Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

Commentaria super libros quinque decretalium

Prooemium

Liber 1

Titulus 1 : De summa trinitate et fide catholica

Titulus 2 : De constitutionibus

Titulus 3 : De rescriptis

Titulus 4 : De consuetudine

Titulus 5 : De postulatione praelatorum

Titulus 6 : De electione et electi potestate

Titulus 7 : De translatione episcopi

Titulus 8 : De auctoritate et usu pallii

Titulus 9 : De renunciatione

Titulus 10 : De supplenda negligentia praelatorum

Titulus 11 : De temporibus ordinationum et qualitate ordinandorum

Titulus 12 : De scrutinio in ordine faciendo

Titulus 13 : De ordinatis ab episcopo qui renunciauit episcopatui

Titulus 14 : De aetate et qualitate et ordine praeficiendorum

Titulus 15 : De sacra unctione

Titulus 16 : De sacramentis non iterandis

Titulus 17 : De filiis presbyterorum ordinandis vel non

Titulus 18 : De servis non ordinandis et eorum manumissione

Titulus 19 : De obligatis ad ratiocinia ordinandis, vel non

Titulus 20 : De corpore vitiatis ordinandis vel non

Titulus 21 : De bigamis

Titulus 22 : De clericis peregrinis

Titulus 23 : De officio archidiaconi

Titulus 24 : De officio archipresbyteri

Titulus 25 : De officio primicerii

Titulus 26 : De officio sacristae

Titulus 27 : De officio custodis

Titulus 28 : De officio vicarii

Titulus 29 : De officio et potestate iudicis delegati

Titulus 30 : De officio legati

Titulus 31 : De officio judicis ordinarii

Titulus 32 : De officio judicis

Titulus 33 : De majoritate et obedientia

Titulus 34 : De treuga et pace

Titulus 35 : De pactis

Titulus 36 : De transactionibus

Titulus 37 : De postulando

Titulus 38 : De procuratoribus

Titulus 39 : De syndico

Titulus 40 : De his, quae vi metusve causa fiunt

Titulus 41 : De in integrum restitutione

Titulus 42 : De alienatione judicii mutandi causa facta

Titulus 43 : De arbitris

Liber 2

Titulus 1 : De judiciis

Titulus 2 : De foro competenti

Titulus 3 : De libelli oblatione

Titulus 4 : De mutuis petitionibus

Titulus 5 : De litis contestatione

Titulus 6 : Ut lite non contestata non procedatur ad testium receptionem vel ad sententiam diffinitivam

