Quaestio 4

QVarto circa prologum queritur: an viator acquirat scientiam de veritatibus theologicis per discursum theologicum. In primis aliqui termini explicabuntur: postea respondebitur ad questionem

⁋ Primus terminus est scientia: que est circa propositionem scibilem. Propositio scibilis est propositio necessaria dubitabilis / nata tieri euides per propositiones ne cessarias euidentes / per discursum syllogisticum ad ipsam applicatas. Per primum terminum excludit propositio contingens. vt paries est albus: quae licet mi hi sit euidens: non tamen est scibilis scientia proprie dicta: de qua loquitur Aristoteles primo Posteriorum et. vi. Ethicorum. An autem requiratur necessitas ex mo dificatione copule siue conditionaliter: siue absoluendo verbum a tempore / est altercatio. Aristoteles demonstrat tonitruum esse sonum in nubibus: quando tonitruum non est. Sufficit enim si tonitruum est / quod est sonus in nubibus. Dister dubitabilis) per hoc namque excluduntur propositiones per se note: quae non sunt scibiles. Istud patr secundi posteriorum capi. i. vbi diester: quaestiones scibiles sunt equales his quae vere scimus. vult dicere philosophus quod omnis quistio est scibilis propositio: et contra. Non oportet quod dubitetur actu: sed sufficit quod sit apta nata dubi tari ab intellectum aliquo vtente ratione: apprehensa significatione terminorum. hoc patet per Linconiensem primo posteriorum capi. i. dicentem quod scientia principiorum non est acquisita per doctrinam: quia non docemur vel ad discimus nisi illud quod cum primo concipimus est non bis dubium: et apparet falsum: et post dubitationem manifestatur nobis veritas. Ultima particula ex cludit quedam principia que cognoscuntur per viam sensus / memorie / et experimenti. vt omnis calor est calefactiuus: que non est demonstrabilis per premissas ad eam applicatas: sed bene per viam sensus: ipsa autem est dubitabilis. nam si quis experimento non cognouit calorem calefacere: non magis assentiet illi quam isti: albedo est albefactiua. Scientia igitur est notitia euidens veri: necessarii: causata per primissas applicatas ad ipsam per discursum syllogisticum. Prima particula seiungit errorem / fidem / et opinionem Secunda particula excludit notitiam euidentem con tingentium. Relique vero particule sunt lucide. Loquimur autem naturaliter: quia deus se solo potest produ cere scientiam: se solo inquam: non secludendo causalita tem intellectus cui inheret scientia: que ad actum sciendi concurrit Sed deus potest supplere causali tatem instrumenti scilicet demonstrationis. Aliqui di cunt nata causari: quia secundum eos notitia eiusdem speciei potest causari per experientiam et per demonstra: tionem. Propterea dicunt quod si quis haberet scientiam de hac: luna est eclypsabilis: videlicet per inte positionem terre altero planetarum existente in al tera sectionum: et altero in reliqua: vt in capite dra¬ conis et cauda: et esset supra spheram lune: et hoc videret: haberet notitiam eiusdem speciei cum scientia

⁋ Contra hoc arguitur: tunc scientia propter quid et quia de eodem obiecto essent eiusdem speciei: contra Aristo telem primo posteriorum. Rursus vel omnes assensus qui habentur de eodem obiecto per quecumque medis sunt eiusdem speciei: vel differunt specie. si primum: eror scientia / fides / opinio / de eadem propositione sunt eius dem speciei contra opinantes. si differunt specie quia causantur a diuersis mediis: habetur propositum.

⁋ Sed contra istud arguitur. vel vtrobique quando cau se productiue specie distinguuntur: effectus specie di stinguuntur in istis notitiis: et tunc deus non potest producere scientiam.

Sed dices te intelligere in crea turis secundum ordinem iam positum.

Contra: tunc notitia sequens habitum et eum praecedens de eodem obiecto specie distinguerentur: et per consequens virtutes me rales acquisite post habitum sunt alterius specien a virtutibus vel actibus ante habitum. hoc autem est contra doctrinam philosophi. ii. Ethicorum. igitur.

Preterea calor productus a sole e ab igne: et ab igne et coporibus duris sunt eiusdem speciei specialissime: et tamen ignis ferrum e lapis durus specie differunt. igitur.

