Quaestio 1

¶ Sequitur distinctio. 36. CIrca distinctionem 36 in qua magister inquirit quaiter omnia dicuntur esse in deo et in dei scientia et cognitione et per ipsum tanquam per artificem in cu ius arte sunt omnia: quaeritur vtrum respectu diuersorum intelligibi lium sit in deo formaliter pluralitas ydearum tanquam exemplarium ex natura rei distinctorum:

quod sic per Augustinum. 11. ci. 10. de. "in dei sapien tia sunt infinita quedam et infiniti thesauri rerum intelligibilium in quibus sunt inuisibiles atque incommutabiles rationes rerum visibilium et mutabilium que per ipsam fal cte sunt". Et. 7. tri. cap. 10. "verbum diuinum est ars om nipotentis atque sapientis dei plena omnium rationum viuentium et incommutabilium". Ecce quod in deo ponit plura litatem rationum que sunt formaliter vita et ita sum in deo formaliter.

¶ Contra quanto actus intelligendi est illimitatior tanto potest idem plura ostendere: igitur actus simpliciter infinitus potest secundum idem sui infinita ostendere.

¶ Notandum quod a quibusdam ponitur in deo pluralitas et distinctio ydearum que dicuntur rationes exemplares vel causales rerum intellectarum et scibilium: sunt enim exemplaria rerum et sunt princi pia causalia earum. rationes igitur quibus probatur distin ctio huiusmodi ydearum quedam sumuntur ex eo quod sunt exe plaria et principia cognoscendi res seu rationes repraesentatiue rerum: quedam vero ex eo quod sunt rationes causa les seu principia causalia contra quam opinionem pono duas conclusiones.

Prima conclusio est quod respectu diuerse intelligibilium non sum foraliter in deo plures vdee tanquam rationes cognoscen di seu tanquam exemplaria repraesentatiua aliqualiter distin¬ cta ex natura rei. probo. hoc enim derogat perfectioni diuine et intelligentie sequitur enim quod in deo sit exemplar im perfectum et diminutum. probo. illud exemplar est imperfe ctum et diminutum in ratione exemplaritatis et principi prasesensiui quod non est exemplar et ratio repraesentatiua et cognitiua nisi huiusmodi lapidis tantum et per quod et secundum quod formaliter habens ipsum non est cognoscens nisi hunc lapi dem. probo: quia ille intellectus esset imperfectus et diminutus in ratione potentie et virtutis cognitiue qui non esset cognitiuus nisi huius lapidis: igitur pari ratione de actuali intelligentia et de ratione cognitiua huius lapidis sic autem esset de .a. ratione vdeali huius lapidis vt distinguitur ab omni ydea alterius intelligibilis

¶ Pretere a sequitur quod in deo sunt formaliter ydee et exemplaria inequalia secundum perfectionem consequens derogat perfectioni diuine: quia vbi est inequalitas ibi est minus et excessus et ita imperfectum: consequentia probatur .b. ydea lapidis vt precise ostensiua lapidis et vt distinguitur ab a. ydea hominis est inequalis secundum perfectionem ipsi a. probo exemplar distinctum proprium et adequatum obiecti nobi lioris et per et secundum quod formaliter habens ipsum cognoscit psalmum obiectum nobilius precise et adequate est perfectius et dignius in ratione omsensiui et cognitiui. Sic erit de .a vdea hominis sumpta in sua precisione vt distinguitur ab vdea quae est ratio ostensiua et repraesentatiua lapidis: igitur maior patet: quia aliter ex nobilitate obiecti non posset argui maior nobilitas scine contra Aristotelem primo de anima. Ex quo vltra arguitu quod collectum ex .a. et .b. esset per fectius formaliter quam a praecise: quia esset formaliter ostensiuum plurium et nobiliorum obiectorum nec obstabit identi tas realis: quia secundum aduersarium in creatura ratio vite est nobilior quam ratio subientie: et ratio humanitatis quam ratio animalitatis licet sint idem realiter ex eo quod distinguuntur ex natura rei: nec obstat etiam infinitas: quia infinitus ignis esset nobilior infinita aqua: et in aqua infinita ra tio subitntie esset perfectior quam ratio entis secundum eos. Ter tio. aut diuinus intellectus secundum omnino eandem ratio nem vdealem et exemplarem cognoscat lapidem et diuinam essentiam: aut non. Si primum habetur propositum. tum: quia multo magis per eandem rationem exemplarem poterit cognoscere hanc creaturam et illam: quia maior est diuer sitas et dissimilitudo huius creature ad diuinam essen tiam quam huius creature ad creaturam aliam. tum: quia si ea dem ratio vdealis et exemplaris repraesentat diuinam essen tiam et lapidem: igitur lignum et quamlibet creaturam: igitur eadem ratio est vdealis et exemplaris omnium creaturarum et essen tie divine. tum quia rationes partis opposite eque sunt contra hoc sicut contra illud. Si secundum contra. tum: quia diuina essentia non magis esset ratio cognoscendi lapidem quam vdea ligni sit ratio cognoscendi lapidem. patet quia sicut lapis et lignum habent in deo proprias ra tiones exemplares adequatas ita lapis et diuina essen tia. tum quia idea representatia diuine essentie esset forma in infinitum perfectior quam ydea praecise representatiua lapidis: quia est proprium et adequatum exemplar ostensiuum obiecti in infinitum nobilioris et quia illa ydea obiectiue visa beatificat obiectiue non autem ydea creature.

¶ Preterea. si deus non per omnino eandem ratio nem exemplarem cognoscat plures creaturas sequitur quod non cognoscit formaliter vnam creaturam et in respe ctu et habitudine ad aliam rem. consequens est falsum: quia non cognosceret formaliter hoc ens vt distinctum ab illo vel vt maius aut minus illo aut patrem illius: consequens probo: quia per vdeam. a representatiuam praecise hominis: et per .b. vdeam repraesentatiuam praecise ligni cognoscit deus hominem et lignum mere absolute eo modo quo intellectus noster co¬ gnosceret hominem et lignum per duos actus quorum vnus esset noticia praecise hominis et alius precise ligni hoc autem non sufficit ad cognoscere foraliter in actu hoc relatiue et in habitudine ad aliud / vt probatum est distinctione prima. Aguter igitur sic. omnis ratio seu ydea quae est formaliter repraesentatio huius rei non absolute sed huius rei formaliter in habitudine ad illam est formali ter representatiua huius et illius. patet: quia contradictio est illam representationem esse huius ad illud quin repsimn tetur hoc et illud sed in deo est ratio huiusmodi: ergo est ratio re praesentatiua plurium ergo frustra ponitur correspondere pluralitas ydearum.

