Titulus 13

CAPVT I.

NON LICET. (Eeclesia vertere) sibi subiectae, si tamem iusta causa aedificet nouam ecclesiam iura quae debentur matrici ecclesiae ratione ec clesiae vel ratione parochianorum, qui sibi deputantur, dare potest ecclesiae de nouo aedificatae: puta decimas, oblationes, mortuari a & consimilia. inf. de eccle. edi. ad audientiam. propriae autet ecclesiae quam fundauit tantum, dare potest si iusta causa subsit. 12. q. 2. bonae. sup. de his quae fiunt a praela. continebatur ( commutare) 10. q. 2. hoc ius. §. sed permutare.

CAPVT II.

QVI RES. (Aegentium) is. quest. 1i. quoniam quicquam. (quae obtinent) id est, donationes a regibus factae, & quas obtinent bona ecclesiarum¬

CAPVT III

CONSENSVS. (Acquirunt) Etiam de bonis ecclesiae. ( Aliquos) etiam non bene meritos, bene meritos enim possunt manumittere, etiam si nihil acquirant. 12. quaest. 2. si quos de seruis. (Manumittere) cum consensu tamen episcopi. 12. q. 2. placuit. (Antiquae) 12. qon. 2. episcopus. qui manet. (Et posterit ate) hoc speciale est in libertis ecclesiae. 12. qo. 2. liberti. (Longinquitate) & no. sup. de ser. non ordi. de famulis. (Vtilitates) operas manumissionis tempore impositas.

CAPVT IIII. 1 Quotuplex dicatur esse vis in rebus. Alienatum non est, quando domiuium apud me manet, & alienare quid sit. & nu. 2. 2 Nedum proprietas sed possessio in larga significatione alienari dicitur. 3 Rescripta latissime sunt interpretanda.

EPISCOPI. (Qui conferunt) sup. c. proxi. 12. q. 1. episcopus qui tuam. ( Condemnationem) quia illicita datio libertatis est causa quare aeternaliter condemnetur, & etiam hoc a iudicibus suis. (Successor) sed ipse coram iudice delegato poterit reuocare. C. de agrico. & censit. quemadmodum. & nota. sup. de election. nosti.

Ad ius ecclesiae) id est, potestatem, quasi dicat facias, quod illi, qui sunt alienati ab ecclesia, redeant ad suam potestatem, & sic sumitur institu. de his qui sui vel alieni iuris sunt, & in titu. & in tex. vnde apparet, quod quando alicui mandatur, quod ea quae de bonis alicuius ecclesiae inuenerit alienata, studeat ad ius & proprietatem eiusdem ecclesiae reuocare, id est, quod aliquae res intelliguntur ad ius ecclesiae reuocari, id est, potestatem, etiam si ecclesia non admiserit proprietatem, sed possessionem tantum, nam & duplex ius habetur in rebus. l. proprietatis, & possessionis.

Sed iterum oppones, quia videtur quod per praedictas literas, nullo modo agi possit possessorio ab illo, qui habet proprietatem, quod sic probabitur, quia nunquam debet dici alienatum vel distractum, si dominium apud eum remansit. ff. de verbosigni. alienatum. ff. & C. de distract. pig. per totum. Item probabitur alia ratione, quia non potest dici alienatum, nisi sit ab aliquo alienatum, vel distractum, sed constat quod si agatur possessorio recuperandae possessionis, quod est inuasum a nemi¬ ne alienatum, & hoc inquam quidam dixerunt.

