Table of Contents
Reportatio A Sentences Commentary
Principia
Principium II
Principium III
Principium IV
de Fide
Lectio 18, De fide
Lectio 19, De fide
de Notitia
Lectio 20, de Notitia
Lectio 21, de Notitia
Lectio 22, de Notitia
Lectio 23, de Notitia
Lectio 24, de Notitia
Lectio 25, de Notitia
Lectio 26, de Notitia
Lectio 27, de Notitia
Lectio 28, de Notitia
Lectio 29, de Notitia
Lectio 30, de Notitia
Lectio 31, de Notitia
Lectio 32, de Notitia
de Fruitione
Lectio 34, de Fruitione
Lectio 35, de Fruitione
Lectio 36, de Fruitione
Lectio 37, de Fruitione
Lectio 38, de Fruitione
Lectio 39, de Fruitione
Lectio 40, de Fruitione
Lectio 43, de Fruitione
Lectio 44, de Fruitione
Lectio 45, de Fruitione
Lectio 46, de Fruitione
Lectio 47, de Fruitione
Lectio 48, de Fruitione
Lectio 49, de Fruitione
Lectio 50, de Fruitione
Lectio 52, de Fruitione
Lectio 53, de Fruitione
Lectio 54, de Fruitione
Lectio 55, de Fruitione
de Trinitate
Lectio 56, de Trinitate
Lectio 57, de Trinitate
Lectio 58, de Trinitate
Lectio 59, de Trinitate
Lectio 60, de Trinitate
Lectio 61, de Trinitate
Lectio 62, de Trinitate
Lectio 63, de Trinitate
Lectio 64, de Trinitate
Lectio 65, de Trinitate
Lectio 66, de Trinitate
Lectio 67, de Trinitate
Lectio 68, de Trinitate
Lectio 69, de Trinitate
Lectio 70, de Trinitate
Lectio 71, de Trinitate
Lectio 72, de Trinitate
Lectio 73, de Trinitate
Lectio 79, de Trinitate
de Caritate
de Libertate
de Incarnatione
Lectio 9, Prologus
[Recapitulatio lectionis praecedentis]
Consequenter circa materiam praetactam de generis humani infirmitate quia aliqua exempla fuere posita de quantitate continua quae non omnino sunt satis declarata scilicet quod nos non habemus aliquod medium concludendi de re quanta sit praecise quia quacumque quantitate data ipsa est notat per aliam / et alia per alia et ut dictum fuit adaequata proportio non potest nobis esse nobis nota quia licet non percipiatur excessus forte quod est nec quantitas potest esse sumitur nota quia staret quod eadem quantitas apparet continue crescere et tamen non sic Etiam continue decrescere et maneret in eadem Etiam staret quod augeretur ad millesimum et indicatur eiusdem quantitatis Et hoc sic declaratur unde sit aliqua quantitas sorti nota et ponatur quod aliae quantitates continue crescant illa remanante in sua quantitate et lateat hoc sorti / illa res ma?es eadem az?bit continue di?i quia ex quo aliae res servabunt eandem proportionem inter se et quia illa continue comparatur ad alias ideo iudicatur continue diminui et sic posset apparere in infinitum minor et tamen remanet in eadem quantitate Eodem modo proportionaliter de augmento eius si aliae res augeantur quod iudicatur maior quia servabunt eandem proportionem inter se et ista comparatur ad illas ideo continue iudicatur maior / et sic continue in uno casu apparebit crescere et continue decrescere // Etiam posset iudicari eadem quantitas et tamen continue augeretur si augeretur cum aliis et servaretur eadem proportio eius cum aliis et sic intellectus non haberet membrum concludendi ipsam esse maiorem quam ante et sic staret quod homo efficeretur tantae altitudinis sicut turres nostrae duae parisiensis et tamen nesciremus ipsum augmentiri Et ideo si intellectus non possit hoc scire non est mirum si indigeat revelatione per articulos fidei cum sint magnae altitudinis Etiam sit argueretur de motu et quod posset fieri resolutiones anni in uno die quia natura particulariter obedit naturae unibili ideo si potentiae divinae congrueret facere tales revolutiones non esset inconveniens naturae particulari / Et iuxta posset salvari quod a primaevo motus caelestes erant velocitatis et ideo licet vixissent ita diu sicut narrat dubium tamen non ita diu durabant sicut nunc facerent
Plures infirmitates
Praeter infirmitates dictas est et alia infirmitas scilicet daemonis temptatio quae provenit ex culpa et non solum caro rebellat rationi sed et daemon et causat magnam erroris partem in nobis
Est etiam torpor et curiositas quae vocatur quaedam adhaesio ad veritates inperti?tes ultimate perfectioni propter quod notandum est iuxta guillelmum parisiensem et autissiodorensem in libro de fide et legibus quod intellectus habet primam veritatem pro sponsa et omnis anima debet inq?li?ri in ordine ad illam dicit consequenter quod omnis alia veritas est ab intellectum amplexanda in ordine ad primam veritatem Ita quod sicut dilectio non est bene regulata nisi in deum relata / ita de veritatibus Ita quod debent fieri in irdine ad primam et tunc servatur debitus ordo et perfectio intellectus / et si intellectus aliquibus adhaereat sine relatione in primam tunc est fornicatio spiritus quae dicitur curiositas et est peccatum
Duae propositiones
