¶ Sequitur tertia quaestio secunde distinctionis. TErtio circa predi ctas distinctiones Quero vtrum scientia per quam ex creaturis scimus deum esse habeat pro obiec to per se scibili solam conclusionem demonstratam:

Quod sic: quia scier tia est habitus conclusionis demon strate. Scina enim est obiecti sci bilis demonstrati sed nihil demonstratur nisi conclu¬ sio.

¶ Contra. Nullum ens contingens et in libertate no stra positum est per se obiectiue scitum: quia scientia est eternorum et necessariorum. 9. et hicorum. sed conclusio de monstrationis est ens contingens in libertate nostra: quia est propositio libere formata ab anima nostra: igitur

Prima conclulid Nullius scientie secundum quam formaliter sci mus quod deus est: vel quod deus est bonus obiectum per eam scitum est con clusio demonstrationis et conformiter de consimilibus scientiis de rebus extra. probatur. illud est obiectiue scitum cui ob iectiue assentitur assensu scientifico: et quod obiective iu dicatur iudicio scientifico: sed hoc est non propositio sed significatum per eam: vt probatur quastione praecedenti Et confirmatur. sicut opinio / et fides vel assensus dya lecticus ad conclusionem sillogismi dyalectici: vel ad propositionem dyalecticam / et probabilem. ita assensus scien tificus ad conclusionem sillogismi demonstratiui: sed ille assensus non habet pro per se obiecto propositionem et conclusionem dyalecticam. sed eius significatum. probo: quia cum credo vel opinor probabiliter quod mundus habuit initium: assensus fertur directe super obiecta intel ligibilia extra animam: que sunt actu / vel potentia / vel que fuerunt / aut qua erunt: et non super actus meos: quia de illis non minus certus sum quam de actibus meis cum demonstro.

¶ Preterea. dubitatio qua dubito an astra sint paria: non habet pro per se obiecto dubitabili actum mentis mee: sed obiectum intelligibile extra mo igitur. Consimiliter de scientia quae scio binarium esse parem. antecedens patet. Dubito enim de paritate astrorum / qua et ideo de nocte: non de his quae sunt in anima mea per se et primo¬

¶ Preterea sicut se habet scire / vel ignorare hunc trian gulum habere tres ad hanc propositionem singularem. hic triangulus habet tres: sic ignorare / vel scire quod omnis triangulus habet tres ad hanc propositionem vuiuersalem sed illa ignorantia / vel noticia / vel scientia opposita est per se et directe obiectiue non respectu propositionis singularis: sed super rem singularem extra demonstra bilem: quia dubito vel scio hunc triangulum demonstratum et noticia intuitiua sensitiua cognitum habere. 3

¶ Preterea scibile quod scio per .b. scinam ponitur abique opere intellectus mei: nec dependet ab anima mea: igitur non est conclusio formabilis per animam meam. Antecedens patet. Scio enim quod omnis triangulus habet tres: et omnis triangulus haberet tres: etiam si anima mea non esset.

¶ Confirmatur. Scibile quod scio praecedit scientiam me am. Non enim produco ipsum: nec dependet a scientia

¶ Preterea per se obiectiue scitum per .b. scientiam meam non est conclusio vel propositio anime tue: et formata per te: igitur nec est conclusio anime mee: antecedens patet: quia nihil cogito de te vel tuis actibus. consequentia probatur: quia propositio mea / et propositio tua sunt omnino eiusdem rationis. Noticia autem scientifica est respe ctu omnis eiusdem rationis specifice.

¶ Preterea non idem sciretur demonstrative a me / et ab alio: nec ego scirem idem scibile obiectiue hodie et heri: nec idem esset scitum a deo et a me: quia actus diuini intellectus non est actus mei intellectus.

¶ Preterea. impossibile esset idem obiectiue esse scitum ab vno demonstratiue: et ab alio esse ignoratum vel dubitatum / vel dyalectice ompinatum / et creditum. Consequentia patet: quia non ha bent easdem nec consimiles propositiones mentales. et apprehensiones complexas. Consequens est fal sum: quia angelus scit demonstratiue aliqua / quae igno ramus / vel dubitamus.

¶ Preterea. idem est obiectiue quesibile ante demonstrationem / et obiectiue scitum post demonstrationem.

¶ Sed obiectiue quesibile / et quesitum non est conclusio demonstra tionis sed significatum per eam. igitur. maior patet idem enim est quesibile prius quaesitum et postea scitum. alioquin non cessaret nec terminaretur questio et dubita tio. ideo .2. poste. questiones sunt equales numero his que vere scimus. minor patet. cum enim quero an luna sit ecclipsabilis. et quare et qualiter quero de obiectis extra non de actibus anime vel tue vel mee.

¶ Con firmatur. cum dicitur quod idem est ante demonstrationem quesitum et dubium quod post demonstrationem est certum et scitum. vel intelligitur quod propositio mentalis que prius erat dubia et ineuidens: postea fit clara et euidens. et patet quod non. quia eadem apprehensio semper est vniformiter representatiua sui obiecti. si intelligitur de eius significato habetur propositum.

¶ Preterea. omnino impossibile est principia demonstrationis esse vera / quin scibile ponatur. Sed non est omnino necesse tunc conclusio nem poni. quia cum sit quedam tertia propositio realiter posterior premissis: possunt sine contradictione formari principia in intellectu et non formabitur conclusio. quia deus non concurret effectiue.

¶ Preterea. principia demono strationis non causant directe et primo notitiam scien tificam illius tanquam obiectiue sciti et scientifice ostensi quod non apprehenditur nec repraesentatur per ipsa pricipia. signum enim mentale non facit intellectui eui dentiam per se et directe de eo quod non significat nec repraesentat. Sed conclusio demonstrationis est huiusmodi. probo. quia praecise praemisse et conclusio sunt tres propositiones et qualitates mentales. quarum vna non magis est appre hensio alterius quam econtra. nec vna habet aliam pro per se obiecto magis quam econtra: patet quia propositiones vo cales vel scripte illis subordinate in significando non ignificant seinuicem. Similiter volitiones illis apprehensionibus conformes non se habent inuicem sicut obiectum et volitio.

¶ Preterea. illius tanquam obiectiue scibilis et scientifice cogniti non est scientia pro quo non sup ponunt termini conclusionis demonstrate. immo nec aliquis terminus demonstrationis. sed potius illius pro quo supponunt. sed non suppponunt pro conclusione nec pro aliqua parte eius. Cu enim concluditur quod omnis triangulus habet tres nec subiectum nec predicatum supponunt materialiter et simpliciter sed personaliter pro si gnificato. similiter etiam de premissis

¶ Preterea. si scien tia per demonstrationem acquisita sit conclusio demodo strationis. aut igitur intellectus demonstrans quati nus demonstrans et sciens vtitur illa conclusione pro seipsa sistendo in ea aut non: sed ex ea procedit ad obiectum extra et vtitur ea tamquam signo pro significato vel teriori. Si primum contra. tum quia coclusiones demonstra tionis essent false. Tum quia nihil omnino sciremus de rebus extra nec de numeris nec de figuri nec mediate nec mediate. sed tantum de accidentibus anime. Si secundum igitur intellectus vt sciens vtitur illa vt signo pro alio vt obiecto et mediante illa tenditur in obiecta extrinseca tanquam super vltimate scita. igitur sunt obiectiue sci bilia. igitur frustra ponitur illud ens in anima pro obiectiue scito secundum illam scientiam. Sufficienter enim sustino bitur generatio scientie posito vnico scibili. et quia ratio nes alterius partis eque possunt induci vt in pluri bus contra positionem ponentem extrinseca obiecta esse scibilia mediate sicut si immediate.

¶ Preterea si scientia negatur esse obiectorum intelligibilium extra tanquam obiectiue scibilium. aut hoc esset quia res extra sunt singulares. aut quia corruptibiles. sed hoc non valet quia non minus ita est de actibus anime que sunt variabiles secundum libertatem nostram. Si dicas sunt vniuersales in repraesentando.

¶ Contra. igitur non deseruiunt scientie nisi vt signa. igitur non pro se sed principaliter pro significatis nec sciens vt sciens vtitur illis / nisi tanquam signis pro alio vt obiectiue repraesentato. igitur sciens vt sciens fertur super obiecta extra vt obiecta vltimate scibilia. Item propositio vocalis et propositio scripta essent per se et directe obiecta scibilia sicut actus mentis.

¶ Pre terea. sit .a. hec conclusio mentalis demonstrationis dinarius est par / vel omnis triangulus hebet tres. tunc sic. scientia que habet a. pro per se obiecto non videtur nisi scientia per quam formaliter sciretur. quod .a. proposi tio est vera et necessaria vel demonstrabilis vel conformis rei extra vel aliquid simile. Sed scientia non est formaliter scina per quam per se et directe scitur quod omnis triangulus habet tres. immo sunt diuerse apprehensiones i. et propositiones et eis correspondent diuersi assensus alterius rationis. vt probatur questione praecedenti. vna enim est prioret causalis respectu alterius. igitur. primum assumptum patet. quia notitia que habet .a. per se pro obiecto / aut est simplex apprehensio ipsius .a. quo modo simplici intelligentia potest apprehendi aliquod totum / et talis non erit scientifica. quia non veridica nec falsidica. aut est apprehensio enunciatiua alicuius de .a. et veridica et tunc non erit nisi apprehensio quod .a. est vera vel conformis rei extra vel huiusmodi.

¶ Preterea. conclusio demostratio nis mentalis est scientia actualis seu notitia scientifica. igitur non est obiectum scitum per se per huiusmodi demonstrationem. antecedens probatur. quia habita sola demonstra tione euidente habetur scientia. quia demonstratiue cognoscere est scire et demonstratio diffinitur quod est sil logismus faciens scire. et est sillogismus in quem haben do scimus. et quia habito sillogismo dialectico habetur opinio. igitur proportionabiliter in proposito. igitur scien tia est conclusio demonstrationis vel principium. sed non est principium cum sit indemonstrabile: igitur est conclu sio demonstrationis. patet etiam. quia conclusio demonstrati onis est quedam apprehensio complexa et non reducitur ad aliud genus cognitionis quam scientie. consequentia principalis probatur: quia scientia et scibile et scitum per illam non vniuersaliter sunt idem. probatur multipliciter. Primo. quia ego et tu scimus idem scibile. et tamen non eadem est scientia mea et tua. Item. scibile precedit scientiam et non desinit desinente scientia. quia est necessarium et eternum. 96. ethi. tis in praedicamentis scibile sublatum simul aufert scientiam non econtra. Item. 5. et. 9. metha. Scientia et scibile se habent vt mensura et mensurabile. Item. ars et artificia le non sunt idem. igitur nec scientia et scibile. Item du bitatio et dubitabile vel obiectiue dubitatum non sunt dem nec questio et obiectum quesibile. igitur nec scien tia et scibile. Item scientia dei qua scit omnem trianguum habere tres distinguitur ab isto scibili. quia si est eadem isti scibili. igitur et cuilibet. quia deus per eandem scientiam scit omne scibile. igitur omnia scibilia sunt in se formaliter idem quod est falsum.

