NVLLA ECCLESIASTIca. (Tribuantur) vt in eis alicui detur quasi possessio iuris. (Promittatur. argu. contra. sup. de praeben. relatum. Solu. verum est nisi a Papa. sup. de rescrip. eam te. (Et legibus) C. de inuti. stipu. ex eod. C. pact. l. vlti. (Inhibitum) promissio futurae successionis. (Sex menses) quidam dicunt, quod semestre tempus currit post ammonitionem. arg. inf. eod. quia diuersitatem. Alii dicunt a tempore scientiae. inf. eod. quia diuersitatem. argu. ff. de cal. annus. C. qui admit. ad bono. pos. l. 2. 5. de sup. negli. praelat. licet. Alii dicunt, quod a tempore vacationis. sup. de praeben. de multa. sed ibi supplendum est, & scientiae subtrahitur de hac praescriptione sex mensium tempus suspensionis & peregrinationis. inf. eod. quia diuersitatem. Item dicunt quidam, quod licet sit decursum semestre tempus, si antequam alius eligatur, ipse eligat, quod purgatur. sup. de sup. negli. praela. literas. argum. ff. si quis cau. & si post. ff. de arbit. celsus. Nos autem dicimus, non posse purgare moram. argum. sup. de sup. neg. praela. licet. & c. literas. & dicimus locum habere hanc translationem potestatis in omnibus dignitatibus, & officijs, praebendis, vbi non sunt distindtae, vel certus numerus statutus, vt hic. & inf. eod. dilectus. & c. ex parte. sup. de praeben. dilecto. & licet olim non haberet locum in episcopatibus, vt inf. eo. dilectus. hodie tamen locum habet in illis. sup. de elect. ne pro defectu. (Distulerit) culpa sua. inf. eod. quia diuersitatem. vel per negligentiam, secus si per impotentiam iuris vel facti etiam culpa contingente. inf. eod. quia diuersitatem. & sup. de consti. c. cum vi.

Caput 3

CAPVT III.

RELATVM. (Debet) nisi sit receptus in canonicum. sup. de praeben. relatum. & c. dilectus. sup. de consti. cum M.

Caput 4

CAPVT IIII. 1 ASignatio praben dicitur esse necessaria posi electionem canonici, quae vvero sint ne cessaria in praelatis. in nu. 2. Et quid in baebentibus solam temporalium administrationem. in nu. 3. 4 Non dicuntur literae obreptutie ob hoc, quod impetrans sit peccator. Executor an & quando possit cogere canonicos ad implendum mandatum Apostolicum. 5 Cognitio summaria non est semper de necessitate, nea de suebstantialibus executorijs mandati. Executor an cum causae cognitione benesicium conferre debeat. 6 Absquoe solenni causae cognitione fferi non debet ex communicatio & absolutio. 7 Possessio an detur per inuestituram. Electio ab executoribus contra mandatum Papae factum an valeat.

PROPOSVIT. (Et assignatione) Facienda cum vacauerit non modo. Alii dicunt, quod statim debent assignae praebendam vacaturam hoc modo, quod statim dabitur ei, quasi possessio iuris praeben.

No. quod cum aliquis eligitur in canonicum, quod quantumcunqe canonica sit electio, tamen post electionem necessaria est assignatio praeben. per electionem enim datur ei ius canonicatus, assignatio autem praebendae consistit in facto, & tribuit potestatem administrandi in ea, nam nulli licitum est sua authoritate in ea ministrare, antequam praebenda sibi assignetur ab eo, qui potestatem habet assignandi a iure, qualis est praepositus vel decanus, vel quicunque alius cuiuscunque nomine censeatur, qui curam habet illius ecclesiae, in qua canonicus est electus in temporalibus. argument. sup. de insti. 2. & plus dicimus, quia ex quo assignata est sibi praebenda, per eum ad quem pertinet de iure, vel de consuetudine, etiam si ab aliquibus controuersiam patiatur super iu¬ re suo, nihilominus tamen licite ministrabit, quia authore praetore possidet, nec dicimus hanc astignationem esse confirmationem, nec in ea requiri examinationem personae, nec electionis, nec ipsum debere audire contradictionem alicuius, sed summatim, & sine inquisitione si viderit assignationem faciendam, faciat eam, alioquin supersedeat & examinationem superiori dimittat.

In praelatis autem, qui habent curam animarum, necessaria est confirmatio & examinatio, & personae & electionis. Sed confirmatio in his, qui habent curam animarum praecedit assignationem, nec assignatio, quae alias sibi videtur bona propter appellationem est retardanda, quia non fit cum causae cognitione, nec in ea tribuitur aliquid iuris, & hoc bene probatur. 5. de app. constitutis. & eodem modo dicimus debere fieri assignationem stalli in choro, & loci in capitulo per eum, ad quem pertinet de iure, vel de consuetudinne. 5. de praeben. dilecto. & si esset de consuetudine, vel sine aliqua assignatione, ministraret, staretur consuetudini. In his autem, qui solam administrationem temporalium habent sine cura, non credunt quidam necessariam confirmationem, nec examinationem, alii contradicunt & bene. arg. pro istis. 5. de insti. ex frequen. (Executore) dicebatur enim in literis ex equaris, hic erat merus executor, vel potius habens ministerium tantum, de quo habes. sup. de offi. deleg. c. quoniam. & c. pastoralis. §. quia. sicut & ille, cui mandatur, quod alicui prouideat, videtur quod teneat cellatio acta ab huiusmodi executoribus etiam non vocatis illis, ad quos pertinet electio, quia eum recipere debent, sicut teneret collatio episcopi non vocatis canonicis, qui eum recipere debent, & praebendam assignare, nisi in literis contineretur, quod istos moneret vel vocaret, quia tunc fines mandati custodiendi sunt. ff. man. diligenter. sup. de rescript. cum dilectus. & hoc satis videtur hic. & arg. inf. de accu. accedens. imo plus videtur, quod si compareat aliquis, qui velit aliqua dicere in personam eius, cui conferenda est praebenda, quod non debet audiri, quia minister vel merus executor est, & super hoc nullam iurisdictionem habet. 5. de sent. & re iudi. decaetero. vbi no. & idem dico, si vellet iudicem recusare, quia non est audiendus. 5. de offi. deleg. nouit. Sed si vellet dicere res scriptum per obreptionem obtentum, vi¬ detur qued fit audiendus, quia etiam si executus fuisset, mandatum non reuocaretur. sup. de sen. & re iud. cum olim. sup. de reseri. cum dilect. sed hac ratione videtur, quod possit obiicere in personam instituendi, quicquid velit de iure, & maxime peccatum, quod si tacuit peccatum suum, videntur literae surreptitiae. Sed tu dic, quod propter hoc stricto sensu non dicuntur literae surreptitiae, vt not. sup. de reseri. cum dilecta. 25. q. 2. & si non.

Sed certe hoc non placet quia non videtur nobis, quod literae dicantur obreptitiae, quia impetrans sit peccator, haec enim exceptio est contra personam, & non contra literas. Alii tamen dicunt & forte bene, quia licet iste executor nullum vocare teneatur, si tamem aliquis compareat qui velit dicere in personam, quod audiri debet. arg. 5. de accu. accedens. & 25. q. 2. c. f. & not. de hoc. 2. de cau. pos. cum olim. nec est simile de hoc executore vel ministro, qui iurisdictionem habet, & in eo qui solummodo ex officio fac it, prius tamen dictum de stricto iure magis sustinere potest. Item videtur, quod iste executor, non possit cogere canonicos ad implendum mandatum Apostolicum, id est, faciendum hunc canonicum, & primo ea ratione, quia non videtur sibi per literas concessum, scilicet, quod eos cogat ad hoc, sed quod ipse faciat. Item alia ratione hoc videt, quia non videt, quod canonici etiam si velint transacto tempore sibi indulto ad faciendum hunc canonicum, vel etiam postquam renunciauerunt eum facere canonicum, quod possunt, cum haec potestas faciendi eum canonicum translata sit ad executorem, licet penes duos insolidum haec potestas esse non potest. Sed licet non possit eos ad hoc cogere, postquam tamen ipse executor vel minister contulerit praebendam, coget eos ad recipiendum eum, & tractandum, vt canonicum, si mandans, cuius authoritate fungitur, habebat potestatem cogendi eos, cum eius authoritate fungatur. Plus placet, quod non possit, quia per formam praedictam, non est sibi data iurisdictio, sed ministerium tantum, hic tamen semper not. quod iste executor bene faciet, si audierit aliqua, quae eum moueant, si consulat superiori. in Authen. vt nulli iudi. §. & hoc vero iubemus. de his not. inf. de despon. impu. ad dissoluendum. haec quae dicuntur in fi. glo. positae, super decre. proposuit. in glo. quae incipit dicebatur, habent locum, vbi in literis non est clausula con¬ tradictores etc. quia si est illa clausulaibi, tunc & antequam inuestiat eum, & post potest audire contradictores, & summatim cognoscere. sup. de renun. veniens. ff. de re iud. l. a diuo. §. si super. Quidam tamen dicunt, quod non debet audire, nisi postquam fuerit executus mandatum, sed non video causam, quare non sit melius eos audire ante, quam post. 5. de renun. vet niens. Fatemur tamem, quod si omissa summaria cognitione hac & repulsis contradictoribus exequatur mandatum quod valet, quia merus est executor in implendo mandatum.

5 Item quia summaria cognitio non est semper de necessitate, neqe de substantialibus executoris mandati. In compulsione autem bene necessaria est causae cognitio. Sicut autt est iste merus executor, de quo loquitur haec decre. & sic est merus executor, si in literis dicit, facias beneficium sibi assignari, & eodem modo, si dicit, facias eum recipi, vel alia consimilia, nam qualitercunque scribatur sibi, si voluerit statim mandabit de eo recipiendo, & nisi rec ipiant, sunt excommunicati. argum. sup. de rescrip. capitulum. & c. Abbate. & c. mandatum. &. 5. de praeben. pro illorum. Ab executore enim propter defectum ordinis iudiciarii non appellatur, nisi excedat modum, vel nimis festinet. 3. de appel. nouit. sup. de offi. deleg. super. ff. de appel. C. ab executore. C. quorum app. non re. l. ab executore. Et not. quod iste executor non tantum prouidebit, & praecipiet prouideri de beneficijs, vacantibus, de iure, & de facto, sed etiam de vacantibus de iure tantum, sed tamen in eis debet praemittere cognitionem, & audire sententiam illum qui possidet, & si non habet ius, tunc non feret sententiam, sed mandabit detentori, & coget de facto dimittere, sicut de facto tenet, & postea exequetur mandatum, & si hunc ordinem dimitteret cassaretur quod fit ab eod. inf. cum nostris. & c. literas. ff. de re iud. a diuo Pio. §. si super. Item & si non compareat ille, qui beneficium possidet, sed compareat ille, qui contulit, & cuius collatio dicitur, non valere de iure, vel etiam si non contulit, sed patitur possidentem possidere, sed petitur ab eo, quod tanquam vacans de iure conferat alij, & feratur sententia contra eum, praeiudicabit possessori, qui sciuit causam suam agi. 3. de sent. & re iud. quamuis. nec vlterius erunt partes executoris, nisi vt cogat possessorem dimittere possessionem. Sed quid si ille, cui commissum est, quod compellat capitulum ad conferendum alicui praebendam alicuius ecclesiae, si vacat, vel quam cito ad id obtulerit se facultas, nunquid potest cognoscere de praebenda quam aliquis detinuit diu, antequam huiusmodi literae impetrarentur, quo iure habet iurisdictionem super hunc possessorem, de quo nulla in literis habetur mentio.

Item cui restituet praebendam possessor, quia si dicis executori ille, non habet potestatem alicui conferendi, sed tamen compellendi, si dicis, quod restituet capitulo, quomodo ad hoc agit, cum non habeat mandatum a capitulo, de ipso autem possessore certum est, quod ille nulli eam dare potest, quia ad ipsum nulla potestas conferendi pertinet.

Solut. executor hoc modo procedet, quia vocabit capitulum, & dicet ei, quod conferat praebendam, quae vacat de iure, & si capitulum respondit, domine, non possidemus praebendam quam petitis, & credimus quod ille, qui tenet, bene teneat, vnde faciatis de ea, quod vultis, quia non credimus, quod vos praecipiatis nobis, vel etiam consulatis, quod nos contra conscientiam eam conferamus, tunc vocabit possessorem praebendae & dicet ei. Ista praebenda quam vos possidetis, vacat de iure, & hoc vult probare iste, qui impetrauit literas, & admittet probationes eius. ff. de re iudi. l. a diuo. §. si super. & si probauerit, praecipiet possessori, quod dimittat possessionem praebendae, qua dimissa praecipiet capitulo, & coget quod eam det impetratori literarum. argumen. sup. de praeben. inter caetera. vbi dicit, quod omnia retractata fuerunt inter partes, & non fuit iudicatum, quod vna pars daret aliquid alis.

Sed ille, ad quem de iure ertinebat conferre post cassationem factam contulit, de hoc etiam notauimus supra, de sententia & re iudicata. cum bertholdus.

Nec miretur aliquis, quod habet aliquis executor iurisdictionem super personas non nominatas in rescripto, & penitus extraneas, quia hoc est in quolibet executore, qui contra extraneos summatim cognoscunt de proprietate, & etiam res ab eis auferunt. ff. de re iudicata. a diuo. §. si super. C. de his qui ad ecclesi¬ am confugiunt praesenti. sup. de offic. delegat. sane. 2.

