Quaestio 1

¶ Sequitur distinctio. 17. et. 18 CIrca distinctionem decimam septimam. et decimam octauam. Quero cum magistro. vtrum spiritus sanctus posset esse caritas secundum quam formaliter homo iustus diligit deum.

Quod sic. anime christi erat huiusmodi. Ioh. 3. Datus Sest ei spiritus non ad mensuram igitur et potest anime iusti esse huiusmodi caritas.

¶ Contra. non potest esse anime cognitio secundum quam formaliter anima est intelli gens. ergo nec voluntati dilectio secundum quam formaliter it diligens. antecedens probatur. quia si posset esse videtur quod fuis set anime christi cognitio. Sed hoc est falsum secundum magistrum. lib. 3. dist. 14. c. 2. Sapientia anime christi non erat equalis sapientie dei. quia illa multo est dignior.

Prima conclusio. Iorma secundum quam formaliter viator iustus di ligit deum meritorie siue actualiter siue habitualiter est forma creata non spunssctuns. probatur. illa forma est caritas qua habitualiter meritorie diligimus deum et que sufficit ad bene viuere et que in se vel in specie est conuertibiliter distinctina iustorum ab iniustis secundum Aug. 15. de tri. ca. 18. Sed talis forma est forma creata. probatur. extra de summa tri. et. fi. ca. caus. Tidei. lib. 6 Paruulis in baptismo infunditur gratia informans quo ad habitum. Et magitur. 2. lib. sente. dist. 27. Gra lia sine qua non contingit bene viuere. et per quam fiunt opera meritoria et que sanat et iustificat animam. quam etiam vocat caritatem est virtus animi mouens animum ad diligendum deum. Et huiusmodi virtus est bona caritas mentis: qua recte viuitur. et qua nullus male vtitur quam solus deus in homine operatur. vt allegat ibidem magister.

¶ Preterea. per auctoritates quas adduxit magister in hac distinctione: ad quas non videtur suffi cienter resposum. Et specialiter ad hoc est illud Aug. de moribus ecclesie. Et ponitur in glo. super illud Roma. 8. Quis nos separabit a caritate christi: Caritas igitur hic dicta est virtus que animi nostri rectissima affectio est que coniungit nos deo que caritas est in nobis non a nobis.

¶ Preterea. hec caritas augetur et est ma or et minor secundum August. ad Bonifacium papam. Ca ritas inquit meretur augeri vt aucta mereatur perfici. Et ench. vl. Minuitur cupiditas caritate crescem. etc.

¶ Preterea. caritas istaquae est donum proprium distinctiuum iustorum ab iniustis est iusticia quae quis iustus est et iuste viuit. Sed hec iusticia non est fora increata. probatur. Augu. degratia noui testamenti vltra medium in eoquod scriptum est iu sticie non sunt sunt subiecti. non est iusticia illa intelli genda qua deus iustus est. sed qua iusti sunt homines quias gratia sua iustificat et prius dixerat sic in eo quod dicitur ignoram tes dei iusticiam commendatur illa dei iusticia qua nos ex eius gratia iusti sumus non illa qua ipse iustus est aeterna sua et incommutabili iusticia. Et. 1 4 de tri. 12o. Ecce dei cultus est sapientia. Sic autem dicitur ista esse hominis sapina vt etiam dei sit. verum non ita dei qua sapiens est deus. Sed quamadmodum dicitur et iusticia dei non solum illa qua iustus est. sed quam dat homini cum iustificat ipsum.

¶ Preterea. iustus non credit nec intelligit intellectioe qua deus est. igitur nec di ligit dilectione que deus est. pari ratione eque enim deus est notitia formaliter sicut amorper varias autortoritates Augu. quas Conti a edducit magitur in hac dist. 17. specialiter autm ad hoc videtur Aug. 8. de tri. c. 8. et 9. vbi dicit sic Nemo dicat non noui quid diligam. diligat fratrem et dili gat eandem dilectionem. magis enim nouit dilectionem qua diligit quam fratrem quem diligit. ecce iam potest deum notiorem habere quam fratrem plane notiorem. quia praesentiorem et interiorem et certiorem. Et ibidem ponit quod deus dilectio est et cari tas est et fraterna dilectio quae diligimus inuicem. non solum est ex deo: sed est deus