Titulus 7 : De juramento calumniae

Titulus 8 : De dilationibus

Titulus 9 : De feriis

Titulus 10 : De ordine cognitionum

Titulus 11 : De plus petitionibus

Titulus 12 : De causa possessionis et proprietatis

Titulus 13 : De restitutione spoliatorum

Titulus 14 : De dolo et contumacia

Titulus 15 : De eo, qui mittitur in possessionem causa rei servandae

Titulus 16 : Ut lite pendente nihil innovetur

Titulus 17 : De sequestratione possessionum et fructuum

Titulus 18 : De confessis

Titulus 19 : De probationibus

Titulus 20 : De testibus et attestationibus

Titulus 21 : De testibus cogendis vel non

Titulus 22 : De fide instrumentorum

Titulus 23 : De praesumptionibus

Titulus 24 : De jurejurando

Titulus 25 : De exceptionibus

Titulus 26 : De praescriptionibus

Titulus 27 : Sententia et re iudicata

Titulus 28 : De appellationibus, recusationibus, et relationibus

Titulus 29 : De clericis peregrinantibus

Titulus 30 : De confirmatione utili vel inutili

Liber 3

Titulus 1 : De vita et honestate clericorum

Titulus 2 : De cohabitatione clericorum et mulierum

Titulus 3 : De clericis conjugatis

Titulus 4 : De clericis non residentibus in ecclesia vel praebenda

Titulus 5 : De praebendis et dignitatibus

Titulus 6 : De clerico aegrotante vel debilitato

Titulus 7 : De institutionibus

Titulus 8 : De concessione praebendae et ecclesiae non vacantis

Titulus 9 : Ne sede vacante aliquid innovetur

Titulus 10 : De his, quae fiunt a praelato sine consensu capituli

Titulus 11 : De his, quae fiunt a maiori parte capituli

Titulus 12 : Ut ecclesiastica beneficia sine diminutione conferantur

Titulus 13 : De rebus ecclesiae alienandis vel non

Titulus 14 : De precariis

Titulus 15 : De commodato

Titulus 16 : De deposito

Titulus 17 : De emptione et venditione

Titulus 18 : De locato et conducto

Titulus 19 : De rerum permutatione

Titulus 20 : De feudis

Titulus 21 : De pignoribus et aliis cautionibus

Titulus 22 : De fidejussoribus

Titulus 23 : De solutionibus

Titulus 24 : De donationibus

Titulus 25 : De peculio clericorum

Titulus 26 : De testamentis et ultimis voluntatibus

Titulus 27 : De successionibus ab intestato

Titulus 28 : De sepulturis

Titulus 29 : De parochis, et alienis parochianis

Titulus 30 : De decimis, primitiis et oblationibus

Titulus 31 : De regularibus et transeuntibus ad religionem

Titulus 32 : De conversione conjugatorum

Titulus 33 : De conversione infidelium

Titulus 34 : De voto et voti redemptione

Titulus 35 : De statu monachorum et canonicorum regularium

Titulus 36 : De religiosis domibus, ut episcopo sint subiectae

Titulus 37 : De capellis monachorum et aliorum religiosorum

Titulus 38 : De jure patronatus

Titulus 39 : De censibus, exactionibus et procurationibus

Titulus 40 : De consecratione ecclesiae vel altaris

Titulus 41 : De celebratione missarum, et sacramento eucharistiae et divinis officiis

Titulus 42 : De baptismo, et eius effectu

Titulus 43 : De presbytero non baptizato

Titulus 44 : De custodia eucharistiae, chrismatis et aliorum sacramentorum

Titulus 45 : De reliquiis et veneratione sanctorum.

Titulus 46 : De observatione jejuniorum

Titulus 47 : De purificatione post partum

Titulus 48 : De ecclesiis aedificandis vel reparandis

Titulus 49 : De immunitate ecclesiarum, coemiterii, et rerum, ad eas pertinentium

Titulus 50 : Ne clerici vel monachi saecularibus negotiis se immisceant

Liber 4

Titulus 1 : De sponsalibus et matrimoniis

Titulus 2 : De desponsatione impuberum

Titulus 3 : De clandestina desponsatione

Titulus 4 : De sponsa duorum

Titulus 5 : De conditionibus appositis in desponsatione vel in aliis contractibus

Titulus 6 : Qui clerici vel voventes matrimonium contrahere possunt

Titulus 7 : De eo, qui duxit in matrimonium quam polluit per adulterium

Titulus 8 : De conjugio leprosorum

Titulus 9 : De conjugio servorum

Titulus 10 : De natis ex libero ventre

Titulus 11 : De cognatione spirituali

Titulus 12 : De cognatione legali

Titulus 13 : De eo, qui cognovit consanguineam uxoris suae vel sponsae

Titulus 14 : De consanguinitate et affinitate

Titulus 15 : De frigidis et maleficiatis, et impotentia coeundi

Titulus 16 : De matrimonio contracto contra interdictum ecclesiae

Titulus 17 : Qui filii sint legitimi

Titulus 18 : Qui matrimonium accusare possunt, vel contra illud testari

Titulus 19 : De divortiis

Titulus 20 : De donationibus inter virum et uxorem et de dote post divortium restituenda