¶ Confirmatur. cum deus formaliter cognoscat hoc in determinata relatione ad illud pu ta vt lignum nobilius lapide aut igitur cognoscit lignum formaliter in relatione ad lapidem per .a. vdeam ligni vt precise sumptam et vt distinguitur et prescinditur ab. e. vdea lapidis aut per vtramque vdeam simul aut per aliquan tertiam que sit. d. Si tertium habetur propositum: quia illud esset ydea et ratio exemplaris commnis amborum et per eam intellectus diuinus cognoscit lignum et lapidem distincte et vt distincta. Si primum adhuc propositum: quia per. a. vdeam praecise sumptam deus cognoscit formaliter vtrum que: quia contradictio est cognoscere hoc formaliter in habitudine ad illud quin eo ipso formaliter cognosca tur hoc et illud. Si secundum contra: deus per a. ydeam li gni vt prescindit ab. e. et circumscribendo .e. non cognoscit lignum relatiue et in respectu ad aliud igitur nec pro pter adiunctionem ipsius .e. probo consequentiam: quia deus non cognoscit lignum relatiue per adiunctionem illius ydee que non est cognitio nec repraesentatio ligni deus etiam non aliter cognoscit lignum: probatur. aut propter adium ctionem vel circumscriptionem illius quod non est sibi ali quo modo cognitio ligni sequitur per locum a toto in modo e. ydea non dat deo formaliter cognoscere lignum: igitur non dat deo cognoscere lignum relatiue.

¶ Sequitur etiam. e. yvdea lapidis non dat ipsi. a. ydee ligni repraesenta re aliud vel aliter quam repraesentet .a. precise sumptum. igitur non dat sibi representare lignum relatiue.

¶ Confirmatur. si .a. et .e. distinguerentur realiter et .a. esset precise cognitio ligni et .e. praecise cognitio lapidis: tunc deus per .a. et. e non cognosceret hoc in habitudine ad illud nec propter appositionem .e. cognosceret lignum aliter quam sine. e. igitur nec modo cum .a. et .e. sunt idem realiter et distincta formaliter. antecedens patet: si enim intellectus noster per .b. exemplar non cognoscit nisi lignum praecise tunc si ipsi .b. addantur varia exemplaria quorum neutrum representet li gnum intellectus non aliter cognoscet lignum per illud collectum quam per .b. solum. consequentia probatur: quia .a. ita nunc est precise ratio representatiua et omstensiua ligni sicut esset tunc nec identitas realis dat sibi formaliter repraesenta re non praecise lignum secundum te.

¶ Ex predictis igitur potest sic argui. deus non minus est potens intelligere plu ra distincta vnica vdea quam intellectus noster vnico actu. sed intellectus noster vnico actu relatiuo qui est conceptus de praedicamento respectiuo cognoscit plura distincte igitur. ymo deus non minus est potens intelligere plu ra distincte quam intellectus noster indistincte: sed intellectus noster potest plura intelligere indistincte per vnum actum vt conceptu coloris concipit albedinum et nigredinum indistincte et non per aliqua distincta ex naturarei in illo actu: quia si per aliquid illius actus cogitur albedo precise et per aliquam formalitatem in illo actu cogno scitur nigredo precise tunc per illum actum cognosce rentur distincte albedo et ingredo.

¶ Preterea deus secundum idem omnino formaliter ex parte sui cogno scit distincte priuationem et habitum igitur et diuersos ha bitus. antecedens probatur: quia priuatio non habet propriam et adequatam rationem ydealem et exemplarem cum non sit per se intelligibilis nisi in analogia ad habitum. Et quia intellectus creatus posset videre in verbo priuationem determinatam distincte non cognoscendo hab tum: et quia priuatio non habet propriam rationem causale et formatiuam in deo: igitur nec vdeam adequatam: consequentia pri cipalis probatur: quia rationea partis aduersarie eque re ducuntur de priuatione et habitu / puta quod intellectus diuinus non perciperet habitum distingui a priuatione vt patebit / arguendo contra conclusionem.

¶ Preterea deus per omnino idem ex parte sui iudicat et cognoscit .b. prius fore et postea esse postea fuisse: igitur per omnino idem iudicat .b. esse et. d. aliam rem esse. consequentia probatur: quia eedem rationes sunt contra antecedens que sunt contra consequens pu ta quod intellectus diuinus non perciperet differenim inter b fore et .b. esse et .b. fuisse et quod intellectus creatus non potest videre in verbo .b. fore quin videret .b. esse et .b. fuisse vt arguunt aduersarii: antecedens probatur primo quia per idem voluntas vult primo .a. fore et postea esse et postea fuisse per idem enim quo prius erat productiuus a. est postea producens: ergo similiter videtur ex parte intellectus.

¶ Secundo: quia sicut. c. ratio ydealis et exem plaris per quam cognoscit et iudicat precise .b. fortunc cum .b. fuerit nec amplius erit futurum quero quid intellectus diuinus cognoscit et iudicat per .c. rationem Si tudicat .b. fore vel esse: igitur decipitur. si fuisse ha betur propositum. Si per. c. nihil iudicat. igitur. c. est ratio inditerens et illimitata ad hoc: vt sit ratio iudicatiua vel non iudicatiua talis intelligibilis: igitur per .c. non cognoscitur .b. esse nec fore / nec fuisse: et ita. c. poni tur ociose et frustra in deo ineternum.

¶ Confirmatur per omnino idem deus est nunc cognoscens et iud. cans .b. esse in .a. instanti praesenti: et postea iudicans .b. esse in: c. alio instanti tunc praesenti et sic de singulis instantibus: igitur per omnino idem est cognoscens et iudicans non b. esse et. d. rem aliam esse: consequentia patet vtemprius: quia rationes aduersariorum eque sunt contra vtrumque. antecedens probatur quia aliter deus respectu .b. rei singularis haberet infinitas rationes ydeales secundum infinita instantia cu iuslibet temporis et per illas copularet esse illi re secundum infinita instantia et iterum infinitas rationes vdeales respectu eiusdem rei vt comparate ad infini ta instantia temporis in quo illa res non est: ponere au tem talem infinitatem vdearum in deo formaliter ex natura rei distinctarum videtur superfluum.

