Titulus 38

CAPVT I. 1 lupatronatus dicitur esse penes haredem omnem insolidum. 2 Cum est controuersia inter patronor, cui standum sit.

PERLATVM. Diuidi) iuspa. est insolidum penes omnem haeredem, quo ad omnem suum effectum, puta honorem, onus & emolumentum, praeterquam quo ad praesentationem quae est ita apud omnes simul, quod apud nullum singulariter, vt hic & inf. c. proxi. sicut dominium rei communis, & hoc quod primo dictum est, ideo est, quia cum sit res simplex & incorporalis peruenit ad aliquem haeredem insolidum, etiam si in aequalibus partibus sint haeredes. argumen. ff. de ser. viae. ff. de reli. & sum. fu. si sepulchrum. ff. ad l. Fal. l. 1. §. si vsusfru. incorporalia enim diuidi non possunt. 7. quaesti. 1. nihil. & dicunt quidam, quod patroni possunt inter se conuenire, quod vna vice praesentet vnus, & alia vice alius. arg. ff. de vsufru. quot. §. 1. Hoc tamen nobis non placet in iuribus ecclesi asticis. inf. eod. quaerimoniam. tantam igitur vocem habebit & ius, qui minus habet in haereditate, quantum qui plus. arg. licet multum remotum. 15. qon. 7. filijs. & tantum qui parum posuit in dote, quantum qui multum, dummodo de illis fuerit, qui aliquid posuerant in dote constituenda. Posset tamen dici, quod sicut ratione dignitatis in electionibus, aliquando vnus habet duas voces vel plures, quod sic etiam posset esse inter patronos, quia secundum partem haereditatis haberet etiam vocem in electione, secus enim si etiam ante fundationem aliquid magnum ecclesiae darent, sed non pro dote, hic tamen non dicitur iuspa. non posse diuidi, sed ecclesia, & si plures vni succedant tantum pro vno vocem habebunt, & loco vnius reputabunt. arg. ff. de condi. & demon. l. cui fundus. fit enim successio in linea descendenti in stirpes, non in capita. insti. de haere. quae ab intest. defe. §. & quia placuit. & magis consonat aequitati, quam iura praeponunt etiam subtilitatibus alijs. ff. ad l. Aquil. ita vul. §. fi. ff. de insti. l. 1. (simultates) id est, discordiae. (Sacerdos ) instituendus. (Non poterit) quia si episcopus sine scandalo facere posset de iure esset quod institueret sibi sacerdotem.

1 Missarum) si controuersia est inter eos, quos constat esse patronos, stabitur saniori parti, & si partes sunt pares, distingues merita electorum. 63. dist. si forte. & si pares sunt in meritis, locus est gratificationi. inf. eo. cum autem. si autem sine scandalo non potest gratificare, cum p omnia partes sunt pares, tunc inter dicentur diuina in illa ecclesia, vt hic, & si nec sic concordabunt, auferentur inde reliquiae, quae sunt in capsis. inf. c. proxi. & si nec sic poterunt intra sex menses concordare, episcopus instituet alium authoritate concil. sup. de conces. praeben. & ecc. non va. c. 2. & inf. e. eam. Quamuis posset dici & non male, quod antequam interdicantur offcia vel reliquiae extrahantur debent transire sex menses, si autem sit discordia inter patronos de iure patro. nisi causa finita fuerit intra quatuor menses, tunc episcopus instituet alium. inf. eo. quoniam. si autem sit discordia inter episcopum & patronos laicos, statim episcopus ponet ibi oeconomum, qui bona ecclesiae conseruet. sup. de offi. ordi. cum vos. Item si propter discordias patronorum non possit sacerdos institutus in ecclesia stare, sicut hic dicitur fiet.

CAPVT II.

QVICVNQVE. (Reliquias) quae sunt extra altare in capsis, alias enim non liceret. 16. q. 7. considerandum si plures.

CAPVT III

QVONIAM. (Fundatores) secus de refectoribus. arg. ff. ne quid in lo. pu. l. praetor. §. vicinales. & ea ratione, quia uod humani iuris esse desiit seruitutem non recipit. ff. communia. vtriusqe . in l. caueri. Ordinet) praeficiendo ibi presby terum post 4. menses, vt in fi. Vel dic, quod quando non est discordia de iurepa. sed non possunt concordare de persona, haberet locum decre. sup. de conces. praeben. nulla, scilicet, quod 6. mensibus expectari debet, ideo autem praesentatus a maiori parte, potest refutare, qa ex praesentatione non quaeritur ius. ar. inf. eo. quae autem. (si de iure pa.) id est, quasi possessione. inf. eo. consul. nobis. idem videtur & si de proprietate iuris est quaestio, nec aliquis est in pos. & idem per simile videtur, & si inter ecclesias de iure eligendi sit quom, nec aliquis est in possessione, quia si alias esset in possessione non obstante controuersia iuris proprietatis, ipse eliget. I. e. consul. difficile tamen videtur, quod inter duos possit esse quaestio de aliquo iure, nisi alter possideat.

CAPVT IIII. PRAETEREA. (Priuetur) id est, sit priuatus ipso iure. 16. quaestio. 7. si quis deinceps. vel priuetur per sententiam, & sic per hoc c. expones illud. & dic vt no. sup. de elect. quisquis.

CAPVT V. QVOD AVTEM. ( Praesentatus) a patronospossidentis) hoc est verum in praesentatis a laicis, secus in praesentatis a clericis. inf. eod. cum autem. episcopus tamen quidoneum etiam a laico praesentatum recusauit, ei prouidere cogitur. inf. eo. pasto. (Dedi) non iuspa. sed in proprios vsus quod non poterat. (Eeclesiam) expone, vt inf. eo illud.

CAPVT VI. 2 Aduocati secundum diuersas consuetudines babent plus vel minus bonoris &xoneris. 2 lus temporale an possit vendi.