Titulus 21 : De secundis nuptiis

Liber 5

Titulus 1 : De accusationibus, inquisitionibus et denunciationibus

Titulus 2 : De calumniatoribus

Titulus 3 : De simonia, et ne aliquid pro spiritualibus exigatur vel promittatur

Titulus 4 : Ne praelati vices suas vel ecclesias sub annuo censu concedant

Titulus 5 : De magistris, et ne aliquid exigatur pro licentia docendi

Titulus 6 : De judaeis, sarracenis, et eorum servis

Titulus 7 : De haereticis

Titulus 8 : De schismaticis et ordinatis ab eis

Titulus 9 : De apostatis et reiterantibus baptisma

Titulus 10 : De his, qui filios occiderunt

Titulus 11 : De infantibus et languidis expositis

Titulus 12 : De homicidio voluntario vel casuali

Titulus 13 : De torneamentis

Titulus 14 : De clericis pugnantibus in duello

Titulus 15 : De sagittariis

Titulus 16 : De adulteriis et stupro

Titulus 17 : De raptoribus, incendiariis et violatoribus ecclesiarum

Titulus 18 : De furtis

Titulus 19 : De usuris

Titulus 20 : De crimine falsi

Titulus 21 : De sortilegiis

Titulus 22 : De collusione detegenda

Titulus 23 : De delictis puerorum

Titulus 24 : De clerico venatore

Titulus 25 : De clerico venatore

Titulus 26 : De maledicis

Titulus 27 : De clerico excommunicato, deposito vel interdicto ministrante

Titulus 28 : De clerico non ordinato ministrant

Titulus 29 : De clerico per saltum promoto

Titulus 30 : De eo, qui furtive ordinem suscepit

Titulus 31 : De excessibus praelatorum et subditorum

Titulus 32 : De novi operis nunciatione

Titulus 33 : De privilegiis et excessibus privilegiatorum

Titulus 34 : De purgatione canonica

Titulus 35 : De purgatione vulgari

Titulus 36 : De iniuriis et damno dato

Titulus 37 : De poenis

Titulus 38 : De poenitentiis et remissionibus

Titulus 39 : De sententia excommunicationis

Titulus 40 : De verborum significatione

Titulus 41 : De regulis juris

Titulus 22

Titulus 22

TITVLVS XX1I. DE CLERICIS PEREGRINIS. 1 Que sit difcrentia inter commendatitias & dimissorias literas. 2 As, nam possit concedere commendatitias literas., Epistopus non debet ordinare clericum alterius episcopi, & si fecerit irrita est eius ordinatio. 3 An possint abbates literas dimissorias dare.

Nota quod aliae sunt literae commendatitiae, & aliae dimissoriae. Commendatitiae dicuntur, per quas commendatur de vita & moribus, exprimuntur etiam ordines, ibi quos habet. ar. 72. dist. c. pe. & vlt. literae autem dimissoriae dicuntur, pro quas dimittitur a iurisdictione praelati. 72. dist. c. vlti. has autem non potest concedere praelatus minor episcopo. inf. de offi. archi. sia gnificasti. Commendatitias credo posse concedere quoslibet bonos praelatos. arg. sup. eo. inter. nam ibi innuitur, quod non solum per literas episcopi, sed etiam per alia argum. potest constare de ipsis ordinibus, vt licite possit promoueri & celebrare, & hic etiam non dicitur, quod nullus istorum 3. eum ordinauit.

Quidam tamen dicunt, quod quo ad ordines, scilicet vt recipiantur in ordine suo ad celebrandum, solus episcopus, qui ordinat, potest concedere commendatitias. ar. 72. dist. c. vlt. sed tunc tantum potest ab alio episcopo ordinari, quando per literas sui episcopi sit dimissus, vel alius casus concurrat, in quo licite de iure ab alio episcopo ordinetur.

Et ideo no. fquod nullus episcopus debet ordinare clericum alterius episcopi, & si fecerit irrita est eius ordinatio quo ad executionem. simile. 9. q. 3. episcopum. nisi alius episcopus daret ei beneficium. nam tunc cum ratione beneficii fiat de iurisdictione secundi episcopi, bene potest ordinare eum, cum etiam possit eum iudicare. 9. q. 3. c. 1. & 2. inf. de paroch. c. nullus. sed remanet de iurisdictione primi episcopi propter beneficium, quod ab eo habet, nec amittit.

Sed contra. 71. distin. c. 1. per totum. & 72. distinct. per totum. sol. illa. cc. loquuntur quando clericus a iurisdictione episcopi secundi ex toto eximebatur a primo, puta quod habebat tale beneficium a primo episcopo, vel quod de iure, vel consuetudine cum alio beneficio possidere non poterat, & idem est si beneficium, quod secundo sibi datur eo modo tale sit, quod cum primo possidere non possit, nam & haec fuit intentio canonum illorum, qui clericum alterius episcopi sine eius voluntate sibi ex toto auferre non possit, sed si detur ei praebenda in sua iurisdictione, cum ei hoc liceat non tolerando cum primo episcopo: vt notat. infra, de praebend. cum iam. & per consequens ex quo dat ei praebendam, poterit eum ordinare, licet sit curialius non ordinare sine licentia prima ordinatoris. De abbatibus autem, an possint literas dimissorias daret die, vt sup. de renunc. ca. fi. sed quid dices de abbatibus exemptis & alijs ? Respondeo, quod & ipsi literas dimissorias possunt concedere, si ita sunt exempti, quod diocesani non habent in clericis eorum ordinationem, quod rarissime conceditur alicui, nam & tunc cum in omnibus quo ad ordines, & quo ad iurisdictionem pertinent ad exemptos, & per consequens literas dimissorias concederent.

