantia viua quae genuit sibi simile in natura vel aliquis similis et ad hec compositior conceptus correspodet huic voci pater in diuinis sed sicut patet ex dictis in probatione questionis quinte. Quicquid significatur per conceptum par tialem alicuius compositi. hoc etiam significatur per il lum conceptum compositum licet tamen non pro quo libet supponat conceptus compositus sed ly substan tia significat deum et quaelibet personam diuinam igitur etiam et conceptus patris quaelibet personam diuinam significat licet pro solo patre supponat in illa propositione mentali pater non est spiritus sanctus. Et ex hoc etiam concluditur tertia pars divisionis que ponitur in argumento scilicet quod non equaliter significat primam personam et tertiam igitur non sequitur si refertur ad personam secundam quod igitur non ad tertiam quia ibi est fallatia consequentis. Si autem fiat sermo de illa propositione negatiua in mente comprehensoris dici potest quod comprehensor habet vnum conceptum seu intentionem intuitiuam seu abstractiuam et similiter abstractiuam indiuidua lem et similiter specificam correspondentes illi intuitiue per qua rum trium quaelibet concepitur diuinitas et quelibet persona diuina seu tota trinitas et iste conceptus equa liter est intellectio patris et filium et spiritus sancti qui eque distincte intelliguntur per illum sicut si cuilibet suus conceptus proprius qui non esset alterius correspon deret nec aliquis potest esse conceptus dei proprius et sim plex quin significet diuinitatem et totam trinitatem personarum. Et iste vnus conceptus est subiectum et pre dicatum etiam illius negatiue de qua loquitur et hoc vnicus numero existens vel replicatus et etiam dum modo tam pater quam spiritus sanctus in subiecto et predicato concipiatur precise nominaliter quia conceptus quo pater vel spiritus sanctus concipe retur verbaliter non esset simplex sed compositus proportionaliter conceptui vie antedicte et quan do dictus conceptus ponitur vnicus esse in subie cto et predicato tunc non mediat ibi copula inter rumpendo istum conceptum. sed est conceptus quidam verbalis secundum quosdam coadiunctus illi conceptui vnico medians secundum durationem vel alium ordinem in mente proportionalem quo dam modo ordini rerum extra animam. Unde idem conceptus sumitur primo pro prima persona secun do pro secunda ad placitum concipientis sicut nos vtimur vocibus ad placitum ymo etiam vnus actus intellectiuus nostri distincte representat nobis vel equiualet in significando subiecto et praedicato et toti propositioni sicut patet de assensu correspondente huic negatiue homo non est asinus et sic de simi libus quorum omnium causa est quia licet intellectus componat propositionem ex intentionibus nihil tamen attendit ex hoc quod habet in mente sua propositionem tantam ad intellectiones quibus utitur tanquam signis sed tantum ad intellecta per il las. Et ideo tantundem valet menti vna intellectio quo ad propositum respectu multorum intellecto rum sicut multe dum modo eque distincte et perfe cte significet omnes illas res et singulas sicut singule intentiones proprie significarent ymo quanto per au ctores essent ceteris paribus intellectiones quibus intellectus absolute vel relatiue apprehendit illa que concipit tanto facilius esset.

⁋ Ad formam igitur argumenti dicendum quod signari primo sumitur pro representari menti formaliter et sic idem est quod cognosci. Alio modo pro supponere. Primo modo dicitur quod subiectum dicte propositionis in mente comprehensoris equaliter signat tertiam personam sicut primam et econtra et equaliter est intellectio vtriusque. Illa tamen intellectio ex hoc quod est ibi subiectum supponit pro prima persona et non pro tertia et econuerso prout est predicatum et ideo non sequitur quod equaliter sit vera sicut falsa quia veritas propositionis non solum attenditur ex signi ficatione primo modo dicta subiecti et predicati sed ex significatione vtroque modo dicta et magis ex suppositione quam signatione vt cum dico album currit non denotatur quod albedo currat sed quod subie ctum albedinis et tamen secundum philosophum album solam qualitatem significat. Ad confirmationem patet ex dictis.

