Quaestio 2

Sequitur quaestio secunda. SEcundo circa easdem distinctiones quaero Utrum cum identitate essentiali deitatis stet distinctio realis personarum diui narum.

Quod non: quia quae vni et eidem sunt eadem: inter se sunt eadem igitur quae inter se non sunt idem: nul li tertio sunt idem. Et in viratute harum duarum propositionum tenet omnis forma sillogi stica. In sillogismis enim affirmatis ex vnitate extremitatum cum medio concluditur identitas: et affiramatio extremitatis de extremitate. Et in sillogismis negatiuis ex identitate vnius et non alterius extre nitatis cum medio concluditur negatio extremitatum de se inuicem.

¶ Contra 1. Io. 5. Tres sunt qui testi monium dant in celo. pitur. verbum. et spiritus sanctus: et hi tres vnum sunt.

quod sic. probatur extra de summa triRespondeo nitate et fide catholica cap. Sit miter. et ca. Damnamus.

¶ Item proprietas relatiua distingueretur realiter a deitate seu essentia. Consequens est falsum: quia in deo esset vere compositio ex subie cto et forma. Et quia deus est quicquid habet secundum Augustinum 1 de trinitate. 10. uo proprietas relatiua distinguitur realiter Contra ab essentia: igitur persone non sunt idem essentialiter. antecedens probatur. primo ea de quibus vel pro quibus verificantur contradictoria praedicata distinguuntur realiter vel non sunt idem realiter: essentia et relatio sunt huiusmodi: igitur. Minor patet questione praecedenti sed maior patet multipliciter. primo: quia si non requiritur distinctio / vel non identitas realis: sed sufficit distinctio formalis. se quitur quod nulla poterit probari distinctio realis: sed sen per diceretur quod bene sufficit minor. Non enim potest probari nisi per viam alicuius contradictionis.

¶ Secundo aliqua contradictoria inferunt distinctionem vel non identitatem realem. igitur omnia. Antecedens patet de istis contradictoriis esse et non esse. esse substantiam et non esse substantiam. esse album et non esse album etc. consequentia probatur: quia omnia contradictoria habent equalem repugnam tiam. igitur inferunt equaliter distinctionem vel non identitatem realem. Consequentia ista probatur. Tum quia non inferunt distinctionem: nisi ratione repugnantie. Tum. quia si habent equalem repugnantiam igitur equalem imcompossibilitatem. Si igitur aliquo sunt incompossibilia identitati reali sequitur quod omnia antecedens scilicet quod omnia contradicroria equaliter repugnant. proba tur. tum quia eadem / vel equalis est ratio repugnantie in omnibus scilicet ratio oppositionis contradictorie. Tum quia quae omnino equaliter et vniformiter sunt idem. vel conue niunt quodam precise dempto illa omnino equaliter / et vniformiter distinguuntur / vel repugnant illo precise et vniformiter addito. Patet. quia omnino eadem et vniformis est ratio distinctionis et repugnantie: quia per talem additum praecise distinguuntur vel repugnant. Sed .a. esse et .a. esse equaliter / et vniformiter sunt idem. vel conuenuint: sicut .b. esse et. b. esse: igitur negatione vnifor miter addita equaliter / et vniformiter distinguentur / et repugnabunt.

¶ Tertio probatur maior principalis. Plus / vel non minus repugnant contradictoria: quam contraria vel priuatiue opposita / vel quacunque dispara ta: sed ista inferunt distinctionem / vel non identitatem realem.

¶ Quarto. ea distinguuntur realiter / vel non sunt idem realiter: quorum vnum vere negatur de reliquo simpliciter et absolute praedicatione dicente hoc non est hoc. patet quia si aliquid est idem realiter cum. a. igitur est realiter. a. igitur simpliciter et absolute est. a. Sed generaliter eorum de quibus / vel pro quibus verificantur contra dictoria vnum vere negatur ab alio simpliciter / et absolute: ergo. Minor probatur: quia praedicatum quod vere affirma tur de vno et vere negatur de reliquo: poterit esse medium in sillogismo negatiuo ad concludendum negationem extremitatis de extremitate et econtra. si sunt idem realiter. quodliet illorum poterit esse medium in sillogismo affirmatiuo ad concludendum illud praedicatum de vno quod verificatur de alio. Uerbi gratia. Si .a. et .b. sunt idem realiter secundum te: et tamen .c. verificatur de .a. et non de .b. Arguiter sic. Omne. a. est. c. omne. b. est. a. igitur omne .b. est .c. et econtra nullum .b. est. c. omne .a. est. b. ergo nullum .a. est. c.

¶ Confirmatur. quia secundum Aristotelem primo priorum medio existente hoc aliquid necesse est extrema coniungi. In proposito autem medium est hoc aliquid: quiaeadem deitas numero. et ita nisi as sumptum sit verum perit forma et ars sillogistica. Dices sicutin creaturis comne puta homo se habet vt quale quid. singulare autem vt puta: sortes se habet vt hoc aliquid: ita essentia communis tribus personis se habet quasi quale quid et persona quasi hoc aliquid. Medium igitur in pro pcsito e quale quid: igitur non sequitur extrema esse idem inter se. Contra si argueretur sic. hec deitas / seu hec essentia est pater: hic filius est hec deitas et essentia igitur hic filius est pater. ibi accipitur hec deitas quae est tertie persone diuisim et coniunctim: et ipsa non minus est vna numero quam paternitas. et non minus accipitur eadem deitas numero in maiore et minore quam eadem paternitans vel filiatio in praemissis et in conclusione. Ex con simili modo arguendi probatur essentiam simpliciter et absolute negari de pfternitate: si ponantur aliquo modo distingui vel esse non idem siue formaliter siue conuertibiliter siue secundum rationem. Sic. a. est omnino idem ipsi .a. formaliter et conuertibiliter et adequate: sed .b. non est omnino idem ipsi formaliter / conuertibiliter et adequate: igitur .b. non est a. Uel sic .a. non est distinctum secundum rationem ab .a. sed .b. est distinctum secundum rationem ab. a. igitur b non est. a.

