Titulus 28

CAPVT 1. 1 Potest quilibet adulus & discretus eligere sepulturam.

NOS INSTITVTA. ( Patriarcharum) qui in patrum sepulchris sepulti sunt. 13. q. 2. loseph. Sepulturam) generaliter dicimus, quod quilibet adultus & discretus potest eligere sepulturam, vbi vult in vltima voluntate. vt hic, & inf. e. de vxore. & c. cum super. nisi malitiose faciat, & praesumitur malitiose facere, si dimittat sepulturam parentum, que praecipuem tenere debet, vt hic. & insr. e. fraternstatem. 13. q. 2. placuit. Si autem sepulturam paternam non habet, in ecclesia parochiali sepeliri debet. inf. e. in nostra. hanc autem praesumptionem tollimus, si eligat in cathedrali ecclesia, vel in religioso monasterio, vel in canonica, vel in loco, vbi bene facit decimas soluendo. ar. 13. q. 2. quecumqu. vel in ecclesia quoe aedificauit. ar. 12. q. 2. bone. vel nisi eligat in locopriuilegiato super sepulturis. infr. e. in nostra. & licet hoc presumatur, tamem si probatur, contrarium non tenebitur. inf. e. ex parte. & c. in nostra. vsatores autem sepelientur in ecclesia cathedrali. 16. q. 1. c. 1. supr. de offi. archipr. officium. 13. q. 2. vbicummoe. & clerici in eeclesijs, vbi clerici sunt, & hec omnia discreto iudici committantur, vxor autt cum marito sepeliri debet. 13. q. 2. ebron. caue tamem tibi, quia non omnis eccle sia habet cimiterium, sed illae tantum, quae habent populum, vel illae, quobus concessum est ex pri¬ uilegio, pacta autem huiusmodi impediunt electionem, quae fiunt alteri, quod nullum recipiat ad sepulturam, quandoque de certa parochia, quandoque certos homines non debet recipere, de conse. dist. 1. certum. (Elegit) natus est in Bethleem, nutritus in Nax areth, sepultus in Hierusalem in sepulchro loseph. (Tertiam) vbi huiusmodi consuetudo est, quae in hoc iuri praeualet. 1. eo. certificari. Imoidem est, & si non sit eonsuetudo, dummodo non sit contraria consuetudo.

CAPVT II 1 Qando ecclessa non babeat partem de boni defuncti. 2 Quidsit, cur episcopus accipiat quartam episcopalem. 3 Petest episcopus pro ecclesis sibi subiedtim agere.

RELATVM. (Vita) In aegritudine tamen, de qua decedit, alias contra. inf. eo. de his. Vel dic, quod etiam si esset sanus, & multo tempore viueret, postea tamen quia mori fingitur, quando monasterium ingreditur. 19. q. 3. quia ingredientibus. & Authen. si qua. de omnibus autem, quae tunc pro anima dat mot nasterio, ad quod transit, partem habebit parochialis ecclesia. De donis autem alijs monasterijs relictis, non habet portionem parochialis ecclesia, nisi de illa aegritudine moriatur. Vel dic, vt not. I. e. de his.

1 Disponere) ecclesijs: si enim consanguineis vel amicis, vel pauperibus aliquid pro anima sua relinqueret, nullam partem habebit ecclesia, quia personis singulariter relinquitur. inf. de ver. sig. ex parte. & non pro ecclesia, habet enim locum haec canonica portio tantum in relictis ecclesiae, vbi sepelitur, vel ad quam transit, vel se conuertendo, vel alio modo, vt hic, &. 3. c. proxi. 3. eod. de his. vbi no. & hoc ideo, ne alias ecclesias suae praeferat.

2 Medietatem) consuetudine seruata. I. eo. certificari. & no. tertiam vel quartam non dari episcopo, sed ecclesiae parochiali. arg. 5. c. proxi. arg. contra. sup. de testa. requisisti. & c. fi. & c. officii tui. Respondemus consuetudinem in his seruandam. Vel dic, quod minores ecclesiae inter se diuident, vt hic dicitur, sed episcopus postea partem suam ab vtraque recipiet. 5. de testa. requisisti. si sunt ambae in sua dioce. sed si alterutra sit in alia dioce. vterque episcopus tantum a sua ecclesia recipiet suam canonicam portionem, si enim aliter diceretur, sequeretur absurditas, quia vna ecclesia solueret duas canonicas portiones. Item quartam quam accipit episcop, quae est quarta episcopalis non accipit ipse propter sepulturam, quia ipse non debebat eam sepelire, sed pro iure episcopali, & propter communionem quam habet cum ecclesijs suis. 5. de testarequisisti. monasteria autem & alia loca etiam exempta ab ista canonica portione parochialibus ecclesijs danda non sunt ex empta. I. e. in nostra praesentia. 2. de test. requisisti. & c. officii.

