Titulus 32

CAPVT I.

PRAETEREA. ( Praesentibus) hae solennitates vel exhibitae vel omissae modicum faciunt, ex quo constat de professione. (De licentia.) q. d. haec faciant ad casum praesentem in fi. dicemus. (Transierit). 1. eod. veniens. contra sol. illa ideo non potuit reuocare, quia adulterium commiserit, alias enim secus. 27. quaestio. 2. agathosa. Seruare) breuiter dicimus, quod alterum de his duobus oportet eam facere, ad hoc vt valeat ingressus, scilicet, vel quod intret religionem, vel quod voueat continentiam. I. eo. coniugatis. & si vouerit conm ntinentiam, sufficit ad hoc, vt non possit eam reuocare maritus, tamen si est iuuenis, & suspectus, non sufficit si solummodo vouit, sed etiam cogeretur monasterium intrare, & sic intelliguntur contraria hic signata. 27. q. 2. c. agathosa. rescripsit. & 33. q. 5. c. qui vxorem. I. eo. cum sis. & c. vxoratus. tamen non cogeretur fieri monacha, nec viuere monachaliter, hoc excepto, quod compescetur a vagatione & custodietur, ne luxuriari possit, secus si esset vetula, vt ibi dicitur. Alii dicunt sed non bene, solam licentiam sufficere. 33. q. 3. qui vxorem. & in alijs contrarijs. Hoc autem. c. cum suis concor. intelligitur de licentia extorta. arg. 33. q. 5. notificasti. Alii dicunt & minus bene, quod si erat iuris ignara, non obstante licentia, poterit E reuocare, alias non. Item quaerunt quid si maritus non intrauit religionem, sed tamen consentiente vxore vouit continentiam. Respon. si vxor non vouit & marito vouente consenserit, vterque debet continentiam seruare, nec alter alteri debitum reddere teneretur, cum ius suum remiserit, tamem monasterium intrare non potest sine voluntate alterius: vt. 33. q. 5. quod Deo. sed tantum si vnus alteri vouendi licentiam dederit, & non vouit, debitum exigere potest, quia non renunciauit. arg. contra. quia dando licentiam intrandi monasterium, videtur ei dedisse licentiam vouendi, & tamen eum potest repetere, vt hic.

CAPVT II. VERVM ELIGERE. Vt hic, &. inf. eod. ex publico. (Satis potest) & credimus primi matrimonii vinculum penitus frangi.

CAPVT III. 1 Votum quod inuita vxore fit: quando impediat matrimonium. 2 In quibus casibus ingressus vxoris vuel mariti valeat, vel non. in nu. 3. 26 5.

VIDAM. (Votum non tenuit) quo ad hoc, quod si in monasterio cum non esset persona idonea, tunc ad inrandum monasterium, cum intrare non potest sine voluntate vxoris, sed tenet quo ad hoc, quod non exigat debitum, vt hic sequitur, quia persona idonea ad hoc erat. Tunc dicunt quidam & bene, quod votum huiusmodi quod fit in¬ uita vxore, vel etiam quod plus est voluntaria, sed non vouente, nec religionem intrante, non esset solenne, sed simplex, & ideo impedit contrahendum, sed non dirimit iam contractum, vt hic, &. . eo. placet. 3. qui cle. vel vo. consuluit. & c. rursus. votum autem simplex continentiae, non dirimit matrimonium contractum, vt. I. qui cle. vel vo. veniens. & c. rursus. & similiter dicemus, quod in ingressu monasterii sine voto vxoris, non dirimit contractum. arg. hic. & inf. eo. placet. Ad contraria autem. inf. eod. ex parte. & c. consuluit. & c. dudum. Respon. quod vel habuit post ingressum ratum votum coniugis marito, hoc petente, in quo casu tenet, vel ratificatur ingressus, & ipsa mulier intrare cogitur, vt no. 5. c. prox. C. ad velle. iubemus. vel post mortem vxoris tacite, vel expresse vit ingressus priorem ingressum, qui non tenebat ratum habuit. arg. 5. de his quae vi me. causa. c. 1. & c. quod Deo. non contradicit, quia ibi ambo coniuges pariter, & solenniter hoc vouerunt. Item dicimus similiter, si remanens in seculo velit intrare religionem ille, qui ingressus est antequam restituatur, prohibere non potest. 27. q. 2. agathosa. 33. q. 3. qui vxorem. quia non potest ab ea debitum exigere, vt hic dicitur, & multominus potest eam reuocare de monasterio, quod intrauit. arg. ad hoc: quia si propositum videtur quis solennizare per susceptionem habitus. 1. eod. c. consuluit. multo fortius votum factum in ingressu monasterii, licet tunc esset inutilis ingressus, videtur tamen eum ratificare per receptionem habitus, quod verum intelligimus, si constat eum voluisse vitam mutare: vt in praedicta decre. dicitur. Alii tamen dicunt & videtur melius, quod haec mulier quae non vouit, quando vir ingressus est monasterium viro inuito, non potest ingredi religionem, & ingressum potest educere. arg. 33. q. 5. quod Deo. quia non tenuit ingressus eius, vt hic, secus autem si ingressu viri vouisset, quia tunc ingressus tenet, & sic loquitur. c. agathosa. hac eadem ratione dicimus, quod si quis post mortem vxoris stetit in monasterio, etiam per momentum votum eius sit solenne, & si ignorauit mortem vxoris: vt no. 1. e. consuluit. salua tamen distinctione, quam ponimus. I. de eo qui dux. in ma. c. 1. idem est & si ambo comniuges, siue ignorantes, siue scientes alterum viuere ingressi sunt monasterium, quia amborum votum videtur ratificatum, & solennizatum per professionem, & ingressum vltimo ingredientis, sed si restitutus esset, tunc eo inuito ille, qui remansit in seculo religionem intrare non potest.

