Quaestio 8

Octauo quero beatum secun dum proportionem charitatis vie succedat pro premio proportionabilitur magnitulo glorie

Uidetur quod non deus est praemium iuslibet beati non solum obiectiuum sed formale itur omnium beator est penitus idem et equale pre nium non autem omnim in viaerat charitas eadem vel ualis igitur Assumptum probatur quia a quocunque to potest secundum legem dei ordinatam quelibet catura distincte cognosci in verbo per cognitionem tatificam creatam quia tunc illa vel esset corsuptibilis de lege communi et tunc non esset beatitudo quia de ratione beatitudinis est perpetuitas vel ipsa esset rfectionis cognitio quia inNito cognitio xiuslibet distincte vtrumque illatum est inconveniens tur cognitio beatifica talis bati est cognitio ncreata quod est intentum.

⁋ Secuido probatur idem quia aliter summe beatus non potest stante a beatitudine in summo habere ita perfectam co itionem in genere proprio de creatura aliqua si eatus habens naturalia paria consequens st inconveniens consequentia patet quia animma repleta vna tali forma creata non potest illa replente simul tantum capere desperata sicut par anima in naturalibus non sic repleta alioquin non tot intensissimas qui plu res specierum diuersarum posset simul naturaliter recipere quod repugnare videtur cuilibet creature igitur.

Tertio probatur idem quia deus per suam substantiam loquitur ad creaturas intellectuales illuminan das secundum augustinus 8 genesis cap. 12 de magnis et et 4. oe paruis.

⁋ Ad oppositum quanto quis fuerit melior in via tanto gloriosior in patria sicut dictat ratio et clamant sancti Sed quanto quis ineia ha buerit maionem charitatem tanto est melior secund regulam augustins ench. cap. 8 igitur.

⁋ In ista quaestione conclusio est certa quod ymo et satis suadit hec ratio ¬ in oppositum. Sed ipsa est introducta ad ostendem dum conclusionem contrariam illi quam tenuit quidam socius. d. in prima lectione quod verbum diuinum est co gnitio et visio intellectuali creature et probauit xam per tria media iam per tria media iam pretacta cu lus oppositum tenui contra eum probanis meam conclu sionem vnico breui medio per sententiam concilium Nen in clementiam cap. de hereticis ad nostrum Ubi con tra beghardos determinatur quod anima indiget luine glorie ipsam eleuante ad deum videndum et eo beate fruendum.

⁋ Sed istud lumen glorie non est lumen quod deus est nec ipsa anima quia nunquam opinatus est aliterquis ista non requiri ad videndum deum et eo fruendum id est potentiam et obiectum igitur est aliud lumen creatum.

⁋ Sed nullum nisi visio creata vel fruitio creata quia sine luine alio a visione et fruitione di stincto a deo et ab anima potest deum videre et eo frui sicut reputaui et dixi quasi demonstrabile igitur

⁋ Et tunc consequenter respondi tribus mediis pre notatis. Sed in oppositum ipse replicauit primo re spondendo rationi mee.

⁋ Secundo impugnas rationes videndum est igitur primo de solutione sua secundo de responsionibus meia De primo respondit querendo a me quid intelligam per lsumen glorie cum dicit decretum quod PP anima indiget iule glorie ipsam cleuante vel deu val habitum infusum a deo vel visio nem et dilectionem non um tm quia visio et dilectio presupponunt tale lumenpgitur oportet quod intelligam per tale sumen qualitatem que nata sit dispo nere animam ad deum videndum sicut lux disponit me dium vt per ipsum contenta in medio clarius videtuam tur vel aliquid aliud distinctum ab ipsa anima et visio ne et dilectione modo non sequitur anima indiget ha bitu tali qui non sit deus nec anima igitur visio verbi beatifica est aliquid distinctum a deo.