Item not. quod licet dixerimus quod haec portio & petitio competat parochiali sacerdoti, tamen si ipse negligens sit in petendo, episcopus petat etiam nomine ecclesiae, & hoc generali ratione, quia pro ecclesijs sibi subiectis potest agere. sup. de suc. ab intesta. c. fi. & not. sup. de resti. spol. olim. Item probo alia ratione, primitiuo iure constat, quod haec omnia quae ecclesijs relinquuntur, ad manus episcopi venire debent, & ad eius voluntatem expendi12. q. 2. vobis. c. vulterane. & c. seq. vnde si ius illud attenderemus primum, sicut ipse solus hoc recipere & dispensare debet, sic & pro eis agere.

Et hoc verum est, quod ipse principalius & directius, quam alius agit, sed quia constitutum est, quod quilibet sacerdos minister pro rebus quae specialiter ad suam ecclesiam pertinent agat. 5. de iudi. cum deputati. & no. sup. de rescri. edoceri. ideo quilibet sacerdos potest agere. Et hac eadem ratione patet, quod si rex, dux, vel magna persona moritur, & sepelitur alicubi, quod episcopus data pro sepultura sua, debet accipere, & suam partem dare ecclesiae, vbi sepelitur, & de residuo, debet partes facere inter ecclesias, vbi pro circulum anni percipiebat ecclesiastica sacramenta, isti enim magnates non morantur in vno loco, sed circuunt terram suam, & hoc optime probatur. inf. de deci. quoniam. 12. q. 2. vobis. c. vulterane. & c. seq. Item not. quod sicut canonicam portionem percipit ecclesia parochialis de relictis pro sepultura: ita credimus quod recipiet canonicam portionem de oblatis pro alijs sacramentis, sicut pro benedictionibus nubentium, & pro poenitentijs, & pro extrema vnctione & alijs huiusmodi, nam cum eadem sit ratio de omnibus, idem debet esse ius. Ratio haec est, quia dignus est operarius mercede sua. sup. eod. c. 1. 16. quaest. 1. si quis laipcus. Item non videtur, quod de relictis alias pro anima sua, puta pauperibus, vel alijs ecclesijs, vbi non sepelitur, nec alia recipit sacramenta, debeat habere parochialis ecclesia aliquam portionem, nisi forte telinquatur ecclesijs illis, vbi sepelitur, tunc enim constat, quod quomodocunque ais relinquatur, quod portionem habebit ecclesia. 2. de testa. offi. requisisti. & hic. &. 1. c. de his. & est ideo, quia vel ecclesiasticis sacramentis relinquere videtur, vel eis quae sunt annexa ad ecclesiastica sacramenta, sed quid si relinquatur templarijs, vel hospitalarijs: nam nec de illis est dubium, quod si eis pro sepultura relinquatur, quod debet parochialis ecclesia habere canonicam portionem. 5. eo. in nostra.

CAPVT III. 1 Eccloss non halet cmiteriam usi ae priui. legio.

PRAETERNITATEM. (Disposita.) Not. nullam ec. clesiam habere cimiterium, nisi ex priuilegio. Vel dic, apud illas maxime de quibus habes. 3. e. c. 1. Frequentius) & tamen sacrificium non magis prodest in ea sepultis, quam alijs. de conse. dist. 5. non mediocriter. sed honor est ecclesiae, & etiam forte maiorem honorem consequitur anima, sicut de canistro pomorum oblato abbati, maiorem honorem consequitur abbas, sed omnes pariter monachi gaudent, & maior honor est esse canonicum cathedralis ecclesiae, quam alterius, quamuis aequaliter abundent.

CAPVT IIII. 1 Potest episcopus agere pro portionibus etelefiarum suarum. & in numero. 2.

