Quaestio 1

⁋ Voluntas quippe dei semper efficax est vt fiat omne quod velt et nihil fiat.

⁋ Distinctionis. xlvii. questio vnica. QVeritur circa hanc. xlvii. distin. an teneamur conformare voluntatem nostram in omnibus voluntati diuine.

⁋ Supponatur quod confor mitas voluntatum attenditur penes aliquid ui vnum. Illud autem vnum aut se habet dissimiliter: sed tamen respondenter: sicut cum aliquis vult aliquid alius non vult illud: vult tamen: et ei placet quod primus illud velit. sicut abraham voluit occidere filium. deus autem hoc non voluit simpliciter: tamen voluit quod abraham illud vellet.

⁋ Qenoque ergo est conformitas voluntatum er parte voliti quae vocatur conformitas secundum causam materialem: vel obiecti uam. Alia est conformitas secundum causam formalem: quando puo ex sili habitu idem volunt. vt puta ex iustitia vel charitate. Tertia est conformitas secundum causam finalem: vt cum duo idem volunt proptur eundem finem. vnus potest conditionalitur velle oppositum qud altur categorice vult. aliquis enim potest aliquid velle secundum vnam circunstantiam: et non sim pliciter: et in omnes euentum.

⁋ his premissis pono con clusiones.

⁋ Prima est: omnes tenentur conformare voluntates suas voluntati diuine in aliquo.

⁋ Secunda conclusio: quilibbet tenetur illud velle ad quod deus vult ipsum obligari velle quando illi illud constat:

⁋ Sed circa conformitatem er parte voliti est maior difficustas.

⁋ Et pro telligentia illius primittamus in nobis multiplicem esse voluntatem extendendo ipsam ad appetitum sensitiuum mo re aristotelis. iii. ethicorum dicentis quod bruta voluntarie agunt.

⁋ In nobis ergo est duplex voluntas. s. vo luntas sequens cognitionem sensitivam. et voluntas se quens cognitionem intellectivam. Et hec est duplex vna naturalis et alia deliberatiua. non quod iste sint tre: vo luntates realiter distincte: sed propter alium et alium modum tendendi. Ditrenim voluntas naturalis qua appetimus se cundum se aliquod bonum conueniens verum vel apparens: et hec voluntas interdum contrariatur voluntati deliberatiue: vt est natura. vel appetitus sensitiuus. palam est quod tales volun tates non tenemur conformare voluntati diuine semper in volito. nec possumus. quia voluntas diuina potest esse de eo quod non cadit sub apprehensione sensus. nec est serndum se nature conueniens sed appetitus sensitiuus non potes fer ri nisi in illud quod iudicatur conueniens per sensum, nec vo luntas naturalis potest ferri in aliud nisi in illud quod est secundum se nature conueniens. igitur.

⁋ Propterea er parte voluntatis deliberatiue ponitur tertia conclusio. non quaelibet voluntas conformis diuine voluntati est recta. Quarta conclusio quae est hec: non semper tenemur conformare vo luntatem nostram voluntati diuine in volito. hic autem non est sermo de non vtentibus ratione.

⁋ Prima con clusio probatur. quia nihil est rectum nisi conformetur sue re gule: sed voluntas diuina est regula voluntatis nostre: igitur. consequentia tenet cum maiore. et minor patet. quia sicut non est processus in infinitum in causis efficientibus. ii. metaphysice. sic nec in legibus: oportet deuenire ad vnam legem primam obligatoriam et illa est lex diuina. Secundum illud ad romanos. xiii. "Non est enim pote stas nisi a deo: quae autem sunt / a deo ordinata sunt". Et sapientie. vi. "quoniam data a domino est potestas vobis. et vir tus ab altissimo qui interrogabit opera vestra". et Augu. xxii. contra faustum. lex eterna est diuina mens seu voluntas ordinem naturalem seruare iubens: turbari vetans. Et iterum in eodem. peccatum est dictum / factum vel concupitum contra legem eternam. Propterea si aliqua lex humana a lege diuina discrepat: non est lex obligatoria. hoc patet per Aug. li. i. de libe. arbitrio vbi dicit quod in temporali lege nihil est iustum nisi quod ex eterna lege homines sibi deriuauerint. Non nego quin est aliquae lex pure humana quae non sequitur in bona consequentia ex lege nature vel diuina: et contraueniens illi interdum peccat. hoc est directe contraueniendo prime legi obligatorie dicenti Luce. x. qui vos audit me audit: et qui vos spernit me spernit. qui autem me spernit spernit eum qui misit me.