¶ Item. lib. 15. de tri. c. 18. loquens de caritate quae est donum excellentissimum. et quo diuidit filios regni et filios perditionis. et sine qua nihil prosunt alia dei dona. et que per Aposto. dicitur. Diffusa in cordibi nostris. dicit. quod sic est donum dei quod est deus. Et si dicitur quod hec caritas et dilectio dicitur deus causaliter non forma liter. est enim donum datum a deo

¶ Hanc responsionem tolliu Aug. ca. praecedenti. dicens quod non est dictum: deus est cari tas quo modo dictum est. Qoniam tu es patientia mea domine. Moc enim dictum est quia ab ipso est. sicut alibi dicit psal mista. Quoniam ab ipso patientia mea. Et. cap. 20. probat spatum sactauntum esse caritatem que est donum dei. Si enim inquit in donis dei nihil est maius caritate. et nullum est donum dei maius quam dlisc scilicet quid consequentius quam vt ipse sitcaritas

¶ Secundo. omnis forma accidentalis / immo omnis creatura praest intelligi et esse non bona et non iusta nec deo cara vel gra ta et accepta. Sed caritas quae est proprima et conuertibiliter concomitans iustos non potest intelligi vel esse huiusmodi. igitur maior patet. Tum / quia est bona est iusta et per participatio nem et per contigentem et liberam ordinationem et accepta tionem diuine voluntatis. Tum / quia cum natura substantia lis et intellectualis sit summ e deo similis et nobilissima creaturarum. si illa potest esse non bona et recta. igitur et quoci que alia creatura. quia plus distans et recedens a deo et per consequens minus participans de bonitate diuina. minor patet quia iusticia formaliter et simpliciter iustificans non potest esse non iusticia cum sit essentialiter iusticia. Caritas enim non potest esse non cara et non grata deo. et quia est essentialiter dilectio dei ordinata et virtus habitualis. alioquin nulla dilectio dei in creatura rationali est per se ordinata et virtuosi et quia non magis per se faceret ad esse iustum quam fides vel spes / vel aliud dei donum creatum. quod contingit esse non iustum et informe. Et quia est excellentissimum dei donum / quo nihil est excellentius. 15. de tri. c. 18Donum autem creationis qua datur esse substantiale anime rationali. vel an gelo esset donum excellentius.

¶ Tertio. si huiusmodi caritas sit forma habitualis creata. sequitur quod inclina ret voluntatem ad actus bonos et daret faciliter et de lectabiliter operari. consequentia patet. quia habitus naturaliter acquisitus hoc facit. qui tamen est imperfectior et inferior consequens est falsum. quia aliquis experiretur se esse in carita te de nouo vel nouiter perdidisse illam. quia tota simul perditur non pars post partem. Similiter in iustificatione tota simul infunditur non per continuangenera tionem a non gradu. immo secundum plures in resurgente redit maior caritas quam vnquam habuerit. et ita experire tur huiusmodi inclinationem et potestatem. sicut si noua scientia habitualis infunderetur. Et secundo posteriorum. inconueniens est quod habeamus nobilissimos habit et lateant nos. consequens est contra experientiam. quia nouiter conuersus non experitur huiusmodi inclinationem et facili tatem vsque post multam continuationem et frequenta tionem actuum.

¶ Quarto. talis caritas esset habitus eiusdem rationis cum habitu naturaliter acquisibili. probo: quia illi habitus sunt eiusdem rationis qui per se et immediate inclinant in actus eiusdem rationis habitibus enim alterius rationis correspondent per se et primo actus proprii alterius rationis. ex. 2. ethicorum. cap. primo. Sed hec caritas et aliquis habitus naturaliter acquisitus erunt huiusmodi. quia actus per se illius caritatis habitualis creati / causabunt naturaliter aliquem habitum in anima: et inclinabit natura liter per se in similes actus: etiam recedente illa cari tate infusa.