¶ Preterea. diuersis par tibus eiusdem rationis in aliquo toto creato corresponderent in deo proprie et distincte ydee quarum quelibet esset proprium et adequatum exemplar certe partis: consequentia patet: quia rationes partis aduerse hoc concludunt sicut de quibusdam creaturi: falsitas consequentis probatur: quia secundum infinitas partes huius quanti albi continui quarum vna est duplo minor altera essent in deo infinite idee eiusdem rationis formalis et denominationis consimilis: consequens est falsum: quia divine simplicitati derogat quod deo formaliter sit aliqua latitudo graduum eiusdem rationis distinctorum etiam secundum aduersarium. et pro batur ibi esset formaliter aliquid imperfectius altel ro: quia proportionabiliter sicut hoc totum continet for maliter suam medietatem et illa medietas aliam medie tatem et sic ininfinitum ita vdealis ratio correspondens adequate toti isti continebit formaliter ydealem rationem correspondentem medietati et continebit duploplus quam ydea correspondens medietati: et ita esset m nus simpliciter et esset in deo latitudo dissimilis in infinitum secundum gradus proportionales licet eosdem reali¬ ter sicut in creatura est latitudo diuisibilis in infin i tum secundum partes proportionales distinctas realiter. diuersis creaturis Secunda conclusiua deo producibili bus non correspondent in deo distincta ex natura rei que sunt rationes causales et formatiue seu principia causa lia quibus deus est effectiuum per modum artificis. probatur primo hoc derogat perfectioni diuine: quia in deo esset formaliter aliquod principium causale imperfectum et diminutum probo illud principium causale quo est imperfectum diminutum per quod et secundum quod formaliter habens ipsum non est sufficiens et potens producere nisi hanc albedinem finitam precise et non maiorem nec alium effectum: sed a ratio ydealis et exemplaris huius albedinis vt distinguitur ab omni alia ratione vdeali et causa li erit huiusmodi secundum te: igitur. maior probatur: quia tale princi pium causale quo est limitatum in ratione principii causa lis productiui et in ratione potentie productiue: et quia ha bens .a. est formaliter per ipsum et secundum ipsum aliquali ter potens sed non omnipotens: quia non omnia potens: igitur non perfecte potens: igitur illud est principium imperfectum in ratione potentie effectiue.

¶ Confirmatur essentia seu suppositum agens tamquam quod est imperfectum in ratione suppositi actiui quod non est potens producere nisi calorem: igitur principium causale quo est imperfectum secundum quod nihil est potens agere nisi calorem. sicut enim per fectio vel imperfectio suppositi agentis in ratione agen tis attenditur penes effectus in quos potest tanquam quod ita perfectio vel imperfectio principii causalis attenditur penes effectus in quos potest tanquam quo seu in quos ali quid potest per illud et mediante illo.

¶ Confirmatur. sequitur quod in deo non est aliquod principium quo deus sit potens ad producendum sufficienter vnum hominem vel vnum asinum / vel vnum ignem aut etiam corpus asini probo quia non esset aliqua ydea / seu vnica vdea artificialis: et ratio formatiua respectu corporis / et respectu anime et respectu materie / et respectu forme: quia ista sunt producibilia alterius rationis. similiter in corpere animalis continem tur partes etherogenee quibus non correspondebit omnino eadem vdes.

¶ Preterea sequitur inequalitas prin cipiorum et rationum causalium in deo secundum perfectionem et nobilitatem. probo: quia principium causale per quod: et secundum quod foraliter habens ipsum est potens producere nimam intellectiuam est ex se formaliter nobilius princi pio causali per quod et secundum quod formaliter habens ip sum non est potens producere nisi. d. calorem precise: pater quia aliter ex maiori nobilitate actionis et effectiui non po test argui et cognosci maior nobilitas in causa et quia esse productiuum nobilioris effectus est perfectionis simpliciter et si non conueniret deo deus non esset ens vniversaliter perfe ctum: igitur si est principium causale nobilioris effectus non conuenit nec conuenire potest ipsi .b. rationi et primcipio causali vt distinguitur ab .a. principio causali ef fectus nobilioris sequitur quod non est formaliter eque perfectum sicut. a. Ex quo vltraarguitur quod collectum ex. a. et .b. est perfectius a potentius quam. b: quia quicquid po test produci per .b. potest produci per .a .b. non econtra nec obsiat infinitas illius principii: quia si ignis cresce ret in infinitum in potentia calefactiua adhuc eiusmo di potentia et ratio causalis quatenus praecise productiua caloris esset imperfecta in ratione principii causalis et imperfectior quam potentia infinita productiua caloris et nobilioris effectus simul.

¶ Preterea ens creat secundum omnino idem sui potest esse principium causale plurii siue eiusdem rationis siue alterius: igitur et deus. consequentia patet quia principium diuinum causale est perfectius et illimitatius antecedens declaratur in multis: quia hic color secundum idem sui est causa tiuus successie plurium calorum similium. Similiter de sole alio quin in eo essent actu infinite rationes causales essentiales quarum vna non contineret formaliter alteram secundum infi nita indiuidua quorum est productiuus in tempore eterno. Si ifi calor secundum idem sui est productiuus calori et productiuus sue speciei vel sensationis in sensu. Et albedo secundum idem sui causat sensationem et ymaginem circa speculum: quia omnia ista re praesentant idem: et actus voluntati secundum idem sui causat habi tum in voluntate et actum in potentia illa imparatum. Similiter voluntas secundum idem sui causat velle et nolle: et intellectus secundum idem sui est causatiuus. et formatiuus conceptus indiuidualis: et conceptus specifici: et conceptus generis: et noticie complexe et noticie incomplexe: et intuitiue: et abstractiue: et actus apprehensiui: et actus iudicati: et assensus et dissensus et du bitationis.

¶ Item in voluntate et in intellectu essent infinte rationes causales huiusmodi alterus rationis et ita essent infinte perfectionis et nobilitatis formaliter. consequentia patet: quia in tempr eterno tam intellectus quam voluntas possent habere actus alte rius rationis circa infinitas species a deo successiue producibiles: et per potentiam dei offeribiles intellectui et voluntati

¶ Preterea homo per eandem arten habitualem est pro ductiuus multorum similium: igitur deus per omnino eandem arten actualem potest plura producere. perfectius enim est eodem principio causali posse producere plura

¶ Preterea deus secundum omnino idem ex pat te sui est causa finalis diuersorum: puta mei et tur igitur pari ratione de causalitate effectiua. vtrum que enim equali probabilitate poterit sustineri et deo fendi: antecedens probatur: quia deus secundum omnino eundem gradum immense sue bonitatis est finis mei vel tui: et secundum illum est a me et a te diligibilis super omnia et est beatitudo obiectiua mei et tur

¶ Preterea sequitur quod deus non est simpliciter cau sans et producens me vel te: sed tantum secundum quid probo: quia secundum plura sui est non producens quam producens immo secundum infinitum plura est non creator: et non conseruator mei quam conseruator et creator: quia precise secundum .b. ydeam mei non autem secundum alias infinitas rationes eiusmodi in eo formaliter existentes.