⁋ Secunda con clusio patet ex priori. voluntas enim nostra debet se conformare voluntati diuine in aliquo ex praemissa. sed hoc potissimum debet esse in quibus voluntas est reguia nobis: sed ipsa est nobis regula pro quanto vult nos aliquid velle vel no vellequia vnum non regulat aliud nisi quatenus imponit quid et qualiter agat: sed voluntas diuina in hoc quod vult nos aliquid vel le: et illud nobis innotescit: imponit nobis quid velimus. ergo in hoc potissimum ipsa est regula voluntati nostre. Et hoc patet per anselmum de libe. arbi. cap. vi. dicentem. nulla est iusta voluntas nisi quae vult quod deus vult illam velle. Innotescit nobis voluntas dei per praecepta et prohibitiones quae sunt signa voluntatis eius: per consilium similiter. non quid velle teneamur: sed quod illud est expedientius: sicut patet prime ad thessalonicenses. iiii. hec est enim voluntas dei sanctifi catio vestra: vt abstineatis vos a fornicatione. et ad romanos. xii. Et nolite conformari huic saeculo: sed refor mamini in nouitate sensus vestri. vt probetis quae sit volun tas dei bona et beneplacens et perfecta.

⁋ Interdum voluntas dei nobis innotescit per inspirationem vel reuela tionem. per inspirationem nobis innotescit quod deus velit tale facere: sed non quod velit nos illud velle obligatorio.

⁋ Cum hac secunda conclusione stant he propositiones. sortes non tenetur velle quicquod deus vult ipsum velle. patet quia bene sequitur: voueat sortes ingressum religionis: ergo deus vult ipsum hoc velle. et ante ad hoc non tenebatur. Eodem modo possum argumentari in actibus peccati. propterea in secunda conclusione ponebam obligari.

⁋ Secunda propositio. deus potest non velle voluntatem meam velle quod vult eam velle. patet quia hec est possibilis: voluntas non vult quod deus vult eam velle. patet in dormiente: est enim negatiua cuius praedicatum non supponit ergo vera: ergo illi de inesse addendo modum tota est vestra.

⁋ Tertia conclusio scilicet quod non quaelibet voluntas diuine voluntati conformis in volito est recta probatur enchiridii. c. et allegat Magister. iudei voluerunt christum mori. quod etiam deus voluit. tamen eorum voluntas impia fuit. et potest esse simile: si ticius sciret deum velle suum patrem mori: et hoc ipse vellet ex inuidia vel auaritia. habende hereditatis.

⁋ Sed de voluntate dei beneplaciti vel voluntate signi operationis sunt sapientum contrarie sententie vt patet apud antiquos doctores: sed ponetur quarta conclusio probabilis. Postea tentabimus tenere ei contradictoriam gratia exercitationis scholastice.

⁋ Quarta igitur conclu sio est hec. non semper tenemur conformare voluntatem nostram voluntati diuine in volito. probatur per augustinum in enchiridio. c. bonus filius vult parem viuere quem deus vult mori Etiam fideles nolebant apostolum paulum hieru salem pergere ne ibi pateretur mala quae propheta Agabus prae dixerat paulum passurum. Et tamen deus hec illum pati volebat pro annuncianda fide christi exercens martyrem christi. actu. xxi.

⁋ Sed dices hoc verum esse si ei non innotescat secus est vbi ei constiterit voluntate deliberata sequante rationem.

⁋ Ad hanc conclusionem argumentatur quidam do ctor quaestione. xiiii. sui primi primo sic. stat quod creatura vi deat deum aliquid velle: et tamen licite velit oppositum. vel saltem non velit illud. patet. reuelet deus sorti quod ipse vult tum teneri ad non faciendum actum illum: et tamen vult quod illum faciat: vel ponatur casus: quod deus alicui reuelet quod ipse est reprobus. Ad hoc sequitur quod ipse peccabit et finaliter dam nabitur.

⁋ Confirmatur illud. stat absolute sortem vide- re deum aliquid velle: et tamen circa illud nullum actum volun tatis habere. quia deus potest concurrere ad actum intellectus: absque hoc quod concurrat ad actum voluntatis. Sed in hoc casu sortes non peccaret.

⁋ Ad primum conceditur quod talis tenetur conformare voluntatem suam voluntati diuine sicut tangemus inferius. Confirmatio certe non habet apparentiam. Nam quis theologorum negabit quamcumque partem tenuerit huius conclusionis quin stet quod sortes videat deum aliquid velle: et tamen sortes nullum eliceat actum propter non concur sum ipsius dei ad actum voluntate.

⁋ Tertio argumentatur bonus filius vult patrem viuere quem deus vult mori: sed pro pter reuelationem factam sorti de morte patris non vide tur illum obligare ad volendum quod deus vult cum ante non obligaretur.

