⁋ Iuxta quaesita in hac octaua distinctione cap. iiii et sequantibus a Magistro capitur multiphriam sperius. Alionm sumitur pro vento et fiatu aeris. interdum a medicis pro corpore quodam subtilissimo: per quod fit pulsus in homine. vel pro quadam virtu te vitali vel animali ortum habente a corde vel a cere bro: per quem fit motus et sensus pulsus et anhelitus Aliquando anima dicitur speriuns. et sic anima bruti dicitur spiritus. et per consequens substantia spiuealis. sed quia spiritus hoc modo est res extensa habens partes loco a situ di stinctas: ideo ponebatur in titulo questionis impartibilis.

⁋ Respondetur per conclusiones sequentes.

⁋ Pri ma est: deus est impartibilis substantia. hanc conclusio nem multiplici patrum testimonio Magister in liter roborat.

⁋ Insuper quintodecimo d trinitate capiti bus quarto a quinto dicit Aug. incorporalia praeferuntur corporalibus.

⁋ Insuper inferius patebit deum esse vbique: nullum corpus est vbique. igitur.

⁋ Secunda conclusio potest multum probabiliter probari in lumine naturali quod deus est substantia immaterialis et impartibilis:

⁋ Probatur hoc optime. naturalitur loquantes posuerunt: et non dixerunt illud gratis: quin aliquibus ratio nibus ad hoc essent moti. Unde aristoteles octauo phi sicorutum. primum inquit mouens necesse est esse impartibile: nec hatre magnitudinem. hoc ipsum dicit duodecimo metaphysice. oensum est inquit quaniam non conuenit substam tiam hanc habere vllam magnitudinem: sed est sine per te et indiuisibilis.

⁋ hoc aristoteles ex via motus probare conatur tripliciter. Primo ex infinita potem tia primi motoris.

⁋ Secundo ex praepetuitate motus cele stis. Tertio ex immobilitate primi motoris.

⁋ Qua tum ad primum octauo physicorum sic argumentatur. Si virtus primi motoris est corporea et extensa. igitur aut est in magnitudine finita vel infinita. non secundum qui talis magnitudo non est. non primum: quia in magnitudine finita non est vertus infinita extesa. talis enim vertus est maior secundum extensionem: et secundum efficientiam causandi in maiore parte: et per consequens si est infinita erit in magnitudine infinita.

⁋ Quid autem virtus primi mo toris sit infinita probauit paiuo per hoc quod mouet tem pore infinito.

⁋ hec ratio philosophi non demonstrat propositum licet subtiliter disputet primo de celo ter tio physicorum: quod non detur magnitudo infinita. rationes eius non concludunt vt post in distinctione quaedra gesima quarta patebit. Et quod amplius est) probat gnotum per ignotius. multo enim difficilius est ei proba re in lumine naturali virtutem primi motoris esse infinitam in perfectione et vigore: quam ipsam esse extensam et in copoream. Quod talis infinitas non concludatur ex praepetui tate motus: in materia de infinito patebit.

⁋ Secund arguit exppetuitate motus celestis octauo physico rum sic: nulla virtus corporea et extensa mouet in tem pore infinito ex se. sed vrtus primi motoris mouet ex se tempore infinito: igitur. maior probatur. quia si a virtus extensa moueat tempore infinito. b. igitur c certa pars ipsius a mouebit b vel aliquam partem eius: vel mobile sibi proportionatum in tempore minori. et non infinito. potentia enim totius est maior quam poten tia parte. potentia eie maior potest mouere longiori tempore: et quia quae erit proportio motoris ad motorem: eadem erit temporis ad tempus: igitur cpars certa ipsius a motoris mouebit tantum tempore finito. igitur equalis pars mouebit equali tempore finito. ergo cum a contineat tantum partes ta les finitas: sequitur quod totum tempus quo a mouebit erit finitum.

⁋ hanc deductionem probat Commentator in de substantia orbis tractatu. ii. et addit. quod sicut mo tus celi non esset infinitus nisi esset a virtute non in corpore: ita corpus celeste /(quia est finitum) non esset permanentie infinite nisi vrtus quae largitur ei motum eternum largiretur ei in sua substantia permanentia eternam.