Item dicimus quod non solum remanens in seculo potest repetere vxorem ingredientem monasterium, sed ipsa ingrediens potest petere coniugem in seculo remanentem, nam vnus coniugum sine altero vouere non potest, & si vouit non ipsum soluere promissionem, vt hic. & 33. q. 5. vna. Item alia est ratio, quia eius ingrelsus non tenet vnde peccat, si se ab vxore alienat, vel si ei occasionem adulterandi praestat. 27. q. 2. si tu. e. tit. proxi. veniens. Et intelligimus haec vera etiam si de voluntate alterius non vouentis intrasset propter causas & rationes praedictas, quia pares sunt, siue inuita vxore transierit, siue volente. Sed secus est si remanente in seculo adulteraretur, quia tunc non posset ad eam redire. I. eo. constitutus. & c. veniens. 33. q. 5. c. notificasti. sed tutius est, quod fiat officio iudicis reuersio eius qui ingressus est monasterium ad coniugem suam, quam ad petitionem suam. supra, eod. tit. capitul. 1. sed licet rediret ad maritum, non tamen exiget debitum, vt hic, sed secum cohabitabit, & debitum reddet. 33. q. 5. quod Deo.

Alii dicunt & male, quod si non inuita vxore vouet vir, sed voluntaria, vt hic, non tamen vouente & transeunte: vt. I. c. ex parte. 1. non tenet votum ita, quod sit irreuocabile, imo reuocari potest vxore petente, vt hic, sed ipsa vxore vel mortua vel vouente obtinere cogitur maritus ad monasterium redire, & si cum alia contraxit separatur matrimonium. I. eod. ex parte. & c. seq. sed. 5. eo. placet. vehementer contradicit, sed dicunt illud. c. loqui in errante, & nihil est tam contrarium consensui, sicut error. ff. de iu. om. iud. si per errorem. secus autem vbi non erat, & dicunt istum verum esse monachum, & in omnibus debere seruare regulam saluo iure vxoris, & quod sine scandalo cum ea viuat. arg. 3. de cle. coniu. loannes. ?. de vi. & ho. cle. Deus. potest etiam dici secundum eos, quod inuita vxore portabit habitum, ex quo consensit monachatui, sed contra videtur, quando non sit monachus, cum non possit viuere sine continentia, sed dicunt in hoc casu speciale, quando autem inuita vxore vel etiam nesciente intrat monasterium non fit monachus, nec tenet ingressus: vt hic, & sic potest intelligi. 1. e. plac et.