Item non est necesse, quod petatur praebenda restitui in capitulo, sed tantum, quod eam resignet, & per consequens veniat ad collationem capituli, & postea cogetur capitulum eam dare quando in literis dicitur, quod compellatur, & si in literis dicitur, exequaris, tunc ipse executor conferret post resignationem, & si nollet resignare, violenter ab eo auferenda est possessio. ff. de rei vendicatione. qui restituere. hic autem loquitur tantum de resignatione facti, & non de resignatione iuris, ad quam non tenetur, sicut nec suum ius cedere. ff. si seruitus vendicetur, sicut. §. sed quia imo saluum ei remanet ius suum. ff. de re iudicata. a diuo. §. si super. infra, de concessione praebendae, & ecclesiae non vacantis. c. cum nostris. literae tamen erant. infra eod. literas. Nec poterat contra eas excipi de falsi suggestione, vel veri suppressione intantum, quod per eas non procederetur, quia haec falsitas non erat expressa, vel veritas tacita per malitiam, sed per simplicitatem, & per ignorantiam iuris, quia credebat quod ex quo de iure vacabat, quod literae sibi valerent intantum, quod statim sine alia compulsione ad resignandum, & quod executor suus possit sibi conferre praeposituram, & ita literae valebant, non obstante tali taciturnitate veritatis, vel secundum formam iuris. 25. quaestio. secunda. praescriptione. supra, de rescriptis. super literis. Et si iudex vel executor per eandem iuris ignorantiam & simplicitatem male procedat, sicut etiam hic illud cassabitur, sicut & hic cassata fuit male facta collatio, sed nihilominus manet sibi ius saluum super literas concessum, & remansit sibi ius saluum super praeposituram. Vnde in fin. decret. mandatur & hoc sibi dari, & hoc placet quod dicitur in gloss. hic posita credimus.

Alii contradicunt asserentes has literas elidi posse per exceptionem, & quod hic factum est, & inf. eod. literas. fuit falsum tantum authoritate secundarum literarum.

Quidam distinguunt inter illum, cui committitur prouisio alicuius personae simpliciter, & eum de quo hic loquitur, nam de primo dicunt, quod sine cau¬ sae cognitione potest conferre beneficium, sed ille, de quo hic loquitur non potest conferre beneficium, de quo scribitur, nisi prius sciat quare illi quibus scribitur, non conferunt. argu. sup. de rescrip. si quando. & c. cum adeo. & melius in c. ab excomunicato vbi dicitur, quod secundus, scilicet, executor, cui scribitur in defectum primi, cum causae cognitione debet procedere. Sed certe alii dicunt illud esse ea ratione, quia excommunicatio & absolutio non debet fieri sine causae cognitione solenni. 2. quaest. 1. nemo. sed collatio beneficii, licet fieri debeat praecedente inquisitione, sicut not. sup. de postu. c. 1. causae tamen cognitio solennis non est necessaria ibi. Vel dic melius, vt ibi not. ( Inuestiuit) bene hic collige idem esse assignare & inuestire.

Et not. quod quando dicitur in literis exequeris, quod potest inuestire, & potest hinc colligere, quod propter inuestituram non datur possessio, quia hic inuestitus erat de praebenda, quam alius possidebat, quam ambo insolidum possidere non possunt. sup. de proba. licet. & not. sup. de consue. c. 2. & potest dici, quod haec inuestitura locum habet, quando sibi reseruat praebendam conferendam, quod potest, vt not. sup. de praeben. pro illorum. & non placet, quod dicitur hic, quia non credimus, quod decanus potuit eum inuestire de vacatura, vt inf. sequitur. Assignastis) & male, cum esset alii haec potestas data, & sic apparet hic, quod quando scribitur pro aliquo, & datur ei executor, qui eis negligentibus illud exequetur, quod non tenet electio facta ab illis contra mandatum Papae, secus autem si esset datus tantum executor ad compellendum, quia tunc te neret electio facta ab illis. sup. de praeben. dilectus filius G. Ratio diuersitatis, quia in primo casu videtur ad se, vel ad suum delegatum executionem reuocare, ideo de ea nihil ad eos, in secundo autem secus (Vacaturis) sup. eod. C. 1. (Contra canonum) quod est quando non authoritate Papae, sed haec legitima erat, quia authoritate Papae, hoc non placet, sed vere male processit. (Attendentes) q. d. non est necesse, quod defendat institutionem suam factam decani, qui inuestiuit eum de vacatura, cum sufficiat factum Papae, qui eum inuestiuit de vacante, factum tamen decani fecit cassationem iustam, hoc non placet. Sed quia potestas conferendi ad alium erat translata. (Per praedecesso¬ rem nostrum) sed per decanum fuit inuestitus de vacatura & licite, cum super hoc fuerit executor, & illa inuestitura fuit causa cassationis electionis secundo facta a canonicis, hoc non placet, vt dictum est. Facta autem cassatione, non fuit inuestitus per Papam de vacatura, sed de vacante (intelligebatur) argum. quod per sententiam perditur dominium. ff. de rei vend. in fundo. insti. de offic. iud. §. vlti. C. de arbi. l. 4. §. sed & si quis arg contra. ff. de pis ac non mitume

Caput 5

CAPVT v. 1 Ad quem pertineat petere institutos amoueri. 2 Debet agens ad destitutionem instituti causam adiicere, quare sut minus canonicainstitutio. possessionem habent alicuius dignitatis, non potest, nec debet alius in eius locum institui, nisi prior a loco illo, vel de facto, vel de iure per sententiam remoueatur. Executor Pape anposit prouidere, alio existente in possessione 3 Si electio ad episcopum, & capitaalum simul pertinet, si suspensus esset episcopus, electio pertineret ad capitulum solum. 4 Non potest suspensus conferre praebendas. Culpa sua an alicui imputatur Archidiaconus an possit conferre beneficia ad episcopum pertinentia, si episcopus est suspensus. 3 In collatione benesitiorum debent personae examinari.

QVIA DIVERSITATEM. (In ipsas) & ideo petebat intitutos, vel intrusos ab eccleijs amoueri, vt ex sententia uae statim sequitur apparet. Vnde no. quod aliquando ille ad quem pertinet institutio de iure, petit institutos amoueri, vt hic. & sup. de praeben. dilecto. & etiam patronus. inf. de iure pat. ex literis. Item hoc ipsum petit clericus institutus, vel alias etiam, si nondum institutus sit, & habeat ius. sup. de senten. & re iudi. cum Bertholdus. vt not. & 3. quaestio. 6. hoc quippe. Item hoc ipsum potest quilibet clericus de ecclesia petere. 5. de elect. cum dilecti. sed hic vltimus, cum suum ius speciale non prosequitur, videtur quod non posset agere, nisi agat denunciando, vel accusando. sup. de appel. constitutus. in fin. & non solum possunt praedicti agere contra inst itutos, sed etiam contra instituentes peruerse. 7. quaestio. 1. praesentium. & de hoc not. sup. de filijs presbyt. veniens.

Is tamen, qui agit modis praedictis, debet causam adiicere, quare sit minus canonica, sicut in alijs personalibus: vt no. sup. de offic. ordi. conquerente. puta quia ad eum, qui agit pertinet institutio, quia est in possessione instituendi, & quia non pertinet ad eum, quod instituit vel alias consimiles. Et est ratio, quare exprimere debet, quia personalis est actio. quod ex eo patet, quia nec in rem, nec mista est. no. sup. de offi. ordi. conquerente. & hoc est, quod nullus praedictorum potest nominare instituentem in iudicio, cum nominatio non habeat locum, nisi in realibus. C. vbi in rem actio. l. 2. secus si peteret obedientiam, quia tunc posset nominare dominum in iudicio: vtnot. sup. de maio. & obe. inter quatuor. & saepe quis contra neminem agit, sed petit electionem suam confirmari, inf. eo. post electionem. & iudex tunc vocabit omnes, quos res tangit. ff. de adop. namde hoc not. sup. de ele. c. penult. Resignandas) hoc quod dicitur hic, intelligitur sic, quod quando aliquis habet possessionem alicuius praebendae, vel dignitatis, tunc nullus iudex ordinarius, vel delegatus debet aliquem instituere in locum eius, nisi prior a loco illo remoueatur, vel de facto authoritate superioris, vel per sententiam ad minus, & sic loquitur. inf. eo. cum nostris. & c. literas. vbi no. Sed illead quem pertinet electio de iure, bene poteritalium eligere ad eum locum, quem tenet institutus. sup. de sen. & re iud. cum Bertholdus. Licet quidam illud quod dicit illadecre. dicant locum habere, vt praesentatio fieri possit non obstante institutione alterius, sed non electio, quae ius tribuit. Hoc autem certum est, quod propter praecedentem electionem factam ab illis, ad quos non pertinet, non cassatur electio facta abillis, ad quos pertinet, vt in praeallega. decreta. cum Bertholdus. & not. sup. de electio. considerauimus. Item licet ille, ad quem pertinet iure proprio electio possit eligere, non obstante prima electione & institutione, executor tamen Papae non potest prouidere alio existente in possessione, quiest institutus per superlorem, sed si per superiorem non esset institutus primus, sed tantum in possessione esset, propter hoc nec dimitteret executor, quin de alio prouideret secundum mandatum Papae. sup. de praeben. de multa. quamuis illa non loquatur de prouisione execu¬ torum Papae, sed de prouisione eorum. ad quos iure proprio pertinet, vel dic, vt not. inf. eo. literas. (Resignandas) . i. de facto admittendas. (Per excommunicationis) . 16. q. 1. in fin. (Confirmatione) re. pete quaediximus sup. de confir. vti. vel inuti. c. 1. (Adepti) itaquod hi sex menses current, vel ante suspensionem, vel post, cum conferre posset archiepiscopus

(Computentur) hoc intelligamus, quando collatio beneficiorum ad ipsum solum pertinet, nam si ad plures, quorum vnus suspensus esset, secus diceremus, nam si pertinet electio ad episcopum, & capitulum simul, si episcopus esset suspensus, pertineret electio ad capi. tulum solum, sicut si vnus ex capitulo esset suspensus, non impediretur capitulum procedere ad electionem, nam quantum ad ea, quae communiter imminent facienda episcopo & capitulo, vnde caput, vel corpus intelligitur. C. de iur. deli. sancimus. §. si vero episcopus. & ff. quemad. serui. amit. si quis alio. §. vlti. & l. si locus. 16. q. 3. si sacerdotes. sup. de praescri. auditis. ex transmissa. (Valuit). C. de anna. excep. l. 1. in fi. de praescrip. c. 1. Arg. contra. ff. de vsur. cum quidam. §. si pupillo. ff. ex quib. cau. ma. in integr. resti. ei.

(Potestate) nota suspensum non posse conferre praebendas. de hoc not. sup. de consu. cum dilectus. (Culpa) licet fuerit in culpa, non erat in mora, statim enim pro absolutionead sedemapostolicam properauit, si enim esset in mora vel negligentia obtinendi absolutionem, secus esset: vt hic. ar. 1oo. dist. quonsam. sup. de rescri. si autem. ff. de iudi. quoniam potest. ff. dere mil. non omnes. & l. qui captus. & l. 1. §. 1. ff. ex quib. cau. in integ. sed si per. §. 1. Et sic habes, quod non imputantur ea alicui, quae sua culpa praecedente accidunt. 15. q. 1. si concupiscentia. & c. inebriauerunt. ff. de fur. verum. & l. quae iniuriae. ff. de publ. sed & hi qui. §. si. ue autem. arg. contra. 30. di. saepen. &ca studeat. ff. quod met. cau. mulier. Sed tamen hoc non est verum, quia bene imputatur archiepiscopo sua culpa, quia iustem potest puniri, haec tamen poena, quod electio deuoluatur ad capitulum, non inuenitur sibi imposita a sure, & ideo non potuerunt conferre beneficia. supra, de sup. neg. praela. romana.

Ad illum) scilicet Papam & hoc ex ple¬ nitudine potestatis, sed nunquid si episcopus esset suspensus, posset archiepiscopus conferre beneficia spectantia ad episcopum, & dicunt quidam quod sic, nec est necesse, quod expectet sex menses. arg. pro eis. 9. q. 3. cum seimus. quod potest loqui in hoc casu, quando episcopus necessaria officia non instituit in ecclesia, vt oeconomum, vel alium qui temporalia ministret. In non necessarijs autem officijs, puta canonicis ordinandis, locum non haberet. sup. de ele. cum ecclesia vulterana. Sed in hoc casu, cum non habeat tempus praefixum, credunt quod possit ille, ad quem pertinebat collatio post absolutionem conferre, si non sit per superiorem alii collata. C. de contrahen. stipu. magna. melius videtur, quod nec capitulum, nec superior potest supplere alterius dictum, nisi in ius hoc dicatur, quod ei liceat alterius defectum supplere. sup. de elect. cum ecclesia vulterana. sed seruatur ei faciendum post absolutionem. arg. inf. ne sede vacan. illa. nisi necessitas immineret, & poterit sine vlla restitutione iste archidiaconus, vel archiepiscopus dare beneficia vacantia, etiam quae vacauerunt vltra sex menses, nec sunt contraria decre. sup. de sup. neg. praela. licet. c. literas. quia ibi loquitur, quando illi ad quos spectabat electio, fuerunt negligentes, & tunc ipso iure amit. tunt potestatem eligendi, sed quando per impotentiam dimittunt, non amittunt ipso iure potestatem eligendi, licet in eo puniri possent extraordinarie. Si autem ei ius concederet, quod posset supplere defectum alterius, posset supplere sine supersoris authoritate: vt not. sup. e. nulla. 65. di. si forte (Ad illum) communi autem iure remanet potestas conferendi penes sedem archsepiscopalem. sup. de insti. cum venissent. inf. ne sede vac. c. 2. & seruabitur prouisio successori.

