Table of Contents
Reportatio A Sentences Commentary
Principia
Principium II
Principium III
Principium IV
de Fide
Lectio 18, De fide
Lectio 19, De fide
de Notitia
Lectio 20, de Notitia
Lectio 21, de Notitia
Lectio 22, de Notitia
Lectio 23, de Notitia
Lectio 24, de Notitia
Lectio 25, de Notitia
Lectio 26, de Notitia
Lectio 27, de Notitia
Lectio 28, de Notitia
Lectio 29, de Notitia
Lectio 30, de Notitia
Lectio 31, de Notitia
Lectio 32, de Notitia
de Fruitione
Lectio 34, de Fruitione
Lectio 35, de Fruitione
Lectio 36, de Fruitione
Lectio 37, de Fruitione
Lectio 38, de Fruitione
Lectio 39, de Fruitione
Lectio 40, de Fruitione
Lectio 43, de Fruitione
Lectio 44, de Fruitione
Lectio 45, de Fruitione
Lectio 46, de Fruitione
Lectio 47, de Fruitione
Lectio 48, de Fruitione
Lectio 49, de Fruitione
Lectio 50, de Fruitione
Lectio 52, de Fruitione
Lectio 53, de Fruitione
Lectio 54, de Fruitione
Lectio 55, de Fruitione
de Trinitate
Lectio 56, de Trinitate
Lectio 57, de Trinitate
Lectio 58, de Trinitate
Lectio 59, de Trinitate
Lectio 60, de Trinitate
Lectio 61, de Trinitate
Lectio 62, de Trinitate
Lectio 63, de Trinitate
Lectio 64, de Trinitate
Lectio 65, de Trinitate
Lectio 66, de Trinitate
Lectio 67, de Trinitate
Lectio 68, de Trinitate
Lectio 69, de Trinitate
Lectio 70, de Trinitate
Lectio 71, de Trinitate
Lectio 72, de Trinitate
Lectio 73, de Trinitate
Lectio 79, de Trinitate
de Caritate
de Libertate
de Incarnatione
Lectio 131, de Incarnatione
Propositio
Consequenter circa materiam incarnationis verbi poneretur conclusio fidei deinde contra iudaeos inferetur recipiendo post haec errores loquentium in hoc misterio
Et tunc sit fidei propositio quod sicut christus dei verus filius a patre per generationem procedit aeternaliter sic idem dei filius de maria matre virgine processit per generationem temporaliter
propositio ista duas habet particulas de prima patet satis per evangelicum verbum ioannis primo quod aeternaliter a patre per generationem patet nam dicit in principio erat verbum etc / deinde subdit parum post "omnia per ipsum facta sunt" / in sed patet satis de temporali generatione sive processione patet ibi Et "verbum caro factum est" / quam quidam generationem ysaias inenarrabilem reputavit dicens "generationem eius quis enarrabit" videlicet / tam ab intra quam ad extra nam ipsa non videtur humana sed spiritu sancto revelate facta / Confessus enim est petrus dicens "Tu es christus filius dei" etc Quantum ad 2m dicit apostolus "non rapinam arbitratus ostendat se esse aequalem deo" etc / hoc idem ostendit quantum ad generationem 2am unde ipse christus dicit "pater maior me est" Item ibi "Tristis est anima mea" / quae quidam omnia sibi competunt secundum naturam assumptam Sed quantum ad divinitatis naturam ostendit dicens "Ego et pater unum sumus" / et alibi / "phillipe qui me videt videt et patrem>" / Et haec propter haereticos dicentes christum esse filium dei adoptivum praecise
Corollaria: contra errores
Primum: contra errorem assentium christum esse hominem purum
Ex quilibet patet haeresis hebionis et paul psalmozitani haereticorum asserentium christum esse homine purum sed participatione gratiae et gloriae denominabatur esse deus et hoc more philosophorum antiquorum dicentium dii est omnis Unde apud gentiles dicit omerus filium priami scilicet hectorem esse quasi dei filium propter sui virtutem et excellentiam ymmo et heroyci vocabantur dii ut patet 7mo ethicorum Sed exprobratur haeresis ista pescifera / primo nam christus dicit "Exivi a patre et veni in mundum" / et si dicatur quod temporaliter habetur contra nam dicit "antequam abraham fieret ego sum"
Secundum: contra Manichaeos
2us error fuit manichaeorum dicentium quod christus non assumpsit corpus verum sed fantasticum id est apparens et non existens Sed haec esset contra scriptura iam inductam nisi quod dicerent quod locuntur secundum morem antiquorum dicentium quod christus vocatur leo etc et sic pari modo vocaretur homo / sed hoc non valet quia sacra scriptura nonquam utitur quod sit homo eo modo nec quod hoc sit figurative sumendo ut etiam patet de tribus viris abrahe apparentibus quorum unum adoravit / Ex quo licet sub aliqua spe apparavit immutatio per hoc quod unum adoravit patet satis incarnatio
Tertium: contra errorem quod christus corpus caeleste sibi assumpsit