DE HIS Loquitur decr. hic quando quis transit ad monasterium, & ibi sua confert, vt ibi viuat, non vt sit professus. sic. I. de priui. c. 3. & c. vt priui. 3. eo. in nostra. quia si ibi profiteretur canonicam portionem de omnibus, quae daret illi ecclesiae haberet ecclesia parochialis, etiam si longo tempore postea quae ingressus est moriatur, & sic loquitur. sup. eod. relatum. quia tunc fingitur mori. Dicimus tamen, quod potest aliquid specialiter relinquere pro anima sua, & de illo tantum habet portionem parochialis ecclesia, & alia potest relinquere eidem monasterio pro sustentamento suaess vitae. 16. q. 6. de lapsis. & etiam pro alit causis, puta si primo receperat seruitia a monasterio, nam fraus tantum, quae timetur, ne velit fraudare ecclesiam parochialem attenditur. arg. sup. de test. offi. requisisti. & c. de his. Vel dic aliter, vt not. sup. c. relatum. quod multi magis approbant. Ecclesijs) dicunt quidam quod haec ecclesia parochialis, non tantum aduersus aliam ecclesiam, quae habet res defuncti, habet conditionem ex hac decre. sed etiam aduersus haeredes defuncti habet actionem ex testamento, & alias de quibus diximus. sup. de test. Raynaldus. quia licet tantum dixerit relinquo tali ecelesiae, tamen nomine illius, intelligitur etiam alia. scz. parochialis, vna enim est ecclesia. 24. q. 1. loquitur. & maxime quo ad legatum habendum, in quo sunt communes, vt hic, imo quod plus est, etiam episcor pus agere potest pro parte eum contingente eadem ratione, & quia episcopus est in ecclesia etc. 7. q. 1. factus. & c. scire. & eisdem actionibus aget, non tantum contra ecclesiam suam parochialem, sed etiam contra aliam, cui nominatim legatum est, etiam si non sit sua ecclesia, sed alterius dioc. & etiam contra haeredes & legatum, & episcopum recta via venit. ff. de fur. a Titio. Nec mireris, quod agit cum de episcopo non sit facta mentio in testamento. Respon. imo tacite de praedictis videtur esse dictum ratione praealle. nam ita vnitae sunt praedictae ecclesiae, scilicet, parochialis & alia vbi sepelitur, & episcopus, quo ad legatum istud, quod etiam testator hoc mutare non potest. §. eod. requisisti. ar. ad hoc. C. de inoff. test. si mater. nam ibi alius quam qui institutus est pro instituto haberetur. C. de haeredi. insti. quoties.

Item licet dixerimus, quod episcopus potest agere pro parte sua, nihilominus tamen poterit agere pro portionibus ecclesiarum suarum: vt not. 5. de resti. spo. olim. sed debet hoc in libello exprimere. quod pro eis petat, sed si ecclesia parochialis agit, non tenetur dicere, quod pro episcopo agat, quia ipsi ad totum competit actio suo nomine, vt hic, & postea tenetur episcopo respondere de sua parte, scilicet, per condi. ex decr. 3. de testa. requisisti. sed episcopus non habet actionem suo nomine, nisi pro sua parte. Alii dicunt, quod episcopus vel ecclesia non habet actiones ex testamento., sed tantum condi. ex canonibus. 12. q. 3. pontifices. 5. de test. offic. requisisti. Alii dixerunt, quod contra hae¬ redes nulla competit actio, nisi ecclesiae, cui relictum est, episcopus autem & aliae ecclesiae quae in legatoius habent, possunt authoritate iudicis obtinere, vt mittantur in possessionem nominum, & postea agent, sicut illa ecclesia cui relictum erat, ff. vt in pos. leg. l. si inutilis. vel obtinebunt a iudice, quod det eis praetorium pignus. C. de praeto. pig. l. 1. & 2. vel poterunt agere contra debitores sui debitoris, scilicet, illius ecclesiae, quae agere debet conditione ex legibus, quae sunt. C. quando fis. vel pri. l. 2. & l. seq. plus videtur inniti rationibus, quod sola illa ecclesia agere possit, de qua fit mentio in testamento contra haeredes testatoris, & sola ecclesia parochialis potest agere contra illam, in qua sepultus est, episcopus autem tantum contra parochialem ageret ecclesiam, sed si parochialis vel illa de qua fit mentio in testamento nollet agere, tunc episcopus vel quisque alius ad quem pertinet aliquod commodum, ex hoc legato deberet petere, quod ille ad quem primo loco pertinet haec exactio cedat sibi actiones. ff. de pac. quod debetur. & si ille nollet cedere, vel si non esset illius, qui cedere posset, tunc esset recurrendum ad praedicta auxilia, vel missionem in possessionem, vel ad praetorium pignus, vel condi. ex illis. ll. C. quando fis. vel pri. nullo enim modo videtur, quod alijs nisi ecclesiae legatariae competat actio ex testamento, cum de his nulla ibi mentio fit, nec rei ven. vel hy po. cum ille competant le. & dominium non potest esse apud duos, nec etiam eis competunt conditiones ex canonibus, vel legibus praedictis, cum de eis mentionem non faciant, nisi postquam fuerit in defectu cedendi.

Illud autem diximus bene, quod episcopus nomine ecclesiarum suarum potest agere ad praedicta, sicut pro singulis vtilitatibus agere posset: vt not. 3. de resti. spo. olim. sed non pro sua parte. (Ecclesijs) & si in vna ecclesia recipit sacramenta in alia diuina officia, etiam si in diuersis ecclesijs pro diuersis partibus anniofficia auo diuerit inter se diuident quartam vel tertiam canonicam. sup. e. c. 1. & 2. de ecclesia autem vbi habuit ecclesiasticam, & paternam sepulturam, non credimus, quod debeat habere aliquam portionem, imo ipsa debet alijs parochialibus. 5. e. c. 1. ( Exhibere) quia quicquid dedit monasterio, ad quod transiuit intelligitur pro anima dare, ex quo ininfirmitate ad illud transfer¬ tur. (Insanitate) vel etiam in infirmitate, dummodo inde non obierit, quia tunc intelligitur dare pro sustentamento vitae suae.