⁋ Sciendum tamen quod an sit vnus conceptus vel distincti in mente comprehensoris subiecti et predicati dicte propositionis vel cuiuscunque alterius non est nobis perspicuum. Unde si ponuntur distincti equaliter soluitur argumentum et si poni tur vnus possibile est quod ille non solum nominaliter sed etiam verbaliter et propositionaliter et quali tercumque comprehensor noscit vel intelligit eidem significet sicut essentia diuina est sibi noticia nominalis verbalis propositionalis vel qnalircumque sal tem de noticiis quas habet in verbo. Etiam quod di ctum est in solutione de assensu correspondente huic negatiue homo non est asinus.

⁋ Sciendum quod talis assensus non est noticia apprehensiua significatorum per talem propositionem sed noticiam illam apprehensiuam consequitur tanquam adhesio qua quis ad heret firmiter significato per talem propositionem Et ideo hoc exemplum non videtur sufficere ad propo situm.

⁋ Ad sextum negatur maior. Ad probationem dico quod per hanc aliqua persona est ingenita etiam cognoscitur filius vel spiritus sanctus licet non complexe sic quod sit totale obiectum illius noticie complexe sicut per ista complexam aliquod animal est risibile cognoscitur asinus et omnem animal incomplexe qui significatur per eius subiectum. Aliud enim est cognosci aliquid cognitione complexa et aliud est hoc idem co gnosci per illam cognitionem complexe.

⁋ Ad septimum negatur antecedens et instantia ibi posita bona est cuius ratio posi ta est supra in secundo argumento. Ad primam conclusionem quia mouetur actiue per modum obiecti est quoddam agetur ad extra igitur voluntarium per consequens sicut ex perte creationis acti ue ex vnitate voluntati essentialis. Tu arguis opor tere vna persona creante quaelibet creare ita in proposito oportebit vna persona mouente obiectiue ad visionem vel amonem sui actiue per modum finis et allicitiue quaelibet mouere et ideo quod assumitur ibi de vno homine indifferenti negandum est

⁋ Ad octauum negatur antecedens cum sua probatione quia vt dictum est mouere actiue per modum obiecti est agere ad extra: sed generare est ad intra.

⁋ Ad nonum dicitur penitus sicut ad quintum.

⁋ Ad decimum dato antecedem te negatur consequentia. Ad probationem patet ex dictis.

⁋ Ad vndecimum dicitur quod conclusio ad quam deducitur est impertinens proposito quo dicitur quod omnis cognitio que est essentie est persone et econuerso nihil autem dicitur in proposito de hoc vtrum illa quae est per se vnius sit etiam per se alterius vel econtra.

⁋ Item quaeritur quid demonstratur per ly hec quia si ly hec persona correspon det conceptui proprio simplici intuitiuo vel abstracti uo per se prime persone tunc falsum est quod ista esset indifferenter vera. Pater est beatus etc. quia si pater praece deret filium duratione pater et filius non essent aliqua entitas nec pater esset illa entitas scilicet essentie quae est persone et si sic tunc pater non esset eiusdem speciei specialissime cuius est modo sed entitas alterius rationis quam sit modo de facto et ita non esset natus concipi conceptu ista indiuiduali vel specifico quo vel quali nunc concipitur de facto et tunc persona prima non esset hec que modo nec talis qualis modo igitur etc. et ita defecit ex falso fundamento tota deductio.

⁋ Ad duodecimum dicitur eodem modo quod conclusio vltimata ad quam deducit est impertinens.

⁋ Item non probat quod intendit quia philosophy non habebant aliquam cognitionem incomplexam in essendo et in significando propriam de deo indiuidualem vel specificam sed solum generalem vel transcendentem sed conceptus generalis vel eius si gnificatio ita saluatur circa naturam alterius ratio nis sicut circa naturam aliam datam de naturis per ipsum significatis. Et ideo non valet deductio quando in fertur quod igitur illa cognitio non requirit quod persona sit eius obiectum quia ista cognitio communis quam habet philosophus non plus requirit deitatem esse deitatem vel naturam talem qualis est de facto quam deitatem esse personam quia ita significaretur deus per talem conceptum phisicum et complexum si deus esset entitas alterius rationis sicut modo. De cognitione autem complexa phisica con cessum est prius quod aliqua talis bene significat aliquid esse deum et non significat illud esse trinitatem cum quo stat quod talis cognitio incomplexe significat trinitatem.

⁋ Ad decimum tertium negatur consequentia vt patet ex dictis.

⁋ Ad decimum quartum dicitur sicut ad con firmationem quinte.