¶ Quinto. sequitur quod in productionem operationis bone et meritorie voluntas esset causa prior et principalior: et cariias seu gratia esset cau sa secundaria minus principalis probo: quia habitus qui est accidens anime est secundaria causa respectu voluntatis. quia vtimur habitu cum volumus: et quia actus esset magis naturalis quam liber. consequens est contra Aug. yponosticon. Rubrica. tertia: vbi comparat voluntatem iumento: et gratiam sessori cuius est ducere et regere iumentum. Et ad Bonifacium papam Gratia meretur augeri voluntate commitante non du tente pedissequa non preuia.

¶ Sexto. illud non est forma accidentalis per quod formaliter anima me retur vitam eternam: et est digna vita eterna et accepta et vnita deo caritas et gratia est huiusmodi. igitur. maior probatur. primo. si anima non potest mereri ex faculta te naturali liberi arbitrii multo minus per faculta tem virtutis inferioris cuius est quecumque forma ac cidentalis: que etiam non est actiua nisii naturaliter. Quod igitur est principium et causa propria per se merendi ipsi volutati est principium liberum et superius omni virtute creata. Secundo. quia medium coniungens extrema est propinquius extremo quam alterum extremum: et extremum non vnitur nec propinquat termino per illud quod magis distat a termino. Sed quecumque forma accidentalis plus recedit et distat a deo quam natura substantialis intellectualis que est ad ymaginem et similitudinem dei. igitur per huiusmodi formam non coniumigitur anima deo nec propinquat. videtur igitur quod illud per quod fit ista vnio sit spiritussctums. Iuxta illud 2Corinth. 6. Qui adheret deo vnus spestuns est cum eo

¶ Confirmatur secundum Aug. semper I0o. ome. 19. Sicut anima est vita corporis et viuificat corpus. ita deus est vita anime et eam viuificat. sed anima est formaliter vita corporis. igitur. Magister comninter non teneturin Ad primum. hac parte nisi exponatur sic quod ali ter est donum spiritus sancti caritas qua habitualiter diligimus deum ordinate aliter spes / vel fides vel alie virtutes. quia secundum alias virtutes non dicitur dari nec haberi spiritus sanctus: sed in dono caritatis dei dicitur dari. Nec ex donatione aliorum dicitur spiritussctus inhintare hominem et esse in eo Sed ex donatione caritatis que est virtus excellentissima viatoris / et est habitualis dilectio dei ordinata. amor autem appropate attribuitur spumi sancto. nec aliquis est acceptus sine illa. nec non acceptus cum illa. sicut dicit Bernar. in quadam epula ad Car. arguitur. Recte dicitur caritas et deus et dei donum. itaque caritas dat caritatem substanti ua accidentalem. vbi vero dantem significat nomen est subtante. vbi donum qualitatis

