Table of Contents
Commentaria super libros quinque decretalium
Liber 1
Titulus 1 : De summa trinitate et fide catholica
Titulus 2 : De constitutionibus
Titulus 5 : De postulatione praelatorum
Titulus 6 : De electione et electi potestate
Titulus 7 : De translatione episcopi
Titulus 8 : De auctoritate et usu pallii
Titulus 10 : De supplenda negligentia praelatorum
Titulus 11 : De temporibus ordinationum et qualitate ordinandorum
Titulus 12 : De scrutinio in ordine faciendo
Titulus 13 : De ordinatis ab episcopo qui renunciauit episcopatui
Titulus 14 : De aetate et qualitate et ordine praeficiendorum
Titulus 15 : De sacra unctione
Titulus 16 : De sacramentis non iterandis
Titulus 17 : De filiis presbyterorum ordinandis vel non
Titulus 18 : De servis non ordinandis et eorum manumissione
Titulus 19 : De obligatis ad ratiocinia ordinandis, vel non
Titulus 20 : De corpore vitiatis ordinandis vel non
Titulus 22 : De clericis peregrinis
Titulus 23 : De officio archidiaconi
Titulus 24 : De officio archipresbyteri
Titulus 25 : De officio primicerii
Titulus 26 : De officio sacristae
Titulus 27 : De officio custodis
Titulus 28 : De officio vicarii
Titulus 29 : De officio et potestate iudicis delegati
Titulus 30 : De officio legati
Titulus 31 : De officio judicis ordinarii
Titulus 32 : De officio judicis
Titulus 33 : De majoritate et obedientia
Titulus 34 : De treuga et pace
Titulus 36 : De transactionibus
Titulus 38 : De procuratoribus
Titulus 40 : De his, quae vi metusve causa fiunt
Titulus 41 : De in integrum restitutione
Titulus 42 : De alienatione judicii mutandi causa facta
Liber 2
Titulus 2 : De foro competenti
Titulus 3 : De libelli oblatione
Titulus 4 : De mutuis petitionibus
Titulus 5 : De litis contestatione
Titulus 7 : De juramento calumniae
Titulus 10 : De ordine cognitionum
Titulus 11 : De plus petitionibus
Titulus 12 : De causa possessionis et proprietatis
Titulus 13 : De restitutione spoliatorum
Titulus 14 : De dolo et contumacia
Titulus 15 : De eo, qui mittitur in possessionem causa rei servandae
Titulus 16 : Ut lite pendente nihil innovetur
Titulus 17 : De sequestratione possessionum et fructuum
Titulus 20 : De testibus et attestationibus
Titulus 21 : De testibus cogendis vel non
Titulus 22 : De fide instrumentorum
Titulus 23 : De praesumptionibus
Titulus 26 : De praescriptionibus
Titulus 27 : Sententia et re iudicata
Titulus 28 : De appellationibus, recusationibus, et relationibus
Titulus 29 : De clericis peregrinantibus
Titulus 30 : De confirmatione utili vel inutili
Liber 3
Titulus 1 : De vita et honestate clericorum
Titulus 2 : De cohabitatione clericorum et mulierum
Titulus 3 : De clericis conjugatis
Titulus 4 : De clericis non residentibus in ecclesia vel praebenda
Titulus 5 : De praebendis et dignitatibus
Titulus 6 : De clerico aegrotante vel debilitato
Titulus 7 : De institutionibus
Titulus 8 : De concessione praebendae et ecclesiae non vacantis
Titulus 9 : Ne sede vacante aliquid innovetur
Titulus 10 : De his, quae fiunt a praelato sine consensu capituli
Titulus 11 : De his, quae fiunt a maiori parte capituli
Titulus 12 : Ut ecclesiastica beneficia sine diminutione conferantur
Titulus 13 : De rebus ecclesiae alienandis vel non
Titulus 17 : De emptione et venditione
Titulus 18 : De locato et conducto
Titulus 19 : De rerum permutatione
Titulus 21 : De pignoribus et aliis cautionibus
Titulus 22 : De fidejussoribus
Titulus 25 : De peculio clericorum
Titulus 26 : De testamentis et ultimis voluntatibus
Titulus 27 : De successionibus ab intestato
Titulus 29 : De parochis, et alienis parochianis
Titulus 30 : De decimis, primitiis et oblationibus
Titulus 31 : De regularibus et transeuntibus ad religionem
Titulus 32 : De conversione conjugatorum
Titulus 33 : De conversione infidelium
Titulus 34 : De voto et voti redemptione