(Tempus) siue sciuit praebendas vacare non imputatur, quia si sciuisset, imputaretur ei, cum etiam Romae & in via posset beneficia conferre, vel dic, quod licet in via conferre posset, non tamen imputaretur ei, si non conferat, cum in collatione beneficiorum debeat personas examinare. sup. de praeben. in Lateranens. & etiam quia iustum est quod clericis de terra sua prouideat. C. de epis. & cler. l. in ecclesijs. 71. dist. extraneo. de quibus copiam secum non habet. (R ecessit). ff. ex quib. cau. in integ. rest. qui mittuntur. (Computetur) nisi monretul accepto commeatu. ff. ex quib. cau. in integ. resti. miles.

Caput 6

CAPVT VI. 1 Quo casu potestas eligendi ad superiorem deuoluatur. 2 Nunquid ius eligendi propter alicuius peccatum ad alios t ransferat sus eligendi an propter errorem deuoluatur. 3 Litera per falsi suggestionem impetratae valent, sed per excep. elidi possuntCollatio an teneat, si impetrans bona fide, tempore impeetrati reseripti, est ineapax beposessio quando dicatur plas babere facti quam iuris, & econtra. Sententia non sufficit super priuatione alicuius benesicii, vt illud perdatur, sed oportet illud prius resignari ab illo qui priu. tenebat: fie idem est dicendum in omni sententia. 4 Non licet alicui orcupare possessionem quam alius tenet. 5 Possunt dignitates & beneficia vniri episcopatui si est pauper.

CVM NOSTRIS. (Tanto) sex mensium. sup. eod. nulla (dixerunt) & benem, qusa de facto non vacabat. (electus) & male: quia licet de iure, de facto: non vacabat. 63. dist literas. sup. de postu. c. 1. & 2.

1 (Possidebat) idem videtur, si solus electus esset, si non possideret, quia verum videtur regulariter, quod etiam si ille, ad quem pertinet electio personam ineligibilem, puta hominem illegitimum homicidam, vel alias quemcunqe irregularem vel malum, nunquam tamen propter negligentiam, vel per lapsum temporis, deuoluitur potestas eligendi ad superiorem, licet enim huiusmodi elector malus sit, & malum elegerit, non deuoluitur potestas eligendi ad eum, ad quem ius statuit deuoluendum, propter alicuius malitiam. sup. de elect. cum in cunctis. in fi. non tamem est negligens, & ideo non deuoluitur potestas eligendi ad eos, ad quos ius statuit deuolui propter negligentiam. sup. eo. c. proxi.

Et haec vera sunt, dummodo electus talis sit, in quem ius illius dignitatis cadere possit, nam in homicidas, & Irregulares cadere potest ius cuiuslibet dignitatis, quia etiam iuste habent eum, si cum eis fuerit dispensatum, & etiam sine dispensatione iuste tenent praedicti dignitates suas quousque renunciant, vel deponantur, sed si post adeptas dignitates fecerunt homicidium, vel alias irregularitatem in¬ currunt, sed st talis electus sit, in quo ius dignitatis cadere non potest, vt si sit omnino illiteratus, vel si sit mulier, vel infans, satis videtur, quod talis electio, vel possessio non impediret, quominus lapsu temporis per negligentiam potestas eligendi ad superiorem deuoluatur. ( Dicentes) & bene. (Aassignarunt) & male, quia licet de iure de facto, tamen non vacabat. (Assignarunt) planus est intellectus huius decretalis, quia propter negligentiam non erat deuoluta potestas eligendi ad Papam, quia elegerant personam, in quam aliquo casu poterat eadere ius praepositurae, nec propter delictum, quia scilicet personam ineligibilem elegerant. s. episcopum quia hoc nonest iure cautum, quod propter talem personae electionem trans feratur ad alium potestas eligendi, licet electio sit nulla, & ipsi priuati potestate, eligendi sint, vt not. sup. de postu. gratum. sup. de elect. bo. me. ma. Item si esset deuoluta haec potestas ad proximum superiorem, non tamen esset deuoluta ad Papam communs iure, & sicintelligitur. inf. eo. c. literas. & sdem est si authoritate Papae aliqui habent potestatem eligendi, & eligant penitus indignum, in quem non cadit ius, quod sibi datur, non propter hoc reuertitur ius eligendi, nisi ad illos, penes quos primon erat de iure communi, nec etiam ad illos, qui forte habent potestatem prouidendi alij, & quia certum est, quod primi prouisores potestatem habebant prouidendi, & prouiderunt, sed male.

2 Item iure non cauetur, quod propter eorum peccatum, ius eligendi ad alios trans feratur, quia tune secus esset. sup. de praeben. de multa. sup. de elect. cum in cunctis. & hoc placet magis, quam quod alias hit not. &. inf. eo. literas. & post elect. & inf. de exces: praelat. inter dilectos. Imo Idem forte videtur, etiam si in eo non caderet ius sibi datum, dummodo in literis non sit expressus error intolerabilis. i. indispensabilis. inf. de sen. excom. per tuas. & c. solet. nec est error intolerabilis, si scribitur etiam pro irregulari. Intolerabilis enim esset, si pro criminoso scriberetur in crimine perseuerante, sed nec hoc sufficeret, nisi in literis scriberetur, quod in crimine perseuerat, quia alsas licet error sit intolerabilis, non tamen est expressus, & vtrunque est necessarium. Quidam dicunt sufficere, si error sit notorius, etiam si non exprimitur in literis ar. sup. de off. deleg. c. 1. Alii dicunt non sufficere, quod est notorium, nisi sit expressum. 2. q. 6. §. item si sententia contraius. Expirat autem haee potestas, si prouido contingat non capaci, nec tamen propter prouisionem factam de notorio, & scienter indigna persona transit potestas ad aliquos, nisi prius cassetur, sed ea cassata, statim redit ius eligendi ad primos, ad quos pertinet de iure communs, & non ad Papam. Item expirat morte eius pro quo scrsbitur. Item morte executoris. Quidam tamen dicunt, sed non placet, quod in hoc easu, si scribatur in fauorem eius, cui prouiders mandabatur, quod haec potestas reuertitur ad delegantem, morte autem delegantis non expirat, etiam si literae non sunt exhibitae. Nec est contra. sup. deoffi. dele. gratum. & c. relatum. quia illud obtinet in literis iurisdictsonis, secus in beneficialibus cum saepe contingat, quod in vita delegantis non occurrat facultas prouidendi, licet aliqui contradicant.

Item literae per falsi suggestionem impetratae valent, licet possint elidi per exceptionem. sup. de rescrip. super literis. & sic etiam valet potestas data per easdem literas, sufficit enim adhoc, vt executor receperit potestatem conferendi, quod delegans haberet potestatem committendi, & delegatus potestatem reciplendi, & quod res, quae committitur sit de potestate & iurisdictione committentis. Et tamen est, quod si tempore impetrati rescripti impetrans bona fide a est incapaxa beneficim, potest ei conferri. arg. sup. de fo. compe. ex tenore. Nec est contra. sup. de transac. ex literis. quia ibi non dicit, non tenere prouisionem, sed dic cassandam propter delictum impetrantis obreptitiae. Nec est contra. insti. de haere. quali. & diffe. §. in extraneis. vbi dicit, quod non valet testamentum, nisi sit capax haeres, & tempore confecti testamenti, & tempore mortis & aditionis, sed certe si quis bene attendat, quod dicit idem. §. colliget. contra: quia ibi dicit, quod ideo est necesse quod tempore con fectionis testamenti sit capax, quia testamentum non valet sine institutione capacis haeredis, secus est in collatione potestatis trans ferendi beneficium, quia haec potestas etiam nulla persona expressa, cui prouideatur, valet. inf. eod. constitutus. & sic in legatario, quia sufficit, & est necesse, quod tempore mortis sit capax, nisi in casibus, si legatum est putump etam si tempore testamenti non sit capax. ff. de iure fis. l. neq. §. 1. C. de le. seruus. & C. de cadu. tol. l. 1. §. cum ideo. & §. in nouis. C. quando di. leg. ced. l. nequ. si autem sub conditione a die conditionis extantis. C. de cad. tol. l. 1. §. sin autem. & hoc ideo, quia testamentum non subsistit ex legatis, & sic nota, quod causa cassationis electionis factae a canoniciae est quiaeis erat ablata potestas eligendi, & non quod prima electio fuerit aliqua. (Literarum) prudenter petiit iste, qui pe tiit, quod cassaretur processus delegati, qui erat inordinatus, quia primo cogendus eratad resignationem, vt hic. & sup. c. prox. sed si egisset quasi confessoria dicendo, se sus habere, & aduersario silentium imponi, succubuisset, quia nullum iius habebat in praeposituraepiscopus de nouo electus, vt hic sequitur. argument. adpraedicta. sup. de procur. ex insinuatione.

Fatemur tamen, quod posset habere publicianam ad ecclesiam contra non dominum, si bona fide, & iusto pretio habu isset eam, & si ambo scilicet actor & reus habuissent bona fide & iustotitulo, tune distingue, an habuerant ab eodem collatore, vel a diuersis, vt habes de publiciana. sine. §. si duobus. & l. seq. in beneficijs autem in spiritualibus dicunt quidam aliter. Item prudenter facit, qui dicit sn libello, peto talem ecclesiam, quae ad me pertinet, vt comprehendat & directam confessoriam & publicianam, & non dicat, quia sum canonicem institutus. ( Literarum) literae tamen bonae erant: vt infr. e. literas. nec poterat contra eas excips de falsi suggestione, vel veri suppressione, in tantum, quod per eas non procede tur vel legitime, quia haec falsitas non erat expressa, vel veritas tacita per malitiam, sed per simplicitatem, & per ignoratiam iuris, quia credebat, quod ex quo de iure vacabat, quod literae sibi valerent in tantum, quod statim sine alia compulsione ad resignandum executor suus posset sibi conferre praeposituram, & ita literae non obstante tali taciturnitate verstatis, vel expressione falsitatis valerent, sed non debet seruari forma in eis expressa, sed procedit secundum formam suris. 25. quaestio. prima. praescriptione. sup. de rescrip. super literis. & si iudex, vel executor per eandem iuris ignorantiam, vel simplicitatem male procedat, sicut hic fecit, illud cassabitur, sicut & hic cassata fuit malem facta collatio, sed nihilominua manet sibi ius suum saluum per literaa concessum, sicut huse remansit ius suum saluum supra praeposituram, vnde in fia ne decretalis mandatur sibi dari, & hoc plus plaeet quam quod dicitur in glos. hic praeposita credimus.

Alii tamen contradicunt asserenten tias literas elidi posse per exceptionem & quod hic factum est. & inf. eo. literas. fuit factum tantum authoritate seeundarum literarum. (Quia possessio talis) scilicet quae habetur ab his, qui plures dignitates habent, hocnon placet, sed talem possesssonem dicit plus habere facti quam iurls, quae praetenditur esse ex tali causa, quae potest esse iusta, sicut hic, nam hic iste poterat possidere, vel de speciali gratia, vel si ex iusta causa esset concessa (Facti quoniam) quando per meipsum possideo, plus habet facti, quam iu ris, vt hic. ff. ex qui cau. malo. re. denique. & l. si emptor. Sl autem per seruum, vel filium possideam, plus habet iuris, quam facti. ff. de acquir. possess. possessio quoque. ff. pro socio. l. 2.

Si autem per personam liberam possideo, putaper procuratorem, haec possessio aliquid facti habet, & aliquid iuris. C. de acquir. possess. l. 1. & ideo in primo casu, scilicet, cum per me possideo, non desino possidere, nec vsucapio incipiet antequam sciam peralium possidere, & suspicatus sim me posserepelli, secus si per alium possideo. (Irritum) credimus tamem, quod sicut recepta noua cura animarum, vel dignitate, vel etiam episcopatu, prima vacat, & ille, ad quam eius donatio pertinet, potest eam alii conferre, ita delegatus per huiusmodi literas, potest conferre etiam eo permanente im possessione. supr. de praebend. de multa. sup. de elec. cum in cunctis. dummodo sciat alium possidere, quando confert. sed si nesciret, dicunt quidam, quod obreptitia est huiusmodi collatio, & hec satis videtur verum, si verisimile esset, quod si sciret alium posssdere, non conferret, sed haec praesumptio cessat bic, cum in praecepto contineatur, quod eon ferat, & puniatur, nisi conferat. supr. de praeben. de multa. Sed certe praesumptio, scilicet quod vellet conferre, etiam si alius possideret, non erat ita vehemens, ante constitutionem de multa, sicut postea, quia prius non erant ibi tot poenae, sicus poftea, & ideo hic, quod fuit ante constitutionem non ita praesumebatur, quod contulisset, si sciuisset alium possidere. Item facit praesumptionem, quod obreptitia est collatio, quia episcopus erat, qui possidebat, quare non erat praesumendum, quod Papa vellet eum vilificare inter subiectos suos auferendo sicsibi ecclesiam, vel dignitatem etiam alii conferendo, imo plus videtur, quod etiam si teneret collatio Papae, vel cuiuslibet superioris, non tamenliterae valebant datae super collatione facienda per alium, quia rescripta stricti iuris sunt. arg. supr. de rescrip. sedes. vt sint intelligenda contra eum, qui vult impetrare literas super beneficio, quod dicat vacare, quod vacetde facto & de iure, maximem quia ambitiosum est huiusmodi rescriptum. supr. de transla. praela. licet. Et est potentissima ratio, quia rescriptum restringitur, & quia imputandum est impetranti, quod potuit apertius dicere, vel hic nouo iure vtebatur episcopus, vel noua eollatione quod ex cau safieri potest: vt no. in fi. decreta. huius. Item secus in praebendis, quia accipiendo secundam praebendam prima aliquando vacare intelligatur, non tamen potest prima conferri, quousque possidet eamde facto, sed cogi debet per excommunicationem & subtractionem aliorum beneficiorum eam resignari, vt hic. supr. eo. quia diuersitatem. infr. e. literas, vbi nota. Nos credimus idem in praebendis si tales sunt, quod vacent de iure per receptionem alterius, nisi quod facilius creditur, quod per obreptionem obtinuit.