⁋ Ad primum inter arguendum responsum est ad calcem vsque hoc enim non tenet in habitibus. nec est neganda causalitas ab habitu in productione actus. et actus ante habitum (qui primum habitum producit) est eiusdem speciei cum actu sequente habitum. et causa est: quia habitus est vestigium et effectus actus potentiam ducens in similia obiecta: per similes actus sicut antea. habitum tamen notitie intuitiue semper ab hac materia excipimus. In aliis autem discrimen specificum in causa ponit discrimen specificum in effectu iu materia no titiarum.

Ad aliud argumentum concedo quod alique cause specie distincte producunt effectus eiusdem speciei: vt argumentum arguit. sed vtrobique praesent produ- cere effectus specie distinctos. non enim videtur qui effe ctus praesent produci magis specie distincti quam isti assensus Secundo dicster: quod non est simile in agentibus vitalibus et aliis modica ei variatio in notitiis eiusdem speciei causat iudicium complexum alterius speciei. patet duobus habentibus no titias intuitiuas eiusdem speciei circa collu columbe: uae habent alia et alia iudicia. similiter laborans gui morbo ha bens eandem notitiam specie scum sano / habet aliud iudicium: videlicet quod paries moueatur.

⁋ Sed contra istud ar guitur: quia pari ratione notitia albedinis in homine et asino specie different. Sed dices sicut dicendum est: hoc est verum cum vna est extensa et alia non est extensa: ponendo solum vnam animam in homine. Et sic notitia intuitiua hominis et angeli de eadem albedine specie different: cum principia paertialia: et non habitus specie differant. Et sic beatitudo angeli qua ad intellectum erit perfectior entitatiue beatitudit anime christi: et eode modo ad actum voluntatis deducemus Insuper notitia cquisita per experientiam: puta assensus evi dens cquisitus est habitus ve idicus. et sub nullo hintuum alio rum. vi. ethic. nuneratorum continetur. ergo est scia.

⁋ Ad primum responsum est in. xlix. di. quarti.

Ad secundum diciter quod plures sunt alii habitus quam ibi enumerentur: vt iudicium quo iudico parietem album mihi praesentem. vel includitur sub scien tia extenso termino. Etiam assensus qui habetur de hac oc est falsum se demonstrante sub nullo illorum continetur non enim est fides: cum mere naturaliter acquiratur. nec error: quia assentiendo non fallor: nec in sic assentiendo sequitur me falli. et sic currendo per alios habitus veridicos.

⁋ Sed contra istud arguitur. tunc scientia genita per vnam demonstrationem non posset augeri. non per propriam: quia in prima applicatione tantum scientie produxit quantum poterat producere. alioquin si semper producat aliquid de nouo: oporteret millies adducere eandem demonstrationem ad eandem con clusionem: et sic de aliis argumentis topicis: et non inquirere alia noua media. Nec potest augeri per media alterius rationis: quia iam per solutionem medi um alterius rationis producit scientiam / vel notitiam alterius speciei. modo notitie specie distincte non se intendunt formaliter. Insuper scientia et non scientia sunt eiusdem speciei: ergo non inconuenit quod error / fides et opinio specie non distinguantur. Antecedens patet. nam sciam te esse ante me: et si per possibile essedestructus (conseruata notitia intuitiua tui haberem iudicium precedens vel aliquod euisdem specie: quod non est scientia: cum sit de falso: igitur.