Caput 1

CAPVT 1 1 Quade eaus qunqut fginae requtrantur i literae teslimonialibus clericorum trans marinorum. 2 Nunquid clerici incogniti permittendi sint celebrare: & num quid episcopus possit in boc dispensare. An fifficiat ostendere literas de ficerdotio ad boc vvt credatur quod quis sit facer dos.

TVA NOS DVXIT. ( Statuta) 9§. distinct. per totum. (Quinque) ideo plura requiruntur, quia sunt ignota, am si esset vni notum, ipsi solicrederetur. infra, de probat. post cessionem. §9. distinct. quamuis. 21. distinct. extraneo. 62. distinctio. per totum. & idem, etiam si per testes, & crederem duos sufficere. infra eodem, tuae. & credimus sufficere5. sigilla episcoporum ignota. oportet tamen aliquam notitiam habere de sigillis, vel de clericis saltem per famam. Item hoc habet locum in his, vbi nullum aut modicum praeiudicium alii generatur, si autem aliquantulum prae¬ iudicium magnum generatur, non creditur eis, nisi per collationem sigillorum, vel alias legitime probetur. argu. in Authent. de instrument. cau. inf. de fi. instrum. c. 2. (Episcoporum) non aliorum inferiorum praelatorum (Alijs) etiam citra marinis clericis. (Obseruandum) hoc capi. loquitur in his, qui postulant recipi vt clerici in ordine suo, nam si tanquam viatores petant recipi, non sunt ita subtiliter examinandi. 42. distin. quiescamus. & permittendi sunt secreto celebrare. inf. eod. tuae. de conse. distinct. 2. non prohibeant. 7. quaest. 1. episcopi.

2 In suspensione) id est, in probatione, non enim suspensi sunt, neque ab homine, neqe a iure, imo sine peccato possent celebrare, dummodo in loco essent vbi celebrare possent, sed plebes suspensae, id est, prohibitae sunt audire eorum officia, si autem diceretur ipse suspensus, vel a iudice, vel a iure, & celebret, esset irregularis, & solus Papa posset dispensare cum eo. 11. q. 3. si quis episcopus dam. in hoc enim casu potest dispensare episcopus. inf. eod. c. fin. Dicimus ergo, quod cum eo hoc casu poterit dispensare episcopus etiam si celebrauerit populo, licet non debuerit celebrare sine dispensatione. Simile dicimus, licet quis deprehensus in publico crimine, non debeat celebrare, nisi cum eo dispensetur, ta. men si celebrauerit, non praecedente dispensatione, etiam episcopus poterit super hoc dispensare, cum ei prohibitum non inueniatur, posset etiam dici, quod si hic suspensus esset a iure, quod episcopus dispensare posset. & c. si quis episcopus dam. loquitur tantum de suspensis ibi ab homine, non aiure. de hoc tamen alibi plenius notabimus. inf. de cle. excom. mi. si cle. (De 3actibus) ff. nau. caupo. stabu. l. vlt. §. ac. IIn inferioribus) notat. non sufficit ostendere literas, quod ordinatus sit in sacerdotem, nisi habeat literas de quolibet ordine, nisi forte qui ordinauit in sacerdotem, sit tantae discretionis, quod praesumendum sit de eo, quod non ordinasset eum, nisi habuisset literas ab eo, qui ordinauit in diaconum, & ad alios ordines, & tunc non quaeram literas super diaconatum. argum. inf. c. proxi. nec in alijs ordinibus. ( Dispensari)id est, prouideri, vt celebret in ordine suo, & sit hoc sine dispensatione solenni, de qua dixi sup. de fil. presbyt. veniens. Vel dic, quod dispensatio necessaria est propter hoc, quod clericus est ignotus & testimoniales literae ignotae, & hanc dis¬ pensationem non potest facere nisi episcopus inf. eorc. vlti. & hoc meSis placete

Caput 2

CAPVT 1I. 1 ordirationen suan quonedo qua prebut possit.

INTER QVATVOR. & infr. (Argumenta) sigilla. no. ordinatorum vel per testes. inf. eo. proxi. vel per alia probabilia indicia vti quidam dicunt. arg. 2. q. 6. §. diffinitiua. §. nulli hominum. inf. de praesum. literas. 32. q. 1. dixit. 27. q. 2. non aliqua. & C. de rei vendi. iudicia. nam cum hic quaerat alterius patrimonium, & in spiritualibus sufficiat credere, & alias sit bonae vitae, & habeat 5. sigilla episcoporum, licet ignota sint sigilla, si aliqua notitia habetur per famam, vel alio modo, vel de episcopis, vel terris eorum, licet alias non sit sufficiens probatio: tamen praesenti casu tales crederem posse admitti. (Conuersatio) imo vtrunque est necessarium testimonium ordinum susceptorum probatio vitae. sup. c. proxi.

Caput 3

CAPVT III. VAE FRATER. & infr. (Canonica) de conse. distin. 2. tribus. (Ad omnes ordines) um de hoc. sup. eod. c. 1.

Caput 4

CAPVT I1II. 1Noneft afmendas de aliena ecclesia ficerdos uelprelatas cam reperiatur idoneus in eadem. 2 Nnnquid liceat exempuis aliquos in suss etclesiis recipere sine licentia episeopi. 1 Istututi absa scientia epistopi remouentur. nisi eum eis voluerit dispensare.

DE NOBIS PROPO. (Clericos) & male ignotos, & etiam per notos, sed ad celebrandum bene posset eos admittere etiam sine licentia episcopi, si eos plene nosceret non per literas, quia solis episcopis est seruata haec cognitio. (Instituere) hoc eis non licet, imo nec episcopo, nisi habeat licentiam eius episcopi cuius clericus est. 70. distin. per totum. inferioribus autem praelatis etiam cum licentia prioris praelati, non est licitum aliquem instituere in eeclesia sua, nisi primo episcopus diocesanus approbet & dispenset, vt hic expresse habes. 72 distin. hortamur. & hoc est ea ratione, quia aliquando crederet aliquas literas sufficientes, quae non essent, vel posset ille clericus habere alia impedimenta, sed nec admit tere possunt ad celebrandum populo 71. dist. extraneo. sicut nec eis licet dimissorias dare literas, sed episcopo tantum 72. distin. extraneo. inf. de offic. argum. significasti.

2 Quid dices de exemptis, an possint in suis ecclesijs aliquos reciperet Respondeo, episcopus in persona sacerdotis recepti, ab exemptis potest animaduertere cum in sua dioce. delinquat celebrando. 6. q. 3. placuit. C. vbi de cri. agi. Authent. qua in prouincia. nisi forte & familiares exemptorum sint exempti, quia tenor priuilegii diligenter est obseruandus. infr. de priuil. porro.

Non erit ergo exemptis licitum aliquem clericum recipere sine licentia episcopi dioce. sed si ipse episcopus malitiose differret suum dare assensum, ageretur ad hoc coram superiore. argu. inf. de iure pa. pastoralis. & potes dicere quod non est necesse episcopum suum praestare asiensum, sed tantum cognoscere de literis conmissorijs, postquam autem pronunciauerit eum plene dimissum, licitum est exemptis eum accipere.

Et hoc est verum vbi loco exemptorum populum habent, alias enim pro se & suis locis exemptis sine licentia episcopi licet eis accipere clericos, dummodo ha. beant literas dimissorias, nec ob. quod dicitur, quod ratione delicti possint in eos animaduertere intermittitur ei poena, quia non deliquit. Vel dic, quod illud intelligitur de non exemptis speciali priuilegio.

Ex dispensatione) non potest episcopus dispensare in hoc, quod si non habet literas dimissorias, remaneat in ecclesia, sed in hoc dispensat, quia ex quo male institutus est in ecclesia, debet eiici, sed dispensatur cum eo, quod remaneat, sed nunquid est etiam necessaria dispensatio in his, qui aliquo contempto sunt electi, vel post appellationen: Respondeo non, quia ibi electio est canonica, licet posset cassari, sed hic secus. ar. sup. de elect. quod sicut. vbi de hoc no. Vel dic, quod hic non recipit executionem institutionis suae, nisi fuerit cum eo dispensatum 9. quaest. 2. Lugdunen. & hoc fere cum primo idem est, vel melius quod necessaria est dispensatio, quia ignotus est: vt notat. sup. eo. c. 1. Inno.

PrevBack to TopNext