QVIA CLERICI. ( Aduocatias) aduocati secundum diuersas consuetudines habent plus, vel minus honoris, & pneris. Sed oppones, quare non est licitum ius suum temporale venderee Respon. quia nullum officium, nulla castaldia ecclesiastica, vendi potest. 1. quaestio. 3. saluator. hic autem appellat ad. uocatiam iuspa. quia aliter non haberet praesentationem (Praesententur) quod fieri non potest, sicut nec patroni. inf. eo. consuluit. (Spoliando) & sic ecclesia erit libera aduocato. 17. q. 4. si quis in atrio. inf. de fimo. de hoc autem.

CAPVT VII. 1 Cont essum videtur, quod non est nominatim eaprefsum. 2 Quid requiratur ad hoc, vt iuspatronatus transeat in emptorem alicuius loci. & in um. 1

EX LITERIS. (Ad firmam) talem contractum inter se celebrauerat, quod vtile dominium transierat in conductorem, & ideo de iure in ipsum transierat iuspa. cum vniuersitate, secus in creditorem. sup. de sen. & re iudic. cum Bertholdus. vbi not. nam in eum nec vtile dominium transit, nec directum. Non excepto) idem quod in iurepa. potest dici & in iure sepulchri, quod a lai¬ cis possidetur. ff. de contrah. emp. in modicis. secus est in decimis & alijs iuribus mere spiritualibus, quia non transeunt cum vniuersitate, & est ratio diuersitatis, quia cum iuspa. non fit mere spirituale, sed partim temporale, non est mirum, si annectatur temporalibus, sed mere spiritualia cum in nullo communicent temporalibus eis, nec cum vniuersitate, nec sine annecti possunt, etiam si dicat vendo vel dono villam cum omnibus iuribus suis, quia spiritualia non sunt iura temporalia, imo plus dicimus, quod etiam episcopus si diceret, dono tibi villam, & omnia iura quae ibi habeo, non tamen intelligitur donare decimas, vel alia mere spiritualia, nam hoc nomen omnia non habet in dicta propositione supponere, vel referri ad ea, quae sunt penitus alterius iuris, quam ea quae principaliter donantur, quod est hic, nam mere spiritualia penitus sunt alterius iuris. quam temporalia, licet alii aliter dicunt, si ergo vult decimas donare, faciat expressam mentionem de eis. Hoc tamen fatemu r, quod si aliquod ius sit, quod pariter in se nabet & temporalia & spiritualia iura vt est praebenda, quae quandoque habet & possessiones & decimas, & donatur alii ecclesiae omnia, scilicet, temporalia & spiritualia simul transferunt, quia omnia sunt spiritualia & annexa spiritualibus.

2 Sed si quis obliget vel vendat omnia iura, quae habet in aliqua villa, cum non sit sua, sed ibi tantum certos fundos habeat, vel certa iura, & villa non sit sua, nunquid in tali contractu transit iuspatro. Respon. non, nam ad hoc vt transeat, oportet quod res quae venditur sit talis, quae etiam sine expressione vniuersitatem vel iuspa. in se contineat, sicut est villa, vel castrum quae in se continent iurisdictionem, honorem districtum, & iuspa. sed quando dico vendo tibi omnia iura, haec vniuersalis est resoluenda in singulares, id est, vendo tibi hoc & illud, cum autem iuspa. vendi non possit sub tali vniuersali locutione, vel venditione, non comprehenditur, si tamen sit aliquod ius vniuersale, quod multa iura in se continet, vt haereditas, cum illo bene transit iuspa. Item multo fortius, si vendit aliquis fundum, vbi habet ecclesiam, non intelligitur ecclesia transire in venditione. ff. de acti. emp. si mercedem. §. si cum fundum. quid si vendat quis palatium suum, vbi habet capellam, quae forte multa priuilegia habet, & multos reditus, videtur quod iuspa. transeat cum palatio. ar. praed. l. si mercedem. quia ad capellam non est iter, nisi per palatium, sed dic secus esse in iurepa. quod bene potest teneri, etiam si non vadat ad ecclesiam, sicut est praesentare, & alius est in iure sepulchri, quod nihil valet, nisi ad illud portetur, & ibi sepeliatur (suborta) maxime idem enim, & si suborta fuisset, ante dummodo in pos. esset. inf. eod. consul. vel magis si alius non esset in possessione, hoc enim ipso, quod alius non est, & ipse est in poss. villae praesentabit, prius dictum placet magis.

CAPVT VIII. 1 Poten uupadmmari& elericn & laics absa autboritate episcopi. 2 Nunquid laicus conferendo ecelesiam sit excommunicatus.

ILLVD. (Ecclesiam) intendebat enim eis dare proprietatem ecclesiae, vel ecclesiam in vsus proprios vel institutionem & destitutionem, vel iura episcopalia, quod non poterat. §. de do. pasto. 10. quaestio. 1. nouerint. inf. e. suggestum. inf. de priui. pasto. & propter hoc bene sequitur non vacantem, quia hoc erat vnum impedimentum, quare non tenebat collatio in proprios vsus, cum alius, scilicet, clericus institutus eam possideret.

Sed dices, quare non valet donatio, quo ad iuspa. ff. de contrahen. emp. qui tabernas. ff. de leg. 1. si domust Respon. quia non intendebat dare iuspa. ius enim patronatus dare potest & clericis & laicis sine authoritate episcopi. inf. eod. ex insinua. & hic, sed licet non teneat concessio ecclesiae, quam fecit laicus, si tamen fiat authoritate episcopi, vel etiam si postea consensus episcopi accedat, tenet concessio. 16. quaestio. 2. decimas. & c. nemini. & etiam praescribere potest. inf. eo. cura. & si quaeras, quid venit in dicta concessione e Respon. cum illa concessio vigorem accipiat ex consensu episcopi, illud intelligatur concessum, quod dicitur. 5. de do. pasto. praeter iuspa. quod vt dictum est concedere non intendebat.

Sed dices nonne hoc ipso, quod laicus confert ecclesiam excommunicatus est minori excommunicatione. 16. q. 7. si quis clericus. & c. constitutionese Respon. non, cum ibi loquuntur, quando laicus intendit conferre praelationem, vel praebendam, hic autem quando intendit conferre proprietatem ecclesiae, vel aliquod ius in ec clesia, quod de iure habere non potest, de facto autem tenet, in his autem conceditur quod laicus possit concedere ecclesiam vel proprietatem ecclesiae cum consensu episcopi, vt sic ecclesiae de laicorum manibus eripiantur. 16. q. 7. decimas. & c. nemini(impedire) sup. de sen. & re iud. cum bertholdus. ibi no. (vacante) idem est & si non vacante.