¶ Dices: talis specificatio posita in praemissis debet poni in conclusione: et debet infer ri: igitur .b. non est omnino idem cum .a. formaliter et con uertibiliter.

¶ Contra. nec medium nec pars eius oprponi in conclusione: sed conclusio componitur ex ma iori et minori extremitate sed b. et .a. sunt totaliter et integre maior extremitas et minor extremitas / et ly for maliter vel conuertibiliter sunt pars medii: igitur.

¶ Item non minus opponuntur / et contradicunt et repugnant esse conuertibiliter idem ipsi .a. et non esse idem con uertibiliter ipsi .a. quam esse simpliciter idem ipsi. a et non esse simpliciter idem ipsi. a. igitur si ex istis tanquam ex me dio eodem affirmato et negato infertur .a. non esse .b. pari ratione ex illis.

¶ Item sumpta eadem specifica tione in praemissis et conclusione arguitur propositum sic: a. distinguitur ex natura rei ab .e. sed .e. non distinguitur et natura rei ab. e. igitur .e. non est ex natura rei ipsum a igitur absolute non est. a. Eodem modo in proposito potest at gui ponendo tam in praemissis quam in conclusione has de terminationes realiter / personaliter / suppositaliter simpliciter Patet igitur quod ea de quibus et pro quibus verificantur conm tradictoria distinguuntur realiter / vel non sunt idem realiter. Et quod vnum vere negatur de altero absolu te. Ex quo patet primum principale antecedens scilicet quod proprietas re latiua distinguitur realiter ab essentia.

¶ Secundo principaliter ad idem at sic. Nullum incommunicabile in communicabile: nec econtra: igitur nulla proprietas relatiua est essentia. antecedens probatur: quia vnum oppositum vere negatur de suo opposito: et quia sicut nullum indiuisibile est diuisibile: ita nullum incommunicabile est communicabile. consequentia probatur: quia quaelibet proprietas est incommunica bilis: et essentia est communicabilis. Et quia antecedens est propos tio vniuersalis negatiua: et ita ibi est dici de nullo. igitur tur nichil est sumere sub subiecto a quo non remoues tur praedicatum et econtra. quia vniuersalis negatiua conuer titur simpliciter.

¶ Tertio. Nullum communicabile filio est poaternitas. omnis deitas est communicabilis filio: igitur nulla deitas est potrnitas. Maior probatur. nulla pofrni tas est communicabilis filio: igitur per conuersionem nullum communicabile filio est paternitas.

¶ Quarto. Essen tia diuina est non patur: ergo non est pater: et ita simpliciter distinguitur: quia vnum absolute negatur de alio. consequentia probatur quia ad affirmatiuam de praedicato infinito sequitur negatiua de praedicato finito. Antecedens probatur. Tum quia dei tas stat cum non patere vel non ptrnitate. Tu im quia dei tas est filius: igitur non patetur per locum ab inferiori: quia non poter est superius ad filium.

¶ Quinto. si quaelibet persona est essen tialiter et realiter essentia: se quitur quod hec consequentia est necessaria Pater generat: igitur essentia generat. probo: quia erit il latio ab inferiori affirmatiue. et econtra sequitur nulla deitas generat: ergo poster non generat a superiori negatiui

¶ Confirmatur. Nullum generans est deitas. pater est generans: igitur paster non est deitas. Maior probatur: quia nulla essentia diuina generat: igitur per conuersionem et c Eodem modo arguitur. nu llum genitum est essentia diuina quia nulla essentia diuina generatur / vel est genita: igitur / conuersionem nullum genitum est essentia: sed filius est genitus: igitur.

¶ Sexto. Essentia est perfectio simpliciter et est formali ter infinita. proprietas relatima non est huiusmodi: quia aliqua perfectio simpliciter et aliquis gradus perfectionis simpliciter deesset persone diuine: igitur esse imperfecta: quia perfectio simpliciter est in quolet melus ipsum quam non ipsum.

¶ Septimo. Essentia est ad se non ad aliud. pternitas non est ad se: sed ad aliud secundum Augu tinum primo de tri. ca. 1. et. 2.

¶ Confirmatur a quo negatur diffinitio et diffinitum sed diffinitio relatio nis negatur de essentia: quia essentia secundum illud quod est non ad aliud dicitur secundum aug.

¶ Octauo. vbi distincta esse ibi distincte essentie: sed in diuinis sunt distincte esse igitur. Maior probatur: quia secundum Augustinum. 5. de tri nitate ca. 2o. Sicut ab eo quod est sapere dicta est sapien tia: sic ab eo quod est esse dicta est essentia. Minor proba tur: quia ibi sunt diuerse substantie / et diuerse res: igitur diuersa entia et existentia. igitur distincta et plura esse. Ad primum negatur antecedens Ad primam probationem dicitur quod ea pro quibus verifican tur contradictoria: aut distinguuntur realiter: aut non sunt idem realiter: aut sunt res distincte: sic quod vnum est aliqua res / et reliquum non est illa res. Sic autem concedi tur in proposito quod essentia et proprietas sunt res distincte sic intelligendo quod essentia est aliqua res distincta a patre realiter: quia essentia est filiatio quae est alia res a pa tre. Sed hoc non sufficit: quia probationes supraposite videntur probare quod hoc non est idem illi vel quod ex nulla contradictione poterit argui distinctio vel non identitas realis: quia dicetur quod per aliquam circumlocutio nem verificatur de hoc quod verificatur de illo. Potest ergo dici quod omnis fidelis habet negare quod subiecta de quibus verificantur contradictoria praedicata supponunt vniuer saliter pro distinctis realiter vel non pro eodem reali ter: et quod ea pro quibus supponunt huiusmodi subiecta vel verificantur huiusmodi praedicata non sunt idem reali ter: quia deitas conicatur et non generat: paternitas non communicatur et generat. Negatur igitur maior