Vel dic, licet haec distinctio non placeat, quod ingressus monasterii sine professione, vel voto continentiae, non potest solennizare votum, etiam si alter coniugum consentiat altero coniugum non intrante monasterium, vel non vouente continentiam, & idcirco si post mortem praesentis vxoris contrahat cum alia, tenet, nec praecise cogendus est intrare monasterium, & sic loquitur praesens decr. &. 1. eo. placet. nisi postea ratum habuisset primum ingressum, quod non tenebat. 3. de transac. c. 2. de his quae vi me. causa. perlatum. & 3. eo. ex parte. & c. consuluit. Si vero ille qui ingreditur monasterium, non solum ingreditur, sed etiam votum continentiae emittit, licet possit ab vxore non profitente nec volente reuocari, tamen post mortem eius non potest contrahere, & si contraxit, non tenet matrimonium, nam licet ingressus monasterii qui non potuit solennizare votum sine consensu vxoris ad hoc sufficiat, non sufficit tamen votum continentiae cum praedicta solennizatione. de hoc not. I. e. c. pe. (poterit) tamen si acceperit tenet matrimonium, cam tantum sit simplex votua.

CAPVT IIII.

CVM SIS. (Transire) nisi propter adulterium alterutrius feratur sententia diuor. tij, quia ex tunc licitum est E non adultero ingredi monasterium. 27. q. 2. agathosa. & post mortem ingressi monasterium licitum est remanenti in seculo contrahere, quia post mortem soluta est a lege viri. 3. de secun. nup. c. si. (Transeat) nisi in episcopo, vbi oportet quod vxor intret religionem. 3. e. sane.

CAPVT V. 1 Vxor ordinati, non potest cogi, vt intret religionem Vxoris taciturnitas in ordinando an suffiriat.

CONIVGATVS. (Sacros) dicunt quidam idem si ad minores, cum non possit or. dinari sine titulo. 70. dist. c. 1. & coniugati non possunt habere praebendas. 3. de cle. coniu. c. 2. alii contra. cum possit intitulari ad patrimonium. 3. de praeben. tuis. Item potest esse, quod vellet dimittere & accipere vxorem, 1& ideo malum esset ligare eum. Profitente) Not. vxorem ordinati, non cogi intrare religionem, sed sufficere si voueat continentiam. 3S. di. si se. 77. di. episcopus. secus in monacho. sup. c. proxi. & episcopo. inf. c. proxi. sed quaeritur, an sufficit in ordinando sola taciturnitas vxoris. ar. quod sic. 28. dist. quia sunt. sed tamen ordinator peccat nisi a principio antequam eum ordinet mulierem ipsam faciat profiteri. Alii tamen dicunt, quod sicut in professione, sic & in clericatu tenetur, vel ad ingressum monasterij, vel ad promittendam continentiam. ar. I. c. proxi.

CAPVT VI. ANE SI CONIVGATI & inffa.

CAPVT VII.

EX PVBLICO. ( Religionem) non tamen in domo propria remanere. I. eod. ex parte. alias autem bene liceret sibi in domo remanere. I. qui cler. vel vo. insi nuante. (Cautione) haec cautio exigitur, ne hanc dilationem licet modicam malitiose peteret. Duorum) quidam dicunt hoc tempus currere a tem. pore contracti matrimonii, alii a die monitionis, quod consummet matrimonium, nos dicimus episcopum audita defensione puellae, quond velit intrare religionem, praefiget ei hoc tempus, & non credimus hoc tempus dari ad deliberandum ei, an redeat ad sponsum, vt intret religionem, sed ad probandum religionem, & non habebit amplius tempus probationis, sed tunce profiteri cogetur, licet credamus episcopum posse illud prorogare & restringere, sed nunquid transacto tempore, si nondum intrauit, sed si postea intrabit. Respo. quod sic, tamen iudex debet eam excommunicare transacto tempore & termino, & sic excommunicata manebit vsqe ad introitum monasterii, sed tunc absoluetur. sup. de resti. spo. literas . in fi. (consummatum) & sic no. circa matrimonium consummatum valere constitutiones ecclesiae.

CAPVT VIII. NORATVS. 5. e. c. cum scis. (Vestro) loquitur fratribus.

CAPVT IX.

EX PARTE. (Vxore) & similiter vouente, & sic nullum est contrarium ( Retinuit) illicite (de iure) vt not. I. eod. dudum. cum esset su¬ specta. (Muliere) iustum est, quod hic di. citur, cum habuerit licentiam ab vxore, vnde male fecit, quod ad eam rediit, sed ipsa compellanda erat intrare. 33. q. 5. qui vxorem. Alii tamen contradicunt, & forte melius, vt no. 3. eo. c. 1. (monasterium) arg. contra. 3. eod. quidam notatur ibi.