Et ex his decret. liquet, quia non sufficit sententiam latam esse super priuatione alicuius beneficum, quo ad hoc, quod liceat illi, pro quo lata est sententia, illud occupare, nisi illud resignet ille, qui prius tenebat, vel nisi manu militari auferatur ab eo, & si contra factum fuerit, priuatur iure, quod in eo habebat, etiam si ab alio non prohibebatur possessionem capere, dummodo sua authoritate capiat, nisi consentiat aduer sarius. ff. deret vend. qui restituere. & ff. ne vis fiat ei. si quos. in prin. ff. vt in pos. leg. is qui. §. missus. argumen. C. vnde vi. meminerint. & idem dicimus in omni sententia, vt etiam post sententiamnon occupet victor rem sibi iudicatam, sed per executores sibi tradi debet. C. de arbit. l. pen. 1. responC. de iudi. properandum. §. sin autem reus. argumen. contra. C. vnde vi. si quis in tantam. sibi ante euentum scilicet litis, sed supple ibi maxime, quia idem est post sententiam absoluto, non est necessarsua executor, quia sufficit es exceptio rei iudicatae. ff. de exce. rei iud. per totum. & si quis vellet dicere, quod reditum fortem annuum in cusus possessione erat aduersarius, cui silentium impositum est adhuc dare debeat, quousqoe amittat possessionem, dicat nobis pro Deo, quomodo aliter amittet nisi per sententiam. Item nonne peccaret, si reditum daret ei, cus per sententsam est silentium impositum ar. quod sic. quia ille peccat recipiendo, & alter conferendo, & possum eum pertur. bare in hoc peccato, & etiam debeo. 2. q. 7. negligere. & est quasi expressum. sup. de appella. pastoralis. in fin. Imo plus videtur, quod in his incorporalibus iuribus, vbi nihil corporale attingit, vt in electionibus & iurisdictionibus, & similibus, statim lata sententia, & actor potest ingredi possessionem, & aduersarius possessionem amisit, tamen vt omnis remoueatur dubitatio, iudex dicat in sententia, vobis adiudicamus ius eligendi, & aduersario silentium imponimus. sic sup. de cau. pos. & proprie. cum ecclesia sutrsna. Si autem taliasunt incorporalia, vbi aliquid corporale attingit, vt in praebendis possessor condemnatus per aduersarium non prohibetur exercere vt prsus, sed ille, qui in possesssone erat, & nunc est impositum ei silentium cogitur cauere, quod de caetero illaseruitute non vtetur. ff. si ser. ven. egi. harum. vbi etiam dia citur, quod si nolit cauere, condemnabitur quanti in lite iurabitur, & si nec possit expelli de possesssone, per officialem expelletur, vel dabitur ipsi potestas expellendi, si talis sit iudex, qui suam sententiam exequi possit, & erit ipse, qui erit vice ministri iudicis. Ista autem decre. non obstat superioribus, quia & hic aliqusdcorporale tangebaturclscet corpus & possessiones praebendae annexae, & ideo non licebat, nec praebendam nec canonicatum illum conferre, cuius possessionem alius tenebat per possessionem praebendae realis, vel dic, hoc fuisse per obreptionem literarum.

Item nec obstat. sup. de appel. pastoralis. in fin. quia ibi nihil corporale possidebat, licetenim canonico, qui non habet aliquam certam praebendam, debeatur beneficium suum, vel reditus, nihis tamen corporale ibi possidetur quousqe iecipiat. Item fatendum est, quod si posteareditus praebendae soluantur ei, cui impositum est silentium, quasi ex noua possess ione poterit agi, si subtrahantur sibi postea illi reditus praebendae interdicto vnde vi: vel conditione ex hac decre. vt restituatur in possessionem amissam, vt iterum soluat, sed non ex prima, quae sublata est per sententiam, hoc ipsum tamen in excommunicato fallit, quod non petit restitutionem, cui semper obstat exceptio excommunicationis, & cui nihil solui debet.

Sed quid si condemnetur quis per sententiam ad amissionem beneficij, vel praebendae, vel contra possessionem seruitutis pronuncietur in negatoria, an liceat statim eligere, vel beneficium subtrahere, vel seruitutem negare, videtur quod non. arg. hic. & sup. c. prox. Sed debet licentiam obtinere am superiore & ab eo, qui potestatem habebat priuandi, vt eligerent. infr. de iure pa. cum dilectus. sup. de cleri. non resi. in prin. ex parte. & vt beneficium, vel seruitutem tollat. arg. ff. vt in pos. leg. mi. l. si inutiles. nam ex quo partibus praesentibus facit, satis potest concedere parti victrici, vt sua authoritate deneget petita, vel quodocecupet possessionem sibi adiudicatam, si est talis, quod per sententiam exequi possit. ar. a contrario sensu. C. si per vim vel alio modo. l. vlt. Alii tamen dicunt & bene, quod sine alsa licentia eligere potest, & beneficium subtrahere, & seruitutem negare, & nondicit hic, nihil valere electionem, sed literas Papae propter mendacium, vel etiam non valet electio propter secundam eleectionem factam de episcopo in praepositum non cassatam, nam nulla ratione vsdetur, quamuis canonice, quam per sententiam notum est vacare alii conferre non posset, sed primum est securius.

De possessione autem quam alius tenet fatemur, quod nonlicet alii occupare. ar. pro his, qui dicunt, quod non requiratur alia licentia. inst. de off. iud. §. vlt. ff. de acq. poss. l. 3. §. fin. ff. si ex noxa. cau. l. 3. in fin. ff. comm. diui. sed si res. vbi dicitur, quod res adiudicata eius est, cus adiudicatur. Sol. intelligendum est traditionem non interuenisse, vel sunt casus speciales, sed videtur quod episcopatus vacaret hoc ipso, quod accepit praeposituram, tamen praepositura non. sup. de praeben. de multa. Sed illa constitutio non habet locum inepiscopatibus, quibus nec expresse: nec tacitem renunciari potest sine voluntate Papae. vt supr. de transla. praela. inter corporalia: sed quia non potest resignare, non tenet receptio praepo siture 5 lusta causa) hodie non hoc licet ex aliqua causa, sed si pauper esset episcopatus, possent ei vniri aliae dignitates & beneficia. sup. de praeben. ex posuisti. Vel dic, quod personae non potest dari dignitas, ex quo est episcopus, sed ipsi episcopatui fructus dignitatis dari possunt ad tempus propter exonerationem debitorum, vel alia iusta eausa. Vel dic, quod Papa voluit de speciali gratia prouidere, cum adhuc vacaret praepositura: capitulum autem, vel alius citra Papam hoc facere non posset, proximum dictum plua placet.

Caput 7

CAPVT VII. 1 Quisemel viuenti locumstienteroctupauut, non potest vlterius ad eum assumi. 2 Electio quando ad capitulum denoluatur. 3 lnaeslitura petest appellari inffitatia.

POST ELECTIONEM. (Tenuerat) Elionem. episcopus. (Ordinationem) id est ordinatio liberem, & sine contradictione aliquafiat in ecclesia Eboraceum. ab archiepiscopo & secundum formam, quae sequitur: & si contra fieret, non valeret. (Personarum) . i. dignitatum. (Extiterit) & male: quia in capitulo intelligitur decanus. ar. ff. de ver. sig. l. familiae. ff. qui & a quo. l. 1. praesens. inst. de iur. nat. §. plebs. (psius) archiepiscopi institutione vel mandato de instituendo. (Ipsi) id est capitulum. ( Intelligentes) & male. (Authoritate) intelligebat enim ecclesiam suam ideo vacare, que institutum ab archiepiscopo, reputabant pro non instituto propter priuilegium, & quia dicebant semestre tempus computandum a tempore vacationis, vsqpequo prouideretur, ita quod instillaretur & malem, quia non debemus computari, nisi vsqe ad tempus quo archiepiscopus eligit Ho. Vel alia temporadebebant deduei de semestri tempore. sup. e. quoniam. A te Ho.) recepta ve dicebat, sed Ho. non fatebatur. (Ab ipso) archiepiscopo. (Primae) facte am capitulo. (Secundae) factae ab archiepiscopo. 1 (Confirmari) & malem, nam eoncessio capituli non valet, quia non erat ad eos potestas eligendi deuoluta, concessio etiam archiepiscopi non valet, eti¬ am si constaret Ho. renunciasse vel resignasse, quia ex quo semel locum vsuentis scienter occupauit, vlterius ad eam non potest assumi. 2. quest. prima. in per. sonis. secus si ignoranter. 7. quest. prima. praesentium.

2 (Debuit) sup. e. c. 1. (Idoneae) sup. e. c. 2. electio. n. deuoluitur ad capitulum non so lum propter negligentiam, sed etiam propter peccatum electi. sup. de elec. cum in cunctis. & satis colligitur hic, quod non solum non tenet electio de ineligibili, sed etiam nec prouisio, vnde non impedit, quin alii ad quos deuoluitur potestas prouidendi prouideant. supr. de elect. cum incunctis. Sed confirmatio etiam de ineligibili facta impedit electionem. supr. prox. infr. eo. c. literas. Alii tamen dicunt, & fortem non male, quod electio iam non impeditur, sedassignatio praebendae, cum alterius electio iam sit confirmata, bene impeditur, nisi prima confirmatio primo fuit reuocata, & facit pro ess. sup. c. prox. inf. eo. literas. vbs dicit, quodass ignatio praebendae non valet, sed tamen mandatum de ea conferenda valet, quia mandat, quod post resignationem conferatur, & sic tenet mandatum, ita valet electio. Et videtur quod ille, ad quem pertinet non tantum electio, sed prouisio, post confirmationem prouideat, quod talis prouisio valet, sed non habet nisi vim electionis, & non confirmationis, vt res potius valeat, quam pereat. infr. de ver. sign. abbate. Confirmatio autem de excommunicato facta, nisi exprimatur error, vel nisi esset notorium, dicunt quidam, quod tenet. ar. sup. de sen. & re iud. ad probandum. sup. de exce. c. fi. Alii tamen dicunt contra.

(Institutio) arg. eontra. supr. de caus. poss. & proprie. cum olim. vbi fuit cognitum de his, quae obiiciebantur cuidam instituto ab episcopo, antequam institutio sortiretur effectum. Sol. hoc quod hic dicitur verum est, vbi non refertur quaestio, quod ad eligentes spectat electio, & ad confirmantes confirmatio, vel quod ad aliquem spectat vtrumnqe. simile sup. de appel. constitutus. 2. vbi autem referebatur quaestio, quod ad episcopum non pertinebat electio. Itemetiam fortem dicendum est, si ad alium spectaret electio, & adalium confir. matio, & post confirmationem vellent impedire effectum confirmationis, pos. set supr. de elect. cum dilecti. & not. sup. de cau pos & propri. cumolim.

(Quae institutio) supr. eod. c. appellatur. concessio etiam dici potest inuestitura. Et cum idem archiepiscopus qui eligit eligendo confirmasse intelligatur, prius debet gaudere pacifica possessione, quam aduersarius de crimine contra eum audiatur, in modum exceptionis. sup. de app. constitutus. vbi no. supr. de caus. poss. & proprie. cum olim. (Institutio) sententiam istam iustificat vehemens praesumptio, quae erat contra illos, qui obiiciebant exceptionem renunciationis & abiurationis, & hoc facerent causa morandae possessionis. arg. C. de fals. l. 2. si autem haec praesumptio non subesset, non video causam, quare sit legitima exceptio de renunciatione sequente institutione, imo esset legitima exceptio, etiam post rem iudicatam. Sl autem obiiciatur exceptio de aliquo, quod praecedat institutionem, vel sententiam, tune praesumitur quod proponatur ad morandam dationem possessionis, vel executionem sententiae, cum sint quasi consecutiua ad illam, & ideo non est de facili audienda. vt no. sup. de cau. pos. & propr. cum olim. sup. dedolo. cumolim. supr. de appel. constitutus. sup. de sent. & re iud. de caetero.

Vel dic, quod hic facilius admittenda est acceptio de eo, quod praecessisset institutionem, quam haec de renunciatione, quae secuta est, qusa non praesumitur quis facilem renunciare iuri suo. supr. de renun. super hoc. Sed dices, si agenti ex mutuo, vel actione alia & exhibenti instrumentum super eo quod petit, obiiciatur exceptio pacti de non petendo, vel consimilis, nunquid propter hane contrariam praesumptionem respuet exceptionem: Respon. quod quando proceditur ordine iudiciario, de facili non debent sequi praesumptiones hiuiusmodi. 2. quaest. 1. c. 1. sed in his, vbi non seruatur solennis ordo iuris magis poss sunt sequi huiusmodi probabiles praesumptiones. ar. C. vt in pos. leg. l. 1. C. de edi. diui Adria. tol. l. 3. Potest tamem dici, quod etiam si quando proceditur cum solenni ordine suris, quod si iudex a vehementer suspicaretur pactum de non petem. do, tantum proponi causa morandae litis, quod non male faceret, si hac exceptione non admissa, sententiam ferret, nec cassabitur sententia propter hoc, quod non admisit exceptionem, nisi probet veritatem exceptionis, ad quam probandam semper dici. mus eum admittendum, etiam si procedatur sine ordine, vt plene dicitur, vt dicimus, quod si is, qui proponit exceptionem, tollere potest hanc praesumptsonem, puta quia incontinenti velit suam exceptionem probare, quod audiendus est. ff. vt in pos. leg. si is. ar. sup. de test. veniens. si quis tamen bene inspicit praedictam decre. non multum facit pro eis. Vel dic, quod haec decre. loquitur quando petebat per officsum iudicis sibi restitui possessionem, de qua apparebat, quod eam bona fide habuerat, & ideo ante restituenda erat, quam audiretur quaestio de proprietate, etiam non probata spoliatione. C. de agri. & censi. si colonus. li. 12. & no. sup. de rest. spo. sepe. sed hoc non placet quia nunquae inueni H. habuisse possessionem. Inn.

