Titulus 7

CAPVT I.

VBIVS. (In fide ) 24. q. 1. aperte. de summa trini. c. 1.

CAPVT II.

VI ALIOS.

CAPVT III.

FIRMISSIME. (vel schismaticum) hereticus dicitur, qui peruertit sacramenta ecclesiae vt simoniacus. 1. q. 1. eos qui. Item diuisus ab vnitate ecclesiae. 7. q. 1. denique. Item excommunicatus. 4. q. 1. qui autem. Item errans in expositione sacrae scripturae. 34. q. 3. haeresis. Item qui confingit nouam sectam vel confictam sequitur. 24. q. 1. haereticus. Item qui male sentit de articulis fidei. 23. q. 1. haec est fides. quoniam vetus.

CAPVT IIII. 1 Falsitas admista in instrumento, vel in dicto testis, quando valeat vel non. 2 Sacramenia ab bereticis recepta, an sint vera, & essentialia sacramenta, & in nu. 3 4 Ordinis executionem non potest dare suspensus. Et quae sit ratio.

FRATERNITATIS. Capitula.) Not. quod si tabellio in instrumento, vel testis in suo dicto admisceat aliquam falsitatem, etiam scienter, & nihilominus tamen valet instrumentum, & depositio testis, dummodo falsitas illa non tangat substantiam, vel circumstantias negotij, de quo fit instrumentum, vel redditur testimonium. VERBI GRATIA: si dicat contrahentem esse de alia terra, quam sit, vel si dicat affines aliorum esse, quam sint, & hoc est iustum, quia in his non consistit officium tabellionis, nec testis, nihilenim facit ad contractum vel testimonium, vnde sint contrahentes, vel quorum sint affines, & idem est in similibus.

Sed contra. 9. dist. si ad. vbi dicitur, quod non valet scriptura, vbi etiam officiosum mendacium admiscetur, quod nulli obest, & alicui prodest. Sol. illud intelligitur, quando admiscetur circa substantialia vel circumstantias negotii, de quo agitur. VERBI GRATIA: Si inter contrahentes actum est, quod soluatur pecunia argentea, & notarius, vel testis dicit de aurea, quae melior est, & vtilior est ambobus contrahentibus, nam hoc mendacium li¬ cet sit pium & vtile, tamen reddit instrumentum, vel testimonium inutile. Si autem super his quae tangunt substantiam contractus, de quo fit instrumentum, vel de quo redditur testimonium, vel super circumstantijs eius, de quibus not. 5. de accu. c. inquisitionis. tunc siue ignoranter, siue scienter falsum admisceat, non valebit instrumentum, vel testimonium, quod sic probatur, quia nunquam debet ponere in instrumento vel testimonio, nisi quod in veritate norit & vidit, & in hoc non posset esse ignorantia. 3. q. 9. testes hortamur pura. Damnantur) hoc habet locum in exceptionibus scriptutarum, & in omnibus alijs qui publica authoritate non habent officium sibi iniunetum. si. 9. aist. si ad sa. 16. di. c. 1. 37. di. si quid.

In scripturis autem tabellionum & aliorum publicum officium gerentium secus est, quia licet fecerint vnam chartam falsam, aliae nihilominus valent, quamdiu in officio tolerantur. arg. 8. q. vlt. nonne. & est hoc propter publicam vtilitatem. ar. ff. de off. praesi. Parbarius. Dicimus tamen. quod si instrumentum in aliquo probetur falsum, totum quod in illo instrumento continetur, caret robore firmitatis, sicut in teste dicitur, qui similiter publicum officium habet. 3. q. 9. pura. ff. de aedi. edic. cum eiusdem. de conse. di. 4. cum non liceat. licet autem dicta cuiusquam ratione personae nisi alias falsa probentur redargui non possunt de falso, si tamen publica persona accusata & condemnata fuerit de falso, & extunc instrumenta & dicta eius ratione personae robore carebunt. supra, de testi. testimonium. Alii tamen dicunt, quod si in vno instrumento plura capitula sunt connexa sibi, & vnum esset accessorium alteri, vno cassato, connexa & accessoria cassantur, secus si sint diuersa & separata. arg. ff. de mino. etiam. ff. de neg. gest. cum ac. 2. q. 7. §. est autem. circa fi. Vel distingue vt. 5. de fi. instru. ex literis. primum dictum magis placet.