2 Sed alii dixerunt & forte melius. quod per huiusmodi literas, potest agi petitorio & possessorio, quia non so lum in larga significatione dicitur alienari proprietas, sed possessio. ff. de alie. iud. mu. caus. fac. non solum. in princ. ff. quod me. cau. si militer. §. 2. inf. eod. c. proxi. C. de re. alie. sancimus. 5. de rescript. super literis. contraria autem loquuntur in stricta significatione, & quod dicitur, quod non dicitur alienatum inuasum, sed oportet quod ab aliquo alienetur e Respon. hoc falsum esse, quia proprie dicitur de praedio, quod ecclesia amisit per occupationem alterius, quia idem praedium est alienatum ab ecclesia, id est, alienum factum, & sic sumitur, quando dicitur aliquis est alienatus mente, id est, alienus factus mente. I. de suc. ab int eg. c. fi. 15. q. 1. in prin. sic etiam sumit in psal. vbi dicitur, alienati sunt peccatores a vulua, id est, peccatores facti sunt alieni a veritate, id est, praeuisum est, quod fierent alieni ipsi dico peccatores a vulua. 1. sua origine, & in hoc sensu sumit ab Apostolo, vbi loquit ad Colossens. Et vos cum essetis aliquando alienati, & inimici. & alibi etiam loquitur ad Ephesios, dicens, eos alienatos a conuersione Israel, & a gratia. Ex his enim apparet, quod dicitur alienatum, & si a nemine esset alienatum. Item non videtur nobis, quod per huiusmodi formam literarum debeat iudex procedere inquirendo, sed in forma iudicij, & hoc satis colligitur ex eo, quod dicitur. 5. eo. ad audientiam. &. I. de donat. fraternitatem. vbi dicit legitime reuocare. Nec mireris si aliquando receditur a prima significatione verbi, praeualet enim sensus verbo. ff. de haered. insti. l. 4. C. de libe. praete. l. pen.

Item rescripta latissime sunt interpretanda. ff de iudi. solemus. sup. de causa pos. cum ecclesia. circa fi. ff. de iudi. in ambi. Alii tamen aliter dicunt, scilicet, quod per huiusmodi literas, non potest agi possessorio recuperandae possessionis. Idem quod dictum est in hac forma, dicendum est & in illa, quicquid post arreptum iter inueneris attentatum, vel post litem coeptam studeas in statum legitimum reuocare, has formas habes sup. de peregri. c. 1. sup. de consti. cum M. nam in istis formis, sicut in prima procedendum est ordine iudiciario, ita procedi potest secundum eas & possessorio & petitorio, & sic sententiauit Papa in causa sanctae Mariae Eboracens.

CAPVT V. 1 Praedium conditionale quid sit.

NVLLI. (Alienare) nisi pro vtilitate ecclesiae, & cum iuris solennitate. 12. q. 2. sine ex. & 10. q. 2. hoc ius. Alii tamen dicunt & forte melius, cum solennitate quae in ecclesia illa per consuetudinem introducta est, & si fit praeter ius, dummodo non sit alias grauis, ne sit contra. sup. de sen. & re iu. cum causa. (immobilem) secus in mobilibus. arg. C. de admi. tu. lex quae. C. de prae. mi. inter omnes. ( Hvpothecae) insti. de ac. §. inter pignus. ( Alienationis) hic large accipitur, alibi stricte. C. de fun. do. l. 1. ff. de verbo. signi. alienatioi nis. (Conditionem) contractus conditionis dicitur, vbi praedium constituitur tributarium, & vulgariter tale praedium dicitur conditionale, quia sub conditione tale praedium cadit in commissum, scilicet, si non soluat tributum, vel contractus conditionis dicitur, vbi contractus celebratur sub conditione. Quidam tamen non intelligentes, corrumpunt literam hic, scilicet, conductionem ponendo, cum conducere nullo modo sit alienare. ( Perpetuum) scilicet, quamdiu pensio soluitur ab eo, vel ab haeredibus eius, si certum tempus apponatur. C. de reb. alie. non alie. sancimus. intest. locati. §. ad hoc. vel quamdiu viuet conductor, si contrahentes hoc volunt. ff. pro so. l. 3. argum. contrarium. sup. de iure emphy. l. 1. (Comminauerunt.) C. de epis. iubemus.