⁋ Respondetur bando vltimum membium et cum dicit quod visio et dilectio sunt ab ipsa anima Dico si loquitur omne visione dei que non est fruitio dei sed sibi presupposita naturaliter deopono quod ipsa actiue sit ab ipsa anima licet meritorie it ab ipsa anima que meruit ilam a. solo autem deo est actiue tum quia lscet anima actiue comprincipiet suas visiones respectu creaturarum naturaliter agentium et mouentium ad sui visiones non tamen sic est de deo quia non posset aliquo naturaliter agere sui noti ciam sed tantum libere qui si vult videtur secundum augu stinum et si non vult non videtur igitur probabilius esse videtur quod asolo deo prouenit eius visio effectiue etum quia credibile est quod primam visionem fruitioni nobilionem possit anima recipere quam efficere quanuis tali animma habita sufficiat cum influentia de generali respectu dei clare visi amonem coefficere finitum sicut alias declaraui: tum tertio quia tunc cum anima in cau sando visionem agat mere naturaliter et secundum. vltimum potentie sue videtur quod nisi deus generalem substraheret influentiam vel diminueret animma vel creatura intellectualis nobilior in naturalibus regulariter clarius videret deum quod est articulus parisius condemnnatus quia talis visio habetur ibi se cundum exigentiam. meritorum detur tamen isti socio gratia disputationis quod anima actiue comprincipiat visionem respectu dei deo libere coagente qui ista conclusio sicut non potest suffici enter probari sicut nec sufficienter improbari quod nouiter tenet eam quando placet deum nouiter coagere ad eam et quod non potest anima nobilionem recipere visionem quam coefficere iuxta illud philosophi quod sicut ala per hoc quod est intellectus possibilis est quodammodo omnia fieri ita per hoc quod ipsa est intellectus agens est quodammodo omnia facere scilicet quantum spectat ad cognitiones respectu rarum ab ipsa intelligibilium causandas vel retinendas et tunc dicendum foret ad tertium argumentum in contrarium quod licet quelibet creatura intellectua lis beata causet in se actiue visionem dei secundum vlti mum sui posset ideo si deus vniformiter coageret semper creatura nobilior perfectius videret deum quia cum deus non vniformiter concurrit sed secundum pro portionem meritorum et charitatum in via collatarum non oportet quod nobilior creatura visionem dei habeat clariorem agit enim deus ibi secundum specialem in fluentiam iuxta exigentiam meritorum. Sed vlterius dico quod ad illud si detur quod vltra lumen quod deum est lumen naturale quod est ipte intellectus agens creature intellectualis sit aliud lumen creatun ibi necessarium distinctum ab ipsa visione vel aliis actibus beatificis.

⁋ Et cum secundo probat quod ymo quia visio et dilectio presupponunt tale lumen ad id ne go si intelligatur oe presuppositione necessaria omnino sicut videtur procedere decretum.

⁋ Et hoc arguo primo sic quia illud lumen primum si necessa rio requiratur igitur tamquam aliqua per se causa vi sionis vel fruitionis cui presupponitur tum quia tunc anima non esset immediate beata sicut nec immediate reciperet beatitudinem tum quia illud lumen primo et immediate videret deum et frueretur que ambo suni inconvenientia igitur oportet poni illud lumen vel ipsam formam beatitudinis id est ipsam visionem vt frui tionem quod est intentum vel actiuum solummodo respectu visionis et si hoc cum omne factibile a deo veniente actiuo creato possit esse immediate a deo actiue circunscripto omni alio actiuo nam oppositum est articulus paristesi. et etiam oppositum vi detur esse contra articulum fidei de dei omnipotentia igitur in nullo genere cause necessarium est tale lumen distinctum a deo et ab anima et ab actibus anime antedictis igitur etc.