CAPVT V.

EX PARTE (Restituat)si probatum fuerit in praeiudicium alterius ecclesiae factum secundum. l. vbi non est sepultura ecclesiastica, nec ratione sacramentorum est speciale in hoc casu, vt non debeat audiri appellans ne corpus sepeliatur. C. de sepulc. vio. Authen. idem qui contra. in Authen. vt cum de appel. cog. circa prin. sed in hoc valet appellatio, quia probata veritate alii ecclesiae corpus redditur, quamuis forte idem fieret, & si non appellaretur. sup. eo. fraternitatem. 5. de elec. cum inter ea. (Exinde) id est, de his quae occasione sepula turs obueniunt. i. c. proxi.

CAPVT VI. VM LIPERVM. ( Violenter) licet possit agere possessorio iudicio pro iure sepeliendi, non tamen credeus, quod per hoc quousque plene constet corpus defuncti sit restituendum, quia sic etiam postea esset tertio dandum priori ecclesiae, quae obtineret in proprietate, corpus autem defuncti non sic est tractandum. ff. de relis. & sump. fune. ne corpora. diui.

CAPVT VII. DE VXORE. (Liberam) 13. q. 2. vnaquaeque. contra sol. illud de honestate, hoc de iure, vel illud loquitur quando mulier non eligit sepulturam (in quo) 7. q. 1. sicut. C. de do. inter vi. & vxo. l. quod sponsae. & ff. de do. inter vir. & vxo. l. si enim. in fi. (voluerit) vel in sepulchris parentum, vel vbi accipiunt satramenta.

CAPVT VIII. CVM SVPER. (Statuimus) id est, statutum declaramus, improprie enim dicitur, quod Papa vnam constitutionem faceret de vna ecclesiaaimo est priuilegium.

CAPVT IX 1 Canonica portio quae dicatur, & quot m dicatur. Et quomodo libellus sit formand. 2 Res a domino, non dominus a re denominatur.

CERTIFICARI. (Apponi) sic incipit clausula in priuilegio, decernimus autem ecclesiae vestrae sepulturam foe liberam salua iustitia etc. (tertiam). 3. e. c. 1. (mediam) . 3. e. c. 2. (& Vrbano) de hoc non habes concilium Vrbani sed Luciit s. c. proxi. (Hieronymus) 7o. dist. vtinam.

Diuersitatibus) propter hanc diuersitatem scilicet, quia canonica portio dicitur non solum a canonibus statuta, sed etiam consuetudinaria, quae dicitur etiam canonica, quia a canonibus est approbata, licet non statuta, vt hic. &. 5. de test. requisisti. videtur dicendum, quod ille, qui petit partem in huiusmodi relictis, debet exprimere in libello, an petat canonicam portionem statutam in canonibus, an consuetudinariam, quia aliter non posset reus deliberare. ff. de eden. l. 1. Nec obst. 5. de relig. do. constitutus. vbi admissa fuit petitio iure episcopali, quia ius episcopale certum est, vel a iure tantum statutum. supra, de offi. or. conquerente. sed canonica portio est incerta, sed haec solutio non potest stare, quia etiam ius episcopale incertum est propter diuersas consuetudines, vt probatur. 5. de praescrip. auditis. vbi propter consuetudinem collectio denarii sancti Petri computatur in iure episcopali. Respon. ergo ad hoc, quod quando ab aliquo petitur ius episcopale, bene certus est, quid ab eo petitur, sca. omne ius episcopale siue sit illud, quod a iure statutum est, siue alias ex priuilegio vel consuetudine alio modo debeatur, omnia enim addita iuri episcopali accedunt, & bene simul concurrunt, & in petitione, & in solutione ius episcopale a iure statutum & consuetudinarium. Sed secus est in petitione canonicae partis, quia ibi certus esse non potest, quia nunquam simul concurrunt, neque in petitione, neque in solutione canonicae portionis in canonibus statuta, cum canonica consuetudinaria, videtur tamem quod si nesciret, quae portio soluatur in illa terra, quod recipiendus est libellus sine expressione, quia per huiusmodi libellum, licet posset plus exprimi non est tamen penitus incertus, cum certum sit aliquam portionem deberi. arg. ff. de pe. quae deto. notauimus supra, de libelt ob. signi¬ ficauit. ff. quorum leg. l. 1. §. quia autem.