⁋ Ad primum nego assumptum. Forte enim prima demonstratio non produxit totum suum effectum subito: sed successiue produxit. Etiam intellectus potest intendere noti tiam circa premissas: et tunc intendetur scientia: quia ad intensionem cause intendetur effectus. modo assen sus maioris / minoris / bonitatis consequene cum concursu dei generali producunt assensum scienti ficum conclusio nis: et intensior assensus circa ista producit intensiorem scientiam: et forte intensior circa vnam premissarum vel circa bonitatem consequentie: dato quod non sit intensior assensus in aliqua alia causa secunda. Sunt autem tres cause requisite ad productionem notitie scientifice conclusionis: scilicet assensus maioris / minoris / et bonitatis consequentie. loquor de iudiciis: praetermittendo notitiam apprehensiuam terminorum nam vna illarum causarum puta a. assensus maioris non praet producere assensum conclusionis scientificum quantuncumque intendatur per idem nec b / assensus minoris ad hoc sufficit: nec c / assensus bonitatis consequentie: sed positis tribus iudiciis: quorum quodlibet es intensum vt duo generabitur scientia alicuius intensionis gradualis: puta vt duo vel citra. Apparet autem quod si be / et c / maneant in eadem intensione graduali / adhuc aucta a / notitia maioris ad tria: assensus conclusionis erit intensior. ratio est: quia due cau se naturales b. et c. sunt vniformes: et a augetur: ergo totus effectus erit maior. Et licet non sit subordina tio in istis iudiciis: sicut inter obiectum et intellectum in productione notitie intuitiue: tamen maior concursus intellectus cum obiecto vniformiter concurrente vel contra: arguit maiorem notitiam. Potest quis dicere quod cum assensus vnius primisse nihil valeat ad productionem scientie: quando quodlibet illorum trium iudiciorum erat vt duo / producebatur effectus ita magnus vt poterat produci ab illis agentibus: modo est vnus gradus additus iudicio a. assensus duorum graduum: se solo nihil potest producere. Cicet quis possit illa via incedere (sicut puto nos in posterioribus dicere istud quod nunc dicimus videtur rationabilius. Et ex illa potest applicare quis tales formas: si assen sus maioris sit vt duo: minoris vt duo: bonitatis consequentie tot graduum: assensus conclusionis erit vt duo. Et licet assensus conclusionis sit ita intensus vi premisse vnius: tamen aggregatum premissarum est maius: et assensus premissarum est intellectus et clarior / et cau sa alterius. ponendo item casum quod assensus maioris sit vt tria / minoris vt vnum / bonitatis consequentie vt duo: adhuc producetur scientia vt duo: cum cause sint ita actiue sicut ante. Si dicas. vnus gradus in minore pius facit quam vnus gradus in maiore: superadde vnum gradum vel partem eius. Etiam causalitas iudicit maioris videtur maior quam causalitas iudicii minoris: quia praedicatur passio in ea de definitione in prima ngura: que maxime facit scire. Tunc potes adducere formas de remissione assensus vniuns premissarum ad non gradum vsque: vel bonitatis consequentiae: faciendo similem intensionem in aliqua alia causa. Sed illa sunt peruia ex causalitate cause efficientis: et materia de intensione. Quod autem ille notitie sufficiant patet. nam cognitis maiore a minore simul tenpore cognoscitur conclusio. primo posteriorum. Et hoc si ista iudicia fuerint in eodem intellectum non posito in variis locis: si quis enim assentiat maiori Machlinie: minori Hantuerpie: et bonitati consequentie Louanit: non oportet quod causetur scientia. quia quero an in quolibet locorum istorum causabitur scientia: an in altero tantum. Secundum dari non potes: in hoc enim nulla est apparentia. nec primum: quod patet: quia tres gradus caloris in variis locis non producunt tam intensum calo rem quam si essent penetratiue in eodem loco: cum in vno loco producant calorem vt tria: in variis locis calorem so lum intensum vt vnum. Sed non est omnino simile. quia notitie minoris / maioris / et bonitatis consequentie sunt in eodem subiecto primo scilicet anima intellectiua. Et licet intellectus scientiam producat: ipse intellectus apud loquentes non vocatur actiuus. hoc non sufficit: nam secundum hanc viam albedo esset qualitas actiua: et quelibet alia qualitas: cum concurrat effectiue ad productionem notitie intuitiue create: que de ea habetur. Qualitates enim producentes similes in specie specialissima sub quaelitatum actiuarum appellatione includuntur. Sed dices. formato syllogismo de cuius maiore habetur assensus euidens / de minore opinio: producetur scientia: quod patet: quia producetur assensus super opinionem: ergo erit scientia: cum non sit fides. nec est necesse quod pia affectio concurrat hic. Quod non producatur opinio patet: quia si de vtraque primissarum esset opinio: vel de bonitate consequentie: produceretur opinio. modo est causa altior scilicet iudicium euid ens. igitur. Sed negatur quod produceretur scientia: quia debiliorem partem sequitur conclusio. Erit autem altioris speciei opinio quam illa que est genita ab assensibus: de quibus habetur opinio solum.

⁋ Ad aliud argumentum principale concedo quod scientia at non scientia possunt esse eiusdem speciei essentialis. hoc patet. nam si medietas huius scientie ponatur extra subiectum: iam scientia a non scientia sunt eiusdem speciei: et nihil contra dicta.