Caput 8

CAPVT VIII. 1 Negligens praebendam sibi debitam, nihilominles potest aliam petere

CVM SVPER QVAEstione Trid. (Praebendae) & inf. Triden. canonici precibus episcopi annuentes te in canonicum recipiunt, & locum in ehoro, & capitulo habuisti, domum in canonicatumpossedisti, cum ius ex illis canonicis, qui praebendam in ea primo possident, tu primon institutus fueris & receptus, & nunc vacet beneficium, postulabas, vt illud faceremus tibi dilatione postpositaassignari: pars vero altera respondebat, quod cum inter donatsonem ecclesiae certus sit canonicorum numerus, authoritate sedis apostolicae, & iuramento firmatus, nos qo ei mandauerimus vt O. in canonicum reciperent, & praebendam, sicut vni ex alijs assignarent, & ita nos igitur concessionem praedictae praebendae praefato O. in Triden. canonicos factam ratam habentes eam duximus confirmandam. (Opponere) hiaec replicatio. icet non potestis contra me excipere, quod non teneat promissio vacaturae, quia vos promisistis, quae potius dicenda est defensio, vel allegatio, videtur quod semper scilicet & ante litem contestatam, & post proponi potest, sicut super eum de iure allegare potest.

Et est hoc verum, vbi constat de facto scilicet quod eum receperunt, sed si de tacto non constaret, licet possit proponi post litem contestatam, praemissa replicatio, tamem receptione testium facta super ea testes introducere non potest. (Quod se) sup. de exceptione ecclesiasti¬ ce. (Sententialiter) no. quod haec sententia est de futuro, scilicet quod detur huic clerico praebenda, quam cito se facultar obtulerit, & est incerta, & sic est contra. ff. de vsur. l. 1. in prin. C. de sent. quae sine cer. quan. pro. l. 1. Item videtur per tenorem sententiae, quod libellus fuerit incertus, & de futuro, quod videtur iniquum. sup. de libel. obl. significauit. Solu. nos dicimus, quod canonici Tridem, diffamabant statum huius canoniei dicendo, quo non valebat receptio eius, quia erat de vacatura, & idcirco egit contra eos conditlone ex illa. l. diffamari. C. de ing. manu. & tue pene sequitur sententia ista, in qua repelluntur ab esus perturbatione, & precipitur quod detur sibi praebenda, quando facultas se obtulerit. Vel die, quod clericus non agebat, sed canonici contra clericum, qui erat in possessione canonicatus, & expectabat praebendam, quando esset facultas dicentes & denunciantes, quod non poterat tenere illud beneficium sihe peccato, & quia defecerunt in probatione, imponitur eis silentium, & mandatur quod detur sibi praebenda, cum se facultas obtulerit, & haec adiectio potius venit, quia sic est de iure, quam ex vs petitionis: vt not. sup. de praeb. qilectus filius. Vel die, sicut continetur in registro, quod iste canonicus praebendam vacantem petebat a capitulo, sed suecubuit im petitione eius, quia non ipsi, sed alij debebatur: tamen quia Papa vidit, quod de iure debebatur sibi alia, dedit hane sententiam, nec esset alii sic licitum sudicare, cumde hoc actum nonesset, nec agi potuisset.

Fatemur tamen, quod si petatur praebendaa recepto in canonicum, eum offerret se facultas, quod danda est ei, & confert sibi haec sententia, quia de caetero non patietur controuersiam canonicatus, & etiam quia deberet habere primam praebendam canonicatus, quae vacabat, nisi expresse probauerit apparere, vel facti euidentia vel probationibus, quod nom offert se facultas. sup. de praeb. relatum. dilectus. Vel dic, quod bene valet huiusmodi libellus, si recipiatur & sententia. arg. C. de senten. quae sine cer. quanti. l. 2. quamuis a principio possit cogi actor ad maiorem expressionem. de hoc not. supr. de restit. spolia. cum ad sedem. Atgum. sumunt quidam ex isto capitulo, quod si aliquis negligat praebendam sibi debitam, quod potest nihilominus aliam pe¬ tere. argu. C. de proxi. sac. scri. l. vnicuique. arg. contra. sup. de reg. iur. quamuis. (Carere) cum se facultas obtulerit. supr. de praeben. relatum. &. c. dilectus. vbi aofe

Caput 9

CAPVT IX 1 No potest legatus papa pronidere nis copat primo possessorem ad resignationem. 2 un teneat cellatio Papa ignorantu alium posfidere. Qundo duas praebendas quis possit habere.

LITERAS VESTRAS. (Concilij) sup. eo. nulla. ( Praepositum) pro D. clerico, alle gabatur N. pro D. clerico, quia primam praebendam, quam habebat praepositus in ecclesia san cti Gerardi vacasse intelligitur, cum receperit maiorem ecclesiam, vel ad minus tamem, cum posteain eadem ecclesia acceperit praeposituram, & quia non poterat habere praebendam annexam praepositu rae, & praebendam antiquam in vna eccle sia. (Est electus) & nihilominus priorem praebendam retinuit. (In ecclesia) sancti Gerardi. (Consuetudine) quae non fuit to leranda, vt inf. sequitur. tot enim clerici constitui debent quot sunt praebendae. sup. e. c. 2. 89. dist. singula. (Quoniam) no. v episcopum non posse dispensare, vt quis iin vna ecclesia habeat plures praebendas. (Prior vacare) dic vt not. sup. de praeben. dudum. de cle. non resid. in preben. c. 1.

Confirmationem) haec confirmatio non tuetur priorem sententiam, quin ea non cassata, possit ille, ad quem de iure pere tinet eligere ad eandem praebendam pro suo velle. Nec est ad hoc contrarium quod inf. sequitur: quia hic loquitur de legato Papae qui non potest prouidere, nisi primo cogat possessorem ad resignationem. Et est ratio diuersitatis, quia magis est restringenda potestas extraordinaria, qualis est potestas delegata, quam ordinaria. sup. de praeben. de multa. Sed contra. sup. eod. quia diuersitatem. vbi videtur idem etiam in ordinaria, sed certem ibi non dicit, quia ordinarius non possit eligere, antequam possessor renunciet.

Sed dicit cogendi sunt renunciare, imo dicunt quidam, quod si ipse Papa daret ignorans alium possidere, non teneret eius collatio. arg. sup. de prius. dudum. ff. de nata. resti. l. 2. Item est alia ratio, quia non praesumendum est, quod Papa per suas literas velit aliquibus dare causam litigii & litis, sed bene intentio Papae est, quod possesslone aduocataam possessore quod ecclesia detur impetratori literarum, sed in domino ordinaric praesumitur, quod velit omnino ius suum defendere. inf. de feu. c. 2. ff. si quis ius di. non obtem. l. 1. Item non est is contra. ff. quod cum fal. tu. l. 1. §. fin. & quod no. sup. de elect. nihil. quia hic loquitur de confirmatione, quam constat esse nullam, & quae est contra ius scriptum, & quae est impossibilis de iure. arg. ff. de exec. tut. quod testamento. quia ex quo praebendae distinctae sunt in aliquaecclesia duae praebendae non possunt vniri in vna persona, sicut nee vna praebenda po test diuidi in duas personas. sup. de praeben. tuae. 89. dist. singula. (Diei) & est hoc casu dicendum quod nullo modo potest episcopus dispensare, vt hic satis innuitur. (Praebenda) quam habebat in ecclesia sancti Gerardi.

Hoc intelligimus verum, si illam habebat in eadem ecclesia, secus si in diuersis praebendas acquirat. (De facto) sup. e. cum nostris. ff. ad muni. si municipi.& de pac. dot. si mulier. 26. di. acutius. argcontrarium. inf. de test. offi. C. de act. & obli. quoties. C. de rei vxo. l. 1. §. sciendum. (Conferre) . i. de facto assignare, nam & ante poterant isti executores praebendam de iure vacantem, quo ad ius conferre, & sibi assignare: vt sup. de preben. de multa. Item satis honestum est, quod etiam de facto vacet praebenda, quando alii conferatur. Vel dic, quod licet dominus ad quem pertinet collatio illius praebendae, possit eam conferre, quam cito va. cat de iure, legati tamen eius hoc facere non possunt, nisi hoc expresse contineatur in literis, quod alius possidet. sup. eo. cum nostris. vbi not. & melius supr. de praeb. c. extirpandae. Plus placet, quod ideo dicitur vacare de iure, quia in veritate praelatus non est: vt not. sup. de elec. cum dilectus. de facto tamen non de iure est praelatus vel canonicus, quia eius electio est confirmata, vel de eo prouisum per eum, ad quem pertinet collatio, & ideom tenent, & valent quaecunque eo fiunt nomine dignitatis suae, vel praebendae. ff. de offi. praeto. Barbarius. & ideo necessaria est amotio sententialis, etiam de facto, vt hic, si autem per talem esset prouisum, vel confirmatio facta per illum, qui non haberet potestatem prouidendis vel confirmandi, tunc non impediretur electio vel prouisio eorum, ad quos pertinet electio vel prouisio, etiam si possideret alius. Nec contradicit. sup. eo. quia diuersitatem. quia capitulum Ebrocens. bene habebat potestatem dandi possessionem praebendarum. sup. eod. post electionem. & non archiepiseopus, & id eo ex quo possesstonem legitime habebat, & tenebat a decano, non debust alius mitti in possessionem illam, nisi prius ei auferrentur, quibus erant eollatae per capitulum, licet eligi posset.

Caput 10

CAPVT X. 1 Nunquid si scriptum est pro aliquo in ecelesia, vbi non est certus numerus canonicorum, nequod sunt praebendae distinctae, quod recipiatur in canonicum, & assignetur sibi praebenda vel beneficium, cum se facultas obtulerit, valeant literae: & quid si adi eiatur in literis, non obssante certo cano nicorum nume. in nu. 2. 3. & 4. In electione canonicorum nom est necessaria foma, sed solus consensus sufficit, & quod a maiore parte fit, ratum habetur, intelligi. tur tamen, vt hic.

EX PARTE. (Credens.) Tamen male crederet, cum non essent ibi determinatae praebendae, vel certus numerus canonicorum esset determinatus. (Assensum) quodessent canonici non facto episcopi vel archiepiscopi, quia quod nullum erat per ratihabitionem non poterat confirmari. sup. de. elect auditis. (Opponere) nomine suo, & pro sure suo, quia contenti erant, vel in praeiudicium suum, vel allas de iure suo dicebant, aliter autem agere, vel se opponere pro sua eeclesia vel pro eius defensione nonpossent. Sed die vt not. sup. de test. cum olim. (Nullatenus.) Hac ratione dicunt quidam, quod si scriptumest pro aliquo in ecclesia, vbs non est certus numerus canonicorum, & nec sunt prebendae distinctae, quod recipiatur in fratrem, & canonicum, asssgnetur sibi praebenda, vel beneficium, cum se facultas obtulerit, quod non valent literae: nam si diceretur contra, sequitur absurditas. sc. quod statim habebit & canonicatum & praebendam, quia semper offeret se facultas, dummodo canonsci qualitercunqo possent inde commodevitam ducere. Item litera non potest aliter intelligi, quomodo enim recipietur iste in ecclesia, in qua non est certus numesus canonicorum, cum nunquam exti¬ tura conditio, quia nunquae potest vacnre canonicatus, vel praebenda, nam vbi non sunt distinctae praebendae, ibi per consaquens non possunt vacare, nec canonicatus, nec praebenda. sup. de praebem. di. lect. vltra medium. Item rescripta huiusmodi suntambitiosa: & ideo restringenda. sup. de transact. c. licet.

3 Si autem adiniciatur in literis hate alia clausula, non obstante certo numero canonicorum. Idem est, quod haec clausula ad nihil valet, nisi ad hoc, quiasi mandatur, quod stat recipiatur. lscet antequam vacet canonicatus non poterit recipi nisi in literis posita sit praedicta clausula, & ideo non ponitur in literis, nonobstante certo numero praebendarum, quia non est intentio Papae, quod detur alicui praebenda vel portio antequam vacet.

Si autem in literis apostolicis contineretur, quod recipiatur in canonicum, & in fratrem non obstante certo numero canonicorum, nec adiiciatur hic alia clausula, & assignes sibi praebendam, vel portionem, si vacat, vel quae primo vacauerit, isto casu, bene debebit recipi in ecclesia, quae non habet certum numerum praebendarum, vel canonicorum, haec enim clausula nihil tollit, sed adiicit, quod etiam in ecclesijs, vbi est certus numerus canonicorum praefinitus, possit sibi prouideri, dicunt quidam, quod statuto certo numero canonicorum, intelligitur per consequens, & statutus certus numerus portionum, etiam si non ibi sint distinctae praebendae, & econtra statuto certo numero praebendarum vel portionum, intelligitur certus canonicorum numerus statutus, & similibus easibus, quando vnum sic est accessorium alteri, rupto principali, intelligitur ruptum accessorium, quia accessorium sapit naturam principalis per. l. fi. eum. §. qui iniuriarum. ff. si quis cau. sed non sic videtur econtraclict quod rupto accessorio rumpatur principale.

Alii tamen dicunt contra, & dicunt, quod non debent habere beneficium de ecclesia, nisi offerat se facultas, non qualiscunquod sed talis quod honeste possit inde viuere, secundum quod consueuerit, et secundum com suetudinem prouinciae. (Affectant) Not. quod in elect. canonicorum, non est necessaria forma, sed sufficit solus consensus, secus in electsone ecclesiarum viduatarum. sup. de elect. quia. (Suppetunt) quando enim suppetunt facultates, quia non laeditur ecclesia, sed honoratur, quod fit a maioti parte, ratum habetur. inf. de his quae fi. a maso. par. ca. c. 1. Si autem facultates non suppeterent, tunc quia esset opprobrium ecclesiae, si sui clerici mendicarent. 93. di. diaconi. & quia esset iniquum, & contra iuris formam. sup. de testi. c. 1. vnus solus, potest contra dicere. 12. q. 2. non liceat. & not. de hoc. supra, de testi. cum olim. Inno.