⁋ Quarto sic. quia alr sequitur quod stante tali re uelatione sortes obligetur ad opposita: et per consequens ad impossi bile. patet consequentia quia volo quod sortem teneatur velle a: et tamen reue let ei deus quod ipse non vult concurrere ad volendum a. tunc tenetur velle a: et etiam non tenetur velle a: quia videt deum ipsum non velle a. ex quo scit quod deus numquam concurret ad volendum a. igitur: etc.

⁋ Ad tertium negant minorem Altissiodo. xii ii capitulo primi et Alex. quos quidam alii in sequuntur. vel distingui tur. si non constiterit de voluntate. et sic conceditur: si constite rit. hoc negatur.

⁋ Quartum argumentum est nullum: vt pa tuit superius. hoc concederetur ab aduersario.

⁋ Et ab eodem. Adhuc contra illam conclusionem arguitur sic. sequeretur quod ego debeo velle quod deus subtraheret gratiam meam tempore quo mortaliter pecco. hoc videtur inconueniens: et probo consequentiam bene sequitur. Ioannes peccat mortaliter: ergo deus subtrahit gratiam. antecedens est volitum voluntate beneplaciti: ergo consequens similiter est volitum et cognitum a me.

⁋ Concedunt omnes isti quod tene or velle substractionem gratiae in illo casu: set ista est neganda debeo velle quod non det mihi gratiam: quia sensus est nullo modo debeo velle mihi dari gratiam: quod est falsum.

⁋ Sed dices. si sortes vult intrare religionem: et habet illu propositum fi xum: scit deus illud: et ponatur quod teneat positionem aduersariorum: sequitur quod ille tenetur intrare religionem: consequens est falsum quia adhuc non intendit se obligare: ergo intrare religionem numquam est de consilio

⁋ Sed dices quod non sequitur. multi enim tenent oppositum. huius positionis partes tenentes dicerent aliquem intrare religionem de consilio: homo non semper se reflectit super hoc an teneatur intrare religionem: sed si haberet firmum proppositum intrandi: et consideraret quod deus hoc vel let tenetur illis stantibus intrare religionem.

⁋ Ulterius argumentor. sequeretur quod quando media pars domus mee est con busta quod ego male ago apponendo remedium relique parti. patet. conuenio voluntati dei beneplaciti qui vult quod do mus comburatur

⁋ Similiter si quis cadat extra nauem in aquam male ago proiiciendo ei funem vt releuetur. ista sunt falsa a non concedenda: igitur.

⁋ Forte dices (et sic dicendum est conmqutr. debeo agere gratias de parte combusta: et in tribulationibus geliari. secundum illud Iob primo Domeins dedit domins abstulit: sicut domino placuit ita fetitum est: sit nomen domini benedictum. et ad Romanos. v. "sed et gloriamur in tribulationibus scientes quoniam tribulatio patientiam operatur": paratientia autem probationem: probatio vero spem: spes autem non confundit: et non debeo nolle con bustionem praeteritam: quia hoc esset impossibile: quod combustio praeterita reuocaretur: sed quo ad combustionem futura: incertum est an deus velit me illam velle. Et sic possum ponere remedium. Eodem modo de infirmitate / et simi libus calamitatibus / quarum alique partes praeteriere et alique sunt futurae: semper possum remedia dare futuris.

⁋ Sed contra hoc replico: bene sequitur de lege: hec pars est ignita: ergo comburet partem vicinam si non appre netur remedium: antecedens est volitum voluntate beneplaciti: ergo consequen etm volitum eadem voluntate. Et per consequens teneor illud vel le.

⁋ Sed hic est euasio: quia consequentia non est bona de lege: non enim repugnat legi dei ordinate quod deus impediat actiuitatem ignis ne coburat reliquam partem Nec oportet ire ad consequentias simpliciter bonas in proposito qui tunc non concederent hanc: sortes peccat mortali ergo deus subtrahit ei gratiam: immo oppositum consequentis est compossibile afecedenti. Et eodem modo diceretur de aliis calamitatibus futuris impediendis.

⁋ Sed contra hoc ad huc arguo. si esset certum iam praesentialiter per reuelationem de futuro quod reliqua pars coburetur: iam per te pec⁋ carem impediendo combustionem: ergo quando est verisimile quod deus vult aliquid voluntate beneplaciti ego pecco volens illud impedire: quoaniam ego expono me discrimini ad contraueniendum voluntati dei visiuli. Et sic ego male ago remouens facem cadentem inter stramina tui lect

⁋ Preterea: ego destruo ignem exntem in vna parte domus: ergo aliquid ego nolo esse quod deus vult esse voluntate beneplaciti.