Titulus 35 : De statu monachorum et canonicorum regularium
Titulus 36 : De religiosis domibus, ut episcopo sint subiectae
Titulus 37 : De capellis monachorum et aliorum religiosorum
Titulus 38 : De jure patronatus
Titulus 39 : De censibus, exactionibus et procurationibus
Titulus 40 : De consecratione ecclesiae vel altaris
Titulus 41 : De celebratione missarum, et sacramento eucharistiae et divinis officiis
Titulus 42 : De baptismo, et eius effectu
Titulus 43 : De presbytero non baptizato
Titulus 44 : De custodia eucharistiae, chrismatis et aliorum sacramentorum
Titulus 45 : De reliquiis et veneratione sanctorum.
Titulus 46 : De observatione jejuniorum
Titulus 47 : De purificatione post partum
Titulus 48 : De ecclesiis aedificandis vel reparandis
Titulus 49 : De immunitate ecclesiarum, coemiterii, et rerum, ad eas pertinentium
Titulus 50 : Ne clerici vel monachi saecularibus negotiis se immisceant
Liber 4
Titulus 1 : De sponsalibus et matrimoniis
Titulus 2 : De desponsatione impuberum
Titulus 3 : De clandestina desponsatione
Titulus 5 : De conditionibus appositis in desponsatione vel in aliis contractibus
Titulus 6 : Qui clerici vel voventes matrimonium contrahere possunt
Titulus 7 : De eo, qui duxit in matrimonium quam polluit per adulterium
Titulus 8 : De conjugio leprosorum
Titulus 9 : De conjugio servorum
Titulus 10 : De natis ex libero ventre
Titulus 11 : De cognatione spirituali
Titulus 12 : De cognatione legali
Titulus 13 : De eo, qui cognovit consanguineam uxoris suae vel sponsae
Titulus 14 : De consanguinitate et affinitate
Titulus 15 : De frigidis et maleficiatis, et impotentia coeundi
Titulus 16 : De matrimonio contracto contra interdictum ecclesiae
Titulus 17 : Qui filii sint legitimi
Titulus 18 : Qui matrimonium accusare possunt, vel contra illud testari
Titulus 20 : De donationibus inter virum et uxorem et de dote post divortium restituenda
Titulus 21 : De secundis nuptiis
Liber 5
Titulus 1 : De accusationibus, inquisitionibus et denunciationibus
Titulus 2 : De calumniatoribus
Titulus 3 : De simonia, et ne aliquid pro spiritualibus exigatur vel promittatur
Titulus 4 : Ne praelati vices suas vel ecclesias sub annuo censu concedant
Titulus 5 : De magistris, et ne aliquid exigatur pro licentia docendi
Titulus 6 : De judaeis, sarracenis, et eorum servis
Titulus 8 : De schismaticis et ordinatis ab eis
Titulus 9 : De apostatis et reiterantibus baptisma
Titulus 10 : De his, qui filios occiderunt
Titulus 11 : De infantibus et languidis expositis
Titulus 12 : De homicidio voluntario vel casuali
Titulus 14 : De clericis pugnantibus in duello
Titulus 16 : De adulteriis et stupro
Titulus 17 : De raptoribus, incendiariis et violatoribus ecclesiarum
Titulus 22 : De collusione detegenda
Titulus 23 : De delictis puerorum
Titulus 24 : De clerico venatore
Titulus 25 : De clerico venatore
Titulus 27 : De clerico excommunicato, deposito vel interdicto ministrante
Titulus 28 : De clerico non ordinato ministrant
Titulus 29 : De clerico per saltum promoto
Titulus 30 : De eo, qui furtive ordinem suscepit
Titulus 31 : De excessibus praelatorum et subditorum
Titulus 32 : De novi operis nunciatione
Titulus 33 : De privilegiis et excessibus privilegiatorum
Titulus 34 : De purgatione canonica
Titulus 35 : De purgatione vulgari
Titulus 36 : De iniuriis et damno dato
Titulus 38 : De poenitentiis et remissionibus
Titulus 39 : De sententia excommunicationis
Titulus 16
Titulus 16
Caput 1
PASTORALIS. & incta, (Consulere) licet non respondeat, tu dic, quod non debet ministrare, antequam suppleatur. 52. distinct. solicitudo. inf. eod. cap. vlti. Alii dicunt, quod manus impositio non est de substantia ora dinis, & ideo celebrare potest. ( Manuum) id est, benedictionem. 1. quaest. 1. manus. & haec manus impositio fit non solum subdiacono, sed in minoribus ordinibus constitutis. 69. dist. c. 1.