CAPVT VI. 1 Anathema quid habeat nse viriutum coperationis. Actio exempto competit ementi contraeum, qui non ecclesiae, vel ciuitatis vendit, nisi ecclesia vel ciuitas facta sit locupl tior, & quomodo hoc cesu actio sit instituenda. 2 De euictione tenetur solus principalis alienator.

SI QVIS. (Defensorum) aduocatorum, vel procuratorum. 16. quaest. 1. praesentium. (A nathemate) id est, anathematizetur, quo anathemate non tantum fit corporalis separatio a communione fratrum, sed etiam Deus separat animas a custodia, & gratia sua. (Et alienator.) Sed nonne hic emptor habet actionem ex contractu aduersus praelatum vendentem, ad pretium reddendune: Respondemus sic. 10. quest. 2. hoc ius. §. qui rem. 12. qon. 2. vulterane. Authen. de non alie. §. quia vero Leonis. lIdem etiam est in illis, qui contrahunt nomine ciuitatis, quia si ciuitas non sit facta locupletior, tenentur ipsi, qui contrahunt. ff. si cer. pe. ciuitas. C. si cer. pe. eum. Sed dices, nonne praelato contra agentem dabitur exceptio doli, scilicet, quia rem ecclesiae illicite emit, vnde sibi imputare debet, si quod damnum incurrit, potest responderi, quod non dabit praelato haec exceptio, licet enim male & contra leges emerit, tamen venditor de euictione tenetur. Vel dic, dari doli exceptionem praelato. Sed contra illam doli exceptionem datur emptori doli replicatio, quod licet quando excipiens de dolo, incipit proponere, secundum quod not. I. de adul. c. penul. & hoc excipiens de do. incipit proponere. Actio enim ex empto competit ementi contra eum, qui nomine ecclesiae, vel ciuitatis vendidit, nisi ecclesia, vel ciuitas facta sit locupletior, & si nihil dolo fecerit venditor, vt in iuribus praeallegatis, & ita actor agens in propositione actionis, nihil de dolo proponere debet, sed tamen sic dicet. Talem rem quam vendidisti mihi nomine talis ecclesiae, me oportuit ei restituere, quae non fuit ex pretio facta locupletior, vel etiam per haec verba, peto quod mihi pretium cum interesse restituas, si enim a dolo inciperet agere, tunc praelato daretur doli exceptio, & non competeret doli replicatio emptori. ff. de do. excep. apud. §. Marcellus. vnde secundum hoc videtur, si diceret, peto pretium & interesse, quia vendidisti contra formam, quod non esset audiendus, vel quod daretur exceptio, tu allegas turpitudinem tuam, & in pari causa turpitudinis potior est conditio possidentis. ff. de condi. ob. turp. causam. l. penul.

Sed dices nonne quilibet potest habere actionem, vbi non fiet mentio de dolo, nam fere in omnibus casibus competit certi condictio, vel triticaria, quae doli mentionem non habet. ff. si cer. pet. certi condictio. ff. de triti. vlti. Sed respondemus, licet proponatur generalis actio, quae de dolo non habet mentionem, tamen quando proponitur ex causa turpi, sicut ex causa furti, non admittetur petitio vel libellus, nisi causam exprimat, vt no. sup. de offic. ord. conquerente.