⁋ Secundo sic vel tale lumen est nateriale vel illi proportionale vel est lumen proprie dictum spirituale huiusmoi est intellectus agens q est habitus vel lumen ex tertio de anima vbi dicitur et est intellectus quidam hic quidam talis in omnia fieri ille vero in omnia facere sicut habitus quidam sicut lumen vel sumitur lumen minus proprie sicut est lumen spi rituale quod est lumen vt habitus eo modo quo dicere solemus lumen sapientie primo de lumine corporali certum est quod illud non requiritur ad bea titudinem. Item nec ad lumen illi proportionale di stinctum a deo et a lumine intellectus agentis et ab actibus beatificis quialumen materiale non re quiritur ad visionem propter potentiam eleuandam pri me actui visionis.

⁋ Sed potius vt cooperetur acti ue ipsi potentie ad immutandum obiectum et potem tiam visiuam ad huiusmodi actum igitur pari ratione nec in proposito si illud lumen glorie poni debeat illi pro portionale

⁋ Assumptum probatur quia mpotentia visiua existens in tenebuis videt obiectum in lumine positum. Sed si econuerso primo sic in lumine et ob lectum in tenebris non videtur igitur lux corporea requiritur propter obiectum et non propter potentiam vel tanquam principium actiuum cum obiecto non tanquam principium receptiuum et cum deus omnem efficaciam possit supplere sequitur idem quod prius Item homo existens in superficie terre tempore meridiei quando lux multa pertingit ad potentiam visiuam non posset videre siellas in firmamento quas tamen videret si esset in profundo puteo.

⁋ Confirmatur lux corporalis non requiritur nisi propter obscuritatem obiecti. vnde illa que sunt de se lucida vel luminosa melius videntur in obscuro quam in luine alieno sicut patet per philosaphum et commentatore secundo de anima argu mento 12 et ideo dicit ibi commentator quod non est necesse quod esse visibile videatur in luce quia sunt quedam que videntur in obscuro et non in luce vt plura animalia vt conche etc. Illa autem que non lucent sed sunt lucida de se sed tamen sunt collorata natura namque coloris est alia a natura lucidi et lucis secun dum commentatonem ibidem talia enim nunquam videntur nisi in lumine quia secundum posoahum et commentatonem ibidem dnem quod videtur in luce est color et econuerso omnis color qui videtur in luce videtur quedam autem possunt videri tam in luce quam in obscuro. cuiusmodi est ignis. Ratio secudum pohsoahtum et commentatonem vbi supra quod participant tam naturam lucis quam coloris et per natura coloris videntur in lumine et per natura lucis videntur in tenebris quia autem de natura sua luminosa non sunt non indigent vt videantur cor poraliter lumine alieno obscuritas autem obiecti beatifici non posset poni causa quare oporteat ha beri tale lumen proportionaliter habens se luie cor porali modo iam dicto etc. Et ideo dicunt antiqui do ctores quod quia sol corporalis de se lucidus est frustra accenderetur candella vel fax ad videndum solem sed deus est lux et tenebre in eo non sunt vlle. prima. ioc primo igitur pro hac consequentia non requiritur lumen tale distinctum a deo et ab alma et ab actibus Nec posset dicitertio quod tale lumen sit proprie dictum et spirituale cuiusmodi est intellectus agens siue lumen intellectus agentis quod quidam debent re quiri propter materialitatem obiecti vt faciat oe potentia intelligibili actu intelligibile qui sicut dicit commentator tertio de anima commento 16 in fine si essent in entibus extra animam vnibilia omnia ita quod omnia intel ligibilia essent abstracta a matia sicut posuit pla to non indi geret aristoteles ponere intellectum agentem quia tunc omnia de se essent intelligibilia. Sed ista causa non habet locum in proposito cum deus sit in materialis ponit etiam phiis ad quedam obiecta co gnoscenda vel ad omnia creata requiri lumen intellectus agentis ita vt sit causa partialis ad agendum cum obiecto vt patet tertio de anima per 16 et per con mentatonem. d. commento. Sed hoc iterum non habet locum inproposito quia essentia diuina est agens infi nite potentie omnis efficientie suppletsisum et conten tiuum