CAPVT IX. QVERIMONIAM. (Mutatio. nes) quando moriebatur patronus haeres mutabat sacerdotem (& viciss itudines) quod d. tu eris vno anno aduocatus, & ego alio, non enim licet laicis iura, quae inter se habent diuidere, vt hic habes sed authoritate superioris episcopi possunt, sicut Dauid inter filios Aaron diuisit ministeria eorum. Luc. c. 1. & Paral. 24.

CAPVT X CVM LAICI. (Priori) sup. de elect. considerauimns. arg. contra. so. vt diximus. sup. de sen. & re. iudi. cum bertholdus.

CAPVT XI. 1 Ignorantia iuris, in praescriptione quo ad habendam bonam fidem valet, sed quo ad titulum quae renidum, non valet.

CVRA PASTORALIS. ( Ecclesias) quo ad proprietatem, vel alias vt diximus sup. eod. illud (legitima) 40. anno. 5. de praescrip. de quarta. Sed dices quomodo potuerunt praescribere, cum non habere potuerunt iustum titulum, vel bonam fidem in praescribenda ecclesia data a laico, cum sit contra ius. 3. eo. illud. sed dic ignorabant ius, & ego respondeo, quod ignorantia iuris in praescriptione, et si quo ad habendam bonam fidem valeat, tamen quo ad quaerendum titulum non valet. ff. de vsuc. nunquam. & l. non solum is. §. si apud. Sol. dicimus quod bona fide praescripserunt & iusto titulociset pro suo non errando in iure, quia bene sciebant laicum non posse dare ecclesiam sine consensu episcopi, sed ibi consensum episcopi accessisse credebant, & ita potuit praescribere. ff. pro do. si vir vxori. & sufficit consensus episcopi, non tantum qui habitus est tempore contractus, sed etiam si post accessit. inf. eo. suggestum. Videtur tamem, quod a die quo verisimile est eos, vel maiorem partem conuentus bo. fi. possedisse, incipit currere praescriptio, puta mortuis illis, qui interfuerunt donationi, & est ad hoc op. argume n. sup. de deci. dudum vbi dicitur, quod a tem pore confirmatio¬ nis indoepibeurrere praescriptio, sed non videtur posse stare, quia vitiosae possessioni, non vitiosa non accedit res. ff. de ac. pos. Ponpo. § vlti sed ipsi intelligunt illa, quod rei vitiosae i quae vitio reali affecta est, vt furata & rarta, tales per quoscumque possessores transeant, nunquam vitium amittunt, & ideo praescribi non possunt. insti. de vsuc. §. furtiue. nam si alias res quae sine titulo possidebantur, vel detinebantur ab aliquoclse ex causa depositi, vel commodati, vel consimili, successor eius pro suo incipit possidere bene vsuc. pro suo. ff. pro haer. l. plerique. & sic est hic. licet enim illi, qui primo acceperunt, non habuerunt iustam causam possidendi. Alii tamen qui postea fecerunt & habuerunt, qui postea subsecuti sunt, & qui nihil sciuerunt.

Sed certe hoc non potest esse, quia prelati isti non possident ecclesias istas sic donatas pro suo, quia suo nomine non possident, sed ecclesiae, & sic ecclesia quae male coepit possidere, nunquam potest mutare suum titul um, neque fidem, sed potes respondere, quod licet praelatus qui male accepit mala fide possideat, ecclesia tamem cuius nomine accipit donatio, semper bona fide possidet, & si est bonus titulus pro illa vsucapit, si autem malus vel nullus, nisi res esset rapta vel furtiua, semper vsucapit pro suo, nec obest ei malus titulus, vel mala fides praelati, sed certe hoc stare non potest per id, quod est. 3. deci. dudum. Idem dici potest, quod si aliquib. de capitulo nomine capituli facta esset donatio a laico, capitulum tamem credebat episcopum consensisse, nam in omnibus his casib. pro suo vsu capit. ff. de vsu. pro suo. l. vlti. vel pro donato. Vel potest dici, quod episcopus permittendo donatarium, qui ecclesiam accipit a laico pacifice possidere causam & titulum possidendi & praescribendi sibi praestitit. ar. 3. de his quae fi. a prael. sine con. ca. c. 2. & 3. & hic tacitus consensus habetur pro titulo. Praescriptione) no. quod si finita praescriptione constet de non legitimo titulo, & mala fide habitis ante coeptam praescriptionem, tamen salua conscientia possunt illa retinere, quia tuti sunt authoritate eius, qui potestatem condendi ius habet super temporalibus, qui hanc poenam amissionis iurium suorum induxit in odium negligentium, & fauorem solicitorum (nisi ius) ergo iuspa. transf. rre possunt quod habent. supra eod. illud.

CAPVT XII.

SI VERO. (Repraesentetur) haec praesentatio fit ad probationem iuris veri patroni, nihil enim iuris praesentato actrescit, & vt habeat frontem respondendi sibi de iurepa. sup. eo. ex literis.

CAPVT XIII. CVM SECVLVM. ( Emptorum) ius enim patronatus transit cum vniuersitate. sup. eo. ex literis. (emptorum) ho c intelligitur, quando villa vei castrum data erant in feudum, quia tune transit feudum etiam iusp. ecclesiae, quae erat sita in villa vel castro, quia si fundum daret mn feudum, vbi esset ecclesia, non transiret cum fundo iusp. ecclesiae. inf. eod. suggestum. vt no. 3. c. ex literis. Alii tamem dicunt, quod iuspa. etiam sine aliqua vniuersitate dari potest in feudum, sicut donari, nam feudum beneficium est.

CAPVT XIIII.

EX INSINVATIONE. ( Contulisset) . sup. eo. illud. ( occupauerunt) tanquam clerici earundem ecclesiarum ( restituant) de facto, quia nihil iuris habent in eis, cum non fuerint ab eis praesentati (restituant) id est, in pace dimittant eos ordinare.