¶ Confirmatur. si. d. anima precise secundum vnam rationem sui et secundum vnum gra dum perfectionis quem formaliter continet causaret et dependeret / a deo: et secundum plures sui gradus non causaretur nec dependeret a deo sequitur quod ip sa non causaretur nec dependeret simpliciter a deo secundum essentiam anime sed tantum secundum quid: igitur pari ratione econuerso. Si deus secundum vnicam rationem precise causalem in eo existentem sit causa mes et secundum alias infinitas non sit causa mei. Ex quo vltra arguitur quod non sum obligatus diligere summe deum secundum se et simpliciter sed tantum secundum quid puta precise secundum rationem causalem per quam / et secundum quam precise est productiuus et conseruatiuus mei et termi nat dependentiam mei: circunscripta enim causalita te et dependentia non sum sibi obligatus. Ex quo vel tra sequitur quod non secundum omnino idem est domini mei et tui: quia non secundum omnino idem causat me et te vel terminat dependentiam mei et tui causaliter: quia non secundum essentiam in se vt distinguitur ab huius modi rationibus causalibus alioquin frustra apponeren tur non sum autem obligatus vel subiectus deo nisi secuin dum illud et ratione illius quod terminat dependentiam meam Ex quo sequitur quod non teneor diligere deum secundum omnino idem secundum quod tu. Et beatus petrus videns in essentia divina b. vdeam suam et. c. ydeam pauli: magis tenetur diligere .b. quam. c. vel deum diligere secundum .b. et propter .b. quam secundum. c. vel propter .c. paulus autem econtra. et ita non beatificantur in eodem omnino obieciue nec finiuntur omnino eodem.

¶ Preterea si deus secundum omnino idem ex parte sui non sit productiuus plurium alterius rationis sequitur quod deus non sit producti uus creature. probo: quia omnino foret productiuus creature nisi per velle et intelligere sed hoc non: quia per velle et in telligere producit ad intra filium spoaitum sanctantum.

¶ Dices per tellectionem et volitionem sue essentie et per rationem repra sentatiuam sue essentie divine est productiuus ad intra sed per rationes vdeales et exemplares creaturarum est producti uus et formatiuus creaturarum. Contra sit ratio. d. ratio repsu tativa sue essentie vel secundum quam diligit suam essentiam. aut igitur d. est ratio causalis creaturarum aut non. Si primum igitur idem omnino est principium causale producibilium alterius rationis et pro positum. d enim esset principium causale omnis creaturarum: quia non ma gis huius quam illius. Si huium: igitur deus non producit creaturas ex amore sui: igitur non propter se. Et vltra sequitur quod divina essentia non esset intellectui divino ratio cognoscendi creaturas magis quam ydea huius creature sit ratio cognoscendi aliam creaturam.

¶ Item divina essentia vt formaliter distincta ab omnibus huiusmodi rationibus causalibus creaturarum: aut est principium causale respectu alicuius effectus causalis: aut non. Si pri mum non magis huius quam illius: igitur omnis: igitur frustra addum tur huiusmodi rationes ydeales: quia non esset ratio causalis dimi muta et insufficiens nec repraesentatio imperfecta Si secundum contra. tum quia ipsa vt sic est principium productum ad intra et respectu producti infiniti: ergo multo magis est suffi ciens principium productiuum ad extra respectu producibilis imperfectioris: tum quia ipsa vt sic est ratio cognoscen di seipam perfecte igitur cognoscendi secundum omnem perfectionem simpliciter que sibi formaliter inest / igitur quod ipsa sit omnipotens / creatiua / et sapientia etc. ergo ipsa vt sic est ratio repraesentatiua et productiua creaturarum.

¶ Preterea hoc repugnat diuine libertati. probo. volun tas diuina secundum omnino idem sui est: principium cale diuersorium / igitur pari ratione interius. Consequentia tenet / quia velle non minus est ratio causalis quam intellige re deus enim non minus causat per velle quam per intelligere. Antecedens probatur: quia diuina voluntas ratione sue libertatis et illimitationis potest secundum omnino et per omnino idem sui velle opposita producibilia diuisim. per idem enim quo est vo lens .a. potest nolle. a. ergo potest velle oppositum ipsius a vt voluntas diuina per illud et secundum illud qua est potens rectificare hanc lineam est potens curuare eam / quia per illud quo est potens rectificare eam est potens libere rectificare eam. igitur per il lud est liberum et indrsens et illimitatum ad rectitudinem et eius oppositum: et ponere et tollere rectitudinem. igitur po nere curuitatem.

¶ Preterea diuina voluntas ratione sue libertatis per idem omnino sui est productia ipsius .b. et destru ctiua eiusdem / igitur per idem et secundum idem / est productiua oppositorum et diuersorum alterius rationis. consequentia patet: quia productio et destructio eiusdem sunt alterius rationis. antecedens patet: quia divina voluntas per illud formaliter qualibere temt inesse hanc rem potest cama non conseruare et desinere a manu tenentia.

¶ Item divina voluntas per omnino idem est approbatima huiusmodi et repro batiua mali: igitur praemiatiua boni et punitiua mali: igitur collatiua praemii et illatiua punitionis. primum antecedens patet: per idem est volitima habitus et oditiua priuationis sicut per idem est inductiua habitus et expulsiua priuationis sed malum iniusticie est priuatio boni.