CAPVT X.

CONSVLVIT. ( Transierat) ipse vir. (Dirimendum) hoc ideo est, quia post mortem vxoris stetit in monasterio, vnde quod ab initio non tenebatur, ratificatur. 3. de his quae vi me. causa. perlatum. vel votum quod vxore sua viuente emiserat, & non valebat ingrediendo monasterium, modo solennizatum est perseuerando in monasterio post mortem vxoris, nec requiritur adhoc, quod solennizasse intelligatur, quod sciuerit mortem vxoris, & quod postea in monasterio remanserit, sed sufficit quod mortua sit, & est ratio, quia separando se ab vxore, siue inuita. 5. eo. quidam. siue voluntaria. 5. eo. ex parte. semper praesumitur velle mutare seculum, vt. 5. in praealle. decr. & ex quo tale propositum habet per habitus susceptionem, esset solennizatum votum, nisi vxor impediret. sup. tit. proxi. consulti. ergo sublato impedimento vxoris, statim primo momento post mortem eius, & votum solenniz atum esse videtur. Item alia ratio est, quia ad hoc vt votum valeat, non requiruntur scientia, vel opinio, sed rei veritas. 3. e. placet. Item si allegaret se ideo moram in monasterio se fecisse, quia vxor viuebat ad quam redire nolebat, allegaret turpitudinem suam, & sic audiendus non esset. 3. de do. inter. secus autem esset, si protestatus esset habens vxorem, quod non intentione mutandi vitam, sed probandi intrauit, quia tunc etiam post mortem vxoris non ratificatur, quamdiu durat tempus probationis, imo exire pont, sicut si non habens vxorem, ingressus est. 5. ti. prox. super eo. tunc autem tantum dicime ratificari votum coniugati ingressi, vel solennizari, quando prius expresse professus est, vel tacite, quamuis enim professio eius non tenuerit propter coniugem viuentem. Quando autem tacite vel expresse quis vouere intelligitur, not. supra, tit. proxi. c. 2. Alijs autem tantum videtur, & forte melius, quod non ratificatur votum, vel ingressus monasterii illius coniugati, qui inuita vxore intrauit, licet post mortem eius ignoranter in monasterio manserit, sicut notauimus in matrimonio carnali, plene super his rationes assignando. I. de eo. qui dux. in matrimon. c. 1.

CAPVT XI.

CHARISSIMVS. (Maxime) id est, tantum.

CAPVT XII. 1 Coniugatus ignorante altero religionem profitens, vxore priore mortua, licet non cogatur seruare ordinem, tamen si de nouo contrabat cum alia, matrimonium non tenet.

PLACET. (Promisit) & in. telligitur simplex hoc votum: vt not. 3. eod. quidam. Cogendam) . 5. eod. quidam intrauit. vbi de hoc not. sup. eod. ex parte. contra. nunquid idem dices: in promoto ad sacros ordines, scz. quia si ordinatus fuerit ad sacros ordines, inuita vel nesciente vxore, quod ea mortua, non sit cogendus seruare ordinem, & quod si contrahat cum alia de nouo, quod tenet matrimonium. arg. hic. Nos credimus contrarium, scilicet, quodlicet ordinatus reddendus sit vxori, tamen si de nouo cum alia contrahat, non tenet matrimoum. Et ratio est diuersitatis, quia matrimonium de iure naturali non impedit quenquam ordinari ad sacros ordines, quia naturali iure potest ordinatus, vel matrimonio contracto, sicut facit Orientalis ecclesia. 31. dist. Nicena. 32. dist. si quis eorum. & etiam contrahere posset nisi constitutiones ecclesiae hoc prohibeant. Ex hoc ergo apparet, quod sola constitutio impedit, quod hic coniugatus non contrahat, cessante ergo impedimento, id est, mortua vxore, seruet constitutionem quae est, quodordinatus in sacro ordine, si contrahat, quod non tenet matrimonium, sed in voto secus, quia de iure naturali matrimonium, vel vsus matrimonii impedit votum, in quo continetur continentia, quae simul esse non possunt, scilicet, continentia & vsus matrimonii. 3. eo. quidam. vnde cum a principio de iure naturali non tenuerit, non potest dirimere matrimonium iam contractum.

CAPVT XIII.

AD APOSTOLICAM SEDEM.