¶ Preterea. idem scibile est scitum actualiter per actuale notitiam scientificam et scitum habitualiter per habitum scientificum. idem enim sci mus habitualiter quod actu speculando scimus actua liter: sed conclusio demonstrationis non est scibile scitum obiectiue per se et directe habitualiter per habitum scien tificum causatum perus demonstrationem huiusmodi. probo. fabitus ille per se et directe semper inclinaret prime ad speculandum et cogitandum priores apprehensiones complexas. consequens est falsum. quia talis habitus inclinat primo ad speculandum omnem triangulum habere tres et nulla fit cogitatio de prioribus apprehensionibus nisi forte interdum per accidens mediante recordationem reflexiua actuum preteritorum. consequentia patet. quia habitus scienti ficus per se et directe inclinat ad speculandum scibile cuius est primo scientia et cuius erat actualis scientia et actus ex quibus generatus est. idem enim obiectiue sci bile est scitum per actus sequentes habitum scientificum et per actus precedentes generantes illum. sed sequentes non habent priores pro obiectis. igitur

Secunda conclusio. Nulla notitia intellectiua naturaliter acquisita est formaliter intuitiua notitia suiipsius. probo. aliter sequeretur quod omnis recordans se cogitasse de lapide vel albedine certius absque discursu inquisitiuo recorda retur se tunc cognouisse et cogitasse cogitationes. conse quens est contra experientiam. certum enim modo est mi hi ine heri cogitasse tali hora de lapide: sed dubito tunc an cogitarem actualiter cogitationes meas. immo cre do oppositum. consequentia probatur. quia si heri per aliquem actum cognoscebam plura. vnum distincte et clare et perfecte Alterum autem indistincte et imperfecte et obscure nunc virtute speciei vel habitus remanentis non minus eu denter potero recordari me cognouisse illud quod primo et immediate et clare et distincte cognoui quam id quod mediate et obscure et confuse.

¶ Preterea. sequitur quod nullus mediante specie vel habitu remanente poterit exire in notitiam abstractiuam obiecti extra prius co gniti quin simul directe cogitet actus suos preteri tos. consequens est contra experientiam. probatio consequentie. quia habi tus per se et primo inclinat in notitiam illorum obiecto rum quorum per se et primo erant notitie illi actus ex quibus generatus est. ergo etc.

Tertia conclusio. quamuis omnis notitia inteliectugntri esset forma liter notitia intuitiua suiipsius et per consequens quamuis appraehensio complexa que est conclusio mentalis demonstra tionis esset notitia intuitiua suiipsius adhuc obie ctiue scibile quod primo et directe scitur mediante huiusmodi demonstratione non est conclusio illius demonstratio nis. probatur. sit a. notitia scientifica que est conclusio demonstrationis per quam scio quod omnis triangulus ha bet tres. tunc sic. illud non est obiectiue scitum per. a. respectu cuius .a. non est notitia scientifica / nec .a. est scientia quatenus est illius. sed a. notitia non est noti tia scientifica. respectu ipsius .a. et quatenus est ostem siua ipsius .a. igitur .a. non est obiectiue scibile scitum per illam. maior patet. quia scientia est scientia respectu per se scibilis. secundum Arist. 5o. metha. et in praedicamen. minor probatur multipliciter. Primo. notitia indiuidualis et intuitiua alicuius rei singularis non est scientia seu notitia scientifica illius rei quatenus est notitia induidualis et intuitiua illius. Sed .a. conclusio resper ctu sui et quatenus est exhibitiua sui est notitia indiui dualis et intuitiua cuiusdam rei singularis. igitur. ma ior patet. quia scientia proprie sumpta vt est sermo in proposi to est notitia abstractiua et vniuersalis. patet ex. 7. me tha. de singulari sub conceptu singulari non est scientia neque demonstratio neque per se diffinitio. patet etiam .1 postetu. demonstratio enim est ex vniuersalibus. vnde se cundum Arist 1 postetur. Non est scire per sensum. sen sus enim est eius quod est hic et nunc. minor patet. quia .a. con clusio in intellectu meo est quedam entitas singulari et ipsa respectu sui est apprehensio intuitiua et non intutiua nisi respectu sui. quia respectu omnis alterius per eam cogniti est abstractiua. igitur respectu sui est notitia indiuidualis et distincta cuiusda rei singularis. Dices licet .a. conclusio sit in se quedam forma naturalis et singularis. tamen est ymago vniuersalis plurium. ipsa autem exhibet seipsam vt ymaginem et exemplarplurium ideo est scientifica respectu sui.

¶ Contra. ex hac responsione videtur haberi propositum sic .a. notitia non est scien tifica notititia nisi vt est vniuersalis ymago plurium sed .a. vt est ostensiua ipsius .a. conclustionis non est vniuer salis ymago plurium. sed vt ostensiua rerum extra. igitur vt omstensiua sui non est scientifica: sed tantum vt ostensiua rerum extra. maior patet. quia vt est ostensiua sui est notitia intuitua et determinata et distincta. sed non est notitia intuitiua nisi vnius rei singularis et non aliorum.

¶ Con firmatur .a. est notitia scientifica respectu illorum quo rum est ymago vniuersalis et abstractiua. Sed hoc est respectu intelligibilium extra. et quatenus est illorum non respectu sui nec quatenus est sui probo. quia circum scripto respectu ad significata extrinseca ipsa non exhibet nisi vnicam rem singularem distincte et intuitiue et quia .a. non est ymago vniuersalis et abstractiua notitia nisi vt est cognitio omnium triangulorum. sed triangu li sunt intelligibilia extra significata. non enim est yma go vniuersalis abstractiua nisi respectu illorum que abstractiue et in vniuersali per eam cognoscuntur. igitur Item a. notitia non est notitia scientifica nisi quatensecundum eam scitur omnem triangulum habere tres. sed per ean non scitur omnem triangulum habere tres nisi quatenus i psa est ymago et repraesentatio triangulorum habentium tres. igitur psalma non est notitia scientifica nisi quatenus est ymago et repraesentatio triangulorum extra animam habentium tres. igitur non quatenus est ostensio sui. Item cognitio ipsius .a vt est ymago vniuersalis plurium est cognitio relatiua et comparatiua actus anime ad res extra. sed talis non est formaliter et per se notitia scientifica. quia omnis trian gulus habet tres. igitur cognitio ipsius .a. tanquam yma ginis plurium non est cognitio scientifica per se. minor patet. quia cognitio triangulorum et conceptus relatiuus co gnitionis ad obiectum sunt conceptus diuersorum predicamentorum. et quia scire quod omnis triangulus habet tres non est comparare res extra ad actus anime. comparare etiam triangulum habere tres ad actum anime est comparare scibile ad scientiam. Item notitia intuitiua signi vocalis vel scri pti quod est vniuersalis repraesentatio plurtum non est for maliter notitia scientifica. igitur nec signi mentalis con sequentia patet. pari ratione. quia per vtrunque potest signum exdiberi vt exemplar plurium. antecedens patet. quia si audiam vel vi deam hanc coclusionem. omnis triangulus habet tres si ue in voce / siue in scripto et intellectus habeat noti tiam intuitiuam eiusdem significati illa notitia intuiti ua huius signi non est formaliter notitia scientifica licet illud signum significabile exhibeatur vt exemplar plurium

¶ Secundo principaliter. probatur minor principalis. scilice quod .a. respectu sui et quatenus est sui non est notitia scientifica. quia .a. vt est notitia scientifica est notitia veridica. Sed quatinus est exhibitiua suiipsius formaliter intuitiue non est veridica nec falsidica. minor probatur multipliciter. Primo. quia propositio non est vera nisi quia ita est in re sicut significat et ex eo quod significat rem sic se habere sicut se habet. igitur quatinus est exhibitiua rei extra. Item. si gnum complexum est veridicum vel falsidicum ex illo significato propter cuius solius mutationem transit de veritate in falsitatem simpliciter et econtra. sed hec res est extra significata. igitur. Item. propositio mentalis aliquando est vera sine falsitate. aliquando falsa sine veritate. igitur non est veridica nec falsidica quatinus est repraesentatiua sui consequentia patet. quia semper manet vniformiter et necessario conformitas ipsius ad seipsam. antecedens patet. quia sorte currente. hec est simpliciter vera / sortes currit et nullam habet falsitatem et sorte non currente est falsa et nullam habet veritatem saltem talem veritatem qualis est veritas notitie scientifice non erronee. Ueritas enim que at tribueretur illi propositioni iuxta dicta Ansel. lib. de veri. eque conuenit vtrique parti contradictionis. Item. omnis propositio quatenus exhibitiua sui vera erit tali veritate qua notitia scientifica est vera vt est scientifica vel omnis popositio quatenus exhibitiua sui erit falsa. consequentia patet. quia quae libet vniformiter et eque intuitiue et distincte esset no titia intuitiua suiipsius formaliter. igitur vel ista homo est asinus habet veritatem talem qualem notitia scientifi ca vt scientifica. aut ista deus est habet falsitatem. Item si michael apprehendat intuitiue .a. apprehensionem com plexam existentem in gabriele non ex hoc dicit verum vel falsum. igitur nec gabriel habens .a. dicit verum vel falsum. quatenus intuitiue videt .a. per ipsum. a. nec .a est veridicum vel falsidicum quatenus est sui. antecedens probatur tum quia non aliter intuetur .a. quam domum vel archam vel ymaginem aliquam. sed ex huiusmodi visione non dicit verum neque falsum. Tum quia non significat aliquid esse vel non esse ex hoc quod intuetur. a. magis quam ex hoc quod intuetur apprehensionem incomplexam. Tum quia ex hoc quod videt propositionem scriptam non esset visio veridica vel falsidica. igitur nec ex hoc quod intuetur illam mentalem. Tum quia huiusmodi apprehensio intuitiua in michaele est ex se indifferens ad hoc quod ex ea per modum subiecti demon strantis .a. formentur quasi infinite propositiones vere vel false. igitur est quelibi illarum vel nulla. sed consequentia prin cipalis probatur. Tum quia michael apprehendit omnino id et eodem modo intuitiue sicut gabriel quatenus intuet a. per seipsam et idem apparet vtrique vt sic. Tum quia iste angelus non magis significat a. esse vel non esse quam ille angelus.

¶ Confirmatur. si aliquis angelus siue michael siue gabriel dicat .a. esse verum vel .a. est scientifica notitia per subiectum huius propositionis non dicit nec verum nec falsum. igitur .a. quatenus est sui non est vel ridicum nec falsidicum. consequentia patet. quia illud precise demon stratur per subiectum huius propositionis et per ipsum .a. qua tenus est apparentia et ostensio sui. antecedens probatur. quia il lud subiectu est indifferens ad quecumque prrdicata / siu affirmatiue / siue negatiue enunciabilia. igitur ex si nullam affirmationem vel negationem veridicam vel falsi dicam habet.

¶ Confirmatur. hic terminus propositio vel etiam hec oratio hec propositio .a. non est enunciatio vera vel falsa. igitur nec .a. quatenus est ostensio sui. consequentia patet. qui illud signum significat se et conceptus similiter ei correspo dens licet in vniuersali. immo .a. quatenus est sui vide tur conceptus per se inferior ad conceptus propositionis n communi.

¶ Tertio. probatur minor principalis. quia a. non est notitia scientifica respectu illius vt per se primo obiectiue sciti quod est nouum et contingens et in libertate mea. quod enim scio per .a. scio ipsum non dependere ab anima mea. scio enim quod binarium esse parem non dependet ab anima mea. sed .a. est nouum contingens. igitur.