¶ Item: de amore dei. c. 14. Deus ca ritas est sic tamen vt considerata secundum naturas doni et dam tis in dante nomen sit subientie in dato quaelitatis. sed et donum qualitatis per emphasim. deus dicatur in eo quod super omnes virtu tes virtus caritatis deo coherat et assimiletur. Empha sis est cum ad maiorem expressionem accidentis. et ad denominan dum abundantiam accidentis vtimur substantiuo pro adiecti uo. vt cum accipitur scelus pro scelerato et libertas pro libere li. si vero magitur intelligit quod deitas sit forma secundum quam formaliter anima est diligens. negatur. Ad auctoritates Aug. intendit quod deus est formaliter dilectio et caritas non solum causaliter. quia ratio dilectionis et caritatis est ratio perfectionis sim pliciter. quia dilectionis recte et in speciali attribuitur deo ca ritas. quia inter virtutes coincabiles creature rationali ca ritas est excellentior. sicut et actualis dilectio dei ordinata est excellentissima operatio virtutis. ideo ratio huis virtutis specialiter et appropriate attribuitur deo. Quod autem arguit Aug. quod diligens fratrem diligit deum. quia dili git dilectionem. deus autem dilectio est. Sic accipiendum est quod diligens fratrem diligit ipsam dilectionem et caritatem id est di ligit ipsam virtutem et bonum virtuosum. quod est diligere opor dinate proximum. immo ideo diligit proximum. quia diligere pro cimum est bonum et virtuosum. Si autem diligit ipsam virtute caritatis et dilectionis caritatiue et ordinate. igitur mu to magis diligit deum qui est perfecta et summa caritas et di lectio ordinata per essentiam et regula omnis alterius dilectionis ordinate et prius et firmius diligit perfectam et primam vit tuosam et ordinatam dilectionem quam fratrem: cum amor or dinate dilectionis sit ratio et causa dilectionis fraterne Et iuxta hoc cap. sequenti dicit Aug. quod cum legimus illam scripturam in omnibus commendemus nosmetipos sicut dei ministros in multa patientia et tribulationibus etec Accendimur in dilectionem Pauli. eo quod credimus ipsum vi xisse secundum illas virtutes. sic autem esse viuendum secundum illas virtutes non credimus ex auditu ab aliquibus: sed hoc inte apud nosmetipraos / vel potius supra nos in ipsa veritate conspicimus nisi ergo hanc formam quansemper stabilem atque in commutabilem cernimus. praecipue diligeremus. non ideo dili geremus illum. quia eius vitam huic forme aptatam fuisse cre dimus. ita ergo ipsorum vitam facit a nobis diligi dilectio illius fore secundum quam vixisse creduntur et illorum vita cre dita in eandem formam viuendi flagrantius excitat caritatem et dilectionem nostram. vt quanto magis diligimus deum / tanto certius sereniusque videamus formam iusticie incommutabi lem quam in deo conspicimus et secundum quam viuendum esse iudica mus. hec Aug. Quod autem. 2. c. lib. 15. de tri. probat spositum scandum esse caritatem sic esse accipiendum. quia cum caritas sit excellentissima virtus. ratio eius est ratio perfectionis simpliciter. igitur summe conuenit deo. igitur deus caritas est. et si in aliquo dono crea to dicatur deus dari et haberi maxime in dono caritatis. ideope specialem appropationem attribuitur deo quod sit donum ca ritatis. Sic igitur potest dici quod. s scilicet est caritas quae diligimus non solum causaliter sicut de omni alio dono. sed est exemplariter et regulariter. quia est exemplar et regula nostre dilectionis. quia est regula omnis ordinate dilctionis et speciealiter in eo quod est amor mu tuus pofris et filii et nexus amborum.

¶ Ad secundum si intelligitur de bonitate naturali. negatur maior. si de biomonitate meritoria et accepta vel dignificante ad vitam eternam. negatur maior secundum potentiam dei ordinatam. sed conceditur maior de positiona dicitur absoluta. et negatur minor. Si vero intelligitur de bomonitate iusticie quae est rectitudo viuendi circa substantiam intellectua lem et qua est conformitas viuendi ad diuinam ordinationem praeceptiuam vel consultiuam. sic aliquid potest dici bonum. quia recte viuens et sic conceditur maior. et negatur minor. Aliomon quia principium formale viuendi recte. et hoc vel actu vel apti tudine. Si actu. sic negatur minor. quia hoc non conuenit caritati existenti extra subiectum. Si aptitudine: sic negatur maior. Caritas enim quantum est ex natura sua est habiti alis dilectio dei ordinata. nec potest esse inordinata. quia est a solo deo.

¶ Ad tertium. conceditur consequens. Ad improbsaonem negatur consequentia. quia huiusmodi facilitas et inclinatio pro statu vit non est talis et tanta vt quis possit discernere an sit ex habitu infuso vel aliunde. quia potest esse ex habitum acquisito et ex aliis disponnibus anime vel corpris.

¶ Ad quartum. negatur consequentia. Ad probationem. illud conceditur de habitibus naturaliter acquisibilibus vel quorum vterque est supernaturaliter tantum causabilis non de illis. quorum vnus est supernaturaliter infusus et alius causatus ex actibus habitus supernatu raliter infusi.

¶ Item. non sunt eiusdem rationis secundum bonitatem et maliciam.

¶ Item. habitus supernaturalis potest in aliquos in quos eiusdem rationis non potest ille acquisitus

¶ Ad quintum. si actus consideretur secundum suam entitatem phi sicam et materialem absolute conceditur consequens. si quatenus mo ritorius et acceptus. negatur consequentia. sed respectu eius vt sic non in est per se causalitas effectiua. quia nec vt sic est per se terminus causalitatis effectiue. Quod autem Augu. comparat voluntatem iumento et gratiam sessori non est similitudo ac cipienda vt voluntas in causando per se dependeat a gratia vt causa principali et priori. sed quia voluntas est ex se in differens et indeterminata ad sic vel aliter et ad bene vel male agere. Sed habitus iusticie determinate inclinat eam ad vnam partem. sicut et recta ratio et vo luntas ad hoc vt recte agat sequitur determinatam inclinationem habitus iusticie et recte rationis iuxta dei preceptum.

¶ Ad sextum negatur maior. vt ly per notat circunstantiam principii proprii quasi formalis vel quasi effectiui vel distinctiui requiunti secundum leges posi tas.

¶ Ad primam probationem. negatur consequentia. si illa virtus inferior sit perfectio non naturaliter: sed solum supernaturaliter causabilis. nec etiam ipsa ex sua natura per se habet quod sit ratio merendi / et quod faciat dignum vita eterna. sed ex libera et gratuita dei voluntate et bo nitate.

¶ Ad secundam. si intelligitur de propiquitate et accessu secundum perfectionem essentialem absolutam quidditatum spe cificarum. negatur maior. quia tunc anima per nullam virtutem intellectualem vel appetitiuam magis acce deret ad deum. Si autem de propinquitate secundum confor mitatem viuendi respectu diuine voluntatis et ordinationis preceptiue vel consultiue vel de propinquita te secundum obiectiuam representationem et terminationem et attingentiam. negatur minor. impossibile est spiritum Secumda conclusio. sanctum esse voluntati iusti viatoris formam secundum quam formaliter viator est diligens deum speciliter circumscribendo vnionem hypostaticam quabi est in christo. probatur. primo. quia impossibile est deum informare animam vt probatum est supra. dist. 8. igitur impossibile est quod sit forma secundum quam formaliter viator est diligens consequentia probatur. quia dilectio secundum quam anima est diligens / est ipsa vel in ipsa formaliter. alioquin non potest argui aliquis actus vel habitus informare animam. immo nec ali quod accidens informare aliquam substantiam: ex quo hoc potest esse formaliter album sine informatione.

¶ Preterea impossibile est quod viator sit formaliter bonus bonitate diuina et sapiens sapinia diuina. igitur et de dilectione. consequentia patet quia idem sunt et eque concabilia. nec potest comincari hoc quin equaliter coincetur illud. antecedens probatur. quia esse infinite bonus et sapiens. et ita infinitum bonum. quia tan ta bonitate bonus et tanta sapientia sapiens quanta deus licet contingenter.

¶ Preterea. impossibile est quod anima sit potens formaliter potentia diuina. igitur et diligens formaliter dilectione diuina. antecedens probatur. quia esset omnipo tens. quia potens formaliter potentia infinita etanta quam ta deus. et per consequens posset creare. immo crearet quicquid deus crearet quod est contra doctrinam sanctorum. consequentia patet. quia potentia est eque per fectio simpliciter et perfectio essentialis. et per consequens eque coincabilis sicut dilectio Si dicitur quod potentia causandi non potest comnincari alicui per formalem denominationem quin coincetur sibi eque in tense et perfecte sicut correspondet deo intrinsece. et ita nisi communicetur infinite et immense. Sed dilectio diui na potest communicari sic quod minus intense. et minus per fecte sit alicui dilectio quam sit dilectio in se in sua na tura intrinsece. ideo potest creatura diligere dilectione diuina. licet non sit potens potentia diuina.

¶ Contra dilectio diuina eque est simplex et indiuisibilis perfe ctio et eque immensa in se formaliter et infinita sicut po tentia diuina. igitur si potentie diuine repugnat cominca ri creature per formalem denominationem secundum magis et minus et nisi immense et infinite. pari ratione de dilectio ne. videtur enim sermo ad placitum negare hoc de hac perfectione non de illa.

¶ Preterea. impossibile est quod anima sit pater vel generans formaliter paternitate vel ge neratione diuina. igitur et quod diligens dilectione diuina. consequentia patet. pari ratione. eque enim natum est informare an mam hoc sicut illud vel vniri intime. antecedens patet. quia ani ma formaliter generaret filium / et spiraret spiritum sanctum.