¶ Preterea vt supra arguitur sequitur quod respectu totius compositi ex infinitis partibus eiusdem rationis correspondebit in deo formaliter quadam ratio causalis continens gra dus causales eiusdem rationis et denominationis consimilis distinctos ex nam rei quorum vnus esset perfectior et remissior alio: quia continens formaliter et amplius. hoc autem repugnat simplicita ti divie. Ex quo vltra sequitur quod in motu celi continue adueniunt noue partes motus et priores cessant et cedunt ita in deo essent rationes causales eiusdem rationis for maliter et deus continue ageret et influeret nouiter si cundum rationes causales alias quam prius: et ille secum dum quas prius agebat manerent postea perpetuo ociose

¶ Preterea. huiusmodi rationes causales essent distincte realiter. probo dupliciter. Primo: quia media partis aduerse eque concludunt distinctionem rea lem sicut formalem vt infra patebit. Secundo ea distinguuntur realiter quorum vnum actu causat reali ter reliquo realiter non causante vel secundum quorum vnum aliqua causa realiter causat ipsa non cau sante secundum reliquum. Sed .a. et .b. rationes ideales causa les ligni et lapidis erunt huiusmodi. si deus produ cat lignum non lapidem vel econtra: igitur. Maior probatur. Primo: propter vdentitatem essentialem per sonarum cum distinctione reali non stat vnam perso nam causare aliquid ad extra: alia non causante: quia secundum Augustinum opera trinitatis sunt indiui sa. 13. igitur multo magis propter identitatem non solum essentialem sed etiam realem inter .a. et .b. non sta bit quod aliquid producatur per .a. et nichil producatur per .b. vel econtra.

¶ Secundo. nisi persone diuine distinguerentur realiter non staret vnam vniri extra sine alia igitur pari ratione nisi .a. et .b. distinguantur realiter non stabit aliquid ad extra produci realiter per .a. et non per .b.

¶ Tertio identitati reali aliqua tum rationum vel perfectionum in creatura cum ali quali distinctione ex natura rei repugnat produci creaturam secundum vnam illarum non secundum alteram etiam secundum aduersarios: vt sor tem produci secundum esse animalitatis non secun lum esse humanitatis: igitur identitati reali princi piorum productiuorum et causalium repugnat aliquod ens causare secundum vnum non secundum reli quum: pari ratione eque enim poterit fingi et sustineri vtrumque.

¶ Quarto identitati reali talium ratio num repugnat quod habens illas foret causa forma lis secundum vnam / non secundum aliam etiam per aduersarios: igitur pari ratione de causalitate effectiua: quia equeli probabilitate potest defendi vtrumque conclusiones predictas arguitur per ra Constuiationes cuiusdam tenentis oppositum vtri asque. Primo sic qualibet effectus relucet distincte in diuina essentia tanquam in sua arte causali et perfectius et distinctius quam in suo proprio genere: igitur quilibet effectus est illic secundum propriam et distinctam rationem vdealem et exemplarem: consequentia probatur si sunt et representantur ibi secundum omnimode vnam et indistinctam rationem: igitur sunt et relucent ibi indistincte.

¶ Confirmatur. exemplata et representata non sunt dissimilia que eodem exemplari perfecto et totali conueniunt et communicant quoniam quae vni et eidem sunt similia inter se sunt similia vt si plu res cere figurantur secundum eandem ymaginem sigi li impressiones erunt similes: ergo omnes creature a deo cognite et producte sunt omnino similes.

¶ Secun do sequitur quod intellectus diuinus non percipit nec percipere potest distinctionem inter .a. et .b. creatu ras probatio: quia intellectus diuinus non cognoscit. a. et .b. nisi in essentia diuina vt in ratione cognitiua et representatiua: igitur si omnino eadem est ratio diuina cognitiua respectu .a. etb. sequitur quod .a. et .b. sunt omnimode vnum secundum apparentiam obiectiuam in deo: igitur intellectus diuinus non distinguit inter .a. et .b. Con firmatur diuina essentia est eo modo ratio cognoscendi .a. et b. quomodo .a. et .b. relucent in ipsa tanquam in arte sed non relucent in ea distincte et vt distincta secundum te. probo: quia eo modo relucent in diuina essentia quo modo sunt in ea vt in arte causali sed per te .a. et b. non sunt in deo distincte et vt distincta immo vt vnum et indistincte: quia ratio vdealis et causalis secundum quam sunt in diuina es entia est omnimode vna et eadem indistincta: igitur non relucent in ea distincte et vt distincta: igitur non est ratio cognoscendi illa distincte.

¶ Confirmatur quam tacunque in re sit diuersitas effectiuum dum modo non cognoscantur in seipsis sed in aliquo communi obiectiuo vel communi ratione eorum diuersitas nichil confert ad eorum distinctam cognitionem. Sed intellectus diuinus non intelligit .a. et .b. in seipsis sed solum in sua essentia se cundum quod ibi relucent: igitur si .a. et .b. sunt in diuina es sentia omnino idem: vt in ratione exemplari sequitur quod diuinus intellectus nullam percipit ibi eorum distinctionem. Ex eisdem arguitur / quod intellectus creatus non po test videre in verbo seu in diuina essentia distincte a. et .b. sed tantum vt vnum et indistincte. Ex quo etiam sequitur quod quilibet videns deum videret eo ipso omne verum quod videt deus: et beatus non posset videre in verbo a. fu turum quin videret .b. futurum. probo: quia videns a fu turum in verbo eo videt .a. futurum: quia videt exem plar in quo relucet. a. igitur si omnino idem exemplar representat .a. et .b. non videt in illo exemplari et per illud exemplar praecise quin simul videat .b.

¶ Tertio principaliter sequitur quod .a. et .b. effectus non distinguum tur probo: quia quicunque effectus in creaturis distinguuntur habent .a. prima causa originaliter esse distincta sed si .a. et .b. habent in deo omnimode ean dem rationem ydealem et causalem non habent in diuina essentia originaliter quod distinguantur: igitur. maior patet sicut enim effectus non habet esse nisi .a. prima causa ita nec habet esse distinctum seu distingui ab alio nisi originaliter a prima causa. probatur minor: quia si .a et .b. habent in deo omnino eandem huiusmodi rationem igitur .a. et .b. non distinguuntur in essentia diuina sed diuina essentia eo modo dat esse ipsis .a. et .b. sicut sunt in ipsa igitur .a. et .b. non habent a prima causa originaliter quod distinguantur. Ex eodem at quod deus non dabit esse creaturis causa enim que est effectibus ratio essendi est ipsis originaliter ratio distinctiua.

¶ Quar to sequitur quod non stat deum producere .a. in esse sine b. nec econtra. probatio consequentie: quia si in deo est omnino et praecise vna et eadem ratio causalis respectu .a. et .b. igitur. si deus producit .a. applicatur eodem modo et se cundum omnino idem ad agendum sicut se applica tetur ad producendum .b.