2 In sacramentis secus est, quia sacramenta ab haereticis recepta, quo ad essentiam vera sunt. 32. di. §. verum. Item effectum virtutis habent, vel proprias virtutes dignitatis habent, quia veneranda sunt in se, & gratiam etiam conferunt, si qui illa scienter sumant ab eo, quem non putant haereticum. De luda enim constat, quod fuit haereticus. arg. 1. q. 1. eos qui. & tamen baptizati ab eo gratiam receperunt, nam alias peccasset, qui eum emisit, cum alijs adbaptiaandum, cum sic baptizati ab eo deciperentur. 1. q. 1. Christus. & c. dedit. ad idem est, quod dicitur de infantibus. 1. q. 4. c. 2. & 3. idem dicendum est, si coacte recipiat sacramenta. 1. q. 1. dominus de cla. circa fi. & hoc intelligo coactione absoluta vel abstractiua, si enim conditionalis esset coactio, peccaret nec gratiam reciperet. 3e. dist. presbyteros.

Item est necesse, quod voluntatem habeat illud sacramentum recipiendi, licet non ab haeretico, quia alias sacramentum reciperet. 3. de bap. maiores. Idem dicendum est specialiterin sacramento baptismi. scz. vt in articulo necessitatis, debeat recipi ab haeretico. 32. di. §. verum. cir. ca fi. Si autem aliter accedant ad sacramenta haereticorum, peccat qui accedit, nec recipit gratiam. 1. q. 1. etiam. & c. seq. Et hoc ex sola constitutione ex qua prohibitum est a talibus recipi sacramenta, quod ex eo apparet, quod constitutio excipit baptismum in casu necessitatis, vt dictum est, & ad idem. 32. dist. §. verum. nam cum solus Deus gratiam conferat, non minister, non attenditur qualis sit minister, nisi in eo qui scienter contra constitutiones ecclesiae recipit. Idem dicimus in omnibus praecisis, puta depositis, excommunicatis, & suspensis a collatione sacramentorum, fiue a iure, siue ab homine sint suspensi, quia si a talibus suscipiantur sacramenta, cum a collatione eorum priuati sint, inobedientes sunt, qui recipiunt ab eis, nisi sit notorius fornicator & simoniacus, qui licet suspensi sint a collatione sacramentorum, tamen in articulo mortis corpus Christi, & baptismum conferunt. 32. di. §. verum. & etiam cum a talibus licitum sit haec sacramenta recipere, eis licitum erit tangere, non tamen conficere, nec credimus licitum ab huiusmodi extremam vnctionem recipere, vel alia sacramenta, nam cum sint generaliter prohibiti, & de his specialiter concedatur consequens intellectus, patet & quod de caeteris negatur. 25. dist. qualis. diuina autem ab eo audire debent, quamdiu toleratur. 8. q. vlt. nonne. sed quod conceditur his duobus suspensis, idem intelligo in omnibus suspensis, siue sint suspensi a iure, siue ab homine, & forte idem in depositis, cum similis ratio sit in omnibus. C. de diuer. rescri. si libellum. sed secus in haeretico, vel excommunicato, a quibus corpus Christi in articulo mortis recipiendum non est. 1. q. 1. superueniente. baptismum autem possunt ab eis recipere. Et hic est casus, in quo licite communico ef excommunicatis, & hi dando baptismum non peccant, posset tamen dici, & non male quod a suspensis a iure toleratis omnia sacramenta vbi non confertur executio, sed gratia, vt in poenitentia, extrema vnctione & caeteris consimilibus licite recipiantur, quia solus Deus ibi alias hoc operatur. ar. 10. di. secundum. 1. q. 1. Iudas. vbi autem conferretur executio, vt in ordinibus, & vbi aliquid confertur ab ordinatore, non suspenditur: vt. 3. de simo. per tuas. vbi no. Executionem autem ordinis nullus suspensus dat, quia quod non habet, dare non potest. 1. q. 7. Daibertum. & ordinator est ille, qui dat executionem, quod ex eo apparet, quia dat sibi ea, quae sunt signa executionis. scet planetam, stolam, & consimilia. 23. di. per totum. & melius. 11. q. 3. episcopus. sed per hoc videtur, quod si archidiaconus qui dat subdiacono vrceolum. 23. di. subdiaconus sit suspensus, quod subdiaconus non habet executionem. Quod non credo, quia tantum ab episcopo recepit executionem, non ab arctidiacono. contra. de conse. di. 4. Romanus. vbi dicitur, quod paganus baptiaat, & tamen baptismum non habet. Sed respon. quod baptizans in baptismo nihil confert, sed solus Deus. 19. di. secundum. Sed plus placet nobis, quod no. 5. de schisma. c. 1. contra id quod dictum est, ignorantes & coactos recipere gratiam in sacramentis haereticorum, contra est. 32. di. §. verum. 1. q. 1. etiam & tribus ca. seq. vbi dicitur, quod ibi gratia non confertur. Sed respon. non conferri gratiam scienter recipientibus, vel ideo dicitur non conferri gratiam, quia postquam sciunt, vel in baptizatis postquam facultatem habent per manus impositionem debent ecclesiae reconciliari. 1. q. 4. c2. & 3. & nisi fecerint peccant, vel aliter, quia si sacerdos bonus est, per eius merit unm sacramenta prosunt suscipientibus, si autem est fictus eius meritum non prodest. 2. q. 1. per Esaiam. Aliqui autem dicunt, quo qi omnes suspensi oeculti, vel a iure execut ionem conferunt. de hoc no. 5. de schisma. e¬