CAPVT XV.

CONSVLVIT. (Detineant) colligendo tamen fructus in proprios vsus conuertendo (vel aliquibus alijs) descendentibus puta nepotibus pronepotibus, hoc non placet, credimus enim quod patronus possit filium praesentare, hic ergo interdicitur patronis dare ecclesias, id est proprietatem & alia, vt supra. c. illud.

CAPVT XVI. DE IVRE VEEO PATROnatus.

CAPVT XVII. 1 Patronus an possit sine consensu episcopi etclesiam in qua habet iuspatronatus, alicuim concedere.

NVLLVS. (Aut ecclesiam) expone. vt. 5. c. illud (& si quis) hoc non refertur nisi ad decimas, vbi semper si laicus vult in alium decimas trans¬ ferre, necessarius est consensus episcopi. sup. de his quae fi. a praela. cum Apostolicam. ecclesiam enim si de proprietate intelligis, nunquam conferre potest alijs. sup. e. illud. sed de iurepa. illud conferre potest nesciente episcopo. 3. e. insinuatione. Vel dic, quod si patronus vult concedere ecclesiam, in qua habet iuspa. alicui in vsus proprios, hoc non potest facere sine consensu episcopi, sed episcopus facilis debet esse in consentiendo, alioquin agendum est cum superiore. Vel dic, referri ad vtrumque, & loquitur quando ecclesiam, vel decimas de facto detinent. arg. inf. tit. proxi. c. ecclesijs.

SIGNIFICASTI. (Si episcopi) hic vult dicere, quod si patroni alicui episcopo nomine ecclesiae suae concesserint praesentationem aliquarum ecclesiarum constituarum in alijs dioce. episcopi dioc. ab illo episcopo, cui iuspa. donatum fuit praesentatos admittere debent.

CAPVT XVIII. 1 Quis sit fructus iurifpatronatus. 2 facta patroni, qui possidet autboritate praetoris tuetur praetor. 3 Malaefidei possessor non facit fructus suos, sed veri domini sunt fructus.

CONSVLTATIONIBVS. (Patronatus) repete quae divimus sup. de in integ. re. c. 2. (Possidebat) quae est in pos. bo. fi. ante lit. contestat. & post lit. contest. semper praesentabit, quia lit. pen. etc. sup. vt lit. pen. c. 1. & 2. & per totum. nam ille, qui est ab initio bo. fi. possessor, etiam post litem contest. dicetur bo. fi. quantum ad hoc, vt fructus suos faciat, & etiam vsuc. triennii compleat.

Item vt non praestet introitum, nisi intelligeret se debere, sed si intelligeret se debere, non tenetur si iustam causam litigandi habuerit. ff. de rei vend. vtiqe. ff. de pet. haered. illud. & quia facit fructus suos, ergo si fructum in alium alienat ille, in quem alienatus erit controuersiam non patietur, est enim fructus iurispa. praesentare, tutus ergo erit praesentatus, sed naturali ratione videtur, quod praesentare censendus sit fructus naturalis, & ideo videtur dicendum, quod transeat in dominium bo. fi. pos. ff. de vsu. fructus. sed si vere inspicimus, nunquam natura producitur praesentato, sed potius industria, quamuis posset dici, quod & hi fructus restituantur euincenti, quia patrono non debebit ea quae ad iuspa. pertinent, persona autem non remoueret ab ecclesia, si autem esset ma. fi. possessor, is qui in possessione iurispa. est, vel quia esset violentus possessor, & sine authoritate iud. bene expelleretur de ecclesia praesentatus per eum, quia cum ma. fi. pos. non faciat fructus suos. C. de rei vend. certum. & ff. de rei vend. si nauis. ergo nec fructus scilicet ius in aliena ecclesia per praesen¬ tationem ipsius transfert, idem etiam si sit missus in possessione authoritate iudicis a inordinate a. C. si p vim vel a lio mon. l. vlti.

2 Si autem patronus ma. fi. possidens esset in possessione authoritate iudicis contra & ordinate, tunc quamuis ma. fi. pos. quo ad se possiderent, tamen ille qui bo. fi. recepit ab eo ecclesiam, non dimittet eam. arg. C. vnde vi. si quis in tantam. nam facta talis qui possidet authoritate praetoris, tuetur praetor, vt not. 5. de elect. nisi quamuis posset dici, quod aliudest in patrono, qui non dicitur authoritate superioris, nec publico officio, licet pro eo feratur sententia, quod si patronus, quia semper habet malam fidem, & ideo non facit fructus suos. ar. ff. de condi. inde. l. lul. ait. & aliud in praelato, qui nititur confirmatione superioris in publico officio, & sic loquitur gloss. quae est. 3. de elect. nihil. tItem no. quod bo. fi. po. fit ma. fi. post lit. contest. quia fructus restituere tenet. C. de rei vend. certum. & quia praescriptio longi temporis interrumpitur. C. de acqui. pos. nemo. & de praescri. 30. an. eum no. est etiam casus vbi bo. fi. post ab initio post lit. contest. nec omnino bo. fi. remanet. nec omnino ma. fi. censetur. ff. de rei ven. lul. scribit. & hac ratione. licet quia ma. fi. possessor non facit fructus suos, sed veri domini sunt fructus, vt no. in glo. hic posita quaeincipit, quia est dicendum, videtur quod si ma. fi. pos. praesentet vnum, & bo. fi. praesentet alium, licet episcopus admittat praesentatum a ma. fi. propter incertitudinem, quia tuendus est in possessione. 3. de insti. cum venissent. & de in inte. rest. cum venisset. tamen quandocunque postea constet de veritate, remouebitur praesentatus a ma. fi. pos. & dabitur praesentato a bo. fi. pos. penes quem est fructus iurispa. & idem dicendum est in sententijs datis, & alijs factis a bo. fi. pos. iurisdictionis, & ma. fi. pos. arg. sup. de reli. do. cum dilectus. MNec est contra. sup. de cau. pos. cum ecclesia. quia ibi loquitur de bo. fi. pos. vt ibi no. ( credebatur) 16. q. 7. decernimus. in fi.

CAPVT XIX.

SVGGESTVM. (Praebendam, id est, in suos vsus. ( Ecclesiarum) ex pone. vt sup. eo. illud. (posterius) quantum ad hoc, vt fiant ecclesia praebendae, cum per hoc patronus admitteret iuspa. quod e esse non potest aabsque eius assensu, semper tamen donatio facta ab episcopo tenet, quantum ad iura episc. & quo ad illa praefertur semper prima. sup. de do. pastoralis.

CAPVT XX.

RELATVM. (Recognitionis) hi recognoscunt beneficia habere a laicis sine aliqua inuestitura, vel institutione episcoporum (vendicare) tanquam clerici Calienos). 3. eo. praeterea. ( coram seculari) repete quae diximus. sup. de foro compe. cum sit generale.

CAPVT XXI.

EAM TE. (Sex menses) dic vt not. supra. eod. c.

CAPVT XXII. 1 Aduorati an possint vendere ius aduocationis vel donare.

PRAETEREA. (Non habere not. quod aduocati non solum non possunt vendere ius aduocationis sed nec donare, secus in patronis, qui donare possunt. iusp. 3. c. ex insin. Et est ratio diuersitatis, quia patronatus est quasi ex debito, sed aduocatia de gratia tantum, & idem dicimus in guardijs custodijs, & consimilibus, vel dic quod prohibentur vendere & donare aduocatias & consimilia iura, eo modo, quo isti vendebant. lscet hocest ius, quod hic extorqueas a rusticis, quae tamem ab ordinarijs statuta non erant, & sic potest loqui dec. 3. eo. quia clerici. si autem statutos reditus & legitimos donent, & e tiam forte vendant, hoc non est inhibitum, sed dices quare dicitur quod contractus sit nullus, cum & quo ad haec iura non tenet, quae non habet, debet tenere tamen quo ad ea, quae habet, potest responderi, quod ideo non tenet, quia cum non sint de terminati in iure reditus huiusmodi officiorum, non tenet vem ditio rei, quae non est, vel quae est incerta. ff. de contrah. emp. l. 1. in iure tamen pa. vbi certa sunt iura secus. 5. eo. ex insinua. saepe tamen aduocatus pro patrono sumitur: vt c. proxi.

CAPVT XXIII.

CVM AVTEM. (Aduocatus) id est, patronus aliter sumitur. 3. proxi. c. (iudicio) quantum ad hoc vt ius habeat, qui ab ipso electus fuerit, episcopus tamen peccat, quod primum idoneum admittere recusauit, & ideo punitur. 5. eo. pasto. sed si non refutauit primum, potest eligere vtrum eorum velit ( praesentationem) quia praesentatio clericorum vim belectionis habet b.

CAPVT XXIIII.

NOBIS. (Construxit) aliter enim non potest. de conse. di. 1. nemo quot modis quaratur iuspat. & cui iusp. debeat. habes o. 16n. q. 7. pie. & . 5. titu. 1. ( iurisdictione) statuto vel consuetudine. de hoc no. 5. de ele. quod sicut(tract andae). q. d. non solum post electionem consensisset, sed etiam in tractatu electionis, si hoc habet ex sua iurisdictione, id est, consuetudine, vel priuilegio vel statuto, quod auttm vox eius suffragium praestet in electione, hoc non potest consuetudine induci. sup. de ele. sacrosan.

CAPVT XXV. PER NOSTRAS. Nullus se potest) supr de instit. cum ad nostram.

CAPVT XXVI.

CVM PROPTER. & inf. (Quatuor) sup. eod. causa. contra so. quia ibi sex nenses computantur a die vacationis. 4. a dic mote litis. vel aliter, vt diximus sup. eo. c. 1. (idonea) contra. sup. eod. cap. 1. So. quando potest fieri quod hic dicitur, sine scandalo debet fieri quod hic dicitur. vel aliter, vt ibi no.

CAPVT XXVII. 1 Promissio facta a legato de vacatura an temeat. 2 formainhibitionis, ad hoc vt inhibitio valeat, qualiter sit facienda. 3 Licet is cui potestas conceditur alicui pronidendi possit reseruare praebendam suae collationi, non tamen potest nisi in vna ecclesia reseruare. Sufpensio nimis effusa est culpabilis.

CVM DILECTVS. (Vacare) no. legatum poss se donationi suae reseruare donationem praebendae vacaturae certae personae con¬ ferendam, sed promissio facta a legato de vacatura non tenet hoc ipsum potest delegatus Papae, cui Papa commisit, quod alicui prouideret, sed tamem distingue, quia quando mandauit, quod prouideret alicui de primo beneficio, quod in aliqua ecclesia vacaret primum beneficium suae donationi reseruare potest, & non aliud, si vero mandauit Papa, quod alicui prouideret in aliqua ciuitate, vel dioc. de primo beneficio, quod ibi vacauerit, potest suae donationi reseruare beneficia illius dio. vel prouinciae in hac forma cuilibet ecclesiae scribet, cum dominus Papa mihi mandauerit, quod tali prouideam in primo beneficio, quod vacauerit in dio. ista vel prouincia, mandamus vobis, quod si contigerit primam vacantem esse in ecclesia vestra, illam mihi reseruetis, & tunc si de illo beneficio quod primo vacabit aliquid attentaretur, contra reseruationem factam, non valeret quia potestas haec per superiorem est eis ablata: si vero Papa sic conmmiserit alias cui promissionem, prouideas tali in tali prouincia in beneficio quod duxit acceptandum, tunc erit ipsius eligere, quod beneficium acceptet, & eam dare suo prouisori, & prouisor tunc sic sibi reseruabit beneficium, & sic scribet illis vbi beneficia reseruat. Papa sic scripsit mihi, & ipse talia beneficia elegit, de quibus in ecclesia vestra est vnum, vnde mandamus, quod si illud ante vacauerit, quam alia quae elegit illud mihi seruetis, si autm in arbitrio iudicis commiserit, quod ei prouideret in beneficio competenti, tunc iudicis est examinare, quae beneficia sint sibi competentia, & tunc secundum praedictam formam poterit beneficia, quae voluerit sibi reseruare, quaerit an postquamsemel elegerit, possit postea variare de hoc aliqua: no. I. qui ma. acc. pos. cum in tua. quod autem huiusmodi reseruationes fieri possent, ex eo probat, quod alias inutile esset mandatum de prouisione & mandato principali, mandatur & accessorium. 5. de offi. deleg. pruo dentiam. cum multis concord.

Alii tamen dicunt, quod in quacumque forma praedictarum scribatur, quod nec ipse pro quo scribitur, nec ille cui scribitur, potest acceptare, nisi vnum beneficium, nec fiet reseruatio, nisi de vno beneficio. ar. quia vnum beneficium tantum habere debet: & sic vnum tantum reseruandum est. Item grauis & ambitiosus esset intellect huius rescripti, quia supradict est vagus, quod esse non debet. s. de transla. c. licet. Imo plus dicunt quidam, & vt videtur bene, quod per tales literas non potest aliquod beneficium reseruare, sed cum vacat potest illud conferre & sufficit nunciare capitulo vel episcopo, quod primum beneficium debet conferre authoritate Papae, & si contra fecerint, tunc imponetur eis poenitentia, quae est. 3. de praeben. inter caetera. & c. dilec. & si contradicitur aperiet via vacaturis contra id, quod est. 3. de conces. praebemn. c. 1. & c. constitutus.

Inhibens.) si enim ille, quo potestatem habet super hoc, sibi reseruet beneficium illud, siue inhibeat illud alii conferre, non valet quod post talem reseruationem, vel inhibitionem de eo fuerit acceptatum. arg. hic. quia per hoc illa vice sunt suspensi a collatione huius beneficij, & collatio a suspensis facta non valet. e. de consue. cum dilect. & de elect. cum inter . ar. 2. de praeben. inter caetera. c. dilect. &. 3. de elect. innotuit. nam ibi semper ponit, & si contra factum fuerit sit irritum, & sic non videtur sufficiens inhibitio, nisi adiiciat haec clausula. Alijs videt & forte melius, quod si scriptum est alicui quod, prouideat alicui in certa ecclesia, quod ex quo prouisor recipit literam prouisionnis, penes eum est potestas conferendi, & est ablata ab eo penes quem prius erat, vnde si hoc sciens prius collator eam alicui conferat, non valet, si autem nescit in alium collatam hanc potestatem, tuncobtinet quod no. e. de ele. innotuit. Illud autem dicunt quidam in omnem casum, quod si aliquis impetrauit literas ad aliquem, quod sibi prouideret in aliqua ecclesia, & alius similiter postea obtinuit literas ad alium, quod sibi in eadem ecclesia prouideret, nunquam secundus executor prouidere poterit, antequam primo videretur, neque valet prouisio facta a secundo executore, etiam si ignorauerit de primo executore. arg. 1. de rescri. caeterum. Nec hoc contradicit alijs, quae no. 5. de ele. innotuit. vbi diximus, quod collatio facta ignoranter ab eo, ad quem iure ordinario pertinet, tenet quod fauorabilius est ius ordinarium, quam extraordinarium, & quia primae literae praeualent. 5. de rescri. caeterum. Tamen alii dicunt idem vtrobi que, si vero aliquis impetret literas ad aliquem, quod sibi prouideat in aliqua ecclesiarum suae ciuitatis, vel dioc. vel de aliquo beneficiorum, ad donationem alicuius abbatis pertinentium, cum plura beneficia in diuersis ecclesijs ad ipsum abbatem pertineant, tunc videt quod iste prouisor quandocunque antequam eligat ecclesias vbi debet sibi prouideri, inuenerit aliquam prebendam vacantem, quod illam poterit conferre, sed antequam conferat nullus eorum ad quem pertinet collatiot de iure ordinario in eadem dio. impeditur conferre beneficium suum cui vult, & collatio tenet. Idem etiam videtur, si alius prouisor alii deputatur, siue specialiter in aliqua ecclesia contenta sub praedicta generalitate ciuitatis, vel dio. siue prouinciae, siue etiam secundus sit generaliter deputatus, vt in ciuitate, vel prouincia prouideret, quod tenet prouisio facta a secundo prouisore. argu. ad: hoc. supra, de rescri. pasto. in fi. vbi dicit, quod dele. per generalem clausulam non habet iurisdictionem super non expressis contentis sub generali clausula ante expressionem, bene enim dicimus, quod si postquam coram prouisore suo expressit, in qua ecclesia sibi prouideri volebat, & expressio peruenit ad eum, ad quem pertinet collatio, & de iure ordinario, quod ita per expressionem istam est ablata ab eo potestas praebendam conferendi, sicut si in literis esset ecclesia in qua prouisio fieri debet. arg. supra, de rescrip. past. Item licet credamus, quod ille cui conceditur potestas alicui prouidendi, possit reseruare praebendam suae collationi: vt no. sup. de praeben. pro illorum. quam reseruationem comparamus expressioni, non tamen dicimus, quod possit eam reseruare, nisi in vna ecclesia, quod sic probo. Nullus enim possit habere literas de pluribus ecclesijs a principio, & si impetret fraudulenter praesumetur. supra, de resc. in nostra. & c. ad audientiam. ergo eadem ratione, & si interpretauerit literas generales, non poterit plurium reseruationem facere, quia dele. debet procedere, vt delegans. sup. de rescri. super literis. in fi. si autem alicui scriptum esset, quod alicui prouideret in beneficijs, quae valerent. c. marchas. tunc bene posset plura beneficia reseruare vsque ad praedictam quantitatem, & non plus, secus si in literis diceretur in singulari beneficio, nec videtur facienda lis, si in literis dicitur in primo beneficio prouideas, quod vacauerit, vel in certa ecclesia vel dio. quia tunc & si non contulerit primum, quod vacabit in ecclesia certa vel dio. tamen poterit conferre secundum, vel tertium, vel vlterius. argu. supra, de praeb. dilect. fi. G. Item videtur, quod etiam quando scriptum est, quod in dio. prouideat in primo beneficio, quod in ea vacabit, quod & tunc potest praeeliere vnam ecclesiam, & eatunc in alijs non poterit prouidere, alii tamem hoc non concedunt. Item no. quod ex quo prouisor reseruauerit sibi prouisionem in aliqua ecclesia pro aliquo, etiam si prouisor moriatur non redit prouisio ad ordinarium prouisorem, sed ad Papam, cuius authoritate facta est reseruatio vel expressio. Item ex quo prouisor reseruauit sibi praebendam in vna ecclesia, decaetero non potest in alia prouidere, nec mutare, dummodo talis ecclesia sit, quam habere possit. f. de adop. l. 2. sup. de releri. cum in multis. Item videtur, quod siue mandetur, quod in prouincia vel in dio. siue etiam incerta ecclesia alicui prouideatur, tamen non poterit prouisor sibi reseruare nec omnia beneficia prouinciae, vel dio. nec etiam solius specialis ecclesiae, nec suspendere collatorem ab illorum collatione ita in genere, sed potest suspendere in spemn. hoc modo suspendo talem a collatione primi beneficij, vel secundi, vel vlterioris, vel sic potest suspendi suspendo talem a primo beneficio, quod valet, 10. vel 20. marchas, si aestimet illum, cui prouidere debet tanto beneficio dignum, & cum eadem determinatione potest totam prouinciam, vel dio. suspendere. Et est efficax ratio pro his, quia in aliquo mandato alicui dato omnia mandata videntur, sine quib. mandatum expedire non potest. ff. de iuri. om. iu. l. 1. sup. de offi. dele. ex lileris. & c. fi. at prouisor iste, de quo dictum est, potest mandatum suum expedire sine causa generali suspensione, vel reseruatione, ergo eam facere non potest, sed absque speciali non potest exequi mandatum suum, & ideo illa facere potest.