⁋ Sed contra istud arguitur. notitia premissarum potest remitti gradualiter ad non gradum vsque / scientia conclusionis stante in anima. ergo erit scientia sine notitia premissarum demon strationis. Sed dices hoc non inconuenire: quia illa scien tia producebatur a demonstratione. Contra hoc arguitur. notitia intuitiua non potest esse sine obiecto sud et eius praesentia / nec iudicium sequens notitiam intuitiuam de propositione contingenti. ergo neque scientia sine productio ne et conseruatione actuali sue cause naturaliter. mod assensus premissarum / bonitatis consequene / concursus dei generalis (quem hic semper suppono a notitia terminorum produxerunt assensum scientificum. Notitia autem terminorum / concursus dei generalis cum assensu vnius premisse non sufficiebant producere scientiam: que est noti tia euidens. ergo sublatis causis productiuis eius non potest amplius conseruari. Forte dices. ad remissio nem assensuum premissarum erit proportionabiliter. remissio scientie conclusionis: cum scientia sit effectus qui non potest conseruari sine praesentia sue cause natu raliter. Eodem modo nec potest pius conseruari noti tia premissarum que est euidens iudicium: quam assensus conclusionis sine causa productiua eius: et sic quando erunt octo vel decem conclusiones Euclidis / quarum posterior dependet a priori et prioribus: non poterit haberi scientia octaue conclusionis: quin habeatur assen sus illarum premissarum / ex quibus immediate in Marbara vel Darii infertur. Et rursus ille premisse demonstrantur per alias primissas priores. ergo licet notitia premissarum dicatur intellectus respectu conclusionis octaue: dicetur tamen scientia respectu praecedentium primissarum. et quocumque noine vocentur ille primisse: earum assen sus est euidens. et per consequens earum iudicium non potest conseruari sine notitia premissarum ex quibus producuntur: vt tu de scientia dicis. et sic non poterit haberi scientia. xxi. Euclidis scilicet: omnis trianguli duo quelibet latera simul iuncta reliquo sunt longiora: quin simu habeas assensum. xviii. conclusionis a qua dependet: et rursus illa a quinta eiusdem primi dependet. et sic ad hanc vsque: super lineam datam: et cum hoc habendo notitiam communium conceptionum et petitionum. quod non videtur dicendum. Forte dices. licet scientia actualis con clusionis non possit haberi sine suis premissis et bonitate consequentie: tamen assensus primissarum possunt haberi sine causa effectiua earum: cum semel habite sunt: et iterum applicantur in alio discursu in quo connectuntur.

⁋ Contra hoc argumentor. Assensus scientificus vnius conclu sionis Euclidis potest esse assensus minoris / vel maioris ad inferendam aliam conclusionem: quia tunc est sine suis premissis: quare ante sine eis esse non poterat. Item quand habetur assensus maioris noue conclusionis vel illius propositionis que erit maior: minor et consequens adhuc non applicantur. ergo notitia scientifica conclusionis potest esse sine sua causa effectiua.

⁋ Respondetur. notitia intuitiua naturaliter esse nequit sine praesentia sui obie cti: nec iudicium sequens: cum illa notitia non sit. Potest dici non esse idem in notitiis euidentibus: que deducuntur per connexionem consequentialem ex aliis principiis. Nec est oino simile: et dissimilitudinis ratio est syllogisa tio ad incomneniens in vno a non in alio. Potest esse quaedam tergiuersatio que tacta est inter arguendum. Sed adhuc dices. habitus scientificus corrupto actu produ cit actum scientificum: ergo scientia naturaliter potest haberi sine demonstratione. Quod producat actum patet: quia post habitum a multas scientias actuales homodo promptius assentit conclusioni olim demonstrate sine applicatione premissarum: illa enim propositione obla ta / euestigio illi assentit. hic iterum est dubium. Potest quis dicere quod assensus sequens est alterius speciei a scientia actuali: sicut habitus notitie intuitiue non inclinat (vt constat)s in notitiam intuitiuam: sed in noti tiam abstractiuam alterius speciei. Sic potest dici in proposito. Si petas. quis ergo assensus erit. Dic tur qodierit assensus fidei: ratio. quia est assensus certus et ineuidens: et ad generationem illius fidei nul la requiritur pia affectio nec concursus fidei infuse. Si tibi libeat illum assensum actualem vocare alio quocunque nomine / non refert: nomina enim significant ad placitum: vocetur a / vel b. Alio modo potest dici set non improbabiliter vt opinor) quod ille habitus incl nat in assensum scientificum eiusdem speciei specialissime cum scientia productiua illius habitus. ratio est: quia quilibet habitus productus ab aliquo actu vel actibus inclinat in similes actus in specie specia¬ lissima entitatiue. Et vtrobique debemus illud admittere nisi aliunde doceatur de opposito. vt de habitu notitie intuitiue. Sed hic non constat de opposito: nec est dem de assensu scientifico et de notitia intuitiua incomple xa: vt paulo ante meminimus. igitur.

