Text List

Table of Contents

Only show available transcriptions

Commentaria super libros quinque decretalium

Prooemium

Liber 1

Titulus 1 : De summa trinitate et fide catholica

Titulus 2 : De constitutionibus

Titulus 3 : De rescriptis

Titulus 4 : De consuetudine

Titulus 5 : De postulatione praelatorum

Titulus 6 : De electione et electi potestate

Titulus 7 : De translatione episcopi

Titulus 8 : De auctoritate et usu pallii

Titulus 9 : De renunciatione

Titulus 10 : De supplenda negligentia praelatorum

Titulus 11 : De temporibus ordinationum et qualitate ordinandorum

Titulus 12 : De scrutinio in ordine faciendo

Titulus 13 : De ordinatis ab episcopo qui renunciauit episcopatui

Titulus 14 : De aetate et qualitate et ordine praeficiendorum

Titulus 15 : De sacra unctione

Titulus 16 : De sacramentis non iterandis

Titulus 17 : De filiis presbyterorum ordinandis vel non

Titulus 18 : De servis non ordinandis et eorum manumissione

Titulus 19 : De obligatis ad ratiocinia ordinandis, vel non

Titulus 20 : De corpore vitiatis ordinandis vel non

Titulus 21 : De bigamis

Titulus 22 : De clericis peregrinis

Titulus 23 : De officio archidiaconi

Titulus 24 : De officio archipresbyteri

Titulus 25 : De officio primicerii

Titulus 26 : De officio sacristae

Titulus 27 : De officio custodis

Titulus 28 : De officio vicarii

Titulus 29 : De officio et potestate iudicis delegati

Titulus 30 : De officio legati

Titulus 31 : De officio judicis ordinarii

Titulus 32 : De officio judicis

Titulus 33 : De majoritate et obedientia

Titulus 34 : De treuga et pace

Titulus 35 : De pactis

Titulus 36 : De transactionibus

Titulus 37 : De postulando

Titulus 38 : De procuratoribus

Titulus 39 : De syndico

Titulus 40 : De his, quae vi metusve causa fiunt

Titulus 41 : De in integrum restitutione

Titulus 42 : De alienatione judicii mutandi causa facta

Titulus 43 : De arbitris

Liber 2

Titulus 1 : De judiciis

Titulus 2 : De foro competenti

Titulus 3 : De libelli oblatione

Titulus 4 : De mutuis petitionibus

Titulus 5 : De litis contestatione

Titulus 6 : Ut lite non contestata non procedatur ad testium receptionem vel ad sententiam diffinitivam

Titulus 7 : De juramento calumniae

Titulus 8 : De dilationibus

Titulus 9 : De feriis

Titulus 10 : De ordine cognitionum

Titulus 11 : De plus petitionibus

Titulus 12 : De causa possessionis et proprietatis

Titulus 13 : De restitutione spoliatorum

Titulus 14 : De dolo et contumacia

Titulus 15 : De eo, qui mittitur in possessionem causa rei servandae

Titulus 16 : Ut lite pendente nihil innovetur

Titulus 17 : De sequestratione possessionum et fructuum

Titulus 18 : De confessis

Titulus 19 : De probationibus

Titulus 20 : De testibus et attestationibus

Titulus 21 : De testibus cogendis vel non

Titulus 22 : De fide instrumentorum

Titulus 23 : De praesumptionibus

Titulus 24 : De jurejurando

Titulus 25 : De exceptionibus

Titulus 26 : De praescriptionibus

Titulus 27 : Sententia et re iudicata

Titulus 28 : De appellationibus, recusationibus, et relationibus

Titulus 29 : De clericis peregrinantibus

Titulus 30 : De confirmatione utili vel inutili

Liber 3

Titulus 1 : De vita et honestate clericorum

Titulus 2 : De cohabitatione clericorum et mulierum

Titulus 3 : De clericis conjugatis

Titulus 4 : De clericis non residentibus in ecclesia vel praebenda

Titulus 5 : De praebendis et dignitatibus

Titulus 6 : De clerico aegrotante vel debilitato

Titulus 7 : De institutionibus

Titulus 8 : De concessione praebendae et ecclesiae non vacantis

Titulus 9 : Ne sede vacante aliquid innovetur

Titulus 10 : De his, quae fiunt a praelato sine consensu capituli

Titulus 11 : De his, quae fiunt a maiori parte capituli

Titulus 12 : Ut ecclesiastica beneficia sine diminutione conferantur

Titulus 13 : De rebus ecclesiae alienandis vel non

Titulus 14 : De precariis

Titulus 15 : De commodato

Titulus 16 : De deposito

Titulus 17 : De emptione et venditione

Titulus 18 : De locato et conducto

Titulus 19 : De rerum permutatione

Titulus 20 : De feudis

Titulus 21 : De pignoribus et aliis cautionibus

Titulus 22 : De fidejussoribus

Titulus 23 : De solutionibus

Titulus 24 : De donationibus

Titulus 25 : De peculio clericorum

Titulus 26 : De testamentis et ultimis voluntatibus

Titulus 27 : De successionibus ab intestato

Titulus 28 : De sepulturis

Titulus 29 : De parochis, et alienis parochianis

Titulus 30 : De decimis, primitiis et oblationibus

Titulus 31 : De regularibus et transeuntibus ad religionem

Titulus 32 : De conversione conjugatorum

Titulus 33 : De conversione infidelium

Titulus 34 : De voto et voti redemptione

Titulus 35 : De statu monachorum et canonicorum regularium

Titulus 36 : De religiosis domibus, ut episcopo sint subiectae

Titulus 37 : De capellis monachorum et aliorum religiosorum

Titulus 38 : De jure patronatus

Titulus 39 : De censibus, exactionibus et procurationibus

Titulus 40 : De consecratione ecclesiae vel altaris

Titulus 41 : De celebratione missarum, et sacramento eucharistiae et divinis officiis

Titulus 42 : De baptismo, et eius effectu

Titulus 43 : De presbytero non baptizato

Titulus 44 : De custodia eucharistiae, chrismatis et aliorum sacramentorum

Titulus 45 : De reliquiis et veneratione sanctorum.

Titulus 46 : De observatione jejuniorum

Titulus 47 : De purificatione post partum

Titulus 48 : De ecclesiis aedificandis vel reparandis

Titulus 49 : De immunitate ecclesiarum, coemiterii, et rerum, ad eas pertinentium

Titulus 50 : Ne clerici vel monachi saecularibus negotiis se immisceant

Liber 4

Titulus 1 : De sponsalibus et matrimoniis

Titulus 2 : De desponsatione impuberum

Titulus 3 : De clandestina desponsatione

Titulus 4 : De sponsa duorum

Titulus 5 : De conditionibus appositis in desponsatione vel in aliis contractibus

Titulus 6 : Qui clerici vel voventes matrimonium contrahere possunt

Titulus 7 : De eo, qui duxit in matrimonium quam polluit per adulterium

Titulus 8 : De conjugio leprosorum

Titulus 9 : De conjugio servorum

Titulus 10 : De natis ex libero ventre

Titulus 11 : De cognatione spirituali

Titulus 12 : De cognatione legali

Titulus 13 : De eo, qui cognovit consanguineam uxoris suae vel sponsae

Titulus 14 : De consanguinitate et affinitate

Titulus 15 : De frigidis et maleficiatis, et impotentia coeundi

Titulus 16 : De matrimonio contracto contra interdictum ecclesiae

Titulus 17 : Qui filii sint legitimi

Titulus 18 : Qui matrimonium accusare possunt, vel contra illud testari

Titulus 19 : De divortiis

Titulus 20 : De donationibus inter virum et uxorem et de dote post divortium restituenda