1 Consecratoria) manus impositio autem non fit nisi diacono & superioribus. inf. eod. cap. vltim. 24. distinct. subdiaconus. Tu dic, quod hae impositiones non sunt necessariae, quia vera litera est diaconatus. (Delinitus) id est, vnctus secundum veram literam, quae est diaconatus non est necessaria ista gloss. quia diaconus bene recipit manus impositionem. (Supplendus. ) sup. titul. proxi. cum venisset. in princip. 1. quaestio. 1. S. ec ce. inf. eodcap. vlt. (Supplendum) quia sibi fiet manus impositio, & dicetur oratio, quae dicitur, quando fit manus impositio. inf. c. vlt. sed in secundo casu, vbi oleo vnctus est, non credimus balsamo vngendum, de quo oleo & balsamo fit chrisma, scilicet, & de chrismate vngendum est. sup. titul. prox. c. 1. circa princip. Erat ergo chrismate vngendus, & oratio dicenda, quae dici consueuit cum chrismate vngitur, licet dicta fuerit, nec habet in hoc sacramento, vbi non sunt diuersi actus locum, quod omissum est, caute supplendum, sed quasi totum est iterandum, nisi forte propter aliquas solennitates quae non reiterabuntur si primo factae fuerunt.
Caput 3
CAPVT III. 1 Cuiusnodi fuerit rituc ordinationis in primitiua ecclesia. 2 Dimissa in ordinatione non sunt iteranda, sed sipplendum est. & vide in num. 3. e .
RESPVTER ET DIACONVS. (Ritu) de ritu Apostolico inuenitur in epistola ad Titum, alias Timo. quod manus imponebat ordinandis, & quod orationem fundebat super eos, aliam autem formam non inuenimus ab eis seruatam, vnde credimus, quod nisi essent formae postea inuentae, sufficeret ordinatori dicere, sis sacerdos, vel alia aequipollentia verba, sed subsequentibus temporibus formas, quae seruantur, ecclesia ordinauit, & sunt tantae necessitatis dictae formae, quod si ijs non seruaris aliquis fuerit ordinatus, supplendum est, quod omissum est, & si formae seruant character infigitur animae, id est, figura intellectualis, & indeficibilis ostendens ordinem collatum ipsi consecrato, nec mireris si per institutionem ecclesiae infigitur character in anima, cum animae sint de iurisdictione Papae, & spiritualium patrum, vnde super eis constitutiones suas facere potest, dummodo non sint contrariae constitutionibe Dei. ar. 10. dist. suscipitis. 95. dist. cum ad verum. inf. de ma. & obe. solitae. & arg. ad hoc. 1. quaestio. 1. quod Deo. vbi dicitur, quod Imperator facit per suas constitutienes, quod character militaris indiuisibiliter affigitur militi, & posset dici, quod ille character qui infigitur ex constitutione Imperatoris, non infigitur intuitu animae principaliter, sed corporis, quod ex eo apparet, quia mortuo milite, anima nihil ex illo charactere consequitur: in monachatu autem non videtur, quod infigatur character, quia Papa facere posset, quod non esset monachus, qui ordinem constituit monachorum. ar. inf. de sta. mo. cum ad mo. (Omissum) manus impositioc Iterandum) ordo(Statuto) no. iisdem temporibus supplendum, quibus conferendum, scilicet, in quatuor temporibus. sup. de temp. ord. c. 1. 2. & 3. & seq.