CAPVT XIII 1 Votum continentia, quando impediat matre monium.

EX PARTE. (Viduitatis) id est, professionis, sed dicitur viduitatis, quia ipsa vidua erat, & erat signum, quod in viduitate manere debebat, plus placet, quod non assumpsit velum professionis, sed viduitatis tantum, in quo proponebat, & se proponere, & vouere ostendebat, quod in viduitate permaneret, & hoc satis patet per hoc, quod sequitur in fi. vbi dicitur, quod si noluerit intrare monasterium, quod cogitur ire ad sponsum, quod non esset, si professa esset. Solenni celebratione ac letania) forte quaelibet istarum sufficit ad solennitatem, si non habet virum, vel non intrasset monasterium, vt nota. supra, tit. proxi. vidua. alias si virum habet secus, vt hic in fi. Hoc non fatemur nisi cum solennitate solita hoc faciat, vel nisi suam voluntatem exprimat. (videri) licet non sit verum, vt sequitur. Consummandum). 3. qui cle. vel vo. insinuante. contra so. ibi emiserat votum, hic non, vel illa erat libera, vnde facilius praesumitur pro solennizatione voti. sca. quod sola susceptione habitus sit solennizatum. 5. de re. & tran. ad re consulti. haec habebat sponsum, vnde difficilius praesumitur pro solennizatione voti, non enim votum sponsi de praesenti solennizatur per susceptionem habitus, quamuis alterius simplicis, & solutae personae solennizaretur. 5. de re. & tran. ad reli. consulti. plus placet, quod hic & ibi fuit solenne votum continentiae, & non professionis. & hoc solenne votum continentiae non dirimit matrimonium contractum ante ipsum votum, vt hic, sed bene dirimit matrimonium contractum post votum huiusmodi, sc2. continentiae solenne, & sic loquitur decr. insi nuante. de hoc no. 2. de re. & tran. ad reli. porrectum.

Regularem) not. quod vbi alter coniugum transiuit ad secunda vota, antequam interueniat carnalis copula, non sufficit alteri coniugum habitum sumere, vonere continentiam, & in domo sua manere, imo cogenda est professionem facere alicui de regulis approbatis, vt hic habes, & postmodum cogenda monasterium ingredi, Idem dicendum videtur in vxore episcopi, quia non sufficit vxori eius vouere, nisi in tret religionem, & continentiam profiteatur. 3. eo. sane. & idem est si fuspecta sit quae in seculo permanet. 2. eo. eum sit. sed si de facto non sit a praedictis exacta & facta professio cum tantum haec professio, sequaturad il lud in praedictis casibus cogetur & profiteri & religionem intrare. arg. i. e. significauit. in alijs autem eredimus sufficere solum votum continentiae, & remanebit in domo propria & proprium habebit, nec vllam regulam sernare tenebitur. 3. e. E. 1 & c. cumsis. &c c. coniugatus. 1. eod. significauit.

CAPVT XV.

CONSTITVTVS. ( Copnlata) & male, ipsa enim potius omnia mala debuit susti. nere, quam huic malo conentire. 32. q. 7. ita ne. ( Gradum) hic licite potuit sacerdos ordines recipere, & monasterium ingredi, cum vxor commiserit adulterium, cui causam non praestitit, & sic non est contra. 3. tit. proxi. veniens. sed etiam si praestitisse causam dicatur ex eo, quia vxori nubenti per iudieem non contradixit, cum teneat eius monachatus, & vlterius redire non potest. 1. e. c. proxi. (Impetrat) . 3. eo. c. 1. contra ibi. so. quia adultera.

CAPVT XVI

VENIENS. (Tonsuratus) & male, nec tenuit. sup. eo. c. 1. (Amator es) propter hoc adulterium solenniaatum est votum, quo d non tenuit. (Sponte) idem dicimus, & si contra eius voluntatem intrasset, ex quo adulterium pcommisit. 27. q. 2. agathosa. Continuit) hoc solum sufficit, ne matrimonium possit repetere. 27. q. 2. agathosa. vt infra, de diuor. significauit. sed quid si mulieri repetenti nolit opponere exceptionem fornicationis, seu adulterij. arg. quod possit omittere. C. de pac. si quis. C. ne quis inui. ag. l. actio. Respon. quod cum sit verus monachus & irreuocabilis, propter adulterium vxoris, etiam si non opponat exceptionem, tamen reuocari non poterit, & monasterium excipiet etiam eo nolente, cum sit eius monachus, & ei acquisita sit exceptio, & pro eo agere & defendere debeat, & ex hoc est, quod etiam si inuita vxore intrauit monasterium, & postea fornicetur firmatur monachatus eius, nec poterit reuocari. 27. quaestio. 2. agathosa. imo & si vir fornicetur in monasterio, post fornicationem vxoris, non tamen ius, quod amisit per fornicationem suam recuperabit, cum iam semel factus verus & irreuocabilis monachus. arg. de conse. dist. 4. quaeris. licet secus sit si essent ambo in seculo. supra, de iureiur. tua. infra, de adul. c. vlt.