⁋ Sed dices: nescitur an deus vult illud esse in posterum.

⁋ Ulterius arguister: sequeretur quod ego debeo velle: vel saltem licite possum velle Petrum christum negasse: et Iudam illum tradidisse: quia deus voluit illud vo luntate beneplaciti. Et per consequens licite possum velle pecca nea praeterita fuisse.

⁋ Sed dices: quod voluntas dei non cadit super malum culpe.

⁋ Si dicas beati peccauerunt licet non peccant: ergo illud potest esse volitum.

⁋ Dices quod potest concedi quod placet mihi nunc Petrum negasse christum: et peccatum fuisse praeteritum cum aliqua modificatione discreta: non per coplacentiam in malo: nec per contemptum diu ne offense: sed velle illo modo quo peccatum fuisse non est modo malum: vel velle ipsum fuisse ea lege quae necesse est omne praeteritum esse praeteritum: tenendo quod ad praeteritum nul la est potentia: et hoc tenendo hoc modo non teneor vell peccatum non fuisse: sed solum inquantum in se est.

⁋ Istud non videtur sufficere: propoterea dicas tu: intelligo an debeo conformare voluntatem meam voluntati diuine in volin to nisi a deo sit volitum me non velle illud modo deus non vult quod complaceamus in transactis sceleribus. Sed contra eius isto sequitur quod vna medietate domus combusta a vicinotuo debes succurrere illi combustioni: set videas quod secunda pars incinerabitur te non occurrente: quia habes praeceptum ad succurrendum: potes velle succurrere et te neris.

⁋ Insuper quaeritur: quo praecepto teneris voluntatem tuam conformare semper diuine voluntati in operatione quando non habes praeceptum in oppositum.

⁋ Ad primum istorum con ceditur: nec impugnatur solutio praecedens: sed datur vna a¬ lia via argumentum euacuandi.

⁋ Ad aliud respondetur quod illo praecepto: amicorum debet esse idem velle a nolle. viii. et ix. Ethicorum. in tertia spece amicitie quae est ob honesta tem: deus autem nihil inhonesti vult: congruum est ergo quod subdi tus et amicus id idem velit cum deo: quia disparitas volun tatum segregat amicitiam. proterea. viii. Ethic. probat Philosophus qui sese amant ob bonum vtile: vt in senibus: vel ob bonum iocundum: vt in iuuenibus: in talibus fa cile rumpitur amicitia. Et idem tet Tullius in suo libello de amicitia.

⁋ Sed pone per casum quod deus velit parem meum mori vel aliquod huiusmodi: et quod me vult illud idem vel le: et reuelet mihi primum e non secundum: vel ego teneor sub pena peccati velle parem meum mori vel non. quidam recitat aliquorum solutionem isto casu posito: ego non tenerer sub pena peccati patrem meum velle mori: ei tamen videtur sine assertione alia quod in tali casu deberem velle patrem meum mori: non quidem simpliciter et absolute: sed sub conditione vet si deus vult me velle parem mori: et non aliter.

⁋ Recte alii soluunt: quod ignorantia inuincibilis in illo casu excusaret: et superadditum ab Alphonso nihil est dictu.

⁋ Facit aliquis ratioes contra conclusionem oppo sitam: non recito eas.

⁋ Quidam alius et ipse in illis rationi: bus non multum discrepant: et non est difficultas: quare pertranseo.

⁋ Ex omnibus his vides quod dantur vel facile dari praesent solutiones ad probationes nostre conclusionis: et per consequens eius condictoria est probabilis.

⁋ Et confirmatur condictoria conclusio: homo debet in vniuersali velle omnia quae deui vult nisi sit ei praeceptum oppositum in aliquo particulari sed nunc ignis conburit libros meos: nec sum obligatus haere oppositum: ergo teneor illud velle. secundum illud Eccle zto. Indicite dominim in omnibus operibus eius. et iterum in psali :et. Sespoendicam dominim in omni tempore / sit semper laus eius in ore meo. Super quo vebo dicit Augu. numquid solum quando tibi benefacit: quando abundant temporalia: multum frumenti / vini / et olei / auri / et argenti / pecorum / domorum: tunc bene dices: sed non in omni tempore.

⁋ Et confirmatur. quia si deus reuelaret alia cui quod vellet hanc vrabem esse captam ab hostibus sequeretur quod tum potes nolle illud licite: et si sic: resist ere obsidem tibus vrbem: sed in hoc peccarunt iudei nolentes ciuita tem hierusalem: et seipos tradere Nabuchodonosor regi Mabylonis ad denunciationem Hieremie. hic remie. eg. vt patet per glo. Et super illo vbo psalmi. non adhesit mihi cor prauum. dicit Aug. cor prauum est cor non rectum. rectum autem cor homnins dicitur: quia omnia quae deus vult illud vult.