⁋ Petes que est res sit scientia propter quid / et que quia est. Aliqui dicunt esse assensum causalis: vt assentio huic homo est risibilis quia est rationalis. Aliqui aliter opinantur Dico quod scientia propter quid est assensus conclusionic genitus per premissas importantes causam quare ita sit sicut significatur per conclusionem. Scientia quia est assensus acquisitus procedendo ab effectu ad causam: vel a causa remota ad effectum. Ad demonstrationem etiam sufficit quod premisse sint notiores couclusione: et necessario inferentes conclusionem.

⁋ Ex isto sequitur quod deus non habet scientiam. Patet primo: quia omnis scientia est actus vel habitus. Secundo et magis ad propositum) omnia cognoscit eque primo. et non vnum per aliud.

⁋ Secundo sequitur quod non incon uenit angelum / vel beatum aliquid scire. nam potest cognoscere vnum per alid.

⁋ Tertio sequitur quod scire hoc modo non dicit perfectionem simplicitur: quia non conuenit deo qui euidentius omne ve rum cognoscit quam hoc modo. tamen non dicit imperfectionem respe ctu creature. aliquid namque inferiorem decet quod supiorem de decet. Et hec pro primi teirmini elucidatione dicta sufficiant

⁋ Secundus terminus est veritas theologica. Unaacceptio termini est tacta in questione praecedenti. Alio modo capitur veritas theologica pro scriptura sacri ca nonis / seu pro actu / vel habitu mentis respectu talis scripture / et collectiue / et diuisiue / pro vna propositio ne / vno actu / vel habitu / vel pro multis: sicut logica proprie est assensus conclusionis logicalis vnius vel plurium: et interdum capitur pro propositione logicali. Adhuc capitur theologia pro habitu eorum que deducuntur ex articulis fidei: et ex dictis sacre scripture / sicut conclusiones ex principiis. Et de ista ac⁋ ceptione vertitur questio quam tractamus.

⁋ Ex dictis sequuntur alique propositiones. Prima est. aliquis est theologus qui paucas veritates theologicas cognoscit: sicut de logico dicimus. si logicus sit concretum termini logica pro simplici habitu / talis dicitur logicus. sed non ita vocatur in communi mo do loquendi. Ille autem vocatur theologus qui multos locos sacre scripture intelligit et vnum scit exponere per alium: et facere omnia quadrare. et sic pataet quod vnus est melior theologus quam alter: qui plura theolo gica nouit: et solidior arbiter est ad lites in ea dirimen das.

⁋ Secundo patet aliquem hereticum vel insidelem esse theologum. patet: quia potest assentire multis propositionibus theologicis habendo heresim in paucis aliis: cum pertinacia siue sine pertinacia. Ceterum discursus theologicus est qui constat ex propositionibus in sacra scriptura contentis: vel ex his quae deducuntur ex eis quod idem est) vel ex altera huiusmodi. hoc patet per beatum Dionysium in de di. non. cap. ii. dicentem quod non assentienti sa cre scripture non potest manuductio fieri ad theologiam. Item in alus scientiis. tunc enim fit processs geometrics quando proceditur ex praencipiis geometrie. ergo tunc erit processus thec logicus quando proceditur ex principiis theologie: ex dictis scri pture. cui suffragatur illuod beati Augu. primo de tri. capi quarto. Omnes quos legere potui qui ante me scriproserunt de trinitate quae deus est: hoc intendunt secundum scripturas docere: quod pater a filius et spiritus sanctus vnius et eiusdem substatie sunt. non enim ait secundum aliquas scientias dumanitus adinuentas autem probabiles propositiones: sed secundum scripturas.

⁋ Et his pataet quod sacri canonis. veritates sunt principia theologica. quando ad ipsa fit vltinata resolutio theologici discursus: et singule co clusiones theologice ex eis deducutur.

⁋ Secundo patquod conclusiones proprie theologice / distinguendo conclusiones contra principia sunt veritates non contente es paesse in sacro canone: sed ex eis deduncuntur. vt christus habet neruos et hac deduciu: christus est ho.

⁋ De tio patet quod nullus discursus ex propositionibus probabilibus est theologicus. Istud communiter ponitur contra Aureolum: et bene. patet: quia processus ex probabilibus / vel ex vna de fide et altera probabili / vel ex vna euiden te et altera solum probabili: generat praecise opinionem: quia conclusio insequitur debiliorem partem.