Sed quaeritur, an teneatur exprimere in libello, peto canonicam portionem vel consuetudinariam talis fundi certis finibus limitati, an sufficit dicere: Peto partem fundi tibi in testamento talis relicti, & videtur expressum, quod sic. ff. de rei ven. si in rem. circa fi. & eodem modo si dicat fundorum. sed quid si dicat, Peto talem partem omnium rerum tibi in testamento talis relictarum vel obuenientium ex bonis eius. arg. quod si admittenda huiusmodi petitio, quia admittitur petitio gregis, & armenti, sine expressione capitum. ff. de rei ven. l. 1. §. fi. & l. seq. sed non facit aliquid ad rem. l. ista. quia ibi conceditur, quod vniuersitas realis petatur, sed haec legata, nec vniuersitatem rerum constituunt, vt grex & armentum, nec iure vt petitio haereditatis, & iuris episcopalis. Si enim constitueret aliquam vniuersitatem, haberet aliquod nomem a iure impositum, tamen nobis satis placet responsio eorum. s. admittendus est talis libellus, quia satie potest esse certus per expressionem praedidtam. arg. praedictae. l. si in rem quae dicit, quod sufficit dicere peto seruum qui fuit ex tali haereditate, postea tamen debet probare, quod illa sibi debeantur, & quod reo obuenerint ex bonis talis, & est quasi expressum. C. qui quar. pars. l. 1. & seq. & ff. de re iud. ait prae. C. de sen. quae si cer. quanti. l. 2. iudex tamen bene faciet, si comngerit eum ad maiorem expressionem, vel ad iurandum, quod nescit plus exprimere. ar. ff. de fur. in hac.

Et haec credo vera, quod admittenda est haec petitio sic generalis. sc2. peto talem partem omnium bonorum obuenientium tibi a tali, si agatur personali actioo ne, per quam bene petuntur non solum corporalia, sed & iura incorporalia. C. de haere. vel act. ven. sed si ageretur rei ven. non admitteretur haec petitio, cum in ea non veniant, nisi incorporalia. ff. de rei ven. in l. 1. in prin. & secundum hoc intelligitur lex vendicatio. ff. de rei ven.

Item dicunt quidam, quod nec nomina sepultorum exprimere tenetur. infra. eod. in nostra. inf. de deci. dudum. sup. de praescri. veniens. videtur tamen alijs & forte non male, quod vel non sit admittendus talis libellus, vel cum magna difficultate, & non nisi cum iuramento, quod non potest scire nomina sepultorum, vel propter malitiam partis aduersae vel propter aliam causam, quae tamen scire sperat per dicta testium. arg prohis. quia nunquam pont reus bene deliberare, nisi sciat nomina sepultotum, & propter hoc fit editio actionis vt deliberet reus. ff. de eden. l. 1. sed secus est in rebus quae melius patere possunt ex tenore testamenti vel alterius instrumenti, vbi continetur donatio rerum.