⁋ Iste rationes set sint probabiles non vincunt.

⁋ Ad primam enim nego: quod teneor in vniuer sali velle omnia quae deus vult: teneor enim velle omne illud ad quod deus vult me obligare: et qualiter vult me obligare. Ille autem auctoritates qua insinuant oppositi sunt perfectionis et non praecepti: vel quod non contraueniam cum murmure.

⁋ Ad aliam dico: quod ego possum nolle ciuitatem capi: et non resistere: incassum enim estet mihi resistere. ad Romanos. 9. "voluntati eius quis resi stit". Dicetur ad illud hieremie. eg quod praeceptiue deus voluit tradi vrbem.

⁋ Tenendo quartam conclusionem via: videtur condictoria tenenda in patria propoter perfectio nem.

⁋ Sed contra istud arguister: sactem mulieres et apli tristabantur de passione domini. Ioan. xx.

⁋ Sed dices: illa tristitia venit a sensualitate: vel a voluntate inquantum natura

⁋ Contra vtrumque modum arguister sic. deus pater voluit christum pati mortem: et hoc mandatum habuit a patre: et in hoc fuit obediens patri. ad Philip. ii. et calicem quem dedit mihi pater non vis vt bibam illum. Ioan. ig. et tamen scienter Christus voluit oppositum huius: quia voluit non pati. incepit eim Ihesus pauere et tedere. Et MBatthei. xxvi. Trist: est anima mea vsque ad mortem. pa uor autem tedium e tristitia proueniebant ex nolitione mortis imminentis: si enim voluisset mortem pauorem et huiusmodi tristitiam non humisset.

⁋ Dices cum Magstro. iii. senten. distin. xvii. quod hec tristitia no erat in parte rationali: sed inparte sensitiua: quae naturaltr refugit mortem: nec erat ex affectu aie secundum rtioein: quia serundum dicti christi. sprius quidem proptus est: caro autem infirma. Mar ci. xviii. talis autem passio sensualitatis non est vitiosa in nobis quantum ad esse et inehoationem: sed bene quo ad progressum potest esse vitiosa.

⁋ Contra: in parte rational habuit volitionem difformem voluntati patris in obiecto volito: quia christs orauit. transeat a me calix iste. Mat thei. xxvi. et Lu. xxii. Orare eim principaliter pertinet ad mentem: omnis autem orans quantum. in se est vult impetrare illud pro quo orat: alitur esset orato ficta. Et hoc potest confirmari per illud quod subiunxit: veruntum non sicut ego vo lo / sed sicut tu.

⁋ Rursus: si christs affectu sensualitatis refugiebat mortem: et affectu mentis voluit mri: ergo in christo caro concupiuit aduersus sporitum.

⁋ Etiam si pars rationalis et sensualitas appetierunt opposita: videtur quod christs debebatorare vt fieret secundum partem rationa lem.

⁋ Ad primum negatur minor. non enim voluit simpli citer et absolute non mori: nec eius tristitia prouenie bat ex huismoi velle: tepus enim non habuit pusissanime timorem moriendi: quia ad hoc venerat: et sua libera voluntate moriebatur: oblatus enim est quia ipse voluit: et Petrum oppositum suadentem repehendit dicens: vade post ine sathana. Matthei. xvi. moriebatur ex voluntate qua conditionaliter vellet aliquid fieri si deo place ret: cum euidentia mortis imminentis quae est vltimum malorum pene: cum naturali inclinatione partis sensitiue ac fugam mortis vel voluntatis inquantum natura. Etiam dolor non erat solum prpoter mortem proriam: sed propoter deso lationem iustorum: quae eu secuti fuerat: et in eum crediderant secundum illud Matthei. xxvi. omnes vos scandalum patiemini in me nocte ista. scriptum est enim / percutiam pastorem et dispergentur oues gregis. zacharie. xiii. et propter negationem Petri in trina negatione: propter ingratitudinem Iude: propter eiectionem et damnationem populi iudaici / et subuersionenciuitatis / et protur delicta humana magis quam propter sua vulnera. Propterea dicitur. Tristis est anima mea vsque ad morte: sed non propter mortem: insinuas quod erat potissimum propter alia a morte.

⁋ Etia tristitia non est orta in chriso naturali necessitate: sed spoentanea libertate. patet Aug. xiiii. de ciui. dei. cap. ix. Et super Joan. homilia. ix. et Dama¬ scenum lib. iii. hanc tristitiam quae est malum pene: et non culpe: christs nasci libere permisit et voluit: vt vear itatem huma nitatis in seipo oependeret: tam quo ad corpus quam quo ad animam: et in se duas voluntates esse propter futuros hereticos quos praeuiderat tenturos oppositum.