¶ Preterea. sequitur quod aia talis esset deus probatio consequentiae. primo. quia deitas et dilectio vel cognitio diuina sunt omnino idem formaliter. igitur eque coicantur et participantur hoc vt illud. et quia deitas non minus est coincabilis anime. immo eque perfecte et intime communicatur et illabitur. igitur essentia diuina dabit formaliter esse deum. Si cognitio et dilectio diuina da formaliter esse cognoscens et diligens. sicut etiam ad in tra non potest communicari dilectio quin deitas coincetur eidem. igitur nec ad extra.

¶ Confirmatur. quod est viuens formaliter vita que deus est: est deus. Sed anima via toris erit huiusmodi. igitur. maior patet. quia viuere formaliter vi ta diuina est viuere formaliter deitate. sed viuere for maliter deitate est esse formaliter deum viuum. minor patet quod est formaliter cognoscens et diligens cognitione et dilectione diuina est formaliter viuens vita diuina. quia esse cognoscens est esse vitale id autem formaliter viuit vita diuina cui deitas dat formaliter esse viuum et vitale

¶ Confirmatur consequentia principalis deitas non potest dare formaliter alicui esse deum quin det formaliter. esse cognoscens et volens. igitur econtra. antecedens probatur. quia si dat esse deum: illud est deus. igitur est deus cognosces et non nisi cognitione diuina. consequentia probatur. Cum / quia non mi nus necessaria est concomitantia / vel conuenientia deitatis ad diuinam cognitionem et volitionem quam econtra. Tum / quia in deo secundum naturalem intelligentiam vide tur prius esse deum quam esse cognoscens cognitione di uina vel non posterius. Sed non minus potest prius esse sine posteriori quam econtra.

¶ Item: cognitio vel dile ctio creata que est accidens non dat esse cognoscens vel diligens quin det esse accidentale. et quin coincet formaliter suum esse essentiale et quidditatiuum absolutum. igitur dilectio et forma increata que est substam tia non dabit formaliter esse cognoscens et diligens quin prius. et eque primo det esse substania / et esse substantiam: sed non aliam quam esse deum et quin conce. esse essentiale quidditatiuum. scilicet esse deum.

¶ Item: aut ad hoc quod cognitio diuina det alicui formaliter esse co gnoscens requiritur idemptitas vel informatio vel vnio hypostatica et habetur propositum. quod anima iusti viatoris non potest esse diligens formaliter dilectione diuina. aut non requiritur sed sufficit alia vnio et illapsus intimus Et pari ratione. diceretur quod ad esse deum sufficit talis vnio imo deitas tali vnione erit vnita sicut et dilectio. sset Preterea. principaliter sequitur quod talis viator esset immense et infinite fruens deo. et videns deum non minus quam deus. consequens est falsum. quia esset eque perfectus. sicut deus et adorandus cultu latrie. et diligendus super om nia. quia bonum summe perfectum. consequentia probatur. quia esset co gnoscens et diligens tanta et tam perfecta visione sicut deus quanta autem et quam perfecta et intensa est formaliter cognitio tam perfecte et intense formaliter cognoscit silud quod est formaliter per illam cognoscens. Dicitur quod cognitione infinita et immensa stat potentiam cogno cere solum finite.

¶ Contra. si cognitio est clara et in tuitiua et non abstractiua cognoscens formaliter per illam cognoscit intuitiue. Sed diuina cognitio est nul lius intelligibilis cognitio abstractiua sed intuitiua igitur talis viator videt intuitiue deum. igitur fruitur fruitione correspondenter beatifica. igitur spertuns sanctus non est ei dilectio quo modo iusti viatores diligunt deum.

¶ Item. contra responsionem: et ad confirmationem consequentia principalis arguitur multipliciter. Primo quanta est forma is perfectio per quam et secundum quam formaliter ali quid perficitur tam perfectum est illud. igitur quam per fecta est formalis cognitio per quam et secundum quam formaliter iste intellectus est cognoscens tam perfecte est cognoscens. Sed illa est immensa et infinite perfecta. igitur.