2 Item melius denominatur res a domino, quam dominus a rebus, vnde videtur, quod nunquam talis libellus esset admittendus, peto quartam partem talis fundi, qui tibi relictus est a quodam parochiano meo. Nec ob. decretalis praedicta, quia ibi non fuit petita expressio. Vel dic, quod ibi fuerunt expressa, licet hoc non dicatur in decr. Vel dic, quod ibi agebatur vniuersali actione, vel generali, quia dicebat sibi esse ius habere decimas, vel alia iura a certis hominibus, & tunc non cogitur exprimere: vt no. 5. de offi. or. conquerente. sed hic loquitur, quando agitur singulari, vbi necesse est exprimi & personam agentis, & personam rei, & res quae petitur, & causa ex qua petitur. hic autem non exprimitur res, nec certo nomine, nec certis finiba, nec circumlocutionibus manifestis, quod reus possit deliberare, imo videtur, quod in hoc casu non esset admittendum iuramentum actoris, qui vult iurare, quod non possint scire nomina omnium sepultorum, quia nullum praeiudicium fit actori, si modo non nominat omnes, quia alia vice poterit petere canonicam portionem relictorum ab alijs, nec obstabit sibi exceptio rei iudicatae. Illud autem, quod dictum est, non per omnia placet aliquibus, quod vniuersalis vel generalis petitio sit, quando aliquis dicit ius sibi esse habere canonicam portionem relictorum a parochianis suis, vel habendi decimas, vel iurisdictione in aliquo castro, imo est singularis, quia vna sola res petitur, sca2. ius decimandi vel iurisdictionem exercendi, vel consimilem, vnde licet sententia feratur pro actore, quod sibi est ius decimandi, vel iurisdictionem exercendi in aliquo castro, non preiudicat illis, qui singulari iure se iuuant, puta priuilegio, vel praescriptione, vel quocunqe alio, nam causa quae fuit contra vniuersitatem, & sententia super eo lata singulis personis non praeiudicat. 12. q. 2. §. qui manumittitur. sed illa petitio satis potest dici generalis, in qua petitur canonica portio omnium relictorum alicuius ecclesiae a sepultis, in ea quae de iure ad eum pertinent. Item quia non vna res tantum petitur, sed multae, sicut quando petitur ratio administrationis alicuius de sale, vel de vino, & huiusmodi. Dic ergo sic, quod vbi quis agit confessoria, vel negatoria dicens, mihi est ius habere canonia cam portionem de relictis omnium sepultorum in ecclesia tua, & ideo peto declarari per sententiam, te ad hoc teneri, & vt compellaris mihi restituere ea, quae iam percepisti, quod in isto casu non cogitur a principio exprimere nomina sepultorum, sed in prosecutione causae, ad hoc vt sibi fiat condemnatio. Et idem est, si agat sibi esse ius instituendi clericos in aliquibus ecclesijs, & petat ius suum declarari, & institutos per eum remoueri, & idem est, si agit neg. dicens, non esse alicui ius sepelire aliquos, vel habere canonicam portionem de relictis sepultorum, vel instituendi aliquos in talibus ecclesijs, & ideo petit imponi perpetuum silentium super praedictis, & reuocari quicquid factum est. Idem est si agit interdicto vnde vi, vel quacunque alia actione, si reus petit exprimere, vel nomina sepultorum, vel canonicorum institutorum, vel res in quibus damna data sunt tempore spoliationis, vel fructus perceptos a possessore, licet bonum sit quod exprimat, si potest tamen non est ad hoc cogendus, secus autem esset, si ageret officio iudicis, vel quacunque alia actione ad hoc, vt haberet canonicam portionem de aliquibus specialibus sepulturis, vel si peteret alias institutos in ecclesijs remoueri, vel fructus alicuius fundi, & tamem non peteret fundum, nec etiam peteret ius suum in alijs declarari, quia satis credo, quod tunc debet quantum potest, vt praedictum est praedicta cogi declarare. Et est ratio diuersitatis, quia in primo casu quod soluatur canonica portio aliquorum etiam sepultorum, & quod aliqui remoueantur de ecclesijs, quod damna aliqua soluantur spoliatis, & aliqui fructus restituantur obtinenti in act. bonefi. omnia ista veniunt quasi accessoria, licet peti debeant expresse: vt no. 3. de resti. spo. grauis. sed in secundo casu, vbi singulari & speciali actione agitur ad praedicta expressim, ea dicere debet, imo quod est no. dignum in primo casu, si aliquis alius praeter persona rei tangeretur, non deberet super illo ferri sententia, nisi super interesse. VERPI GRATIA: Actum est contra aliquem, non esse sibi ius substituendi in aliquibus ecclesijs, & ideo petit ei imponi perpetuum silentium, & per eum institutos remoueri de ecclesijs, nam hic non fertur sic sententia, imponimus tali perpetuum silentium, & ta¬ les remouemus sententialiter a dictis ecclesijs, quia indubitanter esset iniustum eis ignorantibus hoc facere, sed condemnabit instituentem ad interesse eius, quod interest actoris eum, non fuisse institutum nisi posset efficere, quod instituti libere cedant, & hoc idem fit vbicunque quis non potest soluere rem, ad quam tenetur. ff. de do. arbitrio. §. 1. & no. inf. de sen. excom. sacro. Qualiter autem aestimetur hoc interesse, not . 5. qui fi. sint leg. causam quae. sed in secundo casu quando singulari actione petit institutos amoueri, actio haec non intentabitur contra instituentem, sed tantum contra institutos, & tunc bene fertur contra eos sententia perpetuae amotionis.

CAPVT X. 1 Eligens sepulturam apud ecclesam hopitalis canonica portio debetur ecele siae paroc hiali de omnibus relictis, pro anima sua, idem etiam est si non eligit, send ibi de iure sep liendus est. in nu. 2. quid autem sit, si hospi tale habet parochiam, in nu. 3. 4 65.

IN NOSTRA. ( Receperunt.) Hic videtur, quod sufficit dare talem libellum. Conqueror de hospitalarijs, qui parochianos meos recipiunt ad sepulturam, etiam si nihil petat, cui videtur contra, quia actio est ius petendi in iudicio, quod sibi debetur. insti. de act. in prin. sol. hic in libello continebatur petitio (ex priuilegio) hoc priuilegium non loquitur de pueris. (Decaetero) contra. ff. de vsu. l. 1. §. 1. Sol. speciale est in iuribus & praesentationibus, & seruitutibe, quod tractus futuri temporis pertinet ad iudicem, imo in his non solum condemnat, imo etiam caueri facit. ff. si ser. ven. harum actionum. (Elegerint) cum templarii & hospitalarii minus sint religiosi, quam monachi, praesumitur mala intentione apud eos elegisse sepulturam, & idcirco reddetur monachis cum omnibus bonis suis: vt. 3. e. frater. nitatem. nisi esset propter priuilegium.