Item no. quod solus principalis alienator tenetur de euictione, & si multi fuer runt, qui simul fecerunt, omnes tenebuntur, assentientes autem & subscribentes, alijs poenis subiacebunt. 12. quaestio. 2. non licet. Qualiter autem, & quando tutor, vel curator, vel quilibet alius procurator teneatur de his, quae agit nomine domini sui. not. est in summa. C. de procu. Quidam dicunt & non male, sed leuius, quod huiusmodi conductores si sunt bonae fidei, habent actionem contra locatores ad pecuniam repetendam. 12. quaestio. 2. Vulteran. Authen. de non alie. re. eccl. §. si quis igitur. sed malae fidei non. 16. quaestio. 3. §. vniuersos. 10. quaestio. 2. hoc ius in fi. nisi sibi de euictione prospexerit. C. de euict. si fundum. in casu tamen speciali agit malaefidei possessor ad pretium. §. communia de leg. l. fi. §. fi. (Celeri) antequam excommunicetur, vel antequam ecclesia damnificetur (Restitutione) C. ne fiscus rem quam ven. l. circa. lib. 10. ff. de ali. iu. mu. causa. ex hoc. §. 3. (Sibi) de hoc not. sup. de elect. nosti. (Remedium) scilicet, quod res ecclesiae restituant. (Asscriptam) contra alienatores & assentientes & subscribentes. (Vacuetur) id est, per sententiam publice nuncietur. (Quibuscunque) maioribus & minoribus conuersis & patronis. 16. q. vlt. filijs. imo & laicis. arg. in Authen. de ecc. ti. §. si autem sancimus. Quidam tamen hoc negant, sed tu repete, quae diximus sup. de testi. cum olim. (Reposcere) nec satis dabit iste agens pro ecclesia, quod rem deducit in iudicium, & praeiudicat ecclesiae sententia contra hunc lata, si sciuit causam agi. ff. de accu. si tibi. §. iisdem. ff. de administ. tut. vulgo. C. de administ. tut. l. fin. §. defen. qualiter autem concipere debet libellum. not. sup. de testi. cum olim.

CAPVT VII.

AD AVRES. (Extirpare) 1o. quaestio. 2. hoc ius. §. perpetua. & §. si qua. (Haereditatis) id est, in perpetuam emphyteosim. (Concedere) cum consensu tamen capituli. 10. quaest. 2. hoc ius. §. perpetua. (Tunc possunt) tempore locationis, quasi dicat, quamuis primo potuerit plus locari, hoc non debet obesse conductori. argu. C. locati. ibidemque. & l. quidam. & C. de alluui. l. vlt. (Alijs) & tamen sibi non liceret locare alijs, sicut nec alienare. sup. eod. nulli. in hoc ergo habet priuil. quod ei locari licet.

CAPVT VIII.

VT SVPER. (Si possessiones) quocunque modo ad manus praedecessoris deuolutae, & quamdiu vixerit possesse. Vel dic, quod genitiui, qui sequuntur, scilicet, regalium reguntur ab hoc nomine reditus, seu etiam ab hoc nomine, possessiones. Reges enim saepe solebant pro decimis retentis dare possessiones, vel reditus. (Prouenientes) scilicet, reditus, vel possessiones de mensa(De mensa.) quia enim praedecessor toto tempore vitae suae possedit eas, videbatur quod deberent dici de mensa episcopi, quia vero de nouo erant ad ecclesiam deuolutae, videbatur, quod non deberent dici de mensa episcopi, & sic per consequens possent alienari. arg. inf. de feudis. c. vlt. Sed quia in tutiorem partem interpretandum est, consuluit non alienandum, & est sanum, & necessarium consilium, cum iurat non alienare ea, quae de mensa sunt, intelligitur, vt non solum teneatur non alienare, quae antiquitus assignata sunt mensae, sed etiam quae de nouo. Nec enim videmus, quare plus de quibusdam, quam de alijs intelligitur, secus autem est in illis rebus, quae ecclesiae sunt, sed alii datur vtile dominium, & etiam quandoqe ad ecclesiam reuertumtur, quia illa non sic de mensa intelligunt, vt sunt feuda, vt. i. de feudis. c. fi. sed quasi videtur ordinatum de eis, quod si sit licitum eis in feudum dare, sed si hodie de nouo dentur, videntur data, vt in bonis & in vtilitatem ecclesiae perseuerent, vnde non licet ordinare, quod aliquid exeat de mensa. Minus) 12. qon. 2. terrulas contrarium. Sol. ibi possessiones vero appellantur minus vtiles, id est, inutiles, vel quasi, hic autm dicuntur minus vtiles, non quod sint inutiles, vel quasi, sed quia sunt minus vtiles, quam aliae. (Concedimus) de speciali gratia. de iure enim communi non pont alienare sine consensu superioris, nisi obstante iuramento.