¶ Quarto. sequitur quod omnis apprehensio comple xa est scientifica eque sicut .a. consequens est falsum. quia que stio et dubitatio et propositio falsa non est scientia. consequentia probatur. quia quelibet huiusmodi non minus est clara et perfe cta ostensio sui et necessario et immutabiliter quam .a. quia equi eadem sibi et vniformis est adequatio signi ad significatum praedictas specialite

Contra conclusiones contra primam etertim Arguitur primo per philosophum 1 et. 2. postert. qui frequen ter ponit quod scientia est conclusionis demonstrate. immo respectu solius conclusionis positioit scientiam. Et. 6o ethi. ponit quod intellectus et scientia differunt. quia scientia est conclusionum et intellectus principiorum. Commun ter etiam recipitur descriptio ista scientie quod est habitus conclusionis demonstrate. Et Boetius supra predi camenta. solum complexum scitur.

¶ Secundo. illius est scientia cuius est demonstratio et illud est scibile quod est demonstrabile. immo idem est scibile quod demonstrabile. 6. ethicorum. illud igitur demonstra tine scitur quod per demonstrationem concluditur et infertur. sed hec est conclusio.

¶ Tertio. nihil scitur nisi verum mediatum.

¶ Quarto. illud est scibile quod est quesibile et illud post demonstrationem scitur quod ante demonstrationem queritur .2. postetur. Sed ipsa proposi tio est quesibilis et est questio. quia questio est dubitabi lis secundum Boetium. et sicut propositio aliqua per se nota / et euidens non queritur. ita propositio non per se nota est illud quod queritur.

¶ Et confirmatur. quia querendo an omnis triangulus habeat tres illud queritur quod non ha betur et quo habito cessat questio et quiescit querens Sed notitia scientifica compl exa est huiusmodi. igitur ipsa est obiectiue quesitum.

¶ Quinto .a. conclusio demon trationis mentalis est scientia actualis et est scienti. fica notitia vt patet ex probatione quadam prime conclisionis. igitur ipsa est obiectiue scitum per huiusmodi demod strationem. consequentia probatur. quia scientia et actu scitum sunt idem vt repetit ter Arist. 3. de anima. Primo enim dicit quod sci entia speculatiua et sic scibile idem est. et caps. sequenti idem est autem secundum actum scientia rei.

¶ Sexto. iliud est obiectiue scitum pro quo supponit hoc dictum. Omnen triangulum habere tres vel pro quo supponit hec oratio omnis triangulus habet tres cum dico scio quod omnis triangulus habet tres. vel omnem triangulum habere tres est scitum a me: sed supponit pro conclusione vel pro signe vniuersali non pro significato extra. igitur. maior patet. quia non potest conuenientius assignari quid obiectiue sit scitum nec conuenientius responderi ad questionem qua que ritur quid obiectiue est scitum quam illud dictum vel illa oratio. minor probatur. quia non sequitur / scio quod omnis triangulus habet tres. igitur scio quod hic triangulus habet tres. nec sequitur omnem triangulum habere tres est scitum a me. igitur hunc triangulum habere tres est scitum a me. patet ex. 1 postet. habita demonstratione quod omnis triangulus habet tres non scitur quod hic trian gulus habet tres nisi in potentia et per accidens. et tamen esset consequentia bona si illud dictum non supponeret simpliciter pro conceptum sibi correspondente. sed pro significatis extra quia esset bonus locus a toto in quantitate. et quia sub ter mino vniuersali distributo personaliter supponente pro significatis licet descendere ex hoc patet quod hic sillogismus non peccat per demonstrationem huiusmodi scitur quod omnis triangulus habet tres. sed quod omnis triangulus habet tres est conclusio demonstrationis. igitur quod per huiusmodi demonstrationem scitur est conclusio demonstrationis. igitur Ad idem sunt multe rationes que infra ponuntur contra conclusiones sequentes quia loquendum est vt plures et Ad primum. sentiendum vt pauci. Arist locutus est in praesenti materia secundum communem vsum loquen di antiquorum et etiam modernorum quasi propositiones et sub iectum et predicatum sint quedam obiectiue cognita et exhibita per se et directe per apprehensiones nostras complexas et incomplexas. Sic etiam communis vsus loqui tur de cognitione vniuersalium quasi vniuersalia forent extra animam quedam obiectiue cognoscibilia peapprehensiones confusas et de diffinitione et diffinito cum dicitur quod sunt idem. cum igitur dicit Arist. quod scientia est conclusionis debet accipi vt constructio intransiti ua id est scientia est mentalis conclusio demonstrationis sicut intellectus est principiorum id est est ipsa apprehensio con¬ plexa que est premissa et principium demonstrationis vel scientia est conclusionis id est notitia conformis conclusioni vocali vel scripte significando omnino et adequate idem et eisdem modis gramaticalibus et logicalibus natis conuenire vtrique. differens tamen penes significare naturaliter et ad placitum. Vel si accipitur secundum transi tiuam locutionem scientia est conclusionis id est cognitio complexa quod sic est sicut esse significatur per conclusionem et intellectus est principiorum i i. est cognoscere sic esse cilicet sicut significatur per principium. Uel si scientia ad cipitur pro habitu scientifico sic scientia est conclusionis i. habitualis notitia conformis conclusioni actuali. ide enim et eisdem modis cognoscitur habitualiter per scientiam et actualiter per conclusionem.

¶ Ad secundum. demonstra tionem / aut etiam scientiam esse alicuius potest intelligi du pliciter vel vt obiectiue ostensi demonstratiue et scien tifice vel vt effectus vel consequentis illati. correspondentur aliquid dicitur demonstrabile vel scibile dupliciter / aut vt obie ctiue ostensum / aut vt effectus vel consequens illatum: proportionabiliter alicuius esse diffintionem intelligi tur dupliciter vel vt quidditatiue ostensi et iudicati et sic rerum extra est diffinitio et res extra est diffinitum Aliomodo vt conceptus impliciti cui correspondet conce ptus explicatus et resolutiuus et compositus ex genere et differentiis et sic diffinitum est praedicabile conequod est species vel genus subalternum. Cum igitur dicitur illius est scinia cuius est demonstratio et quod est demon strabile. Si intelligitur cuius tanquam obiectiue ostensi par demonstrationem eius vt obiectiue scibilis est scientia con ceditur maior et negatur minor. Si vero intelligitur cuius tanquam effectus vel consequentis illati est demonstratio eius vt obiectiue sciti est scina negatur.

¶ Ad tertium accipiendo verum vt est proprietas signi complexi ne gatur maior nisi sit locutio et constructio intransitiua 1. quod sola noticia complexa veridica nata per medium demonstratiue concludi est scientifica.

¶ Ad quartum negatur maior accipiendo quesibile pro eo quod obiectiue quaeritur per questionem ex conceptibus rectis rerum extra. Cum enim queritur an omnis triangulus habeat tres questio est ipsa propositio dubia sed quesibile est illud quod per quastionem significatur. Ad confirmationem concedo quod conclusio scientifica queritur tanquam res que desidera tur intelligi et acquiri in animo. Sed illud quod primo et directe queritur tanquam scibile ignoratum et notificandum non est scina nec conclusio sed sic esse vel non esse negatur igitur maior loquendo proprie de quesibili quod queritur tanquam obiectiue notificandum et cuius noticia ha penda desideratur. Primo autem modo tota demonstratio queritur.

¶ Ad quintum negatur consequentia. Ad probationem illud dictum repetitum accipitur in variis sensibus. Nam sensus illius verbi vt primo ponitur a philosopho est quod in substantiis immaterialibus eadem natura est intelligibilis et intellectia sic etiam in solis actibus intellectus Idem est scientia et scibile 1 eadem res est intellectio et est obiectum intelligibile siue seipsa siue alia cognitione. vnde tertio de anima ca. quarto di cit sic: ipse intellectus est intelligibilis sicut intelligen tia. In hiis enim que sunt sine materia: idem est intellectus et quod intelligitur. Scina autem speculatiua et sic scibile idem est. Quod autem hoc dictum non allegatur conue nienter contra conclusiones positas: patet per expositio nem commentatori ibidem commento. 15. dicentis intelle ctus possibilis intelligitur per intellectionem in eo exi tente differentem a sua substantia. Si enim esset intellectus per se contingeret vt scina speculatiua et scitum essent idem quod est impossibile: hec commentator. Alius autem sensus eiusdem verbi repetiti duobus capi tulis sequentibus secundum intentionem Aristotelis est quod sci entia et intellectio est quodammodo ipsum scibile et intelligibile scilicet per assimilationem et repraesentationem Unde et imago beati nicolai dicitur beatus nicolaus et res dicuntur esse in anima eo quod intellectiones earum sunt in anima: iuxta etiam hunc modum loquendi dicitur. 2. de anima quod visus est coloratus quodammodo. scilicet in habendo spe cien coloris et ita species coloris dicitur color propter similitudinem et repraesentationem. Et quod illa expositio fit secundum intentionem philosophi patet: nam. 3. de anima circa principium dicit quod intellectus nichil est eorum que sunt an te intelligere et postea dicit quod intellectus fit singula cum scit et operatur per seipsum et infra pontentia quodam modo est intelligibilia iutellectus sed actu nichil an tequam intelligat. Item circa medium tertii libri declarans et exponens quae supra dixerat dicit quod anima est quodammodo omnia quae sunt tam sensibilia quam intelligibilia. Scientia enim est scibilia et sensus est sensibilia: sed quia hoc non est accipiendum vt verba sonant / subdit qua liter autem hoc sit oportet inquirere / et consequenter declarat quod tam scia in actu quam ipsa anima sciens in actu dicitur scibilia in actu et scina in potentia et anima sciens in potentia dicitur ipsa scibilia in potentia. Et eodem modo sensus in actu est sensibile in actu et sensus in potentia est sensibile in potentia. Et subdit quod ista non sunt in anima sed species illorum lapis enim non est in anima sed spe cies lapidis igitur anima et scina dicuntur esse ipsa scibilia et intelligibilia secundum quandam assimilationem et trans formationem per intellectiones et species represe ntatiuas. Et conformiter huic modo loquendi dicitur. 3. de anima quod intellectus possibilis est quo anima potest omnia fieri et intellectus agens est quo anima potest omnia face re. Hoc autem dicit Aristoteles. Ad declarandum quomodo veritatem habeat opinio. Antiquorum dicens animam esse compositam ex omnibus vt omnia intelligeret quoniam intelligere fit per assimilationem Et dicit Arist. quod non oportet eam realiter componi ex omnibus sed secundum quandam transformationem et assimilationem et representationem fit omnia. Conformiter dicit in terdum commentator. quod materia prima est in potentia omnes forme et fit in actu omnes forme. et quod intellectus fit omnia intelligibilia. intellectus enim vtitur intentionibus rerum pro rebus iuxta hunc modum loquendi. dicit Aug. 9. de trinitate. 11. et 12. quod cum mens cognoscit se notitia et verbum est par et equale et idem menti. Et bidem. c. 2. et. 4. dicit quod sunt eadem substantia cum anima.

¶ Ad sextum. negatur minor. quia nulla pars illius di cti vel orationis supponit ibi materialiter vel simpli ci: sed personaliter sicut nec in ista. scio vel video quod sortes est albus vel fuit albus.