Caput 11

CAPVT XI

CONSTITVTVS. CNostram.) Mandauerat enim dominus Papa legato, vt col lationem quam episcopus audonens. fecerat sacerdo.¬ ti f. canonico eiusdem Laudonens ecelesiae faceret inuiolabiliter obseruari (Canonunce) quia digno, secus si indignus. vt. c. causam quae. sup. de elect. & arg. inf. vt eccle. benefi. vt nostrum. arg. l. sicut. de serui. & de rit. nup. c. quanquam. nam hoc tacite intelligitur in tall concessione, vt eligatur idoneus. (Contra formam) & sic non potest eam reuocare, quia perfecta donatio est. de hoc not. sup. de elect. in causis. (Contra formam). sup. de elect. in causis vbi innuitur, quod quando in alium trans fertur eligendi potestas, quod licet eam reuocare re integra. Sol. haec decretalis loquitur in donatione, quae fit gratia donatarij, quam reuocare non licet, inuito donatario: vt not. sup. in decre. contraria, & hoc apparet ex verbis hic positis. vbi dicit potestatem sibi dedisse sacerdotalem praebendam conferendi, nam saepe praelati pro magno dono, con ferunt alicui potestatem istam, scilicet conferendi vnam praebendam, quia licet hoc inhibeatur de vacaturis, de vacantibus tamen licet. decre. autem contra non loquitur in donatione, nec in collatione ratione potestatis, quae sit fauore prouidentis, sed fauore ecclesiae, & talis prouisio potius pertinet ad onus, quam ad vtilitatem compromissarii. (Ad consequentiam). inf. eo. c. vlti. (Concedatur) quasi diceret non concedimus, quod tales concessiones fiant, scilicet quod alicuiliceat conferie primam praebendam.

Caput 12

CAPVT XII 1 constitutio vel ius factam fuper ecclesis &¬ dignitatibus, non extenditur ad episcopatus.

DILECTVS FILIVS. (Ex tendi.) Hodie autem, nisi intra tres menses eligatur vacante cathedrali, vel regulari ecclesia deuoluitur potestas eligendi ad superiorem proxi. sup. de elect. ne pro defectu.

Sed oppones, vt quid ergo membranas occupat: vt. 16. dist. si romanorum. Respond. quod vtile est, quod in hac decre. dicitur, scilicet quod licet ius alsquod fiat super ecclesijs & monasterije ecclesiae, non tamen extenditur ad episcopatus, & idem dicimus si super dignitatibus vel personatibus fieret aliqua constitutio, non extenditur ad episcopatus, & ex hoc dicimus, quod si aliquis habeat dispensationem, quod non obstet defectus natalium, vel aliud, quin possit honores & dignitates ecclesiasticas obtinere: tamen non poterit episcopatum obtinere, quia dispensationes restringendae sunt. inf. de consang. & affi quod dilecto. Imo plus dicimus, quia si dispensatum esset cum aliquo super episcopatu, non intelligitur dispensatum super archiepiscopatu. 12. dist. nos consu. Sed & si dispensatum esset, quod ad omnia spiritualia licite assumatur: tamen eligi non poterit in episcopum, nam in generali obligatione, non comprehenduntur ea, in quibus specialiter concessurus non praesumitur. C. quae res pig. oblig. non pos. l. 1. Cum autem haec dignitas excellens sit inter alias, & speciali priuilegso gaudeat, & inueniam ipsam aliarum dignitatum iuribus non comprehendi sub generali obligatione, vel constitutione, eam comprehendi non eredimus. arg. hic.

Caput 13

CAPVT XIII.

EX TENORE. (Causa.) Forte petebat abbatem conuentum de bello fore cogendum, ad prouisionem eius, propter promissionem filii factam. ar. inf. de sure pa. pastoralis. vel ecclesiam vacantem petebat, tamen propter rationem hic assignatam non valet petitio. (Quod primam) quod idem erat, ac si diceret, faciam te praelatum primae ecclesiae, quae mihi vacauerit, vbi non poterit se offerre facultas dandi beneficium vacaturum, nam nisi vacauerit, non confertur, nec promittitur, & hoc statutum est ex Lateranensi concilio, nisi per vacationem, si autemaliter posset se offerre facultas, secus. inf. c. proxi. & si poena promissa esset, non credimus eum obligari. C. de pact. l. vlt. ff. de verb. obli. stipulatio. & nota quod quandocunque & quomodocunquue fit promissio vacaturae, non tenet per hunc tex. & per totum quasi hunetitu.

Caput 14

CAPVT XIIII. 1 Promissio de vacatura an & quando teneat.

ACCEDENS. (Offerre) Haec promissio excusatur, quia non tenetur ei prous. dere semper, cum vacat, ponamus quod post talem promissionem vacat ecclesia, sed indiget sacerdote, certe non dabitur praebenda ei cui promissa est, sed assumetur ad eam sacerdos, nam cum dicat, cum potero, intelligitur recte. 22. q. 2. faciat. & de iure. sup. de rescri. sciscitatus & honeste. de pe. dist. 2. charitas. ff. de condi. insti. filius. & eommode. ff. de ver. sig. nepos procul. cumautem simpliciter dicitur primo vacans beneficium secus, quia tunc praecise tenetur. Item est & aliaratio, quae hic assignatur, quia cum dicit, cum potero, multi sunt modi, posse habendi sinemor. te, cuius desiderium fuit specsalis causa prohibitsonis vacaturarum. sup. e. c. 2. nam alias potest offerri facultas, quia prouentus & praebendae augeantur. sup. de consti. cum M. & quia sunt alsquae ecclesiae quae non habent numerum certum, vbi possunt constitui canonici sine vacatione. sup. e. ex parte.

Est ergo fixe tenendum, quod promissio de vacatura non tenet, vbi autem non fit mentio vacaturae tacite, vel ex presse, vt hic, bene tenet promissio. Nec est contra. sup. proxi. decr. cum ibi tacite fieret mentio, vt ibi not. Similiter bene tenet promissio, si dicat, promitto tibi pro uidere, vel ecclesiast. beneficium dare. 12. q. 2. quicunq. tamen si aliquis promittat alicui prouidere in aliqua ecclesia specialiter, quae habet distinctas praebendas, non credo, quod valeat promissio. ar. contra. sup. de praeb. dilectus filius G. & c. relatum. nam ibi dicit, quod tenet receptio in canonicum, & per consequens habebit praebendam, cum facultas se offeret, ergo & eadem ratione simpliciter potest sibi promitti praebenda, cum se facultas obtulerit, sed potest responderi, quod aliud est, quando accessorio datur, quam quando pura promissione, quod non li cet. Sed si episcopus non haberet, nis in vna ecclesia collationem praebenda rum, & promitteret alicus prouidere, cum se facultas obtulerit tenet promissio qusa potest esse, quod ab alio obtinebit. vbi sibi faciet prouideri.

Caput 15

CAPVT XV. 1 Episcopus & canonici licet faciant vnum cal pitulum in electione, tamen non est vnum capitulum in iurifdictione facienda

POSTVLASTIS (Sed vt canonicus) quia forte ius canonici, & praebendamex speciali gratia habet in ea, nec facias vim, vtrum vni soli episcopo sit seruata gratia. iset quod sit canonscus alicuius ecclesiae sine generali priuilegio concessum sit, quod quicunque est episcopus fit & canonicus alicuius, vel vocem habeat canonici in electione, vel in aliquo alio tractatu, & secundum hoc non valebit vox episcopi plusquam alterius canonici. ltem & secundum hoc dicitur tantum capitulum canonicorum, & non commune episcopi & canonicorum, quia ibi episcopus non interest, vt episcopus, sed si tanquam praelatus sit in capitulo, & sit vnum capitulum commune episcopi, & canonicorum, & ibi episcopus sit, vt episcopus, puta quia vox eius praeualet voci cuius libet alterius inferioris, tunc imputatur ei nisi eligat, quia totum ius episcopale & canonicorum fingitur esse vnicum in electione facienda, vnde ab vno in alterum transire non debet, sed quando vnam vocem habet in capitulo, tunc non vnitur ius vtriusque, sed adiicitur iure episcopali, quod vnam vocem habeat in electione. Item quando tanquam praelatus est in electione, ideo imputatur sibi, quia potest vocare capitulum, & alios cogere ad electionem, sed quando est tanquam canonicus secus est, & ideo magis imputatur in primo casu, quam in secundo.

Nec obstat, si dicitur, pares sunt omnes in negligentia, etiam si tanquam canonicus intersit, ergo omnium negligentia pariter puniri debet. sup. de sup. neg. praela. dslecto. sup. de elect. bo. me. mag. Dic quod hoc est, quia alterius pert sonam gerit in prima electione, & altetius in secunda. Item praedicta habent locum. icet quod ad alium non deuoluitur potestas eligendi, si tanquam episcopus intersit capitulo, sed tamen si appellandum fuerit, ad ipsum appellabitur. ff. quando app. li. l. 1. §. 1. in fi. & est hoc ea ratione, quia licet episcopus & canonici faciant vnum capitulum in electione, non tamen est vnum capitulum in iurisdietione facienda, imo cum ad solum episcopum pertineat iurisdictio, ad ipsum appellare licebit, & repete quod diximus sup. de offi. ordi. irrefragabili.

Caput 16

CAPVT XVI.

CVM DILECTA CEorum sup. eodem, constitutus.

Caput 17

CAPVI XVII. 1 cammultiad candem praterdm petras concurrunt quomodo procedet ie, qui eam possidet. & in num. 2. 3. & 4. 4 Cumi duo sunt confirmati, & vterqu borum conuenitur, quomodo procedendum. 5 Quppdo cogatur quis probare titulu suae pest sessionis. lus conferendi an & quando apud ordinariu maneat, licet executor datus sit. 6 Non potest esse donatio, vel possessio, nisi certae rei. Ignorantia praelati nihil facit, quo minus priui legium Papae tueatur priuilegiatum. 7 Quae fiunc in iudicio sortiuntur effectum etism praeter scientiam condemnatorum. Reuocatio indulgentia an & quando obest absentibus. An omnia valeant, quae a iudice habente iurisdictionem fiant uan & quando factum iudicu, cuius iurisdictio est reuocata, valeat. 8 Decretum quemadmodum, & sententia fieri depet tum causae cognitione. 9 Potest executor suspendere a collatione beneficii. Executor si prius conferat quam ille, ad quem pertinet de iure collatio, praeualebit collatio executoris. 10 in vltims voluntatibus dommniam recta aia tansft ed leeeteriim vel denetern te¬¬ mortis. u Hares tenetur persanali actiont ex testamento sicut si propriam rem haredis, cvel alienam legasset. u Npradlecoptoivpasta ante aunlereditatem Acceptans benesitium an & quando possit paenitere. 13 In benefitiis plenissima facienda est interpretatio, cum absa alicuuius difpendio conceduntur. 14 Qd optat vel reseruat vel qui suppendit semper de certam praebenda boc facere debet

QVIA CVPICIIS. & inf. (Per priorem) Iste prior erat executor alterius partis. (Im pedire) bene dicit, quod non praecessit aliqua inhibitio quod non posset impedire collationem factam authoritate episcopi, nam bene praecesserat aliqua inhibitio, sed non talis quae posset impedire collationem authoritate episcopi factam, sicut ex sequentibus apparet. (Praemissae literae) pro se impe1tratae. (Altera) cum plures concurrunt ad vnam eandem praebendam petendam, ille, qui illam possidet tempore vacationis, vel alio modo, hoc modo procedet, quia quicunque sit ille, qui petiit illam coram iudice ordinario ipsius possessoris, possessor quaeret ab actore, an petat praebendam, quasi sibi debitam, an quasi suam, quia si petit eam quasi debitam, tunc cogetur dicere causam suae petitioniscilicet quare sit sibi debita videlicet, quia canonice ad eam est electus, vel quia ad mandatum Papae, vel etiam sine mandato receptus est in canonicum. 3. eo. ex parte. 3. de praeben. relatum. sup. de lib. obla. dilecti. & sic postea causa suo marte perueniet ad finem. 2 Si autet Papa mandat capitulo quantumcunquoe praecipiendo, quod alicui det praebendam, tunc non competit aliqua actio directo ad petendam praebendam, sed ad puniendum capitulum de inobedientia: vt no. sup. de praeben. dilectus. sicut si Papa mandaret alicui executori, quod alicui conferret aliquam praebendam, & non conferret, puniendus esset: vt no. sup. de offi. deleg. pastoralis. in princ. sed & tunc, quando Papa mandat alicui, quod prouideat, nulla actio competit ad petendam praebendam coram ordinario, sed coram ipso executore bene potest eam petere, licet executor sine vlla praecedenti cognitione possit eam conferre, vt not. sup. eo. proposuit. & in isto casu, scilicet, quando petitur praebenda sibi debita, si superueniat alius, qui similiter dicit eandem praebendam sibi debitam, vel suam esse, preedet hoc modo, qusa illi, qui primo obtinebit dabit praebendam, cum cautione de seruando indemnem. ff. de rei ven. is a quo. & de hoc plenem not. sup. de sent. & re iudi. super eo. vel vt not. sup. de rescript. mandatum.