⁋ Quar to patet quod assensus discursus theologici est fides. nam si quis assentiat alicui conclusioni propter primissas credi tas praecise: talis assensus non erit maior assensu praemissarum. modo assensus primissarum est fides. igitur. Dixi (ppotos priemissas creditas): quia stat crebro quod consequens sit euidens vbi antecedens ineuidens est. sed tunc euidentia conclusionis aliunde venitquama certitudie primissarum. Et ex hoc corollarie sequitur quod nullatenus assensus conclusionis in discursu thec logico est scientia. Nec iuuat dicere ( qud aliqui dicunt. es scientia proprie dicta: et subalternata scie dei et btor Notitia enim euidens primissarum in alio / non generat scien tiam in me. Non valet eorum analogia de arithimetico a musico. nam si vnus ari thrimeticus puta hericus euidem ter cognoscat principia: et Alexander credat illa prier cipia: numquam per hoc alexander fit musicus sciens: hoc est hiuns sciam musices: bene ant habet musicam creditiuam. Se cus esset si haetet principia scie suprioris in seipo.

⁋ Sd dices. habitus in discipuloaliquam scientiam humanam add scente sufficit ad denoinationem scie: esto principia sint in doctore euidenter nota: credita autem a discipulo. Unde dicitur primo elenchorum. Optet addiscentem credere

⁋ Et confirmatur. secundum Aristotelem. vi. Ethicorum: prin cipia scientie sufficienter cognoscuntur per sensum / vel per inductionem vel per aliquam aliam fidem. igitur ad scientiam pprie dictam sufficit quod de principio eius habeatur fides.

⁋ Philosophus esse voluit dicere aliqui credenda. mod credulitas disponit ad scientiam. Ad confirmationem dicitu quod aristoteles extendit terminum scientia. hoc etiam non valet quod dicitur de scientia subalternata: nunquam enim scia subalternata est scie subalternanti incompossibilis. mod fides et scientia respectu eiusdem / etiam secundum opinantem. non se compatiuntur. patet maior inductiue in aliis. In super non sunt eadem principia in scientia subalternante: subalternata: quia principia scie subalternate sunt con clusiones scientie subalternantis. vt patet dudi perspectiua geometria / arithimetica / musica / et similibus. Sed theologie comprehensoris et viatoris sunt per se eadem prin cipia: set ab vno euidenter cognita: et ab alio credita igitur.

⁋ Sed arguitur contra illud quod dictum est de principiis theologie / secundum philosophum primo Topico rum: principia sunt quae non per alia sed per seipsa fidem habent. sed auctoritates in sacro canone contente not per seipsas sed per aliud fidem habent: puta per au ctoritatem ecclesie / iuxta illud Augu. contra epslam fundamenti. cap. secundo. Ego euangelio non credo ni si quia ecclesie catholice comonerent auctoritates.

⁋ Item sic argumentatur Aureolus probando quod articuli fidei non sunt principia theologie. nulla scientia procedit ad sua prima principia concludenda: sed po- tius ex eis ad alia. sed theologia procedit ad con cladendos articulos: et similiter alia quae expresse in sa cra scriptura continentur. Unde omnes doctores theolo¬ gi formant quaestiones de articulis fidei et contentia in sacro canone: vt vtrum deus sit tantum vnus / vtrum oimpotens / immensus: et ad eas declar andas et concludendas procedunt.

⁋ Ad primum diter: quod non est intelligendum quod principia non habent fidem per aliud / sic quod nihil al ipsis principiis sit causa assentiendi eis. Nam hoc est fal sum: vt patet in principiis quae assumuntur ex experien tiis singularium: quarum assensus causa est experimen tum: cuius cause etiam fuerunt experientie multe sin gularium: vt dicitur secundo Posteriorum. et in primo Metaphysice. Sed intelligendum est quod non habent fidem per alia principia ex quibus ipsa demonstrantur. et sic ne gatur maior. Et ad Augustinum dico quod non dixit se credere euangelio per assensum quem habebat ad aliquod aliud principium per quod euageliu demonstraretur vel syllogistice probaretur verum: sed solum ex auctoritate ece clesie tanquam ex casa mouente ipsum ad fidem euangelit

⁋ Ad aliud negatur minor. Si aut theologo aliquid tale negetur: non restat ei vlterior probatio: nisi oendere illud scriptum in canone. Doctores namque tales propoteo nes conantes probare non faciunt hoc ex discursu theo logico sed potius Metaphysico vel physico. Et ex his patet solutio quaestionis: licet non ponantur formaliter conclusiones cum suis impugnationibus: