Table of Contents
Commentaria super libros quinque decretalium
Liber 1
Titulus 1 : De summa trinitate et fide catholica
Titulus 2 : De constitutionibus
Titulus 5 : De postulatione praelatorum
Titulus 6 : De electione et electi potestate
Titulus 7 : De translatione episcopi
Titulus 8 : De auctoritate et usu pallii
Titulus 10 : De supplenda negligentia praelatorum
Titulus 11 : De temporibus ordinationum et qualitate ordinandorum
Titulus 12 : De scrutinio in ordine faciendo
Titulus 13 : De ordinatis ab episcopo qui renunciauit episcopatui
Titulus 14 : De aetate et qualitate et ordine praeficiendorum
Titulus 15 : De sacra unctione
Titulus 16 : De sacramentis non iterandis
Titulus 17 : De filiis presbyterorum ordinandis vel non
Titulus 18 : De servis non ordinandis et eorum manumissione
Titulus 19 : De obligatis ad ratiocinia ordinandis, vel non
Titulus 20 : De corpore vitiatis ordinandis vel non
Titulus 22 : De clericis peregrinis
Titulus 23 : De officio archidiaconi
Titulus 24 : De officio archipresbyteri
Titulus 25 : De officio primicerii
Titulus 26 : De officio sacristae
Titulus 27 : De officio custodis
Titulus 28 : De officio vicarii
Titulus 29 : De officio et potestate iudicis delegati
Titulus 30 : De officio legati
Titulus 31 : De officio judicis ordinarii
Titulus 32 : De officio judicis
Titulus 33 : De majoritate et obedientia
Titulus 34 : De treuga et pace
Titulus 36 : De transactionibus
Titulus 38 : De procuratoribus
Titulus 40 : De his, quae vi metusve causa fiunt
Titulus 41 : De in integrum restitutione
Titulus 42 : De alienatione judicii mutandi causa facta
Liber 2
Titulus 2 : De foro competenti
Titulus 3 : De libelli oblatione
Titulus 4 : De mutuis petitionibus
Titulus 5 : De litis contestatione
Titulus 7 : De juramento calumniae
Titulus 10 : De ordine cognitionum
Titulus 11 : De plus petitionibus
Titulus 12 : De causa possessionis et proprietatis
Titulus 13 : De restitutione spoliatorum
Titulus 14 : De dolo et contumacia
Titulus 15 : De eo, qui mittitur in possessionem causa rei servandae
Titulus 16 : Ut lite pendente nihil innovetur
Titulus 17 : De sequestratione possessionum et fructuum
Titulus 20 : De testibus et attestationibus
Titulus 21 : De testibus cogendis vel non
Titulus 22 : De fide instrumentorum
Titulus 23 : De praesumptionibus
Titulus 26 : De praescriptionibus
Titulus 27 : Sententia et re iudicata
Titulus 28 : De appellationibus, recusationibus, et relationibus
Titulus 29 : De clericis peregrinantibus
Titulus 30 : De confirmatione utili vel inutili
Liber 3
Titulus 1 : De vita et honestate clericorum
Titulus 2 : De cohabitatione clericorum et mulierum
Titulus 3 : De clericis conjugatis
Titulus 4 : De clericis non residentibus in ecclesia vel praebenda
Titulus 5 : De praebendis et dignitatibus
Titulus 6 : De clerico aegrotante vel debilitato
Titulus 7 : De institutionibus
Titulus 8 : De concessione praebendae et ecclesiae non vacantis
Titulus 9 : Ne sede vacante aliquid innovetur
Titulus 10 : De his, quae fiunt a praelato sine consensu capituli
Titulus 11 : De his, quae fiunt a maiori parte capituli
Titulus 12 : Ut ecclesiastica beneficia sine diminutione conferantur
Titulus 13 : De rebus ecclesiae alienandis vel non
Titulus 17 : De emptione et venditione
Titulus 18 : De locato et conducto
Titulus 19 : De rerum permutatione
Titulus 21 : De pignoribus et aliis cautionibus
Titulus 22 : De fidejussoribus
Titulus 25 : De peculio clericorum
Titulus 26 : De testamentis et ultimis voluntatibus
Titulus 27 : De successionibus ab intestato
Titulus 29 : De parochis, et alienis parochianis
Titulus 30 : De decimis, primitiis et oblationibus
Titulus 31 : De regularibus et transeuntibus ad religionem
Titulus 32 : De conversione conjugatorum
Titulus 33 : De conversione infidelium
Titulus 34 : De voto et voti redemptione
Titulus 35 : De statu monachorum et canonicorum regularium
Titulus 36 : De religiosis domibus, ut episcopo sint subiectae
Titulus 37 : De capellis monachorum et aliorum religiosorum
Titulus 38 : De jure patronatus
Titulus 39 : De censibus, exactionibus et procurationibus
Titulus 40 : De consecratione ecclesiae vel altaris
Titulus 41 : De celebratione missarum, et sacramento eucharistiae et divinis officiis
Titulus 42 : De baptismo, et eius effectu
Titulus 43 : De presbytero non baptizato
Titulus 44 : De custodia eucharistiae, chrismatis et aliorum sacramentorum
Titulus 45 : De reliquiis et veneratione sanctorum.