¶ Item. infinitas essentie secundum quan formaliter aliquid est ens non dat esse finitum / vel finite. igitur infinitas cognitionis non dat formaliter cognoscere finitum vel finite.

¶ Item: in quantitate molis nih il est quantum finite per quantitatem infinitam. igitur nec in quantitate virtutis et perfectionis.

¶ Item nihil est cognoscens formaliter infinite per cognitionem formaliter finitam. igitur nec econtra. consequentia probatur. quia eque lis improportio videtur cognitionis infinite ad cognosce re finite et cognitionis finite ad cognoscere infinite

¶ Item. aut quantitas seulatitudo esse cognoscentis se cundum esse cognoscens mensuratur et attenditur penesquantita tem seu latitudinem et perfectionem forme secundum qua formaliter aliquid est cognoscens et habetur propositum aut secundum quantitatem potentie qua cognoscit. et hoc non quia eadem poten tia potest magis et minus perfecte cognoscere.

¶ Confin matur. esse cognitum mensuratur secundum quantitatem et perfectionem forme cognitionis formaliter. igitur et esse cognoscens. antecedens patet .a. enim non dicitur magis et minus cognitu propter maiorem perfectionem sui vel potentie cognoscentis. sed propter maio rem perfectionem cognitionis. consequentia probatur. quia esse cognitum est pen ominatio extrinseca a cognitione magis quam esse cogno scens. igitur esse cognoscens non minus mensuratur proportio nabiliter secundum perfectionem cognitionis quam esse cognitum

¶ Preterea. ad principale sequitur quod deus potest realiter mutari. probo sit. b anima petri non diliges nec cognoscens et postea fiat diligens et cognoscens per formam que est deus Tunc sit. hic transitus contradictionis de non cognoscere ad cognoscere non fit sine mutatione. sed non fit mutatio in b. probo. quia non mutatur substantialiter / nec secundum vbi nec quale nec quantum. vel si acquirit aliquam formam creatam illam di co cognitionem. nec acquiritur entitas aliqua composita ex. b. et deo. quia deus non est componibilis. igitur nulla entitas acquiritur neque simplex neque composita ex par te creature. igitur non est mutatio in .b. igitur non fit noui ter cognoscens. aliter non poterit argui aliqua mutatio circa animam ex eo quod fit nouiter intelligens vel dili gens.

¶ Ad idem arguitur in. 4. lib. vbi probabitur quod deus non est formalis visio et fruitio beatorum in patria conclusionem: si spunssactuns non potest

¶ Contra esse huiusmodi. hoc esset quia non pot in formare animam. Sed hoc non requiritur. probo: quia ho dici tur rationalis et intelligens. et tamen secundum commentatorem. in tellectus vel intellectio non informat corpus.

¶ Confirmatur. in christo humanitas non informatur diuinita te. nec econtra. et tamen sic vnitur et illabitur hoc illi vt homo sit deus. et econuerso.

¶ Ad primum. dicendum quod illud requiritur ad improbationem. non potest sufficienter salua ri hominem esse formaliter intelligentem et intellectum non informare corpus

¶ Ad confirmationem. licet vnio hypostatica sufficiat ad hoc vt deus dicatur homo et ecotra. quia homo ibi non est humanitas sed suppositum vnitum humanitati. tamen non sufficit ad hoc quod anima sit formaliter intelligens intellectione diuina. sicut nec ipsa est deus in proposito. etiam loquor specialiter de viatore cui non vnitur diuinitas hypostatice.

¶ Ad argumentum in principio questionis. negatur antecedens. Ad probationem. secundum glosam ibidem illud intelligitur de filio dei cui paiter dedit spi ritum id est deitatem et deitatis sapientiam et bonitatem. non ad mensuram. sicut filiis adoptionis vel anime christi datus est spuns id est deitatis bonitas et perfectio coincata est non ad mensuram. quia ipsamet deitas comnincata est humanitati par vnionem. vel intelligitur ad mensuram id est non diminute et in perfecte secundum aliquas gratias et virtutes quas diuisim distribuit creaturis rationalibus. Dist. 10.