Reliquit) si quis eligit sepulturam apud ecclesiam hospitalis, tunc canonicam portionem debet habere parochialis ecclesia de omnibus relictis pro anima sua, siue relinquat ecclesiae eorum tantum, in qua sepelietur, siue relinquat ecclesiae & fratribus ibi morantibus, siue in genere locutus sit, dicendo, relinquo hoc tali ecclesiae & hospitalarijs, imo idem videtur, si dicat tantum relinquo hoc hospitali. arg. hic. & ff. de adi. leg. a Titio. §. annua. ad¬ hue plus dicunt quidam, quod etiam si di. xerit relinquo hoc hospitali vltra marino nihilominus tamen canonicam portionem habebit inde ecclesia parochialis, ex quo apud eos eligit sepulturam, omnia enim quae tunc dat, videtur dare pro anima &c sepultura. ar. 3. de his.

3 Item quod diximus, quando eligit sepulturam, idem dicimus, si non eligat, sed tamen ibi sepeliendus est de iure, vt quia dedit se & sua eis, vel quia factus est templarius, vel hospitalarius, vel sit sepultus, quia ibi erat sepulchrum parentum. 1. de pri. vt priui. 5. e. c. 1. nam & tunc parochialis ecclesia portionem canonicam habebit de omnibus relictis illi ecclesiae apud quam sepelitur de iure sine electione, sicut si ibi elegisset, imo plus dicimus, quod si ibi non sepelitur propter aliquam causam, forte quia tempore mortis ille locus caperetur ab hostibus, vel alia iusta causa, partem suam de omnibus legatis habebit ecclesia, sed si dixisset relinquo hoc ecclesiae, in qua sepeliar, & hoc hospitali, tunc secus, quia vterque habebit partem suam, & ecclesia parochialis habebit partem canonicam de relictis ecclesiae, non de relictis hospitali, quae sunt exempta, & nos dicimus, quod de legatis locis exemptis nullam portionem habebit ecclesia parochialis, nisi ibi eligat sepulturam. ar. ad hoc. sup. de test. offi. requisisti. sup. eo. de his. & c. 1. nam illa quae reliquit ecclesiae tantum pro sepultura relinquere videtur, & ideo ibi portionem habebit ecclesia parochialis, sed relicta hospitali separatim, non videtur reliquisse pro sepultura, sed alias pro anima sua. Et idem quod dico de hospitali, idem dicimus si eligat sepulturam in alia dio. Si autem non de iure sepelirent illum qui reliquisset eis aliqua de bonis suis, tunc non credo, quod deberet reddere totum, vel partem ecclesiae parochiali de legato, sed deberet reddere corpus. 3. eo. ex parte. & omnes oblationes quae factae essent in sepultura, vt hic.

Si autem hospitale habet parochiam, vel potius ecclesia hospitalis, tunc nisi ecclesia sit exempta cum parochia diuidetur legatum factum ecclesiae a legato facto hospitali, & de legato facto ecclesiae habebit partem suam episcopus. 3. de test. requir. & non de legato facto hospit alariis, qui sunt exempti, sed si ecclesia cum hospitali sit exempta, & non populus, tunc debet episcopo dare portionem tanquam episcopo suo. Nec obst. si dicat exempta est ecclesia, ergo nullam communionem habebit in ea episcopus. arg. supra, de test. requisisti. Respon. licet ecclesia sit exempta, tamen communionem habet cum ea propter populum, quem tenet ab eo. inf. de pri. ex ore. aliqui dixerunt, quod episcopus iure parochiali exiget partem, quia suus parochianus est, & non iure episcopali, sed non placet, quia bene sepeliatur in parochia sua.

4 Ergo alii non debetur ius parochiale. It em quod dictum est, quia si reliquit etiam hospitali, quod ecclesia parochialis habebit partem, intelligo verum, nisi expresse dixisset, hoc relinquo hospitali, non pro sepultuta, sed pro alia iusta causa, quia tunc parochialis ecclesia in illo legato nullam haberet portionem, nisi parochianus se transtulisset ad hospitale. sup. eodem de his, vel nisi ecclesia & hospitale essent ita vnita, quod nulla separabilitas posset inter eos fieri, puta quia simul hospitale cum ecclesia sua sunt exempti, & nihil appropriatum est ecclesiae, nec in spiritualibus, nec in temporalibus, tunc enim satis videretur, quod de relicto hospitali parochialis ecclesia haberet portionem suam, etiam si testator dixisset, quod non relinquebat intuitu ecclesiae, sed hospitalis, quia sic sunt vnita, vt diuidi non possint.

