Quaestio 6

⁋ Questio sexta. SExto circa distinctio nem trigesimam tertiam pro di. xi. Quero vtirspirit sanc possit distingui a filio si non procederet ab eo.

Uidetur quod non quia si non procederet ss a filio filius non esset filius igitur non distingueretur ab eo.

⁋ Contra si spiritu sancto procederet a patre solo vt datus non vt natus sicut et nec procedit adhuc spiritus sanctus non esset filius qui procedit vt natus non vt datus igitur adhuc distingueretur a filio hic tenet quod non. chant te. egidi. god. contrarium gode. sco. okam syrantur. processus autem augustinus in littera de processione. si quem quidam adducut ad propositum et quidam ad oppositum relinquo altercationibus eorundem. hic primo videndum est propter quid ponitur questio communi ter. secundo quid ad eam sit dicendum: et tertio ponende sunt obiectiones alique et soluende.

⁋ Circa primum dico quod non inquiritur an aliquo modo sit possi bile siritu sancto non procedat a filio et quod realiter distingua tur ab ipso quia manifestum est ex fide quod ista copula tina est impossibilis propter impossibilitatem alte rius partis.

⁋ Sed alia duo intendit querere vnum An propter hoc quod filius est spiratio actiua realiter distiguatura spiritu sancto sicut producens a producto.

⁋ Secundum est propter grecos an supposita distictione personali et ydemptitate essentiali trium personarum possit inferri quod in consequentia formali et euidemt siritus sanctus procedere a filio sicut aliqui nituntur probare et tenent pro eis videtur facere processus anselmi vbi supra quem quidam adducunt ad propositum quidam ad oppositum quem relinquo eis et etiam an ista conse quentia sit euidensitu sancto procedit a filio igitur non distinguitur ab eo realiter.

⁋ Quo ad primum quo inquirit videtur mihi esse dicendum quod sic quia filius non solum distinguitur realiter a spiritu san cto ex hoc quod spirat eum sine ex hoc quod filius est spiratio actiua que est due persone simul scilicet pa ter et filius et quilibet sigillatim quia talis spiratio est distinctiuum commune pa sid spiritu sanctuos non proprium filium aut patris sed etiam filius realiter distinguitur a spiritu sancto per hoc quod est filiatio que est proprium distinctiuum filiuma spiritu sancto sicut a patre quia filius sua propria personalitate distin guitura spiritu sanctus non solum aliquo communi sibi e patri.

⁋ Sed nunc est ita quod filius et spiratio actiua non sunt omnibus modis idem mutuo sibi a par te rei quibus vtraque sibi ipsi iuxta illud principium tactum illa non sunt sic omnibus modis idem sibi inuicem quorum vnum non est aliquid et reliquum non est illud sic est hic.

⁋ Spiratio enim actiua est pater siue paternitas et filius non est paternitas igitur.

⁋ Sed quo ad secundum quod inquiritur Dico primo quod quantum videtur ex isto antecedente quod precise assumeret quod pater et filius et spiritus sanctus sunt tres persone realiter distincte et vnus deus nec aliquid plus ex fide vel aliunde suppone ret non sequeretur consequentia formali et euiden ti siritu sancto procedit a filio nec per consequens ex opposito consequentis sequitur euidenter oppositum antecedentis quia sicut arguit okam et bene ex ista hypostasi precise non sequiti spiritus sanctus sidenter es se vel habere relationem oppositam relationi filii cum ex isto antecedente precise non sit euidens nobis quin possit realiter sufficienter distingui re lationibus absolutis disparatis nec sit ex isto ante¬ cedente precise est nobis euidens quod filius est spiratio actiua quantum pertinet ad communem entitatem dat etiam iste alius articulus quod filius e siritus sanctos sunt producti cum quo staret quod solus pater sufficientur producat tam filium uspitus sancto.

⁋ Secundo dico quod secundum veritatem vtraque consequentia est bona et for malis licet non sit euidens nobis pro modo sicut ista consequentia est bona et formalis quamuis non sit nobis nunc euidens sed tantum creditam nullus deus generat deum aut spirat igitur deus non est deus sic in proposito sequiti spiritus sancto distinguitur a filio igitur procedit ab eo et econuerso negatiu spitus sancto non procedit a filio igitur non distinguitur ab eo quia secundum veritatem omen quod in diuinis est filiatio est realiter spiratio actiua igitur ex opposito consequentis sequitur negatiue a. non est spiratio acti ua igitur a. non est filiatio diuina remoto enim ab aliquo communi quod est idem realiter cum proprio remouetur proprium ab eodem.

⁋ Sed actiua spiratio secundum veritatem communis est patri et filio et eadem realiter cum proprio scilicet cum fi liatione quia aliter cum ea poneret in numerum et esset quaternitas in diuinis contra decretum igi tur si filius non est spiratio actiua filius non est fi lius igitur filius nihil est et per consequens non di stinguitur a spiritu sancto.

⁋ Et licet ista sit necessaria filiatio diuina est realiter spiratio actiua non tameni est euidens ex terminis sed sola fide nec etiam euiden ter sequitur ex hoc precise quod pater et si spitu sanctos sunt tres persone et vnus deus sed hoc tantum ex alio fidei articulo tenemus scilicet qui ex patre filioque procedit nam cum illo priori articulo sine isto staret quod solus pater sine filio principiaert spiritus sanctus ideo. Tertia conclusio non repugnat secunde et secundum istas conclusiones qui vellet posset opiniones aliquas adinuicem concordare aliqualiter.

⁋ Sed contra predicta instatur primo contra conclusionem secundam.