¶ Ad probationem. licet ille consequentie non valeant. tamen illud dictum non supponit simpliciter. Ad probationem dicendum quod illud est verum quando terminus vniuersalis distributus supponit confu se et mobiliter non immobiliter. et hoc cotingit quando ten minus communis cui praeponitur signum vniuersale est totale vel principale subiectum vel predicatum et signum non est pars subiecti: sed distributiuum subiecti non autem quando talis terminus communis non est principale vel totale extremum: sed aliud et signum est pars subiecti vel predicati. ita quod propositio est implicite et equiualenter singularis vt dicendo. scio omnem triangulum habere tres ped omnem non est distributio predicati sed pars / et ly scio est principale predicatu sicut de ista. omne animal currere vel vigilare est michi dubium / vel omne animal esse hominem est impossibile. Potet igitur dici quod cum disitur. scio omnem triangulum habere tres / ly trian gulum habere tres determinat formaliter et directe ob iectum scientie. ideo primo et directe termini illius dicti supponunt personaliter / sed implicite et virtualis determinat qualitatem notitie. quia implicatur quod habeo notitiam conformen isti propositioni. omnis triangulus habet tres. ideo implicite et consequenter illud dictum stat simi pliciter. si autem quis velit dicere quod in dicta propositione de terminatio apposita verbo sciendi determinat pri mo et directe qualitatem scientie et consequenter qualitatem obiecti. sic negatur maior sicut aliter supponit hec propositio vel eius termini dicendo / omnis homo curri et dicendo / ego significo et profero quod omnis homo currit. Ex hoc patet quod sillogismus additus peccat per fal laciam accidentis. quia ly omnis triangulus habet tres tenetur personaliter in maiori / sed tenetur materialiter vel simpliciter inminori. sicut si argueretur sic. desideroqu petrus sit albus: sed hec est quedam propositio. igitur desidero hanc propositionem vel odio summe quod petrus dannetur. sed hec est propositio. igitur summe odio hanc propositionem quod est falsum. quia formo eas libere

Quarta conclusio. obiectum immediate scitum per scientiam qua scitur formaliter deum esse vel omnem triangulum habere tres. etc. est intelligibile vel intelligibilia ens vel entiextra animam actu vel potentia significatum vel significe ta per huiusmodi propositiones. probatur. quia vel est conclusio de monstrationis mentalis vel eius significatum non ide illi. non primum patet. supra igitur secundum.

¶ Preterea. ad hoc sunt multe rationes posite supra pro prima conclusi one et questione precedenti. Ad primam conclusionem

¶ Preterea. illorum tanquam obiectiue scibilium vel ostem sorum est scientia de quibus per se tanquam de obiectis est scientia. sed hoc est de intelligibilibus extra animam patet. quia Arismethica est de numeris et Seometria di magnitudinibus et figuris / et musica de sonis / et phisi ca de motu / et astralogia de stellis. etc.

¶ Preterea illius vt obiectiue sciti / vel ostensi est scientia pro quo immediate verificatur notitia scientifica et conclusio de monstrationis. sed hoc est pro intelligibilibus significa tis. igitur. maior patet. quia scientia est vera pro obiectiue scibili et scito cum ab eo mensuretur. minor probatur hec enim conclusio. omnis triangulus habet tres. verifi catur pro triangulis extra animam et non nisi pro illis. Tum quia pro eodem verificatur vocalis / et scripta / et mentalis Tum quia subiectum non supponit pro conceptum anime. quid falsa esset. ille enim non habet tres. Tum quia hec singulris / hic triangulus habet tres verificatur pro hoc triam gulo / et sic de quolibet singulari. igitur vniuersalis verificatur pro eisdem. alioquin inductio a singularibus ad vniuersalem non esset conueniens. Tum quia posito quod hic triangulus habeat tres et de illo similiter. etc. sequitur quod illa vniuersalis est vera circumscripto quocumque alie et hoc remoto non foret vera. igitur.

¶ Preterea illud est scibile obiectiue cuius primo causa queritur et per demonstrationem habetur. sed hoc non est coclusio sed significatum conclusionis. igitur. maior patet 1. poste Scire est rem per causam cognoscere et quoniam illius est causa. minor probatur. Cum enim queritur vel assignat causa quare luna est eclipsabilis non assignatur nec qua ritur causa actus mentis mee.

¶ Preterea. sicut se ha bet scientia large dicta ad scitu large dictum. sic scin tia proprie sumpta ad scitum proprie sumptum. sed illud est intelligibile extra animam. probatur per Aug. 15. de trinita. 5 c. duo sunt genera rerum que sciuntur. Unum est earum rerum que persensum corpris percipit animmus Alterum autem eorum que per seipsum percipit animus vt est illud. scio me viuere. Et iterum ibidem absit vt scire nos negemus que per sensus corpis didicimus v celum et terram et ea que in eis sunt / absit etiam vt scire no negemus que testimonio aliorum didicimus. alioquin nesciremus occeanum et terras et vrbes quas celeber rima fama commendat.

¶ Confirmatur per illud quod positum est de obiecto fidei questione praecedenti proban do tertiam conclusionem.

¶ Preterea. sicut are ad artificiale et prudentia ad illud quod immediate per prudentiam cognoscitur: sic scientia ad scibile. Sed artificiale circa quod et respectu cuius obiectiue immedi ate est ars est intelligibile extra animam. patet. 9. ethi. Ars est eirca factibilia. et de factibilibus a nobis et est circa eadem circa que interdum est fortuna. Similiter secundum phphtum ibidem. Prudentia est circa conferentia homini et circa bona et mala homini.

Quinta conclusio. obiectum per se et immedi ate scitum per scientia qua scitur quod deus est vel quod omnis triangulus habet tres non est aliquod intelligibile significabile complexe distinctum ab omnibus entibus et rebus incomplexe significa bilibus actu vel potentie existentibus. probatur. quia nullum tale significatur per propositionem veram vel per dictum conforme conclusioni demonstrate. vt probatum est in supe rioribus.

¶ Preterea. aut illud intelligibile ponitur actualiter extra animam aut tantum in anima. Si primum. igitur est ens singulare vel entia singularia. Et rationes partis aduersarie contra hanc conclusionem eque redu cuntur contra hoc. Si secundum igitur non est nisi conclusio mentalis quod est supra improbatum et contra ponentes huiusmodi complexe significabile esse per se obiectum scibile.

¶ Preterea. vel illud obiectum scibile signifi cabile complexe est idem cum rebus singularibus extra animam et propositum quia argumenta aliorum contra quartam conclusionem eque erunt contra ipsos aut non est idem. aut igitur est omnino extra singularia et separatum a singularibus aut in singularibus. Si secundum propositum vt prius Si primum. contra. Tum quia extra animam essent separata actualiter vniuersalia. et ita non vere praedicarentur de singularibus. Tum quia subiectum conclusionis demodstrate seu demonstrationis non supponeret pro singula ribus nec minus esset vera circumscriptis singularibi Item. vel illud obiectum est singulare vel vniuersale Si primum. propositum vt prius. Si secundum. aut igitur extra singularia totaliter vt prius. etc.

¶ Preterea. illud obiectiue scibile significabile complexe quod dicis omnem triangulum habere tres. aut formaliter et intrinse ce includit hunc triangulum habere tres aut non. Si primum. igitur pariratione includit illum triangulum habere tres.

¶ Sed contra. tum quia erit continue generabile et cor ruptibile secundum partes intrinsecas et erit praesentialiter hic secundum partem et praesentialiter alibi secundum aliam partem et in cludit formaliter res singulares. Et contra hoc sunt argumenta aduersarie partis. Tum quia si includit hunc triangulum habere tres et illum habere tres. etc. cum nihil plus includat sequitur quod non est nisi precise aggre gatum ex illis complexe significabilibus quorum quodli bet est contingens et corruptibile et quorum neutrum est scibile secundum te. igitur non erit nisi aggregatum ex non scibilibus et singularibus contingentibus. Tum quia conclusidemonstrationis non verificaretur nisi pro intelligibili complexe significabili non scito nec scibili. quia non vo rificabitur / nisi pro illis complexe significabilibus corruptibilibus. Si secundum. igitur nec includit illum triangulum habere tres. etc. nec est idem illis vel alicui illorum.

¶ Sed contra. tum quia esset intelligibile omnino disti ctum et separatum ab istis singularibus et extra ipsa et in consequens vniuersale est extra animam totaliter extra singularia. Tum quia ex conclusione vniuersali demonstrata non inferretur quod hic triangulus habet tres. quia non inclu debatur nec formaliter significabatur hic triangulus habere tres. Tum quia sicut triangulus ad hunc triangulum / sic triangulum habere tres ad hunc triangulum ha bere tres. sed hic triangulus est triangulus vt triangi lus in communi est aliquid distinctum extra animam ab omni triangulo singulari. igitur. Tum quia sequitur quod mathematicus per scinam mathematice nihil scit de nuneris nec figuris. probo. per illam scientiam nihil scitur de numeris cu ius scientie numerus non est obiectum neque totale ne que partiale. sic autem esset. igitur. Et per idem arguitur quod per fidem quam fidelis habet non credit in deum nec de deo quia illius fidei deus non esset obiectum nec totale nec partiale.

¶ Preterea. illud obiectum intelligibile com plexe significabile quod est omnem triangulum habere tres Aut est contingens et mutabile et tunc argumenta par tis aduerse reducuntur contra hoc sicut de rebus singularibus incomplexe significabilibus. Aut est necessarium et immutabile. et tunc extra deum esset intelligibile positiuum actualiter in vniuerso positum formaliter necessarium et immutabile quod repugnat contingentie cre ature.

¶ Preterea. si obiectum immediatum scientie negatur esse res singulares incomplexe significabiles. et tamen ponitur quoddam complexe significabile extra animam hoc esset quia conuenientur et vere diceretur quod binarium esse pa rem scitur a me vel quod scio binarium esse parem. non autem conuenienter dicitur quod scio binarium et ita binarius non videtur obiectum sufficiens illius assensus scientifici sed hoc non valet. probo primo. quia hunc hominem esse ri sibilem non esset hominem esse risibile. quia scio hoc et non scio illud. Similiter hominem esse risibile non esset animal rationale esse risibile. quia cognosco hoc cognitione scien tifica et cognosco illud cognitione que est intellectus. quia hoc est vt conclusio et illud vt principium.

¶ Similiter deum esse non esset deus. quod supra improbatur.

¶ Preterea. omnino idem obiectiue intelligibile potest correspondere adequate notitie scientifice et notitie non scientifice et assensui scientifico et assensui non scientifico vel dubi tationi in eodem intellectu. igitur propter differentiam huiusmodi actuum anime non oportet ponere extra animam differentiam huiusmodi intelligibilium complexe et incomplexe. antecedens: batur. Tum quia vt prius scio hominem esse risibile. non autem hunc hominem vel animal rationale esse risibile. Tum quia vero mediato et vero immediato potest correspondere idem obiecti ue complexe significabile vt principio et conclusioni. dicta enim correspondentia praedicantur de se inuicem. Ti quia conceptus correspondentes istis terminis intelligibi le / significabile / quesibile / scibile / non sunt notitie so entifice nec veridice. et tamen praedicantur de dictis corri dentibus conclusioni demostrationis et explicantibus complexe intelligibilia scibilia que alii ponunt cum scio deum esse potentie alicuius et dubito an potentie infinite. Et scio petrum esse album et dubito an in quar to gradu et multa huiusmodi. predictas conclusiones primo. illud cuius Contia obiectiue per se et de quo per se est sci entia est vniuersale nullum significatum extra est vniuersale. igitur. maior patet i. postetur. et. 7. metha.