⁋ Ad decimum quintum dicitur quod iste conceptus est proprius essentie in supponendo non in representando.

⁋ Ad decimum sextum negatur vlti ma consequentia.

⁋ Ad decimum septimum non sequitur tria sunt cognoscibilia distincta igitur sunt cognosci bilia separatim vnum sine alio.

⁋ Ad decimum octa uum dicendum quod licet tres persone sint tria distincta cognoscibilia sicut sunt tres res et tria entia secundum sanctos tamen sicut sunt vna volitio nata obiectiue mo tiua actiue respectu cognitionis et per modum finis respectu amoris non tamen credo quod sunt creatio vna vel motio vna quia creatio et motio sunt ipsa produ cta vel sunt in producto vel in passo et non sunt produ ctor vt alibi declaraui. De secunda propositione que di cit quod primam personam intelligi etc. negatur tota quia aliud est vnam personam intelligi non intellecta alia et aliud est aliquid significari esse vnam perso nam et non significari esse aliam.

⁋ Ad decimum no¬ num negatur antecedens pro prima parte et secunda cuius ratio assignata est respondendo ad primum et tertium. ter tia pars antecedentis non obuiat predictis etiam supponitur falsum scilicet quod visio aliqua creata intuitiua vel abstractiua sibi correspondens habens precise pro obecto idem vel simile cum visione naturaliter causa bili a re cuius est talis visio representat aliqud esse de um vel diuinitatem sed hoc est falsum quia sic complexe representare est solius propositionis vel equalenter propositioni nisi forte dicas quod licet illa visio non significet complexe aliquid esse deum tamen mediante illa intellectus natus est assentire se cognoscere aliquid esse deum et non cognoscere se aliquid esse patrem hoc non nego. Et ita sit hic in via vt patet de albe dine in confirmatione istius argumenti que tam debiliter videri potest a remotis quod virtute illius visionis aliquis concedat istam hoc visum est coor. Et dubitat istam hoc visum est albedo. nec hoc est contra dicta ymo facit contra arguentem eo quod licet non iudicem istam rem esse albedinem per talem visioiem est tamen praecise visio albedinis et nullius alterius co loris nec in communi nec in particulari nec per se nec per ac cidens. Unde patet quod non sequitur ex dictis quod hec visio esset per se visio coloris et non albedinis. Per hoc patet ad confitmationem quod assumit fal sum cum dicit quod ista visio representet rem visam esse colorem etc. saltem formaliter loquendo licet bene virtute illius visionis iudicari possit formatis complexis quibusdam quod illa res sit color et non quod sit albedo formaliter addidi quod forte virtualiter et accidetaliter aliquo modo significat illam rem esse colorem. Sciendum tamen quod non esset inconueniens quod ista visio formaliter representaret ita bene conplexe sicut incomplexe vt patet circa finem solutionis quinte.

⁋ Ad vicesimum dicendum quod huius modi notificatio non erit propria in significando primo modo superius posito in responsione ad quin tum sed solum secundo modo.

⁋ Ad vicesimum primum negatur consequentia quia non est precise propter relationem talium correlatiuorum que sunt idem penitus essentialiter. Ex quo sequitur vt prius deductum est quod nulla motio causans effe ctiua vel finalis competere potest vni sine altero igitur nec intelligi potest nec diligi absolute vel relatiue quin actiue per modum obiecti vel per modum finis allicitiue filius ad talem moueat in tellectionem vel dilectionem.

⁋ Ad vicesimum se cundum negatur assumptum ad probationem dico quod fides negat istam pater est filius non ideo quia pater non est illa res que est filius cum hoc sit fal sum nec ideo precise quia pater non sit de se filius sed quia pater nullo modo de mundo est filius nec de se nec non de se. Unde dare precise illum sensum veritatis vel illum huic negatiue quem iste dicit esse intellectum fidei esset erroneum contra fidem quia cum illo sensu optime staret affirmatiua quod pater est filius quod tamen esset contra fidem: simul enim stant quod homo non sit de se albus et quod ta men sit albus et sic de aliis infinitis. Ultra tamen ad propositum sumitur aliquod falsum scilicet quod pater videri possit aliqua visione qua posita poset ista visione videri. Dato per impossibile quod pater non esset diuinitas. hoc tamen est falsum cuius causa assignata est in respondendo ad vndecimum Ad vicesimum tertium dicendum quod licet non requi ritur generaliter quod abstractiue cognitum sit ponens vel etiam ab eodem cognoscente cognoscatur inuitiue vt manifestum est in creaturis non tamen sequitur quod cognitione abstractiua cognosci potest essentia di uina et non persone vel vna persona et non alia.