⁋ Nec potest dici. 4 quod illud lumen est per mo dum habitus potentiam eleuantis seu abilitantis ac disponentis ad agendum et fruendum et non est lumen proprie dictum requisitum ex parte obiecti vel accidentis potentie cognitive quia ex quo actus iste non reci peret ipsam beatitudinem non videtur quin deus vii tualiter contineat virtutem talis habitus ad quod libet agendum circa talem potentiam quod ageret ta lis habitus perspecialem influentiam coagendi potentie in tali casu concluditur igitur quod lumen glorie de quo dicit decretum est ipsa visio luminosa que est formaliter lumen quoddam a deo immissum

⁋ Confirmatur quia ad litteram tale lumen quod esset operatio media negauit opinio quam damnat ecclesia quia ista opinio ponit teste. decre. quod anima qualibet intellecti ua seipsa naturaliter est beata et videt deum Sciendum eit tamen quod neutra opinionum predictarum in primo articulo sustinenda videtur prima enim dicens quod verbum diuinum est anime beate visio et fruitio parum est reuocata.

⁋ Secunda quam tenet Adam videtur esse contra decre. que ponit duos actus in qui bus consistit beatitudo et non ponit duo luina generalie in vna anima sed vnum lumen generalie et ideo preter deum et animam beatam ponendi duo sunt actus distincti. s visio et fruitio et cum hoc lumen gerale eleuans et disponens et confortans animam habens se per modum ha bitus potentiam dicto modo habilitatis et necessa rio concurrit cum potentia fruitiva secundum logen dei or dinata omnia autem argumenta in oppositum solu procedent secum dei potentiam absolutam.

⁋ Secundus articulus est tractare responsiones per me datas ad tria sua argumenta supra posita et impugnationes illarum responsionum.

⁋ Ad primum argumentum in opposituconcessi quod per eundem actum potest cognosci verbum et aliud a verbo et quod illa visio verbi qua vna vice videretur verbum et viia creatura non est illa visio verbi qua alias videtur verbum et vna alia creatura non prius visa et quod talium actuum videndi verbum potest esse immediata successio et cum arguit quod non quia tunc visio verbi esset corruptibilis et per consequens ipsa non esset bectitudo quia quod ipsa sit beatitudo re quirit ipsam esse perpetuam secundum augustinum. 13 de titi. cap 17 oe paruis.

⁋ Respondi quod augustinus loquitur ibi de beato quod nullus esset beatus qui vnquam desineret habere beatitudinem in proposito autem propter successionem concessam non oportet quod btus desineret esse beatus quia priori visioni succederet fine medio alia equalens sicut materia nunquam desinit esse informata licet multas formas sit perdituras

⁋ Dixi tamen quod forsan illa successio non est in principali visione quae solum deum habet pro obiecto.

⁋ Et si dicas quod tunc non semper esset equaliter beatus quia perfectior esset visio verbi et alterius quam solius verbi Respondet quod talis non esset perfectius beatus per illud augustini non propter illa beatior.

⁋ Sed diceres secundum augustinus ibi de tri. cap. 14 non erunt ibi volibiles cogitationes. Respondi primo quod loquitui ibi dubit atiue quia addit ibidem eum hoc fuit si tamen hoc fuerit.

⁋ Aliter Respondi dato quod non loquaretur dubitatiue tunc intelligitur dictum suum de his re spectu quor est ista visio beatifica scilicet respectu essen tie diuine et personarum quia ista semper videbit etiam dicitur quod augustinus dicit ibi quod nostre cogita tiones non erunt ibi volibiles ab aliis in alia euntes atque redeuntes sed omnem scientiam nostram vno simul conspectu videbimus quod intelligitur per op positum ad id quod parum ante dixerat capi. 39 de ista iactabili volubilique cogitatione inquisitiva ve ritatis ante veritatis inuentionem quid est inquit hoc formabile nondum formatum nisi quiddam nre men tis quod hac atque hac volibili quandiumonitione iactamus cum a nobis nunc hoc nunc istud siue inuentum fuerit vel occurrit cogitatur et tunc verum verbum nostrum quando illud quod nos diximus volibili monitione iactare ad illud quod scimus prouenit atque inde formatur eius omnimodam similitudinem rapiens vt quomodo res quecumque scitur sic etiam cogitetur i. sine voce id est sine cogitatione vocis que profecto lin gue alicuius et si sic in corde dicatur hec ille

⁋ Dea tus igitur august negat nos inpatria habituros tales volibiles cogitationes secundum discursus vie.