Titulus 46 : De observatione jejuniorum
Titulus 47 : De purificatione post partum
Titulus 48 : De ecclesiis aedificandis vel reparandis
Titulus 49 : De immunitate ecclesiarum, coemiterii, et rerum, ad eas pertinentium
Titulus 50 : Ne clerici vel monachi saecularibus negotiis se immisceant
Liber 4
Titulus 1 : De sponsalibus et matrimoniis
Titulus 2 : De desponsatione impuberum
Titulus 3 : De clandestina desponsatione
Titulus 5 : De conditionibus appositis in desponsatione vel in aliis contractibus
Titulus 6 : Qui clerici vel voventes matrimonium contrahere possunt
Titulus 7 : De eo, qui duxit in matrimonium quam polluit per adulterium
Titulus 8 : De conjugio leprosorum
Titulus 9 : De conjugio servorum
Titulus 10 : De natis ex libero ventre
Titulus 11 : De cognatione spirituali
Titulus 12 : De cognatione legali
Titulus 13 : De eo, qui cognovit consanguineam uxoris suae vel sponsae
Titulus 14 : De consanguinitate et affinitate
Titulus 15 : De frigidis et maleficiatis, et impotentia coeundi
Titulus 16 : De matrimonio contracto contra interdictum ecclesiae
Titulus 17 : Qui filii sint legitimi
Titulus 18 : Qui matrimonium accusare possunt, vel contra illud testari
Titulus 20 : De donationibus inter virum et uxorem et de dote post divortium restituenda
Titulus 21 : De secundis nuptiis
Liber 5
Titulus 1 : De accusationibus, inquisitionibus et denunciationibus
Titulus 2 : De calumniatoribus
Titulus 3 : De simonia, et ne aliquid pro spiritualibus exigatur vel promittatur
Titulus 4 : Ne praelati vices suas vel ecclesias sub annuo censu concedant
Titulus 5 : De magistris, et ne aliquid exigatur pro licentia docendi
Titulus 6 : De judaeis, sarracenis, et eorum servis
Titulus 8 : De schismaticis et ordinatis ab eis
Titulus 9 : De apostatis et reiterantibus baptisma
Titulus 10 : De his, qui filios occiderunt
Titulus 11 : De infantibus et languidis expositis
Titulus 12 : De homicidio voluntario vel casuali
Titulus 14 : De clericis pugnantibus in duello
Titulus 16 : De adulteriis et stupro
Titulus 17 : De raptoribus, incendiariis et violatoribus ecclesiarum
Titulus 22 : De collusione detegenda
Titulus 23 : De delictis puerorum
Titulus 24 : De clerico venatore
Titulus 25 : De clerico venatore
Titulus 27 : De clerico excommunicato, deposito vel interdicto ministrante
Titulus 28 : De clerico non ordinato ministrant
Titulus 29 : De clerico per saltum promoto
Titulus 30 : De eo, qui furtive ordinem suscepit
Titulus 31 : De excessibus praelatorum et subditorum
Titulus 32 : De novi operis nunciatione
Titulus 33 : De privilegiis et excessibus privilegiatorum
Titulus 34 : De purgatione canonica
Titulus 35 : De purgatione vulgari
Titulus 36 : De iniuriis et damno dato
Titulus 38 : De poenitentiis et remissionibus
Titulus 39 : De sententia excommunicationis
Titulus 10
Titulus 10
Caput 1
CAPVT 1. 1 Benedictio episcopi in abbate, succedit in lotum confirmationis. 2 Non potest abbas ordinem conferre, nisi sit benedictus.