⁋ Ad vicesimum quartum negatur assumptum quia paternitas diuina ita de se est diuinitas sicut homo de se est ani mal. Etiam conclusio illata est impertinens vt patet ex di ctis.

⁋ Ad vicesimum quintum licet maior vera sit vbi obiecta alliciunt obiectiue per modum finis motione finali separabili non tamen sic est in proposito quod omnis causatio ad extra conueniens vni persone conuenit cui libet vt prius dictum est.

⁋ Tertius articulus est mouere dubia et soluere primo videtur quod secunda probatio prime conclusionis non procedat quia licet vna persona non possit mouere actiue ad intellectionem causandam respectu dei nisi quelibet moueat sicut nec causare nisi qualibet causet tamen videtur quod vna persona bene posset terminare illam intellectionem quam quelibet causet sine hoc quod quaelibet terminet sicut patet de incarnatione quaelibet enim persona diuina causat incarnationem actiue et tamen solus filius incarnatur et terminat incarnationem. Dicendum est sicut acceptum est in argumento quod ad omnem visionem oportet concurrere obiectiuam motionem illius quod videtur vel alterius potentis supplere vicem illius in mouendo. Solus enim deus respectu cuiuscunque actus intuitiui supplere potest in agendo vicem obiecti primo visibilis illa visione. Licet enim aliquis possit credere per illusionem quae sit in potestate creature se videre aliquid quod non videt vel se non videre quale videt impossibile est tamen quod per actionem creature aliquis videat aliquid illo non agente actiue ad causationem illius visionis nisi deus suppleat vicem eius in agendo multo igitur fortius de deo nisi aliquis suppleat vicem eius sed hoc est impossibile si nulla creatura potest supplere vicem obiecti creati in agendo visionem illius obiecti multo fortius nec respectu dei igitur si deus videbitur opor tet necessario quod agat vere obiectiue. sed nulla actione agere potest vna persona ad extra sine alia igitur nec obiectiue causare sed quicquid causat obiectiue co gnitionem aliquam hoc est obiectum illius cognitionis igitur

⁋ Ad argumentum igitur dicendum est quod non est simile de incarnari et videri quia aliquam personam incarnari non est nisi aliquid constitui ex illo et carne assumpta sicut deaurari nihil est nisi vnum fieri ex aliquo deter minato modo ex illo quod deauratur ex auro. Et verisimiliter dealbari et sic de aliis. In istis aut nulla requi ritur actio ex hoc verbi gratia in hoc quod deauratur vel dealbatur non enim oportet illud quod deauratur vel dealbatur agere inquantum deauratur vel dealbatur nec aliquid oportet vicem actiuam illius supplere. Sed vbique ad visionem requiritur actio vera obiectiua illius quod videtur ad hoc vt videatur vel alterius quod eius actiuitatem suppleat vel supplere possit scilicet so lius dei. vnde non est simile vnde si incarnari require ret specialem actiuitatem ipsius incarnabilis per modum incarnabilis vel alterius potentis eius vicem supplere sicut est de visibili respectu visionis tunc nulla persona incarnari potest sine alia sicut nec videri sine alia sed hoc non est ita vniformiter vtrobique sicut iam dictum est.

⁋ Contra istius dubii solutionem arguitur cum dicit quod vna persona non potest efficere visionem sui efficientia obiectiua hoc est partiali actiuitate quae conuenit obie cto visionis mee quasi obiectum visionis effecte quin et quaelibet agat efficientia obiectiua et per consequens quin quali bet videatur cum nullius persone diuine actio sit supple¬ bilis. Arguitur inquam sic vel hec ratio intendit illam consequentiam si vna efficit visionem igitur omnes efficiunt eam et vltra igitur vna non potest videri illa visione nisi qualibet visa. Et pelranum est quod tunc ratio non concludit quia non plus valet ista consequentia quam ista si vna efficit incarnationem omnes efficiunt eam igitur vna non potest incarnari nisi quaelibet incarnatur. Forma enim est eadem vtrobique et ita respondebitur ex vna parte sicut ex alia Vel secundo intelligitur ratio sic vna non potest mouere obiectiue alia non mouente obiectiue hoc est vna non potest efficere visionem et terminare illam nisi alia efficiat eam et terminet et tunc est petitio principii. hec enim ab aliis negatur et haberet hic probari quod non fit si sic in telligitur ratio.