Hoc autem certum tenemus, quod licet alteruter coniugum post sententiam diuortij, quo ad torum latam, intret monasterium, tamen remanens in seculo, post mortem illius licite contrahit, mortuo enim primo marito, soluta est vxor a lege viri: vt inf. de secun. nup. c. pen. & vlti. & . 3. de diuor. de illa. Nec obstat. 3. eo. cum sis. & c. seq. quia illa loquuntur in voluntarie vouentibus, & hoc propter delictum suum, & in poena lata est sententia diuortij, secus autem est in ordinibus, quia non potest fieri subdiaconus, cum vxor adulterata est ea inuita. Et est ea ratio, quia vxor cuiuslibet in sacris ordinibus constituti, tenetur continere post mortem eius. 28. dist. quia sunt. 32. di. seriatim. sed ad hoc inuita cogi non potest, cum sit res voti, non praecepti. 32. q. 1. integritas.

CAPVT 17

. ACCEDENS. (Verbera) ob hoc verberabat vt licentiam praeberet intrandi monasterium, & idcirco non praeiudicauit sibi. 33. q. 5. notificasti. (voto) quod si emisisset, eum in hoc haberet liberum consensum mariti intrandi, vel potius, quia ipse intrando votum intelligi tur solennizasse, postea exire non posset. Alii aliter dicunt, vt no. 3. tit. prox. quidam. (Reliquisset) etiam inuitum de monasterio educere potuisset. 33. q. 5. notificasti.

CAPVT XVIII.

SIGNIFICAVIT. (Ei. dem) mulierisiniuncto) a decano. (aetatis) . 3. e. cum sis. alias enim compelli posset. 33. q. 5. qui vxorem. ex quo enim mulier vouet conti nentiam, & permittit virum intrare religionem, h oc ipso vi letur etiam concedere, quod eti am ipsa transeat, & si suspecta erit, tamen nos non cogeremus eam profit eri re gulam, nec abstinere a proprio, nam cum ho cnunquam promiserit, quare ergo ad id cogeretur, sed bene debet cogi e sse in monasterio, vt cesset omnis malasuspicio.

Fatemur tamen, quod si mulier est suspecta quod antequam admittatur professio viri, debet etiam mulierem facere profiteri, si est suspecta, & sic loquitur. 2. e. cum sis. tamen si recepta est professio, & non professio mulieris, sed tantum votum continentiae praestiterit, non facere eam modo profiteri, vt dictum est. Alii tamen dicunt, scilicet, quod hoc ipso, quod dat licentiam intrandi monasterium, & emittet votum continentiae, si est suspectus, cogi potest intrare monasterium, & sic loquitur. 33. q. 5. qui vxorem. & etiam cogitur viuere sine proprio & sub obedientia: vt no. 3. e. ex parte.

CAPVT XIX.

GAVDEMVS. (Ad frugemnon tamen intrauerunt religionem, nec fecerunt votum (Collocare) non tamer rit monachus, sed poenitens licet non solenniter. 30. dist. si ille. in Authen. vt nulliiudi. §. si vero quandoad.

CAPVT XX. 1 Possunt tabellioner & alii officialet cuilibet pacisci in iudicio. 2 Votum solenne quando & quo casu dicatur. & in nume. 3. 4 Vouens quando pectet exigendo debitum coniugale. Ignorantia regula, est ignorantiaiuris, quod nulli agnorare licet.