CAPVT IX.

AD AVDIENTIAM. ( Procures.) De facto de iure enim non tenebat contractus. 12. quaestio. 2. sine ex. ( Reuocari) de facto, vel sine scandalo. Conductoribus) si conductores fuerint bonaefidei in conducendo habent actionem contra locatores. 12. quaest. 2. Vulteran. in Authen. de reb. ecc. non alie. §. si quis seruus. si essent malaefi. non. 16. q. 3. §. potest. vet. vniuersitas. 10. q. 2. hoc ius in fin.

CAPVT X.

POSSESSIONES. (Alienare) sine authoritate superioris. (Assignare) nisi fuerint regulares. infra, de religio. do. inter.

CAPVT XI.

AD NOSTRAM. ( Necessitate) debitorum. ( Monasterium) hic intelligitur, quando contractus tenebat, nec aliqua solennitas deerat, & tamen propter enorme damnum monasterii datur restitutio, & non propter leue. ff. de mino. si ex causa. 1. respon. Recepta) de gratia, quia de iure compensare debebat. Vel dic, de iure esse, ex quo in feudum tenebat, & ex hoc vtile dominium habebat, quod faceret suos fructus, & maxime, quia bonafide possidebat, & non est vis siue contractus non teneret propter defectum solennitatis, siue tenebat, sed propter laesionem dabatur in integrum restitutio. Item praedicta villa non est pignus, scilicet, quod sola conuentione constituatur. pecuniam autem reddere tenentur, siue mutui contractum fecerint, siue actionem mandati, siue mandato ecclesiae soluit. (Dimittat) petita in integ.

CAPVT XII.

CVM LAICIS. priuilegijs.) 16 quest. 1. generaliter. 7. dist S hine etiam.

CAPVT XIII. 1 Quando imminet alienatio rerum pupilli facienda si non babet, vel habet minus bonum defensorem, debet ei bonus defensor, vel aduocatus per iudicem dari. 3 Rer pupilli pretiosae alienari non debent, nisi praemissam cognitione & interpositione decreti. quid autem de rebus eeclesiae pretiosis. in nu.5 3 Quae sit differentiainater decretum, autboritatem, & consensum. & etiam in nu. 6. 4 Mlienationis contractus substantiam capit ex seriptura. Contractus an & quando valeat sine scriptura & subscriptione.

DVDVM. Et inf. Defensor) idem est in pupillo, quia quando imminet alienatio rerum pupilli facienda, si non habet, el habet minus bonum defensorem, debet ei bonus defensor, vel aduocatusdari per iudicem. ff. de rebus eorum qui fab tu. l. magis. §. non passim. in fin. hic autem defensortam rerum minorum, quam rerum ecclesiasticarum docebit, quare alienatio debet fieri, vel denegari, & praelpiet episcopus alienationem fieri per ipsum defensorem, vel ipse episcopus alienabit. nam de iure canonum episcopus ex causa potest vnam ecclesiam, & res eius dare alteri. 12. quaestio. 2. si episcopus. & c. seq. inf. de donat. pa. sup. de his quae fi. a praela. pasto. & not. sup. vt ec. bene. c. 1. Nec mireris quod idem est alienator, & praestans authoritatem alienationi, quia alienationem facit nomine ecclesiae, quae vel cuius res alienantur authoritatem praestat, vt episcopus. Nec obest si laeditur ecclesia, cuius res donantur, quia praeferri debet communis vtilitas priuatae, vel maius bonum minori. 7. quo. mutationes. & c. seque. si autem episcopus aliquid de iure suo alienaret. tunc secundum quosdam necessaria esset authoritas archiepiscopi, vt no. de transact. c. 2. & sup. de his quae fiunt abepisc. c. 1. Defensore) vel perpetuo, vt est legitimus minister illius ecclesiae, vel temporali, vt est defensor, vel curator datus ecclesiae ad ostendendas rationes, quare alienatio huiusmodi esset fienda, vel deneganda, nam sine tali defensore alienatio facta non valet. C. si ob. publ. pen. l. fi.