4 Item effusa suspensio est illaudabilis, ergo rescriptum quod hoc expresse non cons cedit ad iniquum intellectum per interpretationem trahendum non est. ff. de vulga. subst. ex facto. ff. de re iur. Neratius. in fi. sed dic illud esse de superabundanti, vel quod ibi nec reseruauit, nec inhibuerat, & id eo non erant suspensi a collatione illorum beneficiorum sed mandauerat Papa alicui conferri, nam tunc cum multa possint obiici contra personas ipsorum quib. sunt danda beneficia & contra literas semper pendente quaestione, cum non sint suspensi, tenet collatio ab eis facta, vt in praealle. c. inter se. & c. dilec. secus si alicui contulisset potestatem conferendi, nam tunc videtur primis ob. tulisse hanc potestatem. de hoc no. 5. de resc. capitulum. Item dicunt quodam, quod ille cui data est potestas prouidendi alicui in primo beneficio, quod vacabit in aliqua ecclesia vel dio. vel prouincia in primo beneficio, quod vacauerit post receptionem huiusmodi literarum, & postquam hoc ipsum notificauerit ecclesijs, in quibus habet potestatem prouidendi, prouidere debet. ar. sup. de app. super eo. §. fi. 4. quaest. 5. cap. 1. & si in aliquibus scripserit, in aliquib. non. extunc potest tantum prouidere in primo beneficio, ex quo omnibus ecclesijs hoc notificauerit vbi potestatem prouidendi habet, & si ex medio tempore quo scripsit, sed non perfecit vacauerit beneficium, non potest de illo prouidere, quia non possunt dici praesentatae literae directe toti dioc. vel prouinciae quousque omnibus & singulisfuerint praesentatae, vnde si iudex velset omittere forte vnam ecclesiam, in quanon notificaret potestatem sibi datam, in nullo loco posset conferre primum beneficium, alii dicunt, & vt videtur melius, quod ex quo recipit literas, statim beneficium primo vacans potest conferre, & si non scribat ecclesijs, vbi habet potestatem prouidendi, quia litera non dicit, quod eis scribat, sed quod in eis iudex pronideat, & plus dicunt quidam, quod si cum vacauerit primum beneficium, non possit illud conferre: quia praeuentus fuit ab aliis, tunc prouidebit in secundo, vel tertio, vel vlteriori, quia beneficia latiss ime sunt interpretanda. sup. de dona. cum dilecti. 1. de ver. fig. olim. credent tamem isti, quod missio literarum huiusmodi iudicis ad omns ecclesias hoc operatur, quia sic postquam sciuerunt & mandatum est eis pro aliquo scripto in sua ecclesia esse, quod tunc si alii conferunt illud beneficium, patientur poenam decre. de praeb. dilectus. 2. Sed alii dicunt ei pro quo scriptum est obesse, quia ex quo primum beneficium non habebit, vlterius non poterit ei in alio prouideri, si contentus sit poena praedicta, hoc non placet, haec aunmfortius vera sunt, quando madauit sibi prouideri, cum se facultas obtulerit, quia non intelligit sibi auferri facultas, si ab aliquo praeuenitur. (Ipse legatus) Ec. clesiam de Berouil. quam legatus concesserat Gu. sed modo eam renunciauerat, vt haberet praebendam sancte M. ( Supplicabat) & bene. Attendentes) . q. d. iste Gu. nullo modo potest dicere se habere ius ex praesentatione praedicta, quia si Archi. in dicta ecclesia habet ius pat. iure laico, & sic innuat, vt dicat quod non obstante collatione legati qui non potest concedere ecclesias, in quibus laici ius pa. habent, sua collatio valere debeat, male dicit, quia tunc si quis praesent at duos, sic hic archi. praesentauit potior est ab ordinario institutus, & sic secundum hoc potiorest H. ab ordinario secundo admissus, quam G. quo non fuit admissus. Sed si dicat, quod in ipsa ecclesia habet arch. ius patronatus tanquam clericus, certe non secundum hoc habet quies quam iuris praedictus G. cum legatus donationem ipsius ecclesiae sibi reseruauerit, non ergo tenuit praesentatio facta ab archidiacono, cum legatus bene poterit sibi reseruare ecclesias quae sunt de donatione clericorum. (Tanquam laicus) quia ex haereditate patris, vel alterius ad ipsum deuenerat, vel alio modo tantum. (Ecclesiam de Berouil. (Praesentasset) in alia vacati one antequam legatus eum daret Gu. vel in hac eadem vacatione, scilicet post resi gnationem Gu. iterum presentauit eundem G. sed episcopus eum noluit admittere, sed H. admisit: sed prius dictum est verum, & hoc no. (Statutum.) sup. eo. cum autem. & c. quod autem.