⁋ In super vt daret exemplum posteris: vt non desperarent nec defiderent se esse relictos a deo si sile contingat: categorice simpliciter voluit mori: ibi enim erat ratio aduocatrix ex parte sensualitatis.

⁋ Vel sic. non sicut ego vo lo. i. non sicut velle solet coniter infirmitas humana: vo luntas propria et amor pruatus. secudum illud Joa. vi. quia descendi de celo non vt faciam voluntatem meam: sed volunta tem eius qui misit me. et JIoan. v. non quiro voluntatem meam sed voluntatem eius qui misit me. Nec sequitur quod erat rebellio inter carnem et sporitum: quando speius categorice vole bat volitum a deo: et caro appetebat secundum inclinationem inditam ei a deo: quae solet contingere inter homines. Et hoc est quod beatus Au. dicit. non adhesit mihi cor pra¬ uum: quod declinantem a me malignum non cognoscebam. Paulus christi miles exultat: quia moriturus: dicens. ii. ad Thi. iiii. bonum certamen certaui: cursum consummaui: fidem seruaui. et iterum: cupio dissolui: et esse cum christo ad Phil. i. et christs tristis est. cum quo paulus se esse fu turu letatur. domins et imperator tristis est: quia moriturus: ergo melior suus quam domins: sufficit seruo si sit sicut domins. quid ergo erit ista vox nisi sonus infirmitatis nostre. istud ergo de non propter se: sed propter nos dixit. Postur si fieri potest trant eat a me calix iste. primo Eneidos Maro non solum virum fortem describes: sed virum quo meliorem effingere non potat: dicebat eneam timorem naturalem hatere primo Eneidos inquiens. Extemplo Enee soluuntur frigore menbra. vbi Seruius eum exponens dicit eum fuisse timo re percussum: saluator nostr ista assumpsit volens: vt iam diximus: igister.

⁋ Sed contra quartam conclusionem argumentabero sic. sicut se habet intellectus ad regulam vritatis: sic volun tas ad regulam rectitudinis. ille enim intellectus est fal sus qui deuiat a prima ve itate: ergo voluntas est obliqua qua a prima voluntate deuiat.

⁋ Preterea: illud est de iure diuino quod deus vult: volens contra volitum a deo vulta ius diuinum: ergo peccat: igister.

⁋ Ad primum dico: quod non est sile de intellectu et voluntate: assensus enim intellectus frequenter non est in partante nostra: et si vnum oppositorum sit verum reliquum est falsum: v itas et falsitas intellectus attenditur penes sic esse in re vel non esse secundum Ari. in lib. praedicamentorum. ca. de praedicamento substantie. vbi ait. ab eo quod res est vel non est oratio diciter vera vel falsa. modo stat quod duo sic se habeant quod vnus vult a: et alter habet nol le circa a: tamen vterque actus erit bonus.

⁋ Et si dicas amicorum est idem velle a nolle. Verum est: vbi displicet alteri si velit oppositum: modo deus non vult nos obligare nisi ad praecepta et obligationes.

⁋ Ad secundum disti gui tur: vel si deus vult aliquem obligare: verum est: alias non oportet.

⁋ Secundo arguister: priponens voluntatem suam voluntati diuie peccat: deus autem vult vrbem capi ab hostibus: et tu non vis positiue: igister.

⁋ Respondetur verum est. s praeponat voluntate propriam voluntati diuine praecipienti vel prohibenti.

⁋ Tertio arguitur: sortes vult a non esse: et deus vult a esse: aut ergo vestra et recta ratio humana dictat a non esse producendum: aut oppositum. si primum: ergo iudicium diuini intellectus non est rectum. si secundum: ergo sortes vult contra dictamen recte rationis: ergo non iuste er studiose.

⁋ Ad tertium conceditur: quod ratio dictans a esse producendum est vesra et recta: siue ipsa sit nota intel lectui humano siue non: sed non est ratio praeceptiua vel prohibitiua homin: sicut ratio dictans quod pater meus est moriturus

⁋ Et cum infers: ergo sortes vult contra dictamen rationis. Respondetur: quod non est contra dictamen recte ra tionis dictantis de velle sortis. Nec contra dictamen ra tionis cui in volendo debeat conformari voluntas sor tis: bene verum est tamen quod materialiter et obiectiue estia dictamen cuiusdam rationis recte: sed hoc non impedit rectitudinem nolitionis.

⁋ Quarto arguitur sic. aliquod preceptum deus dat: et tamen non vult illud adimpleri. patet de praecepto dato Abrahe de immolando filio: quod deus noluit esse obseruatum. patet Gen. xxii.