¶ Quinto per Augustinum. 83. q. q. 46. vbi multa loquens de vdeis sic ait. quis audeat dicere deum irrationabiliter omnia con didisse quod si recte non potest dici / restat vt omnia ratio ne sunt condita nec eadem ratione homo qua equi hoc enim absurdum est existimare: singula igitur pro priis creata sunt rationibus has autem rationes vbi esse arbitrandum est nisi in ipsa mente creatoris. hec Augustinus. Quod autem huiusmodi rationes quas etiam vocat ibidem ydeas sint in deo formaliter et non in ipsis creaturis patet: quia Augustinus ibidem prius sic ait siquidem tanta in eis vdeis vis constituitur vt nisi huis intellectis sapiens esse nemo posset.

¶ Et infra: ydee sunt principales quedam forme vel rationes rerum stabiles atque immutabiles que formate non sunt ac per hoc eterne ac semper eodem modo se habentes quae diuina intelligentia continentur et cum ipse nec oriantur / nec intereant secundum eas tamen formari dicitur omne quod oriri et interire potest et omne quod oritur et interierit. hec Augusti nus.

¶ Si dicitur quod huiusmodi vdee sunt quiddu tates et essentie causales vt cognite a deo ab eterno clare et distincte et diffinitiue: et ideo dicuntur eterne: quia eternaliter et necessario posite in diuino prospectu secundum esse obiectiuum nec sunt deus / nec sunt in deo formaliter sed sicut cognitum in co gnoscente: et sicut res artificiales producibiles in men te artificis. Et sic videtur respondere doctor subtilis libro. 1 di. 35.

¶ Contra hoc sunt aliqua dicta Augu gustini vbi supra. Nam ibidem dicit sic has autem ra tiones vbi esse arbitrandum est nisi in mente creatoris non enim extra se positum quicquam intuebatur vt se cundum illud constitueret quod constituebat. Nam hoc opinari sacrilegum est. Et infra hec rationes rerum principales non solum sunt ydee sed etiam ipse vere sunt: quia eterne sunt atque incommutabiles manent quarum participatione fit vt sit quicquid est quoquo modo est. hec Augu. Sed creatura in esse cognito ab eterno non vere est sed habet tantum esse fictum et se cundum quid et esse rationis vt distinguitur a deo et esse reali et temporali eiusdem: res etiam existens non habet esse ex eo quod participet ens rationis et se cundum quid.

¶ Item ibidem dicit quod istarum ydearum et rationum visione fit anima beatissima et quod eas non po test intueri nisi anima rationalis non quelibet sed quesancta et pura fuerit.

¶ Sexto arguitur per anselmum in libello de vnitate diuine essentie et pluralitate creatu rarum vbi inter multa que ponit ad presens propositum sic ait in forma autem hac rerum prima et summa si nulla prorsus esset distinctio nature ipse quidem nul latenus vel hic vel ibi formaliter essent distincte sed vt secundum eandem penitus formam omnes essent for mate sicut omnes necessario et eiusdem consisterent forne. Et subdit quis enim secundum formam eandem ymaginem fecerit equi et asini: quis penitus idem vel intus vel foris attendat exemplar cum forma re voluerit domum et discum tunicam et cappam. etc. negatur consequentia. sufficit quod sit ibi Ad primumsecundum rationem illimitatam equiualentem propriis rationibus diuersorum et eque distinctiuam cuiuslibet sicut si esset illius tantum.

¶ Ad confirmationem loquendo de exemplari spirituali per obiectiuam representationem et exhibitionem ter minatiuam negatur maior: patet de actu intellectuali con paratiuo diuersorum sed ratio procedit de exemplari corporali cuius assimulatio attenditur secundum figurationes et liniationes / et colorationes et secun dum conuenientiam talium.

¶ Ad secundum per illud arguitur quod huiusmodi ydee sunt distincte in deo realiter aliter non percipiet .a. et .b. creaturas distingui reali ter sed tantum formaliter et quod intellectus creatus non poterit cognoscere in verbo .a. distingui realiter ab alia creatura: quia intellectus diuinus non cognoscit a. et. b. nisi eo modo quo relucent in diuina essentia et vt sunt in ea sed sunt in ea vt tantum distincta for maliter et vt vnum realiter. etc. Dicendum igitur negando consequentiam. ad probationem cum infertur quod .a. et .b. essent omnimode vnum in deo secundum ap parentiam obiectiuam. Si intelligitur quod diuino in tellectui apparent esse vnum et idem obiectum negatur consequenria: licet enim apparentia sit formaliter in se vna per quam apparent aliqua obiectiue tamen per eam apparent distincta obiecta esse distincta

¶ Ad confirmationem per idem probatur quod ille rationes in deo distinguuntur realiter. per idem etiam probatur quod nullus intellectus siue creatus / siue increatus posset percipere .a. esse quantum et extensum vel .a. esse duplo maius extensiue quam .b. vel distare ab ipso per spacium pedale: quia cognitiones quibus hec cognosceret sunt spirituales et inextense et simul situ et loco: igitur .a. et .b. non relucent in illis no ticiis nisi vt inextensa et indistincta.

¶ Respondeo igitur eum dicitur diuina essentia eo modo est ratio representandi .a. et .b. seu quod intellectus diuinus eo modo cognoscit .a. et .b. quomodo .a. et .b. relucent in diuina essentia tanquam in arte. Dicendum quod hec propositio potest habere duplicem sensum. Unus sensus est vt denotetur vniformitas seu vniformis modus psius formalis relucentie ad ipsam formalem repre sentationem et cognitionem: et sic conceditur quod qua lis est ipsa formalis relucentia talis est in seipa formalis representatio et cognitio. et qualem modum essendi habet / hoc habet illud: quia idem omnino sunt et ideo si relucentia formalis seu illud per quod et in quo aliqua relucent sit perfectum et infinitum co gnitio et illud per quod intellectus est cognoscens est perfectum / et infinitum / nec valet discursus in isto sensu.

¶ Alius sensus est vt denotetur vniformitas ipsius formalis relucentie ad rem cognitam obiectiue et representatam seu ad modum obie ctiue representatum et cognitum ita quod sit sensus qua lis est in se formaliter ipsa relucentia et qualem modum in se habet essendi formaliter talem modum habet vel habere videtur res obiectiue cognita et repraesen tata et sic negatur: quia cognitio mea est spiritualis et habet esse inextensum: et tamen illud quod obiecti ue relucet in ea nec habet nec habere videtur nisi mo dum spiritualem et inextensum. Et eum dicitur quod a. et. b. relucent in essentia diuina indistincte et vt vnum quia sunt et continetur ibi omnino indistincte si no tetur modus ipsius formalis relucentie seu eius se cundum quod formaliter est relucentia et continentia con ceditur: quia sensus est quod illud est vnum et indistinctum n quo relucent et secundum quod deus est continens illa. Si vero notetur modus obiectiue relucens et apparens vel eminenter et virtualiter contentus negatur.