Ex istis infirmitatibus inferuntur duae propositiones prima est quod respectu temporalium et naturaliter cognoscibilium et veritatum politice cognoscibilium oportet uti fide patet quia ratione depressionis ingenii cum quo servus regatur a domino et quia homo non sufficit de ipso ideo indiget fide Etiam infirmi credunt medico quia nescit investigare herbam curativam sui morbi Etiam in consiliis sunt aliqui qui non possunt de se attingere veritatem ideo credunt aliter Ita in aliis artificis Etiam caecus credit dubitati ymmo credit quandoque bruto sicut causam ergo ordo positus est quod oportet credere ubi est deffectus non solum perfectiori ymmo et imperfectiori ergo cum intellectus humanus sit sicut oculus caecus ergo omnino fides est acceptanda circa arduissima cum fide indigeamus circa parvissima
Circa istam materiam volebam aliquas apparentias inducere Sed dico quod debilitatem ingenii experimur alibi quam in fide patet in certis sophisticibus et propositionibus geometrie / et in materia de proportionibus quia ibi reperiuntur propositiones ita difficiles sicut articulus trinitatis unde in materia insolubilium quicquid invenerunt multi materia non ita clare resolvitur sicut materia trinitatis / Etiam de minimo / sicut de istis sortes dicit falsum posito quod nihil aliud dicat difficultas est hic propter circulationem quia intellectus in iudicando de veritate propositionis considerat obiectum scilicet rem illius et considerat utrum sic se habeat et utrum sit conformitas rei et modice habendi ad propositionem et si sic iudicat eam esse veram et in insolubilem est circulatio magna quia oportet videre utrum ita sit ut patet introitus nobis / eo quod modus ille est multum remotus a nobis Ideo intellectus non habet modum utrum illa sit vera
Aliquae propositiones
primo stat quod sortes non possit habere nisi fidem de propositione de propositione quae est scita a platone et capiatur propositio quae excedit totam latitudinem reperibilium a sorte et capiatur aliqua quae sit extra latitudinem scibilium et capiatur quod plato sit nobiliter ingenii tunc illum bene intelliget et sic si sortes debeat assentire oportebit tunc hoc esse per fidem / et sicut dabitur in geometria erunt aliquae propositiones scibiles solum per fidem Ideo non est dubium si deus ostendatur nobis per modum fidei Ex quo inferretur quod in vita politica aliquae sunt propositiones ad quas quis obligatur et tamen non potest pervenire ad cognitionem nisi per fidem
Ulterius sequitur quod in regiminibus politicis periculosum est inniti iudicio humano Ex quo patet quod regentes civitatis habent consuli per sacram scripturam quia innititur medio infallibili et etiam quia bene revoluta considerat quicquid pertinet ad vitam politicam
Sequitur ulterius quod non est sine periculo uti legibus romanorum tamquam regulae ultimate nec legiste qui contradicunt quia inititur debili fundamento et forte non bene sed vi insti?te fuerunt quia quando romani per tyrranidem leges introduxerunt
Ulterius sequitur quod in omnibus agibilibus tangentibus fidem sive politicam invocari debet auxilium divinum et istud sensit plato quia cognovit seipsum nihil scire / ideo socrates ad magnam sapientiam dicit hoc unum scio quod nihil scio et sic invocavit divinum auxilium / Et dicit quod in omnibus sive magnis sive parvis auxilium divinum debet invocari et istud nonquam promitteret hominem falli in pertinentibus ad fidem quia omnis deceptio est deffectus culpae originalis Ita quod in statu innocentiae nullus fuit error
/ de modo autem cognoscendi veritatis in illo statu posset aliquae poni propositiones unde posset probari quod respectu cuiuscumque veritatis quam considerabat a deo habebat evidentiam
Obiecto ad ultimam propositionem et responsiones
Unde modus ymaginandi potest esse multiplex unus quia veritas quaelibet quantum est de se est immediate cognoscibilis et ita immediate cognoscitur a deo ita quod absolute non est dependentia conclusionum a praemissis sed ex deffectum nostro provenit hoc ergo ymaginabile est quod adam poterat exire in assensum propositorum sibi pro discursum sine discursu et habuit lumen tantum quod habebat statim assensum percepta veritate sine alio Tamen adhuc istud lumen fuit in infinitum distans a lumine dei Sed aliqua moralia quae habebant ordinem ad errorem sui status statim poterat exire in actus et non respectu aliarum
Sed diceretur ergo dubitasset respectu respectu istarum quia si non habuit omnium voluntatum notitiam tunc aliqua fuit fieri ignota et sic si fuisset sibi proposita dubitasset
Ad hoc respondetur quod in isto casu circa veritatem habebit assensum quo deum glorificabat et ultra habebat assensum quo infinite fieri latebant licet non necessarie et adhuc hoc erat ad sui decorem Etiam b?rtus multas veritates vidit et scit quod deus plures videt et habet de hos gaudium quod videt quod deus est tanta noblitas nec adam appetebat praedictas veritates
2a responsio potest esse quod respectu cuiuscumque veritatis potuisset habere notitiam et tamen non cognovisset infinita secundum unicam cum illa non haberent dependentiam et ista via est satis probabilis licet non consueta Ulterius sequitur quod multae sunt uni demonstrativa quae praecise sunt alteri oppiniativa et econverso sed omnia talia sunt effectus culpae originalis et in alia lectione forte deo dante de hoc videbitur