Si vero petat praebendam vt suam, tune oportet eum probare, quod ille, qui eam contulit habuit potestatem eam conferendi, siue a Papa, siue a sus authorita¬ te, & quod legitime eam contulit, scilicet quando vacabat & personae idoneae quanmuis quilibet praesumat idoneus, & teme pus competens, nisi probetur vel praesumatur contra. sup. de praesump. dudum. inf. vt eccl. benefi. c. 1.

4 Cum enim talis prouisio vicem obtineat & electionis, & confirmationis, oportet quod probet & ea, quae pertinent ad electionem, & ea quae pertinent ad confirmationem legitime factam. Si vero alsus esset elector, alius confirmator, sufficeret petenti praebendam, quod probaret confirmationem legitime factam, etiam si nihil de legitimitate electionis constaret, & de hoc plenem no. sup. de elect. cum dilectus. & sup. de do. & contu. cum olim. Si vero nullus coram ordinario suo petat praebendam suam, sed executor, cui scriptum est, quod alicui praebendam conferat, pestquaem eontulerit praebendam, quasi exequens mandatum Papae, cum enim mandatum est, quuod etiam inducat in possessionem, & contradictores compescat, dicimus, quod male fecit iste executor, quia licet possit praebendam eonferre non vocatis his, quorum interest, tamen nullo modo debet auferre possessionem alicui, nisi vocato & conuicto possessore, nec etiam alsas statutum possessionis mutare. C. si per vim vel alio modo. l. fin. nisi primo collationem fecisset partibus vocatis, & cum causae cognitione, quia tun non esset necessaria magna causae cognitio in danda possessione, quia tunc datio possessionis est executio collationis primo factae cum causae cognitione, nec videtur vis facienda in executione Papae, siue dicat conferas, siue adiniciat etiam in possess ionem inducas, quia semper possessionem dare potest. argu. sup. de offi. dele. significasti.

Sed quid si duo sunt confirmati, & per eos, qui confirmare possunt, puta quia vnus confirmatus ab ordinario, alter a delegato Papae, si vterquoe horum conuenitur, videtur, procedendum, sicut quando conueniuntur haeredes, qui inter se de haereditate contendunt. C. de peti. haere. 1. vlti. & C. fami. ercis. l. penul. Si vero contra alios agant nomine ecclesiae pro reditibus, & ecclesiae iuribus, nullus eogetur eis respondere, nisi prius probet suam confirmationem canonicam, puta factam vocatis, qui fuerunt vocandi: sufficit tamem probare confirmationem factam vocatis his, quos res tangebat, vel si nul¬ lus fuit vocatus in confirmatione, oportet quod probet electionem & confirmationem legitime factam fuisse.

Et sunt haec vera, etiam si in possessione est praedictus electus. Nec obstat si dicas, nemo cogitur probare titulum suae possessionis. C. de peti. haere. cogi. quia illud habet locum, vbi non praesumitur contra possessorem, at hic secus est, cum controuersiam patiatur super dignitate sua, & maximem in nouitate. In omnibus autem praedictis, vbicunque sudici visum fuerit expedire vtilis est praedicta cautlo de indemni seruando. Per hunc autem modum prouidetur contra exeeutores plurium, quorum quilibet fulminat sententiam excommunicationis, quia iuste ab eis appellari potest, nisi primo quisqe probet de sure suo, vel coramordinario, vel coram delegato executore, vel forte non tenet sententia excommunicationis, quia cum executor, de quo actum est, non habeat iurisdictionem super hunc possessorem, nisi indebite contradicat, quia super ipsum non habeat expressam iurisdictionem, & ipse nisi indebitem contradicit nolendo dare possessionem sine cognitione: ergo nec exconmunicare potest, cum pro praedictis facit. ff. depo. l. 1. §. apud lulianum. ff. de peti. haere. si debitor (De capitulo) sup. de reseri eam te. repete quae ibi not.

(Esse sublatam) repete quae no. sup. de rescript. capitulum. in gl. quae incipit: videtur. & de praeben. inter caetera. & dic, quod si mandetur ei, ad quem spectat collatio, vt aliquem in canonicum recipiat, & ei praebendam conferat, executore dato ad compellendum tantum, si praebenda illa alteri conferatur, tenet collatio, licet peccet conferens & puniendus sit, quia per talem formam apud ipsum ordinarium semper remansit potestas. vt sup. de praeben. dilectus filius. tam in primo quod in secundo, nisi esset in rescripto decernentes irritum & inane etc. vel nisi esset iam receptus in canonicum: vt supr. de praeben. relatum. & c. dilectus filius. Si vero datur executor ad prouidendum, tune non valet collatio per ordinarium, quia Papa dando potestatem executor subtraxit eam ordinario: vt sup. eo. tit. c. proposuit. arg. ff. de condi. indeb. l. tum ita legitur. & de procur. Pomponius. §. sed & is. & 43. dist. disciplina. & quia negotium videtur ad se reuecasse: vt suprde praebend. inter caetera.

(Contulisset) etiam ante vacationem, & fuit stultus iste executor, qui verbis praebendam, vel dignitatem non vacantem, & incertam alicui conferebat, quia si volebat, quod statim haberet hoc erat iniustum. sup. de conces. praebemn. non vacan. c. 1. si nolebat, quod statim haberet locum, nec ius in possessionem, verbum facto contradicebat, quia cum nihil conferret se aliquid conferre dicebat. Item donatio vel possessio non potest esse nisi certae rei. (NNo. tamen propter hoc.) Ignorantia enim praelati nihil facit, quominus priuslegium Papae tueatur priui. legiatum. inf. de reli. do. cum dilecti. ( Similiter) non est bona ista similituco, sicut ex inferioribus patebit (Quid lex). quid sit lex, quid constitutio, quid decretum, quid decretalis epistola, quid dogma, quid mandatum, quid interdictum, quid sanctio. not. in decretis dist. 3. & 25. qOm. 2. si quis dogmata. ( Astringunt) repete quod not. sup. de consti. c. 2. & sup. de postu. cap. 1. (In priuilegijs) naec allegatio licet videatur bona, non tamen est perpetua, nec semper tenenda, vt plene sequitur. inf. in responsione partis aduersae ibi ex parte vero tua. (Ali quid speciale) & sic apparet secundum intentionem allegantis, quod litera pro ipso directa censenda est iure priuilegii, & ita non sit necessaria sententia episcopi quod falsum est, vt inf. sequitur. ( Super his) clicet quod ipse acceptaret. & postquoe acceptaret. (NNon valebat) bene dicit pars ista, si sententia, vel decretum Papae fuisset de certa praebenda, vel dignitate, sed haec non ita, quia Papa tantum irritum esse voluit, si quid fieret de dignitate, quam ipse acceperat, sicut in hac decre. C. proxi. continetur. i. postquem acceptaret: quia aliter esse non poterat. (Intelligi) optima & vera est haec responsio, & valde notabilis, & est arg. opt. ad hanc responsionem. ff. de acqui. pos. qui absenti. in prine. (Facultatem) hoc intelligunt quidam verum, quando quis per se praesentem, vel per nuncium suum impetrat hususmodi indulgentiam, quia licet absens vel ignorans sit ille qui potestatem habet excommunscandi, tamen non tenebit excommunicatio lata post huiusmodi indulgentiam. Non enim oportet, quod notitia huiusmodi indulgentiae pueniat ad illum, vel ad omnes, qui potestatem habent exconmunicandi, cum penes multos possit esse haec potestas, sed sufficit illum scire, cui conceditur induigentia, & obtinet quod dixi non solum, si impetratur indulgentia, quod non possit excomunicari, sed etiam si in indulgentia dicitur, prohibemus omnibus, ne quis eum excomuncet, quia semper huic praesenti per se, vel per nuncium conceditur priuilegium, & ideo statim gaudet priuilegio indulgentiae, quia sic praesumitur priuilegiantem voluisse, ex quo simul concurrunt voluntates, secus autnm esset, si prohibitio in poenam absentis tantum daretur, quia tunc satis dici posset, quod illa prohibitio non ligaret absentem, nisi a tempore, quo sciret. sup. de postul. pre. c. 1. sup. de consti. c. 2. sup. de ap. super eo. nisi ex genere inhibitionis contrarium praesumeret, Papam voluisse, vt est in inhibitione alienationis. sup. de do. veritatis.

7 Ea autem quae fiunt in iudicio vt sententiae diffinitiuae, & interlocutoriae, & excommuicationis, etiam praeter scsentiam condemnatorum statim habent suum effectum. Si autet nec per se, nec per nuncium praesentem impetraret, sed proprso motu, vel ad alterius supplicationem Papa, vel alius priuilegians concederet praedictam indulgentiam, tunc nisi appareret de contraria voluntate concedentis, indulgentiam non gaudebit beneficio indulgentiae, nisi post. quam peruenit ad eum. 2. q. 5. quanto. ff. de acq. pos. qui absenti. & idem videtur in reuocatione indulgentiae, & cuius libet mandati, quia non oberit reuocatio absentibus, nisi postqmem puenit ad eorum notitiam. ff. de procur. si procurator. ff. de insti. sed & si. ff. mand. si mandassem. & l. si praecedente. sup. de procu. c. penul. Imo adhuc plus est in mandato, quia si etiam a praesente procuratore reuocem mandatum, non fit praeiudicium litigatoribus absentibus, si nesciant, vt in praedicta l. de procu. si procurator.

Et haec intelligimus vera, quod reuocatio mandati non obest, quin etiam pro his, quae ignorans fecit, post reuocationem mandati habeat contraria mandati: vt in l. praalleg. vel etiam, quod non teneatur de inobedientia, siue sciens reuocationem vsus est indulgentia, non gerens se pro exconmunicato, sed tamen bene tenet excom. municatio lata ab eo, cui restituenda est potestas excomncandi, ex quo reuoeatio peruenit ad excomunicatorem, si autem habet animum reuocandi, statim ex tunc non valet, quod facit mandatarius in his, per quae non fit alijs praeiudicium. ff. de manumiss. vin. si paterfamilias. Et idem videtur in literis iurisdictionalibus, quia si per ali¬ quas literas mandata est alicui iurisdictio, & postea per alias literas mandatur alij, quod non obstantibus primis literis audiat causam super eodem, tenet quscquid fit per primas literas reuocatas, quia si aliter diceretur, contingeret fieri praesudicium absenti sine causa, contra id quod est. ff. de procur. si procurator, Imo plus est, quia etiam postquam scit valet quicquid fit ab eo, nisi excipiatur, quia cum secundae literae sunt impetratae in fauorem impetrantis, non est cogendus vti eis, nisi velit. C. de leg. quod fa. ff. de ex. rei iudi. euidenter.

Quod intelligitur verum, si est praesens, quia sic videtur literis reuocationis renunciare, quod autem fit eo absente, & non consentiente tacite vel expresse non valet. Nec obstat, si dicas hic, iudex habet iurisdictionem, ergo tenet quicquid facit, nisi excipiatur. Respond. hoc esse verum, nisi reuocata esset eius iurisdictso.

Quidam tamen dixerunt, quod bene tenet quicquid fit ab eo in iudicio, nisi appellet, postquam sciuerit contra se pro. ceisum intra 1o. dies. C. quomo. & quando. l. 1. secus autem esset in his, quae fiunt extra iudicium, vt in literis praebendalibus, nam & ibi licet remaneat potestas prouidendi penes prouisores primos etiam post reuocationem, & etiam post scientiam reuocationis, vt hic apparet, vbt dicit, quod non tollitur potestas am primo prouiiore, nisi secundus notificet ei, qui vult suis literis vii, tamen ex quo nouit, quod secundus vult suis literis vti, non valet quod fit am primo, nee impedit, quin valeat, quod fit am secundo etiam si non appeliaretur, quia extra iudicium parum operatur appellatio. de hoc nota. supra de maioritat. & obedien. cum dilecti.

Alii dicunt & forte melius, quia quicquid fit a primo prouisore vel iudice, antequam appareat priuilegiatum velle vti priuilegio suo in negotio, de quo agit, liue tacitem, siue expresse, semper tenet, quod fit ab eo, propter rationes supradictas, tamen si primus prouidisset, vel in causa processisset absente priuilegiato, & tunc priuilegiatus diceret debere, irritum esse quicquid factum est primo a prouisore vel iudice, postquam in vno simul concurrunt consensus priuilegiantis & priuilegiati, quod vti volebat priuilegio in negotio, de quo agitur credendum est ei, cum praesumen¬ dum sit quod non frustra laborauerst pro priuilegio impetrando, & sic erst huius. modi prouisio nulla, vel processus iudicis, nec impediet electionem, vel processum futurum, nisi fortem contraria praesumptio tolleret istam praesumptionem, puta quia praesens fuit in iudicio, & nom excepit, vel vidit prouisorem paratum ad proussionem faciendam, nec contradixit, nec ex aliqua causa eontradictionem dimisit, quam si subesset, protestare debebat, si poterat sine periculo: vt not. sup. de constit. cum M. si autem non simul concurrerent consensus ante prouisionem, vel processum iudieis, tenent irreuocabiliter, quae fiunt ab eia, vt hie sequitur.

Sed contra praemissa videtur, quod dscit sequens litera, scilicet quod si ille cui data est potestas prouidendi, non notificet priori, quod vult vti prouisione sibi concessa, quod tenebit prouisio facta a primo ex quo colligitur quod non creditur ei, nisi expresse mandet. Solu. hoc quod dicit haec decre. locum habet, vbi non sunt praedictae clausulae. Item vbi voluntas priuilegiantis non creditur esse, quod primus sit priuatus potestate sua, nisi postquam sciuerit, sicut dicit litera sequens. Idem videtur si expresse dicit in secundis literis, reuocamus iurisdictionem primi iudicis, quia cum in alicusus fauorem dictum sit intelligendum est, si vti voluerit praedicta reuocatione, sed si ad nullius petitionem fecisset, vel fauorem, sed proprio motu, extunc intelligitur reuocare, & non valebit quod fiet ex quo ad notitsam reuocati peruenerit, nisi aliud appareat de intentione reuocatis.