¶ Ad aliam confirmationem negatur assumptum si illud obiectiuum commune vel illa ratio communis sit infinita et perfecta simpliciter et in representando equiualens infi nitis propriis distinctis et adequatis. ratio autem pro cedit de ratione comni representante confuse sicut con ceptus specificus vel generalis in nobis.

¶ Ad alia quae idducuntur non valent: quia fundantur super falsa ymaginatione: scilicet quod intellectus creatus videt a vel b. in verbo per hoc quod videt in verbo quoddam exemplat et quandam ymaginem propriam et adequatam ipsius .a. que praecise est ymago ipsius .a. quomodo pluribus corporibus praesen tibus alicui speculo cuilibet corpori correspondet propria ymago. Si intellectus creatus videt in verbo. a. vel. b. per hoc quod intellectu vidente verbum deus causat visionem per quam videt verbum et .a. determinate represen tari in essentia diuina.

¶ Ad tertium negatur con sequentia. ad probationem negatur minor. ad probationem per idem arguitur / quod .a. et .b. non habeni a. deo originaliter esse distincta realiter sed tantum formaliter. concedo: igitur quod .a. et .b. in diuina essen tia non distinguuntur id illud secundum quod formaliter deus continet .a. et .b. est omnino idem indistinctum et cum dicitur quod essentia diuina eo modo dat esse ipsis .a. et .b. sicut sunt in ipsa: dico quod hec potest habere duplicem sensum. Unus est quod .a. et .b. per prodi ctionem accipiunt formaliter et intrinsece tale esse et taliter esse quale et qualiter esse habet formaliter illud principium et causa dans illis esse: et in qua continebantur: et sic negatur: quia illud princi ptum erat vnum realiter et illa esse producta: et de ta sunt distincta realiter. illud etiam principium est necessarium et eternum et infinitum: et illa esse ad cepta sunt contingentia et temporalia: et dat illis esse imperfectum.

¶ Alius sensus est quod secundum rationem eiusdem causalitatis dat illis esse secundum quam continebantur in deo: et sic est verum: quia sicut continebantur in deo virtualiter et secum dum causalitatem effectiuam et vt in arte vel artifi ce: ita deus dat illis esse secundum causalitatem effectiuam.

¶ Consimiliter quelibet causa secunda eo mo do dat esse suo causato / quomodo eius causatum erat in ea id est secundum eiusdem causalitatis ratio nem si etiam intelligitur quod eo modo secundum perfectio nem vel imperfectionem causalitatis et continentio sic adhuc conceditur: quia si erant et continebantur in deo vt in causa perfecta / et sufficiente: sequitur quod deus dat illis esse tanquam principium perfectum suf ficiens: et sicut erant in causa secunda vt in actiuo diminuto et insufficiente: ita causa secunda dat illis esse tanquam dans diminutum et insufficiens.

¶ Ad quartum negatur consequentia. ad probationem licet applice tur secundum idem et eodem modo quantum est ex par te dei formaliter: tamen applicatur ad aliud: et non ad idem nunc et tunc.

¶ Ad quintum. ex illa autorto ritate non videtur sufficiens argumentum ad propositum: quia aut Augustinus intenderet ponere di stinctionem realem ydearum / et hoc non: quia in deo esset compositio: aut distinctionem formalem ex na tura rei minorem distinctione reali: et hoc non est verisimile cum talis modus distinctionis post multa tempora Augustini fuerit nouiter inuentus: aut intenderet solum distinctionem rationis: et sic non est pro opinione ad quam adducitur. Dicunt au tem multi quod non intendit nisi distinctionem rationis. Unde et illas frequenter nominant rationes.

¶ Item. si propter illa verba esset dicendum in deo esse formalem distinctionem rationum ydearum et pluralitatem: conuenientius diceretur in deo esse pli res et distinctas formas: quia Augustinus dicit ibidem: quod idea grece dicitur latine forma vel species Quod autem dicitur ratio receditur a proprietate interpretationis: potest igitur dici quod per huiusmodi rationes formatiuas et ideas Augustinus intendit artem et cognitionem diuinam: que quamuis sit in se formaliter vna et indistincta: dicitur tamen plures idee equiualenter et eminenter: quia clare et di stincte representat quamlibet rem / ac si contineret formaliter infinitas artes proprias et adequatas pro priis rebus factibilibus: et ita equiualet infinitis ar tibus quarum quelibet esset appropriatum et ade quatum exemplar vnius rei factibilis. Et quod non incom uenienter loquamur de diuina perfectione plural ter qualiter esset in re plurificata: patet: primo per illud. psalmus. Magna opera domini exquisita in omnes voluntates eius. et iterum: quam magnificata sunt ope ra tua domine: nimis profunde facte sunt cogitationes tue: et ysale. 55. non enim cogitationes mes cogitationes vivere. dicit dominus: quoniam sicut exaltantur celi a terra: sic exaltate sunt vie mee a viis vestris: et cogitationes mee a cogitationibus vivesris.

¶ Cum autem dicit Augustinus quod non eadem ratioe conditus est homo qua equus: sed singula pro priis rationibus condita sunt.

¶ Respondeo non eadem id est non vnica vniversali confuse et indistincte repre sentante res sed propriis et aliis rationibus virtualiter et equiualenter id est aliqua arte equiualenter propriis et distinctis quo ad distinctiuam representationem: quia aliqua arte que proprie / et distinctiue representat vnamquanque rem factibilem tanquam si esset propria illi que etiam licet sit communis per illimitationem et inade quationem: est tamen cuilibet rei factibili propria per distinctiuam et discretiuam et indiuidualem re presentationem: et ita per equiualentiam virtualem

¶ Aliter potest dici et in idem reddit. et est respon sio Bonauenture libro primo. distin. 35. quod huiusmodi vdee dicuntur et intelliguntur plures non secundum illud quod sunt in se formaliter: sed secundum illud ad quod sunt. ydea enim dicitur exemplar et ymago representatiua ideo dicit habitudinem ad alia / et plu ralitas attributa ymagini intelligitur secundum habitudinem ad ea ad que est. sicut enim representata per vnum exemplar intellectuale dicimus esse vnum secundum rationem. puta esse vnum specie vel genere secundum partitionem vnius exemplaris ita econtra potest attribui pluralitas exemplari ex habitudine ad illa quorum est exemplar. Istis con sonat illud romanorum primo inuisibilia dei per ea quae facta sunt intellecta conspiciuntur. etc. vbi glosa cum deus sit vna et simplex essentia nec ex diuersi tate aliqua constet. pluraliter tamen dicitur inuisibilia: quia pluribus modois per ea que facta sunt cognoscitur scilicet quod est eternus ex perpetuitate creaturarum: omnipatens ex magnitu domine creaturarum etc.