⁋ Item persone diuine possunt distin cte cognosci sic quod vna distinguitur ab alia igitur de po tentia dei poterit vna cognosci alia incognita. Con sequentia probatur quiasi naturaliter vnus conceptus suppo nit pro vna persona qui non pro alia poterit vnus supernaturaliter significare vnam personam non significando aliam.

⁋ Ad primum istorum dicendum quod respectu visio nis causande hic multiplex occurrit efficientia requisita per se vel per aliud supplens vicem eius. Primo generalis dei efficientia sine qua nihil causari potest Secundo efficientia propria intellectus vel vitalis prin cipii. Tertio secundum multos efficientia habitus vel speciei. Quarto secundum veritatem efficientia propria obiecti visionis. Secunda et quarta sunt ita necessarie quod sine illis non potest aliqua noticia intuitiua causari nisi miraculose fiat suppletio sed talis fieri non potest in visione qua videtur diuina essentia vel persona. Ideo dico ad argumentum quod vna persona non potest mouere obiectiue nisi alia moueat obiectiue seu efficitur propria obiecto et ideo si vna mouet vel agit in visionem dei vel persone diuine efficitur propria obiecto tunc quelibet sic agit visionem etc. Et ideo est quia nulla specie actionis potest vna persona agere ad extra nisi qualibet consimiliter agente quia opera trinitatis ad ex tra sunt indiuisa. Sed tunc est ibi dubium. vtrum pater agat visionem sui solum per hoc quod ipse est deitas vel etiam in eo quod pater seu hec persona. Et videtur quod etiam in eo quod hec persona quia sic distincte videtur alioquin per nullam visionem dei quantuncumque claram potest creatura habere iu dicium euidens quod visum ab ea esset pater vel hec per sona eo quod nihil distinctissime videtur intuitiue quin per modum obiecti disticte sub ratione propria sui visi onem coefficiat.

⁋ In oppositum videtur esse quod tres persone sunt vnicum principium cuiuscumque creature non plura principia vt patet per augustinum et decretales quasda, et M. libro primo distinctione 29 igitur. Cre do quod securius est dicere quod quelibet persona agit visionem sui per hoc quod ipsamet est deus ita quod tres persone sunt vnicum efficiens et vnicum principi um et non plura principia illius visionis quam quod vna persona agat eam prout distinguitur ab alia tamen concedendum est quod pater agit illam sua propria personalitate quia in nullo distiguitur a sua personalitate et eodem nodo dicitur de filio et despiritu sancto.

⁋ Sciendum quod licet cuiuslibet persone visionem distinctam inquantum est talis perso na agat tota trinitas tamen quelibet persona sui visionem distinctam obiectiue terminat inquantum talis persona distincta ab aliis: et ita etiam talis persona ymo et tota trinitas causat talem visionem obiectiue distincte quo ad talem personam et etiam indistincte quo ad totam trinitatem eo quod talis persona est essentia que est tri¬ nitas sicut dicitur de incarnatione verbi grati operata est tota trinitas et est similitudo in parte sed non in toto vt dictum est in textu.

⁋ Ad argumentum in con trarium bene volo quod quelibet persona agat visionem sui secundum propriam personalitatem quia cuilibet persone propria personalitas est essentialiter ipsa deitas et illud quod est principium operandi ad extra et hoc sufficit ad propositum. Nec ex hoc sequitur quod vna perso na agat visionem sui inquantum distincta ab alia.