CAPVT XXIX

PASTORALIS. ( Appellauerit) licet appellationi eius deferendum esset, non tamen in causa hic cassatur, quod fit & post appellationem, quia fit authoritate iuris.:. eo. tit. cum autem. Item multa impediunt faciendum, & non cassant iam factum. (Possidentis) si tamen omnes praesentatos a laico patrono refutaret, & suum institueret, cassaretur eius institutio. eo. consultationibus. ae supr e. proxi¬

CAPVT XXX. 1 Multa hic habes signaad cognoscendam ecelsiam collegiatam vel non 2 Per laicalem collationem nullum acquiritur ius spirituale. 3 Per intitulationem nullum acquiritur ius titulato. Electio titulandorum an pectet ad rectorem ecclesiae, vel ad patronum.

POSTVLASTI. Quod ecclesia sit collegiata, & iura habeant ecclesiae collegiatae, satis probatur per priuilegium, quod constituit eam collegiatam, sed & si priuilegium, vel si certa alia ordinatio super hoc non apparet, si constat quod in sui fundatione fuit ordinatum quod ibi essent tres clerici, vel plures, vel si pro tot fuerit ecclesia dotata, & tunc similiter habebitur ecclesia pro cellegiata. 10. quaest. 1. c. 1. de conse, di. 1. nemo. quest. 2. placuit.

Si autem constat, quod fuit ordinatum in fundatione, quod non censeretur iure collegiatae, sed praesentationem haberet patronus, vel si fuit ordinatum, quod tantum vnus vel duo clerici essent ibi, tunc non censebitur iure collegiatae, & sic loquitur. c. 16. q. 6. pie. &. c. seq. et in hoc tit. quasi per totum. Item si postea contingat de incollegiata fieri multos clericos, tamen non erunt vt collegium, nisi patronus consentiat, & omnes ali qui laeduntur de mutatione status eius. ar. 16. q. 3. monastersum. c. rationis. &. c. si quis vult. Item si in collegiata non remaneat, nisi vnus elericus, tamen iura collegiatae ecclesiae habebit, ita quod six postea ad pinguiorem fortunam deuenerit, in omnibus iure collegiatae ecclesiae vtatur, & etiam interim quod vno mortuo clerico eiusdem ecclesiae episcopus qui eliget, non nomine suo, sed nomine ecclesiae eligit. ar. 65. dist. si forte. si autem non apparet, qualiter ecclesia fuerit instituta. s. vt sit collegiata, vel alio modo, tunc si clerici sunt in possessione, quod faciant sicut elerici collegiatae ecclesiae clerici defendentur in hac possessio. etiam si patronus est in quasi possessione, quod in ea faciat, sicut in ecclesia non collegiata, defendetur in possessione sua, quousqe aliud probetur. supr. de insti. cum venisset. Fatemur tamen quod episcopi & alii clerici possunt habere & electiones & collationes prebendatum, & dignitatum etiam in ecclesijs collegiatis, quia sic constitutum fuit a principio. supram, de consue. cumdilec. infra, de ver. sig. abbate.

Idem etiam ctedimus de laicis, sed tamen per collationem laicalem nullum ius spirituale habebunt inuestiti ab eis, nec per illam inuestituram habebunt ali. quod ius in collegio, quousque per episcopum vel alium clericum iura spiritualia & canonicalia aequiruntur. arg. 63. dist. in synodo. & de hoc no. de elect. quod sicut.

Tituos) per huiasmodi titurationem, nullum ius quaeritur titulato, quod si quaereretur, necesse esset consentire patronum: vt no. supra, de fi. pres. proposuit. vel dic huic titulato quaeritur ius, & est verem canonicus, & tamen non habebit reditus, nisi quando placuerit electoribus, & est hoc contra ius propter consuetudinem approbatam. si. su. de consti. c. fi. sup. de maio. & obe. statuimus. (Ele¬ ctio) hic ponit duas quaestlones. Prima est vtrum electio titulandorum spectet ad rectorem ecclesiae, vel ad patronum, & huic quaestioni non respondet expresse. Secunda est si ecclesiam vacare contigerit rectore, vtrum patronus huiusmodi titulatis postpositis possit alium praesentare, & huic respondet expresse, quod potest alium praesentare, nec fit ei praeiudicium, & sic etiam tacite primae respondet, ex quo patrono non fit praeiudicium, potest alios titulare praelatus. arg. de fi. pre. proposuit. supr. de offic. vic. ad hoc. 7. q. 1. aliud autem. dicunt quidam si episcopus esset patronus. 16. q. 5. si quis.

Praeiudicium generatur) quin eos possit remouere post mortem titulantis, cum ad patronum spectet non solum praelatum, sed alios etiam ministros praesentare. 69. di. principali. 18. q. 2. eleutherius. 16. q. 5. si quis. &. q. 7. decernimus. in Authen. de sanctis. epis. §. si quis oratorium. supra, de fi. pre. ex transmissa. vel dic vt not. in gl. illa hic posita. Assensu) idem intelligo, & si eius assensus interuenisset, quia si aliud diceretur, apersretur via vacaturis contra id, quod est supra, de conces. praeben. c. 2. Vel dic, quod benem posset induci per consuetudinem, vbi est consuetudo, quod huiusmodi intitulatam fuerint sine malitia vacaturarum, quod patronus si requireretur de eis tantum praesentare deberet, sicut de consuetudine inducitur, quod de certa ecclesia eligitur. supra, de consue. cum dilec. infra, de verb. sig. abbate.

CAPVT XXXI.

TRANSMISSAE. ( Concessissent) etiam & male, cum ad patronos non concessio, sed praesentatio pertineat Appellationem) haec appellatio fuit iniusta (Praesentatum) scilicet R.