¶ Se cundo illius obiectiue et de illo est per se scientia qua scitur omnis triangulus habere tres cui per se primo et se cundum quod ipsum conuenit habere tres et secundum quod conue nit omni alteri / habenti tres / habere tres. patet 1. postetu. Sed vniuersale est huiusmodi et non aliquod extra an iman significatum per conclusionem. quia extra animam non sunt ni si singulares trianguli quibus non conuenit illud sic. igitur.

¶ Tertio. illius et de illo vt obiectiue ostenso est per se scientia cuius vt obiectiue ostensi et iudicati est per se primo diffinitio. solum vniuersale est huiusmodi et non aliqua res significata extra animam. igitur. maior patet. quia diffinitio est principalior pars demonstrationis vel tot a demonstratio positione differens secundum Arist. igitur cuius vt obiectiue ostensi est per se diffinitio eius est per se demonstratio et per consequens. scia minor probatur. quia singularium non est per se diffinitio. patet. 7. metha. si autem eius vt obiectiue et diffinitiue iudicati esset primo et immediate diffinitio. tunc primo et per se esset diffinitio singularis. patet item. quia diffinitio ostendit quid est diffinitum: sed diffinitum est vniuersale. igitur.

¶ Quare to. ad notitiam scientificam per demonstrationem acquisi tam necessario requiritur notitia conclusionis. igitur no titia scientifica est conclusionis vt obiectiue sciti. con sequentia patet. quia si aliqua notitia conclusionis requira tur necessario maxime videtur illa que est scientifica antecedens probatur. quia .a. demonstrante oportet subiectum conclu sionis cognosci. probatur id e poster. De subiecto scien tie presupponitur quia est et quid est. Subiectum autem scien tie est subiectum conclusionis. Si autem oportet subiectum co gnosci. igitur. pari ratione oportet cognosci predicatum. igitur pari ratione medium. Si autem oportet parten cognosci. igitur et totum.

¶ Confirmatur. demonstrantem et scientem necessarium est cognoscere principia. igitur et conclusionem. antecedens probatur. Tum quia de dignitate oportet praecognoscere quia est. 1 postetur. Tum quia ibidem arguit sic pohosopulus. propter quod vnumquodque tale et illud magis. sed scimus et credimus conclusionem propter principia. igitur aportet magis credere et scire principia. tum. 1 postetur. demonstratiua scientia est ex primis et veris notioribus prioribusque. etc. Si autem principia sunt notiora et certiora et euidentiora. igitur sunt nota cum vt supra in tellectus est principiorum vt scientia conclusionum. Tum 1 priorum. Sillogismus est oratio in qua quibusdam posi tis et concessis. etc. sed nihil conceditur nisi cognitum. etc. igitur.

¶ Quinto. scientia non est significati per principium tanquam per se obiectiue sciti. igitur nec signi ficati per conclusionem. antecedens probatur. quia significatum per principium est per se notum et euidens nec est quesibile et sic esse sicut per principium significatur. consequentia probatur. quia idem omnino est significabile complexe per principium et coclusionem. probo. quia principium et conclusio non difi ferunt nisi quia subiectum coclusionis est diffinitum et subiectum principii est diffinitio. sed idem est significatum per conceptum diffiniti / et per conceptum diffinitionis quia diffinitio predicatur personaliter in quid de diffinito. Et patet. quia idem omnino est in re ho mo et animal rationale. Et idem est in re. extra hominem esse risibilem et animal rationale esse risibile.

¶ Confirmatur. Scibile est minus notum et euidens quam ea per que et propter que scitur. Sed significatum conclusionis non est huiusmodi. quia est idem cum significato prino pii. vel sic. illius vt obiectiue ostensi est demonstratio et scina quod scitur per aliud magis notum et in hac habitudine ad aliud prius magis notum. sed significatum com clusionis non est huiusmodi. immo ipsa conclusio. igitur. ma ior patet. tum 1 postetur. Scientia demonstratiua est ex prio ribus et notioribus. etc. Tum quia dubitabile / et quesibile non addicitur scientifice nisi per aliquod notius quia propter quod vnumquodque tale et illud magis. minor probatur. quia significatum principii est idem significato per conclusionem vt probatum est. igitur.

¶ Sexto. idem omnino esset per se et immediate obiectum scientie et opinionis / et fidei et erroris / et apud eundem hominem. ita quod idem omnino obiectiue esset simul ab eodem scitum / et opinatum / et creditum / et false / et erronee iudicatum. probo.: quia contingit quod aliquis sciat deum esse vnum essentialiter et esse alicuius potentie et opinatur ipsum esse ens infinitum et credit ipsum esse libere volitiuum et errat dissentiendo ipsum esse incarnatum. et tamen obiectiue significatum per huiusmodi dicta est idem realiter. quia vnum dictum verificatur de aliu personaliter et quodlibet istorum est ipse deus.

¶ Septimo illius vt obiectiue ostensi est per se demonstratio et per consequens scientia quod per demonstrationem est clare et eui denter scitum et nullo modo ignoratum nec dubitatum nec restat addiscendum habita illa demonstratione / et non illius quod contingit ignorari vel dubitari vel vlterius addisci per huiusmodi demonstrationem habitam. Sic est de conclusione et de significatis per eam. igitur maior patet. per demonstrationem enim est aliquid notum euidenter et clare et perfecte et illud non est nisi scibile. vn de. 1 postetur. Scibile non potest perfectius cognosci quam per scientiam et demonstrationem ex principiis. minor probatur. Significabilia enim per conclusionem demon strationis probantis quod omnis triangulus habet tres sunt hic triangulus singularis et ille. etc. vel sunt hunc triam gulum habere tres et illum triangulum habere tres. hec autem non cognoscuntur per illam notitiam vniuersalem perfecte et clare. sed tantum imperfecte confuse et indistincte et habens illam notitiam vniuersalem est in potentia ad addiscendum hec. Unde Arist. 1 postetur. habita de monstratione quod omnis triangulus habet tres. non scitur quod hic triangulus habeat tres nisi per accidens et in po tentia. Et contra platonem. Arist. ponit quod non sequitur Scio omnem dualitatem esse parem. ergo scio hanc dualitatem esse parem. immo scito quod omnis dualitas est par. Si ostendatur nouiter hec singularis dualitas appraehenditur et addiscitur nouiter aliquid prius ignotum patet item. quia 1 postetur. possum scire quod omnis mula est ster lis et ignorare vel dubitare an hec mula sit sterilis / et an habeat fetum in vtero. igitur. etc.

¶ Octauo. par omnem demonstrationem et scientiam est aliquod scibile per se et primo et immediate scitum in actu / et res pectu cuius per se notitia dicitur scientifica. Scientia enim refertur per se primo ad scibile. 5. metha. quero quid sit illud secundum rem. Si conclusio demonstrationis vel complexe significabile vniuersale distinctum a rebus singularibus extra significabilibus incomplexe hoc est contra te. si aliquod alterum significatum extra. contra quia omnem triangulum habere tres nihil est extra animam nisi hic triangulus et ille vel hunc triangulum habere tres vel illum triangulum habere tres. etc. sed ista non sunt scibilia per se primo et immediate in actu scita / nec respectu eorum vt scitorum vel scibilium dicitur notitia scientifica per se probo multipliciter. Primo. quia non est conueniens sermi dicere / scio hunc triangulum. nec est responsio con ueniens ad questionem qua queritur quid scias

¶ Secundo quia hoc non est clare et euidenter / et distincte notum per illam scientiam vniuersalem. Tertio. sequitur notitia singularis seu propositio mentalis singularis esset primo scientifica. probo. quia est per se et distincte et perfectius et immediatius cognitio obiecti per se et primo scibilis et magis per se et immediatum ordinem habet ad illud Quarto. scientia esset de contingenti aliter se habere tanquam de per se scibili. consequens est contra Arist. 1 postetur. et. 5. ethi. c. 3. Omnes suspicamur quod scimus non con tingere aliter se habere. cotingentia enim aliter se ha bere latent si sunt vel non sunt cum extra speculari fiant ex necessitate. ergo est scibile et eternum. consequentia probatur quia hic triangulus et hunc triangulum habere tres est corruptibile et possibile aliter se habere. Si enim hic triam gulus nihil sit non habet tres angulos. etc. et ita scitum possit non esse scitum stante demonstratione et scien tia priore et notitia respectu alicuius aliquando esset scien tifica et aliquando non et aliquid esset scientifice notum par aliquam demonstrationem et scientiam et aliquando non etiam manente illa. igitur.

¶ Nono. obiectiue scitum per se et immediate per demonstrationem qua scio quod omnis trian gulus habet tres / aut est aggregatum collectiue ex omni bus singularibus triangulis seu ex omnibus significabi libus coplexe per omnes singulares propositiones illius vni uersalis collectiue sumptas siue de triangulis existenti bus siue non existentibus. ita quod cum dico. scio omnem trian gulum habere tres istud dictum supponit pro dicto aggregato. Idem enim significatur per vniuersalem et peomnes singulares collectiue sumptas. aut secundo est ag gregatum ex triangulis existentibus tantum seu ex significabilibus complexe per singulares formabiles de triangulis exinttibus tantum / aut tertio est quilibet triangulus diui sim seu quodlibet significabile complexe per quamlibes singularem propositio sitionem diuisim. Si primu. contra. Tum quia scientia esset falsa. illud enim quod omnino nichil est non habet tres angulos equales duobus rectis. quia nec est equale nec maius neque minus. Et quia sicut non est quantitas bipedalis. ita nec trium angulorum / nec figuratum nec quantum. Tum quia falsum est quod illud aggregatum habeat tantum tres angulos equales duobus re ctis. si vnus habet tres. igitur duo trianguli simul sum pti habent sex angulos equales quattuor rectis. igitur tur infiniti collectiue sumpti habent infinitos. Tum quia cum dicitur omnis triangulus habet tres ibi est distri butio triangulorum non collectio. aliter non sequeretur igitur iste triangulus habet tres. Si detur secundum com tra. Tum quia vt supra. Scibile per se et primo scitum per aliquam demonstrationem et scientiam desineret esse scitu stante et manente illa demonstratione et scientia et no titia scientifica eadem non semper esset eiusdem per se scibilis: sed respectu alicuius per se et immediate esset sci entifica nunc et non prius nec consequenter scire hodie idem quod heri per eandem scientiam. quia trianguli heri existentes non existunt hodie sed succedunt alii. Tum quia sci entia esset respectu contingentis aliter se habere vt per se obiecti scibilis. Tum quia falsum est vt supra quod omnes trianguli nunc existentes collectiui sumpti habeant tres angulos equales duobus rectis. immo habent multo plures. et tamen contingit scire quod omnis triangulus habet precise tres angulos equales duobus rectis. Tum quia scire quod omnis triangulus habet tres non esset nisi sci entia qua formaliter cognoscitur omnem triangulum nunc existentem habere tres. sed hoc est falsum. quia omnis notitia/ seu talis notitia non est scientifica nec idem adequate exhibetur per illam conclusionem et per istam propositionem. quia illa conclusio exhibet indifferenter omnem triangulum siue existat siue non et ista propositio esset magis per se et primo scibilis. quam illa conclusio vniuersalis quod est falsum. ex eisdem potest improbari tertium.