2 Supplendi) in sabbato enim quatuor temporum vocabitur hic sacerdos, & manus impositio, quae fuit in ordinatione modo supplebitur, & dicentur orationes, quae praecipiuntur dici, quando fit manus impositio, quia ipse manus impositioni adherent, & de manus impositione fit mentio in orationibus, forte & idem dicimus, si omissa fuerit vnctio. sup. tit. 1. & est verum quod non est iterandum, sed supplendum vbi diuisi & diuersi sunt actus, sicut est in ordinatione sacerdotis, vbi alius actus est tenere manus super caput, aliud dare ei calicem, aliud patenam, aliud inungere, quorum si aliquod fuerit legitime factum, non erit postea reiterandum, vt hic.
Quidam tamen dicunt, quod haec duo, scilicet, de patena & calice, non sunt supplenda, quia de substantia, tamem securius est supplere, sed si partem dixerit orationis, & non totam, nunquid esset tantum medietas orationis dicenda, & dicimus, quod a capite dicenda est, tamen in ordinibus multae orationes possunt esse, quae non sunt de substantia ordinis, vnde si aliter ordo legitime collatus erit, propter hoc non iteraretur, sed si aliqua deessent, de his quae sunt de substantia ordinis, vel de quibus dubitatur, an sint de substana tia, vel etiam de solennibus, cum postmodum illa quae sunt de substantia supplentur, & alia omnia omissa suppleri debent.
Sed quid si vnxisset tantum vnam manum, nunquid postea tantum altera manus vngetur, & est dicendum quod sic. arg. hic, quia iterari non debet, quia iam constat manum vnctam, & vbi in orationibus dicitur, manus in plurali, diceretur manus in singulari, etc. mn orationibus, si nesciatur quid sit de substantia, si facta esset vnctio in aliquo, & non dicta oratio dicenda erit omnino, & non facienda vnctio, sed non econuerso, quia oratio adherere dicitur vnctioni, & non econuerso, quod ex ipsis orationibus apparet, quae de vnctione faciunt mentionem. Sed nos contra dicimus, quia ex quo actus non sunt diuisi, quod etiam si orationes dimiserit iterum facienda est vnctio, quomodo enim diceret sacerdos sacrificare dignare per hanc vnctionem. sup. tit. proxi. c. 1. & in baptismo expressus apparet, quomodo enim diceret, ego baptixo, nisi immergeret, licet prius etiam immersus esset. ar. de bap. c. 1. sed si non posset suppleri per eundem, qui ordinauit, potest per alium suppleri, & nunquam debet per alium suppleri, si per primum perfici potest. 7. q. 1. nihil. quod etiam obtinet in officijs vespertinis, & alijs. 7. quaest. 1. illud. sed si conspersisset oleum super manus ordinandi, & inuasisset eum infirmitas, antequam vnxisset, alius supplens, vel ipse alia vice oleum fundet, & a capite incipiet, quia licet actus diuisi non sint iterandi, si tamen vnus actus non perficiatur a capite incipietur.
Vnde si quis inter conficiendum sacramentum eucharistiae, dum est in verbis illis, hoc est corpus meum, deficiat, alius non incipiat a capite, scilicet, ibi qui pridie. Idem dicimus in baptismo, sed si celebrato sacramento eucharistiae, vel corporis deficiat alius, non incipiat a sacramento corporis, sed sanguinis (Impositio) falsa litera est impositio & vera est suspensio extracta de registro (Effunditur) id est, dicitur cum deuotione.