⁋ Contra ista Arguit iste quia dixi quod potest esse quod in beatitudine aliquis habeat vna vice tantum vnam visionem:t alia vice aliam et quod secundum tales esset successio prenotata.

⁋ Alomodo quod due simul essent m quolibet via perpetua alia temporalis qua cessan te immeliate succederet alia et quod per primam solum deus et per secundam deus et aliud in verbo ostensum. Contra tunc sequitur quod beatus haberet visionem beatificam aliquando magis perfectam aliquando minus per fectam consequens est falsum quia tunc aliquando magis esset beatus aliquando minus beatus quia perfectiori cogni tioni correspondet perfectior dilectio in pateria consequentia patet quia secunda visio est perfectior prima eo quod per vtramque eque clare videt solum verbum et vltra hoc plura videt per secundam igitur conse quentia probatur quia per me si per cognitionem aliquam posset videri infinita ita quod quodlibet disti cte illa cognitio esset infinite perfectionis

⁋ Sed talis infinitas in cognitione non argueretur nisi ceteris paribus multiplicatio rerum distincte visa rum argueret maionem perfectionem in visione per quam videretur verbum et etc.

⁋ Item sequitur quod aliquis sit btuns in aliquo actu beatitudinis essentialis quo non existente non minus foret beatus. Istam dedu ctionem solui primo die dicendo siue ponatur vnus illorum nostrorum modorum siue alius contra quos nunc arguit quandom vterque est possibilis quod nunquam cesset prior actus qui est verbi visio siue solius siue verbi simul et alterius quin loco illius cessantis suc cedat fine medio alius equiualens et ideo non se quitur quod quandoque clarius quandoque minus clare videat ver bum idem beatus et etiam concedo quod illa visio qua equaliter videtur verbum et aliud a verbo est actus perfectior illo actu quo precise videtur solum verbum sed non sequitur actus secunds est perfectior primo in entitate igitur est perfectius visio verbi et per consequens non sequitur vltra quod per secundum qui est duorum obiectorum fit beatior quam per primum qui est respectu solius dei qui non est beatitudo nisi presecundus est perfectior igitur est magis beatificus cise ex hoc quod est respectu dei et ideo non sequitur

⁋ Nuxta illud augu. beatus qui tet alia videt sed propter te solum beatus non proter illa beatiora. Sed etiam quod infert iste secundum alterum istorum modorum essent simul due visiones beatifice.

⁋ Hoc est prius concessum tanquam vna via possibilis qualitur autem sit de facto deus nouit non nos.

⁋ Ad vltimam formam dico quod non est inconveniens quod aliquis sit beatus aliquo actu isto beatitudinis qua circunscripto nichilominus esset equaliter beatus Sed tamen ad circunscriptionem vnius fine medio ponatur alius beatifice equiualens. sed quod actus aliquis beatifigus tolleretur et loco illius non succederet alius equiualens tunc talis non remaneret equaliter beatus sicut primus

⁋ Secundo principaliter arguit si essent due tales visiones aut igitur essent eiusdem speciei aut non.