¶ Decimo. illius tanquam obiectiue ostensi et de illo tanquam obiectiue scibiliter non est per se primo scientia pro quo non verificatur com clusio demonstrationis et quod non est causa veritatis scientie et conclusionis demonstrate nec ab illo depen det scientia et veritas conclusionis demonstrate. patet quia ista conueniunt scibili respectu scientie. est enim mesura 5. metha. cap. adaliquid. Sed singularia extra ani¬ mam sunt huiusmodi. probatur multipliciter. Primo. quia hec est vera per se primo modo. triangulus habet tres et secundum quod triangulus: sed non est vera per se primo pri aliquo singulari triangulo extra animam quia ille non ha bet primo tres. etc.

¶ Secundo. quia scientia non verifica tur primo et per se pro illis rebus propter quarum varie tatem non variatur scientia de veritate in falsitate Ueritas enim necessaria et immutabilis non verificatur per se et primo pro entitate mutabili et corruptibili nec ab ea per se dependet. sed res singulares sunt corru ptibiles.

¶ Tertio. ab eodem dependet veritas scientie et euidentia scientie. sed euidentia scientie non depon det a rebus singularibus extra. Tum quia euidentia scien tie sufficienter dependet ab illatione sillogismi demon stratiui. Tum quia per notitiam scientificam cognoscuntur ille res singulares imperfecte et confuse. et latet animam an sint vel non. immo per sensum euidentius cogno scuntur.

¶ Quarto. sequitur quod quanto scientia vel de monstratio esset minus vniuersalis / tanto esset dignior et prior. consequentia patet. quia tanto esset propinquior prime cause veritatis sue et suo per se scibili. consequens est falsum. quod quanto scientia vel demonstratio est minus vniuersalis tanto est indignior et in veritate posterior secund Arist 1 postetur. c. 23. et ex. 1. metha.

¶ Quinto. sequ tur quod notitia singularis et qua formaliter cognoscitur quod hic triangulus habet tres esset per se magis scien tifica quam illa vniuersalis. probo. quia magis per se et distincte ostenderet et exhiberet idem per se scibile et can sam veritatis et scientie. sicut primo metha. sortes sanatur per se / homo per accidens.

¶ Sexto. sequitur quod qua libet singularis propositio erit prior et causalis respectu conclusionis vniuersalis demonstrate. patet consequentia. quia si hec conclusio vniuersalis. omnis triangulus habet tres verificatnr per se et primo pro hoc singulari et pro ille vt pro causis sue veritatis. igitur huc triangulum ha bere tres est vna causa partialis quare illa vniuersalis est vera et omnes singulares erunt per se causa te talis illius veritatis vniuersalis. falsitas consequentis probatur. quia talis vniuersalis posset sciri propter quid et a priori per inductionem in singularibus quod est con tra Arist 1 poste. c. 5. quia nec per huiusmodi inductionem est scientia. patet etiam falsitas consequentis. quia propositio in qua predicatur passio de suo primo subiecto vniuersali est prior et causalis respectu propositionum in quibus eadem passio pre dicatur de subiecto secundario non conuertibili. conue nit enim primo et secundum quod ipsum illi primo subiecto conuertibili et propter ipsum conuenit aliis. vt ysocheles ha bet tres secundum quod triangulus. et quia triangulus non econ tra et demonstratur de subiecto inferiori per subiectum primum. 1 poster. igitur etc. demonstrationem vel scientiam Ad primum. esse alicuius vel de aliquo potest intelligiquadrupliciter vel tamquam consequentis illati et hoc est ipsum complexum quod est conclusio demonstrationis / aut tanquam subiecti de: quo concluditur demonstratiue aliquod predicatum / aut tanquam praedicabilis quod per demonstra tionem infertur predicari de aliquo / aut tanquam obie ctiue ostensi et notificati. maior tamen conceditur primis duobus modis. Sed negatur quarto modo. Non enim oportet quod sit vniuersale: sed vniuersaliter ostensum et notitia vniuersali. et sic intendit Arist. loquitur eni de vniuersalibus locutione transitiua quasi vniuersa lia forent obiecta intelligibilia extra animam. sed sen mones eius intelligendi sunt intransitiue.

¶ Ad secundum maior conceditur. accipiendo scientiam esse alicuius tamquam subiecti de quo concluditur predicatum. sed negatur ac cipiendo scientiam esse illius vt obiecciue sciti. quia huiusmodi determinationes per se primo secundum quod ipsum sunt termini secunde intentionis et sunt modificationes praedi catorum. et propositio in qua ponuntur fit de actu signato

¶ Ad tertium. diffinitionem esse alicuius intelligitur dupliciter. Uno modo tanquam signi et conceptus / vel predi cabilis impliciti et implicite indicantis id quod diffin tio indicat explicite et dearticulate explicando genus et differentias. et sic diffinitum et diffinitio distinguumt realiter / et diffinitum est vniuersale / et diffinitio est ma gis composita quam diffinitum. conceditur autem quod de eo cuius sic est diffinitio eius est demonstratio et scientia tanquam subiecti vel predicati quod vel de quo per demonstrationem infertur predicari. non autem de eo tanquam scibili obiectiue ostenso. Alio modo. tamquam illius cuius esset tiam et quidditatem diffinitio explicite indicat. et sic entium extra animam est diffinitio et eorum vt obiectiue osten sorum est scientia. Quod autem Arist. dicit singularium non esse diffinitionem intendit quod nullus conceptus singularis est proprie et per se diffinitio vel diffinitum eo modo quo locuti sunt philosophi de diffinitione et diffinito de talibus enim sub conceptibus singularibus non est scientia. et quia diffinitio quidditatiua huius singularis et illius videtur omnino eadem et similis sine differentia aliqua. ideo sufficit ad dere pronomen demonstratiuum ad appropriandum. Vel si accipitur aliqua differentia illa est extra essentiam et quidditatem huius singularis vel infinite erunt differentie singularium secundum infinitam diuisibilitatem huius differentie Quod autem ipsius conceptus vniuersalis non sit diffinitio vt ostensi obiectiue. patet. quia querens quid est homo non querit quid sit ille conceptus nec querit illius quidde tatem sibi manifestari. Et quia cum respondetur quod est animal rationale non indicatur quid essentialiter et quidditatiue sit ille conceptus mentis. quia indicatur quidditas substam tie non accidentis. ille enim conceptus compositus non magis indicat quid sit ille conceptus implicitus quam econ tra. sicut ista oratio / animal rationale non indicat quid fit ista vox homo magis quam econtra.

¶ Ad quartum. nega tur antecedens. sed requiritur notitia que est conclusio mentalis vel requiritur notitia conformis et correspondens conclusio ni exteriori.

¶ Ad probationem. Aristo. accipit subie ctum pro obiectiue vniuersaliter significato per conceptum correspondentem subiecto iuxta communem vsum loquen di. vel intendit quod preexigitur haberi diffinitio subiect i. conceptus explicatiuus correspondens conceptui implicito

¶ Ad confirmationem. negatur antecedens nisi in sensu supraposito. Dicendo ad primum. contra tertiam conclusionem. Ad primam probationem antecedentis intelligitur quod oporte precognoscere sic esse. scilicet. sicut per principium signifi catur. vel oportet primo haberi principium seu apprehensionem correspondentem principio vocali cum assensu conformi. Ad secundam. cocluditur quod notius est sic esse. scilicet sicut significatur per principium quam sic esse sicut significatur per conclusione. et hoc est quod hec notitia est perfectior / clarior / et euidentior non obiectiue / sed ostensiue formaliter. Ad alias probationes per idem.

¶ Ad quintum. conceditur quod scientia non est significati per prin cipium. quatenus significatur per principium nec ali qua notitia adequate significans complexe vel incomplexe conformiter principio est scientifica. ideo sic ac cipiendo antecedens. negatur consequenta. tamen illud obiectiue intelligibile quod est complexe significatum per principium et de quo vere predicatur dictum correspondens principio est realiter obiectum intelligibile scibile et est illud intelligibile scibile cuius vt obiectiue sciti est scientia. et sic negatur antecedens. Ad probationem conceditur illud assumptum quia non importat nisi quod talis noticia complexa est certa / et euidens secundum exhibitionem sicut notum est mihi illud remotum esse animal: licet dubium sitmihi illud esse hominem tamen illud esse hominem est realiter de facto illud esse animal.

¶ Ad probatio nem consequentie conceditur quod dictum correspon dens principio predicatur personaliter de dicto cor respondente conclusioni: tamen non adequate nec pre cise eadem intelligibilia significantur per vtrunque quia nec eadem adequate significantur per diffinitio nem / et diffinitum: sed plura per diffinitionem licet alterum praedicetur de altero.

¶ Ad confirmationem antecedens intelligendum est quod noticia correspon dens precise et adequate coclusioni demonstrationis non est ita clara sicut complexa noticia praecise et ad quate correspondens principio secundum tales conceptus tamen sic esse sicut significatur per principium est sic esse sicut significatur per conclusionem: licet nulle due note cie complexe se habeant vt conclusio / et principium si ostendant adequate idem: licet vna perfectius quam alia maxime sit eiusdem rationis: sed oportet quod sint alte rius rationis: et quod vna conuenienter ostendat plura quam alia: nisi forte in transcendentibus.

¶ Ad sextum. ne gatur consequentia accipiendo consequens in sensu in quo communiter fit et accipitur: quia secundum communem vsum consequens intelligitur quod homo possit habere actum sciendi et dubitandi et errandi correspondentem et conformem precise et adequate et significando / et repre sentando eidem propositioni: puta quod formata in mente hac propositione .a. est .b. quod itellectus habet assensum scientificum formaliter et adequate conformem illi enunciationi vocali: et actum dubitan di / et errandi quae sunt contraria. Accipiendo autemcon sequens quod idem intelligibile obiectum exhibetur per illos actus: et quod illi actus feruntur super idem obiectu materiale: et tendunt in idem: conceditur ita quod dictum correspondens actui certitudinis / et dictum correspondens actui dubitandi / et dictum correspondens actui errandi praedicantur personaliter de seinuicem. de facto licet hoc lateat talem intellectum.