CAPVT V.

SI QVIS EPISCOPVS (Extraneos) quia ex hoc praesumitur, quod ecclesiam mor diligebat, quando extram eohaeredes ecclesiae praepone bat, vel supple haereticos. q. d. siue con san guineos, siue extraneos haereticos hae re des instituat anathema sit.

CAPVT VI. IN EOS QVI.

CAPVT VII

CVM CHRISTVS.

CAPVT VIII.

SICVT AIT BEATVS LEO. (Defensores) hodie quo ad omnes iste canon latae est sententiae & non inpartibus Tholosae tantum.

CAPVT IX. 1 Cum moritur quum: ad quem tran:feratur potestas faciendi ea, quae ipse faciebat. 1 Ad quem pectet determiniare de articulam fidei. 3 Potest Papa de laicis statuere.

AD ABOLENDAM. ( Clerici.) repete quae dicimus. 5. de ma. & obe. his. Vacante) mortuo aliquo, si vis scire ad quem transfertur potestas faciendi ea, quae faciebat antequam successorem habeat. not. quia si ea per se solum faciebat, ficut iurisdictionem & consilia, & hoc faciet ille, a quo ea habebat, vt si erat archidiaconus, qui recipit iurisdictionem ab episcopo vicem eius gerit. 3. de offi. arch. c. 1. episcopus. eo mortuo eius iurisdictionem exercebit. ar. 5. de ma. & obe. his. & hic. 5. de insti. cum venissent.

Et haec sunt vera, si necesse, vel vtile est hoc expediri, antequam successor detur, alioquin successori seruabit. ff. de iud. mortuo. C. de iud. properandum. §. si autem. maxime si in proximo successor sit futurus. ff. de ma. vin. l. pe. §. fi. & si capitulo concessit episcopus eligere archidia. quia per hoc videtur capitulo concessisse, quod eidem archidiacono iura arehidiaconalia conferat, eo mortuo, ad capitulum deuoluetur praedicta potestas. Si autem aliqua faciat pro se, quae non ab aliquo sunt collata, sed suo iure faciat, vt si archidi. fundasset ecclesiam de bonis archidiaconi, non capituli, tunc haec potestas non deuoluitur ad capitulum. 3. de conces. praeben. c. nulla. sed ad successorem tantum. Si autem aliqua habeat ab vno, & alia ab alio, cuique in eis quae ab eo tenet, deuoluetur praedicta potestas, sicut est videre in clerieo habente bona haereditaria, vbi debent succedere haeredes legitimi, & bona ecclesiastica, vbi debet succedere ecclesia. 3. de testa. relatum. 12. q. 3. & 4. per totum. Item episcopus & capitulum sunt vnum corpus, cuius caput est episcopus. araj. de verb. sig cum clerici. & cum inter epadicatat fpititetale conitsium contrahi. 2. de. testa. requisisti. §. pe. dicimus quod ea, quae ad episcopum pertinent suo iure, sicut est iurisdictio & confirmatio praelatorium, quam habet hoc ipso, quod est episcopus ad capitulum deuoluentur ipso iure. 3. de ma. & obe. cum olim. Si autem cum alijs exercebat aliquid non ad subditos vel superiores, sed ad socios eiusdem collegii deuoluitur potestas. 65. dist. c. vlt. arg. C. quando non pe. par. l. 1. Idem forte dicendum in absente, siue ex iusta causa, siue ex iniusta absit. In negligente autem dic, vt no. hic. de ma. & obe. cum olim. Haereticos) id est, in haeresim iam damnatam & indubitatam incidentes, alias enim si de articulis fidei dubitatio ori¬ etur, & dubium esset quis bene, vel male diceret, hoc sola Romana ecclesia determinat. 24. q. 1. quoties. 17. di. multis audientia. qd non proderit eis, si dicant se velle haeresim abiurare.