STATVIMVS. ( Substitutos) confirmatos. sup. de ele. nosti. vel dic, quod etiam sine confirmatione expressa datur haec benedictio.
Per hanc benedictionem intelligitur data cura monasterij, quia succedit in locum confirmationis, nec est facienda aliqua examinatio, vel inquisitio in in hac benedictione, sicut quando confirmatur tutor datus a patre filio emancipato. ff. de test. tu. pr. & plus dicimus, quod etsiam sine benedictione authoritate huius canonis habet hic abbas plenam administrationem, ex quo episcopus sibi benedictionem denegat, sed si episcopus diceret verisimiliter, ego volo coram superiore aliquid probare contra eum, quare benedici non debet, tunc non crederem quod deberet administrare sine superioris authoritate, non praemissa cognitione. inf. de reg. licet tamem si malitiose proponit, quod probari non potest punietur secundum constitutione. sup. de elec. statuimus. & facit ad hoc, quod no. inf. de reg. licet. Alii tamen dicunt, quod etiam si iusta causa subesset, quare episcopus eum benedicere nollet, & etiam si iusta causa expressa apparet, tame tenet quod fit ab eo, quia Papa eius facta tuetur per istam constitutionem, quam hic ponit haec decre. & de hoc no. sup. de elec. nihil intelligunt hanc constitutionem habere locum, quando nullam veram causam suae contradictionis assignat (renuerit) sine causa, alioqun si iusta causa subsit non ei licebunt quae subsequuntur: vt not. inf. de reg. licet (benedicere) ar. quod aliquis dare potest, quod non habet. ar. C. de test. mili. cum constitutio. §. vl. de iure emphy. l. vl. ar. contra. 1. q. 7. Daibertum.
2 Et alia) scilicet conferre lectoratu 6o. dist. c. 1. forte melius dicitur, quod cum conferre lectoratum non sit officum tantum, sed ordinis. inf. de aetate, cum contingat. non poterit ordinem conferre, nisi sit benedictus: vt inf. eo. c. nec tamen dicimus, quod tantum ex ordine habeat hanc potestatem conferendi lectoratum, sed ex ordine & benedictione, vt in prae dictis. c. dicitur. Et idem intelligo de or. dinibus minoribus lectoratu, sicut est ostiariatus & psalmistatus. inf. de aeta. cum contingat. exorcistatus autem & accolitatus conferre non poterit, nisi priuilegium habeat. ar. contra de eo qui fur. or. re. c. 1. Sed episcopus qui renuncsauit etiam executioni ordinis, mais habet priuilegium, quoe abbas benedictus, & idem quod in abbatibus diximus est in coepiscopis. 68. dist. c. 1. in fi. illi autem qui dicunt, quod abbas ex quo per eum non stat, quin recipiat benedictionem potest conferre lectoratum intelligunt, quo benedictio nihil facit ad collationem ordinis, sed priuilegium generale hoc facit, quod concessum est abbatibus benedictis, quod poss int leci eratum conferre, quod priuilegium per decre. istam extensum est in abbatibus Cistercienm. vt etiam si non receperint possint illum conferre & alia facere, quae ad officsum pertinent: psalmistatum autem quilibet sacerdos conferre potest.