Titulus 21 : De secundis nuptiis

Liber 5

Titulus 1 : De accusationibus, inquisitionibus et denunciationibus

Titulus 2 : De calumniatoribus

Titulus 3 : De simonia, et ne aliquid pro spiritualibus exigatur vel promittatur

Titulus 4 : Ne praelati vices suas vel ecclesias sub annuo censu concedant

Titulus 5 : De magistris, et ne aliquid exigatur pro licentia docendi

Titulus 6 : De judaeis, sarracenis, et eorum servis

Titulus 7 : De haereticis

Titulus 8 : De schismaticis et ordinatis ab eis

Titulus 9 : De apostatis et reiterantibus baptisma

Titulus 10 : De his, qui filios occiderunt

Titulus 11 : De infantibus et languidis expositis

Titulus 12 : De homicidio voluntario vel casuali

Titulus 13 : De torneamentis

Titulus 14 : De clericis pugnantibus in duello

Titulus 15 : De sagittariis

Titulus 16 : De adulteriis et stupro

Titulus 17 : De raptoribus, incendiariis et violatoribus ecclesiarum

Titulus 18 : De furtis

Titulus 19 : De usuris

Titulus 20 : De crimine falsi

Titulus 21 : De sortilegiis

Titulus 22 : De collusione detegenda

Titulus 23 : De delictis puerorum

Titulus 24 : De clerico venatore

Titulus 25 : De clerico venatore

Titulus 26 : De maledicis

Titulus 27 : De clerico excommunicato, deposito vel interdicto ministrante

Titulus 28 : De clerico non ordinato ministrant

Titulus 29 : De clerico per saltum promoto

Titulus 30 : De eo, qui furtive ordinem suscepit

Titulus 31 : De excessibus praelatorum et subditorum

Titulus 32 : De novi operis nunciatione

Titulus 33 : De privilegiis et excessibus privilegiatorum

Titulus 34 : De purgatione canonica

Titulus 35 : De purgatione vulgari

Titulus 36 : De iniuriis et damno dato

Titulus 37 : De poenis

Titulus 38 : De poenitentiis et remissionibus

Titulus 39 : De sententia excommunicationis

Titulus 40 : De verborum significatione

Titulus 41 : De regulis juris

Titulus 5

Titulus 5

TITVLVS V. DE POSTVLATIONE PRAELATORVM.

Caput 1

CAPVT I. 1 Quae sit differentia inter postulationem & electionem. 2 Cur subditus alterius ecclesiae potest eligi, & tamen necessario requiritur consensies prelati 5 Ineligibiles qui dicantur. 4 Interrogatus non respondens babetur pro confesso. 3 ludici de facto licet supplere. 6 Sufficit citationem solenniter elidi, & publice pablicari. 7 Interdictum non seruans remouendus esta officio.

AD HAEC. (In beato Petro) Secundum antiqua iura non videtur multa differentia fuisse inter postulationem & electionem, indifferenter antiqui vtebantur his vocabulis. 63. distinctione. literas. 61. distinctione. §. his omnibus.

1 Sed hodie cum proprius intellectus per iura & consuetudinem cuilibet verbo sit accommodatus magna est differentia. Nam quando dicit ego eligo, nihil aliud est dicere, quam consentio in te, tanquam in sponsum, vel praelatum, vel canonicum, sed si persona talis est, quae sponsus, vel praelatus, vel canonicus esse non possit, sine dispensatione, vt irregularis & alii. de quibus not. inf. e. cap. vlt. peccauit si dixit eligo, & idcirco cassatur & punitur. infra, de elect. innotuit. si autem dicat postulo, non intelligitur in eum tanquam in sponsum, vel praelatum, vel canonicum consentire. & ideo potest variare. infra, eo. bonae, nisi placuerit maioribus a quibus postulari debet, sed tune si placuerit habebitur in sponsum ipso iure. infra, de condi. appel. super. eo. 2 Sed quaeres, quae ratio est quod subditus alterius ecclesiae, potest eligi, & tamen necessario requiritur consensus praelati sui. 64. dist. literas. & respond. non potest eligi alligatus vel irregularis. Respond. ad hoc vt aliquis eligi possit hoc solum requiritur, quod eligibilis sit, & quod statim, vt electus est, sine alterius requisitione & sine dispensatione statim consentire potest, ad illam dignitatem, qualis est subdiaconus, qui eligibilis est, & sine contradictione in ecclesia potest, vbi est subdiaconus. infra, de aeta. & quali. a multis possum enim consentire, vbi talis sponsus meus sit.

Hoc non videtur verum, quia etiam monachus in abbatem sui monasterii eligi debet. infra, de renun. post translationem. Melior ratio videtur, quod quilibet eligi potest, qui sine alterius requisitione electioni de se factae consentire potest, & hoc potest subdiaconus, licet non possit transire sine licentia sui Episcopi, hoc autem non potest monachus, nisi quando eligitur in abbatem sui monasterii, & ideo tunc consentire potest. argu. praealle. decre. post translationem, sed alii obligati & irregulares personae ineligibiles sunt, quia consentire non possunt, vnde sine dispensatione non potest fieri matrimonium inter has personas & ecclesias & eligentes, nec consentire potest, nisi primo patronus, vel ille qui primo obligatus est, assensum praestet. 54. dist. ex antiquis. & c. seq. vnde dicimus, si quis eligat postulandum, cassanda est electio. infra, eodem c. vlt. infra, de ele. innotuit. si autem postulauerit eligendum, si minus solenniter, puta quia quaeratur ab episcopo, vt daret suum subditum non est malum, sed post necesse est interuenire solennem electionem, si autem solenniter postulet, nihil agit, quia non consentit in eum, vt in sponsum per postulationem. Item Episcopus qui consentit, quod transeat non potest per suum consensum matrimonium spirituale inter eos facere.

Sed dices quare secus in postulatione eius, qui de iure postulandus est vt irregularis. Respond. in vera & necessa¬ ria stipulatione facit postulans, quod potest, quia consentit in eum, si superior approbauerit, & superior qui potestatem habet dispensandi omnia complet, scilicet, approbando postulationem, vnde qui caetero verus est sponsus & verum matrimonium initiatum & consummatum initiari vlterius non potest, vt dictum est, sed quando postulant solenniter quem eligere poterant, & in quem tanquam in sponsum consentire, & non eligunt sibi imputent, & videtur hoc ipsum studiose fecisse. Item alius Episcopus cuius subdiaconus est, non habet potestatem facere suum subditum alterius ecclesiae sponsum, licet de transeundo possit accommodare consensum, alii sequuntur grossiciem canonicam, & etiam vtilitatem ecclesiarum, & dicunt quod si solenniter fiat postulatio de persona eligenda, quod in omnibus eandem vim habet, sicut si persona in eligibilis postulata esset, saepe enim aliqui magis volunt postulare, quam eligere, quia dubitant de persona, an sit eligibilis. & quod securius est faciunt, quia postulant, & ideo per huiusmodi postulationem intelliguntur consentire in eum, dummodo superior concedat, & hoc satis consonat aequitati, nisi de eorum voluntate contrarium apparet, & tunc dic vt supra.

Sed si vis secure procedere, dic eligimus & postulamus talem secundum quod de iure melius valere potest. Ineligibiles autem omnes illos & solos dicimus, qui sine dispensatione eligi non possunt, criminosus autem eligibilis est, & inde est quod si tempore electionis erat criminosus, sed postea egit poenitentiam, non tenetur renunciare, sed sine vlla dispensatione potest in Episcopatu remanere: vt no. infra, de elec. dudum Romana. non mireris, quod diximus de subdiacono, quod statim, vt electus est, potest consentire electioni de se factae, & intelligo antequam episcopus det ei licentiam, nec sequitur, transire non potest sine licentia episcopi, ergo nec consentire potest. Nam si res est communis, vnus sine alio non potest concedere seruitutem, & tamen consentiendo potest facere, vt alius eam debeat. ff. de serui. rust. prae. per fundum. nam vterque suum consensum in sua potestate habet, at non est idem in postulandis. Vel dic quod regulates magis ligati sunt, quam subditi: nam ius statuit illos postulandos & hos eligendos, & non omnium quae a iure tradita sunt, ratio reddi potest. sf. de leg. non omnium. (Conuenientes) & appellationi 4renunciantes tacite vel expresse. Non signauit) haec taciturnitas pro confessione non habetur, sed contra: quia si quis interrogatus non respondet pro confesso habetur. ff. de interro. act. de aetate. §. nihil. C. de iureiu. l. 2. infra, de praesum. nonne. at iste fuit requisitus vt dicit litera. ergo si tacuisset sibi nocere debet & pro confesso habetur.