3 Sed dices, quare non est idem in decreto, de quo contrarium hic dicitur. l. quia exnunc nihil valet quiequid fit post decretum. Rn. quia decretum sicut & sententia fit cum causae cognitione, & idem intelligendum est, quod statim post sui prolationem vult gaudere suo effectu. Sed oppones, quia decretum, de quo loquitur haee decre. nunque datur cum causae eognitione. R espond. verum dicit, sed ex quo Papa suam inhibitionem decretum appellat, vult que vim decreti obtineat, vt statim suum sequatur effectum, & idem etiam esset in alio quam in Papa, quia ex quo hoc verbo vtitur, statim iudicat suae voluntatis esse, quod mandatum suum statim habeat effectum, & idem est, ac si expresse dicat voluntaria meae est, quod exnune non valeat electio facta ab illis, a quibus reuoco & possum reuocare vt hic dicit, secus autem esset, si diceret inhibemus talibus. ne eligant, quia intelligendum est, ne eligant postquam sciuerint, imo quod plus aest, etiam si sciant literas impetratas continentes reuocationem, vel inhibitio. nem, nihilominus tamen valet, quod fit ab ess, nisi prius notificet ess, quod vult eam conferre, vel nisi ei collatio est interdicta, vel nisi decernat irritum & inane, quod contra factum fuerit, vt hic expresse dicit. Sed contrapraedicta videtur, quod dicit haec decre. vbi dicit, nisi forsitan, quod spsam conferre non possit exprimatur in concesssone huius potestatis, nam ex his verbis colligitur, quod si Papa dicit, quod primus collator non possit conferre, quod posteanon tenet sua collatio. Sed certem mulcomagis videtur, quo non debet tenere, si dicit reuocamus potestatem eius, vel alia verba supradicta. Sol. non dicit hic, quod praedicta impediat, quod non teneat prouisio primi prouisoris, si secundus non concradicit, quia hoc falsum esset, vt praedictum est, sed hic dicit, quod praedicta clausula operatur, & ostendit quod ille, qui concedit istam indulgentiam, est eius voluntatis, quod statim a die concessionis etiam ante sciaentiam non valeat collatio primi, si secundus voluerit vti sua indulgentia, & hunc aeundem effectum benem credimus etiam alias supersores clausulas habere. Nec mireris si diximus prouisionem tenere, sed alius faciet eam cassari, si vult, & si non vult rata manet, quia hoc idem habes in contempto. sup. de elect. quod sicut. §. 1. (Siue certam) clsicet primam quae vacauerit cSiue incertam) .licet illam quam acceptauerit. (Nisi prius) ille. sc. delegatus vel potius executor. (Sibi notificet) illi ad quem per. tinet collatio.

(Vacuum decernat.) No. hic habes expressum, quod executor potest suspendi a collatione beneficij. & de hoc not. inf. de iure pa. cum dilectus. (Quia cum ills) Not. optimam rationem. (vel etiam conferat.) Not. quod si executor prius conferat, quoad ille ad quem pertinet de iure collatio, & etiam si ignoret, tamem praeualebit collatio executoris, (Si forte vacet) quia si non vacet nullo modo conferri potest, vt sup. no. (Nisi forsan) quia si in rescripto apostolico contineretur decernentes irritum & inane quicquid de prima praebenda fuerit acceptatum: tune non teneret col¬ latio episcopi etiam ignorantis nec est tontra quod hic supradictum est: quia etiam hoc decreuit irritum & inane. & c. quia sicut hic. sup. not. hic non decreuit de certa praebenda non conferenda: imo de incerta & tantum postquem is pro quo scribebat acceptasset (etiam extitit) a te cui scriebitur & bene. (Acceptaret) hic vult dicere, quod quando Papa scribit alicui, quod prouideat alii de praebenda, quam acceptauerit decernens irritum, si quid de ea fuerit acceptatum, quod sic est intelligendum huiusmodi decretum, quod si post acceptatsonem aliquid fuerit factum de praebenda acceptata, quod illud sit irritum, nam si intelligeretur, quod esset lrritum ante acceptationem de praebenda acceptanda hoc decretum esset inualidum, tanquam super incerto prolatum. ff. quod cuiusque vni. item eorum. c. 1.

Et est hoc verum, quod dictum est etiam si episcopus nihil sciret de acceptatione vel decreto, secus autem esset si Papa mandasset alicui prouiders de praebenda, quam acceptaret sine decreto praedicto, quia tunc tenebit collatio facta ab episcopo, anteque ei nuncietur de acceptatione, vt ex superioribus apparet. arg. sup. de app. super eo. 2. si autem Papa mandat alicui, quod prouideat de praebenda quam acceptauerit & decernat irritum & inane, si quod contra mandatum fuerit acceptatum tunc statim acceptatione facta, potest interponere decretum, cum hoc ideo sit ei concessum ex speciali gratia, nec valebit prouisio extunc facta ab episcopo etiam ignorante huiusmodi decretum. Alii tamem dicunt contraci se quod non debet interponere huiusmodi decretum, nisi partibus praesentibus: quia mandatum Papae intelligendum est secundum ius. (Super incerto) ff. quod cuiusque vni. item eorum. §. 1. insti. de act. §. curare. (Sicut cum legatur) ff. de opt. leg. sicut optio. (Ceditqmue ille legato) seruus. i. legatarius illum seruum venditum petere potest. (Pro te propositum) & bene. (In vltimis) hoc autem sn contractibus inter vsuos non obtineret. Nam in illis certum est, quod si aliquis alicui donat, vel vendit, vel promittit vnam praebendam, vel allam rem de multis, quam donatarsus acceptauerit, quod tenet donatio, vel venditio facta, alii dumodo secuta sit traditio, quia si vnam & certam rem donasset, vel promisisset sine traditione, & postea eandem rem alii traderet transferret in eum dominium, nec primus donatarius, posset hanc rem ab eo aduocare. C de pac. traditlonibus. C. de rei vend. seruum emptor.

In vltimis autem voluntatibus dominium recta via transit ad legatarium, vel donatarium causa mortis. ff. quemad. ser. amit. si per partem §. si fundum. & haec vera, vbi dominium rerum legatarum esset penes testatorem, sed si non penes eum, sed penes haeredem vel quemcunqe alium etiam tunc non transit, nisi ille, qui habet illud tradat, & ex hoc videtur, quod si testator iussit haeredi, quod partum ancillae conceptum tempore testatoris, vel fructus factos eodem tempore alicui dari, quod dominium eorum recta via transit ad haeredem, sed si haeres spreuerit, vel ancilla apud eum concepit, tunc illi fructus vel partus non transeunt ad legatarium, nisi dentur ab haerede, penes quemt est dominium.

1 Fatemur tamen, quod haeres tenetur personali actione ex testamento, sicut si propriam rem haeredis, vel alienam legasset. instit. de leg. §. ea quoqp. & §. si res. & sicut non transit dominium rerum haeredis ad legatarium, sic nec eas potest subiicere restitutioni, nec oppositioni. arg. C. commu de leg. l. vlti. §. nemo. vbi dicitur, quod res quae non pure in rebus haeredis, non potest alienari, sed haec est pure, ergo potest alienari. Item videtur hoc expressum. ff. de pig. l. 1. §. cum praedium. vbi dicit, quod res quae nunquam fuere debitoris, non tenentur hvpothecaria certem eadem ratione, nec restitutioni subiici. Nec est contra. ff. de pig. Paulus. § 1. vbi dicitur, quod si res obligatae pignori perueniunt ad haeredem, quod fructus & partus earum teneantur hypothecaria. Sol. ibi loquitur de partubus & fructibus, qui concepti & facti erant, & ita intelligitur. ar. vt not. in sum. C. super ti. de pig. §. item interdicitur. & sic per praedicta apparet, quod optio partuum concipiendorum apud haeredem alicui legata non impediat, quin haeres ea possit alienare, sicut hic dicitur. ( Voluntatibus) in quibus a tempore aditae haereditatis intelligitur dominium rei obligatae fuisse ipsius legatarij, vt infra sequitur propter fauorem vltimae voluntatis, & in quibus est plenior interprentatio adhibenda: vt ff. de tri. & oleo. leg. l. 2. & l. pe. & ff. de fun. in l. quaesitum. §. idem rnm. & de opt. lega. l. 1. nam etiam seruum legatum sub conditione haeres manumittendo liberum non facit: vt ff. de ma. l. seruum. & ff. qui. & a qui. l. cum is. optione autem legata, serui sub condi. legata esse videtur. ff. qui & am quib. si optio. Et est ratio, quare aliud in legatis, & aliud in casu proposito, & etiam in contractibus, si enim haeres non repulit legatum ex die aditae haereditatis, eius retro intelligitur. ff. de lega. 1. si tibi homo. §. cum seruus legatus. nan rei legatae dominium recta via transit im legatarium: vt ff. de furt. a Titio. Et ideo alienatio vel manumissio interim facta tanquam a non domino, non valet, secus autem est in contractibus: vt ff. de act. & obl. l. is qui. ff. de verb. sig. si seruum. §. sed si sic.

12 Et nota. quod optio imposita ante aditam haereditatem non valet. ff. de leg. 1. lulianus. & facit. ff. quorum lega. l. 1. §. quod ait. Sed quaero vtrum semel acceptans beneficium pro quo sub huiusmodi forma scriptum est, possit poenitere, & videtur quod non e nam prima attestatione, quam summe dixisset ius suum consumpsit, vt ff. de opt. leg. l. apud. sed in casu potest, puta si eligit beneficium alii debitum, vel pro dignitate beneficium simplex: vt ff. de opt. leg. l. 2. arg. sup. de elect. causam quae. quia iterum potest optare si male optauit.

Sed opponitur, pono quod in casu proposito, cum agatur de benefieio non solum plenior, sed etiam pleniss ima circa acceptationem fuit interpretatio facienda, nam in contractibus plena, in testamentis plenior, in beneficijs plenissima interpretatio est adhibenda: vt extra de do. cum dilecti. & de deci. ex parte. & de priui. quia circa. de verb. sig olim. 16. q. 2. visis. ff. de eonsti. prin. beneficia.

Sol. in beneficijs pleniss ima facienda est, cum absque alicuius dispendio conceduntur, vt in primis concordantijs. & ff. de vulg. & pup. substi. ex facto. arg. contra. C. de preci. impe. offe. quoties. Vel dic, quod idem est secundum quosdam in beneficijs vacantibus tempore rescripti, quod in legatis extantibus, vt collatio talium non valeat, sicut nec alienatio legatorum existentium, quorum legata est optio. Vel melius aliud in legatis, in quibus a tempore aditae haereditatis intelligetur dominium rei legatae retro fuisse legatarij, aliud in huiusmods beneficijs etiam vacantibus, & in contractibus, in quibus nihil retro intelligitur acquisitum, vt supra dictum est, & dicit lex non sicut viuentium, ita etiam defunctorum actus suspendi receptum est. ff. com. praed. l. receptum. (Praemissa) s. quando non teneat alienatio veimanumissio ante optionem. Nec praemissa, puta lego vnum foetum nasciturum de grege meo, quem elegerit. (erminus) de hoc termino habes. ff. de opt. leg. mancipiorum. Acceptaret) bene videtur ex hoc, quod sola acceptatio eius cui prouideri mandatur sine collatione & praesentia executoris impedit collationem episcopi, dummodo praeuenerit decretum. i. contineatur in litera Papali decernentes irritum & inane ac. (Et eius) siue acceptaret vacantem siue vacaturam, dummodo primam.licet vel secundam vel aliam, vt in gl. secus si scribat sine illa clausula decernentes 2c. & hoc videtur dicere gl. absquoe periculo. sup. de elect. ne pro defectu. & c. quia propter. Ex eis primam) not. quod is, pro quo sic scribitur, vt sic prouideatur de praebenda, quam acceptauerit, potest ante vacationem alicuius praebendae acceptare primam praebendam, quae vacauerit in loco vbi mandatur, sibi prouideri. Item optare potest secundam, vel tertiam, si aliqua causa subsit, quare primam non vult optare forte, quia alii debetur, vel quia de hoc ipsoclsct an alij debeatur dubitatur, nam sine causa non videtur, quod posset dimittere primam, & optare vlteriorem. ar. hic. Item videtur aliquibus, quod eodem modo acceptare possit, etiam si in rescripto apostolico non contineatur de ipsius acceptatione, sed tantum vbi dicitur, prouideas ei in tali ecclesia, vel in tali dsocesi vel prouincia. De hoc autetm non est dubium, quod huiusmodi executor reseruare potest primam praebendam, vel vlteriorem ex causa. ar. hic. & not. inf. de iure pa. cum dilect. Alii tamen in hoc vltimo casuilscet quando mandatur, quod alicui prouideatur aliter dicuntclicet quod ipsius optatio non impedit prouisionem episcopi, sed sola prouisio, vel inhibitio executoris impedit, imo plus dicunt, quod plus videtur haec optatio committi discretioni executoris, quam voluntati eius, pro quo scribitur, & pro his videtur facere tenor rescripti.

4 Item no. quia semper ille, qui optat, vel qui reseruat, vel qui suspendit semper de certa praebenda hoc facere debet. arg. sup. de elect. c. fi. de hoc not. inf. de iure patr. cum dilectus. Certam appello, si dicit opto, vel reseruo primam praebendam, quae vacauerit in tali ecclesia, vel etiam in tali prouincia. Illud autem non potest facere executor huiusmodi, etiam tum cause cognitione datus, vt mandet sibi reseruari praebendam, quam optauerit is, pro quo scribitur, vel etiam alius. arg. sup. de offic. deleg. quoniam ap. §. is autem:. aliqui tamen contradicunt.

PrevBack to TopNext

On this page

Titulus 8

Caput 1

Caput 2