⁋ Respondetur: quod triplex est preceptum: quoddam obligat ad illud quod praeci pitur: vt preceptum de dilectione dei et proximi. Aliud obligat immediate ad intentionem praecipientis: et mediate ad illud quod praecipitur: quia scilicet illud quod praecipiens intendit non potest impleri sine eo quod praecipitur: vel sine conamine ad illud implendum: sicut pceptum Abrahe factum primo obligat ad intentione precipientis: scilicet ad ostendendam obedientiam vt illa aliis innotesceret: et talis obedientia non poterat opndi si ne conamine ad hoc quod praecipiebatur: ion obligabatur Abraham ad conandam immolationem filii exequi donec inpediretur: numquam autem voluit deus quod filium occideret: qui eum reuocauit. ergo semper ante noluit. Alioquin in eo no ua fuisset mutatio voluntatis. noluit ergo quod praecepit: sed voluit velle id quod praecipitur fieri: et in hoc decipitur sine sua culpa: sed deus eum non decepit: sed ex se ipso decipitur. non intelligens mysterium rei: et deus permittit eum decipi indirecte. hoc est praecipit aliquid rationa bile. qud alter non bene capiens decipitur.

⁋ Tertium obligat ad intentionem praecipientis. vt preceptum factum ceco nato vt nemini diceret. Matth. ix.

⁋ Quinto arguitur. deus vult se regere totum mundum: et beatus Petrus hoc sciens non vult se regere totum mundum ergo Petrus non tenetur conformare voluntatem suam volun tati dei in volito. et Paulus voluit dissolui et esse cum christo. ad Philip. i. quod tamen deus noluit.

⁋ Respondeur hoc nihil est. concedo totum antecedens. et nego consequentiam. Petrus enim non vult se petrum regere totum mundum: secunda proo sitio est: et non Petrus vult se deum regere totum mudum pronomen enim se est reciprocum. Tertia autem propositio: detrus vult deum regere totum mundum. et hocest Pe trum illi conformare in volito.

⁋ Sexto: beati angeli interdum volunt opposita. ergo non omnes beati conformant suas voluntates voluntati diuine. antecedens patet de angelis persarum a medorum. Daniel. x. Quia illi angeli erant bo ni: patet per Ereg. xviii. lib. Moralium.

⁋ Item non est pos sibile scire voluntatem dei. Quod patet super illo vebo psalmi. Exultate iusti. Psal. xxxii. dicit quantum distat deus et homo: tantum distat voluntas dei et homnins: sed non est possibilis conformatio dei et homnins. et Esaie. lv. sicut exaltantur celi a terra: ita exaltate sunt vie mee a viis vestris: et cogitationes mee a cogitationibus vestris.

⁋ Respondetur: quod non inconuenit angelos beatos velle contraria: quando non constat eis de voluntate dei. alter enim eorum videbat quod ex mora iudeorum apud Persas multi Medorum et Persarum conuertebantur ad fidem: et sic habebat motiuum sufficiens pro se. alter quasiuit libera tionem populi israelitici.

⁋ Sed dices. vterque vidit omnia in verbo quonidam erat beatus.

⁋ Respondetur hoc negando videre enim in vbo non est videre omnia sicut videtur ima go in speculo: sed est solum vbum supplere vicem obiectiet cum hoc aliquem manere beatum.

⁋ Ad secundum negat assumptum. et ad probationem dicitur: quod ille auctoritates bene probant: quod deus et homo improportionabiliter distant in essentia. sed non probant quin ho potest scire volun tatem dei.

⁋ Dubitatur circa hanc distinctionem: ponendo quod deus reuelet alicui existenti in gratia suam eternam damnationem. An talis tenetur conformare voluntatem suam voluntati diuine. Multi non admitto rent casum.

⁋ Quidam doctor in suo primo non admit tit quod deus reuelet alicui quod ipse peccabit mortalitur. Et doctor seraphicus in prosecutione litre vltime distinctionis huius primi non admittit quod deus reuelet alicui suam eternam dannationem.

⁋ Si dicas reuelauit Petro negationem suam. Matth. xxvi. et iudeis quod in petis suis morerentur. Io. viii.

⁋ Dicerent illas esse comminationes exteriores: et si esset reuelatio exterior solum semper putabimus esse comminationem

⁋ Sed contra dices. ergo non tenemur credere futurum iudicium: nec carnis resurrectionem nisi esset reuelatur reuelatione interiori. quod non est dicendum.

