Quaestio 2

Secundo circa primam distinctionem quia omnis apprehensio veridica vel faisidica videtur esse apprehensio comperatiua alicuius ad aliquid.

¶ Quero vtrum intellectus noster per actum per se vnum et simplicem in essendo apprehen dat formaliter quod deus est summum bonum quo fruendum est:

quod non quia non esset apprehensio complexa sed potius incomplexa: quia non componitur ex incoplexis / consequens est contra aristotelem tertio de anima. vbi distinguit operationem intellectus complexam ab incomplexa / in qua non est verum nec falsum.

¶ Contra: si non sit actus per se vnus / sed tantum aggregatio plurium incomplexorum / sequitur quod illa diuisio operationum anime in apprehen sionem complexam et incomplexam non sit conueniens. probo: quia non esset aliud quam dicere actuum. intellectus quidem est vnus et quidem sunt plures et similis diuisio equae ponenda esset in operatione sensus exterioris et in omni potentia operatiua /

¶ Intentio quaestionis est: an apprehensio intellectualis veridica vel falsidica quae dici solet propositio mentalis et apprehensio com plexa / sit formaliter composita ex variis actibus alterius rationis correspondent terminis propositionis vocalis / vel sit ac tus simplex in essendo et in sua realitate totaliter distinctus ab actibus incomplexis correspondentibus partibus propositionis vocalis conclusio nulla apprehensio intellectualis veridica vel Prima falsidica / est precise conceptus absolutus aut conceptus absoluti incomplexi simul iuncti in anima: sed est appraehensio comparatiua / vel includens actum comparatiuum distinctum ab absolutis. probatur per omnem huiusmodi apprehensionem. intellectus comparat aliquod obiectum sibi ipsi vel alteri: sed per nullum conceptum absolutum nec per quoscumque conceptus absolutos praecise simul sumptos comparat intellectus aliquod obiectum sibi ipsi vel alteri: vt patet ex quaestione praecedente. maior probatur: quia in affirmando vel in negando componit significatiue aliquid cum aliquo vel diuidit aliquid ab aliqui / et significat aliquod intelligibile esse vel non esse idem cuidem intelligibili.

¶ Preterea: sensus formaret propositiones affirmatiuas et negatiuas quia habet pluralitatem apphensionum absolutorum. Preterea duo conceptus asoluti: puta / conceptus hominis et conceptus animalis similis praecise positi non sunt propositio mentalis. ergo pari ratione / nec tres absoluti simul positi / nec quattuor. antecedens patet: quia possunt haberi absque formatione propositionis: immo sunt indifferentes ad diuersas propositiones: puta / vt hoc subiiciatur / et illud praedice tur / vel econtra / vt fiat enunciatio de praesenti vel de praeterito vel futuro. ergo. vel sicut omnes ille vel nulla illarum / sed non omnes. ergo nulla.

¶ Confirmatur: habitis prius illis conceptibus absolutis potest nouiter formari ex illis talis propositio. ergo mutatio in intellectu / aut igitur per additionem noui actus comparatiui / et sic propositum. aut per additionem no ui actus absoluti: et hoc non: quia non magis fiet propositio pro pter additionem illius quam ex prioribus absolutis / aut per no uam vnionem et compositionem illorum conceptuum praexistentium in anima: et hoc non quia non magis vniuntur per cotinuationem extensiuam nunc quam prius: quia simul erant situ et subiecto: nec vniuntur per intensio nem gradualem. tum quia sunt alterius rationis. tum quia si nata sunt face re vnum per se intensius. ergo prius faciebant huiusmodi totum inten sius vel praexigitur alia mutatio.

¶ Preterea: omnis appraehensio veridica in intellectu nostro vel falsidica exigit conceptum verbalem: sed talis non est pure absolutus sed comparatiuus. tum quia concernit et conspicit tempus. tum quia significat ali quid quasi attributum alicui. ideo dicitur primo periarmenias quod verbum semper est nota eorum qua de altero praedicantur. tum: quia vel est copula vel implicat illam: vel est resolubile in illam: sed copula significat quasi compositionem quorumdam. conclusio inquirendo an huiusmodi conceptus comparatiuus Secunda requisitus praeter absolutos vnicus et simplex in essendo sit foraliter et sufficienter propositio mentalis seu apprehensio complexa veridica vel falsidica quae significat formaliter deum esse summum bonum: et per quam intellectus formaliter intel ligit quod deus est summum bonum. An propositio mentalis seu apprehensio complexe veridica vel falsidica includat formaliter huiusmodi conceptum comparatiuum et extremos conceptus quos copulat sicut correspondenter de propatione vocali vel scripta. Et primo arte quod sit: conceptus comparatiuus vnicus et praecise simplex in essendo et non aggregatio conceptuum correspon dentium partibus propositionis vocalis: sic omnis actus intellectualis compa ratiuus alicuius ad aliquod est apprehensio vna: respectu vtriusque extremi. patet ex praecedenti quaestione. sed apphensio veridica: est actus comparatiuus alicuius ad aliquid: quia est figu ratiue compositio alicuius cum aliquos vel quasi diuisio alicuius ab aliquo: et significat aliquid esse idem vel non esse idem cuidam. ergo.

¶ Confirmatur. quia in formatione istius: petrus est homo praeter conceptum absolutum petriis / et conceptum specificum hominis: requiritur et tertius conceptus totaliter distinctus et alterius rationis correspondens aliquo modo copulae verbali. sit ille conceptus. a. probo quod a. est sufficienter propositio mentalis / sic illa apprehensio veridica complexa vel falsidica quae praecise existente in anima per potentiam dei intellectus formaliter cognoscit petrum esse hominem / est propositio mentalis. a. est huiusmodi. probo: quia intellectus per .a. formaliter comparat petrum huiusmodi et cognoscit compositionem vel vnionem / vel identitatem eorum / vel vnitatem quae significatur per extremos conceptus / seu identitatem petri ad hominem et significat ver baliter igitur per a. cogscit formaliter petrum esse hominem. Ex quo vltra arguitur quod illi conceptus extremi non sunt partes intrinsece propositionis: quia illis circumscriptis / dicit anima verum vel falsum vt prius / et significatur forma liter hoc esse vel non esse huiusmoi.

¶ Confirmatur: aut .a significat et exhibet praecise illud quod conceptus petris / aut praecise ea quae conceptus specificus homis / aut tam hec quam illa / aut nec hec nec illa: sed quoddam aliud obiectum. Si primum vel secundum.

¶ Contra: quia non est ratio quare magis significet tantum ea quae significantur per vnum extremum quam que per aliud Si quaertum. Contra: tum quia ad apprehendendum quod petrus est homo / non oportet apprehendere alia animalia. ergo nec alia entia praeter petrum et hominem. tum quia per illum non comparatur illud quod significatur per hunc conceptum ad illud quod significa per illum conceptum: tum quia formatur ab illis. Si tertium: cum non significet illa mere absolute sicut illi conceptus extremi: quia non fieret propositio. igitur non significat hoc et hoc comparatiue per modum vnionis / et identitatis / et vnitatis et significat verbaliter petrum esse hominem et propositum diceretur quod .a. conceptus tertius additus non est formaliter actus co gnoscendi / nec significat formaliter aliquod obiectum: sed est actus vnitiuus et compositiuus / seu vnio et compositio con ceptuum extremorum: et potest dici compositio seu copula quasi relatio etres quaedam respectiua.

¶ Contra. primo probatur quod sit formaliter signum et cognitio alicuius ob iecti: quia si non est cognitio nec signum alterius. et go propter eius additionem non cognoscit formaliter intellectus hoc comparatiue in ordine ad illud magis quam prius quia non aduenit noua significatio vel cognitio. Item est con ceptus verbalis et ei subordinatur in significando terminus vel balis qui est terminus significatiuus immo cathegoreumatice Item consignificat tempus ergo significat tempus simul cum alio significateo Item operatio et actus secundus potentie intellectiue est intel lectio. Item est actus causatus et impressus ab aliquo intellectu et est abstractus a rebus. ergo est signum repraesentatiuum naturale alicuius: deinde probatur quod ille tertius conceptus non est compositio vel vnio conceptuum extremorum absolutorum: primo: quia est actus cognoscendi. ergo quadam qualitas sicut conceptus extremorum. ergo eo addito fit maior pluralitas quaelitatum alterius rtonis quam prius. igitur minor vnitas. ergo per tertium illum conceptum non fit vnio: sed maior aggregatio.

¶ Confirmatur: quaero qualiter vnit .a. et copulat illos oceptus absolutos praexistentes: non enim facit illos esse vnitos situ et subiecto: quia prius sic vniebantur / nec par atinuationem vel contiguationem: patet. nec quod vnus infor met alterum / aut quod ambo informantur ab illo tertio non videtur. ergo ille tertius magis vnibilis cum altero extre morum quam extremum cum extremo. Item si est vnio et relatio idetur quod semper naturaliter ponitur positis illis extremis: scicec fundamento et termino. non enim partinet nisi ad quartum genus. Item si verbum praedicetur tanquam extremum per quod copulatur illud extremum. si autem dicitur quod .a. est cognitio et non alterius nec supponit.

¶ Contra: quia consignificat tempus cum sit conceptus verbalis copula praeteriti et futuri temporis non significat praecise se: sed differentias teporum. Item propter additionem eius non aliter quam prius cognosceretur obiectum subiecti et obiectum praedicati. ergo non cognoscitur hoc in habitudine ad illud vel esse idem vel distinctum ab illo magis quam priItem vox illi subordinata non significaret nisi illum conce ptum. ergo omnis propositio affirmatiua esset falsa: nec esset ita in re circumscripto opere intellectus sicut esse significaretur per propositionem vocalem. Si aliter dicitur quod ille conceptus additus non est complete propositio: licet significet ea quae significantur per conceptus extremos: quia significat illa conissime et confuse per illum enim conceptum copule vt distinguitur ab omni alio concis pitur verbaliter quodcumque intelligibile in quadam habitudine generalissia ad intelligibile: ideo non superfluunt concepti extremi determinati.

¶ Contra: si ille conceptus significat con paratiue et verbaliter in communi ea quae distincte significantur per illa extrema absoluta: sequitur quod ille conceptus per se formalites sumptus equiualet in significando isti complexo / ens est ens vel intelligibile est intelligibile. ergo alicui vocali complexo veridico correspondet in mente vnus actus simplex in essendo: et propositum. Item sequitur quod habito conceptu petri et conceptu hominis et illo conceptu copulae non magis significo et ap prehendo petrum esse hominem quam lignum esse corpus. probo: quia nec per conceptum petriis / nec per conceptum hominis comparo pe trum huiusmodi nec alicui alteri / nec intelligo identitatem alicuius ad aliquem / nisi per illum tertium conceptum. sed per illum conceptum: non intelligo comperatiue magis petrum et hominem / quam lignum vel corpus. ergo. Item si per aliquem conceptum correspondentem copulae verbali concipitur confuse / et in communi aliquid in habitudine idemtitatis ad aliquid / sequitur quod per aliquem conceptum verbalem copulatiui concipiuntur comparatiue et distincte aliqua: et ita erit in proposito propositio determinata. probatio consequentie: quia con ceptus communis et transcendens potest habere conceptum per se inferio rem et distinctiorem. patet: tam in conceptibus absolutis quam respectiuis / immo ex conceptibus extremis absolutis alterius rationis causabitur conceptus verbalis comparatiuus alterius rationis: sicut enim identitatis petri ad hominem est alterius sationis ab identitate brunelli ad asinum / sic potest correspondere ei conceptus verbalis comparatiuus et copulatiuus alterius rationis / et illa distinctius repraesentans ea que comperantur.

¶ Confirmatur: quia talis conceptus verbalis comparatiuus communis et transcendens et confusus videtur naturaliter praesupponere ali quem per se inferiorem et distinctiorem sicut conceptus rlsonis in ommuni non videtur naturaliter causari in nobis / nisi prius habueri nus aliquos conceptus ralsonis inferiores / puta conceptum similitudinis vel equelitatis. Si aliter dicitur ad principalem responsionem: quod apprehensio complexa componitur ex diuersis conceptibus alterius rationis qui sunt simul in intellectu / non tamen in sua actualitate completa / nec in sua realitate integra et terminata: quia sic nichil vnum facerent / sed sunt ibi in quadam imperfectione et fractione / sicut in sillaba vel dictioe remanent soni literarum / non in sua actualitate et terminatione integra sed in quadam fractione et imperfectione patet de sonis cuiuslibet litere / in hac sillaba sto.

¶ Con tra: sit .a. conceptus hominis remanens formaliter in hac apprehensione complexa / homo est animal / et sit .b. conceptus animalis remanens in eadem remotis actualibus determinationibus: aut. ergo a. est cognitio hominis aut non. Si secundum. ergo per huiusmodi apprehensionem non cognoscitur hominem esse animal. si primum / et non nisi cognitio absoluta et specifica. igitur est eiusdem rationis cum conceptu huiusmodis priori extra propositionem. igitur non magis componit propositionem quam prior cum sua actualitate terminata. Item perfectius cognosceretur homo extra propositionem quam in propositione. Item sit. a. illud quod remanet de conceptu hominis in propositione / et sit. c. illud quod remotum est a priori conceptu hominis: aut igitur .a. et .c. sunt eiusdem rationis / aut alterius. Si primum: igitur sicut vnum natum est manere in propositione et reliquum. Si secundum: contra: tunc non facient per se vnum nec intensius / nec extensius. tum quia neutrum vel vtrumquae erit cognitio hominis specifica et absoluta. ergo eiusdem rationis sunt enim conceptus nominales absoluti: quia eorundem obiectorum. ergo vnum natum est subiici et praedicari et supponere pro eisdem pro quibus alterum. Tum quia quilibet conceptus specific erit totum et herogeneum. exemplum illud de sonis lterarum non valet: quia ideo pars soni manet in sillaba et pars tollitur: quia voces formantur mediantibus diuersis organis diuersa rum figurarum vel quantitatum / et aliquas formamus medianti bus pluribus organis et instrumentis et aliis mediantibs haucioribus: illa etiam organa possunt sibiinuicem ve rie applicari sibi inuicem corparaliter secundum partes suas: ideo sed cursum plurium vel paucorum organorum: et secundum aliam et aliam apprehensionem et motum illorum possunt formari vo ces varie secundum maiorem vel minore additionem et substractionem sed nihil tale est in intellectu. Secundo principaliter sic sequitur quod in intellectu iste propositiones seu apprehensiones complexe essent eiusdem rationis / immo eadem propositio / homo est animal et animalest homo: et omne album est corpus et omne corpus est album et omni parte continui est aliqua minor et aliqua est minor omni parte continui et omnem diem precessit aliqua dies et aliqua dies praecessit omnem diem. consequens est falsum: quia est vna per se propria et directa altera vero per accidens impropria et indirecta vna est vera et necessaria altera falsa et impossibilis. probatur consequentia: quia quaelibet illarum propositionum vel apprehensionum non erit nisi aggregatio eorudem conceptuum simul situ et subiecto indi uisibili existentium / et ita composita / immo aggregata ex eisdem partibus / vnde vna sit. a. alia sit .b. tunc isti actus incomplexi simul sumpti sunt. a. isti actus sunt .b. ergo .b. est .a. vel sic in prima figura: isti simul sumpti actus sunt a. sed. b. est isti actus. ergo .b. est .a. et in secunda figura sic: hoc ag gregatum est .a. sed .b. non est .a. ergo .b. non est hoc ag gratum. dices: iste partes aliter componuntur et ordinamtur in .a. quam in .b. quia terminus qui in .a. subiicitur et praecedit copulam praedicatur in .b. et sequitur copulam et econtra.

¶ Contra: hic conceptus non praecedit copulam magis que ille / nec iste magis praecedit copulam in .a. quam in .b. nec aliter ordinatur vel componitur in .a. quam in .b. antecedens probatur. Si sit ibi ordo et prioritas seu praecessio. Quero quis / non est ordo durationis et successionis: quia simul sunt / nec situationis localis. patet nec causalitatis et dependentie vel originis: quia neuter est ab alio vel non magis quam prius / nec ordo nature: quia non minus potest esse hic conceptus sine illo quam econtra. et quia esset circulus in ordi ne naturali eorumdem. ergo nulla videtur ratio differentie secundum ordinem et compositionem.

¶ Confirmatur: si omnes partes propositionis vocalis vel scripte essent simul duratione situ / et subiecto non esset differentia per quam hec pars esset subiectum praecedens copulam et illa esset praedicatum sequens copulam magis quam ecotra. ergo similiter de propatione mentali

¶ Confir matur: sequitur quod intellectus habens conceptum petri et conceptum pauli / non posset formare istam petrus est albus quin formaret istam paulus est albus. probo: quia ille coceptus verbalis non minus componitur cum isto conceptum quam cum illo / quia est eque praesens et eque componi bilis / et quia non componitur per continuationem vel per informationem / et per consequens intellectus non posset formare istas / petrus currit et paulus disputat quin formaret istas / petrus disputat et paulus currit. vn si aliquis angelus videat oes istos conceptus in intellectu alteri angeli / non ex hoc cognoscet quod ille angelus formet hanc propositionem inagis quam illam.

¶ Tertio arguitur anima non minus potest vno actu realiter simplici apprehendere .a. esse .b. quam iudicare et assentire .a. esse .b. sed hoc potest. ergo. maior patet pari ratione: quia assensus et iudicium sunt apprehensiones complexe / vel non minus actus conplexi quam actus apprehensiui. minor probatur: quia assensus et iudicium quo iudico hominem esse animal s vel hominem non esse asinum non componitur ex partibus alterius rationis to taliter distinctis correspondentis partibus principalibus propositionis vocalis: quia tunc esset quoddam iudicium incomplexum sicut quadam apprehensio incomplexa et esset quoddam iudi cium sequens apphensionem incomplexam quod est falsum.

¶ Confirmatur: quia actus quo assentitur conditionali et consequentie est vnus conceptus non compositus ex pluribus actibus iudicandi: quia nec assentitur antecedenti nec consequenti: et similiter de consequentia spllogistica

¶ Quarto: apprehensio complexa generat aliquem habitum per se vnum et simplicem in essendo. ergo contingit huiusmodi apprehensionem esse actum per se vnum. consequentia patet pari ratione de habituali et actuali noticia / et quia illi actus plures alterius rationis generabunt habitus plures alterius rationis. antecedens probatur: habitus enim scientie vel fidet nouiter genitus ex apprehensionibus complexis / non est praecise ille priores species intelligibiles in gradu intensiori per solam enim intensionem illarum specierum intelligibilium praexisttium a principio noticiarum incomplexarum non fit habitus scine / quia p solam frequentationem noticiarum incomplexarum intenditur

¶ 5o. contingit apprehensionem qua est actus per se vnus simplex in essendo esse apphensionem veridica. igitur contingit propositionem mentalem et apprehensionem complexam esse actu per se vnum simplicem. consequentia patet: quia si est veridica. igitur significat a. esse vel non esse huiusmoi. antecedens probatur / primo de noticia diuina / secundo de signis quorumdam relatiuorum qua sunt signa vera vel falsa et significant formaliter ex voluntaria institutione a. esse vel non esse huiusmodi / et tamen non componuntur formaliter et intrincese ex partibus quarum vna sit signum nominale per modum subiectio et altera sit signum verbale per modum predicati. eodem modo si aliquao vox imponeretur ad significandum distincte et complexe illud quod tale signum vel nutus religiosi igitur non minus potest esse si gnum naturale in anima simplex in essendo correspondens

¶ Sexto se quitur quod apprehensio complexa seu propositio mentalis non esset veridica vel falsidica. probo: sint a. b. c. illi tres conceptus ex quibus dicpe componi propositionem mentalem / tunc sic: si isti tres conceptus fo rent successiue in anima petriis / petrus non significaret / nec verum nec falsum / nec esset veridicus aut falsidicus / nec haberet aliquan apprehensionem veridicam aut falsidicam / nec formaliter apprehenderet aliquid esse huiusmodi. ergo nec si paulus habeat il los actus siml. consequentia ista probatur: quia quicquid apprehenderet paulus apprehenderet petrus et econtra: quia omnem apprehensionem quam apprehensionem haberet iste haberet ille: licet iste simul il le successiue. antecedens probatur: quia petrus dum haberet praecise .a. conce ptum / non significaret neque verum neque falsum / nec esset veridicus in enunciando vel affirmando / nec formaliter significaret vel apprhenderet aliquid esse huiusmodi / nec posset habere assensum vel iudicium / nec et pro tempore pro quo hret praecise .b. conceptum nec pro tempore quo haberet .c. conceptum / pari ratione / nec in tet mino temporis: quia tuc nullum actum haberet / nec complexum / nec incomplexum / nec vet dicere quod idem esset de propatione vocali: quia in ea non est veritas / neque falsitas / neque significatio nisi quatinus subordinatur apprehensioni interiori men tali: et est tantum vera extrinsece et accidentaliter: ideo potest dici vera pro qualibet parte temporis simul sumpta cum alia in respe ctu ad apprehensionem mentalem quae simul habetur.

¶ Septimo: voluntas vnico actu potest velle vel nolle.a. esse huiusmoi. ergo et intellectus pari ratione intelligere. non enim minus est potens intellectus ferri in illud quam voluntas. antecedens probatur: quia si vo lo a. esse huiusmodi: hic actus non componitur ex pluribus actibus volendi alterius rationis: quia quaelibet esset quoddam velle cor espondens apprehensioni incoplexe et consequens eam quod videtur talsum: quia omne velle vel nole prae supponit apprehensionem complexam: qua volo vel nolo. a. ese huiusmodi. et quia praeter actus absolutos esset actus voluntatis alius comparatiuus quo volo hoc in habitudine ad illud. ergo per illum volo aliquid esse huiusmodi et quia possum velle. a. esse huiusmoi: et tamen non volo / nec amo a. sed odio vt si volo .a. esse miserum: et quia actus delectationis et complacentie vel gaudii et spei et actus tristicie et tinoris sunt actus simplices in essendo: et tamen fertur obiectiue super .a. esse huiusmoi.

¶ Octauo sequitur: quod nega tioni et signo vniversali vel particulari et similiter terminis sincathegoreumaticis corresponderent proprii et distincti conceptus distincti ab aliis partibus apprehensionis complexe: consequens est falsum: quia talis terminus esset cathegoreumaticus ex quo ei corresponderet proprius conceptus consequentia patet: quia apprehensio comple xa habens huiusmodi sincathegoreumata non includeret prae¬ cise partes apprehensionis complexe non habentis huiusmoi sincathe goreumata.

¶ In oppositum primo tamen probo: quia componitur ex subiecto et predicato tanquam partibus suis / aut ex conceptibus alterius rationis. vcm ex conceptu verbali et nominali. patet primo priorum. Terminus est in quem resoluitur propositio. hoc autem dico subiectum. illud autem praedicatum et in pre dicamentis singula praedicamenta ipsa quidem secundum se in nulla affirmatione dicuntur. Horum autem ad seinuicem fal cta complexione fit affirmatio et multa huiusmodi reperium tur dicta a phlis et auctoribus.

¶ 2o. apprehensio secundum quam intellectus componit aliquid cum aliquo vel diuidit aliquid ab aliquo non est actus simplex / apprehensio complexa / veridica / vel falsidica est huiusmodi. quia intellectus affirmando componit aliquid cum aliquo negando autem diuidit. maior probatur. quia res ad extra non componuntur nec diuiduntur propter operationem intellectus. quia operatio intellectus est operatio immanens. et quia propter nostrum affirmare vel negare nihil mutatur in re. ergo hec est compositio conceptuum in mente.

¶ Confirmatur. 3. de anima. in quibus autem iam verum et falsum est compositio que dam intellectuum est.

¶ Confirmatur. aliqua propositio mentalis copulat verbaliter aliquid cum aliquo. ergo non est actus simplex. quia copulatio est respectu diuersorum antecedens probatur. quia est ideo dicitur aliquando praedicare tertium adiacens. quia sibi additur tertium inter quod et alterum extremum est copula media.

¶ 3o. aliquis actus intelle ctus incomplexus natus est predicari / et aliquis natus subiici / sed non nisi sit pars propositionis mentalis. praedicari enim et subici non conueniunt signo nisi posito in propositione. igitur assumptum probatur. et primo de conceptu generis et con ceptu speciei eorum per diffinitiones. praedicantur enim in quid et dcintur in quale. et ideo dicuntur genera / et species / praedicabilia de praedicamento. quia nata sunt praedicari. immo signum vonale vel scriptum non est natum subiici vel predicari nisi vt subordinatur conceptui sibi correspondenti quedam etiam predicantur per se primo modo / quedam se cundo modo. vt propria passio de subiecto / quedam per ac cidens / quedam in concreto / quedam in abstracto. et generaliter nulla esset predicatio intellectualis. igitur nec affirmatio / nec negatio intellectualis. et per consequens destruitur coordinatio praedicamentalis apud intellectum. quia componitur ex pdicabilibus. praedicabilia autem non sunt nisi conceptus incomplexi. nulla autem erit praedi catio superioris de inferiori apud intellectum.

¶ Confirmatur. conceptus verbalis est incomplexus / sicut et nominalis. quia non significat verum neque falsum. et tamen aptus est predicari. immo non videtur naturaliter posse formari nisi praedicando. secundum enim philosophtum. verbum est semper nota eorum que de altero predicantur. vnde nihil concipimus verbaliter nisi per modum attributi alicui.

¶ 4o. videtur hec opinio destruere fere totam logicam. vt tradita est a phlis probo. primo. quia nullus erit discursus sillogisticus intellectualis. probo quia in sillogismo intellectuali non erunt tres termini neque erit dispositio prime figure. quia subiectum maioris predicatur in minore. et quod qualibet praemissa constituatur ex medio et altera extremitatum et quod conclusio constituatur ex maio ri et minori extremitatibus Non autem ex medio ex qua quaelibet mentalis est actus simplex in entitate formali

¶ Pre terea. non erit suppositio distinctio / ampliatio / restri ctio. quia non sunt proprietates nisi signorum incomplexorum vt in propatione existentium. non igitur aliter supponeret subie ctum quam predicatum. nec praedicatum appellabit suam formam plusquam subiectum. nec valet illa ars soluendi insolubiia quod pars propositionis non supponit pro tota propositione. Item nulla erit conuersio propositionum apud intellectu. quia couer sio est facere de subiecto praedicatum et econtra. Item non erit oppositio propositionum apud intellectum. nec oppositio contradictionis. quia propositiones opposite comincant in sub iecto et praedicato vel in altero et multa alia quibus vtitur logica vt prius possunt ad hoc adduci. Si autem non conueniunt propositioni mentali. ergo nec vocali. quia partes eius non praedicantur nec supponunt nec significant sic esse nisi quatinus subordinantur mentali.

¶ 5o in nulla propositione erit praedicatio eiusdem de seipso magisquam in alia vt in hac: homo est homo quam in ista: homo est animal ratio nale. consequentia patet. quia vtrobique subiecto et praedicato voca li correspondet vnicus actus et res pro qua stant est vna. prasesens est falsum. quia. 7. metha. querere propter quod ipsum est ipsum nihil est querere nec demonstrabile. ergo in ali quibus est praedicatio eiusdem de se et in quibusdam non. Item. omnis affirmatiua erit vera. quia erit identitas praedi cati et subiecti / et consequeter significati per subiectum ad si gnificatum per predicatum. veritas autem videtur ex hoc prouenire et falsitas ex diuersitate.

¶ 6od. propositio vocalis componitur ex signis. etiam alterius rationis patet. quia ex signo nominali et signo verbali. igitur et mentalis. consequentia probatur primo. quia signum incomplexum extrinsecum / nec habet subiici nec praedicari / nec supponere. nisi subordinatur conce ptui mentali inediante quo importatur et mediante quo formatur sicut nec habet significare nisi quatinus illi subordinentur proprietates. igitur illius / vt signi primo conueniunt conceptui qui est signum mentale / naturale. voces enim sunt signa passionum que sunt in anima

¶ Se cundo. si termino vocali per se sumpto correspondet conce ptus incomplexus. et quo ponitur in propaitione non correspondet ei similis conceptus incomplexus. sequitur quod sumitur equi uoce quandm per se sumitur et quando in propositione.

¶ Tertio. omnes termini in propositione positi erunt sinonimi. quia eis correspondet vnicus conceptus in intellectu.

¶ 75. propositio menta lis / seu apprehensio veridica / aut dicitur apprehensio complexa quia formaliter et intrinsece composita ex incom plexis. et tunc propositum / aut quia complexa obiectiue in repraesentando et hoc non. quia accidit quod in re obiectiue signi ficata sit compositio vel diuisio. vt dicendo .a. est. vel di cendo a. est a. et specialiter. quia secundum te apprehensioni vel ridice vel falsidice / non correspondet aliquod obiectiue intelligibile distinctum ab intelligibilibus incomplexe si gnificabilibus.

¶ 8od. si propositioni vocali et obiecto complexe significabili correspondet in mente vnicus actus simplex veridicus. quaere ergo non imposuerunt doctores illi si gnificabili vnum nomen secundum illum conceptum et subordinatum illi conceptui. hoc enim foret conueniens et vtile ad exprimendum significatum per signum breuius.

¶ Nono alicuius propositionis vocalis subiecto vel praedicato non correspondet in intellectu actus vnus simplex. ergo mul to minus toti propositioni. antecedens probatur cum diffinitio praedicatur de diffinito. quia conceptus diffinitiuus est compo situs ex conceptu generis et conceptu differentie aliter non esset diffinitiuus et explicatiuus magisquam conceptus diffiniti. Similiter de propositionibus in quibus subiectum supponit pro re cuius non habemus conceptum proprium simplicem. sed tantum compositum ex pluribus communibus vt de deo vel si cecus dicat intellectualiter sic sensibile aliud a gustabili / et visibili tangibili / olfactibili / sentitur ab aliis hominibus. subiecto enim correspondet conceptus non simplex coloris: sed compositus. quia cecus non habet con ceptum proprium simplice de colore igitur.

¶ 10. copule verbali in propositione vocali correspondet in anima aliquis conceptus: sed ille non est tota propositio mentalis. ergo tan tum pars et propositum. prima pars antecedentis patet. alioquin fru tra poneretur in propositione. secunda pars probatur. primo quia in propatione vocali frustra poneretur subiectum aliud et praedicatum si sola copula prolata esset signum veridicum vel falsi dicum. quia esset signum adequate correspons et subordinatum apprehensioni veridice sicut et tota propositio vocalis eidem enim apprehensioni corresponderet illa adequate. 2o. quia se cundum Arist 1 periar. ipsum est si pure dixeris nihil est significat autem quandam compositionem quam sine extreminon est intelligere.

¶ Undecimo. ex illis actibus est componibilis apprehensio complexa quibus praecise positio in intellectu circumscripto omni alio actu habetur propositio. conceptus nominalis / in complexus / et conceptus verbalis incomplexus sunt huiusmoi. probo. quia si conceptu nominali correspondenti petrus iungatur praecise conceptus verbalis incomplexus correspons huic termino currit / vel est intel lectus formaliter dicit quod petrus est vel currit.

¶ Duodecimo. idem conceptus exhibet idem obiectum modis re pugnantibus. probo. primo quia in recto et in obliquo singu lariter et pluraliter. vt dicendo homo est hominis / vel ho est homines nominaliter et verbaliter. vt anima animat. et ita signifi cat cum tempore et sine tempore. quia conceptus verbaliter consignificat tempus et non conceptus nominalis abstractiue et concretiue absolute et relatiue. vt albedo est alba affirmatiue et negatiue. vt homo est non homo vniversaliter et parti culariter. vt omnis homo est quidem homo. explicite et impli cite. vt cum diffinitio praedicatur de diffinito. distincte et indeterminate et indiuidualiter / et specifice / vel genera liter. vt dicendo / petrus est animal vel homo: concipitur petrus indiuidualiter etiam concipitur omnis homo / vel omne animal confuse et ita eadem est notitia confusa et distin cta eiusdem idem actus etiam erit notitia intuitiua et abstractiua eiusdem: et clara / et obscura / vt dicendo hic color: demonstratus est color. hec enim est intuitiua huius albedinis: quia demonstrata. et quia per eam euidenter demonstratur et iudicatur de existentia eius est etiam communis et abstractiva. quia per eam apprehen ditur quicquid significatur per praedicatum coloris / et ita de multis proprietatibus et conditionibus repraesentandi repugnantibus ex suis rationibus formalibus.

¶ Confirmatur. quia in praedictis concipitur idem aliter et aliter / sed hec alietas non est obiectiue in re extra. quia idem potest diuersimode concipi. ergo est in actu intellectus

¶ Decimo tertio. pari ratione propositioni hipothetice cor respondet vnicus actus simplex in essendo. consequentia patet. quia pa ri ratione correspondet vnus actus iudicandi de consequentia et vel ritate conditionalis. et quia interdum pauciores sunt termini in aliqua cathegorica quam in aliquae alia hypothetica falsitas consequentis patet. quia componitur ex duabus cathegori cis. et quia potest formari ex contradictoriis.

¶ Confirmatur hec pari ratione toti sillogismo correspondet vnicus actus simplex / et ita apud intellectum non erit distinctio pre missarum et conclusionis.

¶ Decimo quarto. termine singathegoreumatico in propositione vocali posito correspondet in mente proprius conceptus distinctus ab omni conceptu correspondete termino cathegoreumatico. aliter frustra poneretur in enunciatioe: sed ille est pars propositionis quia non potest esse tota apprehensio veridica quia significaret verum vel falsum. respondeo. licet conclusio poAd questionem steriorum rationum magis coso net dictis comnibus antiquorum et modernorum. et modo loquendi ipsorum. tamen conclusio priorum rationum videtur magis conona rationi. ideo illam sustinebo ad praesens. Ad primum. in oppositum. illa dicta philosophorum accipienda sunt de propositione vocali. Aristo. enim et auctores antiqui / fere omnia / qui locuti sunt de propositione et sillogismo / et eorum partibus accipiunt de sillogismo et propositione exteriori. patet. quia propositio diffinitur per ipsum primo posteriorum: quod est oratio. et orati diffinitur per ipsum: quod est vox significatiua. diffinitur autem terminus quod est in quem resoluitur propositio. diffinit etiam sillogismum quod est oratio. etc. dicta igitur eorum referenda sumt ad actus extrinsecos. quia notum est ibi esse compositionem vtrum compositioni huiusmodi correspondeat compositio realiter in men te dubium est et differentia propositionum mentalium conuenientius cognoscitur et traditur ex proportione ad exteriores. tamen potest dici quod dicta eorum de compositione propositionis ex subiecto et praedicato possunt aliqualiter reduci et referri ad propositionem mentalem. potest enim dici composita. primo an tecedenter et praesuppositiue. praesupponit enim plures con ceptus incomplexos mediantibus quibus formatur et cau satur vt questione praecedenti dictum est de conceptu conparatiuo.

¶ Item. potest dici composita equiualenter et implicite. nam ex illis prioribus incomplexis conceptibis formatur quidem tertius illimitatus continens equiua lenter priores et significans hoc esse vel non esse huiusmodis quasi foret compositus ex illis mediante quodam conceptu verbali quasi copula media / et ita equiualet illis incomplexis in significando nominaliter et verbaliter et distincte vel indistincte. et sic de aliis modis continem do illos per illimitationem quandam / absque repugnantia sicut de intentione diuina vel sicut de nutibus religiosorum / vel de voce imposita ad idem significandum sicut di cetur infra respondendo ad duodecimum.

¶ Item potest dici composita quadam similitudine et proportione. est eni conceptus comparatiuus significans hoc esse vel non esse huiusmodi et quasi componens aliquid cum aliquo vel diuidens aliquid ab aliquo et comparans hoc alicui secund identitatem vel distinctionem. et ita in quadam similitudi ne est compositio tam ex subiecto quam signo eius quod compara tur et a quo incipit intellectus procedere et ex praedicato quasi signo eius ad quod proceditur.

¶ Item potest dici con poni obiectiue et repraesentatiue non necessario realiter. sed in quadam similitudine: quia res apprehenditur tali apprehen sione quasi illi apprehensioni corresponderet quoddam intelligibile compositum ex eo quod attribuitur / vel ex eo quod comparatur / et ex eo cui comparatur.

¶ Ad secundum per ide

¶ Ad tertium. negatur maior / nisi antecedenter et pre suppositiue / vel in quadam equiualentia et continentia mplicita et similitudine. sic etiam deus intelligit quod omnis homo est animal non quod omne animal sit homo. et tamen in deo non est distinctio sub iecti et praedicati nec est actus communior et minus comins. in propositione igitur mentali conceptus cor respond ens subiecto propositionis vocalis potest dici subiectum sicut praesupponitur. immo coexigitur tanquam exhibi tio determinata eius quod comparatur et a quo quasi principio incipit processus habitualis comparatiuus et con ceptus correspondens praedicato propositionis vocalis potest dici praedicatum et ibi concurrit tamquam talis exhibitio ob iecti cui aliquid comparatur et quod apprehenditur quasi fi nis et terminus compositionis et quasi attributum alte ri et conceptus comparatiuus et copulatiuus qui est realiter apprehensio veridica potest dici copula vt est actualis comperatio huius intelligibilis vt sic apprehensi ad idem vel alterum intelligibile vt sic apprehensum. Alio modo conceptus comparatiuus dicetur virtualiter et implicite et equiualenter subiectum et praedicatum subiectum quidem vt exhibet quoddam intelligibile tanquam principium compo sitionis et quatinus equiualet conceptui correspondenti subiecto exteriori. et dicitur praedicatum / quatinus exhibet id vel alierum intelligibile tamquam terminum ad quem compa rationis. et quatinus equiualet conceptui incomplexo correspondenti praedicato exteriori. Alio modo intelligibile subiectu quatinus est principium quod comparatur et cui aliquid attribuitur vel attribui significatur dicitur subiectum et quatinus intelligitur vt terminus ad quem seu vl illud quod attribuittur alicui dicitur praedicatum.

¶ Ad probationem illius assumpti. ille diffinitiones primo dantur de praedicabilibus exterioribus. Si vero referantur ad actus interiores sic exponitur species est que praedicatur de pluribus id est concepius specificus est conceptus cum subordinabile est praedicabile de pluribus vel conceptis specificus est conceptus comins in repraesentando res singulares. Sic quod ex illo antecedenter exactu cum conceptibus indiuidualibus formabilis est apprehensio verisi milis de singularibus. etc. huiusmodi autem apphensionum ali qua significat quod essentialiter et per se est hec res. quedam autem qualis est essentialiter et intrinsece quedam autem qualis est accidentaliter / quedam quanta est. etc. et per hunc modum saluatur coordinatio praedicamentalis. licet illa primo refe renda sit ad exteriora secundum modum et forma loquende plhuhorum accepta.

¶ Ad aliam confirmationem. Conce ptus verbalis non est realiter pars apprehensionis intel lectualis veridice: sed ideo dicitur semper nota eorum quede altero praedica nter / aut quia proprie et verbaliter sumptum numquam est subicctum: sed praedicatum exterioris enunciationis aut quia non habetur naturaliter sine apprehensione complexa sicut conceptus nominalis.

¶ Ad quartum sicut ad primum illa enim ars vt tradita est a philosophris referenda est primo ad exteriora et ex illis consequeter nota est correspondens distinctio apprehensionum complexarum interiorum et consequenter notum est qui discursus intellectuales sunt conuenien tes et qui non. quia propositionibus exterioribus aliis et al ter dispositis correspondent in mente alie apprehensiones complexe equiualentes quo ad illatione conclonis Ad aliud per idem. varietas enim propositionum mentalium explicatur per varietatem diuersarum propositionum exterior licet non sit interius compositio realis et materialis. sicnt exterius: sed tantum implicite et virtuali equiualen tia. quia ad eius veritatem requiritur et sufficit idem sicut si componeretur et sic equiualet quo ad illationem et exigentiam sicut si haberet partes quarum vna sic / et alia aliter supponet. immo ex suppositione arguitur in op positum. quia si propositio mentalis non sit nisi aggregatio co ceptuum incomplexorum semper conceptus idem eodem modo supponet quibuscumque addatur. quia semper eadem eodom modo exhibebit naturaliter non habens respectum et oporet dinem ad aliud signum cui prius subordinetur.

¶ Ad quin tum. patet ex dictis.

¶ Ad sextum. negatur consequentia. Ad pri mam probationem negatur consequentia. nisi sumendo consequens iuxta sensus supradictos. Ad secundam. negatur consequentia. non enim dicitur equiuoce sumi ex hoc quod ipsi sic et taliter sum pto correspondent varii conceptus quorum vnus est incompl xus / cui subordinatur vt signum completum et adequatum et alter est conceptus equiualens priori et cui subordi natur in significando vt signum diminutum et incompletum / sed ex eo quod alius et alius conceptus incomplexus sibi correspondet et mediante alio et alio imponitur et cuilibet in si gnificando subordinatur vt signum completum. Ad ter tiam. negatur consequentia. quia conceptus proprii correspondentes sunt varii.

¶ Ad septimum. propter illud argumentum / non oportet ponere compositionem formalem apprehensionis vel ridice / nec oportet tali apprehensioni correspondere aliquod intelligibile tantum complexe significabile et distinctum ab omni entitate incoplexe significabili. differentia enim et distinctio apprehensionum secundum complexum et incomplexum non est primo sumpta ex differentia talium obiectiue intelli gibilium complexe et incomplexe significabilium. quia hec differentia intelligibilium sumitur eque ex differentia signorum. patet ex terminis cum dicitur complexe significabile vel incomplexe si gnificabile. Non enim dicitur huiusmodi apprehensio complexa ex eo quod sibi correspondeat intelligibile complexe significabiule Item si propositio mentalis sit naturaliter et phisice composita ex con ceptibus incomplexis. sequitur quod non significat aliquod intelligibile distinctum ab intelligibilibus incomplexis inconplexe significabilibus per partes illius. probo. quia vel illud intelligibile significatur per conceptum nominalem qui subiici tur et propositum. aut per conceptum verbalem qui praedicatur et iterum propositum. aut ambobus simul iunctis.

¶ Con tra. conceptus subiecti significabit vnam eius partem et conceptus praedicati aliam. ergo compositio ex illis signis incomplexis non significabit nisi compositionem ex in telligibilibus significatis per conceptus incomplexos. er go illud intelligibile complexe non est nisi illa plura in telligibilia incomplexe simul sumpta.

¶ Dicendum igitur. quod differentia complexi et incomplexi est primo differentia signorum exteriorum et inde transtata est ad apprehensiones corre spondentes et apprehensio veridica. ideo dicta est complexa: primo. quia naturaliter non formatur nisi medi antibus incomplexis pluribus. Secundo. quia equiualet in significando propositioni exteriori composite et propositio exterior composita ei correspondet et subordinatur vt signum comple tum et adequatum. Tertio. quia implicite et equiualenter et virtualiter continet conceptus incomplexos nominalem et ver balem et implicite significat nominaliter et verbaliter: et ita si gnificat quasi foret composita materialiter et phisice ex conceptibus extremis incomplexis mediante copula quasi quodam vnibili. Quarto dicitur complexa in quadam similitudine non solum intrinsece secundum implicitam continentiam et virtualem equiualentiam. sed etiam quia est actus con paratiuus alicuius ad aliquid secundum identitatem vel di stinctionem et quasi compositiuus affirmando vel diuisiuus negando. quia attribuit significatiue aliquid alicui vel remouet. et inde sequitur quod est compositima obiectiue / vel realiter in similitudine. per illam enim concipiuntur / quasi plura. et concipiuntur quasi vniri vel diuidi.

¶ Ad octa uum. licet illi apprehensioni formaliter simplici / posset subordinari vnicus terminus vt signum adequate cor respondens sicut est de verbis prime vel secunde persone. tamen hoc fieri generaliter vel vt in pluribus non erat conueniens primo. quia differentie et varietates propositionum / et varia acceptio et suppositio terminorum et eorum proprietates magis innotescunt per expressam compositionem ex terminis incom plexis. et consequeter magis instruimur et dirigimur de difi ferentiis et varietatibus propositionum mentalium ex varia com positione et ordinatione propositionum mentalium ex varia con positione et ordinatione eorundem incomplexorum. Secundo. quia nter terminos subordinatos conceptibus incomplexis oportuisset etiam pro paucis rebus imposuisse quasi infi nita nomina. quia de qualibet re possunt formari quasi infinite propositiones.

¶ Ad nonum. patet ex dictis in quaestione praecedenti respondendo ad quintum.

¶ Ad decimum. negatur secunda pars antecedentis. Ad primam probationem. negatur prima consequentia. quia non subordinatur nec correspondet ipsi apprehensio ni veridice tanquam signum completum et adequatum quo modo hoc nomen homo correspondet conceptui incomplexo specifico huiusmodi: sed tanquam signum partiale et incompletum et tanquam pars signi adequate correspondentis. sicut etiam sillaba correspondet et subiecordinatur in significando conceptui cor respondenti dictioni cuius sillaba est pars. Nota tamen quod hec copula est non imponitur ad significandum propositionem neque distincte neque indistincte nec vt signum completum ne que vt signum incompletum quo modo nomen propositionis inponitur ad significandum illud mediante conceptu conmuni incomplexo. sicut nomen domus significat omnem domum mediante vno conceptu. Ad secundam probationem dictum philosophi debet sic intelligi quod quamuis copule verbali non correspondeat in mente proprius conceptus distinctus a totali apprehensione veridica vt pars eius. tamen ipsa non est propositio nec significat verum neque falsum. quia correspondet ei vt signum diminutum et pars signi completi. et quia ille conceptus comparatiuus non potest naturaliter habere nisi habeatur conceptus extremi incomplexi. et quia signi ficat compositionem et vnionem vel identitatem et vnita tem alicuius ad aliquod: et huiusmodi vnionem impossibile est intelligere nisi praesupposita intellectione quasi duorum extremorum / quorum hoc comparatur et attribuitur illi. hec autem copula est non exprimit extrema nec subintelliguntur hec magisquam illa. ideo talis copula ex se nihil significat neque verum neque falsum.

¶ Ad vnde cimum. negatur minor. immo ratio est ad oppositum. quia si apprehensio complexa non est nisi huiusmodi aggregatio. tunc intellectus habens conceptum petri et conceptum pau li non potest formare istam petrus currit quin formet istan paulus currit.

¶ Dicendum igitur: quod requiritur tertius actus equiualens istis duobus et implicite continens illos. dubium tamen videtur an sit aliquis conceptus verba lis incomplexus correspons termino verbali adequate an terminus verbalis solum correspondeat et subordinetur apprehensioni complexe. tamen vt signum incompletum sicut verbo prime persone vel secunde / correspondet apprehensio complexa et verbo impersonali. Sed differentia esset in hoc quia per conceptum verbalem prime vel secunde persone con cipitur determinate aliquid / et praesupponitur conceptus nominalis determinatus propter circumstantiam persone formantis vel persone demonstrate cui significat. in con ceptu autem verbali tertie persone / non concipitur sic determinate aliquid per modum subiecti cui aliquid attribuitur. puta actus importatus per verbum.

¶ Ad duode cimum. illud eodem modo procedit de apprehensione diuina et nutibus religiosorum et planctu infirmi. dicendum quod non significat nec exhibet formaliter modis significandiet exhibendi repugnantibus: sed exhibet quodam modo illimitato et continente virtualiter et implicite et equiualenter modos diuersos qui formatur modis significandi in signis incomplexis sunt incompossibiles et ille modus illimitatus et virtualis / explicatur per varios modos formaliter impossibiles. continet ergo modos formaliter significandi qui diuisim formaliter conueniunt signis incomplexis circumscribendo rationes secundum quas foret repugnantia. cum igitur dicitur quod significet idem in recto et in obliquo singulariter et plu raliter potest dici quod non proprie et formaliter cum limitatione et negatione vel precisione: sed quodam modo illimitato equi ualenter continente huiusmodi modos proportionaliter sicut de intensione diuina respectu omnium virtutum. huiusmodi enim modoi proprie et formaliter sumendo sub limitatione et praecisio ne conueniunt tantum signis incomplexis. Cum autem dicitur quod si gnificabit exhibebitque idem distincte et indistincte intuitiue et abstractiue negatur. Cum enim dicit intellectus quod hec albedo demonstrata est color huiusmodi apprehensio ver dica et intuitiua non abstractiua huius albedinis quia equi ualet in enunciando conceptui proprio et intuitiuo huius albedinis: sed omnem aliam albedinem et omnem colorem alium exhibet abstractiue et indistincte. apprehensio igitur secundum qua intellectus dicit quod homo est animal rationale exhibet expli cite hominem / non autem implicite. sicut per conceptum simpli cem specificum nisi in virtute et equiualentia. quia exhi bet illud idem et ostendit quid sit.

¶ Ad decimuntertium. conceditur quod hypothetice correspondere potest vnus conceptus sicut et vnicus actus iudicatiuus quo nec iudicatur sic esse vel non esse sicut significatur per antecedens vel consequens. tamen non correspondet vnus actus hipothetice nisi illi cuius propositiones cathegorice sunt naturaliter compossibiles in intellectu. consimiliter de consequentia sillogistica seu apprehen siua qua formaliter apprehenditur hoc sic se habere si illud ita se habet vel ideo hoc sic se habet. quia illud ita se habet vt ille actus supponit et coexigit plures propositiones men tales simul naturaliter existentes causantes huiusmodi actum comparatiuum.

¶ Ad decimumquartum. negatur secunda pars antecedentis. Terminus enim sincathegoreumaticus non habet conceptum proprium simplicem sibi correspondentem et cui subordinetur adequate vt signum completum: sed subordi natur apprehensioni complexe. tanquamsignum diminum tum. et pars signi completi probatur primo. quia talis terminus per se sumptus aliquid significaret sicut et terminus cathegoreumaticus. quia significaret illud quod significatur per proprium conceptum mediante quo imponitur vt signum ei adequate subordinatum.

¶ Item omnis terminus natus est subiici vel praedicari cui correspon det proprius simplex et distinctus conceptus incomplexus adequatus in significando patet. quia natus est stare pro illo obiecto conceptibili quod exhibetur per illum conceptum correspondentem.

¶ Preterea. de conceptum correspondente negationi arguitur. quia si conceptus correspons isti ofoni non homo sit conceptus compositus ex conceptum specifi co hominis et conceptum alio simplici correspondente negationi sit .a. conceptus negationis: et sit .b. conceptus specificus hominis. tunc dicendo: non homo mouetur sub iectum est conceptus compositus ex .a. et b. et supponit pro asino vel lapide / sed non ratione ipsius .b. quia. b. nullo modo exhibet rem que est equus vel lapis. ergo tantum ratione partis que est .a. ergo .a. per se primo supponit pro lapide. igitur a. est natus per se et primo supponere per sonaliter et subiici et praedicari. igitur est conceptus cathego reumaticus non minus. quam. b.

¶ Preterea. aliquis conceptus exhibet praecise rem que est ho / aut non: sed omnem aliam rem ab hominibus aut indifferenter exhibet hominem et omnealiam rem. Si primum. contra. tum quia non posset stare nisi pro homine. tum quia equaliter potest addi conceptui cuicumque aliarum rerum. Si secundum. contra. tum quia indifferenter potest addi conceptui equi sicut conceptui hominis. igitur si non exhibet homines sequitur quod non exhibet equos. Si tertium. contra. quia indifferenter posset stare pro homine si cut pro equo vel lapide. probo. quia cum indifferenter et vni formiter significet et exhibeat homines et equos non im pediretur supponere pro hominibus propter .b. conceptum ibi additum. quia b. conceptus natus est per se stare pro hominibus.

¶ Preterea. aut per .a. concipitur eius obiectum ad se absolute / aut comparative in respectu ad alterum Si primum. contra. videtur contradictio quod sit negatio intentionalis siue intellectualis quin intellectus neget aliquid ab alio. ideo enim dicitur conceptus negatiuus / non quin in se sit formaliter aliquod positiuum: sed quia signi ficative negat et diuidit aliquid ab aliquo. Si secundum. igitur per .a. circumscripto omni alio actu concipitur aliquod intelligibile in habitudne ad aliud / et non nisi ad aliud in habitudine discretionis et diuisionis alicuius ab aliquo. igitur est conceptus cathegoreumaticus cui potest correspon dere oratio vel prdicabile relatiuum.

¶ Preterea. videtur quod omis complexa apprehensio negativa sit flam et implicans contra dictionem. quia erit formaliter composita ex omnibus partibus iffirmatiue oppositis. cum additione ipsius .a. igitur includit formaliter et intrinsece affirmatiuam contradictoriam. igitur significabit formaliter et explicite contra dictorie opposita. quia conceptus anime manentes forma liter in sua realitate integra non perdunt / neque mutant suam significationem naturalem propter additionem alterius conceptus. dices ita arguitur de negatiua exteriori. di cendum quod non. quia exterior nihil significat neque verum neque falsum / nisi inquantum subordinatur tali mentali apprehensioni. talis autem apprehensio mentalis negatiua non ponitur a me includere formaliter apprehensionem illam est affirmatio opposita. ideo negatiua non significat formaliter hoc esse huiusmoi cuiusmodi esse significatur par affirmationem.

¶ Preterea. aut huiusmodi conceptus est cathegoreumaticus aut sincathegoreumaticus. Si pri mum. igitur et huiusmodi termini sunt cathegoreumatici. Si secundum. contra nullus est conceptus sincathegoreum maticus. primo quia aut diceretur sincathegoreumaticus: quia per se sumptus nihil exhiberet intellectui et hoc non. quia omnis conceptus anime est naturale signum et cognitio ali cuius obiecti. et per se sumptus / non est naturaliter co gnitio et exhibitio alicuius obiecti ad quod terminetur munquam fiet cognitio propter appositionem aliorum. aut ideo dicitur sincathegoreumaticus. quia non potest naturaliter esse per se in intellectu sed necessitate naturali coexigit alios. et hoc non. quia ita est de conceptu verbali et de con ceptibus respectiuis et de apprehensionibus sensibilium communium vel sensibilium per accidens.

¶ Contra. impo nitur ad significandum mediante aliquo conceptu: igitur tur subordinatur in significando alicui conceptui de terminato: sed non cathegoreumatico: igitur sincathe goreumatico. Secundo. terminus qui vniformiter et vni uoce captus additur pluribus praedicabilibus vel ofonibis alterius rationis habet proprium et distinctum conceptum alium ab illis. termini sincathegoreumatici sunt huiusmodi. ergo maior patet. quia vniuocatio vel equiuocatio non conuenit termino nisi ratione conceptus sibi correspondentis. si igitur sibi non correspondent nisi varii conceptus alterius rationis sequitur quod sumitur equiuoce et difformiter. minor enim probatur. signum vniuersale et negatio et copula sumum tur vniformiter et vniuoce in istis: omnis homo non est alb et omnis equus est albus.

¶ Confirmatur. terminus habens propriam vniuocationem vel equiuocationem aliam ab vniuocatione vel equiuocatione quiarumcumque terinorum cathomn goreumaticorum habet proprium et distinctum conceptum / vel pro prios conceptus distinctos a conceptibus correspondenti bus terminis cathegoreumaticis. sic sunt huiusmodi ter mini / neque in per / ex / ab / habent proprias equiuocatio nes. vnde 4o. phisi. esse in aliquo dicitur multipliciter vnde sortem esse in domo / et platonem esse in vico / est esse in / vniformiter et vniuoce: sed petrum esse in domo et a bedinem in pariete est esse in / equiuoce. et sola multipli citas / videtur esse in termino sincathegoreumatico Tertio specialiter de negatione. si isti enim ofoni non homo correspondet vnicus conceptus simplex sit ille. a. tunc aut .a. exhibet praecise ea quae sunt homines / aut praecise alia ab hominibus / aut tam homines quam alia ab hominibus. Si primmum. Contra. 4. metha. c. 5. homo non significat idem quod non homo nisi secundum equiuocationem. tum quia non supponeret pro aliis ab homine nec verificatur de illis. Si se cundum. contra. tum quia contradictio est intellectum concipere non hominem non concipiendo hominem et formaliter apprehendere de aliquo quod sit non homo nulla cogitatos habita de homine vel habere descriptionem et quid nomins huius quod dico non homo non cognoscendo hominem. tum quia profe rens non homo generat in audiente conceptum hominis. igitur tur hec oratio significat. igitur et conceptus ei correspondens Si tertium. contra. quia tunc vt supra. homo et non homo signi ficarent idem. tum quia se habent vt magis commune et minus commune et praedicaretur hoc de illo. et sicut de aliis.

¶ Ad primum. dico quod non correspondet nec subordinatur in significando alicui conceptui vt signum adequatum et completum: subordinatum: sed conceptui complexo vt signum incom pletum: vt de sillaba respectu coceptus correspondentis termino cathegoreumatico.

¶ Ad secundum. negatur ma ior de terminis sincathegoreumaticis sufficit quod non correspondeant sibi primo conceptus alterius rationis mediam tibus quibus primo imponantur et quibus subordinantur vt signa completa vt de sillaba respectu dictionis. vel potest dici quod sibi in primo correspondet vnus conceptus conmunis coplexus secundum vltimatam resolutionem cui sub ordinatur vt signum incompletum.

¶ Ad confirmationem conceditur quod per se sumptus habet vniuocationem vel equi uocationem et tanquam signum totale in proposito. sola enim oratio videtur habere huiusmodi vniuocationem vel equiuo cationem. ideo enim petrum esse in domo / et paulum esse in vico dicitur esse in / vniuoce. quia vtrique correspondet esse in aliquo vt esse in locante vel continente / et ita resoluendo statur ad vnam descriptionem non sic in omnibus.

¶ Ad tertium conceditur tertia pars .a. enim conceptus correspons huic oroni non homo exhibet distincte quantitatem humanam sed confuse exhibet omne aliud ab homine sicut hec oratio. omne aliud ab homine. vnde Ansel. de casu diaboli. c. 16 in quirit quid significet iste terminus nihil: vtrum signifi cet nihil / aut significet aliquid. dicit sic nihil / quantum ad significationem non differt ab eo quod dico non non aliquid. significat enim omnem rem remouendo et destruem do: sed nullam rem significat constituendo: sed potius remo uendo. similiter de hoc quod dico non homo. nullus enim intelligit quid significet non homo nisi intelligendo quid significat homo. et quia sic nihil significat aliquid non sequi tur quod nihil est aliquid: sed nihil quia non significat aliquid constituendo / sed potius remouendo. hec Ansel.

¶ Ad primam igitur improbationem: dicendum quod non si gnificant idem precise vel proprie loquendo. quia illud de quo et pro quo verificabile est vnum non est idem ei de quo vel pro quo verificabile est reliquum nec est huiusmodi cuius modi intelligibile requiritur ad verificationem alterius.

¶ Ad secundam probationem. negatur consequentia propter modum: significandi: terminus enim quidam interdum significat pro quibus non potest supponere verificando propositionem. in transcendentibus autem vt intelligibile vel non intelligibi le nihil aliquid et non aliquid. licet sit equalis ambit in repraesentando tamen terminus negatiuus non potest sup ponere pro aliquo suo significato nisi ex vna parte fi at restrictio et ex alia parte fiat ampliatio vt non ens est intelligibile et lpy ens restringitur ad ea que sunt actu entia. sic etiam hec oratio aliud ab ente significat ens: et non potest pro ente supponere proprie.

¶ Ad argu mentum in principio quaestionis patet ex dictis ad teptimum.