Committens) not. Papam posse statuere de laicis, sed hoc est propter crimen. si. 3. de iude. ita. Alii dicunt ideo haec statuta valere, quia princeps praesens fuit cExempti) vt templarii.

CAPVT X.

VERGENTIS. (Per censu. eecle.) Not. iudices seculares cogi facere iusticiam. es. qui §. administratores.

CAPVT XI.

ADVERSVS. Nos (examine) & male faciunt qui ligant.

CAPVT XII.

CVM EX INIVNCTO. (Testimonium) scilicet, quod missus sit eo modo, quo scriptura praecipit. sca2. ab eo qui habet potestatem constituendi, & mittendi praedicatores, vel, id est, nisi doceat de se prophetatum, per aliquem Prophetam, vt lo. hic ostendit.

CAPVT XIII. 1 Clericus pro haeresi depositus, statim est relinquendus seculari potestati. 2 Abbas seu collegium potestatem babet concedendi alicui licentiam praedicandi.

EXCOMMVNICAMVS. (Excommunicantur) haeretici (relinquantur) poena damnatorum de haeresi. Not. prohaeresi clericum depositum, statim seculari potestati relinquendum, qui si poenitere vult, est perpetuo carcerandus. 5. eod. c. pe. Secundus casus est, si propter calumniam, vel contumeliam illatam episcopo sit depositus. 11. q. 1. si quis sa. Tertius est in crimine falsi. I. de fal. ad fal. alias autem clericus depositus tuendus est per ecclesiam. §1. di. dictum nisi sit incorrigibilis. 5. de iudi. cum non ab homine (Confiscentur) corrigitur lex, quae defert bona cognatis. C. de haer. idem de Nestore. (Qui autem) qualiter procedatur contra suspectos de haeresi. (Moueatur) Iuramentum praetentum, & dominorum contra haereticos (Si vero) poenitentia dominorum non purgantium terram suam de haereticis. (Catholici) Indulgentiam cruce signatorum contra haereticos. (Credentes) poena credentium receptorum fautorum & eorum qui propter suspicionem de haeresi excommunicati per annum in exconmunicatione perseuerant. (Regulare) sup. non praesumant talibus tradere ecclesiastica sacramenta (quia vero) prohibitio praedicationis sine authoritate superioris.

2 Ab apo. se.) non ergo abbas, vel collegium habet potestatem concedendi alicui licentiam praedicandi, secus dicerem in licentiam celebrandi missam, vel alia officia, quam quilibet sacerdos concedere potest, dummodo certum sit eum esse sacerdotem: vt not. 3. de cle. pere. quia ibi non est tantum periculum eodem titulo, sicut posset dici, quod postquam aliquia habet officium vel potestatem praedicandi a proprio episcopo, vt sunt praelati ecclesiarum, & doctores Theologiae approbati per eum, ad quem pertinet. Vel etiam quilibet alij, quibus hoc conceditur specialiter vel generaliter, quod quilibet sacerdos habens curam animarum, potest ei dare licentiam praedicandi suis ouibus. Item no. quod licet hoc sit generale, quod soli episcopi possint dare licentiam praedicandi, de speciali tamen priuilegio quandoque & alijs conceditur, sicut fratribus praedicatoribus, & minoribus, & etiam quibusdam alijs. 5. de iud. quam sit. ( Adiicimus) scilicet, visitatio & persecutio contra haereticos (Si qui) poenam nolentium iurare (Volumus) poenitentia episcoporum non prosequentium haereticos.

CAPVT XIIII. DSICVT IN VNO CORPORE.

CAPVT XV.

EXCOMMVNICAMVS. (Redire) 3. e. ad abolendam. §. 1. (Arcere) arg. contra. C. de pe. incredibile. sed dic hoc speciale in haereticis.

CAPVT XVI 1 Eona haereticorum ante damnationem no confiscantu

RESOLVTOS. Quia indi stincte loquitur, intelligo & post satisfactionem, in aliis secus. 13. q. 6. nos de ele. cum ile. nisi sententia feratursi per absolutione talium, quia tunc etuam in alijs post absolutionem non reuerteretur ad eius fidelitatem. arg. 3. de diuor. de illa. (Manifeste) secus si occulte. arg. 5. de simo. c. vlt. 11. q. 3. c. 2. & c. lulianus. ibi loquitur de apostata tolerato (Tenebantur) in praedictis, secus si iu rasset ei persoluere debitum. arg. i. de sen. exc. si vere. & no. est de hac materia. 15. q. 6. nos iuratos. Est etiam ibi arg. quod bona haereticorum ante damnationem non confiscantur. §. eo. ex. communicamus. §. 1. posset tamen dici quod nullum debitum ei solui posset.