¶ Ad septimum. conceditur maior de noticia clara / et euidenti per se scientifica: et de ignorantia / vel dubitatione ei opposita. potest tamen esse ignorantia alio modo puta in particulari Negatur autem minor: immo habita de monstratione mihi est euidenter notum omnem trian gulum extra animam habere tres: et sic esse in re: et cum dicitur quod adhuc contigit ignorare / vel addiscere quod hic triangulus habet tres. Concedo accipiendo ignorantiam pro negatione scientie actualis / et habitualis genite ex actuali: tamen talis est in potentia accidentali et proxima ad noticiam particularem habita noticia quod hic triangulus est triagulus. ex hoc igitur non probatur minor: quia sicut cognoscere quod hic triangulus habet tres est habere noticiam conformem huic praepositioni singulari: ita ignorare quod hic triangulus habet tres est carere noticia complexa indiuiduali conformi illi propositioni singulari. Ex his igitur non sequ tur quin significatum conclusionis sit clare et euide ter notum noticia vniuersali scientifica: et quin illa no ticia complexa vniversalis sit euidens formaliter ostensiue: et voco noticiam complexam conformen et correspondentem isti propositioni singularii / hic triangulus habet tres illam noticiam complexam cui hec propositio singularis subordi natur in significando aliqua sic quod significant eadem adequa te tam complexe quam incomplexe: et sub eisdem modis granmaticalibus / et logicalibus natis conuenire vtrique Et quicquid sufficit et requiritur ad veritatem et falsita¬ tem vnius et alterius: sed vna significat naturaliter altera ad placitum. Conceditur igitur quod sciens om nem triangulum habere tres potest addiscere aliquid sibi ignotum scilicet quod hic triangulus habet tres: quod erat sibi ignotum in particulari: tamen erat notum noticia vniuersali per se scientifica. Unde ex his potest argui pro conclusionibus supra positis: quod sicut se hapet ignorare / vel addiscere quod hic triangulus habet tres ad significatum huius propositionis singularis: ita gnorare vel addiscere quod omnis triangulus habet tres ad significatum huius propositionis vniuersalis. Sed addiscere illud est addil cere significatum illius proposi tionis singularis: quia illud significatum singulare erat prius notum in potentia et nunc est notum in actu in particulari: igitur.

¶ Contra. habita illa demonstratione hunc triangulum habere tres est ignoratum a te: et illum triangulum habere tres est ignoratum a te: et sic de singulis: igitur omnem triangulum habere tres est ignoratum / et non scitum ate: sumendo dictum pro significatis extra. vel sic: hunc triangulum habe re tres non est scitum: nec euidenter notum a te: et illum triangulum habere tres non est scitum nec eu denter notum a te: et sic de singulis: igitur nullum triam gulum habere tres est scitum / vel euidenter notum ate: et de nullo triangulo extra singulari scitur habe re tres: igitur nullum significatum extra est tibi euidenter notum: quia nullum est extra significatum per con clusionem: nisi hunc triangulum habere tres: et illum triangulum. etc.

¶ Respondeo. Si antecedens intelliga tur quod non habes noticiam complexam singularem conformen illi propositioni singulari conceditur antece dens. Et hunc sensum magis importaret antecedens si terminus obiecti poneretur post terminum ignorantie vel scientie: et tunc negatur consequentia: quia con sequens importat quod cares noticia vniuersali euidem ti / et scientifica conformi illi conclusioni vniuersali: si vero antecedens intelligatur quod non habes noticiam: cuius obiectum sit illud intelligibile quod est hunc triangulum habere tres: seu quod illud intelligibile quod est hunc triangulum habere tres non est per se exhibitum obiectiue terminatiue per huiusmodi scientiam: sic nega tur. Et hunc sensum magis videtur habere antecedens quando terminus obiecti praeponitur termino ignoram: tie.

¶ Item conclusio scilicet omnem triangulum habere tres est ignoratum a te. distinguitur: quia vel est propositio vniuersaus: et ly triangulum est subiectum distributum: et ly habere tres est quedam determinatio subiecti: et sic conceditur quod omnem triangulum habere tres est ignoratum a te quodam modo in particulari: et est quasi sensus diuisionis. Alio modo potest esse proposi tio singularis vel indefinita: et ly omnem non est signum distributiuum tranguli: sed est pars subiecti: et est quasi sensus compositionis et sic negatur. Consimiliter esse distinguendum de ista omne animal esse hominem est impossibile: vt enim est singularis / et quosi in sensu compositionis sic est vera. vt autem est vniuersalis et quasi in sensu di uisionis: sic est falsa. primo modo eius contradictoria est ista omne omnial esse hominem non est impossibile Scuendo modo. Eius contradictoria est ista quodam aial non esse hominem est impossibile: vel et ista quoddam animal esse hominem non est impossibile. primo modo sillogisando sub ista vniversali oportet quod hoc totum sit medium / omne animal esse hominem: secundo modo ly animal esm medium. primo modo equiualet isti necesse est non omne animal esse hominem. secundo modo equiualet isti necesse est omne animal non esse hominem. Ad formam additam. illa conus negatia si accipitur quinsa in sensu compositionis scilicet quod sciatur hoc pre dicatum de tali subiecto negatur quia non est aliqua scientia qua sciatur quod nullus triangulus habet tres: si vero accipitur quasi in sensu diuisionis scilicet quod nul lus est singularis triangulus de quo habeatur noticia scientifica conformis alicui: conceditur: sed cum hoc statquod scio omnem triangulum singularem extra habere tres. ita quod sci entia feratur super singulare per huiusmodi propositionem tanquam super immediate scitum obiectiue. oportet enim etiam secundum alios quod super huiusmodi significatum feratur saltem mediate.

¶ Ad omn tauum. Aliquod scibile / vel intelligibile est per se et primo et immediate scitum in actu per aliquam scinam / vel noticiam potest intelligi quaedrupliciter.

¶ Primo: quia est obiectum adequatum illius scientie et noticie: sic quod per illam nihil cognoscitur nis ipsum / vel contentum formaliter in ipso: et sic nullum intelligibile est per se primo cognitum in actu per aliquem conce ptum vniuersale: et sic negatur illud assumptum. Nullum enim intelligibile siue in anima / siue extra animam cum sit quodus dam ens singulare: est sic obiectum adequatum noticis scientifice: quia noticia scientifica est vniversalis: tamen iuxta hunc sensum large loquendo diceretur quod per se primo scitum in actu est quod omnis triagulus est habens tres: vel quod est aggre gatum ex omnibus significabilibus complexe per omnes per se sin gulares illius vniversalis sumptibiles vere sub illa vniuersali: sed nullum intelligibile est omnia illa.

¶ Secundo modo. quia est obiectiue cognitum per illam noticiam distincte et determinate: ita quod intellectus habens huiusmodi noticiam non est in potentia ad noticiam propriam et distinctam illius obie cti: et sic negatur illud assumptum: quia sic nullum intelligi bile est per se primo cognitum per conceptum vniuersalem quia quicunque tali habito remanet intellectus in poten tia ad noticiam propriam indiuidualem / et distincta cuius libet quod est obiectum prioris conceptus.

¶ Tertio modo quia est obiectiue terminatiue repraesentatum / et exhibitum per illam noticiam / et non per accidens ex hoc quod sit coniunct alicui: quod est per se exhibitum et repraesentatum per illam: nec etiam repraesentatur mediante alio obiecto prius et immeditius exhibito: et sic conceditur illud assumptum quoniam hunc triangulum habere tres est obiectum intelligibile quod per se primo / et immediate exhibetur / et cognoscitur per illam noticiam complexam scientificam tamen in communi sicut hic triangulus est quoddam intelligibile quod est per se / et immediate obiectum conceptus communis generalis correspontis termine trianguli.

¶ Quarto modo. quia est intelligibile pro quo veri ficatur sic quod non prius naturaliter nec immediatius pro alio vel pro quo natu est verificari: et sic conceditur assumptum: et illud est significabile per propositiones singulares. Si vero intelligitur pro quo necessarium est verificari et quod suf ficit et requiritur ad verificationem illius noticie: sic nega retur illud assumptum: sicut nullus est triangulus pro quo necessarium sit supponere hoc commune triangulus et qui necessario requiratur ad veritatem istius / trian gulus est. Concesso igitur illo assumpto in tertio / et in quaito sensu cum quaeritur quid sit illud secundum rem. Respondeo illud est quod omnis triangulus habet tres: vel quod omnis homo erit risibilis etc. Non enim potest conuenientius exprimi vel explicari. Potest etiam dici quod quaestio potest multipli citer intelligi. Aut enim quaeritur qua intelligibilia exhiben tur / et repraesentantur obiectiue per huiusmodi scientiam et dicendum quod omnia quae per partes ipsius propositionis e primentis illam scientiam / vel illud scibile. Aut secum do quaeritur pro quo obiectiue verificatur. Et dicendum quod pro omnibus / pro quibus subiectum in illa con clusione vera stat scilicet pro triangulis habentibus tres Aut quaritur tertio quid sit illud intelligibile quod ef omnem triangulum habere tres. Et dicendum est hec quaestio videtur esse eadem cum ista quod intelligibile et omnis triangulus habens tres. Et dicendum quod nul lum intellligible per se vnum est omnis triangulus ha bens tres vel omnem triangulum habere tres: sicut nullum intelligibile est simul hunc triangulum habere tres: et illum triangulum habere tres. etc

100

¶ Dico igitur quod ad veritatem talis scientie non opo¬r tet querere / nec assignare alquod intelligibile siue si as gnificabile complexe / siue incomplexe siue in anima in siue extra animam: quod sit precisum et adequatum et totale obiectum noticie scientifice. Sustinendo igitur quod per se primo et immediate scitum in actuiu xta sensus prius concessos sit obiecta intelligibilia singularia significata per propositionem vniuersalem / qua est conclusio demonstratiois: alioquin nihil erit scibile: qui nihil est quin sit aliquod ens singulare / vel singularia in essendo.

101

¶ Ad primam improbationem. cum dicitur primo quod non est conueniens sermo dicere / scio triangulum vel lapidem / vel hunc triangulum habere tres. Conce do quod non est conueniens locutio vel responsio vel assigna tio quid sciatur: sed est locutio vel falsa / vel insufficiens et truncata: quia vel denotatur quod noticia scientifica est noticia incomplexa vel singularis. Aut quia noticia sci entifica est complexa / et veridica: ideo non conuenienter assignatur et explicatur obiectum scientie vt scitun nisi per propositionem vel per dictum conforme propositioni quod sit determinatio verbi sciendi.

102

¶ Item licet hunc triangulum habere tres sit intelligibile per se cognitum per illam noticiam scientificam: tamen non est nisi obiectum partiale: ideo non conuenienter ast gnatur obiectum illius scientie cum quaeritur quid rei materiale obiectum scientie.

103

¶ Ad secundam. dicen dum quod non est notum in particulari clare / et distin cte: sed in communi notum est clare / et euidenter: sicut aliquod intelligibile obiectum natum est cognosci clare et distincte noticia scientifica. Talis autem non est nata esse noticia particularis et indiuidualis seu distincta indiuidualis: licet sit respectu indiuiduorum obiectiue et materialiter: alioquin respectu nulli us obiecti esset.

104

¶ Ad tertiam. negatur consequen tia. Ad probationem: licet sit distinctior secundum comparationem indiuidui ad indiuiduum: et licet sit immo diatior secundum quendam modum immediationis: non tamen est proprie scientifica eo modo quo locum ti sunt philosophi de noticia scientifica. Demonstra tio enim non est per se primo singularis. Per idem enim medium demonstratur de quolet indiuiduo: nisi cum quadam appropriatione qua videtur coassumere aliquod accidentale quidditati indiuiduorum. vnde et alihabent reddere causam quare noticia particularis non est scientifica.

