Lectio 12, De fide

Consequenter ad vere philosophandum maxime requiritur theologia

unde augustinus decimonono de civitate dei de civitate dei varronem recitasse "100 octoginta sectas de felicitate humana" et istud provenit ex debite intellectus

quantum ad intellectum speculativum sicut dicit sanctus thomas primi philosophantes de natura rerum non poterat concludere aliquod incorporale / unde prima principia posuerunt corporea et illa vocabant deum vel deos ut aquam et poetae et diversis nominibus vocant et nominant unde tales millessius primum principium posuit aquam et poetae occeanum / alii thetim / alii aerem etc etc quasi in finita essent prima principia quae posuerunt democritus et anaxagoras esse heraclitus et empedocles 4or elementa unde isti philosophi ista de causa in multos inciderunt errores

Circa tamen haec investigatio humana est conclusio non tamen deducta fideli auctoritate vel consuetudine vel gratia speciali non concluderet ultra corporale aliquid existere Ista conclusio sequitur ex praedictis

Sed obicitur contra eam de socrate et aristotele qui humanam investigationem sequendo posuerunt unicum deum ymmo et ipse socrate propter hoc quasi martir mortuus est quia in hoc reprehendebat hathenienses ex eo quod adorabant ydola Item plato naturali processu posuit unicum suum ut patet in tymeo suo Item aristoteles 12 metaphysicae ponit unicum principium et ergo unum deum

Respondendum est tenendo conclusionem ut prius pro quo notandum sicut dicit iosephus in libro antiquitatum "Caldaei et gentiles in principio non cognoverunt nisi creaturas" ideo nec adorabant pro deo nisi creaturas licet lex non esset data tamen quilibet concludebat aliqualiter deum esse / Ideo ymaginandum est quod illie qui fuerunt derelicti non posuerunt nisi deum creaturam esse Sed tamen filii adae coluerunt verum deum 2o ymaginandum est quia introduci Similiter abraham qui vidit caldeos esse deceptos praedicavit eis esse unicum deum et fuit positus ab ipsis in ignem et liberatus est ab videtur caldeorum / et est unus modus quod ex consuetudine cum prophetia iudaei inclinanti fuerunt ponere unum deum

2o ymaginandum est quod notandum ex consuetudine audiendi sed ex scriptura quia nedum praedicatum est sed scriptum Ita quod multi libri antequam biblia esset in quibus aliqua erant scriptura de cultu unius dei

3o dicitur quod per quamdam necessitatem deus voluit concurrere cum philosophis ut unum deum praedicaret et hoc reducitur ad gratiam specialem Et sic tam ex consuetudine tam auctoritate quam gratia speciali philosophi potuerunt habere notitiam unius dei non tamen ex sola inclinatione naturali

/ et nedum forte habuerunt ista secundum fidem quod notat de lyra ad ad hebreos 41o quia ante adventum christi sufficiebat credere duobus articulis scilicet deum esse et humano generi providere

Et quando obicitur quod "nullus unquam salvabitur vel salvabatur nisi in fide mediatoris" dicitur quod non oportuit expresse gentiles habere specialiter articulum incarnationis sed sufficiebat quod haberent generalem articulum sub quo ille specialis continebatur / et sic verissimile esset quod fuisset salvat unde non est credendum quod socrates qui vir tantae perfectionis fuit quod fuisset derelictus a deo ymmo si si habuit fidem et alii et vixerunt ut tradiderunt salvati fuerunt ymmo et potuerunt venire ad multas particulares notitias

Et si dicatur erraverunt in aliquibus articulis dicitur etiam ita faciunt christiani / quia aliquibus articulis quandoque contradicunt rabi moses dicit quod "aristoteles de aeternitate mundi non habuit nisi oppinionem" nam dicit in in libro thopicorum quod est probleuma

Etiam narratur de socrate quod spiritum habuit familiarem / Et aristoteles secundum expositionem alberti et commentatoris 3o de anima et 12o metaphysicae ymaginatur primo unum modum considerandi per sensum Alius est modus per elevationem intellectus et fit per irradiationem primi agentis ad intellectum nostrum Ita quod deus est vitalis immutatio / et quod ita sit videtur hoc velle commentator 3o de anima et albertus dicit quod intentio aristotelis 10 ethicorum fuit quod in hoc considerabat felicitatem et augustinus proportionale de ipso videtur dicere et sic videtur quod habuit coniunctionem intellectus sui ad intellectum agentem Et sic potest salvari quod philosophi fuerunt ducti non solum gratia speciali sicut dicit conclusio sed et secundum fidem quia mirum est quod posuisset applicationem intellectus agentis ad intellectum nostrum nisi ita fuisset

Ex quo patet quod ab initio fidem fuit inventionis humanae directivam et quod sine ea non fuisset aliquid habitum de rebus arduis

Ex quo etiam patet quod fidei debet subesse et subiacere humana investigatio per modum servi et "duae sunt conditiones" secundum aristotelem primo politicae prima quod servus non sufficit sibi quia si sibi delinqueretur erraret 2a est quod debet obedire proportionaliter humana investigatio debet esse subdita fidei aliter deciperetur et directa fide sufficit quare et cetera