⁋ hoc no vincit. dicerent quod quaedam sunt precepta quae praesupposit coni fide sunt praecepta nature qua indispensabiliter obli gant dum simus viatores: vt ad diligendum deum: et nos post deum: et ad sperandum de illo. de talibus si oppositum diceretur possumus credere esse illusionem aut conditionalem reuelationem / et non absolutam. secundum illud Apli ad Galathas. i. Etiam si angelus de celo euam gelizaret vobis aliud praeterquam quod euangeliz auimus vobis / anathemasit. vbi res esset dispensabilis et con staret quod sic reuelans haberet auctoritatem dei esset ei credendum. sicut patet de Michea proheta. iii. Regum vlti. sic autem non est in casu nostro: quod esset reuelatio interior: et quod infallibiliter assentiret est nodus rei. et an posset orare pro sua salute: et an despraret.

⁋ Secundum quendam desperatio dupliter accipitur. Uno modo improprie pro firma credulitate qua quis credit se esse dannandum: vel defidit se esse saluandum. Alio modo proprie pro firma credulitate qua quis credit quod si faciat quod in se est pro statu vie ad hundam beatitudinem adhuc non habebit eam: et talis actus est directe oppositus actui spei: et non primus.

⁋ Neutra istarum acceptio num valet: spes est habitus vel actus voluntatis: et per consequens opposita non sunt actus vel habitus intellectus

⁋ Sed eum excusando dices: quod loquitur de quadam incon possibilitate.

⁋ Insuper talis scit certitudinaliter quod erit damnatus ex hypothesi: et ita assentit. et damnati non alr desperant quam quod etiam si faciant quod in eis est: non habebunt vitam eternam.

⁋ Sed dices: deus non con curret cum eis ad penitentiam: et si facerent quod in eis est per possibile vel impossibile non habebunt vitam eter nam: quia sunt in termino: secus est in via: sed sic non dabis prorie desperantem in via.

⁋ Respondetur per propositio nes sequentes: dato quod sit firmum iudicium in intellectu de eterna damnatione non sequitur quod sperat vel de sperat. patet: quia spes et desperatio sunt actus voluntatis vel habitus: et stat voluntatem omnes illos secludere stante illo firmo iudicio.

⁋ Secunda proositio: adhuc sortes potest hatre beatitudine. probatur: quocumque demonstrato deus scit an sit reprobatus / an praedestinatus: demonstrando soldanum reprobum deus hoc scit: et tamen adhuc concedimus istam iste pot esse praedestinatus: et scientia reprobationis in soldano suprueniens non destruit illud.

⁋ Tertia propositio. problematicum est an iste sortes potest velle suam beatitudinem. probatur. probabile enim est quod sortem non tenetur se conformare nisi voluntatuim diuine praeceptiue vel prohibitiue. Consequenter ad hunc modum dicendum est quod potest velle hatre beatitudinem ex meritis suis: et gratia dei. modo ista volitio est actus spei: non enim habet prohibitionem in oppositum ex casu¬

⁋ An vo ista volitio sit efficax dubitabis: quia scit finem impossibilem.

⁋ hoc non impedit propositum. cum habeat actum quo vult beatitudinem. Etiam iste actus est spes et habet conformitatem ad aliquod iudicium intellectus categoricum: vtputa hoc possum hatre beatitudinem de lege hoc propter damnatos dixerim. vt superius diximus de casu soldani quem deus nouit reprobandum. Si teneatur oppositum (quod est probabile conformet voluntatem suam voluntati diuine in volito: et deobligatur a spe qua vult hatre beatitudinem. deus enim non obligat ad mcompossibi lia: debet tamen facere cetera praecepta. quod patet: quia non est ab eis deobligatus: et rogare deum vt tollatur istud iudici um ab intellectn si ei placeat. Si contra primum modum instes plillud Aug. xxi. de ciui. dei. ca. xxv. Si scirem parem meum esse damnatum / non pius orarem pro eo quam pro diabolo.

⁋ Respondetur verum est. si scirem eum esse in inferno: vel si mihi constaret eum esse damnandum irremediabiliter: et sic concedo. quia secundum Aug. de correctione et gratiar ante finem vite de nullo est desperandum.

⁋ Potes petere de talibus: non est credendum reuelatioi mee: posito quod illa siue aliqua alia reueletur a deo. An hom potest credere illi. Et si sic. ergo credit ita esse sicut illa significat: sed illa significat quod non est credendum re uelationi mee. ergo non est credendum reuelationi mec sinon. Contra: tu credis ita esse sicut per illam signi ficatur. ergo credis tali reuelationi.

⁋ Respondetur: ad misso casu per possibile vel impossibile: quod talis cre dit ita esse sicut per illam significatur: non sequitur tamen quod credat reuelationi proter reflexionem in oppositum.