105

¶ Ad quartam. quod scientia sit de contingenti aliter se habere vt per se scibili potest intelligi quod possibile sit non esse sic simpliciter in re: sicut significatur per noticiam scientificam: et sicut suff cit ad eius veritatem: et consequenter quod possibile sinoticiam scientificam vt talem essefalsam: et sic consequentia negatur et sic intelligit philosophus scientiam esse de necessariis: quia non est possibile quod nihil ponatu in re pro quo sufficienter verificetur. Alio modus quod aliquod per se exhibitum per aliquam noticiam scientificam et pro quo interdum de facto verifica tur sit contingens aliter se habere: et conceditur consequens: nec hoc derogat necessarie veritati noti cie scientifice. Eque enim posset illud reduci contra ponentes complexe significabile esse per se scibile in vniversaliquia illud erit corruptibile: saltem secundum partes / et secun dum intelligibilia / quae continet partialiter: vel quod erit ex¬ tra deum intelligibile positiuum actuale et actualiter positum necessarium et immutabile. Dicitur igitur secundum philosophos scientia esse de necessario: quia secundum eos impossibile est quin ita sit in re sicut sufficit ad vel ritatem illius quod est additur quod scitum possit aliquando non esse scitum stante scecina: et quod noticia aliqua sit aliquando noticia sci entifica alicuius obiecti et aliquando non: potest tripliciter intelligi. Primo: quia quod prius per se representaba tur per noticiam scientificam vt obiectiue exhibitum et postea non cognoscatur nec exhibeatur obiectiue per illam: et sic negatur. Alio modo quod per noticiam aliquan intellectus sit aliquando demonstratiue sciens / et postea per eandem habitam non sit sciens: sed opinans/ vel dubitans / vel errans: et sic negatur. Alio modo quod pro aliquo intelligibili verificetur nunc noticia scien tifica et postea pro illo non verificetur nec etiam pro illo falsificetur sed pro alio equiualenti verificetur et sic conceditur illud specialiter de noticia scientifica per demonstrationem: cuius conclusio ad sui veritatem exigit constantiam rei importate per subiectum Quod etiam additur: quoniam non idem scirem hodie quod heri: si intelligitur quod non eadem obiectiue ex hibeantur per huiusmodi noticiam negatur si intelliigitur quod pro aliis tanquam pro obiectis partialibus verificatur hodie et heri: et quod subiectum noticie comple xe scientifice vel propositionis ei conformis supponit pro aliis hodie et heri. conceditur de conclusione de monstrata: cuius veritas exigit existentiam singularium rerum / pro quibus supponit subiectum: sed hoc non est scire aliud nisi improprie et per accidens. Accidit enim veritati illius quod verificetur pro his vel pro illis: sed indifferenter exhibet hec et illa: et nata est verificari pro his / vel pro illis: sed si conclusio demonstrationis esset scibilis per se scitum ego et tu non sciremus idem formaliter / nec equiualenter ex quo eius signum non esset obiectiue scitum: nec noticia foret scientifica quatenus est exhibitiua obiectorum extra: sed tantum qua tenus est ostensiua sui. conclusio autem mea et conclusio tua sunt ominino diuerse: licet significatum ertra sit idem.

106

¶ Ad nonum. Quodlibet membrum potest da ri cum debito / et proprio intellectu. quodlibet enim intelligibile significabile complexe per aliquam singularem veram illius vniuersalis conclusionis potest dici ob iective scitum per se et immediate: quia per se et immediate exhibitum et pro ipso immediate verificatur vel verificabilis est illa noten cia sci entifica tanquam pro partiali significato et partiali causa veritatis: licet non necessario requisita: sed veritas conclusionis exigat existentiam rerum singularium: et sic com ceditur tertium membrum.

107

¶ Item secundum membrum conceditur in hoc sensu: quia aggregatum collectiue ex omnibus intelligibilibus complexe significabilibus per omnes singulares veras illius vniuersalis conclu sionis potest dici per se obiectiue scitum per huiusmodi scientia: tamquam per se obiectiue exhibitum pro quo adequate vel rificatur actu illa scientifica noticia. Potest etiam dari primum membrum: quia illud aggregatum colle ctiue est per se obiectiue scitum tanquam totale / et adequa te exhibitum per illam noticiam: pro quo praecise nata sit verificari illa noticia: immo pro qui / et pro cuiusquilba necessario verificatur si ponatur.

108

¶ Ad primam igitur improbationem primi membri negatur consequentia Si enim veritas illius conclusionis vniuersalis non exigit existentiam rei singularis pro qua verifice eius vna singularis. Patet quod probatio non valet: si vero exigat adhuc scientia non est falsa: quia ad veri tatem illius conclusionis sufficit quod qualibet singula¬ ris propositio sit vera de re singulari existente: sicut ad veritatem istius / omne corpus mouetur / vel quiescit: sufficit quod quodlibet corpus existens sit huiusmodi: nec ad eius veritatem exigitur quod qualibet singularis sit vera de quolet indiuiduo exhibito / et significato per illud vniuersale.

109

¶ Ad secundam. Conceditur quod falsum est omnes triangulos collectiue simul sumptos habere tres angulos equales praecise duobus rectis Nec istud sequitur ex hoc quod illud aggregatum ponitur quasi obiectum totale / et adequatum verifica tiuum illius noticie. non enim attribuo hoc predicatum habere tres equales duobus rectis illi toti aggregato: quasi vni demonstrato per modum subiecti: sed ei attribuo esse scitum / et esse obiectum scientie modo exposito.

110

¶ Ad tertiam. conceditur assumptum: et non est contra dicta.

111

¶ Ad primam improbationem secundi membri / et secundam / et tertiam patet ex dictis.

112

¶ Ad quartam. si conclusio illa verificatur etiam de trian gulis non existentibus. patet quod non valet consequentia Si vero verificatur tantum pro existentibus sic di cendum est quamuis ille due propositiones conuertantur: tamen non ita proprie demonstratio / et scientia sunt respectu huius quod est omnem triangulum habere tres: et respectu huius quod est omnem triangulum existentem habere tres: quia superflue fit illa additio: et quia videtur innui / et praetendi vnum falsum scilicet quod illa noticia specifica determine tur sic ad triangulos nunc de facto existentes: quasi non sit nata verificari pro illis succedentibus post corruptio nem ipsorum: quod est falsum

113

¶ Ad decimum. negatur minor Ad primam probationem conceditur quod hec vniversalis praedicatio est vera per se secundo modo. Omnis triagulus habet tres: et hoc pradicatum praedicatur de illo subiecto secundum quod ipsum. hec enim locutio est de actu signato et idem praedicatum non praedicatur primmo: et secundum quod ipsum de aliquo inferiori ad triangulum: et tanen in ista enunciatione quae est de actu exercito / omnis triangu us habet tres: et subieantum supponit tantum pro rebus singularibus extra. nec ista repugnant.

114

¶ Ad tertiam. negatur maior si illis rebus corruptis et variatis maneant / vel suc cedant alie res eodem modo exhibite obiectiue per illam noticiam vniuersalem: et pro quibus eque / et eodem modo nata est verificari: sicut de ista. omnis asinus ad tu viuit. Conceditur tamen quod veritas necessaria non verifi catur per se: et primo pro re corruptibili: tanquam pro eo quod rse / et necessario requiritur ad eius veritatem. Nulla enim res corruptibilis requiritur tamen requiritur inter dum aliqua secundum opinionem philosophorum / et aliqua sufficit.

115

¶ Ad tertiam. loquendo large / et improprie de dependentia veritatis / et euidentie secundum communem intellectum negatur maior. veritatem enim noticie dependere a rebus est ipsam verificari pro rebus / et natam causari et mensurari a rebus mediate / vel immediate / et indigere existentia rerum ad sui veritatem. Euidentia autem scientie dicitur dependere ab ali quo: quia concluditur / et infertur ex illo tamquam vero foresaliter notio ri ab alio. igitur dependet veritas noticie / et euidentia: quia pro aliis rebus verificatur et ab alio effectiue causatur per modum consequentis illati: sed proprie loquendo et accipiendo dependere pro reali / et per se causalitate. conceditur maior de vi vocis: quia veritas et euidentia noticie sunt idem realiter: et negatur minor vitas enim huius noticie non causatur proprie a rebus extra: quia ali uis potest nouiter formare noticiam quod omnis triangulus habet tres licet nullus triangulus vel non omnis triagulus causet effectiue illam noticiam.

116

¶ Ad quartam. negatur consequentia Scientia enim qua scitur passio de suo primo subiecto nobilior est quam ea qua scitur de suo secundario sub iecto: quia non conuenit secundario subiecto secundum quod ipsum immo habet propter quid et est quasibile et demonstrabile per conclusionem in qua praedicatur de suo primo subiecto: Si vero comparetur noticia qua scitur passio vniuersalior de suo primo subiecto ad scientiam quae scitur passio minus vniuersalis de suo primo subiecto. Adhuc Consequens non est vniversaliter verum: licet enim quodanmodo immediationis et propinquitatis noticia minus vniversalis sit propinquior / et immediatior rebus extra significa tis: tamen aliunde sortitur nobilitatem et prioritatem scientia vniuersalior. per eam enim plura sciuntur et continet plurium scibilium scientias: et ab ea dependent plurium scibilium scientie: et est etiam abstractior et immaterialior. Uidetur tamen quod aliqua noticia minus vniuersalis quaedam magis vniuersali nobilior est vt scientia de anima intellectia / et de eius operationibus quam scientia de anima in communi / vel de qualitate in communi ceteris paribus Est enim nobilissimum scibile illius vniuersalis.

117

¶ Ad quintam. negatur consequentia. Ad probationem: licet distinctius ostendat quodam quasi partes illius ostensi per notic am vniuersalem: tamen modus ostendendi repugnat noticie scientifice: quia noticia scientifica est demonstratiua per medium respiciens quidditatem abstrahendo a differentus materialibus et accidentibus indiuiduorum inferiorum / et corruptibilium: nec praedicatum scibile conuenit per se huic indiuiduo per illud quod est differens et dissimile alte ri indiuiduo.

118

¶ Ad sextam. videtur esse contra omnes. Cum enim dicitur omnis trangulus habet tres: subiectum supponit pro singularibus triangulis / et pro illis verificatur proposi tio: magister quolibet singularis esset causalis respectu vniuer salis. Negatur igitur consequentia: non enim vna propsitositio di citur causalis respectu alterius: quia distinctius signifi cet illud pro quo vtraque / vel illa altera verificatur: et quod est causa veritatis illius: quia hec propositio ysocheles habet tres esset causalis respectu huius triangulus habet tres. Potest igitur dicit quod quamuis hunc triangulum habere tres sit large loquendo causa quare hec singularis est vera / hic triangulus habet tres: et est consequenter causa partialis quire hec vniuersalis est vera omnis triangulus habet tres: non tamen sequitur quod hec propositio hic triangulus habet tres sit causalis respectu huius triangulus habet tres. Aliquid enim potest esse causa duo rum: quorum vnum non est causa alterius vniuersalis igitur Ideo dicitur causalis et propter quid respectu singu laris: quia habere tres non conuenit huic triangulo: secundum quod hic triangulus / sed secundum quod triangulus. et si in hoc triangulo corresponderent distincta ex natura rei secumdum quorum vnum esset triangulus: et secundum alterum forma liter esset hic triangulus: habere tres conueniret ei primo per illud quo formaliter esset triangulus: non per illud qui formaliter esset hic singulariter triangulus.

119

¶ Ad argumentum in principio quaestionis patet ex dictis supra.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 3