¶ Ad plenius autem intelligendum intentionem Augusti. vbi supra. Sciendum quod August. intendit ibi excludere triplicem errorem. Unus est quod deus non agat per artem et cognitionem aliorum extra se per modum / artificis sapientis sed naturaliter vt caelum nichil intelligendo extra se. Et contra hoc dicit Augumilicet quia audeat dicere deum irrationabiliter omnia condidisse: quod si recte dici non potest: restat igitur vt omnia ratione con dita sint.

¶ Alius error est quod quamuis deus agat per artem et cognoscat factibilia extra se: tamen non ha bet propriam et distinctiuam noticiam singularium factibilium sed communem quasi in genere vel specie. et re presentantem confuse et indistincte singularia quomodo homo artifex habet artem vniversalem in qua non relucent distincte singularia producenda secundum differentias in diuiduales. et hec fuit opinio commentatoris. patet supra. Et ad excludendum hunc errorem et ad innuen dum quod deus singularia producendo habeat prius di stinctam et discretiuam noticiam: dicit Augustinus quod alia ratione conditus est homo alia equus id est non vni ca communi representante confuse et indistincte animalia vel homines: sed singula condita sunt propriis ra tionibus id est quadam arterepresentante vnumquodque singulariter et distincte vt hoc.

¶ Alius error quod de agat aspiciendo quedam exemplaria extra se que sins quidditates exemplares vniversales separate quas plato nici ydeas vocant et deus in aspiciendo illas quasi dirigatur in agendo hoc vel illud. Et contra hoc dicit Augusti. non quicquam extra se positum intuetur vt. etc. hoc enim poneret imperfectionem scientie in deo sicut discipulus propter defectum noticie sufficientis aspicit ad exemplar extrinsecum vt dirigatur in operando.

¶ Aliter potest dici ad Augustinum concedendo responsionem ibi positam et sic verum est quod alia ratione conditus est homo et alia equus quia in alia et alia natura alterius rationis et diffini tionis prius posite in prospectu artificis obiectiue di stincte secundum eas etiam formaliter quicquid sit quia quale esse accipit realiter ex tempore creatura per deum artificem tale esse habebat obiectiue in prospectu artificis ab eterno et dicuntur rationes eterne et incommutabiles: quia ab eterno sunt deo presentes obiectiue immutabiliter non mutabiliter sicut representantur in humano artifice. Sed cun dicit quod non quicquam extra se positum intuebatur comceditur hoc enim dicit contra platonicos quos dam. huiusmodi enim essentie ab eterno intellecte a deo non sunt aliqua posita vere et realiter extra deum tanquam medium inter deum et rem fiendam et tamquam exemplar ad quod deus aspiciat et quo deus in digeat: vt dirigatur vel determinetur / ad determinatum factibile. hoc enim est sacrilegum opinari quia hoc est discipuli imperfecte scientis.

¶ Quod autem dicitur huiusmodi ydeas vere esse: quia eterne sunt non intelligitur quod habeant esse verum reale actuale sed in veritate / ita est quod huiusmodi es sentie factibiles sunt ab eterno posite in diuino pro spectu actualiter.

¶ Quod etiam dicit animam ratio nalem non quamlibet: sed sanctam et puram posset intueri huiusmodi rationes: potest intelligi quod nulius viator potest hanc veritatem videre sed in patria erit hoc euidens et certum scilicet deum esse artem intuitiue videntem vnumquodque: in via autem nec hoc potest perfecte cognosci nisi mediante fide

¶ Quod autem dicit animam visione earum esse bea tissimam: intelligitur quod vltra beatitudinem essentialem ad augmentum: et ad bene esse amplioris beatitudinis facit videre creaturas in verbo i1 videre deum vt principium productiuum gubernatiuum et ordi natiuum essentiarum vniuersi: non quod in hoc consistat essentialis beatitudo: quia quamuis ydee essent exempla ria creaturarum existentia formaliter in deo adhue anima non esset beata per se visione earum vt sunt exemplaria creaturarum: quia secundum Augustini 5. libro confessionum. beatus qui te et illa nouit: non tamen propter illa beatior sed propter te solum bea tus.

¶ Aliter potest dici ad ista quod quia cognitio est naturalis similitudo et ymago actualis et expresse obiecti auctoritates loquentes de obiectiuis cognitis vt cognita sunt / attribuunt illis interdum quedam que proprie secundum rem illis non conueniunt sed que conueniunt exemplari et cognitioni et nomine obiecti vtuntur cognitione / et exemplari: sicu res dicuntur in anima esse eo quod earum species et con gnitiones sunt in anima. Et tertio de anima dicitur quod anima fit sensibilia per sensum et intelligibilia per intellectum eo quod formaliter afficitur speciebus et cognitionibus eorum sed etiam econtra interdum attribuimus ymagini et exemplari illud quod vere et proprie ei non conuenit pro se: sed rei significate vt dicimus de ymagine beatinicolai / hic est beatus nicolaus. Interdum autem in eadem serie verborum attribuimus quedam ymagini pro se: quedam pri re representata: vt presente pictura dicimus hic es pulcher equus: et pulchra pictura ad propositum: quia yvdee sunt essentie rerum scibiles a deo vt pre sentes obiectiue diuino intellectui ob hoc Augustinus quedam attribuit vdeis que vere et proprie conueniunt arti et exemplari. quedam vero que ipsis conueniunt et per se.

¶ Ad sextum per idem. Anselmus enim intendit loqui contra ponentes deum non esse agentem per modum artificis et sapientis perfecti cognoscendo res extra distincte ante earum productionem ideo ponit quod ad formationem distinctarum rerum precedit in deo ars et exemplat proprium et distinctum cuiuslibet: quia ars infinita / et illimitata equiualens virtualiter infinitis propri is quo ad formaliter re presentare quodlibet distin cte secundum proprias differentias ab omni aliqo aliter non formaret res in esse proprio distincto.

¶ Ad argumentum in principio questionis patet ex dictis. et cetera.