⁋ No primum quia tales due vi siones eque intense per me non compatiuntur se in eo dem si sint alterius speciei hoc non erit nisi quia res visa per vnam est alterius speciei a re visa per aliam sed hoc non arguit eam esse alterius speciei quia nichil agit res visa per cognitionem talis visionis vmo et quo subiectum causans illam est precise idem quod praius et eque intense agit sicut prius absque alia sui mu tatione igitur ista visio est eiusdem speciei cum priori Assumptum et consequentia patent ex hoc quod si per possibile vel impossibile ymago cesaris absque sui mutatione posset esse ymago alterius regis specifice distincti a cesare et equaliter ageret a cognitione illius sicut ad cognitionem cesaris cogni tio vna non esset specifice distincta ab alia nec va let dicere quod est alterius speciei propter hoc quod est visio rei alterius speciei quod alia visio quia tunc deus secum hoc quod esset visio sui ipsius esset alterius speciei a seipso secundum quod esset visio asini et etiam conceptus animalis esset alterius speciei a seipso prout est conce ptus hominis et afini consequens est falsum.

⁋ Ad illud concedo quod sunt alterius speciei quam alia siue illa res alia agat talem visionem siue aliud quodcumque cuius ratio est quia si habet obiectum alterius speciei tuc alia est similitudo illius rei secundum spem quia similitu dines specie distinctorum sunt specie distincte sine aliqua conceptione. actiuitas enim est non causa vi causaad propositum

⁋ Ad probationem deymagine dico quod si vna cognitio haberet distincte pro obiecto ymaginem cesaris vel cesarem et alia eandem ymaginem et aliam rem cuius esset equiuoca non propria ymago ista cognitio esset alterius speciei a priori pro ptercausam ante dictam.

⁋ Et cum infertur quod tunc deus etetc. et similiter ve conceptu animalis negatur consequentia eo quod hic est vnus solus actus numerolibi autem distincti.

⁋ Nota etiam quod dici posset quod beatus precise vnica visione semper et eternaliter durante verbum et omnes creaturas quarum contemplatio seu cognitio ex dei ordinatione ad suam pertinet beatitudinem et propter hoc posset habre successiue plures cognitiones alias plurium rerum vel veritatum aliquas per diuinam reuelationem ita quod plura alia posset cognoscere in verbo quam prius aliquas vero in proprio genere rerum et tam iste quam ille possunt in beatis quandoque oe nouo fieri et quandoque desinere et secundum hoc beatus posset plus vel minus perfici in cognitione eo quod dum plura cognoscit ceteris paribus efficitur sua cognitio perfectior ipse tamen non fit propter hoc beatior.

⁋ Tertio principaliter arguit contra vnum quod dixi quod illa qualitas quae semel est per se loquendo et non solum per accidens cognitio alicuius obiecti semper dum ipsa informabit illud subiectum erit cognitio eiusdem.

⁋ Contra tunc ego possem destruere visionem beatificam petri ipso inuito consequens est falsum vt videtur consequentia probatur quia ponatur quod petrus in verbo videat hominem et asinum et volitionem quam ego habeo quae posito sequitur cum libere possum dimittere volitioaem meam quod libere possum facere quod visio petri non erit Respondetur negando consequentiam quia in verbo videri potest quod non est sicut illud quod est si placuerit deo respectu non entis creare visionem que etiam sit visio verbi. Set contra arguit quia tunc sequeretur quod visio illa representa ret petro volitionem meam esse cum non esset et sic esset error in tali cognitione quod est contra augu 15. de tri. cap 10 vbi dicit tunc verbum nostrum non erit falsum quia neque mentiemur neque fallemur.

⁋ Respondeo ne gando consequentiam quia talis visio potest esse representatio incomplexa Secundo etiam. dico quod idemactus numero possit esse simplex verbi visio et simul cum hoc compositum indiuiduum de esse vel non esse crea ture consequens illatun non esset impossibile quatinus est iudicium licet non sit possibile talem actum esse et roneum quarum est verbi visio sicut animal in materia. de cognitione respectu futurorum contingentium seriosius pertractabo Augustinum autem loquitur de facto.