Requisitus) arg. quod licet supplere de facto iudici, & hoc dicunt quidam. arg. ff. de pe. hae. l. fi. alii contradicunt, nisi sit ei notum, vt iudici, sicut est vt dicunt testes, & in attestationibus scriptum est. infra, de cor. vitia. cap. 1. C. de app. l. fi. instit. de acti. §. si vnus. ff. de aedi. edic. bouem. §. aliquando. de iure autem semper supplere licet. C. vt quae desunt aduo. per totum : hoc autem ideo suppleuit de facto, quia in modum inquisitionis agitur, quia cum magna inquisitione debet fieri confirmatio episcoporum. 47. di. de patro. infra, de elect. postquam. & c. cum nobis. 41. di. miramur. & maxime quando petitur edmitti postulatio, quae tantum de gratia procedit. infra, eodem postulationem. & eodem modo in ordinatione non tantum episcopi, sed etiam cuius libet clerici. 24. dist. ordinationes. Item in consecratione. 24. dist. quod episcopus. illud idem in electione. infra, de elect. dudum in Genesi. 13. quaest. dilectissimi.

Nec obstat. infra, de act. qualiter vbi dicitur, quod debet praecedere infamia, quia illa loquitur quando de crimine contracto fit inquisitio, haec autem quando de persona, nec debet nunc de aliono crimine nominatim moneri, nisi esset diffamatus, sed in genere tantum, scilicet, si sit malae vitae. arg. ff. de quaest. l. 1. §. qui quaestionem. de aetate tamen scientia & irregularitate personae etiam sine infamia praecedente specialiter inquiret. infra, de elect. cum nobis. & de his quae continentur in eo. 23. dist. quod episcopus idem est in accusationibus clericorum. 2. q. 7. si qui sunt. & c. seq. sed in his praedictis sufficit habere literas bonas testimoniales, ex quo contradictorem non habet, nisi contraria fama laboret. 2. q. 7. criminationes. 7. q. 2. qualiter. 36. dist. c. vlt. 8. q. 2. qualia. inf. de praeb. in Lateranens. Nec sunt quaerendi testes in huiusmodi inquisitionibus, quae fiunt contra non diffamatum. Item credimus, quando fit visitatio alicuius ecclesiae, vel fit generalis inquisitio in capite & in membris. infra, de ordi. c. 1. 10. q. 1. decernimus Episcopus. iS. q. vlt. visitandi non semel. infra, de stat. mo. in singulis. & c. cum ad mot nasterium. infra, de re iud. cum I. & A. 1 & hoc casu iurant dicere veritatem de omnibus criminibus, exceptis occultis. infra, de accus. qualiter. Quandoautem fit inquisitio de certo crimine non debent testes dicere veritatem de occultis, vel manifestis, nisi de his de quibus copia facta est infamato. infra, de accu. qualiter. §. debet. (Notitia) . ff. de proba. verius. ff. de decre. ab ordi. faci. l. fi. 82. dist. proposuisti. supra, de consti. cognoscentes.

5 (Constitutio) idem dicunt quidam in citatione, quod sufficit, quod solenniter edatur, & publice publicetur, nec est necesse, quod singulorum auribus inculcetur per nuncium, vel per literas, sed sufficit quod citatus nouit solenniter & publice citationem emissam. arag. hic nec potest dicere, sed nescire, si in fuis partibus facta est. 16. dist. quod dictis. S2. dist. proposuistis, infra, de cle. non resi. tuae. infra, de praesum. quanto. secundum quosdam. Alii dicunt, citationem non valere, nisi fiat, vel ad personam vel ad domum: vt not. infra, de eo qui mit. in pos. si aduersus. (Solenniter.) ff. de instr. sed & si. §. 1. 12. q. 2. qui humanis. in Auth. vt factae nouae consti. circa princ. (Publice) sufficit solummodo quod publice lata sit, etiam si non sit ibi solennitas, quae habetur. 12. q. 2. debent in constitutione leges, tamen non est malum dicere, quod necesse sit ibi solennitatem seruare. C. de legi. humanam. (Laeditur) idem dicit in excommunicatione quod in constitutione, quo ad publicationem, item sicut in edicto sufficit, quod publice proponatur, infra, qui fil. sint le. causam. ff. de dam. infect. l. 4. §. toties. C. de an. excep. vt perfectus. C. de iud. properandum. contra. ff. quae sent. fi. appella. re. l. 1. §. item ex. sed ibi non fuit edictum solenniter propositum, vel in eo loco in quo debuit. ff. de iusti. sed & si. §. 1. (Consilium) 11. dist. quod dictis. Regi) infra, de offi. dele. san e. §. 1. quae eius iurisdictionem suberat, &de iure fuit haec interpretatio. ff. de verb. sign. l. pupillus. §. territorium. vel potest expo¬ nere, id est, quae sibi in crimine fauebant, & tunc etiam bene fecit, quod eos excommunicauit: & ipso iure in canonem incidebant. inf. de sen. excom. nuperimo plus dicimus, quod & si ex vi positorum verborum in literis Apostolicis hoc facere non posset, quia tamen generalis legatus erat, ratum erit quod fecit authoritate legationis, vt potius res valeat quam pereat. infra, de praeben. nisi essent. Item quod legatus interpretatur rescriptum Papae est propter causam, quam agebat legatus, & de hoc no. infra, de verb. sig. olim fuit. & sicut quilibet iudex in causa interpretatur legem. ff. de leg. non debent. & l. nam si. legatus autem suam constitutionem interpretatur. infra, de verb. sign. ex parte vestra. (Sanctiones) a8. dist. ff. ad. l. Aquil. ita vulneratus.

Personam) qui enim interdictum non seruat remouendus est ab officio. inf. de cler. ex. mi. postulatis. §. vlt. & quidam dicunt talem irregularem esse suspensum, & satis videtur hoc dicere. infra, de elec. cum inter R. senio. arg. 11. q. 3. si quis Episcopus dam. Priuare) hic habes quod constitutio Lateranens. conc. quae loquitur de his, qui scienter indignum eligunt, quod priuantur ea vice potestate eligendi. infra, de elect. in cunctis. trahitur ad postulationem. infra, de elect. bonae memoriae. infra, c. proxi. secus tamen si postulatur illegitimus. §6. dist. Cenomanens. infra, de elect. innotuit.

Caput 2

CAPVT II. 1 Vbi propter vitium personae pestulatio, vet electio est cassata, non est amplius assusmendus ad eandem. 2 Priuati sunt poteslate eligendi qui fcienter indignum elegerint. Appellatio non impedit electionem, nisi vcra & iusta causa interponatur. 3 Electio avbicunque est nulla propter personam electi, tunc ipso iure eligentes priuati erint potestate eligendi. 2 Potaltio ven ea consrmanda, can nibit iuris conferri possit.

GRATVM. (niterentur) & innouarunt ipsum postulando de facto, sed quia de iure non poterant, & ipso iure non tenebat postulatio, & ideo ponit niterentur. (Reuocare) & male. infra, de elec. cum eo. Priuilegium) ex priuilegio enim, & de gratia erat quodammodo eligebat, cum de iure potuissent priuari. supra, c. proxi. in fin.

Item de hoc credo verum, scilicet, quod ipse iure priuati sunt potestate eligendi, vbi propter vitium personae cassata est postulatio, vel electio: vt hic. sup. capi. proxi. secus si propter defectum formae. inf. de elect. super eod. & eodem modo: secus est si cassetur propter irregularitatem. inf. de elect. innotuit. vbi dicitur, quod eum qui cassatus erat potesteligere: potest tamen dici, quod hic dicitur, quod si irregularis postulatus fuit & simpliciter, & eius esset cassata postulatio, si postea iidem postularent eundem, priuati essent potestate eligendi, vt hic. arg. op. C. sen. re. non pos. l. vlt. c. autem innotuit. loquitur quando non fuit admissa postulatio, quia peccauerunt in forma eligendo, quem postulare debebant. Vel melius ibi renouata est postulatio de speciali gratia, sed bene essent priuati iplo iure potestate eligendi, si scienter illegitimum elegissent. Item priuati sunt ipso iure, qui electionem celebrare attentauerunt per abusum potentiae secularis. inf. de elect. quisquis.