VDVM. (Renunciauit omnino) propter hoc est quocommendatum, quod fecit in manu sacerdotis, quia pros pter Deum fiebat, alias enim si propter infirmitatem faceret, vel aliam causam iustam, vel iniustam, tamen mulieri facienda erat haec renunciatio. insti. de inuti. stip. §. alteri. & potest dici, quod non tenet ex alia causa facta renunciatio. 2. tit. proxi. veniens. & quia alias semper intendendum est proli, nisi propter Deum fiat, poterat etiam bene fieri in manibus vxoris. (In personam). ff. rem pupil. fal. fo. l. 2.

Ecclesiae). q. d. in persona sua, non potuit recipere resignationem, quia non eius intererat specialiter, vel singulariter. ff. de pac. si vnus. §. si pacta. Totius autem ecclesiae interest multos habere contemplatiuos, & ideo in eius persona stipulari potuit, & pacisci, cum officialis ecclesiae sit. ff. quod cuiusque vni. l. vlti. Imo plus di. cimus, quod tabelliones & alii officiale1. possunt cuilibet pacisci in iudicio, & quando alias procedit iudex ex officio suo, si non est alius, qui alteri pacisci potuit, & hoc ipsum facere debent authoritate iudicis, & tunc quando iusta causa subest. ff. rem pu. fal. fo. l. 2. & 3. sed etiam ipsi magistratus hoc facere possunt etiam sine alterius authoritate. ff. de magi. conm. l. pe. 3 Castitatem) dicunt quidam, sed non bene, vt nobis videtur, quod vbicunque quis voueat seruare continentiam, siue in publico, siue in priuato, semper si constat de voto, votum solenne dicitur, & dirimit matrimonium iam contractum, nam si non esset solenne, quare impediretur repetere vxorem, vel cogeretur intrare monasterium. vt. 5. sequitur ad idem. 33. q. 5. qui vxo. & c. quod Deo. Arg. contra. 3. e. ex parte. sed ibi non vouit, sed tamem habitum sumpsit, & non praesumitur in spon. alterius, quod suscipiendo habitum solennizat votum, nisi expresse voueat, vel nisi monasterium ingrediatur, vt ibidem dicitur, sed est contrarium, cui responderi non potest. 3. qui cle. vel vo. rursus. 27. dist. si vir. Alii non dicunt solenne, nisi aliqua de solennitatibus interueniat, quas diximus. 5. tit. prox. vidua. Alii dicunt nullum habitum, vel votum dici solenne, vel dirimere matrimonium iam contractum, quantumcunque solenniter fiat, nisi se red. diderit vni de approbatis religionibus. I. qui cle. vel vo. insinuante. & in hoc solo casu votum continentiae, potest dici solenne, de quo hic dicitur, scilicet cum coniunx continentiam voueret, & intelligunt hoc solenne, nisi a principio quando vouent, sed ex post facto solennizatur, cum ambo intrant religionem, vel alter tantum, dummodo ingressus praedictus in monasterium fiat de voluntate vtriusqe, quia aliter non liceret. 33. quaest. 5. quod Deo. supra, eo. c. 1. & haec sola mulier intrauit, & non maritus, quia licet deuouerit se hospitali, non tamen hospitale erat religiosum.

Et ideo propter illud, quod deuouerat se hospitali seruire, non solennizabitur votum, sed tantum propter ingressum vxoris solennizatur votum, etiam remanentis in seculo, & bene vtriusque consensus requiritur in voto emittendo, quia & si a debito reddendo sint absoluti, non tamen ab alijs obsequijs. 33. quaestio. 5. quod Deo. sed si tamen intrauit, dicunt quidam & male, solennizari votum, & in gressum tenere: quia libera est redditione debiti viro. Item quamuis iidem vouentes carnaliter se cognoscant post tale votum, etiam ante ingressum & renunciationem viri sui, & licentiam datam de ingressu monasterij, tamen nihilominus praedicto modo, scilicet, per ingressum monasterii poterit solennizari votum, nam nulla ratio dicit, vel patitur, quod illicita coniugum commistio tollat votum, sed matrimonium sequens tantum, idem est & si ante matrimonium ambo vouissent coniuges, si postea inter ipsos contracto matrimonio alter velit ingredi monasterium, sine licentia alterius non poterit, nec tenebit ingressus, quia licet neuter possit exigere. 5. de conuer. coniu. quidam. quidam tamen dicunt, quod vterque tenetur reddere debitum alteri.