⁋ Quarto principaliter arguit contra so lutionem qua dixi quod dictum. b. augustini de perpetui tate in beatitudine intelligitur de beato non de beati tudine contra illud reducit auctoritatem augustini. li3et de tri. cap. ix. de paruis vbi probat quod visio beata non posset esse absque immortalitate et iste abbre uiat argumentum suum et per eandem formam pro bat contra me quod aggregatum ex his que sunt bea titudo petri posset cessare seu deserere petrum.

⁋ Sed ex illa non sequitur quod petrus vnquam desinet esse beatus.

⁋ Contra augustinus exprimit in toto illo capitulo vitam beatam et vita beata est ipsa peatitudo. Respondeo quod vita beata est ista vita quae informatur beatitudine et non ipsa formalis bea titudo quia illa est accidens anime et nullum accidens est vita beata concedo igitur quod vita beata non potest desinere esse vita beata.

⁋ Ticet possit habere vicissitudines equiualentium beatitudinum ormaliter inherentium sibi.

⁋ Secundo principa iter tractabo illud quod dixi quod due cogitationes intensiue receptibiles diuisim fine miraculo in intellectu beato compatiuntur se satis in eodem subiecto dum modo distinguantur specie nec sint adinuicem contrarie.

⁋ Contra arguit iste quia tunc talis intellectus qui non tot cogitationes finitas quin plures posset sic recipere esset infinite virtutis in agendo quia posset habere infinitas opera tiones. si dicatur quod non sequitur quia licet non in tot effectus posset quin in plures tamen semper effectus quos produxerit finiti erunt.

⁋ Contra tunc non posset probari deum esse virtutis infinite ex hoc quod non tot effectus quin plures simul pro ducere potest.

⁋ Item si per impossibile vel possibile deus crearet infinita specie distincta aut non repugnaret anime intelligere omnia ista simul vel non: si non igitur anima est infinite capacitatis quod ego nego si sic igitur potest tantum intelligere fini ta et per consequens tot quod non plura.

⁋ Item arguit quod exemplum meum de albedine et dulcedine in lacte non est ad propositum quia lac non habet actiuitatem respectu illorum accidentium et per idem probatur quod nec exemplum meum de habitibus et speciebus facit ad propositum quia anima non habet actiuitatem respectu habituum postquam ponuntur in anima. Item dixi quod illud quod nos ex perimur vt dicit augustinus nos per vnum actum intensum interim ab alio impediri siune eiusdem siue alterius speciei hoc est ex pena peccati nobis inflicta pro statu presenti sicut et obliuio ignorantia in potentiam et consimiles defectus que in futuro per dei gratiam auferentur.

⁋ Contra inquit si est a. pena peccati quod nos possumus nos experiri habere simul actus intelligendi multos intensos igitur si primum peccatum fuisset duplo grauius duplo minus talia experirentur et sic per peccatum aliquod possibile primi hominis potuisset fieri quod ni hil omnino experiremur.