Item si elegerint indignum scienter, id est, malae vitae, vel minoris scientiae, vel illegitimum. inf. de elect. cum in cunctis. in prin. & c. innotuit. & c. scriptum. & dices idem vbicunque eligitur, qui postulandus est, qui autem postulandi sunt. inf. eo. c. vlt. sed secus si eligendum postulauerit, quia tunc non est ipso iure priuatus, sed alium, vel eundem eligere potest, cum etiam si bene postulassent, licet ab ea recedere, & alium postulare. inf. eod. bonae memoriae. Item qui recipit in Episcopum postulatum, vel electum cuius nulla est postulatio, vel electio ipso iure priuatus est potestate eligendi. inf. de elect. bonae memoriae. mag. Item si sunt aliqui suspensi vel excommunicati in capitulo, in alios recidit ius eligendi. sup. de consue. cum dilectus. Item priuati sunt potestate eligendi ipso iure, qui non eligunt intra tempus in Latera. concilio constitutum. inf. de conm. praeben. & eccle. non va. c. 2. inf. de sup. neg. praela. c. 3. Item laici. inf. de elect. sacro. sanc. & c. massana. Item qui post appellationem legitimam postulant. inf. de elect. bone. sed si elegerunt post appellationem, non essent priuati.

Ratio diuersitatis est, quod appellatio non impedit electionem, nisi ex iusta & vera causa interponatur. inf. de elect. cum inter canonicos, sed postulationem impedit etiam ex falsa causa interposita appellatione, cum non debeat fieri, nisi in concordia. inf. c. proxi.

Alii tamen contradicunt, his priuatis ipso iure potestate eligendi, datur vera regula, scilicet, quod tenet electio eis non vocatis facta, siue notorium sit, quod sint ipso iure suspensi, siue per probationes possit fieri manifestum, quod licet facere manifestum, etiam post electionem factam, nam non oportet ante electionem facere eos priuare per sententiam, vel eligendi licentiam obtinere, quod satis probatur ex iuribus praeal.

Item alia regula datur, quod vbicunque electio est nulla propter personam electi, & tunc etiam ipso iure eligentes priuati erunt potestate eligendi, si scientes causam, quare ineligibilis erat ipsum elegerunt, secus autem si propter defectum formae electio sit nulla, quia ob hoc non erunt eligentes contra formam priuati potestate eligendi. inf. de elect. quia propter. (Deuolutam.) ideo eligere poterant siue incontinenti, siue ex interuallo, vt infra not. de elect. dudum (Authoritas) specialis non generalis legationis.

Prouidisti) bene dicit prouidisti, quia postulatio nunquam est confirmanda, cum nihil iuris conferri possit, & ideo superior non debet dicere, confirmo postulationem vestram, sed debet dicere secundum quod postulastis, de tali prouideo. Vel dic sic: postulationem vestram admittimus, & hoc est magis vsitatum & iuri magis consonat, quia ad superiorem non pertinet prouisio. (Mandato) nisi speciale mandatum super hoc recepisset authoritate legationis non potuit dare licentiam transeundi. inf. de offic. leg. nisi specialis.

Caput 3

CAPVT III. 1 Nominatio canonica, quae dicatur.

BONAE MEMORIAE. ( allegare.) C. quae desunt aduo. l. 1. sup. eod. ca. 1. vbi de hoc. (Generali) hic habes quod instantia Cardinalium est solicitudo omnium ecclesiarum. ( Speciali) 7. quaestio. 1, scias. inf. de renun. nisi cum pri. ff. pro so. actione. §. Labeo. in Authen. de rest. & ea quae pa. §. licet. C. de cadutollen. l. 1. §. vlt. (Et gratia) ipsi enim non acquiritur ius ex stipulatione. inf. eod. c. penul. nec praelatus cogitur concedere eum. 64. dist. literas. in Authen. de san. Epis. §. nullum nisi ex causa. inf. de iurepat. nullus. (Vocem) hoc dicitur propter quosdam, qui dicebantur amisisse potestatem eligendi, vel Suffraganeos qui habent ius in electione.

1 (Nominationem) nominatio canonica dicitur, quando omnes concordant de aliquo ineligibili assumendo, & vadunt ad eum, a quo hoc petendum est, exquirunt consensum eius, nam hic dicitur nominatio canonica, quae non potest dici proprie postulatio, cum postulatio solenniter fiat, vt not. inf. de elect. in causis. tamen in hoc credo similem postulationi, quia postquam ille a quo postulatus consensit, non posset a possessione resilire sine consensu illius, qui praestat assensum. arg. inf. c. proxi. nam eadem ratio est in nominatione & postulatione. sed si illi duo, scilicet, postulatus & ille a quo postulatur consentit etiam, quod a nominatione recederetur. Credo quod posset fieri etiam contradicente nominato, secus credo, si postulatio esset solenniter facta.

Caput 4

CAPVT III 1 Qui permittitur electioni de pratia interessc, nec ius nec commodum aliquod sibi ac quiritur. Papa circa spiritualia omnia potest, & nullus potest quaerere possessionem, quae & praetudicet. 2 Quomodo possit quis quaerere & praescribere contra Romanam ecclesuam. ls cui Papa dat aliquid ex plenitudine potestatis poss idet & praeseribit. 4 Colonus si possessionem interuertat, datur interdictum onde vi. Quando agitur confessoria pro aliquo iure, agenti incumbit probatio, quod nec vi. nec clam, nec precario possedit. 6 Quando in corporalibus agitur possessorio retuperandae possessionis praemitti debet causae cognitio. 7 In postulatione vbi non est ac quisitum ius variare licet. Capitulum si alienationi cvel cuipiam contractui consentit, an possint aliqui resistere 9 An praesentatio & postulatio aliquo possint recedere praesentantes. 16 Pallium datur personae, sed contemplatione loci.

BONAE MEMORIAE. (ius) Melius & leuius dixisset si sic proposuissent, cum essent in quasi possessione eligendi. proficiendo)in hac praesenti vocatione. de qua agitur.

1 (Gratia) sed si ille, qui ex delicto debet interesse electioni permittatur interesse de gratia, sufficit ei dummodo permittatur interesse tanquam suffragium praebens, & possessionem retinens, si quam habebat. sed si vocaretur tantum pro consilio habendo, vel vt possessionem de debito interessendi amitteret, tunc non sufficit talis admissio. quae est cum praeiudicio sui iuris. Quidam tamen dicunt contra & bene, quia ex quo consensit interesse de gratia, sicut aduersarius protestatur, non potest retinere possessionem. inf. de app. solicitudinem. in fi.

Requisitus.) Quaeritur cum lex dicat, quod ille, qui vadit per fundum alienum, vel actus facit per quos quaerit potest aliqua seruitus, vel ius quod non quaerit possessionem seruitutis, nisi eo animo faciat, quod credat se vti iure suo. ff. quemad. ser. amit. l. fi. ff. de iti. actuque pri. l. fi. quomodo constare debet de intentione? & dicimus quod debet constare per expressa verba vtentis, quibus exprimat, se vti actu seruitutis, intendens vti iure, quod habebat, nec alius contradicebat facto, vel dicto, sed patiebatur, vel potest intendere vti iure suo, id est, seruitute, vel alio iure tanquam suo, id est, non intendit vti illo actu, quasi ex gratia, sed quasi ex debito. Potest etiam constare per actum, quem exercet, qui talis est, qui non potest conueniri de facili, nisi homini qui intendit vti iure suo, vt si interfuit electioni in scrutinio vel compromisso. argum. inf. de praeben. dilecto. inf. de elect. in Genesi. Item de illo, in cuius praeiudicium dicitur acquiri possessio, debet constare per probationes eiusdem, qui vult quaerere possessionem, quod sciebat quod vtens intendebat vti iure suo, quia quando nescit, non fit ei praeiudicium. ff. de acqui. pos. clam. §. fi. & potest constare si ei dicebat, ego intendo vti iure meo, & alius patiebatur, vel si cum vteretur, & alius cui fit praeiudicium prohibuit, & ipse eo prohibente vsus est possessione seruitutis quaerit possessionem, nisi sibi prouiderit de retinenda possessione per modum, qui not. inf. de in inte. rest. c. 2. & eodem modo probatur eum quod credebat scire vti iure suo, si aliquid de his sciuerit & sustinuit eum facere, qui non nisi prioribus conuenerit, vt dictum est. de elect. Has autem praesumptiones quod intendebat vti iure suo. & quod aduersarius hoc sciat ex pluribus praesumptionibus arbitratur iudex, scilicet, ex multiplicatione actuum, & modo petendi, & faciendi, & ex alijs multis huiusmodi. & secundum eas refundat onus probationis in alterutrum. Quod autem credat sibi de iure competere seruitutem, hoc non est necesse in inquisitione possessionis, cum etiam praedo eam acquirat. inf. de rest. spo. in literis. sed necessarium est ad hoc, vt praescribat quando emit a non domino bona fide. inf. de praescri. si dilecti. vbi not.