⁋ Ad secundum argumentum respondetur quod discretiua no ticia et etiam incomplexa non semper requirit noticias diuersas alioquin nec deus discretiue cognosceret tres personas vel creaturas fine distinctis noticiis quod falsum est. Dicendum igitur quod vna noticia suffi cit quae sit distinctissime respectu cuiuslibet persone sicut credo quod erit visio beatifica et fruitio beatifica alioquin oporteret ibi ponere plures beatitudines cognitiuas et fruitiuas quod non videtur conce dendum. Et concedendum est vltra quod sicut iste vnus actu quaelibet personam significat ita pro qualibet potest sup ponere. Cuius oppositum ymaginatur argumentum. verum est tamen quod aliquis habere potest conceptus composi tos ibi et etiam in via qui pro vna persona possunt suppone re non supponendo pro alia sicut spiratum genitum vel aliquis pro essentia quae non pro persona sicut res nec generans nec genita nec spirata sicut dictum est prius

⁋ Secundum dubium est an conclusio principalis proba ri possit per hoc quod ly intelligitur et non intelligitur videtur et non videtur: fruitur et non fruitur sunt contradictoria et ideo non possunt verificari de eadem re vide tur quod sic quia ex quo est difficillimum sustinere aliqua contradictoria verificari de eadem re et maxime disso num rationi naturali. Et scandalizare potest infideles nunquam debet hoc concedi nisi vbi fides ad hoc com pellit et nisi habeatur hoc ex scriptura sacra vel ex de terminatione ecclesie vel euidenter inferri valeat ex talibus. Sed sic non est in proposito igitur cum essentia et persona sint eadem res sequitur quod quicquid conceditur de essentia vel aliqua persona debet concedi de qualibet alia persona diuina nisi oppositum habeatur ex scriptura vel ex determinatione ecclesie vel nisi euiden ter ex talibus sequatur igitur hoc fieri debet de frui et intelligi.

⁋ Contra per contradictoria non possunt in telligi propositiones contrarie qui sicut ratio naturalis illa no admittit ita nec fides ad ea cogit igitur intelliguntur contradictoria incomplexa cuiusmodi sunt homo et non homo vel potius esse hominem et non esse hominem et cum fides talia contradictoria intelligat verificari de personis diuersis in diuinis sicut etiam de essentia et persona non videtur quare talia debent ibi negari de talibus praecipue quae fidei non repugnant cuiusmodi sunt intelligi et non intelligi diligi et non diligi.

⁋ Item ex quo contradictoria quedam verificantur de personis vel de essentia et persona tunc non sunt ne gande alique propositiones esse possibiles in quibus affirmatio et negatio predicantur de essentia et per sona vel de distinctis personis nisi aliqua probatione probetur eorum repugnatia nec etiam ad hoc quod conce dantur esse possibiles oe potentia dei requiritur quod habeantur ex scriptura vel ex determinatione eccle sie mediate vel immediate sed sufficit quod non appareat quare debeant repugnare. Dicere enim hec propter naturam contradictionis cum alia concessa de personis et etiam de persona et essentia essen tialiter contradicant esset dare magnam occasionem subuertendi fidem. Preterea determinatum est ab ecclesia quod deus est talis res de cuius diuersis conceptibus verificantur affirmatio et negatio sicut quod pater generat et essentia non generat ergo in proposito ex hoc quod cognosci et non cognosci sunt contradictoria. non sufficienter arguitur quin concedi possint de personis et de diuersis conceptibus rei quae est deus. Preterea ex ante dicte rationis sequitur quod ad hoc quod dicte propositiones concedantur posse verificari de potentia dei sufficit quod non appareat quare debent poni repugnare vel sufficit quod alique propositiones sint simul vere quae ita se habent inter se sicut ille de quibus est sermo sic est in proposito et hoc est contra okam et ideo concedit conclusionem. Apparet mihi quod vterque deuiat a veritate in parte ex primo argumento igitur teneo istam conclusionem quod affir matio et negatio concedi non debent pro diuersis personis seu de diuersis personis nec pro essentia et perso na nisi quae habentur isto modo ex fide aut ex scriptura vel determinatione ecclesie. vel nisi euidentur hoc sequitur ex talibus. Tum quia hoc sustinere est contra naturale iudicium rationis. Tum quia nullus debet sibi ignotum vel dubium affirmare. Contradictoria autem que diuinis personis vel persone et essen tie non tribuuntur ex fide nec in quibus habeatur euidens ratio que nos circa hoc dirigat