3us error est valeciam dicentis quod corpus caleste iohannes assumpsit et non ex virgine et hic error ex praetacta radice causatur nam dixerunt quod omnis creatura cuiuslibet rei sunt duo principia scilicet bonorum et malorum unum supra concavum orbis lunae bonum et aliud infra concavum orbis lunae unde dixerunt quod omnia infra concavum ipsius existentia sunt mala sicut elementa et alia et hoc quia contrariatur et intrinsece habent effectus malus et ergo non congruum erat dicunt ipsi quod christus hic misceretur Et haec oppinio reffellitur ex sacra doctrina Unde ad romanos primo "christus factus est ex semine david secundum carnem" ergo communicative cor eiusdem speciei Item vocat eum "factum ex muliere" ergo de virgine sumpsit Item ad romanos "angelos nusquam apprehendit sed abrahae semen"
Quintum: contra errorem Theodori[?] et Nestorii
5us error theodorii et nestorii sectatoris eius et demonestii dicentium christum realiter esse homine sed conceditur esse deus quia realiter dei templum in quo tota deitas habitat Et dicunt consequenter quod vera virgo non dicitur proprie mater dei sed hominis / quoniam licet praedicata deo competentia sint aliqua non tamen subiciunt in propositione vera et affirmativa pro eodem sicut patet de ista deus est homo non sequitur econtra homo est deus nam ipsi arriani bene concedunt quod christus est domus gloriae et sanctus sanctorum et talia huiusmodi non tamen econtra videlicet etiam quam sit passus vel de virgine natus Contra quos processit cryinus alexandrinus episcopus qui fecit consilium congregati in quo determinantium fuit quod virgo gloriosa est realiter mater dei et quod ipsum deum genuit et quod persona hominis et dei sunt unica persona ypostatice unita / Et sic nedum ex scriptura sacra sed per ecclesiae determinationem habemus super misterio certitudinem quilibet convincitur nestorius et sui sequaces
Sextum: contra errorem quod christus non in duabus naturis consistit
6tus error fuit titii ex karateribus litterarum ponentis quod licet christus ex duabus naturis in una persona existat non tamen in duabus Contra quem boetius in libro de duabus personis ymaginatur ad salvandum unitatem naturae scilicet quod duae naturae concurrat ydemptice unde dicit quod contrarium eset verum nam si dictum illius esset verum sequitur tunc deus non esset homo nisi habere naturam humanam
Septimum: contra errorem quod filius dei assumpsit sibi hominem identitatum sibi
7mus error est dicentium quod deus assumpsit homine sibi ydempticum et ista non ponitur inter haeresis sed est modernalis licet falsa
unde altissiodorensis recitat episcopum cenonensis hunc tenuisse / cuius ymaginatio quod realiter est homo et quod humanitas christi realiter sit homo vel persona deinde quod verbum in divinis uniuit taliter quod una et eadem persona fuere ydemptice
Sed contra hoc arguitur sic nam ista via data sequeretur quod quaelibet creatura posset incipere esse deus nam qua ratione ydemptificavit unam et aliam posset quo facto quaelibet creatura posset esse deus et sic posset esse immense beata et similiter materia prima / Et consequenter quod omnia praedicata perfectionalia de deo dicibilia cuilibet individuo essent communicabilia quod est falsissimum
Item sequeretur quod deus esset annihilabilis patet nam homo christus est realiter annihilabilis vel fuit et tamen est deus ergo dicitur est anihilabilis
Item si sicut nulla esset differentia essentialis nec aliqua diffinitio essentialis quia cuilibet competerent nam eadem ratione qua ydemptificaretur unam creaturam sibi eadem et aliam quod est falsum Unde haec positio pro sui declaratione concedit consequenter istas propositiones quod sicut deus incipit esse homo ita homo incipit esse deus Et si conceditur quod aliqua res potest esse noviter deus patet de homine assumpto
Item dato quod praesisteret non repugnaret quin prius fuisset homo et tamen inciperet esse deus / et concedit quod deus assumpsit hominem et consequenter quod idem est assumens et assmptus et consequenter quod homo assumpsit homine et quod deus est assumptus quia homo qui est idem cum deo Sed ex ista positione secuntur inconvenientia iam dicta / licet et ad hoc sunt multae sanctorum auctoritates Unde factus est homo deus Sed quantum ad tales auctoritates dicitur quod facile est ipsas solvere exponendo de ista homo incipit esse deus ipsa tamen et similes de vi vocis est falsa