Hoc autem intelligimus in praeiudicium alicuius fieri siue ius tantum aliquod possideat, vt si erat in possessione faciendi iurisdictionem in aliquam terram siue proprietatem, & possessionem habeat rei, in qua ius quaeritur, vt est quando dominus fundi eum possidebat, vel sicut sunt canonici cathedralis ecclesiae, nam dominus fundi non dicitur possidere seruitutem in proprio fundo, quia res sua nemini seruit, sicut nec canonici dicuntur possidere ius eligendi.

Sed hoc ipso, quod sunt canonici, penes eos est potestas eligendi, sicut penes dominum est potestas eundi per fundum, nam sine eorum scientia, non potest quis quaerere ius vel possessionem exercendi iurisdictionem, vel eligendi, vel cuius libet seruitutis in fundo ignorantibus praedictis, & sic de similibus, sed si dominus non t possideret fundum suum, videtur quod etiam praeter eius scientiam quaeritur possessio seruitutis, quia nullum videtur fieri praeiudicium in possessione, cum ipse non possideat.

Quidam tamen dicunt, & non improbabiliter, quod aliud est in canonicis & iure eligendi, quae bene possunt adinuicem superari, scilicet, vt penes canonicos nulla sit potestas eligendi, sed penes alios tantum, sed secus est in domino fundi, quia non posset esse sine potestate eundi, & ideo dicitur, quia non potest ei constitui seruitus, quia est ei inseparabilis, seruitus talis & plus dicimus, quod si plures sint, quibus ex possessione fieret praeiudicium, omnes scire debent, quod intendit vti iure suo, sed si essent ita inseparabilia iura, quod vni tantum fieret praeiudicium, & alterius ius saluum manet, tunc contra illum valet acquisitio possessionis qui sciuit, & non contra illum qui ignorauit. VERPI GRATIA. Coniuncte sumnt in eadem parochia iurisdictio Episcopi & plebani sui, vt not. inf. de offic. ordi. cum ab ecclesiarum, nam tunc si quis intendit quaerere iu¬ risdictionem in illa parochia Episcopalem vel plebanalem, vtriusque scientia necessaria esset, sed si tantum plebanalem intenderet quaerere sine praeiudicio Episcopi, tunc solius plebani scientia sufficeret, & idem dicimus in similibus: puta si aliquis inter possessionem rectoriae vel praebendae alicuius ecclesiae, quam alius possidebat non intendens quaerere possessionem eligendi, sed ecclesiae tantum. Hic enim possessionem ecclesiae acquireret ignorantibus electoribus & confirmatoribus, & cuiuslibet similibus sufficit solum possessorem ecclesiae scire, & si ecclesia vacaret, nullius scientia necessaria est, sed contra inuadentem possessionem vacantis ecclesiae competeret institutio vel interdictum. C. vnde vi. l. conquerebatur: vel officium iudicis.

Alii videtur & forte melius, quod etiam in vacante ecclesia est necessaria scientia illius, qui custodit vacantem ecclesiam. arg. inf. vt eccle. bene. c. 1. in fi. 12. q. 2. illud. non licet etiam confirmatoris vel inuestitoris, cum sine authoritate eorum non possit iuste praedicta possidere, nec sufficit horum scientia ad probandum iustam possessionem, sed sufficit ad probandum, quod non constat, quod sit iniusta. & hoc sufficit ad hoc, quod competat sibi interdictum, vel officium iudicis. Quidam etiam requirunt scientiam electorum, sed non placet contra. Papa autem quia circa spiritualem iurisdictionem omnia potest, & plenitudinem potestatis habet, nullus potest quaerere possessionem, quae ei praeiudicet cum illam habeat a domino tantum, & ideo est immutabilis. 21. dist. in nouo. & c. seq. 22. dis. omnes. 96. dist. Imperator. dist. 5. §. 1.

Specialia autem iura, vt possessionem alicuius ciuitatis, vel villae tantum, possit quis quaerere & praescribere contra Romanam ecclesiam. inf. de praescrip. ad audientiam. & eodem modo Papa, sicut alius vtendo iure alterius praescribere potest, sed vtendo ex plenitudine, nec possessionem quaerit alicuius iuris, nec praescribit. Illi autem quibus Papa dat aliquid ex plenitudine potestatis, vt sunt illi quibus concedit decimas, vel aliquid aliud ad alios pertinentes, tunc ille bene possidet, & praescribit, qui etiam ipsam possessionem tradit ex plenitudine potestatis, sicut & sibi posset eam accipere ex plenitudine potestatis, & tamem cum dat rem vnius creditoris, eam esse alterius, non transferetur dominium, sed possessio tantum. ff. de acqui. rer. dom. procurator. & ideo praescribit quia bonam fidem habet & iustum titulum. inf. de praescrip. si diligenti. Requisitus) & ideo, nec ius aliquod fuit sibi quaesitum, nec etiam possessio, nisi specialiter actum sit ab vtroque, scilicet, dante accipiente precario, quod possideat. ff. de acquir. pos. si quis a non. Vnde ipse requisiuit, vel dedit sua authoritate, potest negare. C. de agri. & censibus litibus, & dicunt quidam in his incorporalibus quod cum ad capitulum pertineat electio de iure. inf. de causa pos. & proprie. cum ecclesia. Si alius dicit in possessione esse non precarie, debet illud probare antequam restituatur. ff. si ser. ven. si quis di. maxime cum non sit hic naturalis possessio: tamen in rebus corporalibus, si quis habeat precariam possessiomem, sed neget eam precariam, aduersarius debet probare eam precariam, & non potest eam sub authoritate auferre, quia negatione effecta res dubia. C. de inge. & manumis. l. tertia. & ex quo dubium est non debet vltionem sua authoritate sumere. C. de iudi. l. nullus. C. de acqui. pos. cum nemo.

4 Item argum. ad hoc, quia colonus si interuertat possessionem, interdictum datur vnde vi, ergo & possessio. ff. de vi & vi. argu. colonus. & l. cum fundus. qui tantum precariam possessionem habet, & ad hoc dico, tutum esse, vt semper veritas sciatur, protestetur qui dat precario, quod precario concedit. 7. quaestio. 1. Pontifices. inf. de iurepatr. consultationibus. melius dicitur, quod quando ab hoc Suffraganeo agitur interdicto recuperandae possessionis, vt vnde vi, vel conditione ex decre. inf. de elect. quaerelam. necessaria sit restitutio, hoc solo probato, quod erat in possessione facti, quando fuit electus. ff. de vi & vi. l. 1. §. interdictum. nec tenetur probare se vnde vi, vel clam, vel precario possidere, imo plus dicimus, quod si aduersarius vellet probare ipsum agentem, & petentem restitutionem per vim possedisse, non auditur. inf. de resti. spo. in literis. Item argum. ff. de vi & vi ar. l. 1. §. quia me. & l. Fulcinius. sed si velit ei obiicere, quod precario detinet, vel quod precario admissus est ad electionem, & ideo non possedit, nec competit ei restitutio, bene auditur cum sit licitum precarium concedendi illud reuocare, quando vult. ff. de preca. l. secunda. & l. qui precarium. & hoc eodem modo, si velit obiicere, quoda clam detinet, vel elegit, admittitur talis exceptio, quia non admisit possessionem, qui nesciuit nisi cum postea suspicetur se posse repelli. ff. de acqui. posses. clam. §. fin.

Si autem ageretur confessoria pro aliquo iure, tunc dicerem, quod incumberet agenti probatio, quia nec vi, nec clam, nec precario possedit, & sic loquitur. ff. si ser. ven. si quis di. Et eodem modo, si agatur interdicto retinendae possessionis. ff. vti pos. l. 1. & eodem modo interdicto de iti. actuquae priua. & de aqua quoti. & in multis alijs, & tunc etiam si conuentus praedictis actionibus excipiat, se portionem in actione, vel interdicto, quia ipse vere possidet, & aduersarius, scilicet, actor ab eo possidet vi, aut clam, vel precario, id est, eum qui infestat, & possidere prohibet, & sic ipse possideat, audiendus est, & qui melius probauerit in interdicto obtinebit.