Sed obiicies, nonne peccat vouens exigendo debitum. supra, eod. quia ergo & reddens quia non est ipsi vouenti in crimine fauendum, imo prohibendum est. 2. q. 7. negligere. 22. q. 5. anima. Respon. sine dubio illud habet locum, sed non est verifimile praesumendum, quod vellet cum altero adulterari, sed cum praesumitur potius debemus permittere reddere debitum, ad quod tenemur, & dare sibi consilium, vt minus peccando vitet peccatum maius, quam permittere ipsam cum alio adulterari, quod esset grauius peccatum. arg. 14. dist. per totum. licet hoc aliquando sic tenuerimus, tamen postea visum est nobis aliter in aliquibus, & maxime in hoc, quia credimus in coniugatis aliquod speciale, quia ex quo coniuges, siue in priuato, siue in publico, siue solenniter, siue non vouerint, continentiam illam seruare tenentur, & si commiscentur, illicita est commistio & filii inde nati sunt illegitimi, & si contraxit postea cum alio viro, post mortem primi viri, non tenet matrimonium, sed tamen viuente primo viro, qui lecum pariter vouit, non potest intrare monasterium, nec vestem mutare. arg. ad hoc. 33. q. 3. quod Deo. in alijs autem non coniug atis ad hoc vt solennizetur votum continentiae, necessaria est certa solennitas, vt no. supra, de re. & trans. ad reli. porrectum. In professione autem religionis ad hoc, vt dirimat contractum matrimonium necesse est, quod profiteatur vnum de regulis approbatis, vt no. in hac glo. 5. de reg. & trans. ad relig. porrectum. (Prius) hoc non vitiat instrumentum(Pluribus) nec hoc vitiat instrumentum, cum falsa non adiecerit. (Allexerunt) licet hoc fieri non debuerit, tamen non irritat votum. 20. q. 3. constituit. 3. de his quae vi me. causa. cum dilectus. vbi de hoc, quo ad bona autem, bene obest dolus ecclesiae, & ideo non lucratur, sed haeredibus defertur. 20. q. 3. constituit. (Retinere) hoc erat verum, scz. quod non erat locus, de quo agitur talis, vbi ingressi profiterentur aliquam religionem, nec teneretur proprijs renunciare, si autem secus esset. scz. quod teneretur aliquam religionem profiteri. Tunc si contrarium diceretur ingrediens, post ingressum non teneretur profiteri, & plus dicimus, quia etiam si ingredientibus diceret, vos debetis profiteri regulam beati Augu. sed bene poteritis comedere carnes. & in illa ecclesia essent constitutiones, quod non comederent carnes, bene possent comedere carnes, cum nec regula habeat, nec vniuersalis constitutio, nec eis posset aliquid imputari. Cum igitur praedicta non vouerint, nec ad ea teneantur de iure naturali, nec communi consuetudine. Non ergo ad ea cogendi sunt, nisi essent in scandalum, in quo casu possent alium locum mutare. Alii dicunt quod ex quo submittunt se obedientiae alterius, quod non obstantibus talibus promissionibus, tenentur seruare regulam, & eius constitutiones. 12. q. 1. non dicatis. secus diceremus, si profiterentur regulam beati Benedicti. Nam cum secundum eam omnes generaliter abstinere debeant a carnibus, fatuitati eorum est imputandum, si crederent eis, qui permittebant sibi, quod liceret comedere carnes. Item est & alia ratio, quia debet eis praeiudicare, scilicet, vt viuere debeant secundum regulam, quia ignorantia regulae est ignorantia iuris, quam nulli ignorare licet. ff. de iu. & fac. ig. l. regula. Hoc non placet, quia regula vel statuta eius non sunt ius. (Appetitum) fatuus fuit, quia hoc credidit, & ideo sibi non prodest, si fatue credidit. 5. de his quae vi me. causa. c. pe. vel verum promittebant, quia si Deo fidelis esset non vinceretur libidine, quia dominus dat semper cum tentatione prouentum ( Pure) si enim sub conditione venisset, idem diceremus, cum vel fatuus esset, quod conditioni credidisset, vel spiritualiter sit intelligenda. (De. bet) ipsa mulier. imo vir. (Mutare) 33 quaestio: 3 qui vxorem. (Sulpicione) s e. cumfis.

CAPVT XXI

MVLIER. (Iudicio) Secus si non esset separata per sententiam, quia tunc tenetur eam recipere, & idem dicendum videtur in matrimonio carnali & spirituali. de quo no. I. de diuor. de illis.