¶ Ad primam probationem negatur consequentia: quia per idem arguitur: quod nunquam probabitur distinctio essentialis vel specifica vel generalis: quia ex aliqua contradictione infertur solum distinctio realis non essentials

¶ Dicendum igitur quod nisi quis velit contra manifesta irrationabiliter proten uire ex quibusdam contradictionibus arguitur maior dis ferentia: puta essentialis vel specifica vel generalis Alioquin omnia equaliter conuenirent: et equaliter differ tent.

¶ Ad secundam probationem maioris negatur com sequentia. Non enim omnia contradictoria inferunt equalem distinctionem in illis pro quibus verificantur Ex eo enim quod. a. est substantia et .b non est substantia sequitur quod .a. et .b. distinguuntur genere generalissimo. Ex ed etiam quod .a. est ens spumale et incorruptibile: et quod .b. non est huiusmodi sed materiale et corruptibile: vel ex eo quod a. est animal: et .b. non est animal: arguitur quod non sunt idem genere pro plquo. Ex eo autem. quod. a. est album et .b. non est album non arguitur quod distinguantur specie: tamen infertur quod non sunt idem essentialiter. Et ex eo quod .a. producit: et .b. non pro ducit: non arguitur quod distinguuntur vel non sunt idem est sentialiter: sed realiter. et ita ex aliquibus contradictionim bus infertur distinctio / vel non identitas generalis ex qui busdam specifica / ex quibusdam essentialis / et quibus dam realis / et personalis.

¶ Ad probationem igitur consequentie cum dicitur quod omnia contradictoria habent equa lem repugnantiam: si intelligitur quod omnia comple xa contradictoria habent equalem repugnantiam quo ad esse simul vera vel simul falsa. Aut quod omnia praedi cata contradictoria habent equaliter repugnantiam quo ad simul verificari vel simul falsificari de eodem subiecto: conceditur illud: et negatur consequentia et in hoc sensu pro cedunt probationes antecedentis. Si vero intelligitur quod omnia praedicata contradictoria exigunt equalem incompolibilitatem vel disconuenientiam in illis pro quibus verificantur. Negatur illud antecedens. Quedam enim pre dicata contradictoria exigunt incompossibilitatem durationis in illis pro quibus verificantur vt .a. est ens .b. non est ens. quadam vero incompossibilitatem loci. vt esse ibi et non esse ibi. quadam vero incompossi bilitatem subiecti. vt esse actum materie: et non esse a ctum materie. quadam etiam exigunt disconuenienti am secundum genus. quadam secundum speciem. quadam secundum numerum quaedam essentialem / et quodam non essentialem / sed rea lem et personalem.

¶ Ad primam probationem consequentiae dicendum quod quadam huiusmodi praedicata contradictoria inferunt distinctionem vel non identitatem realem eo rum pro quibus verificantur sed non precise ratione re pugnantie generalis secundum quam absolute et generali ter est repugnans contradictoria simul de eodem verificari. sed ratione repugnantie talium predicatorum contradictoriorum in tali materia.

¶ Ad secundam rationem conceditur quod habent equalem incompossibilitatem quo ad simul verificari vel falsificari de eodem sub iecto: sed non quo ad incompossibilitatem vel disconue nientiam et alietatem eorum / pro quibus verificantur quia secundum omnes fideles quaedam praedicta contradictoria hapent incompossibilitatem identitati essentiali: et quedam non.

¶ Ad tertiam probationem maioris princi palis dicendum quod complexa contradictoria non minus repugnant quo ad simul verificari vel simul fal sificari: et quod contradictoria praedicata non minus repu gnant quo ad simil verificari / vel falsificari de eodem subiecto quam praedicata contrarie vel priuatiue opposita quo ad simul verificari de eodem subiecto vel falsificari de eodem subiecto: et tunc non valet consequen tia: nec discursus: sed non omnia praedicata contradi ctoria magis vel eque exigunt incompossibilitatem vel diuisionem vel disconuenietiam / vel non identi tatem in eis pro quibus verificantur quam quacumque predi cata contrarie vel priuatiue opposita: vel quam quacumque disparata: quia esse necessarium et independens et incau satum infert distinctionem vel non identitatem secundum genus ab eo quod est contigens et dependens et causatum non autem currere vel non currere.

¶ Ad quartam probationem maioris negatur minor. Ad probationem Talis discursus quo probatur hoc non esse illud. peccaret in materia vel in forma: vt patebit in quodam dubio. vel si discursus non peccat: tunc sequitur concli sio non absolute siue specificatiue affrmans vel ne gans hoc de illo: sed cum quadam determinatione et circunlocutione: vt quod. a. est essentialiter .c. vel est illud quod est. c. vel quod .a. non est .b. formaliter et conuertibiliter vel huiusmodi.

¶ Ad alios discursus dicen dum quod tenent in creaturis: quia nec per fidem / nec par rationem cogimur concedere quod predicata contradictoria de subiectis supponentibus pro eadem esset tia vel pro eadem re. Sed huiusmodi discursus non tenet in diuins nisi cum determinata relatione: de qua in quo dam dubio sequenti.

¶ Item potest dici quod ex premissis sic modificatis non sequitur conclusio absolute sine modificatione. Et eum dicitur nec medium nec pars me dii habet poni in conclusione. Dicendum quod quodam sunt determinationes extremi propositionis / qua non sunt determinationes et modificationes copule et compe sitionis vel negationis. vt sortes currit velociter: vel agit bene. vel sortes est albus. Et huiusmodi specificatio nes medii non oportet poni in conclusione. Sed alie sunt modificationes: quae quamuis in forma enunciandi et in figu ra loquendi sunt modificationes extremi. tamen implicite et equiualenter sunt modificationes copule et complexio nis. vt dicendo .a. est idem formaliter vel contingen ter vel conuertibiliter ipsi .b. Esse enim idem ipsi .b. est esse .b. Ideo illa modificatio identitatis est modificatio copule / et compositionis.

¶ Item modificationes compositionis seu affirmationis / vel negationis quaedam sunt contrahentes et arctantes: ita quod non apposite actualiter et explicite non subitelliguntur. Quedam enim sunt qua non contrahunt: sed et non apposite expresse et explicite. nichilominus subitelliguntur implicite. vt homo est vere albus. homo est realiter vel ex natura rei al bus.

¶ Item quadam determinationes sunt termini pri me intentionis: nec faciunt terminos teneri simpliciter: nec faciunt propositionem esse de actu signato: sed exercito. Quedam vero sunt termin secunde intentionis quie faciunt terminos suppo nere: materialiter vel simpliciter et propositionem esse de actu signato. vt dicendo homo est per se primo modo animal. quadam vero videntur termina equiuoci sumptibiles sic vel sic. vt esse formaliter vel quidditatiue vel necessario vel huiusmodi. Ad propositum. quandao determinatio quae videtur esse medii: est implicite et equiua lentur specificatio copule et totalis complexionis: tunc ex premissis cum tali determinatione non sequitur conclusio absoluta verbi gratia. hoc corpus non est necessario et essentialiter album. hoc corpus est necessario et essen tialiter hoc quantum. igitur hoc quantum non est album. Non sequitur similiter. hoc corpus non est contigenter quantum hoc corpus est contigenter album. igitur hoc album non est quantum non valet. Ex hoc patet ad primam improbationem responsionis ibi posite.

¶ Ad aliam negatur consequentia quia ly simpliciter et ly conuertibiliter non sunt determinatioes eiusdem rationis nec vniformes et similes: quia ly simpliciter non est determinatio contractiua: immo quamuis non explicetur subitelligitur et conuertitur eum determinabili ab solute sumpto.

¶ Ad aliud per idem. 2. enim esse .b. et .a. esse. b. realiter vel ex natura rei conuertuntur ideo si cut non valet discursus. sine huiusmodi determinationem ita nec cum illa vt infra patebit.

¶ Ad secundum principale. Si ly communicabile tenetur adiectiue conceditur antecedens et negatur consequentia. Si substantiue / negatur antecedens: quia que libet persona quae est incommnicabilis: est essentia quae est comnicabibilis.

¶ Ad tertium. negatur maior. Ad probationem dicitur quod regule conuersionum non tenent vbi vna et ea dem essentia est per identitatem communis pluribus sup positis.

¶ Item potest dici quod ly conicabile aliter sum mitur in conuersa et in conuertente: et plus ampliatur in conuersa quam in conuertente: quia in conuersa tenetur quasi substantiue pro omni eo quod est conicabile: ideo est falsa. In conuertente autem tenetur adiectiue et non pro omni eo quod est conicabiule: quia falsum est quod nulla paternitas sit id quod est conicabule.

¶ Item potest dici quod conuerteus est falsa: si sumatur vt simpliciter de omni quia falsum est quod nullum intelligibile quod sit paternitas sit communicabile. Per idem potest negari mior scilicet quod omnis deitas est comnicabilis filio: si sumatur vt omnino vniuersalis / et simpliciter secundum dici de omni: quia non omne quod est deitas est conicabile filio: nec predicatum dicitur de omni quod potest sumi sub subiecto vel de quo potest verificari subiectum: non quod sint plures deitates et vna sit com municabilis filio et alia non: sed in diuins de aliquo verificatur deitas: et ipsum est communicabile: et de aliquae verificatur deitas de quo verficatur incomuicabile.

¶ Ad quaitum. si ly essentia teneatur vniuersaliter: vt in illa propositione sit dici de omni. negatur antecedens: quia non omne quod est essentia est non pater. Si vero ly essentia tenetur determinate pro quodam supposito essentie conceditur antecedens: quia aliquod suppositum quod est essentia est non pa¬ ter scilicet filius et pro eodem supposito conceditur consequens. Si vero ly essentia sumatur quasi indefinite et absolute pro deitate in communi abstrahendo a proprietati bus: tunc si ly non sumatur quasi infinite et absolute vt negatio infinitans conceditur antecedens: quia deitas est aliquod suppositum quod est non pater. et negatur consequentia. Illa autem regula communis non habet locum isto modo vbi vna et eadem res essentialiter est tres res perso naliter. Si vero ly non sumitur vt est negatio non infinitans sed negans / sic negatur antecedens: quia importatur quod deitas nichil est eorum quae sunt pater seu quod est nullum intelligibile quod sit piter.

¶ Ad quintum negatur consequentia. Ad probationem. Ille locus non tenet vbi vna et eadem numero essentia: est communis pluribus suppositius realiter distinctis maxime procedendo a predicato proprio singularis vt singulare et distincto suppositi a supposito ad illud predicatum dictum de natura commu ni. non valet et consequentia a predicato dicto de natura conmuni vt communis est abstrahendo a singularibus et differentiis distinctiuis suppositorum ad idem predicatum de supposito: sicut ponendo ydeam humanita tis communem: sicut posuit Plato. Non sequitur. sor tes est de se hoc aliquid. igitur homo vel humanitas est de se hoc aliquid. Nec sequitur. homo est sepres / vel de se natura communis: igitur sortes. Deitas autem eadem nuns ro essentialiter est in pluribus suppositis. Generare au tem est predicatum proprium supposito / et distincti uum suppositi. Ideo non sequitur. pster generat: igitur essentia generat: et spatialiter non tenet huiusmodi consequentia quoniam talis predicatio non denotaret solum identitatem significati per subiectum ad significatum per predica tum. sed denotaret illud quod significatur per subiectum habere habitudinem ad aliquid tanquam gignens ad genitum vel habitudinem distinctiuam suppositi a supposito. Sic autem est dicendo essentia generat / vel est generans sumendo adiectiue non substantiue. Hec enim est predicatio non solum identica sed formalis et denominatiua. Nec solum denotatur identitas essentie ad aliquid quod sit generans: sed denotatur habitudo essentie ad aliquid tamque generantis ad genitum: et per consequens habitudo essentie ad aliquid in diuins distinctum ab essen tia. et ideo talis predicatio est falsa. sed hec est vera. est sentia est pater: quia denotatur solum identitas essen tie ad patrem.

¶ Ad confirmationem negatur maior. Ad probationem. Aut regule conuersionum non tenent in proposito. Aut maxime si fiat variatio termin penes teneri adiectiue et substantiue. vel variatio predica tionis penes identicam vel denominatiuam et formalem predicationem. vel diceretur quod dicendo. nulla deitas ge nerat: si sit distributio tantum pro essentialibus et quid ditatiuis conceditur. Si vero sit distributio genera liter pro omnibus sumptibilibus sub subiecto et sit simpliciter enunciatio secundum dici de omni: vt sit sensus. de nullo intelligibili est verum quod generet: de quo est verum quod sit deitas seu quod nichil quod sit deitas generet. negatur:

¶ Ad sextum. Negatur minor. Paternitas enim est for maliter infinita eadem infinitate qua essentia licet non for maliter id est per se primo modo: quia nec essentia est sic formaliter infinita: quia conceptus infiniti est negatiuus. est et perfectio simpliciter. quia est divina essentia simpliciter Nec sequitur quod aliqua perfectio simpliciter desit filio formaliter. sicut pater est deitas et pater non est filius: igitur deitas deest filio non sequitur. Potest etiam dici quod per fectio simpli citer potest sumi pro eo formaliter quod non est imperfectio nec imperfectionem includens: nec imperfectioni annexumset omnem imperfectionem excludens. et sic pater nitas diuina est per fectio simpliciter. Nec est incomue niens talem perfectionem simpliciter deesse sic filio: quod sibi non conueniat formaliter: dum tamen conueniat sibi in identitate nature et alia correspondens et equalens sibi formaliter conueniat. Alio modo pro eo formaliter quod in qualet natura seu in quolet ente secundum essen tiam melius est ipsum quam non ipsum id est quam repugnans et incompossibile essentialiter: et sic paternitas diuina est perfectio simpliciter. Alio modo pro eo formaliter quod in quolet supposito melius est ipsum quam non ipsum. et sic non est perfectio simpliciter nec imperfectio: quia nec vniuersaliter suppositum habens formaliter plternitatem est perfectius non habente nec imperfectius.

¶ Ad septimum. si subiectum maioris et subiectum minoris supponant simpliciter: non arguitur nisi distinctio predicabilium quorum vnum est absolutum: aliud relatiuum. si vero supponant personaliter: tunc forma non valet ad conclu dendum absolutam negationem: nisi cum debita specifi catione vt infra dicetur. Aliter potest dici quod essentia est ad se et ad aliud: quia secundum se et primo est ad se. et per paternitatem est ad aliud. vnde Augustinus. 7. de trini tate 1 Si pater non est aliquid ad seipsum non est omnino qui relatiue dicatur ad aliud

¶ Ad confirmationem. Si relatio et ad aliquid sunt termini secunde intentionis. patet quod ratio non valeat. si vero sint termin prime intentionis diceretur quod descriptio quam Aristoteles assignat est ratio illius termini simpliciter sumpti: puta hu ius commuis predicabilis quod est relatio. vel potest dici quod ratio relationis dicitur de essentia: non sub quacunque forma enunciand: sed sic quod essentia est aliquid quod for maliter et per se secundum quod ipsum est ad aliud.

¶ Ad octauum Maior est vera vbi sunt distincta esse absoluta: vel vbi sunt esse distincta et plura essentialiter. non autem vbi sunt plura esse relatiua / et distincta tantum personasliter et suppositaliter. Et consimiliter potest dici quod tres osone sunt tria entia suppositaliter / et relatiue non es sentialiter et absolute. Unde magister primo libro sen. distinc. 25. ca. 5. et. 5. dicit quod tres persone sunt tres substantie / et tres entitates an in diuinis teneat forma sillogisti Dubium ca secundum artem traditam a philosophis

¶ Respondeo. quamuis oporteat addi interdum aliquas conditiones. ad hoc vt teneat in diuinis: quas non opatet addi in creaturis. tamen non est negandum formam sillogisticam tenere in diuinis. probo. quia si discursus sil logisticus ibi non tenet: igitur nulla species argumen tationis vel ratiocinationis vel probationis ibi tenet ri euidentior et efficacior species argumentationis est sillogismus. et per consequens sancti et doctores frustra laborauerunt et laborant ad inquirendum et probandum veritatem de diuins: vel ad improbandum falsitatem: si nulla species probationis vel improbationis ibi valeat.

¶ Item. hoc est exponere fidem nostram de diuinis et legem nostram derisioni et scandalo. Si coram infide libus vel hereticis nullam probationem vel rationem et argumentationem recipimus. Et si lex nostra ad hoc nos artat. et si negamus per se nota scilicet formam et illationem sillogisticam que est initium et fundamentum inquirendi veritatem et reprobandi falsitatem: ymo nec esset conferendum nobiscum. Sed qualiter teneat ars sillogistica in diuinis: cum in illa materia fiant multi sillogismi: quorum premisse sunt secundum fidem concedende: et conclusio neganda.

¶ Respondeo. Uarii modus dissoluendi illos sillogismos assignantur. Et licet vnus illorum modorum non sufficiat ad dissoluendum omnes sillogismos. tamen per vnum modum soluuntur aliqui et per alium alii. Dicitur ergo primo a quibusdam quod si praemisse disponantur secundum artem sillogisticam conclusio sequitur: tamen cum debita et conuenienti determina tione. verbi gratia. Hec deitas est filius. hic pater est hec deitas: sequitur igitur hic pater est illud quod filius: vel est ali quid quod est filius: vel est essentialiter id quod filius. Si militer negatiue sic. Hic pater non est filius. hec deitas est hic pater: igitur hec deitas non est conuertibiliter et adequate hic filius. vel ergo deitas est aliquid quod non est filius Sed hic modus non videtur sufficiens: quia si premisse di sponantur in forma et in figura: sequitur conclusio enim cians absolute maiorem extremitatem de minori. si cut absolute enunciatur in premissis extremitas de medio / vel econtra.

¶ Item. nulla conditio vel terminus debet poni in conclusione: si non positioitur in premissis: quia hoc esset arguere ex quattuor terminis

¶ Item si sequitur conclusio cum modificatione: m xime cum modificatione qua ponitur in premissis: et cu qua premisse sunt vere. sed cum tali modificatione ea dem posita in praemissis et in conclusione contigit praemisa sas esse veras vt conclusionem esse falsam. vt arguen do sic. hic pateur formaliter et realiter generat. hic pater est formaliter et realiter deitas. igitur deitas formaliter et reali ter generat. Ideo aliter dicitur specialiter quo ad sillogismos expositorios / qui fiunt in materia diuina quod secundum Aristotelem primo priorum. Sillogismi expositorii regulantur per hanc regulam. Medio existente hoc aliquid necesse est extrema coniungi. In sillogismis: autem qui fiunt in proposito: medium non est suf ficienter hoc aliquid: sed significat quasi quale quid: quo significat aliquid commune communitati reali. Ea dem enim deitas est communis pluribus suppositis. Sicut igitur isti sillogismi non valent. homo est sotes. Plato est homo: igitur plato est sortes vel homi est sortes. plato non est sortes igitur plato non est homo. non valet: quia homo est comne secundum rationem et intentionem. ita in proposito dicendo. hec deitas. etc. Licet enim ille terminus deitas sumatur cum pronomine demonstra tiuo et significet non aliam et aliam deitatem. tamen simplici ter / et equiualenter sumitur medium quasi quaele quid: quia hec deitas est realiter communis pluribus suppositis. ideo est implicite fallacia consequentis et accidentis: quia ex con uenientia aliquorum quasi inferiorum in quodam commi inferpter absolute identitas illorum inter se. sed hic modus non est vniuersaliter sufficiens. Primo. quia non sufficit ad sillogismos / in quibus medium est terminus personalitis et notionalis. verbi gratia. hic pater non est filius. hic pater est deitas: igitur deitas non est filius. Similiter. hic pater generat. hic pater est deitas: ergo deitas generat

¶ Item. hic modus non sufficit ad sillogismos ex praemissis vniuersalibus in quibus terminus essentialis dis stribuitur arguendo sic. nulla deitas generat. omnis pater in diuinis generat. igitur nullus pater in diuins est deitas. Similiter. omnis essentia diuina est filius. nulla paternitas est filius: igitur nulla paternitas diuina est essentiam. vel sic. Ominis deitas est filius. pater est deitas igitur poter est filius Maior vtriusque sillogisimi probatur: quia contradi ctoria est falsa scilicet aliquae deitas vel aliquae essentia diuina non est filius. vel non omnis essentia diuina est filius. probo. quia cum alit deitas sit filius et falsum est quod nulla deitas sit filius sequitur quod aliqua deitas st deitas quae est filius: et aliqua deitas est quae non est filius. igitur plures deitates. Si enim subcontr arie sunt simul vere habent subcontrarias singulares veras de eodem subiecto et cum pronomine demonstra tiuo. Aliter dicitur quod terminus essentialis et communis vt deitas vel essentia diuina potest supponere pro deitate singulorum suppositorum: et sic supponit quasi simpliciter et pro natura communi. vel potest supponere pro singulis suppositis deitatis vel singulo supposito deitatis: et sic supponit quasi personaliter. In discursu igitur praedicto variatur suppositio arguendo sic. Ominis deitas est filius. pater est deitas. igitur pater est filius. Si enim in maiori ly deitas super ponat quasi personaliter pro singulis suppositis deitatis falsa est. Si vero supponat quasi simpliciter pro deitate simpliciter vera est: sed in minori supponit personaliter pro supposito ideo variatur suppositio. Sicut secundum pla tonicos vel scotum variatur hic suppositio. Omins humanitas est de se communis. sortes est humanitas: igitur sortes est de se communis. Quod autem terminus deitatis vel essentie di uine sumatur interdum pro natura communi. patet per ma gistrum li 1 d stin. 5. ca 1 dicentem: quod cum dicimus quod nec essentia diuina genuit filium. nec pater genuit diuinam essentiam. Hic nomine essentie intelligimus diuinam naturam quae communis est tribus: et tota in singilis. sic etiam accipitur extra de sum. tri. et fi. ca. capiter. Damnamus. Contra: quia in sillogismis praedictis praemisse sunt vere termino essentiali stante / et supponente pro deitate communi: quia deitas est tres persone simul sumpte: et est qualibet seorsum. et ita terminus commnis essentialis potest sumi in minori pro eo pro quo distribuebatur et supponebat in ma iore.

¶ Confirmatur arguendo sic. Ominis essentia vel dei tas commnis tribus est pater. filius / est essentia communis tri bus: igitur filius est pter. Ecce quod medium in vtraque pre missa sumitur pro natura communi.

¶ Item sic. Iste pater generat. iste pater est essentia communis tribus: igitur essentia con munis tribus generat. Minor patet: quia essentia communis tribus est quaelibet persona diuisim / et coniuncti. Aliter dicitur quod regula quae regu lantur processus sillogistici est enunciatio secundum dici de omni et dici de nullo secundum Aristotelem primo priorum. Et ad hanc regulam habent reduci et sillogismi expositorii. Et per dici de omni signatur quod nichil est sumere sub subie cto de quo non dicatur praedicatum. Et per dici de nullo quod ni chil est sumere sub subiecto a quo non remoueatur praedicatum. In proposito igitur paralogismi qui sunt fal cti in materia diuina peccant: quia non regulantur sufficien ter per dici de omni et dici de nullo. vel peccant in ma teria. Uerbi gratia. cum dicitur hec deitas vel omnis deitas est pater. filius est deitas: igitur est pater. si maior accipitur vt simpliciter / et sufficienter de omni falsa erit: puta quod omne quod est deitas sit petur. similiter cum dicitur essentia diuina non generat si intel ligitur nullum quod est essentia diuina generat falsum est: quid etiam omne quod est pater generet falsum est. vel quod nichis quod est pater sit filius.

¶ Ad hunc modum dicendi redu citur ille modus quo aliqui dicunt quod sicut in sillogit mis ex terminis commnnibus comnitate rationis. sumuntur ista signa omnis / nullus aliquis. etc. ita in proposito: quia termini sunt comnes comnitate reali. loco signorum debent sumi hu iusmodi termin vniversaliter totaliter adequite nullatenus ali qualiter: et tunc vna premissarum erit falsa.

¶ Contra hunc modum primo in propositione vere / et simpliciter vniuersali reperitur vere et simpliciter dici de omni vel dici de nullo: sed in proposito praemisse sunt vere et simpliciter vniuersales: puta arguendo sic. omnis essentia diuina est pa ter. omnis essentia diuina est filius. vel omnis filius in diui nis est essentia diuina: ergo omnis filius in diuinis est pater: igitur hic est vere / et simpliciter dici de omni: et tamen conclusio est falsa et praemisse sunt vere. Probatur maior: quia si aliquae essen tia diuina est pater: et non omnis: igitur aliqua essentia diuina quae pater et aliqua essentia diuina non est patur: igitur plures essentie diuine quarum vna est pat / et reliqua non est pater. Eodem modo de isto sillogismo nulla essentia di uina generat. omnis pater in diuinis est essentia diuina: igitur nullus pater in diuins generat. Maior probatur vt ma ior praecedentis sillogismi Similiter arguendo sic. omnis pater in diuinis distinguitur personaliter a filio ominis pater in diuinis est deitas. igitur deitas distingui tur personaliter a filio. Maior probatur: quia si aliquis / et non omnis pater distinguitur a filio: igitur ibi est aliquis pater qui distinguitur personaliter a filio. et ibi est aliquis pater qui non distinguitur personaliter a filio: igitur qui est personaliter filius. Secundo quod ad veritatem vniversalis affirmatiue in diuins non requiratur quod nichil sit sumere sub subiecto de quo non dicatur praedicatum. Et quod ad veritatem vniversalis negatiue in diuins non requiratur quod de quocunque affirmatur subiectum ab eo remoueatur pradicatum. et per consequens quod hoc non requiritur ad hoc vt sillogismus non peccet in materia. probo: quia hec non esset vera. nullus pater in diuins est filius vel nulla filia tio est paternitas. vel nulla persona est tres persone: quia subiectum dicitur de aliquos de quo vere dicitur praedicatum. Similiter hec non esset vera. omnis deitas seu essentia diuina est trinitas / vel conicabilis personaliter.

¶ Confirma tur. Pari ratione hec esset vera. Aliquis filius in di linis est pater: quia aliquid est filius quod est pateur: et subie ctum dicitur de aliquo de quo praedicatum.

¶ Tertio. Iste buertuntur et equiualent. omnis essentia diuina est conicabilis. et omne quod est essentia diuina est communica bile et generaliter ome. a. est. b. et omne quod est .a. est .b. et per consequens equae concedenda vel neganda vna sicut altera. pro bo tum quia isti termin conuertuntur .a. et id quod est a. quia de quocumque praedicatur vnum et reliquum: ergo signo addito vtro bique erit propositio equae vera vel eque falsa. Tum. quia nulla conclusio vniuersalis affirmatiua sufficienter probatur in aliqua scientia: quia diceretur quod quamuis praemissa quae dicit: omne .a. est .b. sit vera. non tamen ex hoc se quitur quod omme quod est .a. sit .b. quod tamen requiritur ad debitum sillogismum secundum te et correspondentur de propo sitione negatiua.

¶ Quarto. Iste modus non sufficit ad soluendum istos paralogismos. Omne illud quod est pater: est pater. filius est illud quod est pater: igitur nlius est ptur. Vel sic. omne illud quod est pater: est piter. om ne illud quod est essentia est illud quod est pater: igitur omne illud quod est essentia est pater: conclusio est falsa: et praemisse sunt vere. vel sic. omne illud quod est trinitas est ires persone. pater est illud quod est trinitas: quia est dei. tas: igitur pater est tres persone. vel sic omne illud quod ge nerat: generat. essentia est illud quod generat: igitur est sentia generat.

¶ Quinto. Iste modus dicendi habet concedere distinctionem ex natura rei inter essentiam et proprietatem. probo. secundum te pater generat: et tamen non omne quod est pater generat. Aut igitur nichil quod est pater generat. Et patet quod non. aut aliquid quod est pater genera et aliquid quod est poater non generat: igitur in diuinis vere est aliquid / et aliquid et vnum est pater / et generat: et reliquum est pater: et non generat. Illud autem non est nisi essentia communis tribus personis: quia nec filius / nec spus sanctus quia non sunt pater: nec est patris persona solum: quia est pater: sustinendo quartum modum.

¶ Ad primum in oppositum conceditur quod in propositione vniversali est dici de omni: vel dici de nullo secundum illa secundum qua fit et attenditur distributio vniuersalis. Sed in hac propositione. omnis deitas seu est sentia diuina est pater vel est conicabilis potest fieri et atten di vniuersalitas et distributio generaliter respectu cuiuscumque quad est essentia diuina: vel de quo predicatur vere essentia diuina: et sic est falsa: quia filius est essentia / et non est pater Nec sequitur quod sit aliqua essentia diuina quae non sit pater sed quod aliquid vel aliqua res vel aliquod suppositum est essentia diuina et non est patur. Alio modo potest huiusmodi vni uersalitas et distributio fieri et attendi penes quiddita tem deitatis abstrahendo a differentiis constitutiuis vel distinctiuis suppositorum: et attendi respectu absolu torum et essentialium: et eorum qua sunt idem essentie conuertibiliter et sic est vera: quia oppositum implicaret esse ibi plu res deitates et essentias: quarum vna esset pater: et coni cabilis et alia non: sed tunc est figura dictionis in argi mento: quia minor non debite sumitur sub maiore: sed mutatur quid in ad aliquid: nec in minori accipitur illud in telligibile penes quod vel pro qua attendebatur distribu tio in maiori.

¶ Secundo igitur modo non est propositio illa sufficientur et perfecte vniuersalis: quia nec infert exclusiuam de terminis transpositis: quia non sequitur. igitur solus pa ter est essentia diuina. Non est igitur perfecte dici de omni: nisi intelligatur distributio primo modo. secundum autem vsum sanctorum / et doctorum: et secundum sensum in quo fiunt hu iusmodi propositiones attenditur distributio secundo modo.

¶ Ad secundum dicendum quod immo illud requiritur ad hoc quod talis propositio vniuersalis sit vera et conue niens praemissa in discursu sillogistico.

¶ Ad improbatio nem dicendum quod hec propositio. nullus pater in diuins est fiius vera est in sensu in quo communiter fit: quia fit vt distributio attenditur penes quodcumque supponitum quod est pater: et penes quodcumque quod est idem patri conuertibiliter et quod est proprium supposito patris. vt distincto ab omni altero supposito: sed sic non est sufficiens praemissa ad multos sillogismos in diuinis. Si vero sumatur vt est sufficienter et perfecte vniuersalis. et secundum dici de omni: sic non est vera: et hec distributio proprie explicatur dicendo. ni chil quod est idem patri. etc.

¶ Ad confirmationem. Particularitas potest attendi absolute penes aliquod subiectum de quo dicitur filius: vel penes aliquod suppositum quod sit filius: seu penes aliquod intelligi bile proprium filio: vel idem filio conuertibiliter primo modo vera esset sed sic non accipitur commniter a sanctus et doctoribus. secundo modo falsa est: et sic accipitur in vsu communi.

¶ Ad tertium conceditur quod equiualent: si illa accipitur vt simpliciter et perfecte vniversalis: et secundum dici de omni sim pliciter et perfecte. accipiendo autem illam alteram vt est vniuersalis secundum quid et imperfecte: et secundum acceptionem commnem non buertuntur ille: nec equiualent vniuersaliter in diuinis vbi vna res est tres res: sed in creaturis equipollent. conuertibiliter. Ex quo patet ad probationes.

¶ Ad quartum dicitur quod quamuis maior videatur vera: tamen acciniendo eam vt simpliciter et perfecte vniuersalem: et secundum dici de omni negatur: quia est aliquid sumere sub subiecto de quo non dicitur praedicatum. nec etiam infert exclusiuam de terminis transpositis scilicet quod solus pater sit illud / quod est pater.

¶ Item potest intelligi distributio penes om ne supositum quod est pater vel penes omne intelligibile quod est idem pastri conuertibiliter et sic est vera. Nec est perfecte vniversalis: et secundum dici de omni: aut generaliter penes omne cui conuenit subiectum et sic negatur. Posset etiam maior intel ligi quod illud est pater: vel idem ei quod est ptur.

¶ Ad quina tum conceditur consequens iuxta dicta in precedenti quaestione. Ad argumentum in principio quaestionis conceditur quod inter se sunt eadem aliqua identitate: sed non oportet quod hoc sit idem illi: eo modo qua qualibet disi est idem cuiud demonstrato. etc.