Caput 2
SICVT NObIS. ( Personas) infr. de of. arc. vt singulae. 25. q. 1. quae ad perpetuam. ff. pro soc. actione. §. Labeo. (episcoporum) concesso enim quod eeclesiam conuertat in proprios vsus, vel fructuum alicuius eeclesiae factam ab episcopo sine consensu ca. non valet. inf. de don. pastoralis. (instituit) quod non debent facere episcopi etiam cum consensu capituli, nisi capellae ad eos pertineant pleno iure, tunc enim posset si causa subesset. inf. de praescri. cum olim. 16. q. 7. c. 1. alias tantum ad episcopum spectant capellae. inf. de cap. mo. c. 1. (Ita pensionibus) nouis & male. inf. de censi. prohibemus (in episcopalibus) scilicet, in procuratorem. 10. q. 3. cauendum relatum & in cathedratico. 10. q. 3. illud. & sic in hospitalitate. a2. distin. 2. 1. (exempte) inf. de priui. cum & plantare. §. in ecclesijs (in Lateranens.) infr. de conces. praeben. c. 2. (generetur). q. d. hac vice tantum priuabuntur. supr. de elect. cum in cunctis.
Caput 3
LICET. (Ad archiepiscopu) ad quem primo de consuetudine petinet collatio praebendarum, ad capitulum pertinet ex negligentia episcopi. inf. de eonces. praeb. quia diuersi. Et ita not. quod nec ei ad quem primo, nec ei ad quem ex negligentia pertinet electio, non currit tempus, nisi a notitia. (a notitia) inf. de conces. praeben. quia. & c. ex parte. ff. de pe. haer. item veniunt. §. petitio. arg. contra. C. quis or. in bo. pos. ser. l. vlt.
Caput 6
OMANA. (Edictum) archiepiscopus R emensis excon municauit suffraganeos suos quia eum visitantem non recipiebant: & tuncarchsepi. scopus fecit fieri edictum per totam prouinciam, quod omnes subditi suffraganeorum licite etiam principalibus causis irent ad curiam Remens. & hoc edictum hic reuocatur (culpis) si. inf. de praeben. ex parte Astenm. & sup. de elect. cum ecclesia Vulter. in fi. no. infr. de conces. praeben. quia diuersi.
Caput 7
CAPVT VII. 1 An possunt reges regno priuari. 2 Ex quibus causis possit regibus curator dari. 3 A subditis peti debet curator regibus: & superior proximus eum ipsis concedere debet.
GRANDI. (Regni) speciale est in regno, quod reges non possunt priuare, nedum filios, sed nec fratres, vel alios consanguineos ex stirpe paterna descendentes, a regno sola voluntate, licet ex causa Papa, vel alius superior rege, possit eum priuare. inf. de voto, licet.
Et hoc est verum, vbi reges deferuntur per successionem, sed si per electionem defertur, secus est. sup. de elect. venerabilem. Generalem) per hanc solam generalem & liberam administrationem non licet ei donare. ff. de pac. contra. §. fi. nisi in regibus & eorum curatoribus speciale quis dicat, cum speciale & proprium sit eis donare.
2 Vtilitatem) no. causas iustas dandi curatorem regibus, scilicet, si nesciunt suum regnum defendere, vel in eo iustitiam & pacem seruare, & maximem religiosis per sonis, locis, & pauperibus, & etiam quod plus est, si nesciunt perdita recuperare, & idem quod diximus in regibus seruandum est in ducibus, comitibus, & alijs, qui habent iurisdictionem super alios, alijs autem priuatis non datur curator, nisi sint furiosi vel prodigi. C. de cu. fur. iul.
Assumptus) bene dicit sit assumptus. q. per alios. est enim hoc ordinarsum, quod curatorem regibus & similibus personis petant subditi, & superior proximus debet ipsum concedere, & si non habet alium superiorem, Papa hoc facere debet. arg. inf. qui si. sint legi. per venerabilem. ff. de tuto. & cu. da. ab his. S. diuus. & hic. curator autem iste satisdare debet, rem eius cui curator datur saluam fore, & debet facere inuentarium, nec debet dari, nisi causa cognita. ff. de cur. fur. obseruare. & l. se. C. de cur. fur. l. fi. §. cum antiquitas item sciendum est, quod in furiosis ipso iure agnati sunt curatores & prodigis, postquam interdictum est eis bonis. ff. de cura. fur. lul. scribit.