Si autem ab eodem petitorio & possessorio agitur recuperandae possessionis, hi licet restituendi sunt, in quasi possessionem eligendi, probato, quod interfuerint electioni, tamen si non probauerint de suo iure super proprietate, succumbent. inf. de causa pos. & proprie. cum ecclesia. circa fin. nam quaelibet res praesumitur libera, nisi probetur alium habere ius ibi. C. de seruit. altius. C. de pig. ac. nec creditor. C. de prob. sine. ar. contra. ff. de proba. circa.

Et hoc intelligo verum, si illi cum quibus agitur, probent se dominos, vel alias constat eos habere ius in proprietate, sicut erat in canonicis sutrinis, quos constabat ius habere in electione Episcopi de iure communi, vt in eadem decre. cum ecclesia.

Si autem non constet de proprietate eo iure quo isti, pro quibus lata est sententia in possessorio, licet nihil probent in petitorio facti sunt petitores, & licet ius non habeant, tamen obtinebunt, cum sint in possessione restituti. ff. si vsusfruct. pe. vtifrui. inf. respon. Contra. inf. de causa pos. & proprie. cum dilectus. vbi dicitur, quod licet sententia praecedere debeat in possessione: executio tamen praecedere debet in proprietate. Solut. ibi loquitur quando alia pars probauerat de proprietate, sed hic loquitur quando petitor bene probauit super possessorio, & reus nihil probauit de proprietate. Item non ob. inf. de causa pos. pastoralis, quia ibi loquitur, quando tantum agebatur petitorio, & postea eo dimisso, volebat transire ad possessorium, quod non licet, nisi secundum quod ibi dicitur.

Alii tamen contradicunt asserentes, quod ex quo agitur petitorio, & possessorio, super vtroque fertur sententia. ff. de iud. de qua re. & sic actore non probante, reus absoluitur, & per consequens non restitueret, sed retinebit rem de qua agitur. Sed nos respondemus, quod nullam sententiam feret super proprietate, quia sibi de causa nonliquet. Si vero tantum praetorio egisset, scilicet, confessoria, dicens: dico mihi ius esse eligendi, vel interessendi electioni in ista ecclesia, quantumcunque probet petitor se possedisse, & spoliatum, nisi de proprietate probet, sed ex priuilegio vel praescriptione, vel iure communi ad se pertinere, succumberet etiam si alius, qui possidet nihil probet. vt in ea. vtifrui. dicitur.

Et est ratio diuersitatis, quia in superiori casu, quo egit possessorio & petitorio, ratione possessorii restituitur, quam possessionem amittere non debet, nisi partem alteram constet proprietatem habere, at vbi tantum petitorio agitur, ratione possessorii non restituitur ei possessio, & hac ratione dicimus, prudenter agere clericum, extra diocesin, vel prouinciam constitutum, si dicit ius non esse Episcopo, vel Archiepiscopo dicendi ius in eum, & eodem modo sic prudenter aget capitulum contra extraneum, qui ingerit se electioni, nam cum feudata sit eorum intentio super iure communis etiam aliter non probato de proprietate, tamen quia de proprietate constat per ius commune, & contrarium non constet, post mandabitur sententia executioni in petitorio. inf. de causa pos. cum dilectus. & c. cum ecclesia. Sed si sint in prouincia vel diocesi stulte agerent petitorio, & eodem modo, si non sint de ecclesia, vbi ad se ius eligendi spectare dicunt, ille autem qui est in diocesi, & dicit se exemptum: tamen melestatur & excommunicatur ab Episcopo, prudenter agit, si possessorio agit, dummodo competat sibi, vel iniuriarum contra excommunicatorem, vel imploret officium iudicis, vt praesigat terminum molestato & Episcopo, intra quem probet de iure suo, & procedet secundum te¬ norem legis quae est. C. de inge. & ma. diffamari. inf. qui fil. sint le. causam, dicimus tamen, quod negatoriam intentans, non facit reum possessorem seruitutis. ff. si ser. ven. & si forte. §. sciendum. & l. loci. insti. de act. §. contra.

Item quidam dicunt, qud quando agitur in huiusmodi incorporalibus possessorio recuperandae possessionis, quod praemitti debet causae cognitio, videlicet, an verisimile sit, quod iure suo vti voluerit, an de gratia admissus sit, quod ex personis colligi potest. Nam verisimile, quod si Suffraganei admittantur, quod admittuntur quasi ius habentes, secus autem esset de alijs clericis prouinciae. arg. de carbo. aedict. carbonianum. §. causae. Illud autem quod dicitur in glo. hic posita, quia vt quidam dicunt non est verumclict quod ignorante domino alicuius rei, non possit in illa re incipere possideri, vel praescribi seruitus aliqua, vel ius, quae bene praescribi & possideri potest, praescriptio enim iurium, currit inter praesentes & inter absentes, vt not. inf. de praescrip. de quarta. sed in quibusdam iuribus verum est, quod vtens non credit vllam quaerere possessionem, nec praescribere, sicut in eadem glo. not.

Et si quis dicat quod haec praescriptio posset cessare, si probet protestationem occultam coram quibus factam, quod illis iuribus vtimur tanquam intendens vti iure suo, certe nec hoc sibi prodest, quia apparet, quod malam fidem habet, scilicet, quod clam protestatur, & non coram eo, cui praeiudicat, & ideo non potest possidere, vel praescribere. inf. de praescri. quoniam.

Illud autem indubitanter est verum, quod si ego possideo aliquod ius, quod illud nullus potest praescribere me ignorante, vt not. inf. de offi. ord. conquerente. in gloss. vt plene. Pro prima tamen opinione, scilicet, in re ab alio possessa, nullus possit incipere possidere ius ignorante possessore rei. facit. C. de serui. l. 2. ff. de serui. quoties. & de serui. rusti. praed. l. 1. §. fin. vbi dicitur, quod vsus vtentis seruitute, & patientia possidentis rem, necessaria sunt ad acquirendam possessionem seruitutis, patientia autem non dicitur, nisi sciat eum vti, quasi intendens acquirere seruitutem. ff. si ser. ven. & si forte. §. 1. (Opportuna) & de modo postulandi & persona postulata. Diffidere) inf. de simo. per tuas. 54. dist. generalis. ff. man. quintus. C. ad velle. l. pe. Arg. contra. ff. de neg. gest. atque. & not. quod in postulatione, vbi non est acquisitum ius, licet variare alicui. inf. c. 1. & in nominatione. inf. de elect. quod sicut.

Et hoc verum est antequam postulatio, vel nominatio sit praesentata superiori. inf. e. c. circa fi. si vero esset ius quaesitum, non liceret. inf. de elect. cum inter canonicos. ff. de re. iu. nemo. hic autem licet praesentata esset postulatio, tamen licet variare, quia hoc dominus Papa concessit, & sub certa forma si communiter de iure suo diffiderent, & si Suffraganei in contradictione persisterent, & sic sonat litera ista & non aliter. Vnde non valet postulatio, quam aliqui singulariter diffidentes fecerunt de quinqe clien. ( Temere recedentes) quod non erat licitum per literas sup. dictas reuocare consensus, nisi in communi, vel nisi maior pars tanquam diffidens reuocaret, quia tunc omns facere videntur. ff. ad munici: quod maior. & nisi Suffraganei de suo iure diffiderent, quod hic non erat.