quia nec christus incipit esse deus quia in separabiliter est deus quia semper emanat a patre et emanabit et tunc intelligitur sic homo incipit esse deus id est sicut incipit esse quod homo est deus / vel talis propositio incipit esse homo eset deus et iste est sensus ad quem debent resolvi tales propositiones Et si arguatur quod aliquis potest incipere esse vel desinere esse deus nam sit ergo de dimissionem habuit christi / tunc homo non est deus et immediate in erat deus ergo desinit esse deus et ista est facilis omnia satis nam in terminis conotativis demonstratur absolute sine cono?ne illius pro quo subiectum supponit patet faciliter demonstrando personam dei nam illa est falsa hoc non est deus etc ista sunt logicalia 2o dicitur quod propositio de praeterito debet praecedere et illa de praesenti debet sequi cum pro nomine relativo ut ista christus desinit esse deus exponitur sic christus immediate ante hoc fuit deus et immediate post hoc non est deus ergo modo 2a est falsa Ex quo patet quod instantia data non concludit contradicta
Octavum: contra errorem quod natura divina et natura humana identice concurrunt in unam personam
9nus error vel falsitas oppinionis dicentium quod licet natura humana et divina concurrant ydemptice sunt tamen unum suppositum licet sint 3es naturae unde ymaginantur quod sicut anima et natura humana sunt una persona dici quod ipsa anima est eadem persona sicut dicit hugo de sancto victore dicit quod realiter sit vere homo et anima et corpus eadem persona humana et hanc viam tenuit guillemus parisiensis et aliquis alii sed adam inpugnat valde bene
10mus error sine modus dicendi quorumdam fuit nam dato asino si anima humana informaret compositum tunc resultans ex hoc esset asinus et homo et sic plures naturae concurrrunt ydemptice sic proportionaliter diceretur de personis in divinis Contra quam positionem licet beatus bernardus in libro de sub laudibus virginis gloriosae dicens quod licet natura divina sit 3es personae quarum una non est alia ita christus est 3es naturae quarum una distinguitur ab alia
Sed contra arguitur sic nam ex ista sequeretur multitudo rerum esset deus intrinsece et essentialiter distinctarum patet / quia christus sic esset 3es res quod immensae simplicitati repugnat
Item nulla pars multitudinis essentialiter distinctarum est agregatum ex omnibus simul sumptis ergo sequitur quod christus est pars illius multitudinis modo nulla pars est tota multitudo ergo christus habens rationem partis non potest habere rationem totius
Nonum: contra errorem quod natura assumpta est realiter deus et sic deus factus est homo
11mus error sive modus est quod natura assumpta realiter est deus sed haec via defficit quia per intrinsecam actuationem suppositibilem debet creaturae communicari et per informantionem cuius contrarium facit deductum 2o defficit quia dato quod humanitas christi esset deus non salvat unitatem humanitatis ad personam assumentem et sic non dicit aliquid
Decimum: contra errorem quod in christo sunt duae sumpta et unita persona
ultima et duodecima via sive modus erroris quod in christo sunt realiter duo supposita et unica persona unde ymaginatur quod humanitas assumpta fuit distincta a divino supposito
2o ymaginatur quod sit de dignitate ipsius personae habere suppremam dignitatem modo natura divina dignior est humana ergo
Sed ista valde defficit et incidit in errorem nestarianum quae habet concedere quod homo non est realiter deus
Item dicitur ulterius et ultimo quod in unione ypostatica idem est formaliter in homine persona et ypostasis / quia nihil aliud est quam eius subsistentia / ymmo persona est generale ad omnem subsistentiam et sic in divinis ponuntur tria supposita quare opportebit dicere quod homo fuisset natus de virgine et non deus et sic patet de viis circa materiam incarnationis
Conclusiones
Secuntur distinctiones consequentia primae est quod christianus non habet ambigere de futura resurrectione patet per cimbolum anastasii ubi dicit "Ad cuius adventum" ho etc unde notandum est quod omnes resurgent in aetate christi quam habuit quando passus est Sed restat difficultas de suffocatis in ventre et devorater alumpe et caeteris animabus / Respondetur breviter quod si anima fuerit in ipsis infusa resurgent sicut et alii
On this page
Primum: contra errorem assentium christum esse hominem purum
Tertium: contra errorem quod christus corpus caeleste sibi assumpsit
Quartum: contra errorem antiquorum dicentium deitatem supplere vicem animae
Quintum: contra errorem Theodori[?] et Nestorii
Sextum: contra errorem quod christus non in duabus naturis consistit
Septimum: contra errorem quod filius dei assumpsit sibi hominem identitatum sibi
Octavum: contra errorem quod natura divina et natura humana identice concurrunt in unam personam
Nonum: contra errorem quod natura assumpta est realiter deus et sic deus factus est homo
Decimum: contra errorem quod in christo sunt duae sumpta et unita persona