⁋ Dubium est an ipsis conueniat maxime cum quedam talia doceantur ipsis conuenire et quedam ipsis repugnare et ideo de quibus nulla certitudo habetur modo praedicto dubium esse potest rationaliter cuilibet an sint de genere conuenientium vel de genere repugnantium. Preterea illa quae exprimuntur in scriptura vel per determinationem ecclesie non ideo sunt vera quia exprimuntur sed ideo exprimuntur quia sunt vera et si non exprimerentur nihilominus essent vera quia locus ab auctoritate negatiue non tenet. Cum igitur constet talia prius fuisse vera quam expressa non oportebat omnia vera exprimi quare dubitabile est de non expressis vtrum sint concedenda vel ne nisi ex hoc appareat aliqua eui dentia ex hiis que sunt expressa. Secundo dico quod nec in diuinis nec in creaturis debent contradicto ria verificari de eodem simpliciter pro eadem re probatur quia hoc esset oppositum primi principum de quolibet esse etc. Item imponere fidei tale inconveniens est exponere fidem derisioni infidelium.

⁋ Item quia omnis res in diuinis est deitas vel pater vel filius vel spiritus sanctus vel aliqua proprietas personalis. Set per nulla de istis verificantur contradictoria hec quia nec deitas generat et non generat nec pater generat et non generat et sic de aliis. Tertio dico quod talia con tradictoria verificantur de eodem conceptu dei pro alio tamen et alio supponente quia de conceptu essentie et patris verifi cantur ista contradictonia sed idem est conceptus essentie et patris ex priori articulo in praecedenti dubio igitur. Diceres hic contra hoc est contra primum principium. Respondetur negando antecedens quia non est inconueniens de eodem conceptu pro alio tamen et alio supponente ista contradictoria verificari. Contra hec dei tas est pater hec deitas est non pater hic verificantur ista contradictoria de eodem pro eadem re. Respondetur quod regula aristotelis itelligenda est de contradictonis in quarum alio negatio praeponitur verbo sicut ipsemet exprimit dicens de qualibet esse vel non esse etc. et ideo ille non essent concedende. hec diuinitas est pater hec diuinitas non est pater. Unde quidam magister hic dicit et mihi videtur probabilitur ad hoc quod hec sit congrua et intelli gibilis essentia est non pater oportet quod negatio sit infinitans vel quo in telligatur praecedentem verbum et si sit infinitans non sit praedicata illa contradictonia sed priuatiue opposita. Sed de priuatiue oppositis satis est possibile quod simul verificantur aliqua de eodem in diuinis quia essentia diui na est nascibilitas et innascibilitas.

⁋ Ad primum in oppositum concedo quod non ex hoc quod intelligi et non intelligi sunt contradictoria negari debet ea posse conuenire patri et essentie vmo nisi aliunde pateret hoc deberet remanere in dubio. sed in proposito ali unde certificatur sicut patet ex rationibus et auctori tatibus positis ad primam conclusionem primi articu li. Scriptura enim et ratio ad hoc necessitat responden dum quod teneo sed non praecise natura contradictionis. Et per idem patet ad tres rationes sequentes.

⁋ Tertium oubium est an ex hoc quod secundum regulam anselmi in di uinis omna sunt idem vbi non obuia relationis op positio dici debeat contradictionem includere quod vna persona intelligatur vel diligatur sine alia vel essentia fine persona videtur quod sic quia nullam aliam ha bemus a sanctis regulam quid intelligi debeat de omnibus in diuinis. Et quid oe vno ita quod non de alio nisi istam. Et si ita frustretur omnis ars nobis tollitur.

⁋ Con tra si ista ars sufficeret pater incarnaretur. Dicendum est quod non quia regula illa non regulat nos immediate nisi circa essentiam et personas ad intra quod cui conue nit et quod non ad intra ideo signanter dicitur. In diuinis omnia sunt vnum etc. non autem regulat in possibilibus sumptis ad extra nisi mediate vel remote et insuffi cienter sicut plane docet instantia de incarnatione fi lii sine patre nec tamen tollitur omnis ares probandi intentum quia ex euangelio et per artem in secundo articulo arguendo ad primam conclusionem primi articuli.

⁋ Ad primum principale negatur antecedens cum sua probatio ne. Ad confirmationem negatur maior de prioritate con munitatis solum et per idem negatur illud quod assu mit confitmatio tertia.

⁋ Ad secundum negatur ma ior precise de illis que sunt vnica essentia et non possunt seorsum mouere nec causare et per hoc patet ad confitmationem seu ad probationem.

⁋ Ad ter. tium et quartum patet per prius dicta.