1 Sed dicesa, & si alii non curarent mandatum Apostolicum implere, vel suas conscientias saluare, nunquid isti in malo suo eos sequi deberent. absit. Respon. quia isti non saluabant conscientias, cum esset, secundam postulationem fecerant Suffraganeis irrequisitis, vnde apparet, quod non ex diffidentia iuris, sed ex inconstantia faciebant, vel melius cum haec postulatio praesentata esset Papae, non licebat ei vlterius variare, nisi super hoc mandatum haberent speciale Papae, cum ergo hic non liberam licentiam eligendi, sed mandatum speciale, & sub certa forma haberent, non debebant id transgredi, quod fecerunt, cum separatim a postulatione recesserunt. Nec est illud perpetuo verum, quod si dominus Papa aliquid mandat alicui collegio, quod aliqui de collegio debeant implere mandatum, maiore parte contradicente, sed est ita distinguendum, si vnius obedientia sufficit, vel prodest ad mandatum implendum, vt scribatur pro aliquo beneficiando alicui capitulo, vnus solus de capitulo possit eum beneficiare, debet implere mandatum. Hoc non credimus verum, quia ei non scribitur, sed dic, vt not. sup. de praescri. eam te. arg. contra. ff. quando app. sit. l. 1. §. solent. inf. de elect. cum inter R. si vero vnius obedientia non prodest tenere, facit vt hic dicit. vnde si Papa mandaret capitulo Parisien. quod reciperet aliquem ca¬ nonicum caeteris contradicentibus, ego non reciperem, nisi dominus Papa ei contulisset praebendam, & postea mandaret, quod reciperetur, tunc bene reciperem, quia nihil confert ei receptio. Praeterea receptio bpertinet ad canonicos, tanquam ad singulares, sed electio, vel receptio, quae censenda sit pro electione, sicut illa, quae fit nulla electione praecedente, pertinet ad canonicos tanquam ad capitulum, vnde facienda est tantum in communi, & cum tractatu. inf. de elect. quia. 64. di. c. 1. & 2. Sed quid dices, si capitulum consentit alienationi, vel alicui contractui, nunquid aliqui possunt resiliret Respon. quod non, quia totum capitulum non posset, vt not. inf. de elect. nostri. Sed quid si capitulum consensisset alicui procurationi, vel alicui alii facto, quod penderet ex futuro, quo ad reuocationem, & postea aliqui contrauenire vellent, nunquid possente Respon. quod si est in causa in qua tanquam capitulum consensum praestitisset suum, singuli reuocare non possent, vt si facerent procurationem ad aliquam causam, vel contractum celebrandum pro ecclesia, vt hic, nisi omnes facerent, vel maior pars. inf. eod. in causis. ff. ad muni. quod maior. Si autem consensisset vt singuli, re integra possunt reuocare mandatum, vt si plures habentes rem communem fecissent procuratorem ad litigandum, vel contrahendum de illa. Vel si plures electorum qui diuisi sunt, suos faciant procuratores ad prosequendum electiones suas. insti. mand. §. recte. & etiam re non integra non obstante contradictione sociorum, dummodo non contradicat ille contra, quem institutus est, vel potius ipse procurator institutus. ff. de procu. quae omnia. & duabus. l. seq. hoc tamen scias quod si fecisset societatem ex certo proposito & tractatu, secundum quod dicitur. ff. pro so. vt sit. l. seq. socio persistente in societate competit actio pro socio contrasocium ad interesse. ff. pro soc. sed etiam socius. Ipsam) scilicet, secundam electi. (mandati) nam cum ibi diceretur, quod eis diffidentibus, etc. nec in communi diffideret, vt debebant non seruabitur mandatum, quia cum ex alia causa non diceretur diffidere, nisi quia non admiserant Suffraganeos ad primam electionem, & si in hac secunda non admiserant, apparet eos non ex diffidentia iuris, sed ex inconstantia hoc fecisse. Item nec Suffraganei consentiebant vel diffidebant, quod similiter erat In mandato, vt praesens sonat haec litera( consuetudine) si erant in quasi possessione, inf. de causa pos. cum ecclesia(Literae) scilicet secundae peruenirent. Cum ergo per consequens mandatum etiam si esset reuocatorium non debet retractari, quia legitime factum est, inf. de rest. spo. audita. quare ergo dicit, quod vtraqe erat cassanda, cum per aliorum consensus de nouo electio celebrata ratificata esset, quod potuit. infr. de elec. quod sicut. & cum duae partes eligentium consentirent in eum, eius erat postulatio acceptanda. inf. de elect. scriptum. sed hic dicit, quodcum postulatio tantum de gratia sit admittenda. sup. eo. c. 2. & 3. inf. eo. c. pe. & istae in discordia & cum scandalo essent celebratae, non erat admittenda, quia postulatio Archi. secunda facta, erat post postulationem de quinque Cliens. qualemqualem non cassatam, quod esse non debet. inf. de elect. considerauimus, & quia videbatur nimia ambitio de episcopali sede ad archiepiscopalem transire. 92. dist. legitimus. ff. de mun. & ho. vt gradatim. postulatio aut quinque Cliem. non tenet, quia facta est am minori parte. Sed dices, quod si a minori parte facta est non tenuit, quomodo impediuit secundam Respondeo, perit exceptione, & si non per actionem. infr. de elec. auditis.

Vterque) ideo cassanda est, quia cum vterque eorum semel postulatus esset & inordinate, quia in neutro fuerit consensus suffraganeorum, & propter alias causas superius assignatas ea vice non potuit iterum postulari, nec eligi. inf. de ele. considerauimus. quamuis melius dicatur illud contingere potius ex speciali prohibitione, quam de iure communi. forte melius dicitur, quod postulatio prima Collocens non erat approbata, quia facta fuit contentio suffraganeis, secunda autem Collocens. cassata fuit: quia facta fuit non vocatis quibusdam Canon. prima autet, & secunda quinque, quia fuit facta a minori parte. Si dices etiam a paucioribus licet eligere, dummodo omns vocentur. Respondeo, hic non fuerunt omns vocati, quia soli canonici vocati fuerunt non suffraganei, ve l aliter, vt no. inf. de ele. cum nobis. (Reuocat) quia consenserunt in postulationem Collocen. & sic videbatur primum mandatum impletum, vbi dicebatur, quod si suffraganei cessarent a contradictione, quod ipsi mitterent pro confirmatione postulationis Collocens. (innouarent) mhaec est secunda postulatio Collocens. imo potius innouatio, quia nunquam ab eo recesserunt. Caeteris) quod facere potue¬ runt, etiam si esset minor pars, imo si esset vnus solus, ad vnum enim recidit ius capitusi. ff. quod cuiusque vni. l. sicut. §. fi. 65. di. c. fin. nisi alias peccasset. (Remansisse) & male, quia ad hoc capitulum instabat postulationiCollocens. ideo secundum formam primi mandati, a quu non fuit recessum, non licuit ad aliam prouisionem procedere eligendi, & etiam postulandi. sup. eod. gratum. de hoc aliter not. inf. de ele. cum nobis. (de vno) haec est secunda postulatio quinque(Cliens. nocebat) postulationi Collocens. (alium) quinque ( recedere) 6. quaestio. 3. denique. C. de relig. l. 1. inf. de offic. delega. licet.

Sed nunquid si praesentauerunt, eo postulato possunt recedere, vel etiam si postulauerint episcopum, qui est monachus ab abbate nunquid possunt recedere, antequam praesentent Papae, arg. quod non possunt recedere a contrario sensu. 2. q. 6. nominationes. & hic nam cum eadem ratio illusionis sit vtrobiqe, idem ius erit. sup. de constit. transsato. tamen melius videtur, cum tantum ex gratia nitatur postulatio, quod semper reuocare possunt, quousque superiori qui potestatem habet confirmandi praesentem, siue sit Papa, siue sit aliussintelligimus) hic incipit sententia (approbanda) de iuris rigore, vel per causas positas in gl. cum ergo. Vel dic, quod quantum ad eligentes bona erat postulatio Collo. maxime postquam suffraganei eam acceptauerunt, nec vnquam in decr. dicitur, non habere ius, imo contrarium innuitur hic in fin. vbi dat sententiam transeundi & hoc magis placet, quam quod dicitur in gl. quae incipit: cum ergo. ( Consensus) qui licet de iure ius non attribuit, Papa tamen cum ex plenitudine potestatis prouidit, debuit informari ab eis.

Ad nomen) nonne potuit vti pallio in noua Ecclesia, quod personam sequitur vsque ad sepulturam. inf. de vsu pal. ad hoct Respondeo, non datur tantum contemplatione personae, sed etiam loci. Vnde non vtitur a extra ecclesiam vel prouinciam. infr. de vsu pal. cum super. & c. ex tuarum. hoc etiam probatur ex eo, quod si renuncier loco archiepiscopali de caetero eo vti non potest. inf. de renunc. ad supplicationem.

Caput 5

CAPVT V.

POSTVLATIONEM (Acquisitum) supra ca. proximo.

Caput 6

CAPVT VI. 1 Episcopus a Papa postulari debet. 2 Non debet quis feri vonacbus ob Pem vel promissionem quod fiet abbas. 3 Secularis vel laicus qualiter ad monasterium vocari debet.

Seruus debet postulari a domino, libertus a patrono, omnes enim obligati ab bis sunt postulandi, quibus sunt obligati. Item quid sit dicendum in tutoribus & cura toribus, & in officialibus, qui ad annum eligantur. 4 Quae genera personarum non debeant eligi, sed postulari.