⁋ Ad primum negatur consequentia sed bene sequitur quod sit etutis infinite vel vetus infinita in causa vel in causis secum possint concurrere ad infinitas actiones sicut cum intellectu. modo principali ter concurrit deus et post hoc obiecta mouentia et con principientia noticias sui vel etiam habitus cogni tiui sufficientes nec illud est inconveniens ratione actiuitatis intellectus quia ita est in aliis actiuis verbi gratia a. albedo b. oculum in medio disposito immutabit ad tantum gradum visionis sui sicut pos¬ set causare in illor et si hoc facto deus simul poneret in eodem situ cum priori oculo oculum alium ita perfectum gradum visionis causaret albebo ista in secundo oculo sicut in primo et eodem modo fo ret si essent et sic fine fine et si quilibet talium ocu lorum distinguerentur specie ab alio eorundem intantum quod cum eodem obiecto natus esset causare in seipso visionem alterius speciei quam aliquis de aliis consi militer approximatis adhuc non terminaretur acti uitas dicte albedinis ad numerum aliquem finitum visionum quin vltra posset illum et tamen non sequitur infinita actiuitas in eadem albedine igitur nec in proposito. vnde penes multitudinem effectuum simul causabilium ab actiuo naturali cum principiis aliis actiuis et passiuis sufficientibus re quisitis non mensuratur quantitas sue virtutis quia vniuersaliter omne illud quod posset isto modo vnum effectum efficere non tot quin plura alia potest si mul efficere habitis aliis requisitis sed potius se cundum philosophum et veritatem mensuratur virtus ex ma gnitudine effectus in quem potest. Dices tanta est virtus agentis antequam agat sicut dum agit eo quod pro ductioni effectus praesupponitur virtus igitur intel lectus si non tot quin plures cogiitiones specifice distinctas possit simul id est simul sit potens causare ita argueretur infinite virtutis sicut si simul causet infinitas nulla enim virtus substantialis sibi accre scit ex hoc quod exit in effectum. Sed nunc est ita quod intellectus beatus non tot quin plures specifice distinctas cognitiones equaies perfectionis cum prima danda vel perfectiores simul habet virtutem et potentiam causandi quia quilibet talis intellectus simul habet potentiam causandi in se visionem creature dande scilicet a. et duplo nobilior secundum spem si approximaretur et quadruplo et sic fine fine igitur talis in tellectus est potentie infinite consequentia probatur quia si esset aliquis intellectus qui precise haberet naturalem potenm tiam efficiendi partialiter potentiam respectu a. obie cti ille esset alicuius determinate perfectionis in agendo et si esset alius qui praecise posset in se habere et creare visionem. a. et etiam visionem obiecti duplo nobilioris spe ciei ad a. ille in duplo vel in aliqua alia certa propor tione excederet pramo datum intellectum et sic non tantum quin vltra posset deus procedere ascendendo ad in tellectus huiusmodi nobiliores et omens tales intellectus improportionaliter excedit quilibet iam beatus qui ad nullum finitum nunerum limitatur respectu huius modi obiectorum igitur quilibet intellectus beatus est etutis seu potentie infinite. Respondetur negando primam consequentiam quia non tot quin plura posse efficere aliis concurrentibus et dei infiuentia generali non arguit potentiam infinitam vt sam dictum est.

⁋ Ad probationem dicitur quod antecedens illius conditionalis scilicet si esset aliquis intellectus qui precise haberet etc. implicat repugnantia enim includit quod aliquis intellectus sit potens intelligere ae obiectum quin possit secundo nobilius secundum speciem et deinceps sine statu supposita dei influentia generali et huius oppositum supponit argu mentum. Et cum infertur quod tunc non possit probari deum esse virtutis infinite negatur consequentia quia deus fine concursu alterius cause infinitos effectus potest producere secus autem est de creatura vt patet ex dictis.

⁋ Ad secundum argumentum dicendum est quod non est difficile ex impossibilibus sequi impossibile sed quod de us creat infinita entia secundum species suas absolutas oe predicato substantie vel qualitatis distincta includit repugnantiam igitur etc. etiam dato quod infinita essent facta et anime debite appro ximata. Dico quod non esset maius inconueniens tunc quod anima intelligeret simul omnia illa per infini tas visiones specifice distinctas quodlibet eorum distincte vel saltem illa intelligere posset et non se quitur quod igitur esset capacitatis infinite quia capacitas non mensuratur penes multitudinem receptibilium sed penes magnitudinem illius quo repleri potest sicut dictum est de actiuitate suo mo do etc.

⁋ Ad tertium et ad quartum satis patet quia licet non sit omnino similitudo sufficit tamen quod non sit repugnantia recipi in eodem non tot quin plures tales intensiones nec etiam ratione actiuita tis repugnantia est vt prius declaraui igitur.

⁋ Ad vltimum negatur consequentia quia pena imposita pro grauiori peccato fuisset in voluntate diuina sicut nunc pena inflicta pro peccato primi parentis iam commisso etc.