Sed dices semper est distinctio inter ecclesiam & hospitale, quia prior clericoo rum sacerdos potest absoluere fratres. infra, de sen. excommu. canonica. sol. hic non facit differentiam inter ecclesiam & hospitale, sed inter clericos & laicos, vel potius inter officia, hoc enim officium absoluendi, datum est ex priuilegio priori domus, quod poterat habere, etiam si non esset ibi ecclesia, sicut & alii officiales domus habent sua specialia officia, de hac autem separabilitate no. infra, de priuile. pasto. (Nisi dolo) quia tunc parochialis ecclesia habebit totum. 20. quaestio. 3. constituit. ff. si quis cau. si duo. supra, de testa. requisisti. (Vniuersa) id est, oblationes factas in sepultura, corpus autem non redditur, nisi praecessit appellatio. supra eodem, ex parte. vel nisi praecesserit violentia. Alii dicunt, quod semper reddendum est corpus, si petitur, hic autem non petebatur. supra eodem, fraternitatem. (Restituant) cum non fuerint in aetate eligendi sepulturam.

CAPVT XI.

EX PARTE PARENTVM. ( Sponte.) Alias secuss ax quaftio. 9. plaeu: it.

CAPVT XII.

SACRIS. ( Reconciliati). Etiam post cum prius signa poenitentiae apparuerint. a6n. quaestio. 1. is qui. per totum ( excommunicatorum) idem de interdictis a communione sacramentorum (non potuerunt) ff. de so. si alieni. ff. de admi. tut. qui. ff. de. neSo. Sest. cam actum: i3. quaestio. 2: non aestimemus.

CAPVT XIII. 1 Sepultura quid sit. 2 Cimiterium circa ecclesiam esse debet.

BOLENDAE. (Certum). Sepultura dicitur possessio, siue terra, vbi aliquis sepeliendus est, & haec vendi potest antequam consecrata sit per Pontificem, sicut venduntur possessiones ad ecclesias aedificandas. arg. 12. q6. 2. aurum. & dicitur sepultura aliquod vas lapideum, vel ligneum, pro aliquo sepeliendo factum, & hoc similiter vendi potest, nisi sit factum sacrum per Pontificem, vel ad hoc specialiter deputatum. I. de reli. do. c. ad hoc. licet enim in aliquo loco sit sepultus aliquis sine Pontifice, non credimus locum sacrum secundum canones, licet secus secundum leges. ff. de reli. l. 2. si autem loca praedicta sint saera, vel ad hoc deputata, per episcopum vendere non licet, vt hic, & 13. q. 2. quaesita. & c. postquam. dicitur etiam sepultura ius inferendi in sepulchrum, nec hoc etiam vendere possunt clerici, dicitur etiam actus siue officium, quod fit pro sepeliendis, & illud etiam vendere non possunt clerici, quia ad hoc ex officio tenentur. 13. quaestio. 2. praecipiendum. 1. quaestio. 1. dictum. infra, de si. cum satis.

Item not. quod cimiterium vel sepulturae ordinariae debent esse circa ecclesiam. 17. quaestio. 4. sicut anti. sed & potest esse remotum, sicut est in Francia propter foetorem, tamem non credimus, quod alicui loco etiam religioso, vt hospitalarijs, vel templarijs posset accedere sepultura, nisi habeat ecclesiam, quia cum cimiterium debeat esse con¬ secratum, vt in praealleg. cap. sic loco non consecrato accedere non potest. Item in vno cimiterio multae ecclesiae possunt habere ius sepeliendi suos parochianos.

CAPVT XIIII.

AROCHIIANO.) HIaeredes) argum. contra. C. ne ex delict. defunc. l. 3. sol. hic non agitur contra haeredes ex delicto defuncti, sed sacerdos non debet absoluere excommunicatum, nisi is qui est publica persona de satis faciendo, sufficientem praestiterit cautionem. supra, de appel. qua fronte. §. sane. & ex illa stipulatione agent omnes, quorum interest. ff. rem pupil. sal. fore. l. non quaeritur. & plus dicimus, quia si omittatur cautio, vel stipulatione: tamen intelligitur apposita, & ex ea agitur, ac si interposita esset. ff. de adopt. his verbis tamen cum nullum ius det eis ex stipulatione agere, nisi interposita sit, non videmus quomodo agere possint, sed cogendi sunt officio iudicis, vt satisfaciant, & hoc innuitur hic. Item ratio videtur, quod ex quo poenituit, nec aliter poenitere potuit, nisi faceret satisfieri, videtur haeredibus iniunxisse vt satisfaceret, & ideo cogendi sunt.