ET SI VNANIMITER. (Eligi) potest tamen eligi in postulando de renunc. post translationem. inf. de elect. c. in causis. nam aliud est eligere, & aliud postulare. 61. dist. §. sed aliud. quandoque tamem canon indifferenter vtitur his verbis. 63. di. literas. Sed dic vt not. sup. 1 eo. c. 1. in prin. Postulari) postulari debet episcopus a Papa, vt hic. Item regularis a suo priore. inf. de renum. post translationem, vbi de his duabus postulationibus not. item laicus. 61. dist. osius. sed illud capitulum loquitur de episcopatu. Sed quod dices de canonicatu, scilicet, si laicus postuletur in canonicum, & quidam dicunt idem. Nam cum in electione sequatur ius canonicum, & hoc non cadat in laicum: vt sup. de consti. cum M. non debet elidi, sed potius postulari. Si quaeras a quobus debeat postularie respondeo a seipsis, dicit enim eis vel postulabit ab eo, vt fiat clericus, & sic eligitur in canonicum, & ex illa postulatione fiat clericus ad illum titulum, sine quo ordinari non debet. 70. dist. c. 1. ita erit canonicus ex postulatione & ordinatione ad illum titulum sine electione. Quidam tamen dicunt, quod laici qui non sunt alijs obligati, bene possunt eligi in canonicos. ar. contra. inf. de ele. cum ad nostram. & 2c. cum ex officii. vbi dicitur quod non debet fieri monachus spem aut promissionem habens, quod fiat abbas. Sed dic aliud in abbate, aliud in canonico, cum ille primo probari debeat. Vel dic, quod non debet hanc intentionem habere, quod fiat abbas, sed si non habens hanc intentionem postuletur, non est malum, vt nota. & sic non est aliud in abbate, quam in canonico.

3 Qualiter autem clericus secularis, vel laicus vocari debet ad monasterium. no. infr. de elec. officij. & hoc de liberis, & non obligatis, si enim est seruus, debet postulari a domino. 34. dist. c. 1. si libertus a patrono, qu aliquod obsequium in eo retinuit. 34. dis. quicunqe. item si quis est colonus perpetuus ascriptitius: vel alias obligatus conditio¬ ne seruili, vel tributo seruili & ppetuo, & psonali, nan secus si ratione rei suae, redderet tributum suum. Anglici enim licet reddant ecclesiae tot dena. quot sunt capita, non tamem est prsonale tributum, sed reale, quod inde appareat, quod si exierint terram, liberi sunt a tributo. 534. dist. si quis obligatus. item curiales & officiales curijs astricti, siue quia sunt iudices, siue executores, siue milites, siue in quocunque certo officio constituti, etiam ioculatores postulari debent. 31. di. c. 1. 2. & 3. Item si sunt in publico officio, vel administratione. 31. di. praeterita. ff. de mu. & ho. in rescripto. §. debitores. 34. dist. c. 1. hi autt omnes obligati ab his sunt postulandi, quibus sunt obligati, vt eisdem. c. colligitur.

Quid in tutoribus & curatoribus, & in officialibus, qui eliguntur ad annum, vel ad modicum tempus, & super hoc vide, quae notabimus inf. de obli. ad ratio. c. 1. item postulandi sunt ad omnes dignitates, habentes curam animarum in non sacris ordinibus constituti. inf. de elec. cum in cunctis. & c. dudum. inf. de aeta. praeterea. & ibi postulandi sunt ab episcopo, vel ab alio, qui eis curam animarum concedere debet, nisi postulentur ad episcopatum, quia tunc necessaria est dispensatio forte Papae. Item in minori aetate constituti, postulandi sunt quod ex eo apparet, quia si eligantur, cassanda est electio. inf. de ele. cum in cunctis. & c. dudum.

Restat ergo, quod tantum sunt postulandi, & si ad episcopatum vocentur, a Papa sunt postulandi, si vero ad alias dignitates, ab episcopis, & de hoc no. inf. de eta. & quali ludeorum. Item clericus alterius professionunis a, seu ordinis postulandus est ab episcopo, & abbate, & monachis. §8. dist. c. 2. de stat. mona. quod Dei timorem. arg. contra. inf. de elec. officii. sed in suo monasterio eligendus. sup. de rescri. cum dilecta. sup. de consue. cum dilectus. Imo in monasterio tam clericus non professus, quam professus de alio monasterio tantum postulandus. inf. de ele. cum monasterium. Item licet monachi debeant postulari in episcopos, tamenun abbates sunt eligendi. inf. eo. cum in veteri. item nouitii sunt postulandi in abbates a Papa. inf. de elec. officii. & neophiti ad sacros ordines postulandi sunt a quolibet Episcopo, etiansi promoti sunt ad minores ordines. 48. dist. sicut & filius postulandus est a patre, si est in eius potestate, inf. de ele. officii. Item irregulares quales sunt illegitime nati. inf. tit. proxi. innotuit. & postulandi sunt ipsi a Papa tantum ad omns dignitates & curam animarum. infra, de fil. presby. c. vlti. Item infames, siue sint infames infamia iuris. 51. di. qui in aliquo. C. de infa. l. 1. 2. q. 3. §. notandum. siue infamia facti. S1. dist. tantis. C. de digni. l. 3. Item publice poenitentes. l. dist. canones. 35. dis. poenitentes. Item qui fuerunt haeretici. 1. q. 8. conuenientibus. & §. sequentibus. Item qui se abscindunt sponte sine necessitate. 35. di. si quis abscidit. & c. sequen. Item corpore vitiati in membro inducente deformitatem, siue casu, vel facto alterius, siue sint nati sic. 51. dist. qui in aliquo. 55. dist. si euangelica. inf. de corpo. vitia. per totum. Item bigami viduarum, & corruptarum mariti. inf. de biga. per totum. 32. dist. si cuius. C. de adul. eum qui. Item homicidae. inf. de temp. ord. c. vlt. l. dist. miror. Item qui aduocati, vel iudices, vel scriptores fuerunt in causa sanguinis, vel denunciatores, vel dictatores. inf. ne cle. vel mo. sententiam. 30. dist. c. 1. dummodo sit secretum homicidium, vel mutilatio menbri deformitatem generans. 55. dist. si euagelica. Item vexilliferi, vel capitanei, vel etiam quilibet milites, etiam si illi nem.¬ nem occiderunt. inf. ne cle. vel mo. sententiam. 55. dist. c. 1. & c. si quis post. Item chirurgi etiam si sine culpa eorum sequatur mors. infra, de ho. tua nos. Item omnes qui remanent suspensi. sup. de consuetud. c. cum dilectus. Item simoniaci. infr. de simo. tanta. Item intrusi per potestatem laicalem. inf. c. proxi. quisquis. Item insufficienter literati. inf. de elect. dudum. Item falsarii. inf. de falsa. ad falsariorum, vbi dicit, quod falsarii ppetuo sunt priuati ab officijs & beneficijs. Item si fuerunt conuicti, vel confessi de crimine, & condemnati. 15. q. vlt. si quis. ar. inf. de testi. testimonium. Imo idem dicunt, si non fuerunt condemnati, erat tamen crimem enorme & manifestum. 30. dist. de his vero. Item si pro quantocunque leui crimine, & occulto descenderint ad monasterium causa agendi poenitentiam. inf. de renum. post translationem. l. si ille. Item celebrantes excommunicati vel interdicti, inf. de ele. cum inter R. & c. quia diligentia. generaliter omnes postulandi sunt qui non possunt officium, ad quod postulantur, exercere sine dispensatione. Contra. infra, de elect. quia diligentia. Sol. ibi dicimus aut postulandos praedictos, si irregularitatem incurrent, sine peccato, vel etiam cum peccato, sed egerunt poenitentiam, nam si essent adhuc in peccato, cassaretur postu¬ latio propter indignitatem postulati, sup. eod. capitulo 1. & tit. proxi. scriptum. Et hi omnes irregulares postulandi sunt ab his, ad quos spectat confirmatio, & qui dispensare possunt ratione dignitatis, vt episcopi. inf. de iud. at si clerici. inferiores autem praelati non possunt dispensare, nisi in casibus expressis in iure. infr. de sen. excom. cum illorum. inf. de eo qui furt. ord. susce. c. 2. in casibus tamen in quibus tantum Papa sibi reseruat dispensationem, a solo Papa postulabuntur. inf. de senten. excom. nuper. & forte semper si postulentur ad episcopatus.

PrevBack to TopNext