⁋ hec ratio est debilis. procedit enim ex illo quod si a vertus extensa motiua mouet tempore infinito ccer ta paro eius mouebit tantum tempore finito. sed hoc est du biu. immo falsum: sicut solnatus est illuminare perpetuo: ita et medietas solis: igitur si per possibile vel impossibile esset diuisus possit illuminare perpetuo: licet non tam extense.

⁋ Preterea virtus mo tiua incorruptibilis et inalterabilis si mouet tempore aliquo: pariratione potest mouere tempore infi nito. patet. quia est infatigabilis. et ita quocumque tem pore finito dato in quo mouet eque potens est iterum mouere in fine illius temporis sicut in princi pio: sed quelibet pars ipsius a est virtus incorruptibilis: quia ex quo a est in corruptibile non com ponitur ex corruptibilibus.

⁋ Insuper virtus mo tiua subdupla vel subtripla ad a potest equali tem pore mouere sicut a: ergo et si medietas ipsius a se orsum existens potest mouere: sequitur quod potest mo uere equali tempore cum a. antecedens patet: quia vnus planeta vel stella est minoris potentie et eff cacie quam alter: patet de luna minori terra: et sole ma iore eadem. et tamen luna perpetuo mouetur sicut sol.

⁋ Amplius pars totius passi incorruptibilis potest pati et transmutari a tempore infinito (vt pa tet de portione materie que est in hoc lapide) sicut et totum passum. igitur pari ratione de actiuo: vel de motiuo incorruptibili.

⁋ Aliter arguitur ex. xli commento duodecimi metaphysice. ex dictis Commen tatoris et themistii. nullus motus necessario prerpetuus fit precise a motore possibili: quiescere et ce sare a motu: sed omne corporeum natum est quiescere: et a motu cessare. igitur nullus motus necet sario perpetuus fit precise a motore corporeo. Se motor celi in lumine naturali ponendus est perpe tuus et de necessitate. maior est nota. et probatur mi nor. omne enim corpus (quantum est de se) natum est quiescere: et moueri. motus et quies sunt priuatime opposita circa corpus mobile. igitur idem suble ctum est ex se possibile ad vtrunque oppositorum i uatiue.

⁋ Tum secundo: quia natura est principium motus et quietis. ii. physicorum.

⁋ Sed haec ra tio non concludit: quia fundatur in hoc quod motus ce li simpliciter perpetuatur ex hoc quod primus motor moueat mere necessitate naturali: et quod agat ad ex tra naturaliter. quod est falsum. et oppositum est pro babile in lumine naturali.

⁋ Dicetur vlterius quod non est de ratione cuiustibet corporis quiescere

⁋ Potest dici quod argumenta aristotelis. viii. phi sicorum licet non sufficienter virtutem primi motoris inextensam simpliciter concludant: tamen vi dentur probare quod non sufficit extensa materialis sicut mouentia physica inferiora. generabilis ei corruptibilis. talis enim virtus ( si est finita in cor pore finito) non potest mouere motu continuo / perpetuo et vniformi. pobatur: quia aliqua certa para eius mouebit tantum tempore finito. et non tanto tempore quanto totum cuius est pars. quia tale mouens est alterabile / et passibile a contrariis re sistiuis: et corruptiuis. et per consequens fatigabile / et diminuibile ob contrarietates mutuas. et per consequens minus durabit quam maior virtus. vt paruus ignis minus durat quam magnus. cum igitur sit proportio partis ad totum in efficacia virtuti mo tiue et actiue: sequitur quod erit proportio temporis quo potest minor potentia durare: et agere ad tem pus quo maior potentia eiusdem rationis finita potest sic mouendo et agendo durare. et per conseqns virtus materialis / et passibilis / non potest mouere nisi sit infinita) motu infinito. hoc autem est impossi bile. quia vel esset in magnitudine finita vel infini ta. quorum vtrunque reprobatur. hoc modo videtur rationem aristotelis Commentator in de substantia orbis tractatu. iii. accipe. et ipsa est topica.

⁋ Eadem conclusio sic pobatur. ens simpliciter primum non est causatum et dependens essentialiter ab aliis tanquam a causis prioribus. omne ens extensum et cororeum est causatum et essentialiter dependens ab aliquibus tanquam causis prioribus: quia est compositum ex principiis componentibus que sunt cause secundum Aristotelem quinto metaphysice.

⁋ Preterea om nis substantia corporea nata est informari accidem tibus: vt quantitate et qualitatibus variis. quod duodecimo metaphysice negatur a philosophis.

⁋ Ulterius per rationem que tangitur. viii. physicorum citra medium: et duodecimo metaphysice commento. xxxv. contingit dare mobile mouens: et est dare mobile non mouens. igitur est dare mouens non mobile. Vides quod in lumine naturali aduersarius non conuincetur. Et illud potest colorari sicut habetur actuum. xxiii. saducei dicunt neque angelum neque spiritum esse. Et Cassianus decima collatione pri me partis / que est secunda collatio abbatis isaac letfert quod fere ab vniuerso genere monachorum per prouincias egvpati commorantium hic error susci piebatur / scilicet quod deus emnipotens humane figure compositione formatus esset sicut dicit scriptura quod homo ad imaginem dei factus est. et epistolas potes tificis hunc errorem reprobantis cum graui amaritu dine receperunt: inter quos quidam pater antiqu famose sanctitatis noine seraphion cum magna dif ficultate abhhoc errore reuocatus est. post quam reuocationem erat in omnibus mente confusus eo quod imaginem deitatis quam in oratione sibi proponere consueuerat aboleri de suo corde sentiret: et cum fletu ama ro diceret. heu me. sublatum a me deum meum: et nunc quem adorem ignoro. hoc tenuerunt pytbagorici vt tangitur. xii. metaphysice circa medium. Posue runt enim optimum a nobilissimum non in principio sed in composito ex principiis. et Anselmus de incar natione verbi dicit: quod dialectici moderni nihil es credunt nisi quod imaginationibus comprehendere pot sint. nec putant aliquid esse in quae partes nature non sunt Et plerique coluerunt planetas: vt egvyptii solem. ergo si gnum est quod non est demonstrata hec conclusio in lumine naturali quod / primum ens est impartibile. tamen rationes ad illam partem sunt apparentes: et alique earum apud sa num ingenium concludentes quod sufficit in istis abditissimis naturae ad debere assentire.

⁋ Quocirca peccant planetas et coporea colentes in lumine naturali. Non stemus in talibus: deus est corporeus per comunicationem idiomatum. Et licet sint tres persone quarum vna non est alia in deo: tamen nulla est compo sitio.

⁋ Sed dices quomodo deus est smplicior angelo vel anima intellectiva.

⁋ Respondetur nec angelus nec anima intellectiua habet partes: sed anima potest informare corpus: angelus potest in se suscipere accidens: et materia prima accidens susci pere potest: quia est subiectum inhesionis acciden tis corporei secundum aliquos. De accidente indi uisibili babet partes intensiuas: a naturaliter non potest esse extra subiectum. deo autem ista non con petunt.

⁋ Sed contra istud arguitur: simplicitas non est perfectio simpliciter: ergo non est ponenda in deo.

⁋ Antecedens pobatur. quia omne habens illam esset perfectius non habente: consequens est falsum. quia nec materia nec forma est perfectior toto composito. Consequentia pobatur. quia perfe ctio simpliciter est vbique perfectio simpliciter. igi tur dat perfectius esse simpliciter. immo tunc quan to aliquid: perfectius appopinquat essentiae: tan to pius participat oe simplicitate.

⁋ Aid istud negatur antecedens. et dicitur quod non oportet quod sit simpliciter et absolute perfectius: nisi ceteris paribus vel quo ad hanc conditionem. Et eodem modo dicatur ad aliud.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 3