⁋ Arguitur quod ista consequentia sit euidens deus est trinus et vnus igitur spiritus san ctus procedit a filio probo quia ex isto consequen te sequitur quod tres persone sunt essentialiter idem et quod persona quelibet est summe simplex et si hoc igitur nulle due persone in diuinis distiguntur distinctione disparatorum et si hoc igitu spiritus sancto procedit a filio eo quod distinctio disparatorum non stat cum summa simplicitate. probo quia omnis distinctio disparatorum est tanta quod ipsa sine omni alia distin ctione sufficit ad hoc vt sit distincta vnirentur et componerentur adinuicem sed impossibile est quod persone que sunt essentialiter vnus deus tali distinctione distinguantur que sufficeret ad compo sitionem igitur non distinguntur disparate. minor est euidens quia talibus personis distinctio essen tialis.

⁋ Ista autem distinctio que sufficit ad vnio nem et compositionem distinctorum infert distinctionem essentialem illorum. maiorem probat quia omnis distinctio disparatorum est talis qualis di stinctio absolutorum quia taliter distincta non plus referuntur adinuicem quam absoluta: sed omnis talis distinctio qualis est distinctio absolutorum quantum est ex parte distinctionis sufficit ad hoc quod ista absoluta vnirentur et componerentur et per consequens est distinctio essentialis.

⁋ Forte dicitur quod cum distinctione absolutorum staret essentialis ydemptitas.

⁋ Contra omnis talis distinctio absolutor sufficit ad hoc vt sit disticta realiter possunt componi et vniri igitur omnis talis distictio est essentialis.

⁋ Confirmatur quia maior est ydemptitas que excludit omnem distinctionem disperationis quam quae non patet quia omnem totum est maius sua pte. Sed in diuinis est summa ydemptitas essentialis igitur et quae excludit di stinctionem disperationis.

⁋ Et conclusionem istam conce dunt illi scilicet quod euidenter sequitur filius spit sancto sunt idem deus spiritu sanctus non procedit a filio igitur non distinguitur ab eo quia si est idem deus cum eo et distinguitur ab eo igi tur distictione relatiua ab opposito et tunc procedet ab eo aut distinctione disparatorum et tunc non esset idem deus cum eo quia talis distinctio vt probatum est non stat cum summa ydemptitate essentiali nec cum summa simplicitate persone.

⁋ Ad primum dicendum est quod siue distinctio disparator stet cum summa simplicitate persone et cum summa ydemptitate essentiali siue non quia secundum omnem sententiam doctoris persone non sunt absolute sed vel sunt relationes originis vel ta libus relationibus constitute tamen hoc secure dico quod ex solo articulo de trinitate personali et ydemptita te essentiali circunscripto articulo de processio sisitu sancto a filio non sequitur consequentia nobis euidenti qui aliquam persone diuine possunt realiter distingui proprietalibus tantum disparatis relatiuis vel absoluti ymo cum hoc staret quod due persone essent producte productionibus passiuis alia nascendo alia vt data alterius rationis hypote tice seu personalis.

⁋ Iste tamen articulus cum alio articulo additus scilicet qui ex patre filioque procedit euidei ter infert quod non est persona diuina aliqua quin il sius ad quacunque personam diuinam sic oppositio re latiua et non sola disparationis distinctio.

⁋ Et cum probas quod articulus prior non additus secundo euidi ter inferat conclusionem omnis distinctionis disparato rum quia omnis distictio disparator est tanta etc. dico quod illa propositio non est euidens nec etiam euiden ter sequitur ex illo articulo fidei nec etiam vera est secundum multos quia filiatio est spiratio passiua et ite rum paternitas est spiratio passiua secundum istos non distinguitur relatiue et tamen realiter distiguitur et per con sequens distinctione disparationis secundum eos puta okat. sco. gandem. syrant.

⁋ Et cum probas eam quia omnis distinctio disparator est talis qualis est distictio ab solutorum dico quod si loquaris de talitate generali maior conceditur et minor negatur si autem loquaris de talitate distinctionis in speciali negatur maior nec proba tio ad istum sensum habet euidentiam aliquam. Item secundum communem opinionem filiatio non opponitur relatiue spirationi passiue igitur volendo distictionem dispa rator quoruncumque non oppositor filiatio et spiratio passiua distinguntur disparate secundem communem opinionem et tamen sunt eadem deitas id est distinctio disparatorum sta cum vnitate essentiali.

⁋ Et si in contrarium arguitur filiatio est vel filius est illud quod opponitur spirationi passiue quia est spiratio actiua igitur opponitur sibi rela tiue dicitur quod non sequitur plusquam sequatur deitas est illud quod opponitur vel generat igitur deitas opponitur vel generatur.

⁋ Ad secundum ille qui diceret non repugnare illis quae fidei sunt quin possit saluari deias personas distigui per absoluta dice ret quod aliquor absolutor distinctio bene stat cum ydemptitate essentiali et ita negaret antecedens sed qui hoc no sustineret diceret quod hoc non esset omnino simile de distinctione absolutorum et de distinctione per relationes oppositas seu disparatas.

⁋ Ad tertium dicitur quod maior non est euidens plusquam propositio probanda nec tenet per illud medium quod omnem totum etc.

⁋ Ad quartum dicitur quod filius est filiatio disparate determinata spiritu sanctuo vel spiratione passiua secundum communem opinionem et non sequitur quod ideo non sit idem deus cum eo quamuis tamen etiam filius sit spiratio actiua qua distinguitur a spiritu sancto di. relatiua ab opposito.