2 Tractatus) 12. quaest. 2. fine ex. 10. q. 2. c. 1. simile est in rebus pretiosis pupilli, quae non debent alienari, nisi praemissa cognitione & interpositione decreti. C. de prae. mi. minorum. & l. si minores. ff. de rebus eorum quae sub. tu. l. magis. §. non passim. & §. si eos. Imo etiam si interuenerit cognitio, & decretum tamen, non valet alienatio, nec transfertur dominium ex tali alienatione, nisi in veritate subfit iusta causa alienationis, vnde ea non constante, datur minori rei vendicatio contra possidentem, & etiam personalis actio tutelae, vel negotii ge. contra tutorem, vel curatorem. ff. de rebus eorum. magis. §. & eos. & §. seq. & l. quamuis. C. de prae. mi. si praeses. sed si iusta causa subesset alienationis, licet alias minor laederetur in pretio, vel alijs non subueniretur, nisi per beneficium in integ. resti. C. de prae. mi. si quis.

Et haec omnia dicunt quidam in alienatione rerum ecclesiae obtinere, quae pupillo comparatur. ff. quibus ex causis ma. in inte. re pupilli. sed alii dicunt vt videtur melius, quod in alienationibus rerum ecclesiae, non est necessarium decretum, sed sufficit sola cognitio causarum alienati onis, cum expresso consensu episcopi & subscriptione ipsius. 10. quaestio. 2. casellas hoc ius. 12. quaestio. secunda. Abbatibus siue ex. licet enim leges praecipiant interponi decretum in alienationibus minorum, nunquam tamen dicunt necessarium decretum in alienationibus rerum ecclesiae. Imo dicunt, quod consensus suorum ordinatorum interuenire deberet. 10. quaest. 2. hoc ius. nec canones etiam vnquam decretum praecipiunt interuenire, sed de solo consensu dicunt, vt in praealleg. c. sine.

Nec credimus neceffaria alia, quae leges statuerunt in forma alienationis, vt est de iuramento ordinatoris, scilicet, quod nihil est mobile, vnde debitum solui possit, item quod inscribatur nihil fieri in laesionem domus factae. 10. quaestio. 2. hoc ius. item quod ad similitudinem pupilli mittatur nuncius, qui rescribat pretium solutum in vtilitatem domus. ff. de reb. eorum magis. §. ne tamen. nam statuta legalia super rebus ecclesiasticis non ligant ecclesiam, nisi ea acceptauerit. 96. distin. bene quidem. circa fin. in decreti autem interposione, & alijs praedictis, ecclesia non acceptauit leges seculares, nec alio modo, & ideo si praedicta non interueniant, nihilominus valet contractus alienationis.

Et not. quod aliud est decretum, aliud authoritas, aliud consensus, siue collaudatio, decretum enim est sententia, & non interponitur sine causae cognitione, & ideo in rescriptis dandum est. C. de sententijs experire. l. 1. & 2. ff. de rebus eo. qui sub tu. l. 1. & l. magis. §. si es. C. de prae. mi. minorum. saepe tamen decretum in iure dicitur authoritas. C. de prae. mi. l. 1. C. quando decre. op. non est. l. 1. item decretum debet interponi ante alienationem. ff. de rebus eorum qui sub tu. l. magis. §. non passim. & d. §. se authoritatem autem praestare in tutoribus & curatoribo est authorem facere in his, quibus authoritatem praestat. ff. de authori. prae. etiam. quae praestat etiam sine scriptis. arg. ff. de Authen. prae. obligari. §. fi. hanc secundum canones debent praestare Abbates & Praepositi, & alii vniuersitatum rectores conuenientibus & vniuersitatibus, quando debent agere, vel se obligare. argu. C. de Authen. prae. clarum. ff. de confessis. certum. §. in pupillo. sup. de iudi. c. causam. 1. de procu. consulti. & c. 1. & interponitur authoritas, dum agit ipsum negotium, vel parum post. inst. de authoritate. tu. §. tutor. ff. de Authen. prae. oblig. §. tutor. ff. de acquiren. haered. qui bona. §. iussu. episcopi autem dicuntur praestare authoritatem alienationibus & con¬ tractibus obligationibus, id est, consensum, & tamem plus, quia eorum consensus est necessarius, sed aliorum canonicorum consensus non est necessarius, licet necessarium sit requiti, & sufficit consensus maioris partis. 10. quaestio. 2. hoc ius. consensum autem praestare minus est, & valet fieri sine scriptis, nisi vbi expressum est, quod scriptura est necessaria, vt not. sup. de his quae fi. a praela. c. 1. Item praestatur ante contractum & post, quantum ad hoc, vt postea non possit contradicere, sed non quantum ad hoc, quod est factum, quod non valet a principio, conualescere possit. sup. de elect. auditis. quod sicut ecclesia vestra, quod videtur habere locum in contractibus, vbi certa forma requiritur, sicut est in electionibus, de quibus praedictum est & in sententijs, sed in alijs contractibus, qui pendent ex solo consensu videtur, quod si etiam ab initio non teneant, tamen ex post facto per subsequentes consensus confirmantur. ff. de ser. ru. praed. per fundum. ff. communia praedi. receptum. & not. sup. de offi. deleg. prudentiam. Item consensus est etiam minorum. sed authoritas tantum maiorum.

Item not. quod quidam Legistae dicunt, quod alienatio rerum ecclesiae debet fieri tantum in scriptis, id est, ita quod contractus alienationis substantiam capiat ex scriptura. Decretistae tamen dicunt, quod alienationes rerum pretiosarum ecclesiae debent redigi in scripturam, quia ex eo apparet, quod clerici eiusdem ecclesi ae debent subscribere, & praelatus in scriptis authoritatem praestare. 12. quaestio. 2. Abbatibus. 5. de his quae fi. a praela. c. 1. sed tamen ipse contractus non capit substantiam a scriptura, sed a consensu contrahentium. Vnde dicunt, quod bene tenet contractus, postquam partes consenserint, etiam antequam scribatur contractus, vel subscribant praelati, vel clerici, sed datur exceptio contra illum, antequam scribat contractus, & subscribat, sed quandocunque fuerit scriptus, & subscriptus siue tempore, quo consensus interuenit, siue postea licite agetur, ex illo contractu, imo quidam Decretistae dicunt, quod sine vlla scriptura & subscriptione valet contractus alienationis rerum eccle. subscribere autem quis potest per se & per alium. C. de test. hac consul. in prin. & l. antiquitas. §. fi.

Contractus) in huiusmodi autem alienationibus dicunt quidam necessarium decretum, licet quam saepe vniuoce sumatur decretum & sententia, inter ea tamen est differentia, quia sententia absolutionis & condemnationis fertur inter aliquos, quorum vnus ab alio aliud petit. inf. de verbo. sig. in his. ff. de re iud. in summa. §. de sent. & inter. l. 3. decretum autem dicitur, quod non a parte, sed a iudice aliquid petitur, & ipse concedit illud cognitione praeuisa. C. de prae. mi. ob es. ff. de suc. edi. l. 1. decretalis. ff. quod cuiusque vni. item eorum. §. fin. (Perpetuis) secus est de temporalibus. sup. vt eccles. bene. si. di. confe. c. 1. vbi not.